Opole, 17 grudnia 2008

Kierunek studiów………… SOCJOLOGIA
Nazwa kursu …………….. SOCJOLOGIA MIASTA
(kurs kierunkowy do wyboru)
Kod kursu ……………….. 002.06-D9-KKW
Wymiar godzinowy / forma zajęć: 30 W + 15 K
Semestr studiów: VI (studia pierwszego stopnia/licencjackie)
Tryb studiów: stacjonarne
Warunki zaliczenia: aktywny udział w zajęciach, lektura, oddanie pracy pisemnej
Osoba (osoby) prowadząca zajęcia: dr Borys Cymbrowski
Opisu kursu:
Celem kursu socjologii miasta jest przybliżenie problematyki rozwoju miast, ich
umocowaniu w teorii socjologicznej oraz badawczej praktyce socjologów. Wykłady
poświęcone są prezentacji ważniejszych teorii z zakresu socjologii miasta, elementów
urbanistyki i historii architektury, ćwiczenia zaś polegają na czytaniu tekstów
odnoszących się do wybranych problemów dyscypliny. W trakcie trwania kursu
organizowane są także wycieczki plenerowe.
Literatura podstawowa:
Antosiewicz, Tomasz, Kształtowanie przestrzeni publicznej w związku z intensywnym rozwojem
współczesnych miast — zarys problematyki, „Kultura i Polityka” (Zeszyty naukowe Wyższej
Szkoły Europejskiej im. J. Tischnera w Krakowie), nr 4 / 2008, ss. 34–45
Castells, Manuel, Kwestia miejska, PWN, Warszawa 1982
Certeau, Michel de, Chodzenie po mieście, w: Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, przeł.
Katarzyna Thiel-Jańczuk, Wyd. UJ, Kraków 2008, ss. 93–110
Czekaj, Krzysztof, Socjologia szkoły chicagowskiej i jej recepcja w Polsce, Górnośląska Wyższa
Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego, Katowice 2007
Gądecki, Jacek, Gra w w gender, gra w miasto, „Kultura i Polityka” (Zeszyty naukowe Wyższej
Szkoły Europejskiej im. J. Tischnera w Krakowie), nr 4 / 2008, ss. 72–82
Hannerz, Ulf, Odkrywanie miasta, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego (seria Cultura), Kraków
2006
Hoggard, Richard, Spojrzenie na kulturę robotniczą w Anglii, PIW, Warszawa 1976
Jagodzińska, Katarzyna, Dzielnice kultury — miasta w mieście. Przypadek Europy środkowej,
„Kultura i Polityka” (Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Europejskiej im. J. Tischnera w
Krakowie), nr 4 / 2008, ss. 46–62
Jałowiecki, Bohdan, Łukowski, Wojciech (red.), Gettoizacja polskiej przestrzeni, Wyd. SWPS
Academica + Scholar, Warszawa 2007
Jałowiecki, Bohdan, Łukowski, Wojciech (red.), Szata informacyjna miasta, Wyd. SWPS
Academica + Scholar, Warszawa 2008
Jałowiecki, Bohdan, Społeczna przestrzeń metropolii, Wyd. Scholar, Warszawa 2000
Jałowiecki, Bohdan, Społeczne wytwarzanie przestrzeni, Warszawa 1988
Kajdanek, Katarzyna, Ideał podmiejskiego zamieszkiwania, koncepcje deweloperów a praktyki
przestrzenne mieszkańców na przykładzie osiedli strefy podmiejskiej Wrocławia, „Kultura i
Społeczeństwo” tom LIII, nr 2, (kwiecień–czerwiec 2009), ss. 21–42
Kaltwasser, Martin, Majewska, Ewa, Szreder, Kuba, Futuryzm miast przemysłowych: Sto lat
Wolfsburga i Nowej Huty, Korporacja Ha!art, Kraków 2007
Krasnowolski, Bogusław, Urbanistyczno-architektoniczne przekształcenia miast małopolskich od
doby lokacyjnej po współczesność jako wyraz przeobrażeń funkcjonalnych, „Kultura i Polityka”
(Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Europejskiej im. J. Tischnera w Krakowie), nr 4 / 2008, ss. 9–
33
Mioduszewska, Zofia, Historia bloku mieszkalnego jako koncepcji antropologicznej, „Kultura i
Społeczeństwo” tom LIII, nr 2 (kwiecień–czerwiec 2009), ss. 3–20
Mostowska, Magdalena, Codzienność wokół skupów złomu w Warszawie, „Kultura i
Społeczeństwo” tom LIII, nr 2, (kwiecień–czerwiec 2009), ss. 77–96
Nawratek, Krzysztof, Ideologie w przestrzeni. Próby demistyfikacji, Wyd. Universitas, Kraków
2005
Nawratek, Krzysztof, Miasto jako idea polityczna, Korporacja Ha!art, Kraków 2008
Nawratek, Krzysztof, Miasto jako przestrzeń korekcyjna. Stadtluft macht...?, „Kultura i Polityka”
(Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Europejskiej im. J. Tischnera w Krakowie), nr 4 / 2008, ss.
83–93
Nawrocki, Tomasz, Przyczynek do recepcji śląskiej monografii Józefa Chałasińskiego, „Kultura i
Społeczeństwo” tom LIII, nr 2, (kwiecień–czerwiec 2009), ss. 97–111
Nawrocki, Tomasz, Trwanie i zmiana lokalnej społeczności górniczej na Górnym Śląsku. Na
przykładzie Murcek, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006
Pióro, Zygmunt, (red.), Przestrzeń i społeczeństwo. Z badań ekologii społecznej, KiW, Warszawa
1982
Podgórski, Michał, Rewitalizacja — pomiędzy odnową a a degradacją tkanki miejskiej. Przykład
ulicy Tumskiej w Płocku, „Kultura i Społeczeństwo” tom LIII, nr 2, (kwiecień–czerwiec 2009),
ss. 61–76
Sassen, Saskia, Globalizacja. Eseje o nowej mobilności ludzi i pieniędzy, Wyd. UJ, Kraków 2008
Simmel, Georg, Socjologia, PWN, Warszawa 1975 (Biblioteka Socjologiczna)
Szczepański, Marek S., Miasto socjalistyczne i świat społeczny jego mieszkańców, Warszawa
1990
Szymańska, Daniela, Urbanizacja na świecie, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2008
Tuan, Yi-fu, Przestrzeń i miejsce, PIW, Warszawa 1988
Wallis, Aleksander, Informacja i gwar. Rzecz o miejskim centrum, PIW, Warszawa 1979
Wallis, Aleksander, Socjologia wielkiego miasta, PWN, Warszawa 1967
Wódz, Jacek (red.), Problemy socjologii miasta, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1984
Wódz, Jacek (red.), Przestrzeń znacząca. Studia socjologiczne, Śląski Instytut Naukowy,
Katowice 1989
Wódz, Kazimiera; Czekaj, Krzysztof (red.), Szkoła chicagowska w socjologii. Tradycja myśli
społecznej i wymogi współczesnej socjologii empirycznej. (Materiały pokonferencyjne),
Uniwersytet Śląski: Instytut Socjologii + Polskie Towarzystwo Socjologiczne: Sekcja Socjologii
Miasta, Katowice–Warszawa 1992
Żuk, Piotr, O podziałach społecznych w mieście. Perspektywa klasowa zamiast tożsamościowej
w analizie nierówności społecznych mieszkańców Wrocławia, „Kultura i Społeczeństwo” tom
LIII, nr 2, (kwiecień–czerwiec 2009), ss. 43–60
Malikowski, Marian, Socjologiczne problemy miasta, Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej w
Rzeszowie, Rzeszów 1997
Jałowiecki, Bohdan, Szczepański, Marek S., Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej,
Scholar, Warszawa 2004 (i wydania późniejsze)
Majer, Andrzej, Socjologia i przestrzeń miejska, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2010
LEGENDA:
W
Ćw.
K
L
– wykład
– ćwiczenia
– konwersatorium
– laboratorium
PROGRAMOWE TREŚCI ZAJĘĆ
L.P.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
TREŚCI KSZTAŁCENIA
(tematy zajęć)
Wprowadzenie: czym zajmuje się socjologia miasta
Historyczna socjologia miasta: jak powstało miasto i jak się
rozwijało (poglądy na miasto Maxa Webera)
Szkoła Chicagowska w socjologii: początek badań terenowych
w socjologii i badań
Szkoła Chicagowska: socjologowie systematycznie badają
miasto
Szkoła Chicagowska: kontynuacje i krytyka
Marksistowska tradycja w badaniu miasta
Z problemów powstawania i dynamiki społeczności miejskich i
dzielnicowych: Ruth Durant oraz Norbert Elias i John L.
Scotson
Teorie organizacji a przestrzeń miejska: miasto fordystyczne i
miasto postfordystyczne
Miasta globalne i globalne regiony miejskie
Z problemów współczesnych (wielkich) miast: Suburbanizacja,
„urban sprawl”, „gentrification” – spontaniczne i inspirowane
procesy przemian w miastach
Miejskie wyrzutki: od dzielnic nędzy do miejskich gett
11.
12.
13.
14.
15.
Problemy urbanizacji w Trzecim Świecie
Szata informacyjna miasta i jej uwarunkowania: zamysł
projektantów a rzeczywiste życie miejskiej przestrzeni (style
architektoniczne i ideologia polityczna w przestrzeni
zurbanizowanej)
Style architektoniczne, ideologia polityczna i stosunki
społeczne
Urbanistyczne wizje ładu społecznego
Liczba godzin
na studiach
dziennych*
stacjonarnych
w.
ćw.
2
1
2
1
2
1
2
1
2
2
1
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1
2
1