raport końcowy - Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa
Transkrypt
raport końcowy - Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa
MINISTERSTWO TRANSPORTU, BUDOWNICTWA i GOSPODARKI MORSKIEJ PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH RAPORT KOŃCOWY WYPADEK zdarzenie nr: 200/07 statek powietrzny: spadochron Para Foil - 282 1 czerwca 2007 r. - Łódź Niniejszy raport jest dokumentem prezentującym stanowisko Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych dotyczące okoliczności zdarzenia lotniczego, jego przyczyn i zaleceń dotyczących bezpieczeństwa. Raport jest wynikiem badania przeprowadzonego jedynie w celach profilaktycznych w oparciu o obowiązujące przepisy prawa międzynarodowego i krajowego. Badanie zostało przeprowadzone bez konieczności stosowania prawnej procedury dowodowej. Sformułowania zawarte w niniejszym raporcie, w związku przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 996/2010 w sprawie badania wypadków i incydentów w lotnictwie cywilnym oraz zapobiegania im oraz uchylające dyrektywę 94/56/WE (Dz. U. UE. L. 2010, nr 295, poz. 35) nie mogą być traktowane jako wskazanie winnych lub odpowiedzialnych za zaistniałe zdarzenie. Komisja nie orzeka co do winy i odpowiedzialności. W związku z powyższym wszelkie formy wykorzystania treści niniejszego raportu do celów innych niż zapobieganie wypadkom i poważnym incydentom lotniczym, może prowadzić do błędnych wniosków i interpretacji. Raport niniejszy został sporządzony w języku polskim. Inne wersje językowe mogą być przygotowywane jedynie w celach informacyjnych. Warszawa 2012 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź SPIS TREŚCI Informacje ogólne ........................................................................................................................................ 3 Streszczenie ................................................................................................................................................. 3 1. INFORMACJE FAKTYCZNE. ........................................................................................................... 5 1.1. Historia lotu. ................................................................................................................................. 5 1.2. Obrażenia osób. ............................................................................................................................ 5 1.3. Uszkodzenia statku powietrznego ................................................................................................. 5 1.4. Inne uszkodzenia. .......................................................................................................................... 5 1.5. Informacje o składzie osobowym (dane o załodze). ..................................................................... 6 1.6. Informacje o statku powietrznym. ................................................................................................ 6 1.7. Informacje meteorologiczne. ........................................................................................................ 6 1.8. Pomoce nawigacyjne. ................................................................................................................... 7 1.9. Łączność. ...................................................................................................................................... 7 1.10. Informacje o miejscu zdarzenia. ................................................................................................. 7 1.11. Rejestratory pokładowe. ............................................................................................................. 7 1.12. Informacje medyczne i patologiczne. ......................................................................................... 7 1.13. Czynniki przeżycia...................................................................................................................... 7 1.14. Badania i ekspertyzy. .................................................................................................................. 7 1.15. Informacje o organizacjach i działalności administracyjnej. ...................................................... 8 1.16. Informacje uzupełniające. ........................................................................................................... 8 2. ANALIZA. ........................................................................................................................................... 8 3. WNIOSKI KOŃCOWE. .................................................................................................................... 11 3.1. Ustalenia Komisji. ...................................................................................................................... 11 3.2. Przyczyna wypadku .................................................................................................................... 12 4. ZALECENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA. ....................................................................... 12 RAPORT KOŃCOWY Strona 2 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź INFORMACJE OGÓLNE Rodzaj zdarzenia: Rodzaj i typ statku powietrznego: Znak rozpoznawczy statku powietrznego: Dowódca statku powietrznego: WYPADEK spadochron ParaFoil-282 nie dotyczy skoczek spadochronowy XII Oddział Związku Spadochroniarzy Organizator lotów/skoków: Polskich w Łodzi wraz z 25 Brygadą Kawalerii Powietrznej Użytkownik statku powietrznego: prywatny Właściciel statku powietrznego: prywatny Miejsce zdarzenia: Data i czas zdarzenia: Stopień uszkodzenia statku powietrznego: Obrażenia załogi: Łódź 1 czerwca 2007 r. godz. 19.05 LT poważnie uszkodzony ze skutkiem śmiertelnym STRESZCZENIE Skoczek spadochronowy, mężczyzna lat 59, wykonywał skok ze spadochronem w ramach zawodów Mistrzostw Polski w Wieloboju Spadochronowym i V zawodów Wielobój Spadochronowy P.O.P.S. Podczas wykonywania skoku na celność lądowania skoczek nie otworzył spadochronu głównego ani zapasowego. Zestaw spadochronowy nie był wyposażony w automat spadochronowy (ADD). W wyniku wypadku skoczek poniósł śmierć. Badanie zdarzenia przeprowadził zespół badawczy PKBWL w składzie: Agata Kaczyńska -kierujący zespołem, Tomasz Kuchciński -członek zespołu, Jacek Rożyński -członek zespołu. W trakcie badania PKBWL ustaliła następującą przyczyny wypadku lotniczego: 1. Niewłaściwy stan techniczny zestawu spadochronowego, który zablokował zainicjowanie procesu otwarcia spadochronu głównego; 2. Najprawdopodobniej gwałtownie pogorszony stan zdrowia skoczka, który w zaistniałej sytuacji awaryjnej miał wpływ na fakt, że skoczek nie otworzył spadochronu zapasowego. RAPORT KOŃCOWY Strona 3 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź Okoliczność sprzyjająca zaistnieniu wypadku: Brak automatu spadochronowego, który przy braku działania skoczka, mógłby spowodować zainicjowanie otwarcia spadochronu zapasowego. PKBWL po zakończeniu badania nie zaproponowała zaleceń dotyczących bezpieczeństwa. RAPORT KOŃCOWY Strona 4 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź 1. INFORMACJE FAKTYCZNE. 1.1. Historia lotu. W dniu 1 czerwca 2007 r. w mieście Łódź, odbywały się zawody w wieloboju spadochronowym. W dniu poprzedzającym zdarzenie, tj. 31 maja, uczestnicy rozpoczęli zawody odprawą, która odbyła się około godziny 20. Następnie około godziny 22 rozegrano konkurencję pływacką. W dniu następnym, w godzinach porannych została rozegrana konkurencja strzelecka zakończona około godziny 14. Kolejną rozgrywaną konkurencją były skoki drużynowe na celność lądowania. Zawodnicy zostali przywiezieni na stadion „Start”, gdzie po godzinie 15 rozgrywana miała być konkurencja spadochronowa. Drużyny składały się z trzech skoczków. Skoczkowie wywożeni byli do skoku przy użyciu śmigłowca Mi-8. Do momentu zaistnienia zdarzenia rozegrano dwie kolejki skoków. Skoczek uczestniczący w wypadku wykonał tego dnia dwa skoki na celność lądowania bez żadnych problemów. Około godziny 18.50 śmigłowiec wystartował do 7 wylotu tego dnia, zabierając na pokładzie 13 skoczków. Dla skoczka, który uległ wypadkowi był to trzeci skok tego dnia, a 752 w życiu. Skoczek opuścił pokład śmigłowca Mi-8 na wysokości ok. 1000 m jako trzeci ze swojej drużyny. Oddzielenie się od śmigłowca wykonane zostało prawidłowo. Jednak po kilku sekundach skoczek zaczął spadać niestabilnie, wykonując niekontrolowane obroty. Podczas spadania nie został otworzony spadochron główny ani spadochron zapasowy. Skoczek zderzył się z ziemią ponosząc śmierć na miejscu. 1.2. Obrażenia osób. Obrażenia ciała Załoga Pasażerowie Inne osoby Śmiertelne 1 - - Poważne - - - Nieznaczne (nie było) - - - 1.3. Uszkodzenia statku powietrznego Czasza główna i zapasowa bez uszkodzeń. Pokrowiec uszkodzony w wyniku uderzenia. 1.4. Inne uszkodzenia. Nie było. RAPORT KOŃCOWY Strona 5 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź 1.5. Informacje o składzie osobowym (dane o załodze). Skoczek spadochronowy, mężczyzna lat 59, szkolenie spadochronowe rozpoczął w 1969 r. Posiadał Świadectwo Kwalifikacji ważne do dnia 01 kwietnia 2009 r. Orzeczenie lotniczo-lekarskie klasy 3 ważne do 29 czerwca 2007 r. z ograniczeniem VDL (obowiązek noszenia szkieł korekcyjnych). Podczas skoku skoczek używał okularów. Wykaz ostatnich 12 skoków, na podstawie osobistej książki skoków skoczka. Numer skoku Lp. Data Typ rodzaj wykonania spadochronu skoku Miejsce Uwagi wykonania 1. 741 12.10.2006 PF Hit Rock Arizona-Eloy 2. 742 12.10.2006 PF Format 96 Arizona-Eloy 3. 743 02.12.2006 PF celność Wrocław 4. 744 14.04.2007 PF celność Wrocław 5. 745 14.04.2007 PF celność Wrocław 6. 746 14.04.2007 PF celność Wrocław 7. 747 15.04.2007 PF celność Wrocław 8. 748 15.04.2007 PF celność Wrocław 9. 749 15.04.2007 PF celność Wrocław 10. 750 01.06.2007 PF celność Łódź 1 kolejka 11. 751 01.06.2007 PF celność Łódź 2 kolejka Łódź skok zakończony wypadkiem 12. 752 01.06.2007 PF celność 1.6. Informacje o statku powietrznym. Spadochron główny: Para Foil 282, producent North American Aerodynamics USA, rok produkcji 1999, dopuszczenie do skoków ważne do 18 kwietnia 2008 r. Spadochron zapasowy: PD-160R, Performance Designs, rok produkcji 1999, dopuszczenie do skoków ważne do 18 kwietnia 2008 r., ważność ułożenia do 08 października 2007 r. Pokrowiec: PS-034RW, producent MarS Inc., rok produkcji 2000, dopuszczenie do skoków ważne do 18 kwietnia 2008 r. Automat spadochronowy: brak. 1.7. Informacje meteorologiczne. Warunki meteorologiczne nie miały wpływu na przebieg wypadku. Skok odbywał się w dzień, po południu, o godzinie 19.05 czasu lokalnego. RAPORT KOŃCOWY Strona 6 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź 1.8. Pomoce nawigacyjne. Nie dotyczy. 1.9. Łączność. Nie dotyczy. 1.10. Informacje o miejscu zdarzenia. Zderzenie z ziemią nastąpiło w miejscowości Łódź w obszarze parkowym pomiędzy ulicami: Aleja Włókniarzy, a Zgierską. Teren płaski z niewielkimi pofałdowaniami, w obszarze upadku drzewa i krzewy. Współrzędne geograficzne: N 51º 48’ 47,8”; E 019º 25’ 47,6”. 1.11. Rejestratory pokładowe. Nie było. 1.12. Informacje medyczne i patologiczne. Przeprowadzono oględziny zwłok, analizę toksykologiczną w kierunku obecności alkoholu etylowego oraz konsultację histopatologiczną mięśnia sercowego. Nie stwierdzono obecności alkoholu we krwi. Ujawniono zmiany miażdżycowe, wskazujące na możliwość wystąpienia niedokrwienia mięśnia sercowego. Skoczek od kilku lat leczył się z powodu nadciśnienia tętniczego. Biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonych badań i analizy uzyskanych informacji medycznych nie można wykluczyć, że w krytycznym momencie skoku, kiedy skoczek nie mógł otworzyć spadochronu, doznał nagłego, bardzo silnego stresu. W wyniku tego mógł wystąpić gwałtowny wzrost ciśnienia krwi, zamroczenie świadomości, ból wieńcowy lub istotne zaburzenie rytmu serca, co uniemożliwiło mu wykonanie dalszych czynności związanych z otwarciem spadochronu zapasowego. 1.13. Czynniki przeżycia. Zestaw spadochronowy nie był wyposażony w automat spadochronowy, który zabezpieczałby automatyczne zainicjowanie otwarcia spadochronu zapasowego, w przypadku braku działań skoczka. 1.14. Badania i ekspertyzy. Przeprowadzono oględziny miejsca zdarzenia, sprzętu spadochronowego używanego podczas skoku, dokonano analizy dostarczonych materiałów z badania anatomopatologicznego oraz toksykologicznego, przesłuchano świadków, przeprowadzono analizę dokumentacji osobistej skoczka oraz zestawu spadochronowego, przeanalizowano materiał filmowy nakręcony kamerą przez przypadkowego obserwatora skoków. RAPORT KOŃCOWY Strona 7 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź 1.15. Informacje o organizacjach i działalności administracyjnej. Skoki spadochronowe organizowane były w ramach Mistrzostw Polski w Wieloboju Spadochronowym i V zawodów Wielobój Spadochronowy P.O.P.S. Zawody obejmowały skoki na celność lądowania, pływanie oraz strzelanie. Termin rozgrywania zawodów planowany był od 31 maja do 3 czerwca 2007 r. 1.16. Informacje uzupełniające. Dzień po zaistnieniu wypadku, będący na miejscu członkowie zespołu badawczego przeprowadzili spotkanie informacyjne z uczestnikami zawodów, w celu przekazania ustaleń dotyczących stanu technicznego zestawu spadochronowego, używanego przez skoczka podczas skoku zakończonego wypadkiem i wystąpienia sytuacji awaryjnej. Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego w dniu 6 czerwca 2007 r., wydał zalecenie profilaktyczne skierowane do podmiotów prowadzących działalność w zakresie naprawy i obsługi technicznej spadochronów dokonania bieżącego przeglądu spadochronów pod kątem możliwości wystąpienia tzw. „twardego uchwytu” – przegląd miał dotyczyć między innymi stanu kieszonki, w której umieszczany jest pilocik. Dodatkowo zwrócono uwagę, aby podczas wykonywania bieżących przeglądów dokonywać oceny stanu technicznego systemu otwarcia pod kątem poprawności funkcjonalnej tych elementów spadochronu. O możliwości zapoznania z projektem raportu końcowego powiadomiono podmiot, który dokonywał ostatniego przed wypadkiem dopuszczenia zestawu spadochronowego do skoku – nie wniesiono uwag. 2. ANALIZA. Analizę przeprowadzono w odniesieniu do stanu technicznego zestawu spadochronowego oraz samego przebiegu skoku zakończonego wypadkiem. Podczas oględzin powypadkowych zespół badawczy stwierdził, iż skoczek skakał wyposażony w zestaw spadochronowy składający się ze spadochronu głównego typu Para Foil 282, pokrowca typu PS-034RW oraz czaszy zapasowej typu PD-160R. Zestaw spadochronowy nie był wyposażony w automat zabezpieczający otwarcie spadochronu zapasowego. System otwarcia czaszy głównej (system BOC) – miękki pilocik umieszczony w kieszonce w dolnej części pokrowca. Na miejscu zdarzenia podczas przeprowadzonych oględzin stwierdzono zablokowanie pilocika w kieszonce, co spowodowane było nieprawidłową funkcjonalnością kieszonki wynikającą z nadmiernego zużycia (rozciągnięcia) materiału, z którego była wykonana . Poniżej przedstawiono zdjęcia zablokowania pilocika w kieszonce oraz kieszonki wykonane podczas oględzin. RAPORT KOŃCOWY Strona 8 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź Na zdjęciu widoczne zaklinowanie pilocika w kieszonce. Zdjęcie wykonano podczas prób wyciągnięcia pilocika (po zdarzeniu) [fot. PKBWL] Próba wyciągnięcia pilocika pomimo dużej siły użytej nie powiodła się. [fot. PKBWL] Widoczne trwałe odkształcenie materiału kieszonki, który powinien być elastyczny i przylegać do pokrowca w czasie, gdy nie był w kieszonce umieszczony pilocik. [fot. PKBWL] RAPORT KOŃCOWY Strona 9 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź Na zdjęciu widoczne „prześwity” w materiale kieszonki, świadczące o jej nadmiernym zużyciu. [fot. PKBWL] Kolejne oględziny, przeprowadzono w dniu 2 czerwca 2007 r. Po usunięciu pilocika z kieszonki, nie stwierdzono innych nieprawidłowości, które mogłyby zakłócić otwarcie spadochronu głównego. Przeprowadzone próby funkcjonalne wykazały, że zarówno system wyczepiania czaszy spadochronu głównego, jak i otwierania czaszy spadochronu zapasowego działały prawidłowo. Nie stwierdzono nieprawidłowości w ułożeniu do skoku spadochronu głównego i zapasowego. Na podstawie przeprowadzonych oględzin zestawu spadochronowego i prób funkcjonalnych, Komisja uznała, że ze względu na zablokowanie pilocika w kieszonce, skoczek nie miał możliwości otwarcia spadochronu głównego. Nie stwierdzono natomiast przeszkód technicznych, które uniemożliwiałyby lub utrudniałyby otwarcie spadochronu zapasowego. Analizując stan techniczny zestawu spadochronowego, Komisja zwróciła uwagę na fakt, że ostatnia obsługa techniczna i dopuszczenie zestawu do skoków zostało przeprowadzone 18 kwietnia 2007 r. Mechanik, który dokonywał dopuszczenia do skoków stwierdził, że w czasie przeglądu kieszonka była w dobrym stanie technicznym. Od tego czasu skoczek, który był właścicielem zestawu spadochronowego, zgodnie z zapisami w jego osobistej książce skoków wykonał 3 skoki. Komisja uznała, że jest mało prawdopodobne, aby w przeciągu tak małej liczby użyć i składań, stan kieszonki pilocika uległ, tak znacznemu pogorszeniu. Komisja nie mogła jednoznacznie zweryfikować faktycznej liczby skoków wykonanych z tym zestawem spadochronowym przez jego właściciela, bądź też ewentualnie przez inne osoby, którym ten zestaw spadochronowy mógł zostać użyczony, nie ma bowiem wymogu rejestracji liczby użyć (skoków) spadochronu. Tym samym nie wykluczono, że faktyczna liczba skoków wykonana z tym zestawem spadochronowym w czasie od ostatniego przeglądu do zaistnienia wypadku mogła być większa niż 3. Jednak przede RAPORT KOŃCOWY Strona 10 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź wszystkim należy wziąć pod uwagę, że zgodnie z obowiązującymi przepisami1, za ocenę gotowości spadochronu do użycia odpowiedzialny był osobiście skoczek. Skoczek ten, był uprawniony do dokonywania oceny stanu technicznego systemu uprzęży-pokrowca, w skład którego wchodzi również kieszonka pilocika czaszy spadochronu głównego. Tym samym, składając spadochron przed krytycznym skokiem, powinien był osobiście zwrócić uwagę na niewłaściwy stan techniczny kieszonki pilocika i odstąpić od wykonywania skoku z tym zestawem spadochronowym, do czasu wymiany wadliwej części. Analizując przebieg skoku, w którym nastąpił wypadek, Komisja opierała się o zapis filmowy wykonany przez postronnego obserwatora. Z zapisu tego wynika, że skoczek prawidłowo oddzielił się od śmigłowca i podjął kilkakrotne próby wyciągnięcia pilocika. Następnie skulił się i zaczął spadać niestabilnie, wykonując niekontrolowane obroty. Zdaniem Komisji wskazywać to może, że po nieudanych próbach otwarcia czaszy głównej, w wyniku stresu nastąpiło znaczące pogorszenie stanu zdrowia skoczka opisane w pkt. 1.12 niniejszego raportu. Najprawdopodobniej właśnie ze względu na pogorszenie stanu zdrowia, skoczek nie otworzył spadochronu zapasowego, a wobec braku wyposażenia zestawu spadochronowego w automat spadochronowy, nic nie mogło uchronić skoczka od zderzenia z ziemią. 3. WNIOSKI KOŃCOWE. 3.1. Ustalenia Komisji. a) Skoczek posiadał ważne świadectwo kwalifikacji skoczka spadochronowego i odpowiednie, ważne orzeczenie lotniczo-lekarskie; b) Skoczek nie był pod wpływem alkoholu był trzeźwy; c) Stan zdrowia skoczka najprawdopodobniej mógł mieć wpływ na zaistnienie wypadku; d) Dla zestawu spadochronowego wystawiona była prawidłowa dokumentacja; e) Ostatnia obsługa techniczna zestawu spadochronowego była przeprowadzona przez uprawnioną osobę; f) Skoczek przed wykonaniem skoku w którym nastąpił wypadek, nie dokonał prawidłowej oceny stanu technicznego systemu uprzęży / pokrowca; g) Nadmierne zużycie materiału kieszonki pilocika czaszy głównej spowodowało zablokowanie możliwości otwarcia spadochronu głównego; h) Skoczek nie zainicjował otwarcia spadochronu zapasowego; i) Skoczek poniósł śmierć w wyniku zderzenia z ziemią. 1 Punkt 7.1.2 i 9.13.1. 4) załącznika nr 4 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 kwietnia 2005 r. w sprawie wyłączenia z zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określania warunków i wymagań dotyczących tych statków (Dz. U. nr 107 poz. 904 z zm.). RAPORT KOŃCOWY Strona 11 z 12 Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych Spadochron ParaFoil-282; data 1 czerwca 2007 r.; Łódź 3.2. Przyczyna wypadku 1. Niewłaściwy stan techniczny zestawu spadochronowego, który zablokował zainicjowanie procesu otwarcia spadochronu głównego; 2. Najprawdopodobniej gwałtownie pogorszony stan zdrowia skoczka, który w zaistniałej sytuacji awaryjnej miał wpływ na fakt, że skoczek nie otworzył spadochronu zapasowego. Okoliczność sprzyjająca zaistnieniu wypadku: Brak automatu spadochronowego, który przy braku działania skoczka, mógłby spowodować zainicjowanie otwarcia spadochronu zapasowego. 4. ZALECENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA. Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych po zapoznaniu się ze zgromadzonymi w trakcie badania zdarzenia materiałami nie zaproponowała zaleceń dotyczących bezpieczeństwa. Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego podjął działania profilaktyczne bezpośrednio po otrzymaniu informacji o okolicznościach zaistnienia wypadku zawartych w Raporcie wstępnym sporządzonym w dniu 4 czerwca 2007 r. przez zespół badawczy PKBWL. KONIEC Kierujący zespołem badawczym Podpis na oryginale ...................................................... RAPORT KOŃCOWY Strona 12 z 12