docw krzy˝u mi∏oŹci nauka
download 
Reklamacja Transkrypt
w krzy˝u mi∏oŹci nauka
450 2/23/09 6:46 AM Page 1 POLSKA MISJA KATOLICKA w SZWAJCARII DE LA PASTORALE CATHOLIQUE POLONAISE EN SUISSE DER KATHOLISCHEN POLENSEELSORGE IN DER SCHWEIZ DELLA PASTORALE CATTOLICA POLACCA IN SVIZZERA NR 450 MARZEC 2009 w krzy˝u mi∏oÊci nauka... 450 2/23/09 6:46 AM Page 2 Radom, 16 lutego 2009 r. Ekscelencjo, Drogi Ksi´˝e Biskupie Nominacie Krzysztofie, Z ogromnà radoÊcià przyjà∏em wiadomoÊç o nominacji Ksi´dza doktora na biskupa pomocniczego diecezji koszaliƒsko-ko∏obrzeskiej. Ojciec Âwi´ty Benedykt XVI powo∏a∏ Ci´ do tej s∏u˝by KoÊcio∏owi ze stanowiska duszpasterza Polskiej Misji w Szwajcarii. JesteÊmy Papie˝owi bardzo wdzi´czni za to wyró˝nienie Waszej Misji, a Tobie, Biskupie Nominacie, sk∏adam serdeczne „Bóg zap∏aç” za Twojà gorliwà Kap∏aƒskà prac´. Lublin, 16 lutego 2009 r. Drogi Ksi´˝e Biskupie Krzysztofie, Z radoÊcià dowiedzia∏em si´ dzisiaj o wyniesieniu Ksi´dza do godnoÊci biskupiej – biskupa pomocniczego w diecezji koszaliƒsko-ko∏obrzeskiej. Ciesz´ si´ osobiÊcie tym bardziej, ˝e w gronie Episkopatu Polski b´dzie jeden biskup wi´cej, który ma doÊwiadcze- ˚ycz´ Ci z ca∏ego serca, abyÊ mocà Ducha Âwi´tego, by∏ dla KoÊcio∏a, koszaliƒsko-ko∏obrzeskiego, prorokiem, wiarygodnym Êwiadkiem i wiernym S∏ugà Chrystusa. Niech Matka NajÊwi´tsza, którà kochasz od Twej m∏odoÊci otacza Ci´ p∏aszczem Matczynej Opieki, a Êwi´ty Pawe∏ b´dzie Ci przyk∏adem apostolskiej gorliwoÊci – „dla mnie ˝yç, to Chrystus”. Z braterskim pozdrowieniem i modlitwà + Zygmunt Zimowski Ordynariusz Radomski Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji nie duszpasterstwa emigracji naszych Rodaków. Serdecznie gratuluje i obiecuj´ szczerà modlitw´ o potrzebne ∏aski w ˝yciu osobistym i w pracy pasterskiej. „Szcz´Êç Bo˝e!” + Ryszard Karpiƒski Biskup Pomocniczy Lubelski By∏y Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa emigracji Na ok∏adce: Krzy˝ na Grand St. Bernard – Szwajcaria. Zdj´cie: Ryszard Jurga 2 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 450 2/23/09 6:46 AM Page 3 Drodzy Czytelnicy! Kilka miesi´cy temu zastanawialiÊmy si´ nad tym, w jaki sposób uczciç 450 numer naszego miesi´cznika „WiadomoÊci”. Pada∏y ró˝ne propozycje…. Nikt jednak nie przypuszcza∏, ˝e na nasze jubileuszowe wydanie otrzymamy taki news z Watykanu – komunikat o mianowaniu biskupem ksi´dza pra∏ata dr Krzysztofa Zadarko! Od tej pory 16 lutego 2009 w historii Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii b´dzie szczególnà datà: jesteÊmy wdzi´czni Ojcu Âwi´temu Benedyktowi XVI za to, ˝e do pos∏ugi biskupiej wybra∏ kap∏ana z naszej Misji. Ksi´dzu Biskupowi Nominatowi Krzysztofowi ˝yczymy b∏ogos∏awieƒstwa Bo˝ego i pomocy Ducha Âwi´tego w wype∏nianiu nowych zadaƒ pasterskich w diecezji koszaliƒsko-ko∏obrzeskiej. Dla ca∏ej Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii, a zw∏aszcza dla oÊrodków duszpasterskich w Zurychu, Wintherthur, Lucernie, Sant Gallen i Zugu, pos∏uga ksi´dza Krzysztofa by∏a wielkim darem – tote˝ za ogrom pracy i zaanga˝owania, za promowanie ducha jednoÊci zarówno wÊród wiernych jak i kap∏anów, za to wszystko, co uczyni∏ na rzecz budowania dobrych relacji z przedstawicielami KoÊcio∏a szwajcarskiego, za jego wk∏ad w wydawanie naszego miesi´cznika – z ca∏ego serca dzi´kujemy! Liczymy na dalszà owocnà wspó∏prac´ i zapewniamy Biskupa Nominata, ˝e Jego dobre dzie∏o b´dzie kontynuowane. Innym niecodziennym tematem tego numeru „WiadomoÊci” jest nadanie pani Aldonie Budrewicz-Jacobson Krzy˝a Kawalerskiego Orderu Zas∏ugi Rzeczypospolitej Polskiej. PoÊwi´ciliÊmy sporo miejsca jej osobie i samej uroczystoÊci. To niezwyk∏e wydarzenie pokazuje, jak wiele dla promocji Polski mo˝e zrobiç jedna osoba… Polecamy równie˝ bardzo ciekawy wywiad ks. Artura Czàstkiewicza z ksi´dzem profesorem dr hab. Leszkiem Adamowiczem, kierownikiem Katedry Prawa na KUL-u. Cieszymy si´, ˝e podczas rekolekcji wielkopostnych w Genewie i Lozannie b´dzie mo˝na spotkaç si´ osobiÊcie z ksi´dzem profesorem. Zgodnie z zapowiedzià, przedstawiamy sytuacj´ duszpasterskà w oÊrodkach Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii. W tym miejscu pragn´ podzi´kowaç wszystkim, którzy anga˝ujà si´ w prac´ duszpasterskà, oraz na ró˝ne sposoby Êpieszà Misji z pomocà. Szczególne s∏owa uznania i podzi´kowania kieruj´ pod adresem Fundacji Ojca Bocheƒskiego. To dzi´ki Fundacji w Marly mieszka czterech kap∏anów, którzy s∏u˝à pos∏ugà duszpasterskà w Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii. Wyrazy wdzi´cznoÊci kieruj´ do ofiarodawców Funduszu Stypendialnego i Stowarzyszenia Przyjació∏ Marly. W tej nowej sytuacji, w której si´ znajdujemy obecnie, Wasza pomoc jest po prostu bezcenna. Przed nami Wielki Post. Zach´cam do udzia∏u w rekolekcjach i ˝ycz´, aby by∏ to czas odnowy duchowej i czynienia dobra. Oto teraz czas upragniony, oto teraz czas zbawienia. Dzi´kujàc za wszelkie dobro, wszystkim ˝ycz´ „Szcz´Êç Bo˝e”! Ks. dr S∏awomir Kawecki Rektor Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 3 450 2/23/09 6:46 AM Page 4 Z ˚YCIA KOÂCIO¸A Ks. pra∏at Krzysztof Zadarko biskupem pomocniczym w Koszalinie D otychczasowy duszpasterz w Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii, ks. dr Krzysztof Zadarko zosta∏ mianowany przez papie˝a Benedykta XVI biskupem pomocniczym diecezji koszaliƒsko-ko∏obrzeskiej. Decyzj´ papieskà og∏osi∏ w dniu 16 lutego 2009 r. w po∏udnie nuncjusz apostolski w Polsce. Ks. dr Krzysztof Zadarko urodzi∏ si´ 2 wrzeÊnia 1960 r. w S∏upsku. Pochodzi z Ustki. Po ukoƒczeniu Technikum Elektrycznego i zdaniu matury, rozpoczà∏ w 1980 r. studia filozoficzne w Wy˝szym Seminarium Duchownym w GoÊcikowie-Parady˝u. Dalszà formacj´ seminaryjnà odbywa∏ w nowo utworzonym seminarium w Koszalinie. Âwi´cenia kap∏aƒskie przyjà∏ 25 maja 1986 r. z ràk bpa Tadeusza Werno w S∏upsku. Zosta∏ skierowany do pracy duszpasterskiej w parafii katedralnej w Koszalinie, pracowa∏ te˝ jako katecheta w liceum plastycznym. Rok póêniej rozpoczà∏ studia z homiletyki na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Po ich ukoƒczeniu w roku 1990 powróci∏ na stanowisko wikariusza w parafii katedralnej. W tym czasie zosta∏ wyk∏adowcà homiletyki i zastosowaƒ mass mediów w duszpasterstwie w Wy˝szym Seminarium Duchownym w Koszalinie. Pe∏ni∏ te˝ funkcj´ prefekta seminarium i jednoczeÊnie dyrektora diecezjalnej rozg∏oÊni radiowej w Koszalinie. Od roku 1995, kiedy zosta∏ mianowany dyrektorem wydzia∏u duszpasterskiego kurii biskupiej, nadal zwiàzany by∏ z mediami. W Radiu Plus Koszalin zasiada∏ w radzie programowej. By∏ redaktorem naczelnym urz´dowego kwartalnika Kurii Biskupiej w Koszalinie „Koszaliƒsko-Ko∏obrzeskie WiadomoÊci Diecezjalne” w latach 1995-2007. Od 2005 r. pe∏ni∏ funkcj´ rzecznika prasowego kurii koszaliƒsko-ko∏obrzeskiej, do czasu nominacji bp Kazimierza Nycza na metropolit´ warszawskiego. Przez kilka kadencji by∏ cz∏onkiem Diecezjalnej Rady Duszpasterskiej i Rady Kap∏aƒskiej oraz Rady Konsultorów. Jest kanonikiem gremialnym Kapitu∏y Kolegiackiej Pilskiej, kapelanem Jego ÂwiàtobliwoÊci (pra∏at). Od 2007 r. b´dàc studentem Uniwersytetu we Fryburgu (na stypendium naukowym) pracuje w Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii pe∏niàc pos∏ug´ duszpasterskà w Zurychu, Winterthurze, Lucernie, St. Gallen i Zugu. W Szkole Niedzielnej przy PMK w Zurychu prowadzi katechez´ i przygotowanie dzieci do I Komunii Êw. i bierzmowania. Jest te˝ zast´pcà red. nacz. „WiadomoÊci” – miesi´cznika PMK w Szwajcarii. W roku 2008 r. obroni∏ doktorat z homiletyki na Uniwersytecie Kardyna∏a Stefana Wyszyƒskiego w Warszawie. Promotorem pracy „PrzypowieÊci Jezusa (Mt 13) we wspó∏- 4 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) czesnym kaznodziejstwie polskim. Studium biblijno-homiletyczne na podstawie kazaƒ drukowanych w periodykach homiletycznych w latach 1945-2005” by∏ biblista prof. dr hab. Roman Bartnicki. Papie˝ Benedykt XVI mianowa∏ 16 lutego 2009 r. ksi´dza Krzysztofa Zadark´ biskupem pomocniczym koszaliƒsko-ko∏obrzeskim, przydzielajàc mu stolic´ tytularnà Cavaillon. Diecezja koszaliƒsko-ko∏obrzeska zosta∏a ustanowiona 28 czerwca 1972 r. Nale˝y do metropolii szczeciƒsko-kamieƒskiej. Liczy ok. 920 000 mieszkaƒców, w tym ok. 850 000 katolików. W diecezji inkardynowanych jest 440 kap∏anów. Kolejnymi pasterzami koszaliƒsko-ko∏obrzeskimi byli bp Ignacy Je˝, bp Czes∏aw Domin, bp Marian Go∏´biewski i bp Kazimierz Nycz. Od sierpnia 2007 r. diecezjà kieruje bp Edward Dajczak. Konsekracja biskupia ksi´dza dr Krzysztofa Zadarko odb´dzie si´ dnia 25 kwietnia 2009 r. w Katedrze w Koszalinie. „Naszym chlebem powszednim jest iÊç na czele, prowadziç, wskazywaç drog´, czuwajàc, by by∏a dost´pna dla wszystkich, a jednoczeÊnie zachowa∏a swà autentycznoÊç; objaÊniaç, pocieszaç i jednoczyç. (…) JednoÊç z biskupem jest warunkiem sine qua non statusu wiernego katolika”. Jan Pawe∏ II, Przemówienie do biskupów szwajcarskich, Einsiedeln, 15 czerwca 1984 r. Zdj´cie: Micha∏ Wyczu∏kowski 450 2/23/09 6:46 AM Page 5 Z ˚YCIA KOÂCIO¸A WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 5 450 2/23/09 6:46 AM Page 6 Z ˚YCIA KOÂCIO¸A Gratulacje dla ksi´dza biskupa nominata Krzysztofa Zadarko Gratulacje od Episkopatu Szwajcarii z okazji nominacji na biskupa pomocniczego w Polsce. Ks. Biskup Norbert Brunner w imieniu Konferencji Episkopatu Szwajcarii dzi´kuje ksi´dzu Krzysztofowi Zadarko za cennà pomoc w pracy duszpasterskiej w Zurychu. Gratulation für die Ernennung zum Weihbischof in Polen Gratulacje od Pana Marco Schmid, dyrektora Migratio – Komisji Episkopatu Szwajcarii ds. Obcokrajowców. Pan Schmid, przyjà∏ wiadomoÊç o nominacji ksi´dza Zadarko „z jednej strony z radoÊcià, z drugiej strony ze ∏zà w oku”. Ze smutkiem, gdy˝ – jak twierdzi – odchodzi bardzo dobry kap∏an z Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii; z radoÊcià – bowiem kap∏anowi z polskiej Misji zostaje powierzony tak wa˝ny urzàd. „˚ycz´ ksi´dzu Zadarko – dodaje pan Schmid – Bo˝ego b∏ogos∏awieƒstwa i darów Ducha Âwi´tego w pe∏nieniu pos∏ugi biskupiej”. „Mit einem lachenden und einem weinenden Auge ha- Gratulacje od ks. Luisa Capilla, odpowiedzialnego z ramienia Kurii Biskupiej za duszpasterstwo emigracji w Kantonie Zurych Ks. Capilla przyjà∏ z wielkà radoÊcià wiadomoÊç o nominacji Ksi´dza Krzysztofa Zadarko na biskupa pomocniczego diecezji koszaliƒsko-ko∏obrzeskiej. Sk∏ada swoje najserdeczniejsze gratulacje i ˝yczy Ksi´dzu Biskupowi Nominatowi Bo˝ego b∏ogos∏awieƒstwa. PodkreÊla w swoim liÊcie, ˝e w Ksi´dzu Krzysztofie spotka∏ cz∏owieka bardzo wartoÊciowego, posiadajàcego wielkie wyczucie spraw duszpasterskich, odznaczajàcego si´ wiernoÊcià do KoÊcio∏a i g∏´bokà duchowoÊcià. „Nic dziwnego – pisze ks. Capilla – ˝e Ojciec Âwi´ty powierzy∏ mu nie∏atwe zadanie urz´du biskupiego”. Nominacja Ksi´dza K. Zadarko jest wielkim darem i uznaniem tak˝e dla wszystkich kap∏anów, którzy pracujà jako duszpasterze emigrantów w Szwajcarii. Die Nachricht von der Ernennung von Rv. Krystof Zadarko als Weihbischof von Koszalin-Kolobrzeg hat mich sehr gefreut. Meine herzlichsten Glückwünsche und Gottes Segen. Ein paar Monate nach Beginn meiner Tätigkeit als Bischöflicher Beauftragater für die Migrantenseelsorge im Generalvikariat für Zürich und Glarus, habe ich Rv. Krystof 6 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) Die Schweizer Bischöfe gratulieren Krzysztof Zadarko zur heute erfolgten Ernennung zum Weihbischof im polnischen Bistum Koszalin-Ko∏obrzeg (Köslin-Kolberg). Der Verantwortliche für Migrationspastoral in der Schweizer Bischofskonferenz, Bischof Norbert Brunner, dankt ihm für seine wertvolle Hilfe in der Polenseelsorge in Zürich, wo dieser seit einiger Zeit regelmässig als Priester im Einsatz stand. Freiburg i. Ü., 16. Februar 2009 be ich von der Ernennung von Pfr. Zadarko zum Weihbischof erfahren. Weinend, weil ein sehr guter Priester für die polnische Mission in der Schweiz verloren geht, lachend, weil jemanden aus der polnischen Mission in der Schweiz ein so wichtiges Amt anvertraut wird. Ich wünsche Pfr. Zadarko Gottes Segen und die Kraft des Heiligen Geistes für seinen bischöflichen Dienst”. Migratio Dienststelle der Schweizer Bischofskonferenz für Migration und Menschen unterwegs Marco Schmid Zadarko als Mitarbeiter des Direktors des Polnischen Mission in der Schweiz Rv. Slawomir Kawecki gekannt. Während dieser Zeit konnte ich feststellen, dass Rv. Krystof Zadarko ein Priester ist, mit vielen Qualitäten und großen Sensibilität für die Seelsorge, Treue zur Kirche und tiefen Spiritualität. Kein Wunder, dass der Heilige Vater ihn die nicht einfache Aufgabe der Bischofsamt anvertraut hat. Seine Ernennung ist ein großes Geschenk und Anerkennung auch für alle Priester, die als Seelsorger für die Migranten in der Schweiz arbeiten. Schwierige Aufgabe, die viel Einsatz und Opfer die nicht immer ausreichend anerkannt ist. Ich hoffe, dass Rv. Krystof Zadarko nie vergessen wird seiner Zeit und die Erfahrung in der Migration, in dem er mit Engagement und Hingabe arbeitete. Ich bedauere seiner Abreise, weil wir verlieren einen guten Migrantenseelsorger, aber ich freue mich für ihn. Ich wünsche Rv. Krystof Zadarko Gottes Segen und den Beistand des Heiligen Geistes für ihn, für das Wohl der Kirche und für die Ehre Gottes. Pfr. Luis Capilla Katholische Kirche im Kanton Zürich Bischöflicher Beauftragter für Migrantenseelsorge 450 2/23/09 6:46 AM Page 7 Z ˚YCIA KOÂCIO¸A Gratulacje od Rad Duszpasterskich PMK w Szwajcarii W imieniu Rady Duszpasterskiej OÊrodka Polskiej Misji Katolickiej w Genewie i wszystkich wiernych, sk∏adam serdeczne gratulacje ks. dr Krzysztofowi Zadarko z racji nominacji na biskupa pomocniczego diecezji koszaliƒsko-ko∏obrzeskiej. Dumni z wyró˝nienia, które spotka∏o naszego Kap∏ana, wdzi´czni za opiek´ oraz prac´ z naszà polsko-szwajcarskà wspólnotà, modlimy si´, aby ∏aska i b∏ogos∏awieƒstwo Bo˝e towarzyszy∏o Ksi´dzu Biskupowi w dalszej pos∏udze dla dobra ludzi i ku chwale Bo˝ej. Z wyrazami szacunku i wdzi´cznoÊci Miros∏aw T∏okiƒski, Prezes Rady Duszpasterskiej OÊrodka PMK w Genewie Rada Duszpasterska i cz∏onkowie Wspólnoty PMK Gnadenthal wyra˝ajà wielkà radoÊç, z powodu Decyzji Stolicy Apostolskiej, która dokona∏a tak doskona∏ego wyboru, mianujàc Ks. Dr. Krzysztofa Zadarko Biskupem sufraganem w Diecezji Koszaliƒsko-Ko∏obrzeskiej. Jest to dla nas oczywista i personalna strata, ale cieszymy si´ na nowe mo˝liwoÊci dzia∏ania dla Ks. Krzysztofa w Jego pracy duszpasterskiej w Polsce. Przyrzekamy modlitewnà pami´ç. Niech Pan nasz Jezus Chrystus towarzyszy Ksi´dzu ka˝dego dnia i w ka˝dej godzinie. Rada Duszpasterska PMK w Gnadenthal oraz wierni z duszpasterzem ks. Grzegorzem Ostrowskim „Pójdê za mnà” – to s∏owa Chrystusa, które sta∏y si´ Êwiat∏em przewodnim w ˝yciu ksi´dza Krzysztofa Zadarko. DziÊ Bóg stawia przed ksi´dzem nowe i wa˝ne zadanie. Serdecznie Ksi´dzu gratulujemy i ˝yczymy Êwiat∏a Ducha Âwi´tego, aby nowa droga okaza∏a si´ czasem b∏ogos∏awionej pracy przynoszàcej obfite owoce. Rada Duszpasterska OÊrodka PMK w Lozannie Drogi Ksi´˝e Biskupie Krzysztofie Zarzàd Rady Duszpasterskiej PMK w Winterthurze w imieniu wspólnoty skupionej wokó∏ naszego OÊrodka, gratuluje Ksi´dzu w zwiàzku z nominacjà do rangi biskupa pomocniczego i ˝yczy jak najserdeczniej b∏ogos∏awieƒstwa Bo˝ego, zdrowia i si∏, w wype∏nianiu bardziej odpowiedzialnych obowiàzków. Mamy nadziej´, ˝e nowe zadania przysporzà Ksi´dzu sukcesów i wyp∏ywajàcego z nich zadowolenia. Obawiamy si´, ˝e w zwiàzku z decyzjà Stolicy Apostolskiej, Ekscelencja nas opuÊci, przez co pozbawieni zostaniemy tej wspania∏ej opieki duszpasterskiej, jakà mogliÊmy si´ dotàd cieszyç. Zapewniamy o naszym przywiàzaniu i szacunku. Ekscelencja b´dzie obecny w naszej pami´ci i modlitwach. W imieniu Rady Duszpasterskiej PMK w Winterthurze Jerzy Stawarz Edward KiereÊ WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 7 450 2/23/09 6:46 AM Page 8 Z ˚YCIA KOÂCIO¸A Co Bóg z∏àczy∏... O nierozerwalnoÊci ma∏˝eƒstwa oraz przypadkach orzeczenia jego niewa˝noÊci z ks. prof. dr hab. Leszkiem Adamowiczem, kierownikiem Katedry Prawa Katolickich KoÊcio∏ów Wschodnich na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, rozmawia ks. Artur Czàstkiewicz Ksi´˝e Profesorze, od wielu lat jest Ksiàdz wyk∏adowcà prawa koÊcielnego, w tym tak˝e prawa ma∏˝eƒskiego na uczelniach w Polsce i poza granicami naszego kraju. Dzisiaj bardzo cz´sto mówi si´, zw∏aszcza w mass mediach, o tym, ˝e w KoÊciele mo˝na uzyskaç rozwód. Jak to jest naprawd´, czy s∏owa przysi´gi „…i ˝e ci´ nie opuszcz´ a˝ do Êmierci…” przesta∏y obowiàzywaç? KoÊció∏ katolicki, opierajàc si´ na s∏owach Jezusa Chrystusa: „Co Bóg z∏àczy∏, cz∏owiek niech nie rozdziela” (Mt 19, 6) wiernie naucza o nierozerwalnoÊci ma∏˝eƒstwa. Przymiot nierozerwalnoÊci absolutnej dotyczy ma∏˝eƒstw zawartych wa˝nie pomi´dzy ochrzczonymi i dope∏nionych przez podj´cie przez ma∏˝onków wspó∏˝ycia intymnego. W prawie kanonicznym mamy równie˝ norm´ zawierajàcà domniemanie wa˝noÊci ma∏˝eƒstwa. Domniemanie to jest jednak usuwalne. Mówi o tym wyraênie kan. 1060 Kodeksu Prawa Kanonicznego: „Ma∏˝eƒstwo cieszy si´ przychylnoÊcià prawa, dlatego w wàtpliwoÊci nale˝y uwa˝aç je za wa˝ne, dopóki nie udowodni si´ czegoÊ przeciwnego”. Dlatego w odniesieniu do ma∏˝eƒstwa KoÊció∏ mo˝e orzekaç przede wszystkim o jego wa˝noÊci, a wi´c badaç, czy ceremonia zaÊlubin by∏a skutecznie dokonanym aktem prawnym (a co za tym idzie sakramentem) oraz, w przypadku niedope∏nienia, czy zachodzà s∏uszne (tzn. proporcjonalne) przyczyny udzielenia dyspensy od takiego ma∏˝eƒstwa. Oprócz tego KoÊció∏ orzeka tak˝e o separacji ma∏˝onków, a w krajach przede wszystkim misyjnych o mo˝liwoÊci zawarcia sakramentu ma∏˝eƒstwa przez osoby przyjmujàce chrzest w KoÊciele katolickim (tzw. przywilej paw∏owy i przywilej wiary). Czy móg∏by Ks. Profesor podaç kilka przyk∏adowych sytuacji, w których podejrzewa si´ niewa˝noÊç ma∏˝eƒstwa? Mogà to byç np. zaburzenia o charakterze psychologicznym (niedojrza∏oÊç, psychopatie i charakteropatie), zaburzenia osobowoÊciowe, alkoholizm, narkomania lub zaburzenia w sferze seksualnej (nimfomania, homoseksualizm, brak zdolnoÊci do dochowania wiernoÊci jednemu partnerowi). Zdarzajà si´ równie˝ choroby psychiczne. A kto jest kompetentny do stwierdzenia, ˝e takie ma∏˝eƒstwo zosta∏o zawarte niewa˝nie? Kodeks Prawa Kanonicznego w kan. 1671 mówi, ˝e sprawy ma∏˝eƒskie ochrzczonych, na podstawie prawa w∏asnego, nale˝à do s´dziego koÊcielnego. Kolejny zaÊ kanon 1672 potwierdza, ˝e sprawy dotyczàce czysto cywilnych skutków ma∏˝eƒstwa nale˝à do w∏adzy Êwieckiej. Zasadà jest, ˝e uprawnionymi organami do badania wa˝noÊci ma∏˝eƒstwa sà sàdy koÊcielne istniejàce w ka˝dej diecezji. Sàdy wykonujà w∏adz´ sàdowniczà w imieniu biskupa diecezjalnego. Na ich czele stoi wikariusz sàdowy, czyli oficja∏. Sàdy nazywane sà diecezjalnymi, czyli biskupimi, gdy majà siedzib´ w diecezjach (np. Sandomierz, ZamoÊç) oraz metropolitalnymi, jeÊli majà siedzib´ w diecezjach, na czele których stoi metropolita (z zasady sà to archidiecezje, np. Lublin, PrzemyÊl). 8 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) Czy na czas takiego procesu emigrant musi wróciç do Polski, czy jest mo˝liwe, aby wszystko odby∏o si´ w kraju, w którym obecnie mieszka? W przypadku zaskar˝enia wa˝noÊci ma∏˝eƒstwa sàdem w∏aÊciwym dla wniesienia skargi powodowej (odpowiednik pozwu lub wniosku) jest sàd tej diecezji, na terenie której zosta∏o zawarte to ma∏˝eƒstwo lub na terenie której strona pozwana ma sta∏e lub tymczasowe zamieszkanie. Prawodawca przewiduje równie˝ inne mo˝liwoÊci, które zwiàzane sà z miejscem zbierania materia∏u dowodowego, stosuje si´ je jednak rzadko. Tak wiec osoba starajàca si´ o orzeczenie niewa˝noÊci swojego ma∏˝eƒstwa nie musi wyje˝d˝aç z kraju, w którym przebywa. Ma∏˝onkowie mogà równie˝ dzia∏aç przez pe∏nomocników i adwokatów, tyle ˝e adwokat musi uzyskaç zatwierdzenie biskupa diecezjalnego. Jak rozpoczyna si´ taki proces? Proces rozpoczyna si´ wniesieniem skargi powodowej, która powinna zawieraç nazwiska i adresy stron procesowych, wskazanie czego i od kogo si´ ˝àda (˝àdanie dotyczy zbadania przez konkretny sàd wa˝noÊci konkretnego ma∏˝eƒstwa), krótkiego uzasadnienia ˝àdania oraz wskazanie materia∏u dowodowego. Od strony formalnej skarga powinna zawieraç dat´ i podpis strony powodowej. Jako za∏àczników wymaga si´: Êwiadectwa Êlubu koÊcielnego, dokumentów dotyczàcych rozwodu cywilnego (pozwu o rozwód i wyroku) oraz dokumentów potwierdzajàcych zamieszkanie stron. Skarg´ nale˝y z∏o˝yç w sàdzie w dwóch egzemplarzach. Skarga jest przyjmowana lub odrzucana dekretem s´dziego. Po przyj´ciu skargi s´dzia wzywa strony w celu ustalenia formu∏y wàtpliwoÊci, w której s´dzia okreÊla, czego b´dzie dotyczy∏o post´powanie. Zwykle ma ona form´ pytania: Czy w danym wypadku mo˝na udowodniç niewa˝noÊç ma∏˝eƒstwa stron z tytu∏u.....? S´dzia powinien okreÊliç, z jakiego powodu (tytu∏u) istnieje podejrzenie o niewa˝noÊç zaskar˝onego ma∏˝eƒstwa. Na tak sformu∏owanà wàtpliwoÊç ma odpowiedzieç trybuna∏ w wyroku. Po zawiàzaniu sporu s´dzia przyst´puje do zbierania materia∏u dowodowego. Co pe∏ni rol´ materia∏u dowodowego i co si´ dzieje w sytuacji, kiedy jedna ze stron odmówi sk∏adania zeznaƒ? Dowodami sà zeznania stron i Êwiadków, dokumenty, opinie bieg∏ych sàdowych oraz domniemania. Strona pozwana, uchylajàca si´ od wzi´cia udzia∏u w procesie, mo˝e zostaç pomini´ta, musi jednak byç zawiadomiona o trwajàcym procesie. Przes∏uchania odbywajà si´ jedynie w obecnoÊci s´dziego i notariusza. Obecny mo˝e byç obroƒca w´z∏a i adwokat. Czy w tym procesie ma miejsce rozprawa, podobnie jak w sàdzie cywilnym, z udzia∏em stron i Êwiadków? Nie ma w kanonicznym procesie ma∏˝eƒskim „rozprawy”, na którà by∏yby wezwane strony i Êwiadkowie. Zapewnia to wi´kszy komfort zeznajàcym, minimalizuje stres zwiàzany ze spotkaniem z osobami cz´sto wr´cz wrogo nastawionymi. Unika si´ przez to scysji, czy k∏ótni, które majà miejsce jak˝e cz´sto w wydzia∏ach rodzinnych sàdów powszechnych. Materia∏ dowodowy 450 2/23/09 6:46 AM Page 9 Z ˚YCIA KOÂCIO¸A w ten sposób zebrany wydaje si´ byç pe∏niejszy i bardziej zbli˝ony do prawdy. Zeznania poprzedzone sà z zasady przysi´gà o charakterze religijnym. Czy w takim procesie korzysta si´ z opinii bieg∏ych? W badaniu wa˝noÊci ma∏˝eƒstwa bardzo cz´sto korzysta si´ z opinii bieg∏ych sàdowych. Sà to przede wszystkim psychologowie, psychiatrzy i seksuologowie. Wià˝e si´ to z faktem, ˝e u wi´kszoÊci zaskar˝anych ma∏˝eƒstw niewa˝noÊç spowodowana jest zaburzeniami o charakterze osobowoÊciowym lub psychicznym. W diagnozowaniu postaw patologicznych sàdy koÊcielne korzystajà równie˝ z pomocy Êwieckiego wymiaru sprawiedliwoÊci. W ostatnich latach sàdom koÊcielnym udost´pniane sà akta sàdowe nie tylko sàdów rodzinnych, ale tak˝e w sprawach karnych i cywilnych. ˚yczliwie traktowane sà proÊby kierowane do policji i prokuratury. Pozwala to wszystko na pe∏niejsze ustalenie faktów i ich przyczyn, a co za tym idzie kompetentne rozwik∏anie sprawy. Czy po orzeczeniu niewa˝noÊci ma∏˝eƒstwa mo˝na zawrzeç zwiàzek ma∏˝eƒski? Tak. Mo˝e si´ jednak zdarzyç, ˝e nowe ma∏˝eƒstwo b´dzie mog∏o byç zawarte jedynie za zgodà kompetentnej w∏adzy koÊcielnej, tzn. w∏aÊciwego ordynariusza lub sàdu. Tak jest zawsze, gdy orzeczono niewa˝noÊç z tytu∏u niezdolnoÊci do podj´cia istotnych obowiàzków ma∏˝eƒskich z przyczyn natury psychicznej (kan. 1095, n. 3). Jaka jest zatem istotna ró˝nica mi´dzy procesem koÊcielnym a cywilnym? Proces o stwierdzenie niewa˝noÊci ma∏˝eƒstwa jest typowym post´powaniem o ustalenie. Chodzi o dotarcie do prawdy o ma∏˝eƒstwie. Co do istoty – zbli˝ony jest do cywilnego post´powania nieprocesowego. Wyrok w procesie ma charakter deklaratoryjny, w odró˝nieniu od Êwieckiego procesu rozwodowego, w którym zapad∏y wyrok ma charakter konstytutywny. Proces rozwodowy nie analizuje okolicznoÊci zawarcia ma∏˝eƒstwa, ale orzeka na podstawie faktów zaistnia∏ych ju˝ po Êlubie i czasem wielu latach po˝ycia. Rozwód cywilny (analogicznie uniewa˝nienie) zak∏ada, ˝e ma∏˝eƒstwo zaistnia∏o, trwa∏o i wskutek zapad∏ego wyroku (decyzji) przesta∏o istnieç. Stwierdzenie niewa˝noÊci ma∏˝eƒstwa dotyczy niezaistnienia ma∏˝eƒstwa w ogóle, a wi´c, stwierdzenia, ˝e strony nigdy nie by∏y ma∏˝eƒstwem, pomimo odprawienia ceremonii koÊcielnej, zrodzonych dzieci itp. Odbyta ceremonia nie wywo∏a∏a ˝adnych skutków prawnych i nie by∏a sakramentem. Jako jednak ceremonia publiczna podlega osàdowi kompetentnej w∏adzy koÊcielnej, a wi´c sàdu koÊcielnego. Ksi´˝e Profesorze, pytanie na nieco inny temat, cz´sto wa˝ne dla emigrantów, mianowicie, czy mo˝na wziàç Êlub koÊcielny z osobà nie b´dàcà katolikiem? Ma∏˝eƒstwo jest instytucjà, która wynika z prawa naturalnego, dlatego mo˝e zawrzeç je ka˝dy cz∏owiek. Jest to monogamiczny, trwa∏y zwiàzek jednego m´˝czyzny i jednej kobiety. Dla chrzeÊcijanina dodatkowo zyskuje ono tak˝e rang´ sakramentu. Jego podstawowym celem, wynikajàcym z prawa naturalnego, jest dobro ma∏˝onków realizowane we wspólnocie ma∏˝eƒskiej rozumianej jako wspólnota ca∏ego ˝ycia oraz zrodzenie i wychowanie potomstwa. Ta interpretacja prawa naturalnego obowiàzuje zawsze przy zawieraniu ma∏˝eƒstw nie tylko przez dwoje katolików, ale równie˝ przez katolików z osobami innego wyznania czy innej religii. Od norm tego prawa naturalnego – Bo˝ego i pozytywnego – nikt nie mo˝e si´ uchyliç. Nie mo˝na zmieniç katolickiej interpretacji prawa naturalnego ze wzgl´du na kogoÊ, kto katolikiem nie jest i nie akceptuje w ogóle prawa naturalnego albo interpretuje je na w∏asny sposób. Je˝eli ktoÊ chce zawrzeç ma∏˝eƒstwo z osobà wyznania katolickiego, musi przyjàç katolickà interpretacj´ prawa naturalnego. Nie mo˝na mówiç w tym przypadku o braku tolerancji. Takie sà istotne wymogi naszej religii i muszà je zaakceptowaç wszyscy zawierajàcy ma∏˝eƒstwo religijnie mieszane. Czy istniejà wymogi, które stawia si´ przy zawieraniu takiego ma∏˝eƒstwa? KoÊció∏ katolicki szanuje naturalne prawo ka˝dego cz∏owieka, a wi´c tak˝e swoich wyznawców, do wolnoÊci wyboru wspó∏ma∏˝onka, dlatego udziela dyspensy od przeszkody ró˝nej religii i zezwolenia na ma∏˝eƒstwa mieszane wyznaniowo. Dzi´ki nim katolik mo˝e zawrzeç wa˝ny i godziwy (legalny) w KoÊciele katolickim zwiàzek ma∏˝eƒski z osobà innego wyznania chrzeÊcijaƒskiego lub wyznawcà innej religii. Dyspensy od przeszkody ró˝nej religii i zezwolenia na ma∏˝eƒstwo z osobà innego wyznania chrzeÊcijaƒskiego udziela ordynariusz miejsca – biskup diecezjalny lub wikariusz generalny (wikariusz biskupi). Od strony katolickiej wymaga si´ jednak zobowiàzania do zachowania w∏asnej wiary katolickiej oraz do wychowania wszystkich dzieci zrodzonych z ma∏˝eƒstwa mieszanego w duchu religii katolickiej. O tym zobowiàzaniu sumienia strony katolickiej, wynikajàcym z zasad religii katolickiej, musi byç powiadomiona druga strona – niekatolicka. KoÊció∏ katolicki nie dopuszcza sytuacji, w której katolik idzie na ust´pstwa w religijnym wychowywaniu dzieci np. wed∏ug podzia∏u na p∏cie – dziewczynki w duchu religii matki, ch∏opcy w duchu religii ojca. Doktryna KoÊcio∏a katolickiego jasno okreÊla, ˝e wychowanie dziecka przez stron´ katolickà w religii niechrzeÊcijaƒskiej, bàdê jego chrzest w innym wyznaniu ni˝ katolickie, jest przest´pstwem zagro˝onym karami koÊcielnymi. …a co z ceremonià? Ceremonia zaÊlubin w przypadku ma∏˝eƒstw mieszanych mo˝e odbyç si´ albo w KoÊciele katolickim, co jest po˝àdane, albo w Êwiàtyni innego wyznania czy innej religii. Mo˝e odbyç si´ te˝ na gruncie neutralnym w jakiejkolwiek formie publicznej. Dopuszczalna jest równie˝ ceremonia cywilna przed urz´dnikiem stanu cywilnego. W ka˝dym z tych przypadków swojà zgod´ (dyspens´) musi wyraziç ordynariusz miejsca. Pewne ograniczenia wyst´pujà natomiast co do mo˝liwoÊci sprawowania ceremonii zaÊlubin w czasie Mszy Êw. W przypadku zawarcia ma∏˝eƒstwa mieszanego przez katolika z osobà nieochrzczonà – wyznawcà innej religii, ceremonia zaÊlubin odbywa si´ podczas Liturgii S∏owa. Na jej zakoƒczenie udzielana jest Komunia Êw. dla nowo˝eƒca – katolika i goÊci wyznania katolickiego. Podczas Mszy Êw. mo˝e odbyç si´ natomiast ceremonia zaÊlubin katolika z chrzeÊcijaninem niekatolikiem. Udzielona wczeÊniej na to zgoda ordynariusza miejsca tej diecezji, na terenie której odbywa si´ ceremonia, nie oznacza równoczeÊnie zgody na przyj´cie Komunii Êw. przez niekatolika. Dzi´kuj´ za rozmow´. Ks. dr hab. Leszek Adamowicz (ur. 1960 w ZamoÊciu), profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, kierownik Katedry Prawa Katolickich KoÊcio∏ów wschodnich WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 9 450 2/23/09 6:46 AM Page 10 ZE SZWAJCARII Aldona Budrewicz-Jacobson – wybitna postaç kultury polskiej Dnia 6 lutego 2009 roku w Genewie, w siedzibie Sta∏ego Przedstawicielstwa Rzeczypospolitej Polskiej przy Biurze ONZ, mia∏a miejsce niezwyk∏a uroczystoÊç – pani Aldona Budrewicz- Jacobson zosta∏a odznaczona Krzy˝em Kawalerskim Orderu Zas∏ugi Rzeczypospolitej Polskiej za zas∏ugi w promowaniu kultury polskiej za granicà. Jego Ekscelencja Ambasador Zdzis∏aw Rapacki przywita∏ licznie zgromadzonych goÊci: przedstawicieli Êwiata kultury oraz cz∏onków Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Genewie. Po wys∏uchaniu pi´knego koncertu w wykonaniu pani Aldony Budrewicz-Jacobson, pan Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie, Jaros∏aw Starzyk, odznaczy∏ znamie- nità artystk´ Krzy˝em Kawalerskim Orderu Zas∏ugi Rzeczypospolitej Polskiej. W dalszej cz´Êci spotkania zgromadzeni wys∏uchali znakomitej laudacji pana Pierre-Emile Nerfin, cz∏onka Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Genewie. Cz´Êç oficjalnà uroczystoÊci zamkn´∏o przemówienie pana Marka Jacobsona, które wyg∏osi∏ na czeÊç swojej ma∏˝onki. Nast´pnie uroczystoÊç przybra∏a charakter przyjacielskiego spotkania Aldony z 80 zaproszonymi osobami, wokól hojnie zastawionego stolu zaofiarowanego przez Sta∏e Przedstawicielstwo Rzeczypospolitej Polskiej w Genewie. Poni˝ej zamieszczamy tekst laudacji Pierre-Emile Nerfin oraz przemówienie Marka Jacobsona. Laudatio z okazji nadania Krzy˝a Kawalerskiego Orderu Zas∏ugi Rzeczypospolitej Polskiej Aldonie Budrewicz-Jacobson Pierre-Emile Nerfin Cz∏onek Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Genewie Genewa, 6 lutego 2009 Ekscelencjo, Szanowni Paƒstwo, Drodzy Przyjaciele! Aldona Budrewicz-Jacobson urodzi∏a si´ nad Morzem Ba∏tyckim, w Sopocie, gdzie sp´dzi∏a swoje dzieciƒstwo i m∏odoÊç. èród∏a jej przywiàzania do kraju i jego muzyki nale˝y szukaç na brzegach Ba∏tyku, wÊród lasów i jezior Pomorza oraz na Starówce gdaƒskiej, mieÊcie historycznym, nale˝àcym do Ligi Hanzeatyckiej. Ojciec Aldony, przedwojenny oficer, wielki patriota wolnej Polski, po kl´sce wrzeÊniowej 1939 roku by∏ wi´êniem niemieckich oflagów. To on przekaza∏ Aldonie ca∏a swojà mi∏oÊç romantycznà do jego Polski, tej Polski wyidealizowanej i wyt´sknionej, tej z poezji i powieÊci patriotycznych XIX wieku, tej z obrazów Jana Matejki, tej Polski, która zwyci´˝y∏a Zakon krzy˝acki. To ojciec przekaza∏ Aldonie mi∏oÊç do narodu, który mimo kl´sk ˝y∏ od jednego powstania do drugiego, narodu podzielonego mi´dzy trzech zaborców, narodu bez paƒstwo- 10 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) Pan Pierre-Emile Nerfin, cz∏onek Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Genewie odczytuje tekst Laudacji 450 2/23/09 6:46 AM Page 11 ZE SZWAJCARII Podczas spotkania z Ojcem Âwi´tym Janem Paw∏em II z okazji Jego podró˝y do Szwajcarii, Sion, 17 czerwca 1984 r. Aldona Budrewicz-Jacobson wita si´ z Ojcem Âwi´tym, przy boku Jana Paw∏a II, ks. Jan E. Frania, by∏y rektor PMK w Marly. woÊci przez d∏ugie 123 lata. To ten sam naród, który buntowa∏ si´ i nigdy nie pogodzi∏ z utratà niepodleg∏oÊci, naród, który by∏ tak kochany przez Fryderyka Chopina, naród taki jak Aldona: zawsze niezale˝na i dumna ze swojej niezale˝noÊci. Aldona urodzi∏a si´ i wychowa∏a w rodzinie, w której muzyka by∏a obecna od wielu pokoleƒ; jej pradziad by∏ dyrygentem orkiestry na dworze ostatniego cara Miko∏aja II. Bardzo wczeÊnie Aldona wykaza∏a prawdziwy talent pianistyczny. Regularnà nauk´ gry na fortepianie rozpocz´∏a w wieku 6 lat w Sopocie i ju˝ w wieku 12 lat otrzyma∏a stypendium Towarzystwa im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Gdaƒskie liceum muzyczne ukoƒczy∏a dyplomem z wyró˝nieniem, a Gdaƒskà Akademi´ Muzycznà dyplomem magisterskim „Maître es Arts”. Podyplomowe studia pianistyczne kontynuowa∏a we W∏oszech u profesora Carlo Zecchi i w Genewie u profesora Louis Hiltbranda. Aldona Budrewicz-Jacobson – odznaczona Krzy˝em Kawalerskim Orderu Zas∏ugi Rzeczypospolitej Polskiej, Pan Ambasador RP w Bernie Jaros∏aw Starzyk W Genewie Aldona spotka∏a swojego m´˝a, za∏o˝y∏a rodzin´ i zosta∏a obywatelkà szwajcarskà. Od 29 lat prowadzi klas´ fortepianu w Konserwatorium Muzycznym w Genewie. Polska zawsze by∏a i jest obecna w jej dzia∏alnoÊci. W swoim nauczaniu Aldona t∏umaczy istot´ muzyki Chopina, g∏´bi´ duszy tej muzyki, której korzenie znajdujà si´ w nostalgicznych pejza˝ach Mazowsza, w polskich taƒcach ludowych takich jak mazur czy kujawiak. Bez g∏´bokiej znajomoÊci tych êróde∏ muzyka odczytana wy∏àcznie z nut jest ca∏kowicie sterylna. Swoim szwajcarskim czy w∏oskim uczniom Aldona t∏umaczy cierpliwie, ˝e mazurek to nie tarantela. Aldona koncertowa∏a w wielu krajach europejskich. W poczàtkach swojej kariery pianistycznej, w latach 1976 i 1977, zorganizowa∏a dwukrotnie wyjazdy Orkiestry Filharmonii Ba∏tyckiej na tournee do W∏och. Na po∏udniu i pó∏nocy W∏och, na murach miast Lecce, Galatina, Aquilla i Wenecji wisia∏y wielkie afisze ich koncertów. By∏ to olbrzymi sukces. Prasa w∏oska i polska by∏a pe∏na entuzjastycznych artyku∏ów. W epoce „zimnej wojny” wyjazd orkiestry polskiej na Zachód by∏ wielkim wydarzeniem dla obu stron. 29 listopada 1981 roku, gdy w Polsce zacz´∏a si´ nowa bitwa o wolnoÊç, Aldona zagra∏a wielki recital w Genewie, w koÊciele Êw. Teresy, na rzecz zbiórki pieni´dzy dla wolnych zwiàzków zawodowych „SolidarnoÊç”. W organizacji tej manifestacji pomaga∏a Aldonie grupa nies∏ychanie zaanga˝owanych mieszkaƒców Genewy. Ârodowiska szwajcarskie i polonijne nie zawiod∏y oczekiwaƒ. KoÊció∏ by∏ pe∏en i zbiórka pieni´dzy by∏a wyjàtkowo udana. A kilka dni póêniej w Polsce zosta∏ og∏oszony stan wojenny. W sensie geograficznym obszary dzia∏alnoÊci Aldony si´gajà daleko poza granice szwajcarskie, na kresy Europy – od g∏´bokiego po∏udnia W∏och, Pouglies czy Sycylii, przez Szwajcari´ i Polsk´, a˝ do Odessy na wschodnim kraƒcu Ukrainy. Aldona gra koncerty i recitale, prowadzi klasy mistrzowskie, jest zapraszana do jury mi´dzynarodowych konkursów pianistycznych. Wielokrotnie nagrywa∏a dla radia i telewizji polskiej, w∏oskiej i szwajcarskiej. Uczestniczy∏a w wielu audycjach radiowych, jak na przyk∏ad s∏ynne „Disques en Lice – turniej p∏ytowy” radia Szwajcarii romaƒskiej w Genewie i Lozannie. Na ok∏adce swojej pierwszej czarnej p∏yty Aldona umieÊci∏a tekst: „Ka˝dy jest wolny, by rozumieç i interpretowaç Chopina, lecz gdy, jak on, sp´dzi∏o si´ swoje dzieciƒstwo, m∏odoÊç i wch∏on´∏o kultur´ w Polsce, a potem, jak on sp´dzi∏o si´ wiele lat daleko od kraju, to jest si´ bli˝ej g∏´bokiego sensu jego muzyki.” W „Tribune de Geneve” napisano: „Aldona Budrewicz jest Polkà i – przepraszamy feministów – jest bardzo kobieca. To znaczy, ˝e Aldona gra Chopina „romantycznie”, z kroplà melancholii, która do∏àcza si´ do tego obrazu. Wiele „rubato”, wiele wra˝liwoÊci, wielka wola emocji, która przenika ca∏y ten recital”. Aldona nagra∏a z Orkiestrà Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy i wyda∏a swoim kosztem p∏yt´ z koncertem fortepianowym Franciszka Lessla, kompozytora polskiego, który ˝y∏ i komponowa∏ w okresie przed-chopinowskim bardzo pi´kne, ale ma∏o znane utwory. Z inicjatywy Aldony w 1997 zosta∏o ukonstytuowane Towarzystwo im. Fryderyka Chopina w Genewie, cz∏onek Mi´dzynarodowej Federacji Towarzystw Chopinowskich. Do dzi- WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 11 450 2/23/09 6:46 AM Page 12 ZE SZWAJCARII siaj Towarzystwo dzia∏a pod kierownictwem Aldony, która jest jego prezydentem. Towarzystwo rozwija swojà dzia∏alnoÊç w wielu kierunkach: zajmuje si´ organizacjà wyst´pów, koncertów i festiwali, prowadzi klasy mistrzowskie, organizuje podró˝e muzyczne, wspó∏pracuje z wieloma mecenasami kultury, dba o promowanie twórców i kontakty z mediami. Towarzystwo im. Fryderyka Chopina w Genewie ufundowa∏o nagrody na s∏ynnych Mi´dzynarodowych Konkursach Pianistycznych im. Fryderyka Chopina w Warszawie, które w latach 2000 i 2005 zosta∏y przyznane uczestnikowi przedostatniego etapu. Dzi´ki kontaktom w Êwiecie muzycznym uda∏o si´ Aldonie zaprosiç wielu wielkich pianistów z Zachodu do Polski na koncerty i klasy mistrzowskie, wzbogacajàc wykszta∏cenie i kultur´ muzycznà m∏odych pianistów w Polsce, którzy nie majà Êrodków na studia za granicà. Aldonie uda∏o si´ stworzyç sieç wspó∏pracy z ró˝nymi polskimi instytucjami kulturalnymi. Dzi´ki tej inicjatywie m∏ode talenty pianistyczne przyje˝d˝ajà z Polski na koncerty do Szwajcarii, a ze Szwajcarii wyje˝d˝ajà na koncerty do Polski. Dzi´ki swoim talentom organizacyjnym Aldona znajduje zawsze i wsz´dzie wielbicieli przepi´knej muzyki Chopina. To z inicjatywy jej Towarzystwa Chopinowskiego odbywajà z niezapomniane podró˝e do Polski, aby zwiedzaç i s∏uchaç muzyki w rodzinnym domu Chopina, w ˚elazowej Woli. Zak∏adajàc Towarzystwo im. Fryderyka Chopina w Genewie, Aldona pociàgn´∏a za sobà wielu mieszkaƒców Genewy pasjonujàcych si´ muzykà Chopina, wprawiajàc w zachwyt najwybredniejszych melomanów. Od jedenastu lat sala Koncertowa Konserwatorium Genewskiego jest zape∏niona podczas corocznego, listopadowego festiwalu. Jego program jest bardzo obszerny. Do tej pory publicznoÊci genewskiej byli zaprezentowani najwi´ksi wykonawcy muzyki Chopina. Czasami ma miejsce wydarzenie szczególnej rangi, jak na przyk∏ad w 2005 Êwiatowa prapremiera drugiego tria fortepianowego Romualda Twardowskiego, wspó∏czesnego kompozytora polskiego. Od lat osiemdziesiàtych Aldona jest bardzo aktywna w swojej gminie Collonge-Bellerive, w której organizuje ró˝ne recitale i koncerty. W pami´ci mieszkaƒców zosta∏ bardzo udany koncert „Polscy wirtuozi”, w którym wystàpili s∏ynni polscy Êpiewacy. Aldona przyczynia si´ do pog∏´biania znajomoÊci Polski i do propagowania artystów polskich w Szwajcarii i na Êwiecie, tak˝e zaznajamia Polaków z artystami szwajcarskimi i zagranicznymi. Krzy˝ Kawalerski Orderu Zas∏ugi Rzeczpospolitej Polskiej, którym zostaje dziÊ odznaczona Aldona Budrewicz-Jacobson, jest wyrazem uznania i docenienia jej trzydziestodwuletniej dzia∏alnoÊci na rzecz muzyki i kultury polskiej. Aldona, moja ˝ona... ... nie wybra∏a uchodêctwa, to uchodêctwo jà wybra∏o Przeznaczenie by∏o uparte i skrzy˝owa∏o nasze drogi: Aldona go pos∏ucha∏a, oboje mu ulegliÊmy. Ponad 30 lat temu Aldona zdecydowa∏a si´ dzieliç ze mnà ˝ycie, w moim kraju, Szwajcarii, kraju mojego ojca, czyli mojej Ojczyênie, który wtedy nie by∏ jeszcze Ojczyznà Aldony. Za ten wybór Aldona musia∏a zap∏aciç wysokà cen´. Ale ten wybór przyniós∏ nam przede wszystkim dwie wspania∏e córki, które sà najwi´kszà nagrodà. Ten wybór da∏ równie˝ Aldonie wolne ˝ycie w wolnym kraju. W tych czasach granice by∏y szczelnie zamkni´te i ˝elazna kurtyna oddzieli∏a jà od jej rodziny i od jej kraju na dziesiàtki lat. Aldona Budrewicz-Jacobson z m´˝em Markiem Jacobson 12 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) Muzyka, a szczególnie muzyka Chopina, pozwala∏a jej ∏atwiej znosiç t´ roz∏àk´. Momenty smutku, jak równie˝ momenty radoÊci dzieli∏a Aldona z Fryderykiem, który jà doskonale rozumia∏ na swoim paryskim wygnaniu. Na szcz´Êcie Êwiat si´ zmieni∏. Dzisiejszego wieczoru muzyka i Polska w sposób symboliczny okazujà wdzi´cznoÊç Aldonie za wysi∏ki i uczucia, które im da∏a i okazywa∏a przez wiele dziesiàtków lat. Ja równie˝ korzystam z tej okazji, aby wobec was wyraziç jej uznanie za, to kim jest dla mnie Aldona od blisko trzydziestu lat: – ˝onà, – wiernà towarzyszkà w radoÊciach i przeciwnoÊciach, – matkà naszych dwóch córek, – pianistkà i podziwianym muzykiem, – dzielnà kobieta, która nie boi si´ niczego ani nikogo, – kobietà, którà kocham. W swoim dynamizmie Aldona ucieleÊnia i spe∏nia to, co Johannes Tinctoris, cz∏owiek renesansu flamandzkiego, mówi∏ w XV wieku o muzyce: „Przedmiotem muzyki jest oczarowaç Boga, przegoniç diab∏a, leczyç choroby i wzniecaç mi∏oÊç”. KiedyÊ cz´sto mawia∏em: „Panie Bo˝e, nie rozumiem, dlaczego da∏eÊ mi t´ kobiet´, ale ufam Tobie”. Od doÊç dawna to zdanie si´ zmieni∏o i teraz mówi´: „Panie Bo˝e, rozumiem, dlaczego da∏eÊ mi t´ kobiet´ i dzi´kuj´ ci za to”. Marek Jacobson 450 2/23/09 6:46 AM Page 13 Z ˚YCIA MISJI Sprawozdanie z dzia∏alnoÊci duszpasterskiej w OÊrodkach Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii Zgodnie z zapowiedzià w numerze lutowym „WiadomoÊci” prezentujemy sprawozdanie z dzia∏alnoÊci duszpasterskiej oÊrodków Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii. AARAU Aarau jest najm∏odszym oÊrodkiem duszpasterskim w Polskiej Misji Katolickiej. Choç dzia∏a zaledwie od roku, pr´˝nie si´ rozwija. WÊród osiàgni´ç nale˝y wymieniç: Msze Êwi´te odbywajà si´ dwa razy w miesiàcu, w 2. i 3. niedziel´ miesiàca; przed i po Mszy jest zawsze okazja do spowiedzi Êwi´tej. Miejsce celebrowania Mszy Êwi´tej zosta∏o przeniesione z kaplicy szpitalnej do koÊcio∏a przy dworcu, tym samym zdecydowanie polepszy∏y si´ warunki duszpasterskie. W ciàgu roku znacznie wzros∏a liczba osób ucz´szczajàcych do koÊcio∏a. We Mszy Êwi´tej uczestniczà ca∏e rodziny z dzieçmi, stàd pojawi∏a si´ potrzeba obj´cia ich opiekà wychowawczà. Powsta∏o ognisko polonijne, które prowadzone jest przez wykwalifikowanà nauczycielk´ z przygotowaniem pedagogicznym. Dwa razy w roku – w okresie adwentu i wielkiego postu – odbywajà si´ rekolekcje parafialne; tworzy si´ grupa liturgiczna; warto podkreÊliç bardzo dobre relacje z miejscowà wspólnotà KoÊcio∏a katolickiego (zaproszenie szwajcarskich przyjació∏ na op∏atek, wspólne organizowanie adora- cji w Wielki Czwartek); Powsta∏a Rada Duszpasterska, której przewodniczàcym, a zarazem motorem rozwoju ca∏ego oÊrodka jest pan dr Marcin Sumi∏a. Cieszy bardzo dobra wspó∏praca w Radzie Parafialnej: obowiàzki (otwieranie koÊcio∏a, przygotowanie do liturgii, organizowanie pocz´stunku po Mszy Êw.) sà dzielone równo i sprawiedliwie. OÊrodek w Aarau posiada swój link na stronie internetowej naszej Misji: www.polskamisja.ch, dzi´ki czemu bie˝àce informacje sprawnie przekazywane sà drogà mailowà Polakom mieszkajàcym w okolicy. Msza Âwi´ta w j´zyku polskim w ka˝dà 2. i 3. niedziel´ miesiàca o godz. 17.00 w koÊciele Êw. Piotra i Paw∏a w Aarau; Kirche Peter und Paul, Laurenzenvorstadt 80, Kirchensaal. Sakrament pokuty i pojednania: 30 minut przed Mszà Êwi´tà. W okresie szkolnym ognisko polonijne dla dzieci 3-4 letnich (przed Mszà Êw.) i 5-8 letnich (po Mszy Êw.). Ks. Grzegorz Piotrowski, Duszpasterz odpowiedzialny za OÊrodek w Aarau BAZYLEA W Bazylei od roku odprawiana jest w ka˝dà niedziel´ Msza Êwi´ta; istnieje mo˝liwoÊç spowiedzi przed i po mszy. Po raz pierwszy w naszej polskiej wspólnocie mia∏y miejsce uroczystoÊci Triduum Paschalnego oraz Pasterka. Ponadto odbywajà si´ regularne przygotowania do sakramentów Êwi´tych (Pierwszej Komunii Âwi´tej, bierzmowania, ma∏˝eƒstwa). Powsta∏a grupa liturgiczna i ministrancka, jest tak˝e grupa ró˝aƒcowa. Nowa Rada Duszpasterska dzia∏ajàca od roku zorganizowa∏a zabaw´ andrzejkowà, miko∏ajki oraz Dzieƒ Dziecka. Rada anga˝uje si´ w przygotowanie liturgii, pocz´stunku po Mszy Êw., przygotowanie okolicznoÊciowych dekoracji. Na wyró˝nienie zas∏ugujà cz∏onkowie Rady Duszpasterskiej, którzy dzi´ki wsparciu rodzin mocno anga˝ujà si´ w rozwój oÊrodka. Co tydzieƒ odbywajà si´ zaj´cia z katechezy przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Profesjonalni muzycy – paƒstwo Jadwiga i Wojciech Dylàgowie – aran˝ujà muzyk´ i Êpiew podczas liturgii; Warto te˝ podkreÊliç zaanga˝owanie chóru w liturgi´ i uroczystoÊci koÊcielno-patriotyczne. Ks. Grzegorz Piotrowski, Duszpasterz odpowiedzialny za OÊrodek w Bazylei Maryjo, Gwiazdo Ewangelizacji, prowadê nas! Prowadê Radio Maryja i bàdê jego Opiekunkà” – Jan Pawe∏ II Rodzina Radia Maryja w Bazylei zaprasza wszystkich, którzy kochajà Polsk´ i pragnà modliç si´ w Jej intencjach, na Msz´ Êwi´tà do koÊcio∏a Sacré Coeur w niedziel´, 22 marca 2009 r., o g. 11.45. BIEL OÊrodek duszpasterski w Biel, któremu grozi∏a likwidacja, rozwija si´ obecnie pr´˝nie, a do jego sukcesów nale˝y zaliczyç: Msze Êwi´te odprawiane sà dwa razy w miesiàcu: w 2. i 3. niedziel´ miesiàca; spowiedê jest przed i po Mszy Êwi´tej; rekolekcje odbywajà si´ dwa razy w roku – w okresie adwentu i wielkiego postu. Tworzy si´ grupa liturgiczna; Bardzo dobre relacje z Misjà w∏oskà, z której pomieszczeƒ korzystamy. Dzia∏a ognisko polonijne, które prowadzone jest przez wykwalifikowanà nauczycielk´ z przygotowaniem pedagogicznym oraz d∏ugim sta˝em pracy z dzieçmi i m∏odzie˝à. Rada Duszpasterska, dzia∏ajàca zaledwie od roku, zorganizowa∏a miko∏ajki, spotkanie op∏atkowe oraz koncert kol´d po∏àczony z zabawà noworocznà. Bie˝àce informacje sprawnie przekazywane sà drogà mailowà Polakom mieszkajàcym w okolicy. Ks. Grzegorz Piotrowski, Duszpasterz odpowiedzialny za OÊrodek w Biel WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 13 450 2/23/09 6:46 AM Page 14 Z ˚YCIA MISJI GENEWA Genewa to najwi´kszy z oÊrodków duszpasterskich Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii Romaƒskiej. Msze Êwi´te sprawowane sà w niedziele i Êwi´ta o 12.00 oraz w pierwsze piàtki miesiàca 19.30. W oÊrodku duszpasterskim pr´˝nie dzia∏a rada parafialna, grupa liturgiczna oraz grupa biblijna. Rada parafialna troszczy si´ mi´dzy innymi o koÊció∏ i organizuje fundusze na pokrycie kosztów zwiàzanych z utrzymaniem Êwiàtyni (3600 Chf), a tak˝e czynnie anga˝uje si´ we wszystkie wydarzenia zwiàzane z ˝yciem genewskiej wspólnoty. Relacje z przedstawicielami miejscowej parafii, tak z kap∏anami, jak i radà parafialnà sà znakomite. Wspólnot´ genewskà wyró˝nia tak˝e bardzo wysoki poziom oprawy muzycznej Mszy Êw., a jest to w du˝ej mierze zas∏ugà organisty pana Huberta Niewiadomskiego i osób z nim wspó∏pracujàcych. Obecnie organizowany jest chór dzieci´cy oraz spotkania z ministrantami. Dzieci ucz´szczajà na lekcje reli- gii (Êroda – przy Misji Polskiej przy ONZ, niedziela – w sali parafialnej przy koÊciele). W Genewie odbywajà si´ tak˝e przygotowania do sakramentu ma∏˝eƒstwa oraz bierzmowania. W ciàgu roku kalendarzowego wspólnota organizuje imprezy o charakterze religijnym i patriotycznym (11 Listopada, spotkanie op∏atkowe). Po raz pierwszy zosta∏o zorganizowane spotkanie dzieci ze Êw. Miko∏ajem. Dla doros∏ych i dzieci odbywajà si´ rekolekcje adwentowe i wielkopostne, którym cz´sto towarzyszà wyk∏ady i spotkania z kap∏anami z Polski i zagranicy. Bardzo cieszy równie˝ postawa i zaanga˝owanie naukowców z CERN-u, którzy zawsze sà ch´tni do pomocy w naszym oÊrodku. Na niedzielnej Eucharystii w Genewie obecnych jest od 350 – 400 osób. Ks. Artur Czàstkiewicz, Duszpasterz odpowiedzialny za OÊrodek w Genewie GNADENTHAL W ka˝dà niedziel´ oraz w pierwszy piàtek miesiàca wierni gromadzà si´ na wspólnej Eucharystii. W ramach duszpasterstwa zwyk∏ego sà podejmowane nast´pujàce dzia∏ania: odbywajà si´ przygotowania do sakramentów (ma∏˝eƒstwa, Pierwszej Komunii Âwi´tej), jest spowiedê Êw. – przed i po Mszy Êw.; dzia∏a grupa liturgiczna i grupa ró˝aƒcowa; w ka˝dà Êrod´ wierni spotykajà si´ na modlitwie ró˝aƒcowej. W czasie adwentu i wielkiego postu spotykamy si´ na rekolekcjach. Raz w miesiàcu jest prowadzona regularna katecheza dla dzieci i katecheza dla doros∏ych. Rada duszpasterska oÊrodka, która czynnie anga˝uje si´ w przygotowanie liturgii, zorganizowa∏a w ubieg∏ym roku wiele uroczystoÊci i imprez, m. in: spotkanie op∏atkowe, IX Pielgrzymk´ Rodzin, loterie fantowe, doroczne Êwi´to naszego oÊrodka w maju, którego centralnym punktem by∏a Msza Êw. z uroczystym ponowieniem Aktu Oddania Rodzin pod opiek´ Matki Bo˝ej Gnadenthalskiej, Opiekunki Rodzin; piknik; uroczyste obchody Âwi´ta Niepodleg∏oÊci; Âwi´tego Miko∏aja; Dzieƒ Dziecka. Wspólnota gnadethalska odby∏a ca∏odzienne dni skupienia w nast´pujàcych miejscach: Fryburg, Zug, Gnadenthal. Odby∏y si´ dwie pielgrzymki: polonijna pielgrzymka do Lourdes i wspólnotowa pielgrzymka do klasztoru benedyktyƒskiego w Mariastein. Na uwag´ zas∏uguje wspó∏praca z parafià szwajcarskà Êw. Marcina w Niderwil. Ka˝dego roku trzy uroczystoÊci odbywajà si´ wspólnie i gromadzà wspólnot´ z Gnadenthal w Niderwil: Wielki Piàtek, Bo˝e Cia∏o i Odpust parafialny Êw. Marcina. W roku 2008 wspólnota w Gnadenthal goÊci∏a przedstawiciela Episkopatu Polski w osobie ks. bp. Roman Marcinkowskiego – biskupa pomocniczego w diecezji p∏ockiej. Ks. Grzegorz Ostrowski, Duszpasterz odpowiedzialny za OÊrodek w Gnadenthal LOZANNA Lozanna jest drugim pod wzgl´dem liczebnoÊci oÊrodkiem duszpasterskim w Szwajcarii romaƒskiej. Msze Êwi´te sprawowane sà w niedziele i Êwi´ta o 17.00 oraz w pierwsze piàtki miesiàca o 19.30. W oÊrodku duszpasterskim w tym roku zosta∏a powo∏ana nowa dzia∏a Rada Parafialna oraz grupa liturgiczna. Dzia∏a tak˝e ko∏o ˝ywego ró˝aƒca. Odbywajà si´ lekcje religii dla dzieci. Polska Misja Katolicka prowadzi tak˝e w Lozannie szko∏´, w której dzieci uczà si´ ojczystej mowy i elementów polskiej historii i tradycji. W tym roku szko∏a b´dzie obchodziç 10-lecie swojego istnienia. Przy koÊciele w ciàgu roku kalendarzowego organizowane sà spo- tkania nie tylko o charakterze religijnym (11 Listopada, Koncert skrzypcowy w wykonaniu pana Sebastiana Czai, spotkanie op∏atkowe, wizyta Êw. Miko∏aja, jase∏ka). W tym roku w Lozannie mia∏o miejsce bierzmowanie dla m∏odzie˝y polskiej z ca∏ej Szwajcarii. Lozanna jest oÊrodkiem, który rozwija si´ bardzo pr´˝nie – przede wszystkim dzi´ki ogromnej ˝yczliwoÊci miejscowego proboszcza i rady parafialnej. Podczas niedzielnej Eucharystii jest obecnych 120 – 150 osób. Ks. Artur Czàstkiewicz, Duszpasterz odpowiedzialny za OÊrodek w Lozannie ZAPROSZENIE „Ja Panu Bogu dzi´kuj´ codziennie, ˝e jest w Polsce takie Radio, ˝e si´ nazywa Radio Maryja” Jan Pawe∏ II, Rzym, 29 marca 1995r. „Maryjo, Gwiazdo Ewangelizacji, prowadê nas! Prowadê Radio Maryja i bàdê jego Opiekunkà” powiedzia∏ Ojciec Âwi´ty Jan Pawe∏ II do s∏uchaczy Radia Maryja. Radio Maryja to rozg∏oÊnia, która po przez modlitw´ ∏àczy ludzi rozproszonych po ca∏ym Êwiecie i nadaje sens wspólnym dzia∏aniom s∏u˝àc Ewangelizacji. To nie tylko modlitwa, ale tak˝e informacja i komentarze. Spotkajmy si´ 22 marca w koÊciele Sacré Coeur przy Feierabendstrasse 68 w Bazylei na Mszy Êw. o godz. 11.45 modlàc si´ w sta∏ych intencjach Radia Maryja. Zapraszamy nie tylko tych, którym Radio Maryja jest bliskie, ale wszystkich, którzy kochajà Polsk´ i pragnà modliç si´ w jej intencjach. 14 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 450 2/23/09 6:46 AM Page 15 Z ˚YCIA MISJI ZUCHWIL W oÊrodku duszpasterskim Polskiej Misji Katolickiej w Zuchwilu znajdujà si´ symbole polskoÊci zwiàzane z tradycjà religijno-patriotycznà: polska kaplica wybudowana przez internowanych ˝o∏nierzy oraz pomnik Tadeusza KoÊciuszki. Msza Êwi´ta sprawowana jest w pierwszà niedziel´ miesiàca (w miesiàcu maju po∏àczona z nabo˝eƒstwem maryjnym oraz piknikiem); w paêdzierniku odprawiana jest dodatkowa Msza Êw. z racji uroczystoÊci koÊciuszkowskich przy udziale przedstawicieli am- basady polskiej i amerykaƒskiej. Podobnie jak w innych oÊrodkach naszej Misji, w okresie adwentu i wielkiego postu odbywajà si´ rekolekcje parafialne. Dzia∏a rada duszpasterska, która m.in. jest odpowiedzialna za przygotowanie pieÊni oraz czytaƒ liturgicznych, a tak˝e przygotowuje pocz´stunek po Mszy Êw. Ks. Grzegorz Piotrowski, Duszpasterz odpowiedzialny za OÊrodek w Zuchwil ZURYCH Zurych jest oÊrodkiem Misji skupiajàcym du˝à liczb´ wiernych. We Mszy Êw. w niedziele uczestniczy ok. 300 osób i jest to uczestnictwo bardzo sakramentalne. PodkreÊlajà to ksi´˝a goÊcie, którzy dostrzegajà nie tylko wysokà frekwencj´, ale te˝ du˝à liczb´ przyst´pujàcych do Komunii Êw. Bardzo liczna grupa osób Êwieckich podejmujàcych si´ funkcji liturgicznych Êwiadczy o wysokiej ÊwiadomoÊci tego, czym jest liturgia. W ostatnich miesiàcach widoczna jest zwi´kszajàca si´ liczba nowych osób i ma∏˝eƒstw tworzàcych wspólnot´ Polonii. W ciàgu ostatniego roku du˝ym sukcesem duszpasterskim jest zapewnienie w miar´ sta∏ej pos∏ugi sakramentu pokuty dzi´ki zaanga˝owaniu ks. Grzegorza Ostrowskiego, studenta z Fryburga i o. Guntera Hulina, proboszcza na szwajcarskiej parafii. Bez nich trudno wyobraziç sobie spowiedzi w pierwsze piàtki miesiàca czy w niedziele. Cieszy regularnoÊç spotkaƒ formacyjnych grup: odnowy w Duchu Âwi´tym, ˝ywego ró˝aƒca i Rodziny Przyjació∏ Radia Maryja. To najwa˝niejsze po Eucharystii zaplecze modlitewne naszej Misji. Powsta∏a grupa dzieci modlàcych si´ regularnie na ró˝aƒcu: Podwórkowe Ko∏a Ró˝aƒcowe Dzieci to znany ju˝ dziÊ na ca∏ym Êwiecie ruch modlitewny dzieci powo∏any przez Magd´ Buczek z Radia Maryja. Ró˝aniec to najlepsza szko∏a modlitwy i dobrze, ˝e uczà si´ tego nasi najm∏odsi. Podobnie rzecz ma si´ z drogà krzy˝owà, procesjà na cmentarz 1 listopada, Dniem Dziecka, rozpocz´ciem i zakoƒczeniem roku szkolnego i innymi inicjatywami. Nie tylko dzieci cieszà si´ swoim miejscem w koÊciele po Mszy Êw. Bardzo udanym pomys∏em jest Dzieƒ Seniora przygotowany przez rad´ oÊrodka. Powsta∏a w ubieg∏ym roku schola pod kierunkiem p. Sylwii Feherpataky podj´∏a si´ pos∏ugi w Êpiewie liturgicznym. To wa˝ny fakt w naszym oÊrodku. Dziesi´ciu ministrantów pod opiekà doÊwiadczonego Dominika Kawy przygotowuje si´ coraz g∏´biej do pe∏nienia lepszej i pi´kniejszej s∏u˝by przy o∏tarzu. Systematyczne zaj´cia w szkole niedzielnej sà kontynuacjà ju˝ ponad dziesi´cioletniej tradycji nauki dzieci i m∏odzie˝y przy Misji. Coraz bardziej zaanga˝owana grupa dzieci w naszym koÊciele podejmuje si´ ambitnych wyzwaƒ: niezawodnie od lat przedstawia jase∏ka i pomaga w kszta∏towaniu liturgii mszalnych. Tradycyjne spotkania religijne, patriotyczne i rocznicowe (3 Maja, 11 Listopada, 2 kwietnia, 16 paêdziernika, op∏atek, Êw. Miko∏aj i inne) znajdujà du˝e zainteresowanie wÊród odbiorców. Wnoszà troch´ ró˝norodnoÊci i o˝ywienia. Przede wszystkim jednak kszta∏tujà naszà patriotycznà pami´ç i tworzà kultur´ narodu z dala od ojczystego kraju. W Misji pojawiajà si´ cz´sto mili goÊcie: zespo∏y muzyczne i taneczne, chóry i grupy modlitewne z Polski. Âwiadectwo wspólnej modlitwy przy o∏tarzu dope∏nione jest przy tej okazji podziwem dla ich twórczoÊci. Wypada w tym miejscu podzi´kowaç za ofiarnoÊç naszych wiernych, którzy hojnie zaradzajà potrzebom materialnym tych grup. Podobnie wyglàda sprawa pomocy najbardziej potrzebujàcym. Na pozytywny odzew nie trzeba d∏ugo czekaç: wielkie dzi´ki. Nowa inicjatywa – spotkania m∏odych mam i ich dzieci – nie jest uzale˝niona od przynale˝enia do Misji. Cieszy fakt, ˝e parafia Herz Jesu wysz∏a nam naprzeciw i da∏a do dyspozycji pomieszczenia do systematycznych spotkaƒ. Wymiana doÊwiadczeƒ w wielu „matczynych” dziedzinach buduje i udowadnia, ˝e jak si´ chce, to mo˝na wiele dobrego wspólnie uzyskaç. Pielgrzymki w tradycji katolickiej nie tylko pozwalajà pog∏´biaç wiar´ w miejscach Êwi´tych, ale jednoczà i zbli˝ajà do siebie wiernych. Pielgrzymka 15 sierpnia na Jeziorze Bodeƒskim wpisa∏a si´ na sta∏e do kalendarza duszpasterskiego. Miejmy nadziej´, ˝e to samo b´dzie mo˝na powiedzieç o pielgrzymce Rodziny Radia Maryja i innych grup Misji. Godnym zauwa˝enia jest fakt systematycznych spotkaƒ przy kawie po Mszy Êw. Wielka liczba wolontariuszy przygotowujàcych te spotkania jest Êwiadectwem, jak mo˝na byç w Misji i umiej´tnie po∏àczyç pracowitoÊç z poczuciem szlachetnej s∏u˝by i ofiarowanym czasem. Wszystkim uto˝samiajàcym si´ z Misjà, którzy jà materialnie wspierajà – przy ka˝dej okazji osobom indywidualnym i instytucjom: w∏adzom Generalnego Wikariatu Kantonu Zurych, Migratio – Komisji Episkopatu Szwajcarskiego ds. Migracji, Fundacji Bocheƒskiego, Stowarzyszeniu Przyjació∏ Polskiej Misji Katolickiej w Marly i Funduszowi Stypendialnemu nale˝à si´ wielkie s∏owa podzi´kowania za umo˝liwienie istnienia i rozwoju Misji, za wsparcie materialne duszpasterzy i duszpasterstwa – Bóg zap∏aç. Problemem w Zurychu (i przynajmniej w cz´Êci niemieckoj´zycznej Misji) nadal pozostaje nieuregulowana sprawa relacji mi´dzy Stowarzyszeniem „Centrum” a Polskà Misjà Katolickà. Marzeniem wspólnoty jest funkcjonowanie Caritas, dzia∏anie Kr´gu Biblijnego i sta∏ego duszpasterstwa m∏odzie˝y i rodzin. Wytyczajà nam one kierunki dzia∏aƒ. Ks. Krzysztof Zadarko, Duszpasterz odpowiedzialny za OÊrodek w Zurychu WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 15 450 2/23/09 6:46 AM Page 16 Rekolekcje wielkopostne w OÊrodkach PMK Aarau 15 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz godz. 16.30 – Adoracja NajÊwi´tszego Sakramentu i spowiedê; godz. 17.00 – Msza Êw. z naukà dla dzieci; po Mszy Êw. nauka dla doros∏ych Bazylea 14-15 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz Berno 7-8 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz sobota, 7 marca godz. 18.00 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà niedziela, 8 marca godz. 11.30 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà Biel 15 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz godz. 9.00 – Msza Êw. z naukà dla doros∏ych; podczas Mszy Êw. spowiedê Genewa 20-22 marca: ks. prof. Leszek Adamowicz piàtek, 20 marca godz. 19.00 – Droga krzy˝owa i spowiedê; godz. 19.30 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà sobota, 21 marca godz. 15.00 – Koronka do Bo˝ego Mi∏osierdzia i spowiedê; godz. 15.15 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà niedziela, 22 marca godz. 11.45 – spowiedê, godz. 12.00 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà; (dla dzieci Msza Êw. w sali parafialnej); po Mszy Êw. spotkanie z ksi´dzem Rekolekcjonistà Gnadenthal 3-5 kwietnia: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz Lozanna 21-22 marca: ks. prof. Leszek Adamowicz sobota, 21 marca godz. 10.00 – Wystawienie NajÊwi´tszego Sakramentu i spowiedê; godz. 10.30 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà; niedziela, 22 marca godz. 16.45 – Wystawienie NajÊwi´tszego Sakramentu i Koronka do Bo˝ego Mi∏osierdzia, spowiedê; godz. 17.00 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà; po Mszy spotkanie z ks. rekolekcjonistà 16 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) Luzerna 22 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz godz. 16.30 – Spowiedê; godz. 17.00 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà Marly 7-8 marca – ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz sobota, 7 marca godz. 10.30 – Msza Êw. niedziela, 8 marca godz. 9.30 – Msza Êw. Neuchatel 22 marca: ks. Mariusz Graszk Sion 15 marca: ks. Mariusz Graszk St. Gallen 22 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz godz. 9.00 – Spowiedê Êw. godz. 9.30 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà Winterthur 27-29 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz piàtek, 27 marca godz. 20.00 – Droga Krzy˝owa sobota, 28 marca godz. 15.30 – Spowiedê Êw. godz. 16.00 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà; niedziela, 29 marca godz. 16.30 – Spowiedê Êw. godz. 17.00 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà Vezia 15 marca Visp 5 kwietnia Zuchwil 5 kwietnia Zug 29 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz godz. 9.00 – Spowiedê Êw., godz. 9.30 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà Zurych 27-29 marca: ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz piàtek, 27 marca godz. 18.00 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà, okazja do spowiedzi; sobota, 28 marca godz. 11.00 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà, okazja do spowiedzi; spotkanie z rekolekcjonistà po Mszy w Sali; niedziela, 29 marca godz. 12.15 – Msza Êw. z naukà rekolekcyjnà; okazja do spowiedzi 450 2/23/09 6:46 AM Page 17 Rozwa˝ania wielkopostne Ja∏mu˝na W∏asnej duszy jest dobrodziejem, kto cudzej lituje si´ biedy. Dlatego najmilsi, winniÊmy byç skorzy i ∏atwi do dawania, majàc to przeÊwiadczenie, ˝e ka˝dy sobie wyÊwiadcza przys∏ug´, kto jej potrzebujàcemu wyÊwiadcza. Skarb bowiem skarbi sobie w niebie ten, kto Chrystusa karmi w ubogim. Zatem kto chce, aby Chrystus si´ nad nim zlitowa∏, niech biednym mi∏osierdzie okazuje. Kto ze szcz´Êliwymi w niebie biesiadowaç pragnie, niech do ˝ywienia nieszcz´Êliwych si´ garnie. Cz∏owiek cz∏owieka nie ma ceniç nisko! Chleb dany ubogiemu jest cenà, za którà niebo si´ kupuje… Âw. Leon Wielki, Mowy, prze∏. K. Tomczak, Poznaƒ – Warszawa – Lublin 1958. „Kiedy ludzie przestajà wierzyç w Boga...” Z jednej strony s∏yszymy od lat, ˝e okres epoki religijnej dobiega koƒca, nauka przezwyci´˝y w koƒcu postaw´ cz∏owieka odwo∏ujàcego si´ do religii i czas najwy˝szy rozpoczàç i og∏osiç er´ postreligijnà. W kontekÊcie europejskim argumentuje si´, ˝e coraz wi´cej ludzi wyst´puje z KoÊcio∏a, ˝e uczestnictwo w nabo˝eƒstwach dramatycznie spada, ˝e nie ma ju˝ prawie takich, którzy chcieliby swoje ˝ycie poÊwi´ciç s∏u˝bie Bogu jako osoby konsekrowane. Z drugiej strony iloÊç czasopism, programów telewizyjnych czy wyst´pów dotyczàcych wiedzy tajemnej roÊnie w niespotykanym tempie. Horoskopy, numerologia, astrologia, kaba∏a, tarot, interpretacja, czytanie i wró˝enie z kart, koÊci, kamieni, fusów, r´ki, gwiazd, kuli, lotu ptaków i nie wiadomo jeszcze z czego innego, cieszà si´ nies∏abnàcà popularnoÊcià. IloÊç wró˝bitów, czarowników, wizjonerów, uzdrawiaczy, szamanów, m´drców, znachorów i proroków wzrasta nieustannie, co pewnie znaczy, ˝e majà wystarczajàco wiele do roboty. Gdyby tak nie by∏o, nie byliby w stanie wype∏niaç w tak znacznym stopniu miejsca na rynku potrzeb duchowych. W tym kontekÊcie mo˝emy przytoczyç i rozwa˝aç s∏owa Gilberta Keitha Chestertona, zmar∏ego w 1936 roku angielskiego pisarza: „Kiedy ludzie przestajà wierzyç w Boga, to nie jest tak, ˝e w nic nie wierzà, ale wierzà w cokolwiek. I to jest szansa dla najró˝niejszych proroków, którzy pojawiajà si´ chmarami”. Jak wi´c widzimy, mo˝e si´ okazaç, ˝e nie zmieniliÊmy si´ tak bardzo od czasów, w których ˝y∏ Chesterton, nawet jeÊli u˝ywamy Internetu i telefonu komórkowego. Nasz pseudonaukowy sceptycyzm ka˝e wszystko kwestionowaç, podwa˝aç i samodzielnie sprawdzaç – jakbyÊmy rzeczywiÊcie byli w stanie wszystko to sami skontrolowaç. Chesterton, napisa∏, ˝e jesteÊmy blisko pokolenia, które nawet w tabliczk´ mno˝enia nie uwierzy. Ale czy to w ogóle mo˝liwe? To tak samo absurdalna idea, jak przyjmowanie wszystkiego na wiar´, druga skrajnoÊç, w którà mo˝emy wpaÊç. JesteÊmy przecie˝ ograniczonymi ludzi. I to ograniczenie nie jest zarzutem, ale naszym naturalnym stanem. Nie mo˝na myÊleç o cz∏owieku, jako o tym, który wyzb´dzie si´ wiary w sposób absolutny, który wyzb´dzie si´ przyjmowania prawd bez ich dog∏´bnego sprawdzania, który ka˝dà wypowiedê przejrzy na wskroÊ. Z samej naszej natury jesteÊmy zmuszeni wiele rzeczy przyjmowaç na wiar´. Co wcale nie musi znaczyç, ˝e zaprzeczamy naszemu cz∏owieczeƒstwu. ˚ycie cz∏owieka jest poniekàd tajemnicà i takà pozostanie. Sam fakt, ˝e mamy do czynienia z tajemnicà, nie czyni ˝ycia mniej ciekawym, a byç mo˝e nawet bardziej interesujàcym. Chesterton pisze we wst´pie do Ksi´gi Hioba, ˝e „Zagadki Bo˝e sà bardziej zadawalajàce ni˝ ludzkie rozwiàzania”. Pytania o istnienie Boga, pytania o wiar´, pytania o tajemnic´ cz∏owieka pozostajà pytaniami bez prostych odpowiedzi. Uleganie ezoterycznym modom nie przybli˝y nas do odpowiedzi, nawet je˝eli zapewnia si´ nas o tym w reklamie. A na zakoƒczenie kolejny raz pragn´ zacytowaç Chestertona: „B∏àd nie przestaje byç b∏´dem, tylko dlatego, ˝e sta∏ si´ modny”. Ks. Krzysztof Konopka, Montreux WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 17 450 2/23/09 6:46 AM Page 18 Bp Józef Zawitkowski Nie popadajmy w depresj´ Nie popadajmy w depresj´ – * Koƒczy si´ karnawa∏. Jeszcze jedna niedziela, a po niej Âroda Popielcowa i Wielki Post. Teraz ju˝ nie ma postów, prosz´ ksi´dza. Dlaczego? Bo grzechów ju˝ nie ma, mówili w radiu. Nie ma si´ z czego nawracaç, nie ma za co pokutowaç, nie ma czasów zakazanych. To a˝ tak bezbo˝ni was urzekli? A co na to Pan Bóg? Czy˝by i On zmieni∏ Swoje zdanie? Przecie˝ dziÊ czytam w Ksi´dze Izajasza Proroka: Znudzi∏eÊ si´ Mnà, Izraelu. PrzykroÊç Mi zrobi∏eÊ twoimi grzechami. Zam´czasz Mnie swoimi wyst´pkami, Jakubie! A ja przekreÊlam Twe grzechy i wi´cej ich nie wypomn´ (por. Iz 43, 22-25). To jednak sà grzechy, którymi obra˝amy Boga. Nic nowego pod s∏oƒcem (Koh 1, 9). Jest ten, który Bogu powiedzia∏: Nie b´d´ Ci s∏u˝y∏! Wieczny kusiciel, k∏amca i oskar˝yciel nas przed Bogiem (por. Ap 12, 10). To on podpowiada cz∏owiekowi pokus´: Gdy spo˝yjecie owoc z tego drzewa, otworzà si´ wam oczy i poznacie dobro i z∏o (Rdz 3, 5). B´dziecie mogli decydowaç, o tym, co jest dobre, a co z∏e. Pokusa zawsze jest pi´knà, dokàd jest pokusà. Jest tragicznà, gdy stanie si´ grzechem! Straci∏em raj: Jestem nagi. Chodz´ smutny. Szukam okazji, aby zabiç brata (por. Rdz 4, 5). I tak ju˝ grzech 18 zawsze b´dzie czyha∏ (Rdz 4, 7) u wrót mego serca, abym nie by∏ zbawiony (por. Rdz 4, 7). Nic nowego pod s∏oƒcem (Koh 1, 9). A oto pierwsza próba, aby cz∏owiek móg∏ si´gnàç po w∏adz´ decydowania o dobrym i z∏ym: Chodêmy, zbudujemy sobie miasto i wie˝´, której wierzcho∏ek b´dzie si´ga∏ nieba... Staniemy si´ s∏awni!... Mówili ludzie, budowniczy wie˝y Babel. I pomiesza∏ im Bóg j´zyki i rozproszy∏ ich po ziemi (Rdz 11, 49). Bóg pysznym si´ sprzeciwia, a pokornym daje pomoc (1 P 5, 5). Szukamy sposobów uzdrowienia Êwiata. Ustanawiamy reform´ reformowanej reformy i ma byç lepiej. JesteÊmy chorzy! Czy jest sposób na uzdrowienie cz∏owieka i Êwiata? Jest! Trzeba znaleêç czterech ludzi, Co by ten grzeszny Êwiat wzi´li na nosze i przez powa∏´, spuÊcili tu˝ przed Chrystusa. Bogaty ma wielu znajomych, a tylko szcz´Êliwy ma wielu przyjació∏ (Cz. Rodziewicz). To muszà byç przyjaciele cz∏owieka. Nie znachorzy, nie dyletanci udajàcy profesjonalistów. To majà byç ludzie, którzy kochajà cz∏owieka jak syn matk´ w letargu. Ludzie, co z mi∏oÊcià powiedzà: Matko! I uzdrowiona b´dzie Matka w letargu (A. Mickiewicz) i Ojciec zad˝umionych (J. S∏owacki). To tylko mój Bóg tak potrafi uzdrawiaç. Ufaj, Synu, odpuszczajà ci si´ grzechy! (Mk 2, 5). WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) PuÊciliÊmy si´ r´ki Boga. PoszliÊmy swojà drogà, i tak uwik∏aliÊmy si´ w ciernie, jak biedny baran, jak zagubiona owca (por. Mt 18, 12). ZgubiliÊmy si´. Zl´kliÊmy si´ Prawdy. ZawstydziliÊmy si´ Âwi´toÊci. Znudzi∏ nam si´ Przedwieczny. UfnoÊç po∏o˝yliÊmy w cz∏owieku. Rzàdy oddaliÊmy bezbo˝nym. I co dalej? Wielki Post to jest wielkie referendum cz∏owieka, obliczenie si´ z w∏asnym sumieniem. Jest Bóg! I czegó˝ ci wi´cej (J. Kasprowicz). Musz´ si´ za kimÊ opowiedzieç, kogoÊ wybraç. Jestem za unià z Chrystusem i tylko z Chrystusem! Inne si´ rozpadnà, albo przez wojn´, albo przez pieniàdze. Asyria nie mo˝e nas zbawiç (Oz 14, 4). Drogà do jednoÊci ludzi jest Chrystus. Ten, który przebacza, jednoczy i umacnia w jednoÊci. Drogà do nawrócenia i pojednania Êwiata jest modlitwa, Ró˝aniec z Tajemnicami Âwiat∏a. Ostaw nam, Bo˝e, w naszym domu nadziej´ lepszych czasów. TyÊ naszym Królem! Tylko Ty mo˝esz nas zbawiç (Iz 33, 32). A Bóg na to: Dlaczego p∏aczesz? Dlaczego tracisz nadziej´? Przecie˝ jestem Twoim Âwi´tym Twoim Odkupicielem. Przyjd´ szybko, aby Ci´ zbawiç! (por. Iz 55, 13). Amen. * 23 lutego – Dzieƒ Chorych na Depresj´ Warszawa, Bazylika Êw. Krzy˝a, 2003 450 2/23/09 6:46 AM Page 19 O. Józef I. M. Bocheƒski OP „Miejcie odwag´: Jam zwyci´˝y∏ Êwiat...” „Pami´tajcie na s∏owo, które do was powiedzia∏em: S∏uga nie jest wi´kszy od swego pana. Je˝eli Mnie przeÊladowali, to i was b´dà przeÊladowaç” (J 15, 20). Niemal dwa tysiàce lat mija od chwili, gdy te s∏owa by∏y powiedziane do Aposto∏ów, i od dwóch tysi´cy lat KoÊció∏ daje Bogu Êwiadectwo przez krew. Âmiercià m´czeƒskà zmarli wszyscy Aposto∏owie, prócz Êwi´tego Jana. I odtàd nie by∏o wieku, nie by∏o pokolenia, w którym by chrzeÊcijanie nie byli wzywani do dania przed w∏adzà tyranów i bezbo˝ników Êwiadectwa swojej wierze. S∏owa Chrystusa sprawdzi∏y si´ dos∏ownie. Ale jeÊli tak by∏o niemal zawsze, by∏y w ˝yciu KoÊcio∏a okresy, w których krew chrzeÊcijaƒska p∏yn´∏a obficiej, w których wi´cej wyznawców sz∏o na m´k´, na wygnanie, na Êmierç dla swojej wiary. Takim okresem by∏y pierwsze wieki chrzeÊcijaƒstwa, takim by∏ okres rewolucji francuskiej. ChrzeÊcijanie dziÊ dajà Bogu Êwiadectwo przez krew i cierpienie Zrzàdzeniem Boskiej OpatrznoÊci, danym nam jest dzisiaj ˝yç znowu w okresie krwi i chwa∏y, Êwiadectwa danego wierze przez cierpienie. Nie potrzebuj´ Wam przypominaç szczegó∏ów. W ∏agrach syberyjskich, w lochach okrutnych wi´zieƒ chiƒskich, w´gierskich, czeskich, bu∏garskich, rumuƒskich, jugos∏owiaƒskich, bici i gn´bienie g∏odem, m´czeni bez litoÊci w nocnych przes∏uchiwaniach, p´dzeni do nieludzkiej pracy przez katów, chrzeÊcijanie dziÊ, jak w czasach Dioklecjana, dajà Bogu Êwiadectwo przez krew i cierpienie. Dajà je tak˝e u nas w Polsce. Gdy by∏em dzieckiem, dziwi∏em si´ czasem, dlaczego KoÊció∏ tyle mówi o m´czennikach: wydawa∏o mi si´, ˝e oni nale˝à do przebrzmia∏ej epoki. Ale KoÊció∏ wie, co czyni. DziÊ w oczach naszych, w kraju naszym, m´czeƒstwo przesta∏o byç oderwanà prawdà historycznà, sta∏o si´ realnym, dotykalnym faktem, cz´Êcià ˝ycia naszego narodu. Trzeba nam, Drodzy Bracia, bardziej ni˝ w innych czasach mieç w obliczu tego krwawego faktu jasnà ÊwiadomoÊç naszych obowiàzków i wol´ spe∏nienia ich wobec wyznawców i m´czenników. O tym obowiàzku chcia∏bym dzisiaj pokrótce z wami rozwa˝aç. Obowiàzek ufnoÊci Sà tacy, którzy przyt∏oczeni ci´˝arem nieszcz´Êcia i pot´gà katów, tracà ufnoÊç, którym si´ wydaje, ˝e dzieje si´ coÊ niezwyk∏ego. Do tych mówi w dzisiejszej Ewangelii sam Chrystus Pan: „To wam powiedzia∏em, abyÊcie, gdy przyjdzie ich godzina, wspomnieli, ˝e Ja wam to mówi∏em. Ufajcie, jam zwyci´˝y∏ Êwiat”. Naszym obowiàzkiem wobec przeÊladowania jest zachowaç ufnoÊç i wiar´ w Tego, który nam obieca∏, ˝e bramy piekielne nie przemogà Jego KoÊcio∏a. Obowiàzek modlitwy Nie ma wi´kszej próby, na którà cz∏owiek mo˝e byç wystawiony, ni˝ ta. I trzeba, aby w straszliwej walce, jakà bracia nasi toczà z mocà z∏a w okrutnych lochach, towarzyszy∏a im nasza modlitwa. Trzeba, aby wiedzieli, ˝e choç nieprzyjaciel krzy˝a oddzieli∏ ich murami wi´ziennymi i kratami od Êwiata, nie sà sami, ˝e jesteÊmy z nimi wszyscy duchem i modlitwà, ˝e b∏aganie p∏ynie nieustannie z serc naszych do Boga, o si∏´ dla nich i o Boskie zmi∏owanie. Obowiàzek solidarnoÊci Nie by∏o prawie w dziejach przeÊladowania, w którym by nieprzyjaciel wiary nie przedstawia∏ wyznawców wiary jako pospolitych albo politycznych zbrodniarzy. Ju˝ pierwszych chrzeÊcijan nazywano mordercami dzieci i buntownikami. DziÊ tak˝e przeÊladowcy miotajà na swoje ofiary oszczerstwa, aby je pozbawiç aureoli m´czeƒstwa. Naszym obowiàzkiem jest, Drodzy Bracia, nie dawaç im wiary. Im bardziej kat poni˝a m´czenników i wyznawców, im bardziej czci ludzkiej im odmawia i bezczeÊci ich imi´, tym bardziej jest obowiàzkiem naszym odrzucaç jego k∏amstwa i powtarzaç z ojcami naszymi: „Chwa∏a m´czennikom!” Chwa∏a m´czennikom! Dzi´kujmy Bogu za Êwi´toÊç i Êwiat∏o, którym nape∏ni∏ serca tylu naszych braci w cierpieniu, za si∏´, jakà im da∏ w wyznawaniu Jego imienia. Ale proÊmy Go tak˝e skruszonym sercem, aby – jeÊli taka jest Jego Êwi´ta wola – raczy∏ daç och∏od´ cierpiàcym, skróciç czas próby, przywróciç KoÊcio∏owi pokój i wolnoÊç, aby tym, których powo∏a∏ do dania Êwiadectwa przez cierpienie i krew, u˝yczy∏ Êwiat∏a i si∏y. Niech korna modlitwa o to p∏ynie dzisiaj ze wszystkich naszych serc. Bàdêmy pewni, ˝e jeÊli zanosiç jà b´dziemy w wierze i ufnoÊci, Bóg jej wys∏ucha. Amen. Kazanie o m´czennikach (25.05.1953), w: Kazania i przemówienia, t. I Wydawnictwo Salwator, Kraków 2000 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 19 450 2/23/09 6:46 AM Page 20 Luty 2009 S∏owo Prezesa Stowarzyszenia Przyjació∏ Polskiej Misji Katolickiej podsumowujàce rok 2008 – dodatek W ostatnich „WiadomoÊciach” próbowaliÊmy naÊwietliç histori´ powstania Stowarzyszenia i sytuacj´, w jakiej znajdujemy si´ obecnie. Wywo∏a∏o to bardzo pozytywny Paƒstwa odzew, za co z ca∏ego serca dzi´kujemy. Od tego czasu dokonali- Êmy wp∏aty na poczet pensji Ksi´dza na rok 2009 i podsumowaliÊmy kolejny rok dzia∏alnoÊci. Przedstawiamy wi´c skrócone sprawozdanie finansowe za rok 2008, zatwierdzone przez Komisj´ Rewizyjnà i Zarzàd Stowarzyszenia. STOWARZYSZENIE PRZYJACIÓ¸ POLSKIEJ MISJI KATOLICKIEJ W MARLY ROZLICZENIE PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW Przychody 2008 2007 10,900.00 11,510.00 6,175.00 10,550.00 19.25 23.75 17,094.25 22,083.75 – (260.00) (772.95) (1,074.95) (20,799.05) (20,000.00) (195.95) (280.05) (21,767.95) (21,615.00) Nadwy˝ka/(Niedobór) za rok (4,673.70) 468.75 Stan konta bankowego 14,550.10 19,575.80 Wpłaty składek członkowskich Wpłaty składek członków stowarzyszonych Odsetki Razem przychody Rozchody Wpłaty na cele poza Stowarzyszeniem Koszty druku i wysyłki Wpłaty na poczet pensji Księdza Opłaty za przelewy otrzymane Razem rozchody Jak i w poprzednich latach, cz∏onkowie honorowi wspierali Stowarzyszenie regularnie i wyjàtkowo hojnie. Dlatego chcielibyÊmy im szczególnie serdecznie podzi´kowaç, bardzo si´ cieszymy ˝e mo˝emy zawsze na Paƒstwa liczyç. Sà to: Artur i M. Gromadzki-Andriotakis; Versoix, Andre Miszczuk, Saint-Sulpice; Leokadia Janda, Fribourg; Therese et Roger Pesse, Marly; Monika i Andrzej Leszczyƒski, Visp; Marc de Skowronski, Fribourg; Dominique Lude, Dombresson; Simson Innovation, Winterthur 20 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) Jednak˝e ka˝de, nawet najmniejsze wsparcie jest wa˝ne dla polskiej Misji. Dlatego te˝ dzi´kujemy z ca∏ego serca wszystkim wspomagajàcym. WymieniliÊmy w ostatnich „WiadomoÊciach” nazwiska tych z Paƒstwa, którzy wsparli Stowarzyszenie do koƒca sierpnia 2008 roku. Poniewa˝ teraz ju˝ zakoƒczyliÊmy i podsumowaliÊmy rok 2008, mo˝emy zamieÊciç pe∏nà list´ darczyƒców, którzy wsparli Stowarzyszenie w 2008 roku. Sà to: Anna Annaheim, Grand Lancy; Barbara i Urs Kayser, Küssnacht am Rigi; Andrzej Pazera, La Chaux-de-Fonds; Ja- 450 2/23/09 6:46 AM Page 21 dwiga Bartkiewicz, Basel; Grazyna Kieres, Kirchberg; Elisabeth Penier, Wädenswil; Jan Bartoszewski, Wabern; Eleonora Kiszka, Lausanne; Zbigniew i Irena Plàskowski, Winterthur; Ewa Béguin, St-Prex; Horst Peter Klamt, Waedenswil; Weronika Policht (De Figueiredo), Lausanne; Andrzej Boliƒski, Freukendorf; Krystyna i Andrzej Kolatorski, Zurich; Ks. Korneliusz Policki, Pensier; Claude Bonard, Gen¯ve; Krzysztof Konwicki, St-Imier; Andrzej Puszczewicz, Aesch; Zenona i Jean-Marc Bossi, Zurich; Adam Kot, Belmont-sur-Lausanne; Jan Pyszko, Binningen; Elisabeth Brodzik, Gen¯ve; Wies∏aw Kowalczyk, Lausanne; M. Pyziak, Glottbrugg; Maria Brynda, Gen¯ve; Beata Lech Kowalski, Gen¯ve; Anna Rieben, Confignon; Wanda Brysz, Gen¯ve; Ma∏gorzata, Anna, Aleksander Kroczak, Arzier; Anna Rime, Charmey; Zofia Buçko, Munchenbuchsee; Eduard Krolak, Baden; J. Rolewicz, Illarsaz; Janina Chevalley, Cologny; Jolanta Krumplewski, Winterthur; Joanna i Micha∏ Ropka, St. Genis-Pouilly; Agnieszka Chomiak, Chexbres; Andrzej Ksyk, Baltschieder; Monique Roulin, Marly; Kazimierz i Hanna Conder-Minkowska, Waltenschwil; Edyta i Robert Kubski, Lausanne; Elisabeth Rufener, Muri; Jerzy Kazimierz Cybulski, Ostermundigen; Maria Kulpa-Rusiecka, Basel; Dionizy Simson, Winterthur; Kazimierz Roman Czekaj-Haag, Basel; Grzegorz Kultys, Neuchatel; Ma∏gorzata Bozena Simson Sulzbacher, Sins; Wies∏aw Czerski, Carabbia; Halina Kurkus, Blonay; Czes∏aw i El˝bieta Skibinski, Wettingen; Wojciech i El˝bieta Czub, Epalinges; Daniela Kwasnicka, Onex; Marek Skupieƒ, Neuchâtel; Alina Darbellay, Martigny; Irena KwaÊniewska, Onex; Marcin Sniegocki, Baar; Fredy Emch, Hessigkofen; Ludwika LanzPikulska, Kaiseraugst; Teresa i Boguslaw Sniegocki, Luzern; Halina de Fliedner, Gen¯ve; Maciej ¸apiƒski, St. Sulpice; Krystyna Stepien, Versoix; Charlotte de Habicht, Fribourg; Jan Lubomirski, Pully; Maria Stoffel-Dybicz, Daenikon; Renata et Daniel Feuz Krzeszowiec, Lamboing; Gra˝yna i Yves Mafli, Renens; Elzbieta Suter, Zurich; Andrzej i Maria Fornalski, Busslingen; Joanna Malik, Pully; Jerzy Swierk, Gen¯ve; A. E. V. Gawronski, Gen¯ve; Helene et Charles Marmy-Geno- ud, Marly; Krystyna Tanner, Prangins; Jolanta Glogowska, Chavannes-pres-Renens; Zygmunt Marzys, Cormondreche; Krystyna i Jan Taralczak, Basel; El˝bieta Grabowska, Gen¯ve; Katharina Merk (Demko), Rheinau; Tadeusz Trynka, Hünibach; Maria Janina Grabowska, Gen¯ve; Zdzis∏awa Michalak, Lausanne; Teresa Wasiukiewicz, La Chaux-de-Fonds; Maria Groda, Sion; Alicja Miyazawa (Wysocka), Basel; Barbara i Janusz Wasniewski, Gwatt; Janusz i Marguerite Grodecki, Troinex; Stanis∏awa Molàg, Wil; T. I Weglewski, Ecublens; Lidia Gıntensperger-Chlebicka, Reinach; Ilona i Michel Montavon, Gen¯ve; Henryk Wierzbicki, Paudex; Krystyna i Marc Henchoz-Pakula, Lausanne; Barbara Morajka, Forel; Janina Wierzcholski, Reinach; Mikolaj Hendigery, Mellingen; Teresa Morello-Janicka, Aldesago; Janina i Bogdan WiÊniewski, St-Legier-Chesiaz; Lidia Jaccottet-Rebosz, Carrouge; Jerzy i Jadwiga Moszczynski, Lausanne; Agnieszka i Artur Wodzis∏awski, Ecublens; Boles∏aw Jankowski, Locarno; Konrad Niklewicz, Lausanne; Cecile Zalisz, Carouge; Elzbieta Kapala, Lausanne; Dorota Nowakowska, Gen¯ve; Julianna Zdziechowska, Luzern; Antoni Kasprzak, Basel; Bogus∏aw Osemlak, Corcelles; Otylia Zysset, Thun. Jeszcze raz z ca∏ego serca wyra˝amy wdzi´cznoÊç wszystkim wspomagajàcym Stowarzyszenie. Dzi´kujemy za modlitw´ i wszelkie finansowe wsparcie, aby spo∏ecznoÊç nasza w Szwajcarii nie pozosta∏a bez polskich ksi´˝y i aby ksiàdz w Marly móg∏ nas dalej wspieraç modlitwà i pos∏ugà duszpasterskà. ¸àczymy wyrazy szacunku. Andrzej Fornalski Prezes Stowarzyszenia Przyjació∏ Polskiej Misji Katolickiej P. S. Blankiety wp∏at na cele Stowarzyszenia oraz deklaracje cz∏onkowskie mo˝ecie Paƒstwo otrzymaç w oÊrodkach Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii, w których odprawiane sà Msze Swi´te w j´zyku polskim. Prezes Stowarzyszenia s∏u˝y ch´tnie dalszymi wyjaÊnieniami pod numerem telefonu 056 496 3116. Pielgrzymka do Sanktuarium Czarnej Madonny w Einsiedeln Poniedzia∏ek, 1 czerwca 2009 r. o godz. 12.00 Pielgrzymka na Wielkà Prze∏´cz Âwi´tego Bernarda Sobota, 22 sierpnia 2009 r. o godz. 11.30 Szczegó∏owe informacje na temat pielgrzymek na stronie www.polskamisja.ch oraz w kolejnych wydaniach „WiadomoÊci” WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 21 450 2/23/09 6:46 AM Page 22 Szwajcarscy duchowni w Auschwitz-Birkenau W ostatnim czasie przedstawiciele wspólnoty ˝ydowskiej, koÊcio∏a katolickiego oraz koÊcio∏ów protestanckich ze Szwajcarii romaƒskiej odwiedzili Miejsce Pami´ci i Muzeum Auschwitz-Birkenau, aby oddaç ho∏d pomordowanym w niemieckim obozie zag∏ady. Poni˝ej zamieszczamy tekst wystàpienia, które wyg∏osi∏ Msgr Remy Berchier, wikariusz generalny diecezji Lozanna, Genewa, Frybourg, który by∏ g∏ównym reprezentantem KoÊcio∏a katolickiego. 28 maja 2006 roku, papie˝ Benedykt XVI w tym miejscu wypowiedzia∏ nast´pujàce s∏owa: „Mówiç w tym miejscu kaêni i niezliczonych zbrodni przeciwko Bogu i cz∏owiekowi, nie majàcych sobie równych w historii, jest rzeczà prawie niemo˝liwà – a szczególnie trudnà i przygn´biajàcà dla chrzeÊcijanina... W miejscu takim jak to, brakuje s∏ów, a w przera˝ajàcej ciszy serce wo∏a do Boga: Panie, dlaczego milcza∏eÊ? Dlaczego na to przyzwoli∏eÊ? W tej ciszy chylimy czo∏o przed niezliczonà rzeszà ludzi, którzy tu cierpieli i zostali zamordowani. Cisza ta jest jednak g∏oÊnym wo∏aniem o przebaczenie i pojednanie, modlitwà do ˝yjàcego Boga, aby na to nie pozwoli∏ nigdy wi´cej”. 25 lat temu pielgrzymowa∏em do tych miejsc z grupà skautów z parafii w Romont, gdzie by∏em wikariuszem. Wszystko mocno wyry∏o si´ w mojej pami´ci i sercu; ale trudno by∏o mi jako chrzeÊcijaninowi i ksi´dzu odnaleêç pogod´ ducha i spokój, myÊlàc o tych wydarzeniach. OczywiÊcie pami´ta∏em o deklaracji II Soboru Watykaƒskiego „Nostra aetate”, która otwarcie mówi: „Poza tym KoÊció∏, który pot´pia wszelkie przeÊladowania, przeciw jakimkolwiek ludziom zwrócone, pomnàc na wspólne z ˚ydami dziedzictwo, op∏akuje – nie z pobudek politycznych, ale pod wp∏ywem religijnej mi∏oÊci ewangelicznej – akty nienawiÊci, przeÊladowania, przejawy antysemityzmu, które kiedykolwiek i przez kogokolwiek kierowane by∏y przeciw ˚ydom.” OczywiÊcie by∏y wa˝ne deklaracje papie˝y koƒca XX-ego wieku i naszych czasów, kiedy to powsta∏y porozumienia, a tak˝e komisje do spraw dialogu. Episkopat szwajcarski opowiedzia∏ si´ jasno, pot´piajàc antysemityzm, przyzna∏, ˝e w czasie II wojny Êwiatowej KoÊció∏ w Szwajcarii przyjmowa∏ czasami rol´ milczàcego obserwatora i niewystarczajàco anga˝owa∏ si´ na rzecz niesienia pomocy ˚ydom. Episkopat poprosi∏ o przebaczenie i wyrazi∏ ch´ç pojednania prawdziwego i trwa∏ego. 26 marca 2006 roku nastàpi∏ prze∏om w procesie odzyskiwania wewn´trznego pokoju: papie˝ Jan Pawe∏ II z∏o˝y∏ w jednà ze szczelin Âciany P∏aczu w Jeruzalem kartk´ ze s∏owami: „Modlitwa powszechna o przebaczenie win, jakie pope∏niono w relacjach z Izraelem i z proÊbà o ich przebaczenie.” Ale 26 listopada 2008 roku, tu w Birkenau-Aschwitz, w miejscu nazwanym przez Jana Paw∏a II: „Golgotà ludzkoÊci”, ten dzieƒ otwiera nowy etap w rodzeniu si´ pokoju w moim sercu. Dana mi jest jedyna okazja, w imieniu w∏adzy KoÊcio∏a katolickiego, w tym miejscu martyrologii i Êwi´toÊci, na tej Êwi´tej ziemi i w komunii z tymi, których jedynà winà by∏o to, ˝e istnieli i któ- 22 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) rych jedynà rzeczà w dokumentach by∏ akt urodzenia, w komunii z tymi, którzy tu umarli i w komunii z tymi, którzy prze˝yli – ale ich ˝ycie by∏o definitywnie zniszczone; dana mi jest szansa, aby prosiç Boga o przebaczenie, bo tylko On sam mo˝e otworzyç i oczyÊciç nasze serca, poprosiç o wybaczenie wszystkich, którzy tu, jak równie˝ i w innych obozach Êmierci okrutnie cierpieli, b∏agajàc, aby ogarnà∏ nas ∏askà pojednania. B∏agaç równie˝ o pokój i zaprzestanie stosowania przemocy w stosunku do tych, którzy dziÊ cierpià na nowo w innych miejscach Êwiata z powodu przemocy i nienawiÊci. Ale wiem, ˝e pokój nie b´dzie móg∏ zagoÊciç definitywnie w moim sercu po tym, co widzia∏em i jak pojà∏em wyobraênià histori´ tego miejsca. Nie potrafi´ zapomnieç – nie chc´ zapomnieç, aby przyczyniç si´ moimi skromnymi mo˝liwoÊciami, aby to si´ nigdy ju˝ nie powtórzy∏o; a wi´c ze wszystkimi moimi starszymi braçmi ˚ydami, chc´ powiedzieç modlitw´ rozpoczynajàcà si´ od s∏ów: „Pami´taj!” Gdy prosz´ o przebaczenie, moje serce nie jest spokojne, poniewa˝ nale˝´ do rodziny, do KoÊcio∏a, który w pewnym momencie historii, a dok∏adniej mówiàc 65 lat temu, w∏o˝y∏ za ma∏o wysi∏ku w ochron´ ˝ydowskich uchodêców. Episkopat Szwajcarii przyzna∏ w marcu 2000 roku: „Jest bolesnym uznanie faktu, ˝e KoÊció∏ katolicki w Szwajcarii pozostawa∏ podczas tego okresu zbyt bierny i bojaêliwy w niesieniu pomocy materialnej”. A wi´c musz´ prosiç o przebaczenie dla mojej rodziny. Kardyna∏ Cassidy pisa∏ w 1998 roku: „Mo˝na sobie postawiç pytanie, czy przeÊladowanie ˚ydów przez nazistów nie by∏o u∏atwione przez uprzedzenia zakorzenione w umys∏ach i sercach niektórych chrzeÊcijan? Czy˝ nastawienie anty˝ydowskie wÊród niektórych chrzeÊcijan nie uczyni∏o ich mniej wra˝liwymi na przeÊladowania skierowane przeciwko ˚ydom przez narodowy socjalizm w momencie jego dojÊcia do w∏adzy?”. Ale chc´ przede wszystkim iÊç Êladami papie˝a Benedykta XVI, a zw∏aszcza jego apelu wyg∏oszonego w synagodze w Kolonii: „nie powinniÊmy spoglàdaç wy∏àcznie wstecz, w przesz∏oÊç, ale te˝ patrzeç przed siebie, ku zadaniom dnia dzisiejszego i jutra. Nasze bogate dziedzictwo wspólne i nasze braterskie stosunki, oparte na rosnàcym zaufaniu, zobowiàzujà nas do jeszcze bardziej zgodnego wspólnego Êwiadectwa i do praktycznej wspó∏pracy. (…) Msgr Rémy Berchier Wikariusz Generalny Diecezji Lozanna, Genewa, Fryburg 450 2/23/09 6:46 AM Page 23 Lozanna, 11 stycznia 2009 r. Obchody 94 rocznicy Êmierci p∏k. Zygmunta Mi∏kowskiego W styczniu b. r. Polskie Stowarzyszenie w Lozannie goÊci∏o delegacj´ Krajowego Studium Polski Podziemnej z Katowic w sk∏adzie: dr Marian Pionk, mgr in˝. Czes∏aw Jacher i mgr in˝. Stefan Ziemniak. Wizyta ta by∏a zwiàzana z obchodami 94 rocznicy Êmierci p∏k. Zygmunta Mi∏kowskiego o pseudonimie Teodor Tomasz Je˝ – uczestnika powstania styczniowego w 1863 roku, pisarza, ˝o∏nierza i polityka. Walczy∏ On o wolnà Polsk´ od 1848 roku (Wiosna Ludów) do Êmierci w 1915 roku. Jego ˝yciorys jest bogatym êród∏em wartoÊci wychowawczo – moralnych i patriotycznych. Marzy∏ o zjednoczonej demokratycznej Europie wzorowanej na systemie politycznym Szwajcarii. By∏ pod wzgl´dem dorobku literackiego drugim po Kraszewskim pisarzem polskim. W niedziel´ 11 stycznia 2009, w rocznic´ Êmierci p∏k. Zygmunta Mi∏kowskiego, na cmentarzu Bois de Vaux w Lozannie, sektor B 22, kwatera 2004, odby∏o si´ spotkanie modlitewne przy grobie, oraz z∏o˝enie wieƒca w obecnoÊci przedstawiciela Polskiej Ambasady w Bernie i Polskiego Stowarzyszenia w Lozannie. Po po∏udniu uczestniczyliÊmy w mszy Êwi´tej odprawionej za zmar∏ego. Tego dnia odby∏a si´ tak˝e krótka prelekcja Mariana Pionka oraz Czes∏awa Jachera pt. „P∏k. Zygmunt Mi∏kowski – wzór patrioty i autorytet moralny”. Poni˝ej przytaczam Paƒstwu opis pogrzebu p∏k. Zygmunta Mi∏kowskiego, jest to fragment artyku∏u, pochodzàcego ze êróde∏ historycznych. „Pogrzeb Mi∏kowskiego odby∏ si´ w Lozannie, w czwartek 14 stycznia 1915 roku. SpoÊród rodziny zmar∏ego, obok przybranej córki, by∏a tylko wnuczka. Przybyli natomiast licznie Polacy z ró˝nych zakàtków Szwajcarii. W mieszkaniu, nad zw∏okami zmar∏ego, odprawi∏ ˝a∏obne nabo˝eƒstwo ksiàdz Polak przyby∏y z Fryburga. Oko∏o godziny wpó∏ do drugiej, trumn´ z∏o˝ono na skromnym wozie ˝a∏obnym i pokryto mnóstwem wieƒców, przywieziono na maleƒki, osamotniony cmentarz de la Pontaise. W orszaku pogrzebowym, liczàcym oko∏o trzysta osób, znajdowali si´ mi´dzy innymi: Henryk Sienkiewicz, Ignacy Paderewski, Erazm Piltz, prof. Kucharzewski. P. Kluczyƒski przyby∏y tu w imieniu polskiej emigracji z Genewy niós∏ za trumnà sztandar genewskiego towarzystwa emigracyjnego. Na cmentarzu, po pog∏os∏awieniu zw∏ok i przemowie ksi´dza, który odda∏ ho∏d patriotyzmowi g∏´bokiej religijnoÊci zmar∏ego, Henryk Sien- kiewicz wypowiedzia∏ znanà mow´, Po Sienkiewiczu przemawia∏ pan Kucharzewski. W doÊç obszernej przemowie roztoczy∏ obraz pu∏kownika; dzieciƒstwo w atmosferze wspomnieƒ ˝o∏nierskich i bohaterskich; dni kijowskie uniwersytetu; pierwsze wystàpienia w obronie narodu w imi´ wolnoÊci; ucieczka za granic´; kampania w´gierska pod Bemem; pobyt w Turcji; smutne lata Londynu; dni trudów i niedostatków na Ba∏kanach; dzia∏alnoÊç literacka; powstanie w 63 roku; pobyt w Szwajcarii – Zırichu, Genewie – lata, kiedy nigdy niestrudzony Je˝ odda∏ si´ prawie wy∏àcznie pracy wÊród m∏odzie˝y; kiedy nie raz mia∏ sposobnoÊç wlewaç otuch´ w serca, cz´stokroç oboj´tniejsze lub zrezygnowane. Po Kucharzewskim przemawia∏ przedstawiciel m∏odzie˝y, pan Âwiderki w imieniu lozaƒskiej m∏odzie˝y akademickiej; pan Zaleski w imieniu m∏odzie˝y narodowej i zjednoczenia towarzystw polskiej m∏odzie˝y za granicà; pan Brzezinki w imieniu polskiej m∏odzie˝y w Genewie. Szóstà z rz´du goràcà przemow´ wyg∏osi∏ p. Klaczyƒski w imieniu polskiej emigracji w Genewie. Prawdziwie pi´kny i wzruszajàcy moment prze˝yliÊmy s∏uchajàc mowy prof. Janowskiego z Krakowa. Mówi∏ pi´knie, silnie z wiarà i przekonaniem, prawdziwie po polsku; nie jednà strun´ bolesnà potràci∏ mówca w duszy s∏uchaczów. Zaledwie skoƒczy∏, nim przebrzmia∏ jeszcze dêwi´k jego pi´knej, Êpiewnej mowy po∏udniowych kresów, zwiastowano nam w obcym j´zyku, suchym i oboj´tnym g∏osem, ˝e ceremonia skoƒczona…PrzypomnieliÊmy sobie, ˝e nie jesteÊmy jeszcze w Polsce. RozeszliÊmy si´ pozostawiajàc zw∏oki polskiego pu∏kownika na maleƒkim, zapomnianym cmentarzu z dala od Polski – de la Pontaise, w oczekiwaniu a˝ nadejdà dni szcz´Êliwsze”. Opracowa∏a Agnieszka Hodakowska Obszerniejsze informacje poÊwi´cone pu∏kownikowi Mi∏kowskiemu znajdujà si´ na www.ch-apl.org; www.univ.gda.pl WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 23 450 2/23/09 6:46 AM Page 24 Po˝egnanie Êp. profesora Zbigniewa Plàskowskiego Prof. Zbigniew Plàskowski tu˝ po przyjeêdzie do Szwajcarii, w Tessynie, gdzie internowani byli przydzielani do robót fizycznych 28 stycznia 2009 r. na cmentarzu Rosenberg i w koÊciele pw. Êw. Piotra i Paw∏a w Winterthurze Êrodowisko Polonii po˝egna∏o znanà postaç, jednego z ostatnich internowanych z czasów II wojny Êwiatowej – profesora Zbigniewa Plàskowskiego. Odszed∏ do Domu Ojca w wieku 87 lat. Najbli˝sza rodzina, przedstawiciel Ambasady Polskiej w Bernie, przedstawiciele ró˝nych organizacji polonijnych i liczni wierni oÊrodka duszpasterskiego w Winterthurze zebrali si´ na Mszy Êw. pogrzebowej, którà odprawi∏ ks. Krzysztof Zadarko, duszpasterz OÊrodka PMK. Profesor by∏ weteranem II wojny Êwiatowej, emerytowanym profesorem ETH w Zurychu, zas∏u˝onym dzia∏aczem polonijnym i do koƒca swoich dni wiernym oÊrodka duszpasterskiego Polskiej Misji Katolickiej w Zurychu. Jako jeden z ostatnich ˝yjàcych internowanych, w ubieg∏ym roku ods∏oni∏ odnowiony pomnik internowanych na Rosenbergu w Winterthurze. Wydawa∏ si´ nam byç najlepiej zorientowany w powstaniu i historii Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii. Wiele poÊwi´ci∏ na dzia∏alnoÊç charytatywnà i nie zapomina∏ o aktualnych potrzebach Misji. Jego niezachwiana wiara w Boga wyra˝a∏a si´ w konkretnym zawo∏aniu „Soli Deo Gloria”, które cz´sto powtarza∏ i Êwiadczy∏ swoim ˝yciem. W oÊrodku duszpasterskim w Winterthurze znany by∏ jako dobry, szlachetny, ˝yczliwy, zawsze uÊmiechni´ty i zaanga˝owany w ˝ycie Misji. Mimo swojej choroby przychodzi∏ regularnie wraz z ma∏˝onkà na polskie msze, a nam s∏u˝y∏ dobrà radà i s∏owem. I taki pozostanie na zawsze w naszej pami´ci. Najbli˝szej rodzinie zm. prof. Zbigniewa Plàskowskiego, a szczególnie jego ˝onie, która wiernie Mu towarzyszy∏a na polskich Mszach, sk∏adamy wyrazy wspó∏czucia. Rada Duszpasterska OÊrodka Polskiej Misji Katolickiej w Winterthurze Wspomnienia… Ks. dr Krzysztof Zadarko, duszpasterz OÊrodka Polskiej Misji Katolickiej, Zurych: Na cmentarzu, zgodnie z ˝yczeniem Êp. prof. Zbigniewa Plàskowskiego, by∏a tylko najbli˝sza rodzina. Dwaj ksi´˝a odprawili modlitwy – ks. Krzysztof Zadarko z Polskiej Misji Katolickiej i ks. Hugo Gehring, proboszcz par. pw. Êw. Piotra i Paw∏a w Winterthurze. Profesor pragnà∏, aby jego pogrzeb odby∏ si´ w∏aÊnie tam. Z tym koÊcio∏em zwiàzany by∏ od lat, czu∏ w nim si´ dobrze i ceni∏ za liczne katolickie akcenty, które dla niego nie by∏y tak oczywiste w innych koÊcio∏ach. Zna∏em go tylko dziesi´ç ostatnich miesi´cy. W Winterthurze, w naszym oÊrodku, by∏ tylko jeden profesor. Wszyscy wiedzieli, o kogo chodzi. Przyjaciele i najbli˝si znajomi mogli zwracaç si´ do niego – na wyraêne jego ˝yczenie – Zbyszek. Zbyszek przeszed∏ do Domu Ojca 22.01.2009 roku w czwartek nad ranem. Odszed∏ cz∏owiek wierzàcy. G∏´boko wierzàcy. Chocia˝ sam, chyba w jednym z ostatnich wywiadów, wyjaÊnia∏ rozmawiajàcemu z nim ksi´dzu, ˝e jest praktykujàcy, ale bardzo chcia∏by byç jeszcze wierzàcy… Gdy pierwszy raz znalaz∏em si´ w jego domu i mieliÊmy wyje˝d˝aç do ˝ony Ireny, która 24 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) po nieszcz´Êliwym upadku znalaz∏a si´ w klinice rehabilitacyjnej, tu˝ przed wyjÊciem z mieszkania ze zdumieniem zobaczy∏em, ˝e Profesor kl´czy przed krzy˝em, odmawiajàc krótkà modlitw´. I tak by∏o a˝ do dnia, gdy nie mia∏ ju˝ si∏y podnosiç si´ z kl´czek – od tamtego momentu modli∏ si´ tak samo, tylko na stojàco. Modlitwa „Oto ja, dobry i najs∏odszy Jezu” albo prosty znak krzy˝a ods∏ania∏y g∏´bokà wi´ê z Bogiem. Motto Jego ˝ycia: „Soli Deo Gloria” zdradza∏o w takich chwilach realizm ˝ycia religijnego duszy cz∏owieka powa˝nie traktujàcego wiar´ w ˝ywego Boga. Ostatnie lata i miesiàce to z pewnoÊcià nieustajàca droga krzy˝owa. Jej stacje znaczone by∏y wytartymi Êcianami mieszkania, to samo na klamkach drzwi, szafach i rega∏ach, o które podpiera∏ si´, bo nie mia∏ si∏y spokojnie i pewnie si´ przemieszczaç. Ciàg∏e zawroty g∏owy i niesprawne nogi, do tego dwie laski sprawia∏y, ˝e ka˝dy stopieƒ schodów by∏ pokonywany w niesamowitym milczeniu, z ogromnà determinacjà, stawa∏ si´ kolejnym etapem wchodzenia i schodzenia z Jego Kalwarii. Wysi∏ek, cierpienie, ból i mimo to dà˝enie do celu. Coraz bardziej by∏ Êwiadomy, ˝e ostatniego. Nie pytany nie mówi∏ o sobie. Prze˝ycia, zw∏aszcza z II wojny Êwiatowej i dzia∏alnoÊç dla Polonii i KoÊcio∏a w Szwajcarii by∏y wed∏ug niego tak oczywiste i znane, ˝e trudno mu by∏o to ciàgle powtarzaç. Odsy∏a∏ do licznych publika- 450 2/23/09 6:46 AM Page 25 cji. Zm´czenie i ograniczone zdrowie zniech´ca∏y i nadawa∏y wspomnieniom coraz bardziej relatywne znaczenie. Liczy∏a si´ tylko ˝ona Irena. By∏ Êwiadomy swojego niesamowitego uporu w dà˝eniu do postawionych celów, wiedzia∏, ˝e tylko nieliczni mogli za tym nadà˝yç (studenci wymyÊlili nawet skale „Plaska”, którà mierzyli tempo wyk∏adu i wyjaÊnieƒ z∏o˝onych zagadnieƒ aerodynamiki). W ˝yciu osobistym te˝ chyba tak by∏o. Niespotykany poziom wymagania od siebie najwy˝szych standardów. Udr´ka dla wielu, dla niego norma. Nie us∏ysza∏em z Jego ust ˝adnego negatywnego s∏owa o innych ludziach, ale za to wiele krytycznych, g∏´bokich ocen np. z∏ych zachowaƒ i fatalnych skutków zabójczego dla ducha konsumpcjonizmu spo∏eczeƒstwa zachodniego. Na wypadek Êmierci wszystko przygotowa∏: testament, list´ ludzi, których nale˝y powiadomiç, treÊç Todesanzeige, nawet jakie pieÊni majà byç Êpiewane na pogrzebie. Zaskoczeniem okaza∏o si´ Gaude Mater Polonia, jeden z najstarszych hymnów polskich. Dzi´ki ˝yczliwoÊci p. Krukowskiej mogliÊmy po Mszy wys∏uchaç tej pieÊni w pi´knym wykonaniu chóru. Do koƒca Profesor zainteresowany by∏ tematami religijnymi, ˝yciem KoÊcio∏a, zw∏aszcza szwajcarskiego. Zaanga˝owa∏ si´ w stowarzyszenie „Pro Ecclesia”, które zosta∏o za∏o˝one po nieprzyjemnym przyj´ciu Jana Paw∏a II przez Szwajcarów podczas jednej z dwóch pielgrzymek. Nie zapomn´ jego udzia∏u w polskiej Mszy Êw. na Töss. Nieod∏àcznie z ˝onà Irenà. Zawsze na tym samym miejscu w koÊciele. Wszystko by∏o dla Niego wa˝ne. Na obola∏ych kolanach, podparty laskami, czasami denerwujàcy si´, gdy nie us∏ysza∏ wyraênie jakiegoÊ s∏owa z liturgii, mimo dobrego aparatu s∏uchowego. Po Mszy przychodzi∏o mi wys∏uchiwaç uwag, np. jak niewyraênie i za szybko mówi´ lub „coÊ” o kazaniu. Profesor czyni∏ to prawdziwie po profesorsku. Pozostanie mi to we wdzi´cznej pami´ci. Zawsze przyjmowa∏ Komuni´ Êw., którà adorowa∏ d∏ugo w duszy. Jak dziecko ca∏kowicie powierzajàce si´ Ojcu i proszàce, aby zechcia∏ do Jego duszy przyjÊç i w niej pozostaç. Teraz sà razem na wieki. Anna Buchmann, dyrektor Muzeum Polskiego, Rapperswil: Zbigniew Plàskowski by∏ naszym przyjacielem od zawsze. Do Towarzystwa Przyjació∏ Muzeum Polskiego nale˝a∏ od 1954 r. Jemu, pokoleniu internowanych, nasza instytucja zawdzi´cza swe istnienie. Do koƒca pozosta∏ te˝ wierny Muzeum, w ubieg∏ym roku powierzy∏ naszemu archiwum swoje prywatne dokumenty. Jego ˝ycie to los ˚o∏nierza Polskiego podyktowany wybuchem drugiej wojny Êwiatowej. Urodzi∏ si´ w Warszawie 28 czerwca 1921 r. jako jedyny syn Mieczys∏awa i Walerii z Milewskich. Matur´ uzyska∏ w roku 1939 w Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie i w lipcu tego˝ roku zapisa∏ si´ na kursy przygotowawcze na Politechnice Warszawskiej. We wrzeÊniu 1939 r. zg∏osi∏ si´ jako ochotnik do oddzia∏u obrony Warszawy genera∏a Czumy. Pozosta∏ tam do momentu ucieczki z okupowanej Polski w styczniu 1940 r. Przekroczy∏ granic´ w´gierskà, a nast´pnie przedosta∏ si´ przez Chorwacj´ i W∏ochy do Francji. 23 marca zameldowa∏ si´ do powstajàcej Armii Polskiej w Bressuire. Zosta∏ przydzielony do 1. Dywizji Strzelców Pieszych. Dnia 4 czerwca 1940 r. przekroczy∏ granic´ szwajcarskà w Porrentruy i pozosta∏ w Szwajcarii do koƒca ˝ycia. Jako internowany przebywa∏ w obozach: Grünnematt, Dürrgraben, Dürrenroth w kantonie berneƒskim, póêniej w Tesynie, w Gudo i Vico-Morcote. Od 1 paêdziernika 1941 r. do czerwca 1946 r. przebywa∏ w obozie uniwersyteckim w Winterthurze. Studiowa∏ na Politechnice Zuryskiej, w której dyplom in˝yniera lotnictwa uzyska∏ w czerwcu roku 1946. Drog´ zawodowà zwiàza∏ z tà uczelnià – poczàtkowo jako laborant, póêniej asystent w Instytucie Aerodynamiki u prof. Ackereta. W roku 1968 otrzyma∏ tytu∏ profesora Instytutu Aerodynamiki ETH. G∏ównà dziedzinà jego badaƒ naukowych by∏y: aerodynamika i mechanika lotu, lotnictwo ponaddêwi´kowe, nap´dy odrzutowe, wentylacja alpejskich tuneli drogowych i kolejowych. Jest autorem wielu Prof. Zbigniew Plàskowski z ˝onà Irenà udoskonaleƒ i odkryç w technologii lotniczej: ulepszenia w ch∏odzeniu g∏owic cylindra silnika samolotu Pilatus P-3, co umo˝liwi∏o loty w Himalajach, pracowa∏ m. in. nad aerodynamicznymi rozwiàzaniami budowy pionowych szybów odcià˝ajàcych perony podziemnego dworca Klotem – Flughafen. By∏ wspó∏autorem przepisów o transportach niebezpiecznych towarów w szwajcarskich tunelach. Wiele prac badawczych poÊwi´ci∏ zagadnieniom lotnictwa i batalistyki dla szwajcarskiej armii. Publikowa∏ w angielskich, niemieckich, szwajcarskich i polskich zeszytach naukowych. Nawiàza∏ te˝ wspó∏prac´ z polskimi instytutami naukowymi, by∏ uczestnikiem jubileuszowych imprez Polonii i akcji charytatywnych na rzecz pomocy Polsce. Wspó∏tworzy∏ Stowarzyszenie Polskich In˝ynierów i Techników w Szwajcarii, powsta∏e ze struktur organizacji studenckiej „Bratniak”. Nie sposób, z braku miejsca wymieniç wszystkich osiàgni´ç naukowych profesora Plàskowskiego. Jego zas∏ugi jako Polaka dla szwajcarskiej kultury materialnej sà ogromne. Z szacunkiem nale˝y pochyliç g∏ow´ przed Profesorem jako cz∏owiekiem. Jego uczciwoÊç i prawoÊç charakteru wzbudza∏a szacunek wszystkich, którzy go poznali. Profesora pozna∏am w roku 1986, kiedy to wybra∏ Muzeum na miejsce po˝egnania z karierà uniwersyteckà. W przedmowie skierowanej do zebranych kolegów podkreÊli∏ mocno znaczenie wolnoÊci jako dobra podstawowego, niezb´dnego do rozwoju cz∏owieka i cywilizacji. By∏ cz∏owiekiem wierzàcym i mocno zwiàzanym z KoÊcio∏em katolickim. Obdarzony ∏askà wiary, kierowa∏ si´ w ˝yciu jej zasadami. Pozostawi∏ ˝on´ Iren´, z którà prze˝y∏ w zwiàzku ma∏˝eƒskim ponad 60 lat, oraz czworo dzieci. Nosi∏ w sercu wielu, pa- WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 25 450 2/23/09 6:46 AM Page 26 Prof. Zbigniew Plàskowski z ˝onà Irenà trzy∏ z pokorà i zawierzeniem na swoje ˝ycie. Sam siebie okreÊla∏ jako urodzonego Polaka, dla którego Szwajcaria sta∏a si´ drugà ojczyznà. By∏ odznaczony Medalem Wojska Croix des Combatants Volontaires (franc.), Krzy˝em Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski – Polonia Restituta, Semper Fidelis Poloniae, Medalem Pamiàtkowym „SolidarnoÊci”. Pozostawi∏ nam testament duchowy: „Trwajcie w wierze i prawdzie”. Za to jesteÊmy Mu wdzi´czni. Maria Zehnder, Winterthur: Jak sam o sobie napisa∏ na ∏amach lokalnej prasy: jego ojczyznà przez ca∏e d∏ugie ˝ycie by∏a Polska, za nià walczy∏ jako 18-letni ochotnik w II wojnie Êwiatowej. ZaÊ jego domem rodzinnym z wyboru sta∏a si´ Szwajcaria, tu ˝y∏ i pracowa∏, tutaj wychowa∏ czworo dzieci. Uprzedzam, ˝e wspominajàc profesora Plàskowskiego, nie pisz´ biografii bardzo aktywnego, wype∏nionego ˝ycia, ale powracam do kilku wybranych faktów i refleksji dotyczàcych wspólnie prze˝ytych momentów. Profesor Plàskowski by∏ nie tylko mieszkaƒcem Winterthuru, ale osobistoÊcià cenionà w Êwiecie naukowym i politycznym. Wszystko zacz´∏o si´ w po∏owie stycznia 1940 roku, kiedy za zgodà rodziców podjà∏ ucieczk´ ze skapitulowanej Warszawy, aby, w´drujàc przez pó∏ Europy, siódmego lipca 1940 roku dotrzeç do Szwajcarii. Ten upór i wytrwa∏oÊç, z jakà przedziera∏ si´ jako ˝o∏nierz przez Europ´, towarzyszy∏y mu w dà˝eniu do ukoƒczenia studiów. Dyplom ETH odebra∏ jako jeden ze 165 polskich studentów w 1946 roku. Tutaj te˝ by∏ naukowcem, wyk∏adowcà i wynalazcà w zakresie aerodynamiki, tutaj w 1968 roku zosta∏ profesorem i pracowa∏ do roku 1986. Upór i wytrwa∏oÊç towarzyszy∏y profesorowi Plàskowskiemu nie tylko w ˝yciu zawodowym. Kiedy w Winterthurze znalaz∏ mi∏oÊç swego ˝ycia, zawar∏ zwiàzek ma∏˝eƒski mimo istniejàcego zakazu w∏adz szwajcarskich. Ten „nielegalny zwiàzek” przetrwa∏ ponad 60 lat. Profesor Plàskowski nie omieszka∏ równie˝ uczyç Szwajcarów patriotyzmu i dumy narodowej, której Polakom nie brakuje. Kiedy na poczàtku drugiego tysiàclecia ca∏y Êwiat sprzysiàg∏ si´ przeciwko Szwajcarii, a oskar˝eniom i usprawiedliwieniom nie by∏a koƒca, on jako pierwszy na ∏amach prasy prostowa∏ zarzuty przypominajàc Êwiatu, ile równie˝ dobrego zrobi∏a Szwajcaria w czasie II wojny Êwiatowej. Zdoby∏ tym wielkie 26 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) uznanie i szacunek wÊród polityków Winterthuru. Sam by∏y minister sprawiedliwoÊci, R. Friedrich, napisa∏ do niego list jako wyraz szacunku i wdzi´cznoÊci za tak odwa˝ne wyra˝enie swojego stanowiska. Chwilami, uÊwiadamiajàc sobie odzew, jaki wywo∏a∏ ten artyku∏ w ró˝nych kr´gach, by∏am z tego chyba bardziej dumna ni˝ sam autor. Zbigniew Plàskowski by∏ profesorem i autorytetem do koƒca i w ka˝dej sytuacji. Na przyk∏ad: po Mszy Êwi´tej nie omieszka∏ groziç palcem palaczom, zwracajàc uwag´ na szkodliwoÊç palenia papierosów. Innym razem, kiedy 1 listopada w czasie uroczystoÊci na cmentarzu pomyli∏am melodi´ pieÊni „Bo˝e coÊ Polsk´...”, dosta∏am takà reprymend´, ˝e d∏ugo czu∏am si´ obra˝ona – przecie˝ w koƒcu ka˝demu mo˝e si´ to zdarzyç! Moje dàsy trwa∏y jednak tylko do nast´pnej Mszy, kiedy to na wezwanie ksi´dza „podajcie sobie znak pokoju”, profesor podszed∏ do mnie, przepraszajàc i proszàc o dalszà przyjaêƒ. To by∏a wielkoÊç jego ducha. Takim pozosta∏ równie˝ w pami´ci by∏ych studentów i wspó∏pracowników. Wielki duchem, uparty, surowy, wymagajàcy od siebie i od innych, ale sprawiedliwy. Wiele prze˝y∏ i osiàgnà∏, ale nigdy si´ tym nie chwali∏, nie pytany nie mówi∏ o sobie. A jeÊli ju˝ musia∏ o sobie mówiç, tak jak pewnego razu na zamku w Rapperswilu, jego wypowiedzi by∏y konkretne, rzeczowe, na temat. Nie robi∏ z siebie bohatera, przyznajàc si´ bez ˝enady do strachu, jaki prze˝y∏, i nie wstydzi∏ si´ ∏ez t´sknoty za rodzinà i ojczyznà, Êpiewajàc razem z chórem internowanych polskie utwory w teatrze miejskim Winterthuru. Jednak jedynà w∏aÊciwà treÊcià ˝ycia pana profesora by∏a g∏´boka wiara. Urodzony i wychowany po katolicku chodzi∏ z rodzicami na niedzielnà Msz´ Êwi´tà, 6 lat maszerowa∏ z obozu dla internowanych do koÊcio∏a Serca Jezusowego na niedzielne nabo˝eƒstwo, a póêniej nie brakowa∏o go na ˝adnej polskiej Mszy w koÊciele Êw. Józefa, chyba ˝e ci´˝ka choroba zmusza∏a go do pozostania w domu. Niestety, z biegiem czasu jego sta∏e miejsce w drugim rz´dzie po prawej stronie o∏tarza by∏o coraz cz´Êciej puste. Teraz opustosza∏o na zawsze. Profesor Zbigniew Plàskowski powróci∏ do Pana. Ciàg dalszy „Wspomnieƒ” o Ê. p. profesorze Zbigniewie Plàskowskim zamieÊcimy w kolejnym numerze „WiadomoÊci”. Zdj´cia pochodzà z Archiwum Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Prof. Zbigniew Plàskowski (z prawej) obok swojego szefa prof. Jakoba Ackereta w Instytucie Aerodynamiki ETH w Zurychu 450 2/23/09 6:46 AM Page 27 Obradowa∏a Polska Rada Duszpasterstwa Europy Zachodniej W OÊrodku Edukacyjno-Charytatywnym „Emaus” w Turnie ko∏o Bia∏obrzegów Radomskich w dniach od 13 do 15 lutego br. obradowa∏a Polska Rada Duszpasterska Europy Zachodniej. W spotkaniu uczestniczyli: ks. pra∏. Tadeusz Kukla – rektor PMK w Anglii i Walii; prof. Piotr Ma∏oszewski z Niemiec, ks. Krzysztof Tyliszczak SChr, sekretarz generalny Rady i kanclerz PMK w Anglii i Walii oraz ks. pra∏. Stanis∏aw Budyƒ, rektor PMK w Niemczech, ks. infu∏. Stanis∏aw Je˝ – rektor PMK we Francji, ks. Jaros∏aw Maszkiewicz, rektor PMK w Irlandii, ks. Piotr Rzendzian z USA oraz Zenona Bossi-Helbin, przedstawicielka emigracji w Szwajcarii. Obradom przewodniczy∏ bp Zygmunt Zimowski, delegat KEP ds. duszpasterstwa emigracji. Zdaniem ks. Krzysztofa Tyliszczaka, wa˝nà kwestià duszpasterskà jest obecnie przede wszystkim otoczenie troskà jak najwi´kszej liczby dzieci polskich emigrantów, które ucz´szczajà do tzw. szkó∏ sobotnich. Dzia∏ajà one przy polskich oÊrodkach duszpasterskich. – Sà prowadzone rozmowy z Ministerstwem Edukacji Narodowej na temat rozszerzenia pomocy paƒstwa polskiego dla tych oÊrodków, aby dzieci mia∏y mo˝liwoÊç zdobywania wiedzy o polskiej kulturze i tradycji. Obecne warunki sà niewystarczajàce, na takie zaj´cia przychodzi od 250 do 500 dzieci – podkreÊli∏ ks. Tyliszczak. Z innymi problemami borykajà si´ Polskie Misje Katolickie w Niemczech. Prof. Piotr Ma∏oszewski powiedzia∏, ˝e najwa˝niejszym problemem jest utrzymanie polonijnych oÊrodków duszpasterskich. – Trzeba rejestrowaç sàdownie stowarzyszenia. Jest to zadanie pilne, poniewa˝ w ramach reorganizacji duszpasterstwa i oszcz´dnoÊci finansowych w KoÊciele niemieckim nale˝y si´ liczyç z tym, ˝e b´dà zamykane nasze oÊrodki duszpasterskie i redukowana liczba ksi´˝y – powiedzia∏ prof. Ma∏oszewski. Dlatego wystosowa∏ apel do ksi´˝y i Êwieckich dzia∏ajàcych m.in. na rzecz szkolnictwa polonijnego, aby zak∏adali lokalne stowarzyszenia parafialne. Dzi´ki temu b´dà mogli uzyskaç dofinansowanie na wynajmowanie sal na zaj´cia lekcyjne lub organizowanie imprez oÊwiatowych i kulturalnych. – Zarejestrowane sàdownie stowarzyszenia b´dà wykraczaç poza ramy koÊcielne, tym samy pozostanà i b´dà dzia∏aç dalej pomimo tych trudnoÊci. Musimy si´ dostosowaç do wymogów prawnych – doda∏ prof. Ma∏oszewski. Duszpasterze emigracji spotkali si´ tak˝e z ks. Marianem Suboczem, dyrektorem Caritas Polska. Poruszono tak˝e kwesti´ sprzeda˝y przez Zgromadzenie Ksi´˝y Marianów oÊrodka polonijnego w Fawley Court pod Londynem, nabytego ze sk∏adek Polonii i b´dàcego w∏asnoÊcià polskiej katolickiej wspólnoty emigracyjnej. Nale˝àcy od 55 lat do polskich zakonników oÊrodek w Fawley Court przez wiele lat by∏ oÊrodkiem Polonii na Wyspach. Znajdowa∏y si´ w nim m.in. pierwsze wydanie „Pana Tadeusza” oraz polska Biblia z 1574 r. W∏aÊcicieli dworku, Zgromadzenia Ksi´˝y Marianów nie by∏o staç na utrzymanie rezydencji. Zebrani cz∏onkowie Prezydium Rady wystosowali list protestacyjny do Prze∏o˝onego Generalnego Ksi´˝y Marianów i Przewodniczàcego Konferencji Episkopatu Polski. Kolejne zebranie Polskiej Rady Duszpasterstwa Europy Zachodniej odb´dzie si´ w dniach 16-18 paêdziernika ponownie w OÊrodku Edukacyjno-Charytatywnym „Emaus” w Turnie. Spotkania przebiegnie pod has∏em „Znaki czasu i wyzwania dla duszpasterstwa emigracyjnego”. Duszpasterze b´dà dyskutowaç m.in. o zagro˝eniach dla ˝ycia osoby ludzkiej, rodziny i wychowania w wartoÊciach chrzeÊcijaƒskich. Poruszà tak˝e kwesti´ aktywizowania Êwieckich i poszukiwania nowych liderów spo∏ecznoÊci w polskich wspólnotach emigracyjnych. Opracowano na podstawie www.wiara.pl Na zdj´ciu: Ks. Bp Zygmunt Zimowski, Zenona Bossi-Helbin, Prof. Piotr Ma∏oszewski WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 27 2/23/09 6:46 AM Page 28 reklama SP¸YW KAJAKOWY SZLAKIEM KRUTYNI MAZURY: SORKWITY – RUCIANE NIDA: 9 – 16 lipca 2009 Organizowany przez Polskà Misj´ Katolickà w Szwajcarii Uczestnicy: Grupa m∏odsza 12 – 14 lat Grupa starsza 15 – 18 lat Koszt sp∏ywu: 400 CH + koszty dojazdu Zapisy: do 10 marca 2009 r. + 50% zaliczki Zapewniamy: kajaki dwuosobowe + osprz´t; namioty; ubezpieczenie uczestników sp∏ywu (NW); przewodnika, opiekunów i ratownika wodnego, noclegi i pe∏ne wy˝ywienie, transport baga˝y pomi´dzy miejscami postojowymi, dost´p do prysznica na trasie sp∏ywu, dodatkowe wycieczki piesze podczas sp∏ywu w rezerwatach Mazurskiego Parku krajobrazowego, sprz´t sportowy (pi∏ki, badminton, itp.), zwiedzanie Parku Dzikich Zwierzàt w Kadzid∏owie. Zapisy przyjmuje: Ks. Mariusz Graszk, e-mail: [email protected], tel. 078 615 26 81 Pan Piotr Trojnar, tel. 026 475 57 78 (po godz. 20.00) Wi´cej informacji o szlaku Krutyni mo˝na znaleêç na stronie: www.polskieszlaki.pl/splyw-kajakowy-rzeka-krutyn TAIZÉ Europejskie Spotkanie M∏odych Poznaƒ 2009/2010 PMK organizuje wyjazd do Poznania na spotkanie Taizé, które odb´dzie si´ w dniach 29 grudnia 2009 – 2 stycznia 2010 r. Zapraszamy m∏odzie˝ polonijnà z ca∏ej Szwajcarii. Zaplanuj w Wielkim PoÊcie czas na modlitw´ i do∏àcz do nas! Szczegó∏owe informacje na www.polskamisja.ch oraz w kolejnych numerach WiadomoÊci. 28 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) Taizé w Genewie 2007/8 Autor: Wies∏awa Klemens 450 450 2/23/09 6:46 AM Page 29 reklama Biuro Reklamy „WiadomoÊci PMK” Grupa PK Sp. z o.o. ul. Filomatów 43 04-116 Warszawa tel. 22 810-21-99, 610-71-90 fax 22 810-21-98 Osoba kontaktowa: Marek Betliƒski Tel. 0-608 58 11 77 [email protected] Zawody Polonijne w Narciarstwie Alpejskim w Szwajcarii pod patronatem Konsula Honorowego RP w Liechtensteinie, Dr. Thomasa Zwiefelhofer Zach´ceni udanà imprezà ubieg∏ej zimy Stowarzyszenie „Centrum Spotkaƒ i Modlitwy PMK w Zurychu” organizuje ponownie przy wsparciu Ambasady RP w Bernie II Polonijne Zawody w Narciarstwie Alpejskim Data: sobota 21 marca 2009 r. Miejsce: Malbun (Liechtenstein) Koszt: ok. 50 SFr. w tym karta dzienna na wszystkie wyciàgi Termin zg∏oszeƒ: 31 stycznia 2009 r. Mo˝liwoÊç noclegu przy wczeÊniejszym zg∏oszeniu: – JH Schaan/Vaduz lub hotel w Malbun. Zg∏oszenia i informacje: Email: [email protected] Antoni Zgliƒski, tel. +41 (0) 56 4261427 [email protected] Marek Duszyƒski tel. +41 (0) 44 3634635 [email protected] WIADOMOÂCI Miesi´cznik Polskiej Misji Katolickiej w Szwajcarii Adres redakcji: 12 Chemin des Falaises, 1723 Marly/Fribourg, Suisse. Tel.: 026/436.44.59. Fax: 026/436.44.72. Konto poczt.: 17-976-7 e-mail: [email protected] Abonament: dobrowolna ofiara T¸UMACZENIA J´zyki: niemiecki, francuski, polski, ukraiƒski, rosyjski Dr. Phil. Marija Büchi-Glaeser Solistrasse 9 CH-8180 Bulach Natel 076 380 68 54; Tel. 044 860 17 88; Fax. 044 860 17 89 E-mail: [email protected] www.eet.ch Redaktor naczelny: ks. dr S∏awomir Kawecki Zast´pca redaktora naczelnego: ks. dr Krzysztof Zadarko Zespó∏ redakcyjny: Beata Daniluk, Gra˝yna Górzna, Teresa Osmecka, ks. Artur Czàstkiewicz Sk∏ad komputerowy: Kryspin Waliszewski Impression: Mission Catholique Polonaise 1723 Marly Redakcja nie zwraca materia∏ów nie zamówionych Za treÊç og∏oszeƒ odpowiada og∏aszajàcy. WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 29 450 2/23/09 6:46 AM Page 30 reklama 30 WIADOMOÂCI – NR 450 (MARZEC 2009) 450 2/23/09 6:47 AM Page 31 Gdzie byłbyś teraz, gdybyś mógł latać? 450 2/23/09 6:47 AM Page 32
