tworzenia specjalizacji Laboratoryjna biologia medyczna

NZOZ Biote21
W sprawie
specjalizacji:
Laboratoryjna
biologia
medyczna
Ul. Ceglarska 27 lok 11-12,
30-362 Kraków
Kraków, dnia 03.12.2010 roku.
Szanowni Państwo,
Wydawca „Diagnosty Laboratoryjnego
”Gazety Krajowej Izby Diagnostów
Laboratoryjnych”
Krajowa Rada
Diagnostów Laboratoryjnych,
ul. Konopacka 4, 03-428 Warszawa
tel: 22 741 21 55, fax: 22 741 21 56
Dotyczy:
1. sprawy wniosków o utworzenie:
•
specjalizacji biologia medyczna, mającej zastosowanie w
ochronie zdrowia z dnia 30.06.2010r (MZ-NS-ZM -021324675-2/EU/10),
•
specjalizacji laboratoryjna biologia medyczna,
znajdującej zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej z
dnia 31.07.2010r.
Złożonych w Departament Nauki i Szkolnictwa Wyższego
MINISTERSTWO ZDROWIA
2.
pisma do KRDL z dnia 25.08.2010r w sprawie powołania
komisji/zespołu problemowego w sprawie biologii
medycznej.
W związku z brakiem odpowiedzi ze strony KRDL na list z dnia 25.08.2010r, który ponownie załączamy do
niniejszego listu, jak również w związku z opublikowanym na łamach "Diagnosty Laboratoryjnego" [Rok 8,
numer 1 (21), str.:7-9] artykułem "Reforma w biologii medycznej we Francji", w którym dr Iwona
Urbanowicz oraz prof. dr hab. Mieczysław Woźniak z Katedry i Zakładu Analityki Medycznej we Wrocławiu
dokonują przeglądu najnowszych zagadnień formalno-prawnych oraz definicji związanych z reformą
biologii medycznej we Francji, dziękując jednocześnie za zauważenie problemu i podjęcie trudnego tematu
przedstawiamy poniżej uwagi, istotne z punktu widzenia oceny kształtowania prawa związanego z
ochroną zdrowia w Polsce, w kontekście wniosków, o których mowa powyżej.
Podkreślając znaczenie wymienionego artykułu, jako ważnego głosu w dyskusji nad znaczeniem biologii
medycznej w ochronie zdrowia i diagnostyce laboratoryjnej, chcieliśmy podkreślić, że pomimo znacznej
wartości merytorycznej przedstawionej publikacji (dla której polecamy wspomniany artykuł na naszych
stronach) musimy jednak zwrócić uwagę na mylące uproszczenie polegające na przyjęciu przez autorów
równoważności między francuską specjalizacją w zakresie biologii medycznej a polską diagnostyką
laboratoryjną opartą w chwili obecnej głównie o analitykę medyczną, której zakres przedmiotowy daleko
odbiega od specjalizacji biologii medycznej we Francji. Program nauczania biologii medycznej na
omawianym przykładzie francuskim kładzie znacznie większy nacisk na zagadnienia biologiczne
biotechnologiczne i technologiczne, będące w Polsce domeną kierunków biologicznych, zatem by uznać
polską analitykę medyczną za równoważną francuskiej biologii medycznej należałoby kompletnie zmienić
zakres tematyczny i program nauczania tej pierwszej. Również światowe definicje biologii medycznej w
sposób czytelny wskazują różnice między biologią medyczną, diagnostyką laboratoryjną i powiązaną z nią
bezpośrednio analityką medyczną, stąd nie można pisać, że te dziedziny są równoważne. Analityka
medyczna w Polsce (w przeciwieństwie do tej we Francji) daleko odbiega od rzeczywistego programu
specjalizacji w zakresie biologii medycznej, o utworzenie której wnioskujemy, będącej w Polsce i
większości krajów na świecie domeną nauk biologicznych, stosowanych w ochronie zdrowia i diagnostyce
laboratoryjnej, stąd uproszczenie polegające na przyjęciu znaku równości między analityką medyczną i
biologią medyczną jest dalece nieuprawnione i niezgodne ze światową definicją biologii medycznej, której
zakres tematyczny i technologiczny wyznaczają między innymi programy wielu naukowych zakładów
biologii medycznej, studiów magisterskich jak i doktoranckich w tym CMKP. Przytoczony również przez
autorów brak możliwości nadążania lekarzy klinicystów (ale również analityków medycznych w Polsce) za
postępem naukowo-technologicznym w dziedzinie biologii medycznej wynika wprost z różnic
Biote21 Adam Master
NIP: PL5512119534, REGON: 140211234
tel.: 12- 266 39 10 fax: 12- 266 39 11
str. 1/3
programowych między biologią medyczną w rozumieniu dosłownym, opartą o najnowsze technologie
światowe, a analityką medyczną, która swoim programem obejmuje w Polsce zaledwie wybrane i
podstawowe zagadnienia biologii medycznej (opisane w przesłanym wcześniej piśmie z dnia 03-11-2010r
na podstawie opisów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego). Dynamiczny postęp technologiczny w
zakresie biologii medycznej, niepozwalający lekarzom i analitykom medycznym na dogłębne poznanie
nowych metod badań, technik diagnostycznych i terapeutycznych może być kompensowany jedynie
umożliwieniem dalszej (bezpośredniej) specjalizacji osobom kończącym kierunki studiów ściśle
związanych z tym postępem, w tym kierunki biologiczne biotechnologiczne i biomedyczne, stąd
konieczność utworzenia specjalizacji biologii medycznej w rozumieniu dosłownym, umożliwiającej
przygotowanie programu specjalizacji obejmującego najbardziej zaawansowane metody i technologie
stosowanych w biomedycynie, tak by doprowadzić do wykształcenia wyspecjalizowanej kadry
zarządzającej, zdolnej nie tylko do odtwórczego posługiwania się najnowszymi bio-technologiami ale
również organizacji zespołów badawczych, które mogłyby skutecznie konkurować w tworzeniu
innowacyjnych, światowych technologii biomedycznych, mających zastosowanie zarówno w ochronie
zdrowia jak i diagnostyce laboratoryjnej. Nowa specjalizacja nie powinna powielać systemów kształcenia
na poziomie definicji i podstawowych pojęć wykształcenia wyższego w dziedzinach biologicznych,
biomedycznych i medycznych, ale iść zdecydowanie dalej, gdzie punktem wyjścia programu specjalizacji
byłby terminalny etap zaawansowania naukowo-technologicznego absolwenta studiów wyższych w
wymienionych
dziedzinach,
ze
szczególnym
uwzględnieniem
postępu
technologicznego,
uzupełniającego programy wymienionych dotąd na listach Ministerstwa Zdrowia dziedzin biomedycznych,
mających zastosowanie w ochronie zdrowia i diagnostyce laboratoryjnej. Podobnie jak ma to miejsce w
przypadku innych specjalizacji, dobrze zdefiniowane wymagania podstawowe dotyczące egzaminów
wstępnych na specjalizację biologii medycznej, jak również dobrze opracowany program specjalizacji,
mógłby pomóc w przygotowaniu się do specjalizacji już w trakcie studiów wyższych (profilowane
programy studiów wyższych) jak również w świadomym wyborze tej specjalizacji przez osoby, które
chciałyby istotnie zmieniać ochronę zdrowia w Polsce i na świecie DLA DOBRA PACJENTA, gdzie naukowy
i technologiczny "postęp" wpisany jest w definicję programu studiów biologicznych i biomedycznych.
Wracając jednak do wspomnianego artykułu, chcieliśmy zwrócić również uwagę na nadmierną idealizacją
ochrony zdrowia we Francji, postrzeganej na świecie jako jednej z najbardziej sformalizowanych i
restrykcyjnych, która mimo wielu swoich niewątpliwych zalet doprowadziła również do wytworzenia
potężnej szarej strefy i nowego, nie do końca legalnego rynku badań laboratoryjnych, polegającego na
powszechnym już we Francji korzystaniu z usług laboratoriów diagnostycznych krajów sąsiadujących, w
tym Hiszpanii i Niemiec, zwłaszcza w zakresie badań wymagających anonimowości takich jak np. badania
HIV, badania ojcostwa i pokrewieństwa oraz wiele innych. Większość laboratoriów krajów ościennych
buduje specjalne oferty wyłącznie dla Francuzów, tworzy specjalne strony internetowe i buduje kapitał
dzięki restrykcyjnym, francuskim ograniczeniom formalno-prawnym w zakresie ochrony zdrowia.
Wprowadzanie tak surowych przepisów dotyczących rejestracji oraz personalnej identyfikacji badań
powoduje, że francuzi w znacznie mniejszym stopniu przystępują do niektórych badań np. tych w kierunku
zakażenia wirusem HIV lub/i korzystają z usług krajów ościennych (nie do końca formalnie) np. przez
zakup paskowych testów immunohistochemicznych, wykrywających przeciwciała anty-HIV z kropli krwi,
co wpływa nie tylko na zwiększenie odsetka wyników fałszywie negatywnych (niska czułość), ale przy
formalnym ograniczaniu możliwości wykonywania badań anonimowych może mieć dla francuzów
poważne konsekwencje, przejawiające się między innymi w zmniejszeniu powszechności badań chorób
„napiętnowanych społecznie”, skutkować istotnym zmniejszeniem świadomości swoich chorób, a w
przypadku chorób zakaźnych, brakiem świadomości możliwości zakażania innych. Problem okazuje się na
tyle duży, że Francuska minister zdrowia, Roselyne Bachelot-Narquin, rozpoczęła realizację strategii i
planu AIDS 2010-2014 zaleconego w kwietniu tego roku przez HAS (Haute autorité de santé), polegającego
na proponowaniu przez wszystkich lekarzy każdemu francuskiemu pacjentowi w wieku 15-70L testów w
kierunku wykrycia wirusa HIV, tak by upowszechnić te badania i zrekompensować skutki restrykcyjnej
polityki zdrowotnej, w tym zmniejszonej wcześniej dostępności badań anonimowych. Celem takiego
działania miała by być redukcja o 50% liczby nowych przypadków zarażenia wirusem HIV w ciągu 5
Specjalizacja Laboratoryjna Biologia Medyczna
str. 2/3
kolejnych lat. Wiele jeśli nie większość osób nie chce wykonywać badań tylko i wyłącznie dlatego, że
wymaga to rejestracji danych personalnych, gdzie przy społecznym napiętnowaniu niektórych chorób, czy
też wstydliwych informacji, nie ma żadnych wątpliwości, że powoduje to ich mniejszą wykrywalność,
niezależnie od wzrostu czy też spadku rzeczywistej zachorowalności, z całym zespołem ubocznych
skutków zdrowotnych i finansowych. Podobnie rzecz ma się w przypadku badań prewencyjnych w
rozwijającej się medycynie molekularnej, gdzie świadomość braku bezpośredniego zagrożenia zdrowia i
życia przy jednoczesnych znacznych kosztach ekspedycji potencjalnych pacjentów do wyznaczonych
ośrodków badań spowoduje naturalnie radykalne obniżenie częstości takich badań, co niewątpliwie będzie
miało swoje skutki uboczne w przyszłości. Postępu we współczesnej medycynie, zwłaszcza tej
molekularnej nie osiągnie się bez nauk mających zastosowanie w ochronie zdrowia, bezpośrednio
związanych z nowymi bio-technologiami. Wspomniana przez autorów „pozytywna ocena francuskiej
ochrony zdrowia przez samych Francuzów” wynika bardziej ze znacznie wyższego niż w Polsce PKB
przeznaczanego na ochronę zdrowia i zdecydowanie bardziej rozwiniętego systemu świadczeń
społecznych, niż samego systemu restrykcji prawnych dotyczących bezpośrednio badań diagnostycznych
w tym kraju, regulacji, których wyrazem raczej jest powstanie jednego z największych na świecie, nie do
końca legalnych rynków badań poza granicami tego państwa. Dlatego należy rozsądnie podchodzić do
różnych eksperymentów prowadzonych przez pojedyncze kraje i rozważyć korzyści jak również realne
uboczne skutki każdej z planowanych regulacji prawnych. Niezależnie od opisanych powyżej niedociągnięć
merytorycznych jak również wyraźnego braku obiektywizacji stanu faktycznego w przedstawionej
publikacji, polecamy ją instytucjom biorącym udział w tworzeniu nowej potrzebnej specjalizacji, ze
względu na podjęcie tematu i ważny głos w dyskusji nad znaczeniem biologii medycznej w ochronie
zdrowia i diagnostyce laboratoryjnej w Polsce i na świecie.
Jednocześnie zwracamy się ponownie z prośbą o zajęcie należnego miejsca KRDL w zespole tworzącym
podstawy laboratoryjnej biologii medycznej, która z pewnością przyczyni się do podniesienia
technologicznej jakości w polskiej diagnostyce laboratoryjnej, podobnie jak ma to miejsce w
wysokorozwiniętych krajach na świecie, dla dobra Pacjenta.
Z poważaniem;
Adam Master
Specjalizacja Laboratoryjna Biologia Medyczna
str. 3/3