Ewa Kurowska Górnośląski Związek Metropolitalny utworzenie i

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ewa Kurowska
Górnośląski Związek Metropolitalny
utworzenie i funkcjonowanie
„Administracja publiczna nie jest bowiem zjawiskiem
statycznym. Wręcz przeciwnie, ciągle się zmienia.”
[Niewiadomski 2010: 3]
Trudno jednoznacznie stwierdzić na ile uwarunkowania historyczne,
sentyment czy też aktualne próby walki z kryzysem i oczekiwania na szybki
rozwój gospodarczy stały się przyczyną rozmów o utworzeniu związku
międzygminnego na Śląsku. W tym miejscu nie zostaną jednak
przedstawione argumenty pozytywne oraz negatywne, ani też
uwarunkowania polityczne tworzenia takiego związku, lecz tylko podstawy
prawne oraz zasady funkcjonowania związku międzygminnego Górnośląski
Związek Metropolitalny.
Artykuł 172 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej stanowi:
„Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo zrzeszania się.”
Zgodnie z zapisami ww. artykułu jednostkom samorządu
terytorialnego przysługuje prawo do zrzeszania się. Natomiast zasady, na
podstawie, których jednostki samorządu terytorialnego mogą wykonywać
swoje uprawnienie w tym zakresie szczegółowo określają ustawy. [Banaszak
1999: 609] Tym samym gminy mogą powoływać związki międzygminne,
których celem, zapisanym w statucie, stanie się wspólne wykonywanie zadań
publicznych. [Skrzydło 2002: 85] Mowa tutaj o zadaniach publicznych,
których gmina nie ma możliwości zrealizować samodzielnie albo poprzez
posiadane jednostki organizacyjne. [Boć 2000: 209]
Przystąpienie każdej gminy do związku może być tylko dobrowolne.
Ostateczną decyzję o przystąpieniu gminy do tworzonego, bądź istniejącego
związku podejmuje Rada Gminy w drodze uchwały. Co do zasady uchwała
traktująca o przystąpieniu do związku winna zostać podjęta bezwzględną
----------------------------------------------------- 9 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
większością głosów ustawowego składu rady, nie wymieniono jednak
obligatoryjnych elementów takiej uchwały. Istotnym jest tutaj, iż gmina w
podejmowaniu decyzji o przystąpieniu do związku winna kierować się
interesem społeczności lokalnej. [Boć 2000: 209]
Należy jednak zaznaczyć, iż związki międzygminne nie mogą
stanowić jednostki nadrzędnej w strukturze organizacyjnej nad gminami
członkowskimi. Nie mogą być instytucjami wyższego szczebla do swoich
założycieli. [Banaszak 1999: 609]
Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym zawiera
Rozdział 7 o tytule „Związki i porozumienia międzygminne” i w artykule 64
ust. 1 zawiera regulację o treści „W celu wspólnego wykonywania zadań
publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne”.
Przed podjęciem ww. uchwał o przystąpieniu do związku
międzygminnego, gminy zobowiązane są do prowadzenia konsultacji,
negocjacji, których tematem są wszelkie zadania oraz cele nowotworzonego
związku. [Dolnicki 1999: 137] Równocześnie każda gmina zobowiązana jest
do poinformowania właściwego miejscowo wojewody o zamiarze
przystąpienia do związku (art. 66 ustawy o samorządzie gminnym).
Wojewoda, mimo pełnienia funkcji organu nadzoru, nie ma prawnie
skutecznych możliwości, aby przeszkodzić gminie w przystąpieniu do
związku. Może tylko podejmować działania w momencie podejmowania
przez gminy uchwał niezgodnych z prawem. [Boć 2000: 210] Zgodnie z
cytowaną ustawą związek zobowiązany jest do posiadania statutu, w którym
zostaną określone: nazwa i siedziba związku; uczestnicy i czas trwania
związku; zadania związku; organy związku, ich struktura, zakres i tryb
działania; zasady korzystania z obiektów i urządzeń związku, zasady udziału
w kosztach wspólnej działalności, zyskach i pokrywania strat związku;
zasady przystępowania i występowania członków oraz zasady rozliczeń
majątkowych, zasady likwidacji związku, inne zasady określające
współdziałanie (art. 67 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym). Po ustaleniu
treści statutu rozpoczyna się właściwy proces rejestracji podmiotu, który
musi zostać wpisany do rejestru związków międzygminnych. Rejestr
prowadzony jest przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Proces rejestracji związku przebiega zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 października
----------------------------------------------------- 10 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
2001 roku w sprawie sposobu prowadzenia związków międzygminnych oraz
ogłaszania statutów związków. Zgodnie z treścią rozporządzenia gminy
zgłaszają utworzenie związku za pośrednictwem wojewody. Zgłoszenie
zawiera szereg załączników, które stanowią uchwały rad gmin o utworzeniu
związku, uchwały rad gmin o przyjęciu statutu, statut związku, informację
wojewody w sprawie zgodności z prawem wyżej wymienionych uchwał rad
miejskich oraz odpisy protokołów rad gmin, w zakresie, który dotyczy trybu
podejmowania uchwał w sprawie utworzenia związku oraz w sprawie
przyjęcia statutu.
Sam rejestr, który jest jawny, prowadzi się w formie księgi
rejestrowej, zawierającej rubryki, do których wpisuje się kolejno: numer
wpisu, nazwę i siedzibę związku, oznaczenie gmin przystępujących do
związku, zadania związku, czas trwania związku, datę rejestracji związku,
datę ogłoszenia statutu związku oraz jego zmian, datę likwidacji związku.
Po dokonaniu rejestracji związku Minister właściwy do spraw administracji
zawiadamia pisemnie rady gmin przystępujące do związku, wojewodę oraz
właściwą miejscową regionalną izbę obrachunkową o tym fakcie. Następnie
wojewoda zobowiązany jest w terminie 14 dni od dnia otrzymania ww.
pisma, do ogłoszenia statutu związku w wojewódzkim dzienniku
urzędowym. W dniu wydania wojewódzkiego dziennika urzędowego ma
miejsce ogłoszenie statutu związku i jest to termin nabycia osobowości
prawnej przez związek. W miejscu tym należy zaznaczyć, iż wszelkie zmiany
podlegające zgłoszeniu do Ministra właściwego do spraw administracji są
dokonywane zgodnie z opisanym powyżej zasadami.
Posiadanie osobowości prawnej przez związek zapewnia mu
samodzielność w procesie wykonywania zadań, mowa tutaj o zadaniach
określonych w statucie związku. Tym samym każdy związek może działać
jako odrębny od swoich założycieli podmiot w wykonywaniu zadań
publicznych. Fakt ten nierozerwalnie wiąże się z działaniem związku
w imieniu własnym oraz na własną odpowiedzialność. [Pławecki 2005]
Górnośląski Związek Metropolitalny – prawne podstawy funkcjonowania
Górnośląski Związek Metropolitalny stanowi 14 miast na prawach
powiatu. Zaznaczyć należy, iż fakt przystąpienia do Związku tylko miast na
----------------------------------------------------- 11 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
prawach powiatu jest konsekwencją wymogu Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji. W jednej z pierwszych koncepcji,
Górnośląski Związek Metropolitalny miał obejmować 19 miast (rys. 1).
Ostatecznie jednak, zgodnie z uwagami ministerstwa, GZM utworzyło
14 miast (rys.2). Tym samym wniosek o rejestrację Związku podpisano
13 stycznia 2007 roku w Gliwicach. Po procedurze rejestracyjnej,
Górnośląski Związek Metropolitalny został wpisany do Rejestru Związków
Międzygminnych pod pozycją 284. Rejestracji Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego dokonano 8 czerwca 2007 roku i stało się to okazją do
podpisania przez Prezydentów Miast Członkowskich uroczystej Deklaracji
w dniu 20 września 2007 roku w Rudzie Śląskiej.
Rys. 1. Koncepcja Górnośląskiego Związku Metropolitalnego z 19
ośrodkami miejskimi.
Źródło: A. Hibszer J. Petryszyn J. Runge, Położenie, obszar i zadania
Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, [w:] Górnośląski Związek
Metropolitalny. Zarys geograficzny, R. Dulias A. Hibszer (pod red.), Polskie
Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, Sosnowiec 2008, s. 10.
----------------------------------------------------- 12 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Rys. 2. Miasta członkowskie Górnośląskiego Związku Metropolitalnego.
Źródło: www.gzm.org.pl.
Publikacja statutu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
nastąpiła w dniu 28 czerwca 2007 roku w Dzienniku Urzędowym
Województwa Śląskiego Nr 108 poz. 2163 w formie Obwieszczenia
Wojewody Śląskiego z dnia 27 czerwca 2007 roku w sprawie ogłoszenia
statutu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (GZM) z siedzibą
w Katowicach. Tym samym od dnia 28 czerwca 2007 roku istnieje związek
międzygminny, którego podstawowe cele skoncentrowane zostały wokół:
• Utworzenia dynamicznie rozwijającego się wielkomiejskiego
ośrodka, zdolnego do skutecznej konkurencji z innymi ośrodkami
metropolitalnymi w kraju i w Europie.
• Doprowadzenia do harmonijnego rozwoju całego obszaru Metropolii
poprzez jak najlepsze wykorzystanie potencjału miast członkowskich,
z poszanowaniem ich odrębności i specyfiki.
----------------------------------------------------- 13 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
• Wzbudzania w mieszkańcach poszczególnych miast poczucia dumy
z przynależności do wielkiego organizmu miejskiego i przekonania
o dostępności, dla każdego, całego potencjału Metropolii.
• Zachęcania mieszkańców i przyjezdnych do „odkrywania” Metropolii
i świadomego wyboru tego miejsca do życia i pracy.
• Wytworzenia i upowszechniania przekonania o wszechstronnych
możliwościach wyboru kariery i modelu życia i zachęcenie młodych,
dobrze wykształconych ludzi do osiedlania się i pracy w Metropolii.
• Promowania w kraju i za granicą wszelkich walorów Metropolii;
gospodarczych, kulturalnych, turystycznych, przyrodniczych.
Członkami Górnośląskiego Związku Metropolitalnego są następujące
miasta na prawach powiatu: Bytom, Chorzów, Gliwice, Dąbrowa Górnicza,
Jaworzno, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska,
Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Zabrze.
W związku z tym Górnośląski Związek Metropolitalny stanowi największy
w naszej części Europy organizm wielkomiejski, na powierzchni 1218 km²
z 2 milionami ludności.
Zgodnie z zapisami Statutu GZM, Związek powołany na czas
nieokreślony, wykonuje zadania publiczne w zakresie:
•
•
•
•
•
Ustalania wspólnej strategii rozwoju dla miast wchodzących w skład
Związku zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, celem jej uwzględnienia w studiach uwarunkowań
i kierunkach zagospodarowania przestrzennego miast.
Realizacji zadań objętych wspólną strategią rozwoju miast
wchodzących w skład Związku przekazanych Związkowi przez
gminy członkowskie na podstawie stosownych porozumień.
Pozyskiwania środków finansowych z krajowych i zagranicznych
funduszy celowych na realizację zadań Związku.
Zarządzania drogami przekazanymi Związkowi przez gminy
członkowskie na podstawie stosownych porozumień.
Opracowywania wniosków w celu pozyskiwania środków
publicznych pochodzących z budżetu Unii Europejskiej na realizację
zadań publicznych należących do właściwości Związku.
----------------------------------------------------- 14 ----------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------•
•
•
•
Aktywizacji rynku pracy na obszarze miast będących uczestnikami
Związku poprzez pozyskiwanie i gospodarowanie środkami
finansowymi na ten cel, a także wspieranie innowacyjnych
programów gospodarczych podnoszących poziom konkurencyjności
miast – uczestników Związku – w zakresie przekazanym Związkowi
przez gminy członkowskie na podstawie stosownych porozumień.
Opracowywania analiz i sprawozdań dotyczących zawodów
deficytowych i dokonywanie na tej podstawie ocen dotyczących
rynku pracy oraz wspieranie edukacji publicznej w szczególności
ukierunkowanej na kształcenie w zawodach deficytowych –
w zakresie przekazanym Związkowi przez gminy członkowskie na
podstawie stosownych porozumień.
Wyrażania opinii dotyczących procesów legislacyjnych i decyzyjnych
w sprawach objętych przedmiotem zainteresowania Związku ze
względu na wykonywane przez Związek zadania na szczeblu
krajowym a także wojewódzkim.
Współdziałania z jednostkami samorządu terytorialnego, w tym
społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw, a także
organami administracji rządowej.
Należy podkreślić, iż opcjonalnie miasta na prawach powiatu
tworzące Górnośląski Związek Metropolitalny mogą dobrowolnie
przekazywać część zadań własnych po wcześniejszej akceptacji Rad
Miejskich w zakresie:
•
•
•
•
•
•
•
Kultury fizycznej i turystyki.
Przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy.
Wodociągów i zaopatrzenia w wodę.
Kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych.
Utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk
i unieszkodliwiania odpadów komunalnych.
Polityki energetycznej.
Wspólnego systemu bezpieczeństwa mieszkańców i opieki
zdrowotnej.
----------------------------------------------------- 15 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zgodnie z § 8 Statutu organami Związku są: Zgromadzenie Związku,
jako organ statutowy oraz Zarząd Związku, jako organ wykonawczy, a ich
kadencja pokrywa się z kadencjami rad gmin wchodzących w skład Związku.
Zgromadzenie Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
W skład Zgromadzenia wchodzą dwaj przedstawiciele każdej gminy,
wyjątek stanowi tutaj miasto Katowice, które ma 3 miejsca w organie
stanowiącym. Członkami Zgromadzeni są Prezydenci Miast Członkowskich
oraz zastępcy prezydenta lub radni, którym rada miejska na wniosek
prezydenta powierzyła reprezentowanie gminy w organie. Pracami
Zgromadzenia kieruje Przewodniczący oraz dwóch Wiceprzewodniczących,
wybieranych w głosowaniu tajnym. Statut GZM w § 13 określa wyłączne
kompetencje 29 – osobowego Zgromadzenia, do których należy:
1. Ustalanie programów działania Związku.
2. Przyjmowanie nowych uczestników Związku oraz stwierdzenie
ustania ich uczestnictwa.
3. Uchwalanie planu finansowego Związku i ocena jego wykonania
przez Zarząd.
4. Decydowanie w sprawach tworzenia, przekształcania i likwidacji
jednostek organizacyjnych Związku.
5. Uchwalanie na wniosek Zarządu statutów i regulaminów
organizacyjnych jednostek organizacyjnych Związku.
6. Realizowanie (odpowiednio) w ramach Związku kompetencji rad
miast tworzących Związek, w odniesieniu do zadań przekazanych
Związkowi.
7. Wybór i odwoływanie Zarządu, stanowienie o kierunkach jego
działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności.
8. Ustalanie zakresu i trybu podejmowania przez Zarząd decyzji
w sprawach majątkowych Związku.
9. Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych Związku
przekraczających zakres zwykłego zarządu.
10. Określanie wysokości sumy, do której Zarząd może zaciągać
zobowiązania, w tym z tytułu pożyczek i kredytów, oraz ustalanie
----------------------------------------------------- 16 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez
Zarząd w roku objętym planem finansowym.
11. Powoływanie w głosowaniu jawnym, na wniosek Przewodniczącego
Zarządu, Komisji Rewizyjnej Związku, a także, w razie potrzeby,
innych stałych lub doraźnych komisji do określonych zadań.
12. Podejmowanie uchwał w sprawie udzielenia lub nieudzielenia
absolutorium dla Zarządu.
Zgromadzenie Związku zobowiązane jest do odbywania posiedzeń co
najmniej raz na kwartał, jednak w przypadku złożenia wniosku przez Zarząd
Związku lub przez ¼ składu Zgromadzenia, w terminie 7 dni należy zwołać
takie posiedzenie. Zawsze obradom przewodniczy Przewodniczący lub
w razie jego nieobecności jeden z Wiceprzewodniczących najstarszy
wiekiem. W trakcie posiedzeń Zgromadzenie podejmuje decyzje w formie
uchwał, które muszą zostać podjęte w głosowaniach jawnych bezwzględną
większością głosów statutowej liczby członków Zgromadzenia. Jawność
głosowań zostaje wyłączona na mocy innych obowiązujących ustaw. Jednak
zaznaczenia wymaga fakt, iż Zgromadzenie podejmuje takie uchwały tylko
wtedy, gdy w obradach uczestniczy więcej niż połowa statutowej liczby
członków.
Zarząd Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
Organem wykonawczym Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
jest Zarząd, powoływany i odwoływany przez Zgromadzenie, w którego
skład wchodzi siedem osób – Przewodniczący i sześciu członków. Zgodnie
z zapisami § 22 Statutu GZM, do kompetencji Zarządu zalicza się
w szczególności wykonywanie następujących zadań:
• Wykonywanie uchwał Zgromadzenia.
• Przygotowywanie projektów uchwał Zgromadzenia i określanie
sposobu ich wykonania.
• Sporządzanie projektu planu finansowego Związku i jego
wykonywanie.
----------------------------------------------------- 17 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
• Prowadzenie gospodarki finansowej Związku na zasadach
określonych w ustawie o finansach publicznych.
• Decydowanie w sprawach majątkowych Związku w zakresie i trybie
określonym przez Zgromadzenie.
• Decydowanie w sprawach niezastrzeżonych dla Zgromadzenia.
• Przedkładanie Zgromadzeniu sprawozdań z działalności Zarządu.
• Sporządzanie projektów zmian Statutu Związku.
• Wnioskowanie do uczestników o przyjęcie zmian w statucie Związku.
• Zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych
Związku.
Doprecyzowanie zadań i trybu pracy Zarządu GZM nastąpiło poprzez
przyjęcie Uchwały Zarządu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
z dnia 22 listopada 2007 roku w sprawie przyjęcia regulaminu pracy Zarządu
Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. W siedmiu paragrafach
określono zadania przewodniczącego Zarządu, zapisano, iż uchwały
podejmowane są zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej
połowy składu Zarządu. Opisano przebieg posiedzeń Zarządu i sposób
sporządzania protokołów z obrad.
Natomiast zgodnie z §19 Zarząd swoje zadania realizuje przy pomocy
Biura Związku, którego pracami kieruje Dyrektor Biura, zatrudniany przez
Zarząd Związku.
Biuro Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
W celu wykonywania zadań GZM powołano do życia Biuro
Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. Jednostkę bez osobowości
prawnej, której zadania określono w Uchwale Nr 44/2007 Zarządu
Górnośląskiego Związku Metropolitalnego z dnia 22 listopada 2007 roku.
Podstawą prawną przyjęcia takiej uchwały jest art. 73 ust. 1 ustawy
z dnia 8 marca 1990 roku i samorządzie gminnym oraz § 19 ust. 7 Statutu
Górnośląskiego Związku Metropolitalnego.
W 23 paragrafach określono zadania, prawa i obowiązki Biura.
Zgodnie z zapisami siedzibą Biura jest miasto Katowice, natomiast całością
jego prac kieruje Dyrektor, którego obowiązki szczegółowo określa §6
----------------------------------------------------- 18 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ww. regulaminu. W strukturze organizacyjnej Biura wyróżniono stanowiska
pracy związane z realizacją zadań statutowych oraz stanowiska związane
z obsługą biura.
Pracownicy Biura Zarządu opracowują najważniejsze dla
funkcjonowania Górnośląskiego Związku Metropolitalnego dokumenty.
Opracowany i przyjęty przez organy Związku został dokument dotyczący
Strategii Promocji GZM. Aktualnie trwają intensywne prace nad Strategią
Rozwoju GZM.
Równocześnie realizowane są projekty związane z wykorzystaniem
funduszy pomocowych, we współpracy z Urzędem Marszałkowskim
Województwa Śląskiego oraz Wojewódzkim Funduszem Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Planowane zmiany
Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż w trakcie pisania niniejszego
artykuły trwają intensywne prace nad zmianą statutu związku. Aktualnie
miasta członkowskie przyjmują uchwały dotyczące zmian w statucie.
Zgodnie z planowanymi zmianami związek międzygminny będzie
nosił nazwę Górnośląsko – Zagłębiowska Metropolia Silesia. Jednak organy
oraz Biuro Związku będą uprawnione do utrzymywania nazwy
i posługiwania się nazwą GZM Silesia lub Metropolia Silesia. Wiele innych
zmian spowodowanych zostało ciągłym dopracowywaniem sposobu
funkcjonowania Związku w strukturach samorządowych.
Nie sposób w niniejszym opracowaniu nie wspomnieć o trwających
pracach nad ustawą, powszechnie określaną ustawą metropolitalną. Mówi się
również o przyjęciu ustawy aglomeracyjnej. Rozwiązania organizacyjne
przyjęte w zapisach ustawy miałyby doprecyzować miejsce związków
międzygminnych w strukturach samorządowych. Miałaby szczegółowy
określić sposoby współpracy pomiędzy istniejącymi samorządami gmin,
powiatów i województw a związkami. Różne projekty pojawiają się od 2006
roku. Trwają ustalenia, które kompetencje samorządów miałyby przejąć
związki oraz w jaki sposób wykonywanie tych zadań miałoby zostać
sfinansowane. Polemiki dotyczą również struktury organizacyjnej związków.
Być może doświadczenia Górnośląskiego Związku Metropolitalnego staną
----------------------------------------------------- 19 ----------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
się pomocne i zostaną wzięte pod uwagę przy ostatecznym kształcie nowej
ustawy.
Bibliografia:
Banaszak Bogusław, 1999, Prawo konstytucyjne, Warszawa, C.H.Beck
Boć Jan, 2000, Prawo administracyjne, Wrocław
Dolnicki Bogdan, 1999, Samorząd terytorialny zagadnienia ustrojowe,
Zakamycze
Hauser Roman, Niewiadomski Zygmunt, Wróbel Andrzej, 2010, System
Prawa Administracyjnego, Tom 1 Instytucje prawa administracyjnego,
Warszawa, C.H.Beck Instytut Nauk Prawnych PAN
Jyż Gabriela, Pławecki Zbigniew, Szewc Andrzej, 2005, Komentarz do
ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym, Dom
Wydawniczy ABC
Skrzydło Wiesław, 2002, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz,
Zakamycze
----------------------------------------------------- 20 ----------------------------------------------------