Dzieje Górnych Łużyc. Władza, społeczeństwo i kultura od

Spis treści
Przedmowa do wydania polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
Joachim Bahlcke
Górne Łużyce. Historyczna kraina, regionalna świadomość
i dziejopisarstwo od średniowiecza do XX wieku . . . . . . . . . . . 13
I. Jednostka terytorialna, nazwa krainy i początki
regionalnej tożsamości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
II. Pierwsze kroki dziejopisarstwa Kraju Sześciu Miast . . . . . . . . . . . . . 20
III. Od „Historiae Lusatiae” do historii Górnych Łużyc . . . . . . . . . . . . . . 26
IV. Górnołużyckie Towarzystwo Nauk w Zgorzelcu . . . . . . . . . . . . . . . . 33
V. Dziejopisarstwo i regionalna tożsamość od połowy XIX wieku . . . . 43
Gertraud Eva Schrage
Górne Łużyce do roku 1346 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
67
I. Początki i znaczenie Budziszyna w wojnach polsko-niemieckich
od IX w. do 1031 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
67
II. Górne Łużyce w opozycji książęcej z lat 1071/73 i lenno cesarskie
czeskiego Wratysława (1075–1092) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
III. Górne Łużyce pod panowaniem Henryka V, Lotara III, Konrada III
i Fryderyka I Barbarossy aż do przejścia pod władzę Przemyślidów
(1106–1158) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
IV. Władanie Przemyślidów w Górnych Łużycach (1158–1253) . . . . .
82
V. Okres margrabiów askańskich (1253–1319) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
99
VI. Miasto Żytawa i jego region w latach 1253–1319
oraz władztwo Henryka z Lipy (1310–1319) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
VII. Górne Łużyce od 1319 do 1346 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Norbert Kersken
Górne Łużyce od założenia Związku Sześciu Miast
do włączenia do Elektoratu Saksonii (1346–1635) . . . . . . . . . 113
I. Polityka i ustrój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
II. Miasta i mieszczanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
6
Spis treści
III. Szlachta i chłopstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
IV. Kościół i życie religijne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
V. Życie kulturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Alexander Schunka
Górne Łużyce między pokojem praskim
a kongresem wiedeńskim (od 1635 do 1815 r.) . . . . . . . . . . . . . . 161
I. Wojna i pokój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
II. Ludność i gospodarka, społeczność wiejska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
III. Komunikacja i handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
IV. Kultura szlachecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
V. Stosunki wyznaniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
VI. Oświata i życie kulturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
VII. Rozwój polityczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Leszek Belzyt – Hans-Werner Rautenberg
Górne Łużyce od kongresu wiedeńskiego
do końca pierwszej wojny światowej (1815–1918) . . . . . . . . . . 203
I. Terytorium między podziałem a jednością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
II. Ludność i gospodarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
III. Oświata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
IV. Życie kulturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Andreas Bednarek – Jonas Flöter – Stefan Samerski
Górne Łużyce od końca pierwszej wojny światowej
do współczesności (1918–2000) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
I. Przełom polityczny i kryzys społeczny (1918–1933) . . . . . . . . . . . . . 249
II. Władza narodowo-socjalistyczna (1933–1945) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
III. Nowy podział, stara jedność
i totalitarne państwo (1945–1989/90) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
IV. Polityczny przełom i nowa jedność (1989/90–2000) . . . . . . . . . . . . . 269
V. Kościół ewangelicki i katolicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
VI. Rozwój miast i życie kulturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Spis treści
7
Peter Kunze
Historia i kultura Serbów w Górnych Łużycach.
Szkic z historii kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
I. Okres politycznej niezależności (VI–X w.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
II. Średniowiecze (XI–XV w.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
III. Reformacja i serbskie piśmiennictwo (1500–1800) . . . . . . . . . . . . . . 314
IV. „Odrodzenie narodowe” Serbów (1800–1871) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
V. W walce o utrzymanie języka i kultury (1871–1945) . . . . . . . . . . . . . 330
VI. Między wsparciem a dopasowywaniem (1945–1989) . . . . . . . . . . . 341
VII. Po przełomie politycznym 1989 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
Joachim Bahlcke
Selektywna bibliografia dziejów Górnych Łużyc
od średniowiecza do XX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
Autorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
Źródła ilustracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
Indeks miejscowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401