Polskie Sieci Morskie - MorskieFarmyWiatrowe.pl

Transkrypt

Polskie Sieci Morskie
ZAŁOśENIA KONCEPCYJNE
PRZESYŁOWEJ PODMORSKIEJ SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ
W POLSKICH OBSZARACH MORSKICH
Gdańsk, 23 listopad 2009
ZałoŜenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE
Polskie Sieci Morskie
ZAŁOśENIA KONCEPCYJNE
PRZESYŁOWEJ PODMORSKIEJ SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ
W POLSKICH OBSZARACH MORSKICH
Autorzy PSM:
Mgr inŜ. Bogdan Gutkowski (AOS)
Mgr inŜ. Jan Sawicki (ENERGOPROJEKT Kraków)
Kierownik Projektu:
Bogdan Gutkowski
Przewodniczący Rady Konsorcjum
„Polskie Sieci Morskie”
Realizatorzy opracowania:
AOS Sp. z o.o. Sp.k., O/Gdańsk
ENERGOPROJEKT Kraków S.A.
ELTEL Networks Olsztyn
Współpraca:
Instytut Morski w Gdańsku
Fundacja na Rzecz Rozwoju Energetyki ZrównowaŜonej
w Warszawie
Instytut Energetyki Odnawialnej w Warszawie
Adres do korespondencji:
„Polskie Sieci Morskie”
80-286 Gdańsk, ul. Jaśkowa Dolina 75
Tel. 0-58 342 25 65
2
Spis treści
Streszczenie
1. Cel opracowania ……………………………………………………….………. 5
2. Wstęp …………………………………………………………………….……… 5
3. Idea Polskich Sieci Morskich …………………………………………….……. 7
4. Aktualny stan i perspektywy rozwoju morskiej energetyki
wiatrowej (offshore) w Europie i na Bałtyku …………………………………. 7
5. Polskie Sieci Morskie - proponowane załoŜenia koncepcyjne …………… 10
6. Wyprowadzenie sieci morskich na ląd ……………………………………….. 13
7. Przesył energii do sieci morskich krajów sąsiadujących – Niemcy,
Dania, Szwecja oraz państwa bałtyckie …………………………………..…. 13
8. Obliczenia modelowe działania i zdolności przesyłowej sieci morskich ...
14
9. Problem wchłonięcia przez Krajową Sieć Przesyłową mocy
wyprodukowanej na morzu …………………………………………………… 15
10. Problem bilansowania mocy morskich generacji wiatrowych ………….…. 15
11. Współpraca z inwestorami morskich farm wiatrowych i operatorem
KSE ……………………………………………………………………………… 16
12. Współpraca międzynarodowa ……………………………………………...... 17
13. Projekt Polskich Sieci Morskich w dokumentach rządowych
i pracach badawczo-rozwojowych …………………………………………… 18
14. Etapy rozwoju Projektu PSM …………………………………………………. 19
15. Rola Rządu Polskiego w rozwoju morskiej infrastruktury
elektroenergetycznej …………………………………………………………..
20
16. Podsumowanie i wnioski ………………………………………………………. 21
3
Streszczenie
Niniejszy dokument stanowi prezentację nowatorskiej koncepcji przesyłowej infrastruktury
elektroenergetycznej w Polskich Obszarach Morskich, obejmującą zarówno główne
załoŜenia lokalizacyjne i techniczne systemu Polskich Sieci Morskich (System PSM).
Prezentowane załoŜenia koncepcyjne po raz pierwszy prezentują moŜliwe do
zrealizowania, w perspektywie najbliŜszych 20-40 lat, połączenia energetyczne w
Polskich Obszarach Morskich na Bałtyku.
W dokumencie przedstawiono ogólny stan rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w
Europie oraz podejmowane w związku z tym powaŜne inicjatywy międzynarodowe w
zakresie budowy transgranicznych systemów przesyłu energii, z wykorzystaniem
morskich sieci kablowych.
Zaprezentowano wstępny kalendarz działań naukowo-badawczych i wdroŜeniowych, w
wyniku realizacji którego mogłoby nastąpić wybudowanie polskich sieci elektroenergetycznych na morzu.
Sformułowano równieŜ rolę, jaką polski Rząd musi odegrać aby moŜliwy był rozwój
polskiej energetyki na morzu, w tym realizacja projektu Polskich Sieci Morskich.
W podsumowaniu przedstawiono jakie efekty dla Polski, bezpieczeństwa energetycznego
i rozwoju gospodarczego, moŜe przynieść realizacja Projektu PSM.
4
1.
Cel opracowania
Celem niniejszego opracowania jest prezentacja Ministerstwu Gospodarki i innym instytucjom
Rządu RP, opracowanych nowatorskich załoŜeń koncepcyjnych Systemu Polskich Sieci
Morskich na Morzu Bałtyckim, w celu rozwaŜenia moŜliwości rozwinięcia i wdroŜenia
proponowanych rozwiązań dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Polski.
Wg autorów niniejszego opracowania, rozwiązania w nim prezentowane mają duŜe znaczenie
dla nowoczesnego rozwoju gospodarki w Polskich Obszarach Morskich i dla polskiej
elektroenergetyki.
2.
Wstęp
Rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną pochodzącą ze źródeł odnawialnych,
stymulujące w ostatnich latach dynamiczny rozwój energetyki wiatrowej, doprowadziło do
wzrostu zainteresowania budową farm wiatrowych na obszarach morskich, ze względu na ich
olbrzymi, a równocześnie słabo dotychczas wykorzystany potencjał energetyczny.
Pomimo konieczności pokonania wielu barier inwestycyjnych związanych ze specyfiką
prowadzenia inwestycji na morzu, perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej są
coraz lepsze.
Ze wstępnych badań potencjału wiatrowego polskich obszarów morskich wynika, Ŝe realizacja
projektów morskich farm wiatrowych (MFW) moŜe odegrać niezwykle znaczącą rolę w
realizacji celów określonych dla Polski przez pakiet energetyczno-klimatyczny UE w zakresie
wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz redukcji emisji CO2.
Nie odosobnione są opinie specjalistów, mówiące Ŝe bez morskiej energetyki wiatrowej
Polska będzie miała trudności z realizacją wymogu wytwarzania odpowiedniej ilości energii
elektrycznej ze źródeł odnawialnych do roku 2020.
Potencjalną generację z farm wiatrowych zlokalizowanych w polskich obszarach morskich
szacuje się na ok. 20 TWh rocznie przy załoŜeniu docelowej instalacji łącznej mocy
generacyjnej rzędu 5.000 MW.
Aby jednak rozwój MFW w polskich obszarach morskich był moŜliwy, niezbędne jest
rozpoczęcie działań na kilku kierunkach i w kilku waŜnych dziedzinach.
Istotnym zagadnieniem do uzgodnienia na poziomie administracji rządowej będzie
ustanowienie uwarunkowań prawnych i procedur zarządzania terenem morskim dla szeroko
pojętych potrzeb energetyki wiatrowej.
Równie istotnym zagadnieniem do rozwiązania będzie prawne ustanowienie operatora
przyszłej sieci elektroenergetycznej, spinającej farmy wiatrowe powstałe na terenach
morskich (PSM), i połączonej z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym (KSE) i sieciami
krajów ościennych.
Jest faktem, Ŝe obecne plany rozwoju PSE Operator SA, właściciela sieci przesyłowej (400 i
220 kV), nie uwzględniają w pełni zagadnień związanych z przyłączeniem morskich farm
wiatrowych. Z uwagi na rozmiar zagadnienia MFW (kilka tysięcy megawatów mocy
zainstalowanej) problem jest niezmiernie trudny do realizacji. Wskazanym będzie więc, w
5
naszej opinii, jest jak najszybsze włączenie firmy PSE Operator SA do prac studialnych pod
kątem przyłączenia farm morskich do KSE i powiązań z sieciami krajów ościennych, wynikiem
których byłoby określenie moŜliwości technicznych i czasowych realizacji.
Odrębnym i trudnym zagadnieniem będzie opracowanie spodziewanego wpływu PSM na
bilans KSE. NaleŜy tu uwzględnić współpracę farm wiatrowych morskich ze źródłami
konwencjonalnymi i wiatrowym farmami lądowymi.
Równie waŜnym jest zagadnienie przyszłego finansowania budowy elementów PSM.
Konsorcjum PSM
W celu rozwiązania problemu przesyłu energii na obszarze południowego Bałtyku,
sformułowane zostały w niniejszym dokumencie załoŜenia koncepcyjne pn. „Polskie Sieci
Morskie” (PSM), zakładające powstanie w na polskich obszarach morskich systemu
podmorskich kabli i stacji elektroenergetycznych, mających zapewnić odbiór energii z
morskich farm wiatrowych, zlokalizowanych w polskich obszarach morskich i wprowadzenie
tej energii do:
(1) krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE) lub
(2) europejskiego systemu elektroenergetycznego za pośrednictwem podmorskich sieci
transgranicznych.
Dla realizacji koncepcji sieci morskich powołane zostało Konsorcjum pn. „Polskie Sieci
Morskie”, w którego skład wchodzą doświadczone firmy z branŜy energetyki odnawialnej oraz
projektowania i realizacji sieci wysokich napięć - AOS sp. z o.o. Oddział w Gdańsku,
ENERGOPROJEKT Kraków S.A. oraz ELTEL Networks S.A. z Olsztyna.
Poza rozwinięciem załoŜeń koncepcyjnych Polskich Sieci Morskich w pełną koncepcję
organizacyjno-techniczną, celem powołanego Konsorcjum jest doprowadzenie do realizacji
stworzonej koncepcji, udział w zaprojektowaniu Polskich Sieci Morskich, ich wybudowaniu
późniejszej ich eksploatacji.
Ze względu na skalę i nowatorski charakter problemów pozostających do rozwiązania
Konsorcjum wspierane jest przez doświadczony zespół instytucji naukowo-badawczych, w
skład którego wchodzą Instytut Morski w Gdańsku, Instytut Energetyki Odnawialnej z
Warszawy oraz Fundacja na Rzecz Wspierania Energetyki Odnawialnej z Warszawy.
Konsorcjum zakłada ścisłą współpracę z Operatorem Sieci PSE, bez którego udziału,
zarówno w fazie wstępnej (koncepcyjnej i naukowo-badawczej), jak i późniejszej (projektoworealizacyjnej i eksploatacyjnej), realizacja tego przedsięwzięcia jest niemoŜliwa.
Konsorcjum, wraz ze współpracującymi instytucjami
przygotowane merytorycznie do realizacji załoŜonych celów.
naukowo-badawczymi,
jest
6
3.
Idea systemu Polskich Sieci Morskich
Celem ostatecznym Projektu „Polskie Sieci Morskie” jest doprowadzenie do opracowania,
zaprojektowania, a następnie wybudowania i eksploatacji Systemu PSM – sieci podmorskich
kablowych linii przesyłowych wysokiego napięcia oraz morskich stacji elektroenergetycznych,
pełniących rolę niezbędnej infrastruktury przyłączeniowej morskich farm wiatrowych
planowanych do wybudowania w polskich obszarach morskich.
Cząstkowym celem, w pierwszym etapie działania, jest przeprowadzenie prac naukowobadawczych w części dotyczącej legislacji spraw przyłączeniowych i energetycznych na
obszarach morskich, stworzenia pełnej koncepcji Polskich Sieci Morskich, moŜliwości i
współpracy tego typu sieci zarówno z Krajowym Systemem Energetycznym, jak i z sieciami
europejskimi oraz określenia długoterminowego, do roku 2050, kalendarza rozwoju sieci
energetycznych na morzu.
Za pośrednictwem proponowanego Systemu PSM morskie farmy wiatrowe wybudowane w
Polskiej Wyłącznej Strefie Ekonomicznej będą przyłączane do Krajowego Systemu
Elektroenergetycznego.
Zgodnie z załoŜeniami autorów Polskie Sieci Morskie będą ponadto posiadały połączenia
podmorskie z krajami sąsiednimi, pozwalające na transbałtycki transfer energii elektrycznej
(elementy systemu Baltic Grid).
Autorzy chcą podkreślić fakt, Ŝe prezentowane w tym opracowaniu załoŜenia
koncepcyjne Systemu PSM dotyczą kompleksowego modelu przesyłu energii
elektrycznej na obszarach morskich.
Chodzi o stworzenie docelowej wizji całego morskiego systemu energetycznego, tak,
aby projekty przyłączy poszczególnych farm morskich uwzględniały moŜliwość spięcia
ich w przyszłości w jeden system, połączony następnie z systemem krajowym i
paneuropejskim. Taka konstrukcja systemu PSM, pozwoli na zwiększenie stabilności i
bezpieczeństwa odbioru i przesyłu energii wytwarzanej przez farmy wiatrowe na morzu
oraz przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez
rozwój międzynarodowych systemów przesyłowych.
Proponowany program na lata 2010 – 2050 powinien być rozpatrywany całościowo i w
takim kształcie ujęty w długofalowej strategii zagospodarowania przestrzennego terenu
Bałtyku oraz długofalowym planie rozwoju krajowego systemu elektroe-nergetycznego.
4.
Aktualny stan i perspektywy rozwoju morskiej energetyki
wiatrowej (offshore) w Europie i na Bałtyku
Aktualnie w Europie na morzu jest zainstalowanych około 6100 turbin o łącznej mocy 1 471
MW skupionych w 30 farmach wiatrowych, głównie na Morzu Północnym.
Liderem w zakresie planowania rozwoju energetyki wiatrowej na morzu jest Wielka Brytania,
gdzie rząd postawił za cel zbudowanie 33GW farm wiatrowych.
Obecnie w Europie, w fazie zaawansowanej (z planowanym terminem uruchomienia w roku
2009 lub 2010) jest 6 morskich farm wiatrowych o łącznej mocy 750 MW.
Moc budowanych lub planowanych morskich farm wiatrowych ciągle wzrasta i wynosi do 600
MW (w dalszym horyzoncie czasowym mówi się o farmach wiatrowych o mocach powyŜej
1000M) o mocy pojedynczej turbiny od 2 MW do 6 MW. Trwają prace nad turbinami o mocy
10MW i powyŜej.
7
Na Bałtyku znajduje się 8 pracujących morskich farm wiatrowych (o łącznej mocy 368 MW)
zlokalizowanych na ogół blisko wybrzeŜy Danii, Szwecji i Finlandii. Jednocześnie trwają
daleko zaawansowane prace (z przewidywanym terminem uruchomienia 2009-2010 rok) nad
3 farmami wiatrowymi u wybrzeŜy Niemiec i Danii (o łącznej mocy około 400 MW). W bliŜszej
perspektywie (do roku 2011) na Bałtyku planuje się zakończenie budowy kolejnych 3 farm o
mocy 600 MW.
Według prognozy EWEA (European Wind Energy Association) przewiduje się, Ŝe moc
zainstalowanych morskich farm wiatrowych w Europie będzie wynosiła w 2010 roku – 3 500
MW, a w 2020 roku – juŜ 35 000 MW.
Tak szeroko zakrojone działania są pośrednim efektem szeregu inicjatyw na poziomie
narodowym jak i Unii Europejskiej. Szczególnie duŜe znaczenie przykłada się do potrzeby
planowania i rozwoju infrastruktury umoŜliwiającej efektywną integrację energetyki wiatrowej z
systemem elektroenergetycznym. W szczególności problemy te konsekwent-nie poruszane są
w dokumentach takich jak:
-
Strategic Energy Technology Plan (SET-Plan. Listopad 2007). wskazujący jako
priorytet technologiczny rozwój technologii wielkoskalowych turbin i farm wiatrowych
oraz rozwój inteligentnych sieci elektroenergetycznych w celu jej sprawniejszej
integracji z siecią
-
Second Strategic Energy Review (listopad 2008), wskazujący na konieczność
budowy północnomorskiej sieci przesyłowej jako jeden z 6 priorytetów
- Przygotowywany obecnie do opublikowania (początek 2010 roku) Blueprint for a
North Sea offshore grid
Ponadto z funduszy UE Sfinansowano szereg projektów o charakterze naukowym i
studialnym, które pośrednio lub bezpośrednio dotyczą energetyki wiatrowej na morzu. Są to
m.in.:
i.
EWIS (European Wind Energy Integration Study), project mający na celu
oszacowanie niezbędnych inwestycji w infrastrukturę przesyłową w krótkim
horyzoncie czasowym
ii.
UPWIND, największy projekt badawczy z zakresu energetyki wiatrowej
sfinansowany dotąd przez Programy ramowe UE, stawiający sobie zadanie
rozwiązania problemów związanych ze wzrostem skali pojedynczych turbin i farm
wiatrowych
iii.
TradeWind, dotyczący integracji duŜych mocy generacji wiatrowej z Europejskim
systemem energetycznym (zarówno pod kątem technicznym jak i rynkowym)
iv.
OffshoreGrid, rozpoczęty w maju 2009 roku projekt analizujący potrzeby w
zakresie infrastruktury sieciowej w horyzoncie czasowym 2020 i 2030 roku.
Niestety udział przedstawicieli Polski w tych inicjatywach jest bardzo ograniczony, a rozwój
farm wiatrowych w naszej części Bałtyku bardzo rzadko jest przedmiotem analiz.
Na polskich obszarach morskich, dotychczas rozpoczęto wstępne analizy koncepcyjne dla ok.
10 projektów. Są one zlokalizowane głównie w pasie północnego stoku Ławicy Słupskiej,
zachodniego i południowego stoku Ławicy Środkowej oraz w środkowej części polskiego
wybrzeŜa na wysokości miasta Kołobrzeg.
Szacuje się, Ŝe przy sprzyjających zmianach legislacyjnych, stabilnej polityce Rządu wobec
wsparcia OZE oraz wdroŜeniu projektu PSM, do roku 2030 zrealizowanych moŜe zostać ok.
15 projektów o łącznej mocy 7,5 GW.
8
Uruchomione
W budowie / Planowane
W tracie analizy przez OSP
W tracie analizy przez OSP/rekomendowane przez EWEA
Propozycja EWEA do roku 2020
Propozycja EWEA do roku 2030
Rys. 1 Wizja EWEA sieci morskich w Europie
9
5.
Polskie Sieci Morskie - proponowane załoŜenia koncepcyjne
Prezentowane załoŜenia koncepcyjne Polskich Sieci Morskich zakładają budowę w polskich
obszarach morskich systemu podmorskich linii kablowych wysokiego napięcia wraz z
niezbędną infrastrukturą towarzyszącą, słuŜących do przesyłu energii elektrycznej
wyprodukowanej przez morskie elektrownie wiatrowe do Krajowego Systemu
Elektroenergetycznego na lądzie lub do innych krajów europejskich.
Proponowany przez autorów system Polskich Sieci Morskich (przedstawiony na rys. 2 i 3)
składać się ma z czterech zasadniczych elementów sieciowych, posiadających odrębne
funkcje, zaleŜnie od kierunków rozwoju sieci morskich w Europie.
Uproszczony system Polskich Sieci Morskich, wizja sieci do roku 2030, składa się z dwóch
elementów, posiadających odrębne funkcje:
•
Przyłącza Morskich Farm Wiatrowych – odcinki podmorskich linii przesyłowych
110 kV lub 400 kV łączące poszczególne zgrupowania morskich farm wiatrowych
zlokalizowanych w Polskiej Wyłącznej Strefie Ekonomicznej ze stacjami
węzłowymi (kolor niebieski).
•
Przyłącza Morsko-Lądowe – 3 odcinki podmorskich linii przesyłowych 400 kV
łączące węzłowe stacje elektroenergetyczne Szyny Bałtyckiej z infrastrukturą
lądową, obejmujące równieŜ lądowe stacje odbiorcze, za pośrednictwem których
System PSM będzie połączony z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym
(kolor zielony).
ZaleŜnie od kierunku rozwoju europejskich sieci morskich po roku 2030, uzupełniony system
Polskich Sieci Morskich (wizja do 2050) moŜe składać się z dodatkowych elementów
sieciowych, jakimi są:
•
(Polska) Szyna Bałtycka – główna oś przesyłowa Systemu PSM, składająca się
z podmorskiego stałoprądowego kabla przesyłowego 400 kV o długości ok. 350
km przebiegającego w odległości ok. 20 km wzdłuŜ polskiego brzegu morskiego
oraz 3-4 węzłowych morskich stacji elektroenergetycznych WN (kolor czerwony).
•
Linia transgraniczna – transgraniczne odcinki podmorskich linii przesyłowych
WN łączących skrajne stacje węzłowe Szyny Bałtyckiej z morskimi systemami
elektroenergetycznymi innych krajów, tj. Niemiec, Danii i Szwecji oraz
ewentualnie w drugą stronę w kierunku Litwy Łotwy i Estonii (kolor czarny).
Elementy sieci określane jako Przyłącza Morskich Farm Wiatrowych zlokalizowano w
okolicy akwenów przewidywanych pod lokalizację farm wiatrowych (odległość od brzegu
ponad 20 km, głębokość morza do 40 m, poza obszarami NATURA 2000, poza szlakami
nawigacyjnymi, wojskowymi obszarami zamkniętymi i miejscami wydanych koncesji) w okolicy
Ławicy Środkowej, Ławicy Słupskiej oraz w akwenach na wschód i zachód od miasta
Kołobrzeg.
Przyłącza Morsko-Lądowe są wyprowadzane ze stacji węzłowych Szyny Bałtyckiej i łączą
Szynę Bałtycką oraz farmy morskie z Krajową Siecią Energetyczną na wysokości trzech
miejscowości: Lubiatowo, Ustka i Grzybowo. Prezentowana lokalizacja wyjść na ląd jest
wynikiem tylko i wyłącznie analiz ekologicznych (jak najmniejsza konfliktowość) i wymaga
kompleksowej weryfikacji o charakterze energetycznym przez PSE, na etapie tworzenia
pełnej koncepcji PSM, celem określenia moŜliwości i sposobu spięcia z Krajowym Systemem
Energetycznym.
(Polska) Szyna Bałtycka biegnie wzdłuŜ wybrzeŜa biorąc swój początek na wysokości
Lubiatowa i kończąc się na wysokości Dziwnowa. Tam rozpoczyna się Linia transgraniczna
biegnąca w kierunku projektowanych połączeń sieciowych farmy morskiej Kriegers Flak i sieci
paneuropejskich. Z kolei na wysokości Lubiatowa moŜliwe jest przyłączenie do Szyny
Bałtyckiej drugiej Linii transgranicznej, prowadzącej na wschód, w kierunku państw bałtyckich.
10
Rys. 2. ZałoŜenia koncepcyjne – schemat systemu Polskich Sieci Morskich® - przyłącza farm
morskich i linie przesyłowe do Szwecji - wizja do 2030 r.
Rys. 3. ZałoŜenia koncepcyjne – schemat systemu Polskich Sieci Morskich® - wizja do 2050r.
11
Etapowanie realizacji projektu i finansowanie
Koncepcja przewiduje trzyetapową realizację projektu Polskich Sieci Morskich:
(1)
Pierwszym elementem Systemu PSM będą przyłącza pionowe w kierunku lądu, tj.
Przyłącza Morskich Farm Wiatrowych oraz Przyłącza Morsko-Lądowe oraz
dodatkowo prognozowane przez EWEA kolejne połączenie stałoprądowe ze Szwecją.
Przyłącza Morskich Farm Wiatrowych łączą farmy wiatrowe z węzłowymi stacjami
transformatorowymi (zlokalizowanymi na projektowanej Szynie Bałtyckiej), natomiast
Przyłącza Morsko-Lądowe stanowią dalsze połączenie z lądem.
Ta część systemu byłaby wybudowana w I Etapie i zrealizowana w takim zakresie, w
jakim jest to zaplanowane i wymagane przez Inwestorów farm wiatrowych.
Ten etap projektu PSM byłby finansowany przez Inwestorów farm wiatrowych.
W części dotyczącej Przyłączy Morsko-Lądowych i stacji węzłowych Szyny
Bałtyckiej naleŜy jednak bardzo powaŜnie przeanalizować i przedyskutować rolę
Państwa polskiego w tej inwestycji, zarówno od strony własnościowej, jak i
współfinansowania. Wydaje się zasadne twierdzenie, Ŝe podstawy przyłączenia farm
morskich do sieci powinny zostać częściowo przygotowane i sfinansowane przez Rząd
Polski z udziałem środków UE.
(2)
Drugim elementem Systemu PSM, którego powstanie uzaleŜnione będzie m.in. od
kierunków rozwoju sieci morskich po roku 2030, będzie połączenie poprzeczne
poprzez stałoprądową tzw. (Polską) Szynę Bałtycką, spinające w stacjach węzłowych
przyłącza farm wiatrowych, pozwalające na przesył energii elektrycznej w kierunku
sąsiednich państw UE.
Ta część systemu byłaby wybudowana w II Etapie, jako uzupełnienie i spięcie
Systemu PSM w całość.
Budową Szyny Bałtyckiej powinien być zainteresowany Rząd Polski, jeśli koncepcja
budowy sieci BalticGrid będzie w okolicy roku 2030 aktualna i realna. Zarówno
realizacja , jak i finansowanie mogłyby się odbyć po uzyskaniu odpowiednich środków i
subwencji UE. Ze względu na bezpieczeństwo energetyczne kraju, wydaje się, Ŝe
Skarb Państwa powinien być właścicielem (zarządzającym) Szyny Bałtyckiej.
Inwestorzy farm wiatrowych mogliby wziąć udział we współfinansowaniu Szyny
Bałtyckiej, z otrzymaniem opcji jej uŜytkowania i wykorzystania do przesyłu
wytworzonej przez nich energii elektrycznej.
Do drugiego etapu rozwoju Systemu PSM naleŜeć będą połączenia transgraniczne, w
postaci Linii transgranicznej zrealizowanej w III Etapie Projektu, . Poprzez tak
powstałą Szynę Bałtycką będzie moŜna przesłać energię elektryczną z polskiego
morskiego systemu energetycznego do podmorskich sieci innych krajów Europy
(element systemu Baltic Grid czy Supergrid).
Budowa Linii transgranicznej to projekt typowo europejski, naleŜący do zadań o
charakterze strategicznym dla interesów Państwa, realizowany w ramach projektów
unijnych o charakterze transgranicznym jako element procesu integracji sieci
europejskich. Ta część inwestycji w podstawowym wymiarze powinna być finansowana
ze środków UE.
12
6.
Wyprowadzenie sieci morskich na ląd
Z racji lokalizacji morskich farm wiatrowych z dala od istniejącej infrastruktury sieciowej oraz
odbiorów energii elektrycznej, moc wyprodukowana w farmach wiatrowych zlokalizowanych
na terenach morskich musi zostać przesłana na obszar lądu. Dla realizacji tego przesyłu
konieczne jest powstanie sieci energetycznej o odpowiednich parametrach technicznych,
łączącej poszczególne turbiny wiatrowe, poprzez stacje transformatorowe i linie kablowe
ułoŜone na dnie morskim, z siecią przesyłową na lądzie.
BliŜsze informacje odnośnie sposobu przesyłu energii na ląd wraz ze stosowanymi dziś
systemami przesyłu przedstawiono w Aneksie do opracowania.
W tym miejscu chcielibyśmy stwierdzić, Ŝe w ramach dotychczasowych prac nad załoŜeniami
koncepcyjnymi Polskich Sieci Morskich przeprowadzono wstępne wielowariantowe analizy i
badania moŜliwości wyprowadzenia elektroenergetycznych przyłączy morsko-lądowch wzdłuŜ
polskiego wybrzeŜa Bałtyku, uwzględniające podstawowe uwarunkowania technologiczne,
środowiskowe i społeczne.
Wykonane analizy lokalizacyjne poparte licznymi konsultacjami m.in. z odpowiednimi
Urzędami Morskimi doprowadziły do ustalenia trzech optymalnych lokalizacji wyprowadzenia
na ląd morskich kabli energetycznych, połoŜonych w rejonie miejscowości:
a.
b.
c.
Lubiatowo, gm. Choczewo, pow. wejherowski, woj. Pomorskie,
Ustka, pow. słupski, woj. Pomorskie,
Grzybowo, gm. Kołobrzeg, pow. kołobrzeski, woj. Zachodnio-pomorskie.
Wskazane lokalizacje charakteryzują się korzystnymi warunkami hydrogeologicznymi,
brakiem znaczących przeciwwskazań związanych z występowaniem obszarów cennych
przyrodniczo objętych ochroną oraz korzystnym połoŜeniem względem elementów Systemu
PSM projektowanych na obszarach morskich.
Lokalizacje powyŜsze wymagają teraz szczegółowej analizy moŜliwości przyłączenia do KSE.
Musi to być przedmiotem ścisłej współpracy z Polskimi Sieciami Elektroenerge-tycznymi,
które opracują i określą załoŜenia do włączenia PSM do KSE a następnie poprowadzone
zostaną prace naukowo-badawcze i rozwojowe (obliczenia), równieŜ z udziałem PSE,
określające moŜliwości, warunki i ostateczne miejsca włączenia PSM do KSE.
7.
Przesył energii do sieci morskich krajów sąsiadujących – Niemcy,
Dania, Szwecja oraz państwa bałtyckie
W ramach niniejszego projektu zakładane jest połączenie polskich morskich farm wiatrowych
morską linią kablową (Szyna Bałtycka i Linia transgraniczna) w kierunku zachodnim i
północno zachodnim z morskimi sieciami krajów sąsiednich: Niemiec, Danii i Szwecji oraz w
kierunku wschodnim - państwa bałtyckie, umoŜliwiający przesył i bilansowanie mocy
pomiędzy planowanymi obszarami morskich farm wiatrowych całego południowego i
zachodniego Bałtyku.
Zakres realizacji oraz parametry technicznie morskiej sieci kablowej zaleŜeć będą od mocy
przyłączonych morskich farm wiatrowych oraz potrzeb energetycznych poszczególnych
państw mających bezpośredni, jak i pośredni dostęp do energii wytwarzanej na morzu.
Z uwagi na duŜą sumaryczną moc, moŜliwą do wyprodukowania w morskich farmach
wiatrowych wskazane jest, aby dostęp do tej energii (moŜliwość jej wielokierunkowego
przesyłu) był moŜliwie jak najszerszy.
13
Uniwersalność
Istotą prezentowanego Systemu PSM jest jego przyszła uniwersalność.
Poza odprowadzaniem energii elektrycznej z morskich farm wiatrowych do KSE, w przypadku
odpowiedniego zaprojektowania i zrealizowania systemów, Szyną Bałtycką moŜna byłoby
równieŜ przesyłać energię elektryczną do innych krajów Europy i wykorzystywać system do
eksportu energii.
Realizacja tej koncepcji mogłaby doprowadzić do włączenia Polski do ogólnoeuropejskich
sieci przesyłowych typu „Supergrid”, jeśli koncepcja ta po 2030 roku będzie realizowana,
przyczyniając się w ten sposób do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego naszego
kraju. Rozwiązania podobne do Polskich Sieci Morskich umoŜliwią w przyszłości efektywne
wykorzystanie faktu zróŜnicowania prędkości wiatru na obszarze kontynentu. Wielu ekspertów
podkreśla obecnie fakt, Ŝe wiatr jest zjawiskiem o skali kontynentalnej i w takiej teŜ skali
powinno odbywać się bilansowanie duŜych generacji wiatrowych.
8.
Modelowe obliczenia działania i zdolności przesyłowej sieci
morskich
PSM jest projektem kompleksowym, wymagającym realizacji kolejnych, następujących po
sobie etapów. KaŜdy kolejny etap będzie musiał być dostosowany do zakresu działań
wykonanych uprzednio oraz uwzględniać aktualny stan i plany rozwoju Krajowego Systemu
Elektroenergetycznego, określone przez PSE.
W skali długoterminowej, system PSM, jako wizja przyszłościowa, powinien być dołączony do
planów rozwojowych stworzonych juŜ przez PSE, stanowiąc jeden ze scenariuszy
przyszłościowej wizji sieci na lądzie i morzu.
Dlatego teŜ, w najbliŜszych etapach prac nad Projektem PSM (2-3 lat) konieczne będzie
wykonanie szeregu prac analitycznych i naukowo-badawczych dla określenia moŜliwości i
warunków współpracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) z Polską Siecią
Morską.
Prace te (poza sferą wspomnianej wcześniej legislacji na morzu) powinny dotyczyć:
-
obliczeń rozpływów mocy,
prądów zwarciowych,
stabilności napięciowej,
równowagi dynamicznej najbliŜej połoŜonych bloków elektrowni konwencjonalnych.
W pierwszej kolejności, po uzyskaniu stosownych załoŜeń z PSE, naleŜy przeprowadzić
prace obliczeniowe i optymalizacyjne dla określenia parametrów technicznych Polskich Sieci
Morskich, uwzględniających moŜliwości generacyjne poszczególnych obszarów morskich.
Analiza wyników wszelkich powyŜszych prac naukowo-badawczych i obliczeń pozwoli określić
poziom nakładów finansowych na realizację przesyłowej sieci morskiej.
14
9.
Problem wchłonięcia przez Krajową Sieć Przesyłową mocy
wyprodukowanej na morzu
Prowadzone prace naukowo-badawcze oraz obliczenia i analizy techniczno-ekonomiczne
uwzględniać będą wartość maksymalnej mocy, jaka moŜe zostać wygenerowana przez
morskie farmy wiatrowe. Poszczególne elementy morskich sieci będą tak zwymiarowane, aby
moŜliwie było efektywne przesłanie wygenerowanej mocy.
Przedmiotem analiz będzie równieŜ moŜliwość dalszego przesłania siecią lądową, mocy i
energii powstałej w morskich farmach wiatrowych do odbiorców w głębi kraju.
Obecne moŜliwości odbioru mocy i energii z morskich farm wiatrowych przez KSE są
ograniczone z uwagi na zbyt słabe powiązania liniami 400 kV północnego obszaru z centrum
kraju. Nowe kierunki lądowych połączeń liniowych 400 kV powinny nawiązywać do trzech
lokalizacji wyprowadzeń infrastruktury morskiej na ląd, przedstawionych w rozdziale 8.
Rzeczywiste moŜliwości wchłonięcia mocy wyprodukowanej na morzu przez KSE pokaŜą
badania prognostyczne rozwoju sieci na morzu w skorelowaniu ze średnioterminowymi i
długofalowymi planami PSE. W wyniku takich badań mogą powstać scenariusze, które
dołączone mogą być do stworzonego przez PSE planu rozwoju KSE.
10.
Problem bilansowania mocy morskich generacji wiatrowych
Potencjalną generację z farm wiatrowych zlokalizowanych na polskich obszarach morskich
szacuje się na ok. 20 TWh rocznie przy załoŜeniu docelowej instalacji łącznej mocy
generacyjnej rzędu 5.000 MW.
Tak znacząca koncentracja wiatrowych mocy wytwórczych, charakteryzujących się
zmiennością warunków generacji (choć zdecydowanie mniejszą, niŜ farm lądowych), będzie
wymagała podjęcia niezbędnych działań dostosowawczych w ramach modernizacji
Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w celu zapewnienia odpowiedniego bilansowania
rozpływów mocy. Dotyczy to zarówno konieczności przebudowy istniejących oraz budowy
nowych linii przesyłowych, w tym wzorem Niemiec, budowy interkonektorów
wewnątrzsystemowych, jak równieŜ realizacji nowych dyspozycyjnych mocy wytwórczych,
zlokalizowanych w północnej części kraju. Tak więc
farmy wiatrowe zlokalizowane na
polskich obszarach morskich będą stanowić interesującą alternatywę w stosunku do
podobnych obiektów na lądzie.
Ponadto, odpowiednie bilansowanie morskich generacji wiatrowych moŜe zostać zapewnione
równieŜ dzięki konsekwentnej realizacji europejskich transgranicznych projektów
infrastrukturalnych, w tym tzw. mostów energetycznych i międzynarodowych morskich sieci
kablowych.
W tym ostatnim przypadku, projekt Polskich Sieci Morskich stanowiłby kluczowy element
wkładu Polski w budowę postulowanego bałtyckiego i europejskiego systemu morskich
połączeń energetycznych.
Ze względu na szereg powiązań technologicznych związanych z rozwojem MFW, wydaje się
niezbędne na jak najwcześniejszym etapie w perspektywie 10-20 lat uwzględnianie ich
powstania w dodatkowych scenariuszach i planach obejmujących rozwój KSE.
Dlatego teŜ naleŜy rozwaŜyć, czy Program PSM nie powinien być swoistym integratorem
planów inwestycyjnych i rozwojowych w zakresie generacji i przesyłu energii elektrycznej w
pasie nadmorskim.
15
11.
Współpraca z inwestorami morskich farm wiatrowych i
operatorem KSE
Operator KSE i sprawy formalno-prawne
W celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego RP oraz niezawodności krajowej sieci
energetycznej Projekt PSM powinien, jako scenariusz dodatkowy, dołączać do istniejących
juŜ planów PSE i w przyszłości stanowić integralną część lub uzupełnienie Krajowego
Systemu Elektroenergetycznego (KSE), gdyŜ realizacja PSM zapewniałaby równieŜ przesył i
wymianę energii elektrycznej z obszaru farm morskich z pozostałą częścią Europy.
Zakłada się, Ŝe budowa morskich linii przesyłowych zarówno w kierunku zachodnim i
wschodnim, jak i do krajowej sieci energetycznej (Polska Szyna Bałtycka i Linia
transgraniczna oraz przyłącza lądowe) odbywać się będzie na zasadach komercyjnych.
Finansowanie tego etapu i tej części realizacji projektu PSM odbywałoby się częściowo przez
inwestorów MFW (mogli by otrzymać za to opcje przesyłu energii) ale w głównej części oparte
byłoby na wykorzystaniu środków UE oraz operatorów systemów energetycznych.
Sprawy formalno-prawne
Sprawa współdziałania z inwestorami MFW, operatorem KSE i innymi podmiotami
zaangaŜowanymi w budowę i eksploatację PSM, wymaga stworzenia spójnego modelu
własnościowego sieci morskich oraz w dalszej części inicjatyw legislacyjnych (dotyczących
spraw lokalizacyjnych sieci, spraw własnościowych sieci - naleŜą jako prywatne do
inwestorów czy są elementem KSE?), ustalenia zasad wydawania koncesji na przesył energii
itp, które to rozwiązania nie są rozstrzygnięte w dniu dzisiejszym.
Powinny one zostać rozstrzygnięte we wstępnej fazie naukowo-badawczej Projektu PSM,
która to faza w części prawno-legislacyjnej dotyczyłaby przebadania stanu formalnoprawnego stosowanego w innych krajach europejskich, stworzenia modelu prawnego dla
polskich obszarów morskich w części elektroenergetycznej oraz uchwalenia stosownego
prawodawstwa.
Inwestorzy farm wiatrowych
Projekt PSM, w części zarówno naukowo-badawczej, jak i projektowo-realizacyjnej, z
załoŜenia ma być silnie skorelowany z planami budowy morskich farm wiatrowych przez
polskich i zagranicznych inwestorów.
Wykonanie Przyłączy Morskich Farm Wiatrowych oraz Przyłączy Morsko-Lądowych systemu
PSM realizowane byłoby na zamówienie i finansowane byłoby w większości przez inwestorów
morskich farm wiatrowych. Odbywałoby się to na zasadach komercyjnych przy zachowaniu
wymaganych procedur.
W realizacji i sfinansowaniu części Przyłączy Morsko-Lądowych, nie wyklucza się jednak
udziału RP, zaleŜnie od ostatecznych rozwiązań prawno-własnościowych, które dla systemu
energetycznego na morzu będą dopiero powstawać.
16
12.
Współpraca międzynarodowa
W rozwoju projektu Polskich Sieci Morskich ogromną rolę ma do odegrania współpraca
międzynarodowa. Aktualnie Unia Europejska coraz większą wagę przywiązuje do
wykorzystywania obszarów morskich do realizacji projektów energetycznych, zarówno na
Morzu Północnym, jak i Bałtyckim.
Państwa regionu Morza Bałtyckiego (Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Polska
i Szwecja) osiągnęły porozumienie w sprawie planu działań (Agreement Reached on Baltic
Energy Market Interconnetion Plan - BEMIP) związanych z połączeniami międzysystemowymi
na rynku energii państw bałtyckich (w tym połączeń związanych z włączeniem morskich farm
wiatrowych offshore do systemu sieci energetycznych) i w dniu 17.06.2009 podpisały
Memorandum, którego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego w regionie
Morza Bałtyckiego.
Szereg proponowanych projektów w planie BEMIP dotyczących infrastruktury stanowi część
europejskiego programu naprawy gospodarczej (EERP). Oznacza to, Ŝe projekty dotyczące
infrastruktury energetycznej (w tym związane z morską energetyką wiatrową) w regionie
otrzymają dodatkowe wsparcie w wysokości ponad pół miliarda euro. Zgodnie z podpisanym
Memorandum ustalono, Ŝe Komisja UE ds. Transportu i Energii będzie monitorowała postępy
prac nad realizacją tego planu działań BEMIP a pierwsze sprawozdanie zostanie
przedstawione w grudniu 2009.
Podpisane Memorandum nie przewiduje połączeń podmorskich w kierunku Polski.
Wynika to zapewne z faktu, Ŝe Ŝaden projekt dotyczący sieci energetycznych w polskiej
części morza nie był zgłaszany polskiemu Rządowi.
Tę sytuację zmienia na pewno fakt pojawienia się projektu „Polskich Sieci Morskich”.
Jeśli koncepcja Polskich Sieci Morskich zyska uznanie polskiego Rządu, rolą polskich
przedstawicieli w Unii Europejskiej powinno być wnioskowanie o dołączenie do
Memorandum dodatkowych połączeń podmorskich w kierunku Polski.
Polska stanowczo powinna być włączona w przyszły system transbałtyckiego przesyłu
energii elektrycznej i równieŜ powinna być beneficjentem funduszy unijnych
przewidywanych na ten cel w najbliŜszych latach.
Przykładem międzynarodowej współpracy z zakresu energetyki wiatrowej offshore
polegającej na podłączeniu farm na morzu do systemów energetycznych 3 krajów (Niemiec,
Szwecji i Danii) jest budowa przez te kraje 3 morskich farm wiatrowych Kriegers Flak
zlokalizowanych na Bałtyku pomiędzy Niemcami a Szwecją i Danią. Warto mieć na uwadze
ten projekt, jako Ŝe znajduje się on w nieduŜej odległości od Polski i w sąsiedztwie
planowanego zakończenia (Polskiej) Szyny Bałtyckiej.
Pierwszy etap farmy Kriegers Flak 1 (o mocy docelowej 330 MW) podłączonej do niemieckiej
sieci energetycznej ma być gotowy w 2010 roku, następna farma Kriegers Flak 2 (o mocy
docelowej 640 MW) podłączona będzie do szwedzkiej sieci energetycznej - ma się to odbyć w
2013 roku a farma Kriegers Flak 3 (o mocy docelowej 450 MW) ma być zbudowana i
podłączona do duńskiej sieci energetycznej w 2015 roku.
Projekt ten będzie wsparty finansowo (kwotą 150 mln euro) przez UE w ramach
europejskiego programu naprawy gospodarczej (EERP), który przewiduje wykorzystanie
około 5 miliardów euro w latach 2009-2010 na inwestycje w róŜnych dziedzinach energetyki.
17
13.
Projekt Polskich Sieci Morskich w dokumentach rządowych
i pracach badawczo-rozwojowych
PSM a PEP 2030
Powstanie Projektu PSM, wg autorów niniejszego opracowania,
uwzględnione w projekcie Polityki Energetycznej Polski do roku 2030.
powinno
zostać
W szczególności PSM wpisuje się dobrze w Program działań wykonawczych do PEP 2030
(Działanie 4.6: Stworzenie warunków ułatwiających podejmowanie decyzji inwestycyjnych
dotyczących budowy farm wiatrowych na morzu).
Wskazany sposób realizacji Działania 4.6 to:
1. Identyfikacja barier prawnych uniemoŜliwiających lub utrudniających budowę farm
wiatrowych na morzu – 2009/2010 r.
2. Przygotowanie projektów zmian prawnych usuwających zidentyfikowane bariery, w
szczególności zmian w ustawie o obszarach morskich RP i administracji
morskiej – 2010 r.
3. Dokonanie
rozstrzygnięć
odnośnie
zaangaŜowania
Polski
w
budowie
międzynarodowej morskiej kablowej linii energetycznej („Supergrid”) kluczowej dla
rozwoju morskich farm wiatrowych – 2010 r.
W tej sprawie realizowane są projekty UE - OFFSHOREGIRD I SUSPLAN w których
aktywny udział bierze współpracujący z PSM, Instytut Energii Odnawialnej, przez co
Konsorcjum PSM juŜ teraz jest włączone do projektów unijnych
4. Wskazanie
potencjalnych
morskich RP – 2010 r.
lokalizacji
farm
wiatrowych
na
obszarach
PSM a Dyrektywa 2009/28/WE
Równocześnie naleŜy podkreślić odniesienie programu PSM do nowej dyrektywy OZE. Trwały
priorytet dla rozwoju energetyki odnawialnej, wyraŜony nową Dyrektywą 2009/28/WE stanowi
czynniki zachęcający do rozwoju morskiej energetyki wiatrowej.
Dlatego teŜ jesteśmy zdania, iŜ naleŜy przygotować w najbliŜszym czasie odpowiedni
materiał, mający na celu wniesienie przez Konsorcjum PSM wkładu w przygotowanie przez
Ministerstwo Gospodarki działań wykonawczych (NREAP), który Rząd polski ma przedstawić
na forum Komisji Europejskiej do końca czerwca 2010 roku.
Projekty i prace badawcze
Rozwój koncepcji PSM będzie prawdopodobny i moŜliwy po stworzeniu przez Rząd RP
odpowiednich warunków wsparcia.
Projekt PSM wymaga we wstępnej fazie przeprowadzenia wielokierunkowych prac naukowobadawczych m.in. w tematach:
•
•
•
•
•
•
przebadania stanu formalno-prawnego stosowanego w obszarach morskich w innych
krajach europejskich,
stworzenie modelu prawnego dla energetyki morskiej w polskich obszarach morskich
stworzenia modelu własnościowego sieci morskich
zoptymalizowania zagadnień legislacyjnych dotyczących spraw lokalizacyjnych sieci,
spraw własnościowych sieci
stworzenia zasad wydawania koncesji na przesył energii na morzu
dokonania obliczeń oddziaływania systemu PSM na KSE
18
•
•
dokonania obliczeń technicznych (rozpływów mocy, prądów zwarciowych, stabilności
napięciowej, równowagi dynamicznej najbliŜej połoŜonych bloków elektrowni
konwencjonalnych
w końcowej fazie badań stworzenia optymalnego układu sieci morskich na morzu.
Dla realizacji powyŜszych prac, Projekt PSM wymaga wsparcia w pozyskaniu krajowych i
europejskich środków finansowych na realizację programu w ramach istniejących źródeł
finansowania rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii oraz funduszy strukturalnych i
naprawczych (NFOŚiGW, FS, Recovery Plan).
Wsparciem dla rozwoju sieci morskich byłoby wprowadzenie projektu PSM na listę projektów
indykatywnych na lata 2014-2020
Po przeanalizowaniu etapów potrzebnych do zrealizowania Polskich Sieci Morskich autorzy
dochodzą do wniosku, Ŝe istnieje konieczność utworzenia Strategicznego Programu
Badawczego Polskich Sieci Morskich oraz stworzenie systemu wsparcia przez Rząd RP dla
polskich instytucji naukowych i przemysłu przy składaniu wniosków do Centralnych Węzłów
Wiedzy.
14.
Etapy rozwoju Projektu PSM i koszty przygotowawcze
Realizację prezentowanego Projektu PSM podzielono na etapy przygotowawcze (Etap 1 Etap 5) oraz etap projektowo-realizacyjny.
Poszczególne Etapy przedstawiono poniŜej.
Etap 1 – Wykonanie
„ZałoŜeń koncepcyjnych systemu energetycznego farm
morskich w Polskich Obszarach Morskich – Polskie Sieci Morskie”
(VI – XI, 2009)
Etap 2 – Konsultacje w zakresie przydatności PSM dla realizacji polityki
energetycznej Państwa, uzyskanie wsparcia Rządu RP dla realizacji PSM.
(XI, 2009 / I, 2010)
Etap 3 – Wprowadzenie „Projektu PSM” w zakres współpracy z Polskimi Sieciami
Elektroenergetycznymi, wprowadzenie PSM jako dodatkowego scenariusza
do Planu Rozwoju KSE, Narodowego Programu Rozwoju Morskiej
Energetyki Wiatrowej, nowego programu Narodowego Centrum Badań i
Rozwoju oraz Narodowego Planu Działań (okres programowania
2014-2020)
(I III, 2010)
Etap 4 – Prowadzenie wielowariantowych prac badawczo-rozwojowych Projektu
PSM w zakresie spraw formalno-prawnych systemu elektroenergetycznego
na morzu, spraw legislacyjnych oraz badań i obliczeń podstawowych
moŜliwości i sposobu współpracy systemu PSM z KSE i sieciami
europejskimi wraz z opracowaniem studium wykonalności z oszacowaniem
kosztów i perspektywy czasowej realizacji Projektu,
Opracowanie projektu finansowania i realizacji.
(IV, 2010 – IV, 2013)
Etap 5 – Przygotowanie
i złoŜenie wniosku o wydanie decyzji na układanie
kabli podmorskich na polskich obszarach morskich (pierwsze elementy Sieci
PSM) – jako element projektów przyłączanych farm wiatrowych oraz
przeprowadzenie procedury oceny oddziaływania na środowisko i uzyskanie
decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji
(I, 2012 – IX, 2013)
Etap 6 – Rozpoczęcie realizacji pierwszych elementów Projektu PSM (badania
morza, projektowanie i realizacja pierwszych elementów sieci PSM)
(2013 - 2017)
19
15. Rola Rządu Polskiego w rozwoju morskiej infrastruktury
elektroenergetycznej
Ze względu na rangę i skalę planowanych inwestycji, a takŜe z uwagi na istotny wpływ
realizacji projektu Polskich Sieci Morskich na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego
Państwa oraz realizację zobowiązań Polski wynikających z Dyrektywy 2009/28/WE, jest to
zadanie wymagające nie tylko zaangaŜowania inwestorów prywatnych, zainteresowanych
budową morskich farm wiatrowych oraz obiektów elektroenergetycznych, ale równieŜ
czynnego i stanowczego wsparcia ze strony Rządu RP.
W naszej ocenie zaangaŜowanie Rządu RP jest niezbędne w zakresie:
• Poparcia dla idei Projektu PSM i wpisania jego realizacji do programu działań
wykonawczych polityki energetycznej Polski do roku 2030.
• Poparcia dla idei Projektu PSM i wpisania jego realizacji do programu działań
wykonawczych (NREAP), który Rząd polski ma przedstawić na forum Komisji
Europejskiej do końca czerwca 2010 roku.
• Poparcia dla wpisania realizacji projektu PSM jako uzupełnienia i dodatkowego
scenariusza
do
istniejącego
Programu
rozwoju
Polskich
Sieci
Elektroenergetycznych.
• Uznania realizacji projektu Szyny Bałtyckiej i Linii transgranicznej, stanowiących
główną oś przesyłową Systemu PSM, za istotne zadania w zakresie zapewnienia
bezpieczeństwa energetycznego Polski.
• Podjęcia współpracy na poziomie międzyrządowym w celu określenia moŜliwości
budowy transgranicznych połączeń PSM z sieciami morskimi krajów sąsiednich
(Niemcy, Dania, Szwecja).
• Poparcia dla zmian prawnych pozwalających na rozwój morskiej energetyki
wiatrowej (nowelizacja ustawy o obszarach morskich RP).
• Aktywnego włączenia się w międzynarodowe inicjatywy dotyczące energetyki
wiatrowej na morzu, w szczególności inicjowania dla obszaru Morza Bałtyckiego
inicjatyw analogicznych/komplementarnych do prowadzonych obecnie dla Morza
Północnego
• Wsparcia w pozyskaniu krajowych i europejskich środków finansowych na realizację
programu w ramach istniejących źródeł finansowania rozwoju Odnawialnych Źródeł
Energii oraz funduszy strukturalnych i naprawczych (NFOŚiGW, FS, Recovery
Plan).
• Wprowadzenia projektu PSM na listę projektów indykatywnych na lata 2014-2020
• Wsparcie dla polskich instytucji naukowych i przemysłu przy składaniu wniosków do
Centralnych Węzłów Wiedzy.
• Utworzenie Strategicznego Programu Badawczego Polskich Sieci Morskich
20
16. Podsumowanie i wnioski
Przedstawione autorskie załoŜenia koncepcyjne budowy Polskich Sieci Morskich, pionierskie
na gruncie polskiej energetyki morskiej, pozwalają na sformułowanie następujących
wniosków:
1. Realizacja projektu budowy Polskich Sieci Morskich w kształcie zaprezentowanym w
niniejszym opracowaniu załoŜeń koncepcyjnych, moŜe przynieść następujące efekty dla
Polski:
1) pozwoli na realizację w latach 2010-2030 co najmniej kilkunastu projektów morskich
farm wiatrowych na polskich obszarach morskich o łącznej mocy od 1,5 do 7,5 GW.
2) pozwoli na wykorzystanie morskich elementów sieci do rozwoju połączeń
transbałtyckich sieci elektroenergetycznej (połączenie z Europą).
3) pozwoli na spełnienie wymaganych prawem Unii Europejskiej wskaźników produkcji
energii ze źródeł odnawialnych,
4) zwiększy konkurencyjność północnej Polski z punktu widzenia dostępności energii
elektrycznej, przy jednoczesnym zwiększeniu udziału energii zielonej w całkowitej
produkcji energii,
5) będzie miała prorozwojowy charakter i przy zastosowaniu systemu odpowiednich
zachęt pozwoli na rozwinięcie w Regionie WybrzeŜa silnego przemysłu morskiej
energetyki wiatrowej,
6) pozwoli na zwiększenie bezpieczeństwa
zmniejszenie zaleŜności od paliw kopalnych,
energetycznego
kraju
poprzez
7) pozwoli na absorpcję przez Polskę środków pomocowych na rozwój infrastruktury
sieciowej na obszarach morskich Morza Bałtyckiego .
2. Dla realizacji powyŜszych celów potrzebne jest wsparcie projektu przez Rząd RP.
Potrzebna jest więc decyzja o wpisaniu Projektu PSM do programu działań wykonawczych
polityki energetycznej Polski do roku 2030 oraz do programu działań wykonawczych
NREAP który Rząd polski ma przedstawić na forum Komisji Europejskiej do końca
czerwca 2010 roku.
3. Niezbędne jest pilne przeprowadzenie zmian legislacyjnych pozwalających na
przygotowanie projektów inwestycyjnych Morskich Farm Wiatrowych, w tym zwłaszcza
ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej, w wersji zaproponowanej przez
Fundację na Rzecz ZrównowaŜonej Energii w Warszawie i Polskie Towarzystwo
Energetyki Wiatrowej w Gdańsku.
4. Opracowania wymaga model prawno-własnościowy sieci morskich i w związku z tym
odpowiednie zmiany legislacyjne w ustawie Prawo Energetyczne i innych odpowiednich
ustawach.
5. Niezbędne jest nawiązanie i prowadzenie stałej współpracy międzynarodowej państw
nadbałtyckich UE zainteresowanych rozwojem MFW, mającej na celu zapewnienie
dodatkowego wsparcia finansowego dla tego typu inwestycji w ramach polityki spójności
UE.
6. Niezbędne jest stworzenie odrębnego programu naukowo-badawczego, dedykowanego
moŜliwościom powstania i rozwoju sieci elektroenergetycznych na Morzu Bałtyckim, a w
tym zakresie kwestiom formalno-prawnym, własnościowym, legislacyjnym i technicznym
oraz wprowadzenie tej tematyki do istniejących juŜ krajowych programów badawczych.
21

Polskie Sieci Morskie - MorskieFarmyWiatrowe.pl

Transkrypt

Podobne dokumenty