Podwozie - robinet
Transkrypt
Podwozie - robinet
Podwozie WIADOMOŚCI OGÓLNE ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE ELEMENTY NOŚNE TYLNE KOŁA I OGUMIENIE UKŁAD KIEROWNICZY STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE BG0A - BG0B - BG0D - BG0G - KG0A - KG0B - KG0D - KG04 77 11 297 387 LISTOPAD 2000 "Metody napraw zalecane przez producenta w niniejszej dokumentacji zostały opracowane na podstawie warunków technicznych obowiązujących w dniu redagowania tekstu. Edition polonaise Wszelkie prawa autorskie są zastrzeżone dla Renault. Mogą one ulec zmianom w przypadku wprowadzania przez producenta modyfikacji procesu produkcji różnych podzespołów i akcesoriów pojazdów tej marki". © RenaulT 2000 Przedruk lub tłumaczenie, nawet częściowe, niniejszego dokumentu, jak również używanie systemu numerów katalogowych części zamiennych są zabronione bez wcześniejszej pisemnej zgody Renault. Podwozie Spis treści Strona 30 Wiadomości ogólne Zestawienie wymiarów podstawowych elementów układu hamulcowego Momenty dokręcania (w daN.m) Zawieszenie przednie i tylne Wysokość punktów pomiarowych Części podlegające obowiązkowej wymianie w przypadku demontażu Płyn hamulcowy Połączenia i układ przewodów hamulcowych Znaczenie geometrii Zasada kontroli kątów Kontrola - Regulacja zawieszenia przedniego Diagnostyka zawieszenia przedniego Diagnostyka układu hamulcowego 31 30-10 30-10 30-11 30-12 30-13 30-14 30-15 30-16 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Dolny wahacz Klocki hamulcowe Zacisk hamulcowy Tarcza hamulcowa Zwrotnica Zespół sprężyny i amortyzatora Sprężyna i amortyzator Drążek stabilizatora Rama - zawieszenie 33 30-1 30-2 30-7 30-9 31-1 31-3 31-4 31-5 31-6 31-7 31-9 31-11 31-14 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Klocki hamulcowe Zacisk hamulcowy Piasta-tarcza tylna Zwrotnica tylna Amortyzator tylny Sprężyna tylna Zawieszenie tylne 33-1 33-3 33-4 33-5 33-6 33-7 33-8 35 KOŁA I OGUMIENIE Dane techniczne Wyważenie kół System kontroli ciśnienia w ogumieniu Opona 35-1 35-4 35-5 35-13 36 Układ kierowniczy Przegub kulisty drążka Przekładnia kierownicza Kolumna kierownicy Wałek kierownicy Układ kierowniczy ze wspomaganiem zmiennym Pompa wspomagania układu kierowniczego 36-1 36-4 36-8 36-13 36-14 36-15 37 sterowanie elementów mechanicznych Pompa hamulcowa Serwo hamulca Filtr powietrza - Zawór zwrotny serwa hamulca Awaryjne wspomaganie układu hamulcowego Czujnik położenia pedału hamulca Sterowanie hamulca ręcznego Przewód hamulcowy Rysunek w rozłożeniu pompy i siłownika sprzęgła Cylinderek pompy sprzęgła Cylinderek siłownika sprzęgła Przewody sterowania sprzęgła Pedał sprzęgła Moduł sterujący Zewnętrzny drążek zmiany biegów 37-1 37-3 37-9 37-10 37-14 37-15 37-17 37-18 37-19 37-21 37-25 37-26 37-27 37-33 system hydrauliczny sterowany 38 elektrycznie System kontroli toru jazdy MK60 38-1 WIADOMOŚCI130 OGÓLNE Zestawienie wymiarów podstawowych elementów układu hamulcowego 30 BGOA BGOB BGOR BK/GOG BK/GOA BK/GOB BK/GOR BGOD KGOD 57 57 60 Średnica tarcz 280 300 308 Grubość tarcz 24 26 28 21,5 23,5 25,5 Grubość okładzin (wraz z podstawą) 17 17,5 17,5 Minimalna grubość okładzin (wraz z podstawą) 7 7 7 0,07 0,07 0,07 38 38 38 Średnica tarcz 274 300 300 Grubość tarcz 11 11 11 Minimalna grubość tarcz* 8,5 8,5 8,5 Grubość okładzin (wraz z podstawą) 16 16 16 Minimalna grubość okładzin (wraz z podstawą) 7,5 7,5 7,5 23,8 23,8 23,8 HAMULCE PRZEDNIE (wymiary w) Średnica cylinderków hamulcowych Minimalna grubość tarcz* Maksymalne bicie boczne tarcz HAMULEC TYLNY (wymiary w mm) Średnica cylinderków hamulcowych POMPA HAMULCOWA (wymiary w mm) Średnica (*) tarcze hamulcowe nie podlegają szlifowaniu. Zbyt duże zarysowania lub zużycie powodują konieczność wymiany tarcz. 30-1 ZAWIESZENIE PRZEDNIE A 10,5 B 6,2 C 28 D 11 E 3,7 F 1,5 G 2,1 H 4,4 I 4,4 WIADOMOŚCI OGÓLNE Momenty dokręcania (w daN.m) 30-2 30 ZAWIESZENIE PRZEDNIE J 10,5 K 10,5 L 18 M 2,1 N 2,1 WIADOMOŚCI OGÓLNE Momenty dokręcania (w daN.m) 30-3 30 ZAWIESZENIE PRZEDNIE O 18 P 10,5 Q 18 R 18 WIADOMOŚCI OGÓLNE Momenty dokręcania (w daN.m) 30-4 30 ZAWIESZENIE PRZEDNIE S 28 T 10,5 U 8 V 10,5 W 1,4 X 1,4 WIADOMOŚCI OGÓLNE Momenty dokręcania (w daN.m) 30-5 30 WIADOMOŚCI OGÓLNE Momenty dokręcania (w daN.m) 30 WYMIARY MOMENT DOKRĘCANIA - 0,6 do 0,8 Przewody elastyczne w siłownikach przednich M 10 x 100 1,4 Przewody elastyczne na tylnym wahaczu M 10 x 100 1,4 Przewód zasilający siłownik tyln y M 10 x 100 1,4 Wyjścia z pompy hamulcowej M 10 x 100 lub M 12 x 100 1,4 Wejścia i wyjścia z zespołu hydraulicznego ABS M 12 x 100 M 10 x 100 1,4 Wkręt odpowietrzający 30-6 WIADOMOŚCI OGÓLNE Zawieszenie przednie i tylne 30-7 30 WIADOMOŚCI OGÓLNE Zawieszenie przednie i tylne ZAWIESZENIE PRZEDNIE ● Zawieszenie przednie typu MAC PHERSON z z dolnym wahaczem jednolitym, o działaniu znoszącym drgania spowodowane nierównością drogi. ● Przechylone sprężyny śrubowe z łożyskiem obrotowym, stabilizator poprzeczny, amortyzatory hydrauliczne teleskopowe. Wahacz poprzeczny pozwala na rozłączenie sił wzdłużnych od sił poprzecznych. Otrzymane w ten sposób zawieszenie jest elastyczne wzdłużnie, by pochłaniać drgania spowodowane nierównością drogi, a sztywne poprzecznie, by zapewnić prawidłowe prowadzenie płaszczyzny koła. Przód przegubu wahacza jest skierowany w dół, co zapobiega zjawiskom nurkowania podczas hamowania i wynoszenia podczas przyspieszania. Odległość punktów mocowania osi pozwala zmniejszyć siły działające na nadwozie i zapewnia lepszą kontrolę odkształceń elementów zawieszenia, poprawę reakcji pojazdu oraz zwiększoną trwałość elementów gumowych. ZAWIESZENIE TYLNE, oś sprężysta zwana zawieszeniem typu H Wyżej wymieniony rodzaj zawieszenia oferuje rozwiązania doskonalsze lub równe pod względem komfortu, zachowania i akustyki, jak zawieszenie z 4 drążkami. Ponadto występują w nim dwie innowacje, którymi są sposób ułożenia i budowa przegubów elastycznych przy mocowaniu do nadwozia. Są to przeguby ułożone w osi pionowej. Sztywność sprężysta jest rozłożona wzdłuż osi zwróconej pod kątem 40° względem osi podłużnej pojazdu. Pozwala to ograniczyć zjawisko rozbieżności koła pod naciskiem przesuwania się ładunku poprzez redukcję nadsterowności osi. Technologia ta zachowuje sposób działania charakterystyczny dla zawieszenia o 4 drążkach. 30-8 30 WIADOMOŚCI OGÓLNE Wysokość punktów pomiarowych 30 Pomiar wysokości punktów pod nadwoziem odbywa się, gdy pojazd ustawiony jest bez ładunku na płaskiej powierzchni (najlepiej na czterokolumnowym podnośniku): – zbiornik paliwa pełny, – ciśnienie w oponach sprawdzone. Sprawdzić wymiary: H1 i H2 z przodu H4 i H 5 z tyłu i wykonać odejmowanie. H1 i H4: wymiary od osi kół do podłoża. H4 - H5 = 105 ± 3,5mm H2: wymiar od łba śrub w punkcie A mocowania wahacza poprzecznego do podłoża. Wartości te zmieniają się wprost przeciwnie do położenia nadwozia pojazdu. Kiedy nadwozie pojazdu obniża się, podane wartości rosną i na odwrót. H1 - H2 = 122,5 ± 3,5 mm H5: wymiar od wspornika tylnego zawieszenia do podłoża. 30-9 WIADOMOŚCI OGÓLNE Części podlegające obowiązkowej wymianie w przypadku demontażu – – – – – – 30 Zaczep przegubu kulistego drążka. Zaczep ciężarka do wyważania. Łożysko piasty. Osłona łożyska półosi. Nakrętka blokująca zwrotnicy. Śruby mocujące: ● przekładnię kierowniczą, ● ramę przedniego zawieszenia, ● zawieszenie tylne. Płyn hamulcowy CZĘSTOTLIWOŚĆ WYMIANY PŁYNU HAMULCOWEGO Technologia zastosowana w naszych hamulcach, a zwłaszcza, naszych hamulcach tarczowych (tłoki puste słabo przewodzące ciepło, niewielka ilość płynu w cylinderku, zaciski przesuwne zapobiegające gromadzeniu się płynu w najmniej chłodzonej strefie koła) pozwala na zminimalizowanie ryzyka parowania płynu, nawet w przypadku intensywnej eksploatacji hamulców (teren górzysty). Obecnie stosowane płyny hamulcowe ulegają jednak pewnej degradacji w trakcie pierwszych miesięcy eksploatacji w następstwie lekkiego zawilgocenia, dlatego zalecana jest wymiana płynu hamulcowego: patrz książka przeglądów pojazdu. Uzupełnienie płynu: Zużycie klocków i szczęk hamulcowych powoduje stopniowy spadek poziomu płynu hamulcowego w zbiorniku. Niepotrzebne jest uzupełnianie tego braku - płyn wróci do pierwotnego poziomu przy kolejnej wymianie klocków hamulcowych. Naturalnie, nie należy dopuszczać do spadku poziomu poniżej oznaczenia mini. Atestowane płyny hamulcowe: Mieszanie dwóch różnych płynów hamulcowych w układzie może stworzyć poważne ryzyko wycieku płynu spowodowane zniszczeniem pierścieni uszczelniających. Aby zapobiec temu niebezpieczeństwu, należy ograniczać się do stosowania płynów hamulcowych sprawdzonych i atestowanych przez nasze laboratoria oraz zgodnych z Normą SAE J 1703 dot 4. 30-10 WIADOMOŚCI OGÓLNE Połączenia i układ przewodów hamulcowych Połączenie przewodów między pompą hamulcową, zaciskiem, korektorem siły hamowania a zespołem hydraulicznym jest zapewnione za pośrednictwem złączy gwintowanych Z GWINTAMI METRYCZNYMI. W związku z powyższym, jest rzeczą ważną, by używać wyłącznie części z katalogu części zamiennych danego pojazdu. Identyfikacja części: – KSZTAŁT końcówki PRZEWODÓW RUROWYCH stalowych lub miedzianych (A). – KSZTAŁT GNIAZD GWINTOWANYCH w podzespołach (B). – ZŁĄCZA przewodów rurowych w kolorze ZIELONYM lub CZARNYM: 6 ścianek zewnętrznych 11 mm lub 12 mm (C). 30-11 30 WIADOMOŚCI OGÓLNE Znaczenie geometrii 30 Wpływ różnych kątów ustawienia na trzymanie się drogi oraz zużycie opon przez pojazdy. POCHYLENIE KOŁA Ważne jest w tym wypadku porównanie kątów lewego i prawego. Różnica większa, niż jeden stopień między dwoma wymiarami powoduje odchylenie toru jazdy, które trzeba korygować kierownicą, czego konsekwencją jest nadmierne zużycie opon. Wartość tego kąta jest na ogół mała: rzędu 1°. WYPRZEDZENIE SWORZNIA ZWROTNICY Ważne jest w tym wypadku porównanie kątów lewego i prawego. Różnica o ponad jeden stopień powoduje odchylenie toru jazdy, które trzeba korygować kierownicą, czego konsekwencją jest nadmierne zużycie opon. Stan ten charakteryzuje się ściąganiem przy ustabilizowanej prędkości od strony, po której kąt jest mniejszy. WYSOKOŚĆ KOLUMNY KIEROWNICY Odchylenie kolumny kierownicy wpływa na odchylenia zbieżności kół przy ugięciu zawieszenia. Odchylenia zbieżności między kołami strony prawej i lewej (bez zmiany położenia kierownicy): – odsadzenie z jednej strony podczas przyspieszania, – odsadzenie z drugiej strony przy hamowaniu, – zmiany toru jazdy na nierównych drogach. ZBIEŻNOŚĆ KÓŁ Regulacja ta ma niewielkie znaczenie dla zachowania się samochodu podczas jazdy. Należy zauważyć: – że nadmierna rozbieżność powoduje zużycie wewnętrznej krawędzi, symetrycznie, w obu oponach, – że nadmierna zbieżność powoduje zużycie krawędzi zewnętrznej, symetrycznie, w obu oponach. 30-12 WIADOMOŚCI OGÓLNE Zasada kontroli geometrii zawieszenia 30 KONTROLE WSTĘPNE Przed przystąpieniem do kontroli geometrii zawieszenia, konieczne będzie sprawdzenie następujących punktów, i ewentualnie poprawienie: – Symetrii kół położonych na jednej osi: ● wymiary, ● wartości ciśnienia, ● stopień zużycia. – Przegubu: ● stan panewek i łożysk elastycznych, ● luzy przegubów kulistych, ● luzy łożysk. W tym położeniu, zainstalować przyrządy pomiarowe i przystąpić do kontroli. – Bicie koła: (zostanie skorygowane przy użyciu przyrządów pomiarowych). Podczas regulacji zbieżności, zwracać uwagę na zachowanie symetrii długości X obudowy przegubów na drążkach kierowniczych. – Symetrii punktów pomiaru wysokości pod nadwoziem (stan zawieszenia). OKREŚLENIE ŚRODKOWEGO POŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO Czynność kontroli i regulacji zawieszenia przedniego wymaga ustawienia w środkowym położeniu układu kierowniczego w celu nie dopuszczenia do występowania zjawiska ściągania. ● Wyjąć kluczyki ze stacyjki w położeniu blokada rozruchu. ● Zablokować kierownicę (A) w położeniu "blokada rozruchu": otrzymujemy wtedy pozycję "środkowe położenie" układu kierowniczego. 30-13 WIADOMOŚCI OGÓLNE Kontrola-regulacja zawieszenia przedniego 30 PORZĄDEK CHRONOLOGICZNY OPERACJI Z układu geometrycznego przednich elementów zawieszenia wynika, że modyfikacja jednego z kątów (wyprzedzenia zwrotnicy, pochylenia koła, osi sworznia zwrotnicy, zbieżność kół i odchylenia zbieżności) ma mniej lub bardziej poważne znaczenie dla wartości pozostałych kątów (najmniejszy wpływ ma kąt wyprzedzenia zwrotnicy). Zasadniczą sprawą będzie zatem przestrzeganie następującej kolejności działania: – ustawić przyrząd w pojeździe w sposób zgodny z instrukcjami producenta, – ustalić środkowe położenie układu kierowniczego (patrz poprzedni ustęp) i zablokować kierownicę, – podnieść pojazd od spodu nadwozia, – zlikwidować bicie obręczy koła, – ustawić pojazd na obrotowych podkładkach, – założyć przycisk na pedał hamulca, – rozkołysać zawieszenie doprowadzając nadwozie do położenia na swobodnej wysokości, – sprawdzić symetrię długości X w obudowach przegubów na drążkach kierowniczych, Symetria długości X prawidłowa: – wymiar (A) powinien być równo rozłożony. Symetria długości X nieprawidłowa: – odczytać wymiary (A) z prawej i lewej strony, odjąć i rozdzielić po połowie wyniku na każdą stronę. Przykład: Wartość strona prawa: 16 Wartość strona lewa: 10 16 - 10 = 6 6 : 2=3 Poruszyć drążkami kierowniczymi w celu zrównania wymiarów (A) z obu stron: A = 13 – odczytać wartości A na podziałkach. – w tym położeniu, ustawić podkładki obrotowe na zero, – Kolejno sprawdzać: ● wyprzedzenie sworznia zwrotnicy, ● pochylenie osi sworznia zwrotnicy, ● pochylenie koła, ● zbieżność kół. 30-14 WIADOMOŚCI OGÓLNE Kontrola-regulacja zawieszenia przedniego 30 REGULACJA ZBIEŻNOŚCI Możliwe jest występowanie kilku przypadków: Zbieżność Rozdział Korekta do przeprowadzenia PRAWIDŁOWA NIEPRAWIDŁOWY Wykonać taką samą ilość obrotów, lecz w przeciwnym kierunku, tuleją regulacyjną (lub końcówkami), po lewej i prawej stronie w celu uzyskania tej samej wartości (A) po obu stronach. NIEPRAWIDŁOWA PRAWIDŁOWY Wyregulować zbieżność na taką samą wartość z prawej i lewej strony upewniając się, że wartości (A) są nadal identyczne po obu stronach. NIEPRAWIDŁOWA PRAWIDŁOWY Wykonać pierwszą regulację w taki sposób, by zrównać wartości (A) z każdej strony, a następnie wyregulować zbieżność zgodnie z zaleceniem dla przypadku nr Diagnostyka zawieszenia przedniego PRZYPADKI MOŻLIWE PRZYCZYNY – Wykrzywiony wahacz – Podłużnica lub rama zawieszenia wykrzywiona Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy nieprawidłowe Pochylenie koła + osi sworznia zwrotnicy prawidłowe, lecz Pochylenie koła nieprawidłowe Pochylenie osi sworznia zwrotnicy nieprawidłowe – Wahacz wykrzywiony – Podłużnica lub rama zawieszenia wykrzywiona Pochylenie koła prawidłowe lecz Pochylenie osi sworznia zwrotnicy nieprawidłowe – Zwrotnica wykrzywiona Pochylenie osi sworznia zwrotnicy prawidłowe lecz Pochylenie koła nieprawidłowe – Zwrotnica wykrzywiona Odchylenia zbieżności nieprawidłowe – Patrz wyprzedzenie kąta zwrotnicy Zbieżność nieprawidłowa o ponad 6 mm Wahacz wykrzywiony Podłużnica wykrzywiona – Zwrotnica z prawej lub lewej strony wykrzywiona 30-15 WIADOMOŚCI OGÓLNE Diagnostyka układu hamulcowego I 30 OBJAWY STWIERDZONE PRZY PEDALE HAMULCA PRZYPADKI MOŻLIWE PRZYCZYNY Opór pedału: Zwiększona siła wciskania przy słabym zwalnianiu – Usterka wspomagania – Okładziny: – zatłuszczone, – zbyt śliskie, niezgodne z zalecanymi, – grzejące się, hamowanie wydłużone przy stałym nacisku na pedał (zjazd ze wzgórza), niezgodne z zalecanymi, – Tłok zatarty – Przewody zgniecione Pedał elastyczny Uwaga: ze względu na wysoki stopień wspomagania hamowania w obecnie produkowanych pojazdach, można odnosić wrażenie, że pedał hamulca jest elastyczny. W celu ustalenia, czy chodzi o usterkę czy zwykły sposób działania, należy przeprowadzić dwie próby 1. Pojazd podczas jazdy Próba oceny: stosunek skok pedału/zwalnianie 2. Pojazd na postoju z wyłączonym silnikiem Dodatkowa próba skoku pedału: przed uwzględnieniem wyniku próby, wykonać pięć wciśnięć pedału hamulca w celu opróżnienia serwa hamulcowego, Długi skok pedału – Obecność powietrza w układzie: nieprawidłowe odpowietrzenie – Wyciek wewnątrz układu hamulcowego – Brak płynu w zbiorniku (zewnętrzny wyciek z układu hamulcowego) Regulacja automatyczna: linka hamulca ręcznego zbyt napięta Próba do wykonania na postoju przy wyłączonym silniku – Znaczące i niesymetryczne zużycie okładzin (na ukos lub wklęsłe) Uwaga: przed uwzględnieniem wyniku próby, należy koniecznie pięć razy wcisnąć pedał hamulca, by opróżnić serwo hamulca – Za duży luz przy pompie hamulcowej – Płyn w stanie wrzenia lub mocno rozgrzany Pedał w płycie podłogowej – Wyciek hydrauliczny (sprawdzić szczelność) Próba do przeprowadzenia w pojeździe na postoju przy wyłączonym silniku. – Usterka talerzyka uszczelniającego między dwoma obwodami pompy hamulcowej Uwaga: przed uwzględnieniem wyniku próby, należy koniecznie pięć razy wcisnąć pedał hamulca, by opróżnić serwo hamulcowe – Płyn w stanie wrzenia 30-16 WIADOMOŚCI OGÓLNE Diagnostyka układu hamulcowego II 30 OBJAWY STWIERDZONE W DZIAŁANIU PRZYPADKI MOŻLIWE PRZYCZYNY Hamulce wgniatające się – Okładziny do zataczania – Okładziny lekko zatłuszczone – Sprężyny do wymiany Hamulce, które szarpią – Tarcze zbyt wypaczone – Tarcze o nierównej grubości – Nadmierny osad na tarczach (zjawisko utleniania między okładziną a tarczą) Ściąganie przy hamowaniu (przód) – Zawieszenie elementy zawieszenia przedniego, układ kierowniczy wymagają sprawdzenia – Tłok zatarty* – Opony (zużycie - ilość powietrza) – Przewody zgniecione* * UWAGA: w pojazdach z zawieszeniem przednim o odsadzeniu ujemnym, ściąganie jednej strony wynika z awarii układu po stronie przeciwnej Odsadzenie przy hamowaniu (tył) – Tłok zatarty Regulacja automatyczna: linka hamulca ręcznego zbyt napięta UWAGA: automatyczna kompensacja odbywa się przy udziale pedału hamulca, jeżeli nie występuje zbyt mocne napięcie linki hamulca ręcznego w położeniu spoczynkowym – Sprężyna powrotna Hamulce, które się grzeją – Niewystarczający luz pompy hamulcowej nie pozwalający na powrót do położenia spoczynkowego pompy hamulcowej – Tłok zatarty lub źle odskakujący – Przewody zgniecione – Zatarcie sterowania hamulca ręcznego – Nieprawidłowa regulacja sterowania hamulca ręcznego 30-17 131 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Dolny wahacz 31 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE T.Av. 476 Ściągacz przegubów kulistych MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Mocowanie łożysk elastycznych do Ramy-zawieszenia Punkt A 18 Punkt B 18 Dolny przegub kulisty 11 Drążek stabilizatora poprzecznego 4,4 Przegub kierowniczy 3,7 Śruba mocująca koła 10,5 Śruba osłony przekładni kierowniczej 2,1 UWAGA: demontaż śrub ramy i śrub wahacza wiąże się z koniecznością ich obowiązkowej wymiany oraz dokręcaniem zalecanym momentem. DEMONTAŻ – dwie podłużnice aluminiowe, Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. Wymontować: – osłonę pod silnikiem, – dolne mocowania zderzaka, – koła. Założyć blokadę na kierownicę. Wymontować: – chlapacze przednie, – dwa ściągi z lewej strony, – ściąg z prawej strony, – śruby uchwytu mocującego przewód hamulcowy i czujnik ABS, – drążek czujnika położenia reflektora ksenonowego w zależności od wyposażenia pojazdu w punkcie (A), – nakrętka łącznika reakcyjnego drążka stabilizatora, – nakrętka dolnego przegubu kulistego. 31-1 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Dolny wahacz 31 Poluzować dwie śruby ściągu mocowania ramy do nadwozia w punkcie (B). MONTAŻ Wymienić śruby: – wahacza, – ramy silnika, – osłony listwy zębatej. Wymontować: – śrubę osłony przekładni kierowniczej, – śruby drążka reakcyjnego silnika, – śruby tłumika akustycznego jak również śruby tylnego mocowania ramy. Dokręcić momentem wykonując czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: założenie śruby osłony przekładni kierowniczej wymaga zablokowania kolumny kierownicy (patrz rozdział na temat układu kierowniczego). UWAGA: jeżeli pojazd jest wyposażony w reflektory ksenonowe, konieczne będzie ustawienie parametrów początkowych położenia tych reflektorów (patrz rozdział 80 "Ustawienie parametrów początkowych"). Przesunąć ramę w przód i wymontować dwie śruby mocujące dolny wahacz. 31-2 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Klocki hamulcowe 31 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Fre. 823 Wypychacz tłoka zacisku hamulcowego MONTAŻ MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruby kolumienki Śruba mocująca koła UWAGA: pamiętać o prawidłowym zamocowaniu elastycznego przewodu hamulcowego oraz wiązki przewodów czujnika ABS, jeżeli były one wcześniej odczepiane. 0,7 10,5 DEMONTAŻ Wymontować: – sprężynę z przodu zacisku hamulcowego, – elastyczny przewód hamulcowy z amortyzatora, Sprawdzić stan elementów układu hamulcowego. Wcisnąć tłok za pomocą przyrządu Fre. 823, aż znajdzie się na dnie swojego gniazda. Założyć nowe okładziny zaczynając od strony wewnętrznej. – dwa korki umieszczone na końcach prowadnic zacisku, – dwie śruby prowadnic. Założyć: – śruby prowadnic zacisku hamulcowego zaczynając od śruby na dole, – sprężynę z przodu zacisku hamulcowego zaczynając od dołu. Zawiesić zacisk i wymontować klocki. Zamontować zacisk hamulcowy wykonując czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: przed uruchomieniem pojazdu, wykonać kilka następujących po sobie wciśnięć pedału hamulca, by klocki dopasowały się do tarcz hamulcowych. 31-3 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Zacisk hamulcowy Wysunąć tłok za pomocą sprężonego powietrza pamiętając o umieszczeniu podkładki drewnianej między zaciskiem a tłokiem, by zapobiec uszkodzeniom; jakikolwiek ślad uderzenia na płaszczu tłoka wyklucza możliwość użycia. MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruby kolumienki 0,7 Śruba uchwytu mocującego elastyczny przewód hamulcowy 0,3 Śruba mocująca koła 31 10,5 DEMONTAŻ Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. Wymontować przednie koła. Założyć przycisk na pedał, by nie dopuścić do wycieku płynu hamulcowego. Wymontować: – sprężynę z przodu zacisku hamulcowego, – uchwyt mocujący elastyczny przewód hamulcowy do zacisku, – przewód hamulcowy na zacisku hamulcowym, – dwa korki umieszczone na końcu prowadnic zacisku, – dwie śruby prowadnic zacisku, – zacisk. Używając elastycznej listwy z zaokrąglonym brzegiem (typu szczelinomierz), wyjąć uszczelkę o przekroju prostokątnym z gniazda zacisku hamulcowego. Skontrolować stan elastycznego przewodu hamulcowego i wymienić w razie potrzeby. W przypadku wymiany zacisku, elastyczny przewód hamulcowy powinien obowiązkowo zostać wymieniony. MONTAŻ Wcisnąć tłok za pomocą przyrządu Fre. 823, aż znajdzie się na dnie swojego gniazda. Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: przed uruchomieniem pojazdu, wykonać kilka następujących po sobie wciśnięć pedału hamulca, by klocki dopasowały się do tarcz hamulcowych. Wykonać częściowe odpowietrzenie układu hamulcowego, jeżeli zbiornik wyrównawczy nie opróżnił się do końca w trakcie wykonywania czynności, w przeciwnym razie całkowicie odpowietrzyć układ (patrz metoda odpowietrzania). NAPRAWA Wszelkie zarysowanie wewnątrz otworu zacisku hamulcowego powoduje konieczność wymiany kompletnego zacisku hamulcowego. Zdjąć gumową osłonę przeciwpyłową. 31-4 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Tarcza hamulcowa 31 MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba mocująca tarczy 1,5 Śruba osłony zacisku hamulcowego 10,5 Śruba mocująca koła 10,5 DEMONTAŻ Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku, Wymontować: – przednie koła, – zacisk (patrz metoda demontażu klocka hamulcowego). Zawiesić zacisk. UWAGA: pamiętać o prawidłowym zamocowaniu elastycznego przewodu hamulcowego oraz wiązki przewodów czujnika ABS, jeżeli były one wcześniej odczepiane. Wymontować: – dwie śruby mocujące tarczę, – tarczę. MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: przed uruchomieniem pojazdu, wykonać kilka następujących po sobie wciśnięć pedału hamulca, by klocki dopasowały się do tarcz hamulcowych. 31-5 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Zwrotnica 31 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE T.Av. 476 Ściągacz przegubów kulistych Rou. 604-01 Blokada piasty – – – – MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Dolna śruba amortyzatora 18 Nakrętka dolnego przegubu kulistego 11 Nakrętka przegubu kulistego drążka kierowniczego 3,7 Śruba mocująca tarczę 1,5 Śruba osłony zacisku hamulcowego 10,5 Nakrętka piasty 28 Śruby koła 10,5 tarczę, nakrętkę przegubu kulistego drążka kierowniczego, nakrętkę dolnego przegubu kulistego, śruby dolnego mocowania amortyzatora, DEMONTAŻ Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. Wymontować przednie koła. Odpiąć czujnik ABS na zwrotnicy. Wymontować zacisk (patrz demontaż klocka hamulcowego). Zawiesić zacisk. – zwrotnicę. Wymontować: – nakrętkę piasty, MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Śruby osłon zacisku hamulcowego powinny zostać posmarowane środkiem typu FRENEBLOC przed ponownym montażem. UWAGA: przed uruchomieniem pojazdu, wykonać kilka następujących po sobie wciśnięć pedału hamulca, by klocki dopasowały się do tarcz hamulcowych. UWAGA: jeżeli pojazd jest wyposażony w reflektory ksenonowe, konieczne będzie ustawienie parametrów początkowych położenia tych reflektorów (patrz rozdział 80 "Ustawienie parametrów początkowych"). – dwie śruby osłony zacisku hamulcowego, 31-6 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Zespół sprężyny i amortyzatora 31 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE T.Av. 476 Ściągacz przegubów kulistych MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba górnego mocowania amortyzatora 2,1 Nakrętka drążka amortyzatora 4,4 Dolna śruba amortyzatora 18 Nakrętka dolnego przegubu kulistego 11 Nakrętka drążka stabilizatora poprzecznego Śruby koła 4,4 10,5 DEMONTAŻ Ustawić pojazd na dwukolumnowym podnośniku, Wymontować przednie koła. Odczepić elastyczny przewód hamulcowy od amortyzatora. Strona lewa Wymontować kołki ustalające z osłony nadkola. Wykonać rozcięcie w osłonie, by umożliwić dostęp do górnych śrub mocujących amortyzatora. Wymontować: – górne mocowanie łącznika reakcyjnego z drążka stabilizatora, – nakrętkę drążka kierowniczego, – dolne śruby amortyzatora. 31-7 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Zespół sprężyny i amortyzatora 31 Strona prawa MONTAŻ Wymontować kołki ustalające z osłony nadkola. UWAGA: pamiętać o prawidłowym zamocowaniu elastycznego przewodu hamulcowego oraz wiązki przewodów czujnika ABS, jeżeli były one wcześniej odczepiane. Podnieść, po czym wsunąć osłonę prawą pod osłonę lewą. Wyciągnąć osłonę od strony błotnika. Wymontować: – nakrętkę drążka amortyzatora i jej górną podkładkę, – dwie górne śruby mocujące amortyzator do nadwozia, – zespół sprężyny i amortyzatora. Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Dokręcić zalecanym momentem. UWAGA: jeżeli pojazd jest wyposażony w reflektory ksenonowe, konieczne będzie ustawienie parametrów początkowych położenia tych reflektorów (patrz rozdział 80 "Ustawienie parametrów początkowych"). 31-8 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Sprężyna i amortyzator NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE Ściskacz sprężyny Przyrząd do demontażu nakrętki drążka amortyzatora MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Nakrętka drążka amortyzatora 4,4 DEMONTAŻ Założyć odpowiednio dobrane talerzyki na przyrząd do ściskania i umieścić cały zestaw na sprężynie. Ściskać sprężynę aż do jej oderwania na podporach talerzyków. Za pomocą przyrządu, wymontować nakrętkę drążka amortyzatora. 31-9 31 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Sprężyna i amortyzator 31 Przestrzegać kolejności oraz kierunku montażu części składowych. Rozdzielić różne elementy wchodzące w skład zespołu sprężyny-amortyzatora. MONTAŻ Środki ostrożności, których należy przestrzegać przed montażem: Amortyzatory są przechowywane w położeniu poziomym, a w takich warunkach może dojść do rozbrojenia się amortyzatorów przeznaczonych do pracy w układzie pionowym. W związku z tym, przed wstawieniem sprężyny, wystarczy w położeniu pionowym ręcznie dopompować kilkoma ruchami drążek amortyzatora. W przypadku wymiany sprężyny, by ułatwić jej późniejszy montaż, należy zachować sposób i kierunek ułożenia sprężyny i talerzyków przyrządu. dokręcić nową nakrętkę momentem. Zluźnić sprężynę i zdjąć przyrząd. 31-10 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Drążek stabilizatora 31 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE T.Av. 476 Ściągacz przegubu kierowniczego NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE Siłownik MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba podpory drążka stabilizatora 2,1 Śruba ściągu ramy - nadwozia 6,2 Śruba ramy silnika 10,5 Śruba tłumika akustycznego 2,1 Nakrętka drążka stabilizatora 4,4 Przegub kierowniczy 3,7 Śruba aluminiowej podłużnicy 4,4 Śruba ściągu podłużnicy aluminiowej 4,4 Śruby koła 10,5 Śruba osłony przekładni kierowniczej 2,1 UWAGA: demontaż śrub ramy wiąże się z koniecznością ich obowiązkowej wymiany oraz dokręcenia zalecanym momentem. – dwie podłużnice aluminiowe, DEMONTAŻ Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. Odłączyć akumulator. Wymontować: – osłonę pod silnikiem, – dolne mocowanie zderzaka, – koła. Założyć blokadę kierownicy. Wymontować: – chlapacze przednie, – dwa ściągi lewe oraz ściąg prawy, – śruby uchwytów mocujących przewód hamulcowy i czujnik ABS. – drążek czujnika położenia reflektora ksenonowego, zależnie od wyposażenia pojazdu, w punkcie (A), – nakrętki łączników reakcyjnych drążka stabilizatora. 31-11 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Drążek stabilizatora 31 Umieścić siłownik pod ramą silnika. Poluzować dwie śruby ściągu mocującego ramę do nadwozia w punkcie (B). Odpiąć przewody hamulcowe i wiązkę przewodów czujnika ABS od ramy i ściągów. Wymontować: – śrubę osłony przekładni kierowniczej, – śruby drążka reakcyjnego silnika, – śruby tłumika akustycznego, jak również śruby tylnego mocowania ramy. Wymontować: – dwie śruby ściągu mocującego ramę do nadwozia, i opuścić ramę o 20 cm. 31-12 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Drążek stabilizatora – cztery śruby drążka stabilizatora. MONTAŻ Wymienić śruby ramy i dokręcić momentem wykonując czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: założenie śruby osłony przekładni kierowniczej wymaga zablokowania kolumny kierownicy (patrz rozdział na temat układu kierowniczego). UWAGA: jeżeli pojazd jest wyposażony w reflektory ksenonowe, konieczne będzie ustawienie parametrów początkowych położenia tych reflektorów (patrz rozdział 80 "Ustawienie parametrów początkowych"). 31-13 31 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Rama - zawieszenie 31 MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba podpory drążka stabilizatora 2,1 Śruba ściągu ramy - nadwozia 6,2 Śruba ramy silnika 10,5 Śruba tłumika akustycznego 2,1 Nakrętka łącznika drążka stabilizatora 4,4 Przegub kierowniczy 3,7 Śruba aluminiowej podłużnicy 4,4 Śruba ściągu podłużnicy aluminiowej 4,4 Śruby koła Śruba osłony przekładni kierowniczej 10,5 2,1 UWAGA: demontaż śrub i nakrętek zawieszenia przedniego wiąże się z koniecznością ich obowiązkowej wymiany oraz dokręcenia zalecanym momentem. Odpiąć czujniki układu ABS od dolnego wahacza i ramy. DEMONTAŻ Wymontować: – dwie podłużnice aluminiowe, Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. Odłączyć akumulator. Wymontować: – osłonę pod silnikiem, – dolne mocowania zderzaka, – koła. Założyć blokadę kierownicy. Wymontować: – chlapacze przednie, – dwa ściągi lewe i jeden ściąg prawy, – śruby uchwytów mocujących przewód hamulcowy i czujnik ABS. – drążek czujnika położenia reflektora ksenonowego, zależnie od wyposażenia pojazdu, w punkcie (A), – nakrętki łączników reakcyjnych drążka stabilizatora, – nakrętki przegubu kierowniczego. 31-14 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Rama - zawieszenie 31 Poluzować dwie śruby ściągu mocującego ramę do nadwozia w punkcie (B). Odpiąć przewody hamulcowe i wiązkę przewodów czujnika ABS od ramy oraz ściągów. Wymontować nakrętki dolnego wahacza. Wymontować dwie śruby ściągu mocującego ramę do nadwozia i wymontować ją. Założyć szczypce do elastycznych przewodów na przewody układu kierowniczego. Po wymontowaniu ramy, wykonać demontaż jej elementów. Wymontować: – śrubę osłony przekładni kierowniczej, – śrubę mocującą przewód wspomagania kierownicy, – śruby drążka reakcyjnego silnika, – śruby tłumika akustycznego, jak również śruby tylnego mocowania ramy. Ustawić siłownik pod ramą silnika. 31-15 ELEMENTY NOŚNE PRZEDNIE Rama - zawieszenie MONTAŻ Założyć elementy na nową ramę. Wymienić śruby ramy i dokręcić momentem wykonując czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: założenie śruby osłony przekładni kierowniczej wymaga zablokowania kolumny kierownicy (patrz rozdział na temat układu kierowniczego). UWAGA: jeżeli pojazd jest wyposażony w reflektory ksenonowe, konieczne będzie ustawienie parametrów początkowych położenia tych reflektorów (patrz rozdział 80 "Ustawienie parametrów początkowych"). 31-16 31 ELEMENTY NOŚNE 133 TYLNE Klocki hamulcowe 33 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Fre. 1190-01 Wypychacz tłoka zacisku hamulcowego NIEZBĘDNE NARZĘDZIA Klucz zapadkowy nasadkowy FACOM REF 68 PE Nasadka 6 kątna FACOM REF EH 107 Klucz dynamometryczny do niewielkich dokręceń Założyć nowe okładziny zaczynając od strony wewnętrznej. MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruby koła Śruby kolumienki 10,5 UWAGA: wewnętrzna okładzina jest wyposażona w sprężynę mocującą, którą należy włożyć w tłok zacisku. 0,7 Wymontować oba tylne koła. Odpiąć linki hamulca ręcznego od tylnego zawieszenia. DEMONTAŻ Wymontować: – zewnętrzną sprężynę zacisku, – dwa korki umieszczone na końcach kolumienki, – dwie śruby kolumienek. Podwiesić zacisk i wymontować klocki. MONTAŻ Wcisnąć do oporu tłok blokując go przyrządem Fre. 1190-01. Zamontować zacisk na kołnierzu, zaczynając od dolnej śruby kolumienki. Zamontować oba korki prowadnic. 33-1 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Klocki hamulcowe Przestrzegać odległości 20 mm między kolankiem przewodu i tylnym zaciskiem. Montaż sprężyny: ● ● wprowadzić sprężynę w dolną część zacisku, posługując się śrubokrętem, naciągnąć sprężynę i wprowadzić jej drugi koniec do górnej części zacisku. Zaczepić linki hamulca ręcznego. Założyć koła. UWAGA: przed jazdą wykonać kilka mocnych naciśnięć na pedał hamulca: klocki hamulcowe dopasują się do tarcz. 33-2 33 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Zacisk hamulcowy 33 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Fre. 1190-01 Wypychacz tłoka zacisku hamulcowego NAPRAWA MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruby kół Śruby prowadnicy zacisku hamulcowego Śruba obudowy Tłok tylnego zacisku nie jest wymienny. Wymianie podlega osłona tłoka i śruby kolumienek wraz z osłoną. 10,5 0,7 10,5 Oczyścić części denaturatem. Wymienić wszystkie wadliwe części na oryginalne i przystąpić do montażu: DEMONTAŻ Wymontować koła. Założyć przycisk na pedał, by zapobiec wyciekowi płynu hamulcowego. Odpiąć linki hamulca ręcznego od tylnego zawieszenia. Odblokować przewód hamulcowy od zacisku. – osłony przeciwpyłowej, – śrub kolumienek, – osłon kolumienek. UWAGA: przed jazdą nacisnąć kilka razy pedał hamulca: klocki dopasują się do tarcz. Wymontować: – – – – – zewnętrzną sprężynę zacisku, linkę hamulca ręcznego z zacisku, przewód hamulcowy od zacisku, dwa korki umieszczone na końcach kolumienek, dwie śruby kolumienek. Wyjąć zacisk i wymontować klocki. Sprawdzić stan przewodu hamulcowego, w razie konieczności wymienić. MONTAŻ Wcisnąć do oporu tłok blokując go przyrządem Fre. 1190-01. Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Wykonać częściowe odpowietrzenie układu hamulcowego, jeżeli zbiornik z płynem nie opróżnił się całkowicie podczas naprawy, w przeciwnym wypadku wykonać odpowietrzenie kompletnego układu (patrz sposób odpowietrzania). 33-3 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Piasta tarczy tylnej 33 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Fre. 1190-01 Wypychacz tłoka zacisku hamulcowego Pojazdy są wyposażone w piastę z wbudowanym łożyskiem. MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruby kół 10,5 Śruby kolumienki Łożysko i tarcza nie są rozdzielne, dlatego w razie usterki zachodzi potrzeba wymiany obu części. 0,7 Śruby osłony 10,5 Nakrętka piasty 28 DEMONTAŻ Wymontować: – koła, – zacisk hamulca (patrz metodę wymiany klocków hamulcowych), – dwie śruby osłony zacisku, – zaślepkę piasty, – nakrętkę piasty za pomocą tulei 36 mm, – piastę tarczy. MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: przed jazdą nacisnąć kilka razy pedał hamulca: klocki dopasują się do tarcz. 33-4 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Zwrotnica tylna 33 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Fre. 1190-01 Wypychacz tłoka zacisku hamulcowego – cztery śruby zwrotnicy (D), MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruby koła Śruby kolumienki 10,5 0,7 Śruba osłony zacisku 10,5 Nakrętka zwrotnicy 28 Śruba zwrotnicy 10,5 DEMONTAŻ Wymontować koło. Wymontować, zgodnie z zaleceniami: – zacisk hamulca (patrz metoda wymiany klocków hamulcowych), – osłonę zacisku (śruba C) – zwrotnicę MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: przed jazdą nacisnąć kilka razy pedał hamulca: klocki dopasują się do tarcz. – zaślepkę piasty tarczy, – nakrętkę zwrotnicy, – piastę tarczy hamulcowej, 33-5 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Tylny amortyzator 33 NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE Siłownik MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Dolna śruba amortyzatora 10,5 Górna śruba amortyzatora 10,5 UWAGA: ważne jest, aby nie wymontować dwóch wewnętrznych mocowań amortyzatora jednocześnie, gdyż spowoduje to nagłe odbicie sprężyn. DEMONTAŻ Pojazd na dwukolumnowym podnośniku. Wymontować: – koła, – osłony zwojów sprężyny (A). Umieścić siłownik pod dolne mocowanie sprężyny. Tą samą czynność wykonać z drugim amortyzatorem. Wymontować: – dolną śrubę amortyzatora (B), MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: śruby mocujące amortyzatora należy dokręcać, gdy pojazd stoi na kołach, co umożliwi prawidłowe ułożenie się elementów elastycznych. NOTA: jeżeli pojazd jest wyposażony w lampy ksenonowe, konieczna jest ustawienie parametrów początkowych (patrz rozdział 80 "Ustawienie parametrów początkowych"). – górną śrubę amortyzatora. 33-6 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Tylna sprężyna 33 NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE Siłownik Zapamiętać położenie sprężyny dla ułatwienia montażu. MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Dolna śruba amortyzatora 10,5 UWAGA: ważne jest, aby nie odkręcać obu dolnych mocowań amortyzatora jednocześnie, gdyż spowoduje to gwałtowne odbicie sprężyn. DEMONTAŻ Pojazd na dwukolumnowym podnośniku. Wymontować: – koła, – osłonę zwojów sprężyny (A). Umieścić siłownik pod dolnym mocowaniem sprężyny. Wymontować: – dolną śrubę amortyzatora (B), Ścisnąć i wyjąć sprężynę poprzez opuszczenie tylnego zawieszenia. MONTAŻ Wykonać czynności odwrotne do demontażu, pamiętając o właściwym położeniu sprężyny. NOTA: jeżeli pojazd jest wyposażony w lampy ksenonowe, konieczne jest ustawienie parametrów początkowych (patrz rozdział 80 "Ustawienie parametrów początkowych"). 33-7 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Tylne zawieszenie NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE Siłownik MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruby koła Śruby kolumienki 10,5 0,7 Śruba osłony zacisku 10,5 Nakrętka piasty 28 Śruba zwrotnicy 10,5 Przewód hamulcowy Dolna śruba amortyzatora Śruba mocująca tylnego zawieszenia 1,4 10,5 8 UWAGA: śruby mocujące tylnego zawieszenia muszą koniecznie zostać wymienione i dokręcone właściwym momentem, co ma zapobiec ich ewentualnemu odkręceniu lub uszkodzeniu. Wymontować przewody hamulcowe wzdłuż zawieszenia (w razie wymiany zawieszenia); Umieścić siłownik pod dolny zwój sprężyny. Wymontować dolną śrubę amortyzatora (B). DEMONTAŻ Pojazd na dwukolumnowym podnośniku. Wymontować: – koła, – osłony zwojów sprężyn tylnego zawieszenia (A), – przewody hamulcowe tylnego zawieszenia. Odłączyć linki hamulca ręcznego. Wymontować: – czujniki ABS, – drążek czujnika położenia lampy ksenonowej (1) (jeżeli pojazd jest wyposażony), – zaciski hamulców (w razie wymiany tylnego zawieszenia), – osłony zacisków (w razie wymiany zawieszenia) (C), – piasty tarcz hamulcowych tuleją 36 mm (w razie wymiany zawieszenia tylnego). 33-8 33 ELEMENTY NOŚNE TYLNE Tylne zawieszenie UWAGA: zapamiętać położenie sprężyny dla ułatwienia montażu (patrz metodę wymontowania sprężyny). Ścisnąć i wyjąć sprężyny poprzez opuszczenie tylnego zawieszenia. Umieścić siłownik ze wspornikiem na środku tylnego zawieszenia. Ramię poziome; Odkręcić dwie śruby mocujące tylnego zawieszenia i z pomocą drugiej osoby wyjąć zespół tylnego zawieszenia. MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Odpowietrzyć hamulce (patrz metodę odpowietrzenia). UWAGA: przed jazdą nacisnąć kilka razy pedał hamulca: klocki dopasują się do tarcz. NOTA: jeżeli pojazd jest wyposażony w lampy ksenonowe, konieczne jest ustawienie parametrów początkowych (patrz rozdział 80 "Ustawienie parametrów początkowych"). 33-9 33 135 KOŁA I OGUMIENIE Dane techniczne 35 OBRĘCZE KÓŁ Znakowanie identyfikacyjne obręczy kół odbywa się dwoma sposobami: ● Znakowanie grawerowane dla obręczy stalowych. ● Znakowanie odlewu dla obręczy aluminiowych. Umożliwia rozpoznanie podstawowych wymiarów obręczy. Znakowanie może być pełne: Przykład: 5 1/2 J 14 4 CH 36 lub uproszczone: Przykład: 5 1/2 J 14 A B C D TYP OBRĘCZY Szerokość (w calach) PROFIL ęI KRAWĘDZ OBRĘCZY ∅ NOMINALNA (w calach). Pod stopką opony Ilość otworów 5 1/2 J 14 4 CH 36 5 1/2 J 14 4 Śruby kół są osadzone na średnicy: – cztery śruby mocujące koło: 100 mm – pięć śrub mocujących koło: 108 mm Maksymalne bicie: mierzone na brzegu obręczy (w G). Zależy od typu obręczy. 35-1 E F Profil zaczepu Odsadzenie opony w mm CH 36 KOŁA I OGUMIENIE Dane techniczne 35 OGUMIENIE Znakowanie identyfikacyjne może się odbyć na dwa sposoby dla tego samego rodzaju opony. Przykład: 185/70 H R 14 Lub 185/70 R 88 H 185 / 1 185 / 1 70 H R 14 2 3 4 5 70 R 14 88 H 2 4 5 6 3 1 185 Szerokość opony w mm (S) 2 70 Stosunek h/S 4 R Struktura radialna 5 14 Średnica wyrażana w calach∅. Jest to średnica obręczy 6 88 Wyznacznik obciążenia opony 88 (560 kg) 3 H Wyznacznik prędkości 210 km/h max wysokość Sekcja Kilka symboli prędkości: Prędkość maks. R S T U H V Z+ Rodzaje struktury: Diagonalna Radialna Diagonalna ceinturée Brak opisu R B (Blas belted) 35-2 Km/h 170 180 190 200 210 240 240 KOŁA I OGUMIENIE Dane techniczne Obręcz koła Typ Bicie obręczy koła Moment dokręcania koła (daN.m) Ogumienie 35 Ciśnienie przy zimnych oponach (bar) Przód Tył BG0A BG0B BG0R 6,5J15 6,5J16 (1) 1 10,5 195/65R15H 205/55R16V(1) 2,3 2,2 BG0G 6,5J16 (1) 1 10,5 205/55R16V 2,5 2,2 6,5J16* 7J17* 0,3 10,5 205/55R16 225/45R17V 205/60R16V 2,3 2,2 KG0A KG0B KG0R KG0G 6,5J16 1 10,5 205/55R16V 2,3 2,2 BG0D KG0D 6,5J16* 7J17* 0,3 10,5 205/55R16V 205/60R16V 225/45R17V 2,7 2,2 BG0A BG0B BG0R BG0G KG0A KG0B KG0R KG0G Podane wartości ciśnienia są wartościami "drogowymi". * obręcz aluminiowa (1) Nadciśnienie W pojazdach wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów zwiększyć ciśnienie w przednim ogumieniu o 0,1 bara. Ciśnienie w ogumieniu powinno być sprawdzane przy zimnych oponach. Wzrost ich temperatury w czasie jazdy powoduje zwiększenie ciśnienia od 0,2 do 0,3 bara. W razie konieczności sprawdzenia ciśnienia w rozgrzanych oponach, należy uwzględnić wyżej podaną wartość i w żadnym wypadku nie spuszczać powietrza z rozgrzanych opon. Warunki zakładania łańcuchów są opisane w instrukcji obsługi pojazdu. 35-3 KOŁA I OGUMIENIE Wyważanie kół CIĘŻARKI DO WYWAŻANIA Należy stosować wyłącznie ciężarki dostarczane przez magazyn części zamiennych: – mocowane zaciskiem do obręczy stalowych (zaciski połączone z ciężarkiem), – mocowane zaciskiem (płaskim) lub przyklejane do obręczy aluminiowych. A B Obręcz stalowa Obręcz aluminiowa 35-4 35 KOŁA I OGUMIENIE System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu 35 OPIS System składa się z: ● czterech czujników (1) ciśnienia wbudowanych w wentyle (jeden czujnik na koło). Czujniki wysyłają fale radiowe, ● odbiornika (2) umieszczonego pod pojazdem, który odbiera informacje nadchodzące z czujników i przesyła je do modułu zespolonego w kabinie, ● modułu zespolonego w kabinie (3), który odbiera i przetwarza informacje z odbiornika (2) i wysyła komunikat kierowcy, ● wyświetlacza (4) (specjalnego lub wbudowanego w tablicę rozdzielczą). 35-5 KOŁA I OGUMIENIE System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu 35 System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu umożliwia : WIADOMOŚCI OGÓLNE System umożliwia permanentną kontrolę stanu ciśnienia w oponach pojazdu (koło zapasowe nie podlega kontroli). – wyświetlenie ciśnienia opon podczas uruchamiania pojazdu z dokładnością do 0,1 bara. Do działania, system używa: ● czterech czujników ciśnienia (wbudowanych w wentyl) w każdym kole pojazdu (oprócz koła zapasowego), ● odbiornika umieszczonego pod pojazdem, ● elektronicznego sterowania wbudowanego w moduł zespolony w kabinie, ● kontrolek oznaczających naturę usterki, ● wyświetlacza umożliwiającego identyfikację wadliwej opony. Na tablicy rozdzielczej wysokiego standardu, wartości ciśnienia opon są wyświetlane przy każdym uruchamianiu pojazdu i przy każdej usterce. – zaalarmowanie kierowcy gdy: ● ciśnienie spada o 0,6 bara, ● ciśnienie jest zbyt wysokie, ● z opony uchodzi powietrze, ● opona jest uszkodzona, ● występuje różnica między prawą a lewą stroną. Cechy szczególne Każdy czujnik jest rozpoznawalny przez kolorowy znacznik, umieszczony wokół wentyla: ● Zielony = lewy przód ● Żółty = prawy przód ● Czerwony = lewy tył ● Czarny = prawy tył UWAGA: koniecznie przestrzegać kodu koloru w celu prawidłowego odczytu informacji o ciśnieniu opon na wyświetlaczach (zależnie od wyposażenia). Każdy czujnik jest rozpoznawany przez moduł zespolony w kabinie dzięki unikalnemu kodowi. W razie wymiany czujnika należy go przystosować do modułu zespolonego w kabinie w zależności od jego miejsca i zidentyfikować odpowiedni znacznik koloru (patrz rozdział "wymiana czujnika"). 35-6 KOŁA I OGUMIENIE System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu Czujnik ciśnienia składa się: – z klasycznego wentyla, – z czujnika ciśnienia, – ze specjalnego nadajnika fal radiowych, – z nie wyjmowalnej baterii. Nota: bateria wentyla czujnika ciśnienia nie jest wymienna. Przypomnienie: każdy czujnik posiada kolorowy znacznik. W razie wymiany wentyla, opony lub koła należy bezwzględnie przestrzegać kodu kolorów: ● Zielony = lewy przód ● Żółty = prawy przód ● Czerwony = lewy tył ● Czarny = prawy tył 35-7 35 KOŁA I OGUMIENIE System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu DZIAŁANIE Czujniki (zasilane wbudowaną baterią) wykonują stały pomiar ciśnienia wewnątrz opon i przesyłają informacje z kodem umożliwiającym ich identyfikację. Przystosowanie kodu czujnika modułu zespolonego w kabinie Uwaga: drugi komplet czterech czujników może być przystosowany modułowi zespolonemu w kabinie. Zwrócić uwagę na przestrzeganie kodu kolorów zależnie od miejsca czujnika. 35-8 35 KOŁA I OGUMIENIE System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu ODBIORNIK FAL RADIOWYCH DZIAŁANIE Odbiornik jest umieszczony pod pojazdem i otrzymuje informacje od czujników ciśnienia. Następnie przesyła je wiązką elektryczną do modułu zespolonego w kabinie, który steruje wyświetlaczem na tablicy rozdzielczej i informuje kierowcę o ewentualnym ubytku powietrza (przebicie opony) lub złym ciśnieniu opony. Informacja dociera do kierowcy: ● dzięki kontrolce, która informuje o naturze usterki (opona przebita, spadek ciśnienia...) ● poprzez symbol pojazdu, na którym widać wadliwą oponę ● przez wyświetlacz na tablicy rozdzielczej, który przekazuje wartość ciśnienia przy uruchamianiu silnika i w razie spadku (patrz rozdział 83). 35-9 35 KOŁA I OGUMIENIE System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu 35 OBECNOŚĆ CZUJNIKA CIŚNIENIA W OPONACH NAKAZUJE SZCZEGÓLNE POSTĘPOWANIE PRZY WYMIANIE OPON. NIE STOSOWANIE SIĘ DO ZALECEŃ MOŻE W KONSEKWENCJI DOPROWADZIĆ DO USZKODZENIA CZUJNIKA I WADLIWEGO DZIAŁANIA CAŁEGO SYSTEMU. PRZYSTOSOWANIE KODU CZUJNIKÓW CIŚNIENIA MODUŁOWI ZESPOLONEMU W KABINIE MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Czujnik systemu kontroli ciśnienia w oponach 4,25 ± 0,75 Przypomnienie: każdy czujnik ma specjalny znacznik koloru: ● Zielony = lewy przód ● Żółty = prawy przód ● Czerwony = lewy tył ● Czarny = prawy tył DEMONTAŻ I MONTAŻ Wymiana czujnika wymaga zdjęcia i założenia opony na obręcz. Patrz metodę zdejmowania/zakładania opony na obręcz. Istnieje kilka sposobów na przystosowanie kodu czujników ciśnienia modułowi zespolonemu w kabinie. Każdy sposób wymaga zastosowania przyrządu diagnostycznego (oprócz XR25): ● ręczne wpisanie kodu czujnika. Kod znajduje się na naklejce czujnika, ● przystosowanie kodu przyrządem "Ms.1607 Przystosowany do wentyla", ● przystosowanie kodu przez jazdę próbną pojazdu. RĘCZNE PRZYSTOSOWANIE KODU WENTYLA (WPISANIE KODU) 18886 1 Posługując się przyrządem diagnostycznym, po włączeniu zapłonu nawiązać łączność z systemem kontroli ciśnienia opon. 2 Wybrać menu tryb sterowania następnie sterowanie specjalne, 3 Wgrać linię SC 001: przystosowanie kodu wentyla 4 Wpisać kod max. cześciocyfrowy umieszczony na naklejce czujnika. 5 Wprowadzić położenie koła wyposażonego w ten czujnik 6 Wprowadzić porę roku użytkowania koła (pora letnia jest wartością bazową, jeżeli pojazd nie jest wyposażony w komplet opon na zimę) Nota: identyczna jest procedura przystosowania czterech wentyli poleceniem "SC 002: przystosowanie kodu czterech wentyli" 35-10 KOŁA I OGUMIENIE System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu 35 AUTOMATYCZNE PRZYSTOSOWANIE KODU WENTYLI ZA POMOCĄ WZBUDNIKA WENTYLA (Ms. 1706) AUTOMATYCZNE PRZYSTOSOWANIE KODU WENTYLA PRZEZ ROZPOMPOWANIE OPONY 7 Przypomnienie: Wentyl wysyła do odbiornika informację o: swoim kodzie, ciśnieniu i stanie. Odbiornik rozkodowuje informację i przesyła do modułu zespolonego w kabinie. 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Posługując się przyrządem diagnostycznym, po włączeniu zapłonu nawiązać łączność z systemem kontroli ciśnienia opon. Wybrać menu tryb sterowania następnie sterowanie specjalne. Wprowadzić linię SC 001: przystosowanie kodu wentyla. Wybrać na przyrządzie położenie wentyla do zapisania. Podłączyć przyrząd Ms. 1607 i docisnąć do opony pod odpowiednik wentylem. Nacisnąć przełącznik przyrządu Ms.1607. Poczekać na zakończenie przystosowania kodu, co zostanie potwierdzone kontrolką. Przyrząd diagnostyczny sygnalizuje prawidłowy odbiór kodu wentyla. Wprowadzić położenie koła wyposażonego w ten czujnik. Wprowadzić porę roku użytkowania koła (pora letnia jest wartością bazową, jeżeli pojazd nie posiada dodatkowego kompletu opon na zimę) Nota: identyczna jest procedura przystosowania kodu czterech wentyli poleceniem SC 002: przystosowanie kodu czterech wentyli. Przystosowanie kodu wykonuje się w kolejności przednie lewe koło, przednie prawe koło, tylne prawe koło, tylne lewe koło. 35-11 Gdy pojazd jest w ruchu, wentyl wysyła informacje co minutę, gdy stan jest prawidłowy. Gdy zostanie stwierdzona usterka, przechodzi na stan 2 (ubytek) i wysyła informację co 10 sekund. Gdy pojazd stoi, wentyl wysyła informacje co godzinę, gdy stan jest prawidłowy i co kwadrans, gdy stwierdzona zostanie usterka. Możliwa jest zmiana stanu wentyla poprzez spowodowanie ubytku powietrza: ● pojazd stoi: w tym przypadku odczekać kwadrans dla każdego koła, ● pojazd w ruchu powyżej 20 km/h. Ta czynność jest możliwa tylko wtedy, gdy jest wykonana dla każdego koła oddzielnie. 1 Posługując się przyrządem diagnostycznym, po włączeniu kontaktu nawiązać łączność z systemem kontroli ciśnienia opon. 2 Spuścić powietrze o około 1 bar na koło 3 Wybrać menu tryb sterowania następnie sterowanie specjalne, 4 Wprowadzić linię SC 001: przystosowanie kodu wentyla 5 Wykonać jazdę próbną 6 Wprowadzić położenie koła wyposażonego w ten czujnik 7 Wprowadzić porę roku użytkowania koła (pora letnia jest wartością bazową jeżeli pojazd nie jest wyposażony w dodatkowy komplet opon na zimę) 8 Napompować koło 9 Tą samą czynność wykonać dla wentyla każdego koła, które ma zostać zapisane w pamięci. KOŁA I OGUMIENIE System kontroli ciśnienia powietrza w ogumieniu WAŻNE Ważna jest późniejsza kontrola procedury przystosowania kodu jednego lub kilku wentyli: ● ZAPISANIE KODÓW Kody znajdują się w menu Parametry: kod każdego wentyla musi być inny. ● PORA ROKU UŻYTKOWANIA Umożliwia wyświetlanie danych na tablicy rozdzielczej w menu Stan; ET 007 Wybrany komplet kół; lato lub zima. Jeżeli pojazd jest wyposażony w jeden komplet opon, wybrać porę użytkowania lato. Jeżeli moduł zespolony w kabinie zapisał dwa kody, wybór pory roku dokona się automatycznie przy pierwszej jeździe. W celu zmiany pory roku przyrządem diagnostycznym: 1 wybrać tryb sterowania, Parametry i wejść do wyboru: VP 002 Wybór kompletu opon. 2 Najechać kursorem na przycisk zima 3 Nacisnąć enter, wybrać typ klimatu za pomocą strzałek góra dół i wgrać, 4 Wprowadzić ponownie niebieskim przyciskiem, otworzy się okno zapisu. Wybrać tak w celu zatwierdzenia. ● CIŚNIENIA UŻYTKOWE POJAZDU Maksymalne i minimalne ciśnienia opon pojazdu znajdują się w menu Parametry. W celu modyfikacji ciśnienia, wybrać tryb sterowania, Parametry, VP 009 Wpisanie ciśnień użytkowych. 35-12 35 KOŁA I OGUMIENIE Opona 35 WYMIANA OBECNOŚĆ CZUJNIKA CIŚNIENIA W WENTYLU NAKAZUJE SZCZEGÓLNY SPOSÓB POSTĘPOWANIA W TRAKCIE WYMIANY OPON. NIE PRZESTRZEGANIE ZALECEŃ MOŻE DOPROWADZIĆ DO USZKODZENIA CZUJNIKA I W KONSEKWENCJI DO WADLIWEGO DZIAŁANIA SYSTEMU. DEMONTAŻ Odklejenie zewnętrznej ścianki opony od rantu Zdjęcie zewnętrznej ścianki opony z obręczy Podczas odklejania ścianki opony od rantu, koniecznie rozpocząć od strony przeciwnej do wentyla i uważać, żeby w żadnym momencie ścianka opony nie wywierała siły na wentyl. To zalecenie jest bardzo ważne, gdyż istnieje duże ryzyko uszkodzenia czujnika. Aby zdjąć zewnętrzną ściankę opony z obręczy, należy ustawić ściągacz w odległości około 15 cm od wentyla i obrót zakończyć na jego wysokości. Podczas obracania należy stale czuwać, aby żadna siła nie została wywarta na czujnik. Odklejenie wewnętrznej ścianki opony od rantu Zdjęcie wewnętrznej ścianki opony z obręczy Odklejenie wewnętrznej ścianki opony nie przedstawia szczególnych trudności. Należy jedynie zwrócić uwagę, żeby zewnętrzna ścianka nie wywierała żadnego nacisku na wentyl. Postępować tak samo, jak w poprzednim rozdziale. 35-13 KOŁA I OGUMIENIE Opona WYMIANA Podczas wymiany opony należy bezwzględnie wymienić następujące elementy: – uszczelkę (1), – mechanizm (2), – zatyczkę (3). MONTAŻ Aby założyć oponę na obręcz, jej brzegi muszą być prawidłowo nasmarowane. Wprowadzić wewnętrzną ściankę około 15 cm za wentylem. Założyć oponę kończąc na wysokości wentyla, nie wywierać nacisku na czujnik ciśnienia. Tak samo założyć ściankę zewnętrzną, stale mając na uwadze bezpieczeństwo czujnika ciśnienia. Napompować oponę do żądanego ciśnienia. 35-14 35 UKŁAD KIEROWNICZY 136 Przegub kulisty drążka 36 Wymianę przegubu kulistego drążka wykonuje się bez wymontowania przekładni kierowniczej z pojazdu. Przyrząd Dir. 1305 umożliwia poluzowanie przegubów kulistych poprzez nadkole. 36-1 UKŁAD KIEROWNICZY Przegub kulisty drążka 36 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Dir. 1305-01 Przyrząd do demontażu - montażu przegubu kulistego drążka Dir. 1306-02 Przyrząd do przytrzymania drążka układu kierowniczego T. Av. 476 Ściągacz przegubów kulistych Skręcić koła tak, by zębatka drążka wysunęła się po stronie zaworu. MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba mocująca koła 10,5 Nakrętka przegubu kierowniczego 3,7 Śruba końcówki do regulacji zbieżności 2 Przegub kulisty drążka 5 Założyć przyrząd Dir. 1306-02. W tym położeniu odblokować przegub kulisty drążka za pomocą przyrządu Dir. 1305-01. Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. DEMONTAŻ Odłączyć przegub kierowniczy za pomocą przyrządu T.Av. 476. Poluzować śrubę końcówki do regulacji zbieżności i odkręcić przegub układu kierowniczego przytrzymując przegub kulisty osiowy płaskim kluczem. Zrobić znak lub policzyć ilość obrotów gwintu przy odkręcaniu, aby móc wstępnie ustawić zbieżność kół podczas montażu układu kierowniczego. Zdjąć metalowe obręcze mocujące obudowę i ją wymontować. 36-2 UKŁAD KIEROWNICZY Przegub kulisty drążka 36 Zamontować na listwie zębatej (4): – podkładkę nacinaną (2), – ogranicznik (3), – przegub kulisty drążka (1), którego gwint należy posmarować środkiem LOCTITE FRENBLOC. MONTAŻ NOTA: Przed montażem nowych drążków użyć gwintownika 12 x 100 na końcach listwy zębatej w celu usunięcia resztek środka LOCTITE pozostałego z pierwszego montażu, co ułatwi późniejszy montaż. Wymienić po kolei cały zespół (2). Jeżeli wyżłobienia przegubu (1) nie są zniszczone, można go użyć ponownie. Przed ostatecznym dokręceniem przegubu kulistego narzędziem Dir. 1305 sprawdzić, czy występy podkładki blokującej (2) są ustawione na spłaszczeniach (B) listwy zębatej. Zamontować obudowę z nowymi kołnierzami. Dokręcić obudowę przegubu o tyle obrotów, ile było potrzebne do demontażu. Podłączyć przegub. Sprawdzić i ustawić zbieżność, następnie dokręcić śrubę drążka regulacyjnego odpowiednim momentem. 36-3 UKŁAD KIEROWNICZY Przekładnia kierownicza 36-4 36 UKŁAD KIEROWNICZY Przekładnia kierownicza NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Mot. 453-01 Szczypce do elastycznych przewodów T. Av. 476 Ściągacz przegubów NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE Siłownik MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba listwy zębatej 18 Śruba mocująca przewodu wspomagania 4 Śruba ekranu termicznego 2 Śruba poduszki ramy/nadwozia 6,2 Śruba ramy silnika 10,5 Śruba tłumika akustycznego 2,1 Nakrętka drążka stabilizatora 4,4 Nakrętka przegubu kierowniczego 3,7 Śruba drążka reakcyjnego silnika do ramy silnika 10,5 Śruba aluminiowej podłużnicy 4,4 Śruba poduszki aluminiowej podłużnicy 4,4 Śruba mocująca koła 10,5 Śruba osłony przekładni kierowniczej – dwie aluminiowe podłużnice, 2,1 UWAGA: demontaż śrub ramy silnika i śrub listwy zębatej wymaga wymiany śrub i dokręcenia ich odpowiednim momentem. DEMONTAŻ Pojazd na dwukolumnowym podnośniku. Odłączyć akumulator. Wymontować: – osłonę pod silnikiem, – wewnętrzne mocowania zderzaka, – koła. Założyć blokadę kolumny kierownicy. Wymontować: – przednie błotniki, – dwa lewe łączniki, – prawy łącznik, 36-5 36 UKŁAD KIEROWNICZY Przekładnia kierownicza 36 Umieścić siłownik pod ramę silnika. – nakrętki drążka stabilizatora, – nakrętki przegubów kierowniczych. Odkręcić dwie śruby łącznika mocowania ramy silnika do nadwozia (B). Odpiąć przewody hamulcowe i przewody elektryczne czujnika, ramy silnika i poduszek. Użyć szczypiec do elastycznych przewodów Mot. 453-01. Wymontować: – śrubę osłony przekładni kierowniczej, – śrubę mocującą przewód wspomagania kierownicy, – śruby drążka reakcyjnego silnika, – śruby tłumika akustycznego i tylne śruby mocujące ramy silnika. 36-6 UKŁAD KIEROWNICZY Przekładnia kierownicza Wymontować dwie śruby łącznika mocowania ramy silnika do nadwozia (B) i opuścić ramę silnika o 20 centymetrów. Wymontować: – ekran termiczny listwy zębatej, – listwę zębatą. Odchylić drążek stabilizatora do przodu. MONTAŻ 36 Wymienić śruby ramy silnika i listwy zębatej, dokręcić odpowiednim momentem wykonując czynności odwrotne do demontażu. Zamontować prawidłowo ekran termiczny. Napełnić i odpowietrzyć układ wspomagania kierownicy. UWAGA: założenie śruby osłony listwy zębatej wymaga ustawiania kolumny kierowniczej (patrz rozdział "kolumna kierownicy"). 36-7 UKŁAD KIEROWNICZY Kolumna kierownicy 36-8 36 UKŁAD KIEROWNICZY Kolumna kierownicy 36 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Dir. 1594 Blokada kierunku MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba osłony 2,1 Śruba mocująca kolumny kierowniczej 2,1 Śruba elektrycznej blokady 0,8 Śruba dolnej osłony 0,2 Śruba mocująca kierownicę 4,4 Pojazd na dwukolumnowym podnośniku. Ustawić koła pojazdu na wprost. Odkręcić kolumnę kierownicy. DEMONTAŻ Przed każdą czynnością związaną z poduszkami powietrznymi, zablokować moduł elektroniczny przyrządem diagnostycznym. Umożliwi to odblokowanie elektrycznej blokady kolumny (patrz rozdział 88). – dwie śruby mocujące osłonę, – górną osłonę z listwą ozdobną tablicy rozdzielczej, Wymontować: – poduszkę powietrzną, – dolną osłonę. – złącza poduszki powietrznej, – złącza w kierownicy, – śrubę mocującą kierownicę, 36-9 UKŁAD KIEROWNICZY Kolumna kierownicy Odłączyć złącza zespołu przełączników. 36 – śrubę mocowania elektrycznej blokady. Wymontować: – śrubę mocującą zespołu przełączników. Istnieje dostęp poprzez ustawienie czujnika poduszki powietrznej w położeniu środkowym. UWAGA: śruba elektrycznej blokada ma lewy gwint. Odkręcać ją należy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, gdy kolumna jest odblokowana. Wymontować elektryczną blokadę. W komorze silnika odkręcić śrubę i nakrętkę osłony przekładni kierowniczej. Jeżeli nakrętka jest zablokowana, dokręcić śrubę o kilka obrotów i uderzyć ją w celu odblokowania nakrętki. 36-10 UKŁAD KIEROWNICZY Kolumna kierownicy 36 W kabinie wymontować obudowę kolumny kierowniczej na przedniej przegrodzie. Wymontować: – śruby mocujące tablicy rozdzielczej (A), – dwie śruby mocujące kolumny kierownicy (B), – kolumnę kierownicy. Wmontować kolumnę kierowniczą do pojazdu. Założyć obudowę kolumny kierownicy na przedniej przegrodzie po upewnieniu się, że plastykowy pierścień mocujący jest w prawidłowym położeniu. MONTAŻ UWAGA: śruba osłony przekładni kierowniczej i śruba mocowania kierownicy musi być wymieniona. Obie śruby należy dokręcić właściwym momentem po każdym demontażu. Założyć blokadę kolumny Dir. 1594 do wycentrowania i aby zapewnić zablokowanie (pierścień (1) osi powinien być widoczny przed blokadą). Zamontować: – osłonę przekładni kierowniczej, dokręcić momentem (2,1 daN.m) – dwie śruby kolumny kierownicy, – śruby tablicy rozdzielczej, – elektryczną blokadę ze śrubą z lewym gwintem, – styk obrotowy. NOTA: osłony (C) umieszczonej na nakrętce nie należy zakładać przy montażu. 36-11 UKŁAD KIEROWNICZY Kolumna kierownicy Właściwości styku obrotowego Upewnić się, że koła pojazdu są ustawione na wprost. Sprawdzić, czy znacznik "0" styku obrotowego znajduje się na wprost wskaźnika. 36 Śruba mocująca kierownicę musi bezwzględnie zostać wymieniona po każdym demontażu i dokręcona momentem 4.4 daN.m. Podłączyć złącza kierownicy i poduszki powietrznej. Zamontować poduszkę powietrzną. Gdy wszystkie czynności zostaną wykonane, wyjąć blokadę kolumny kierownicy Dir. 1594. Podłączyć złącza przełączników. Zamontować obie osłony i kierownicę. UWAGA: kierownica jest wyposażona w wielowypust. Ten musi być prawidłowo osadzony aby nie uszkodzić piasty. 36-12 Odblokować moduł elektroniczny poduszki powietrznej i sprawdzić funkcjonowanie. Upewnić się, czy elektryczna blokada działa prawidłowo i czy kolumna blokuje się po wyłączeniu zapłonu. UKŁAD KIEROWNICZY Wałek kierownicy 36 Pojazdy są wyposażone w wałek kierownicy - oś kierownicy - kolumnę kierownicy nie demontowalną. W przypadku, gdy niemożliwe okazuje się ustawienie śruby z mimośrodem odchylanej osłony lub po uderzeniu, należy sprawdzić, czy długość osi jest prawidłowa. Jeżeli tak nie jest, należy przystąpić do wymiany całości (patrz rozdział "Kolumna kierownicy"). KONTROLA Kierownica z lewej strony L = 329.5 ± 1 mm Kierownica z prawej strony L = 321.1 ± 1 mm 36-13 UKŁAD KIEROWNICZY Układ kierowniczy ze wspomaganiem zmiennym 36 System kierowniczy ze wspomaganiem zmiennym hydraulicznym jest tak skonstruowany, żeby dostarczyć więcej siły podczas wykonywania manewrów na postoju niż w przypadku zwykłego układu kierowniczego ze wspomaganiem. Dodatkowo, siła wspomagania maleje wraz ze zwiększaniem prędkości. Przy dużej prędkości układ kierowniczy jest twardszy niż zwykły układ ze wspomaganiem. OPIS Dla części hydraulicznej: – pompa wspomagania układu kierowniczego – siłownik hydrauliczny – zawór sterowany siłownikiem elektromagnetycznym – zbiornik – przewody Dla części elektrycznej: – funkcja wbudowana w moduł zespolony w kabinie – informacja o prędkości pojazdu – siłownik DEMONTAŻ Demontaż przekładni kierowniczej ze wspomaganiem zmiennym jest identyczny, jak przekładni ze wspomaganiem zwykłym, który został szczegółowo opisany powyżej. 36-14 SILNIKI F9Q-F4P UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Mot. 453-01 Zestaw ściskaczy do elastycznych przewodów rurowych Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. DEMONTAŻ Wymontować: – dwie śruby wspornika zbiornika układu wspomagania, – chlapacz przedni prawy, – pasek napędowy akcesoriów. Założyć ściskacz Mot. 453-01 na przewód zasilający. Odłączyć przewody zasilania i wysokiego ciśnienia. Przewidzieć wyciek płynu z układu wspomagania. Wyciągnąć trzy śruby mocujące pompę i wyjąć ją. MONTAŻ Wykonać czynności odwrotne do demontażu, przestrzegając napięcia paska (patrz rozdział 07 "Naprężanie paska akcesoriów") Napełnić i odpowietrzyć układ manewrując łożyskiem przy pracującym silniku. 36-15 36 SILNIKI F4P-F9Q UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego 36 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Dir. 1083-01 Przyrząd do montażu koła pasowego WYMIANA KOŁA PASOWEGO MONTAŻ Wcisnąć koło pasowe, przyrząd Dir. 1083-01 aż do otrzymania miary zaznaczonej podczas demontażu (posmarować gwint i mocowanie koła pasowego smarem). DEMONTAŻ Zależnie od montażu, wyjąć koło pasowe po uniesieniu jednej strony względem końca osi. Użyć prasę ze ściągaczem typu FACOM U 53T. Przestrzegać miary wciskania koła pasowego. X = 31,65 ± 3 mm. 36-16 SILNIK K4M UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Mot. 453-01 Zestaw ściskaczy do elastycznych przewodów rurowych Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. DEMONTAŻ Wymontować: – dwie śruby wspornika zbiornika układu wspomagania i go odsunąć, – obudowę rampy wtrysku (dwie śruby), – pasek akcesoriów za pomocą klucza sześciokątnego, którym można zablokować rolkę napinacza po jej odsunięciu. 36-17 36 SILNIK K4M UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego Założyć ściskacz Mot. 453-01 na przewód zasilający. 36 Wymontować pompę (trzy śruby). Odłączyć przewody zasilania i wysokiego ciśnienia. Przewidzieć wyciek płynu układu wspomagania. UWAGA: alternator znajduje się pod pompą: należy go osłonić przed wyciekiem płynu układu wspomagania. Odłączyć przewód doprowadzający paliwo do rampy wtrysku, co umożliwi demontaż wkrętu Torx (T40) mocującego pompę. MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Napełnić i odpowietrzyć układ manewrując łożyskiem przy włączonym silniku. 36-18 SILNIK K4M UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego 36 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE T. Ar. 1094 Ściągacz łożysk przekładni głównej Dir. 1083-01 Przyrząd do montażu koła pasowego WYMIANA PIASTY Umieścić pompę na stole warsztatowym, w imadle. Umieścić przyrząd T. Ar. 1094 i wyjąć piastę. Przestrzegać miary wciskania wsuwając blokadę 39,2 mm między piastę i obudowę pompy podczas jej montażu. NOTA: wsunąć śrubę (1) między oś pompy i pręt popychacza przyrządu T. Ar. 1094. Założyć piastę (nową) i wcisnąć ją przy użyciu przyrządu Dir. 1083-01. Przedtem posmarować, co ułatwi montaż. NOTA: wsunąć pomiędzy przyrząd Dir. 1083-01 i piastę blokadę (2) około 25 mm. A Piasta B Pompa układu wspomagania X = 39,2 mm 36-19 SILNIK L7X UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego 36 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Mot. 453-01 Zestaw ściskaczy do elastycznych przewodów rurowych DEMONTAŻ MONTAŻ Ustawić pojazd na podnośniku. Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności przestrzegając momentów dokręcenia. Wymontować: – osłony plastykowe na spodzie silnika, – dwie śruby mocujące wspornika zbiornika układu wspomagania, – pasek napędowy akcesoriów: w tym celu należy postępować według metody opisanej w rozdziale 07, – cztery śruby mocujące koła pasowego na pompie wspomagania układu kierowniczego. Zamontować ponownie pasek napędowy akcesoriów zgodnie ze wskazaniami w rozdziale 07. Napełnić i odpowietrzyć układ skręcając koła maksymalnie w lewo i w prawo przy pracującym silniku. Założyć szczypce Mot. 453-01 na przewody elastyczne, które mają być wymontowane. Wymontować: – zasilający przewód elastyczny na pompie wspomagania układu kierowniczego, – przewód elastyczny ciśnienia, – trzy śruby mocujące pompy wspomagania układu kierowniczego, – pompę wspomagania układu kierowniczego. UWAGA: W trakcie wykonywania tej czynności, należy pamiętać o ściekaniu płynu z układu wspomagania: zabezpieczyć alternator. 36-20 SILNIK L7X UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE T. Ar. 1094 Ściągacz łożysk przekładni głównej Dir. 1083-01 Przyrząd do montażu koła pasowego WYMIANA PIASTY Umieścić pompę na stole warsztatowym, w imadle. Zamontować narzędzie T. Ar. 1094 i wyciągnąć piastę. Wciskać piastę aż do uzyskania wymiaru X = 41,5 mm. UWAGA: wprowadzić śrubę (1) między oś pompy i pręt popychacza narzędzia T. Ar. 1094. Założyć piastę (nową) i wcisnąć ją przy użyciu przyrządu Dir. 1083-01. Wcześniej nałożyć smar wielofunkcyjny w celu ułatwienia montażu. 36-21 36 UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego 36 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Dir. 803 Dir. 1 204 Złącze z gwintem metrycznym Złącze do pomiaru ciśnienia Mot. 453-01 Zestaw ściskaczy do elastycznych przewodów rurowych Fre. 1 085 lub Manometr pomiar ciśnienia Fre. 244-03 Fre. 284-06 Przewód łączący METODA BEZ PRESOSTATU Założyć szczypce Mot. 453-01 na przewody elastyczne niskiego ciśnienia pompy. Odłączyć przewody wysokiego ciśnienia (pamiętać o wycieku oleju). Podłączyć manometr Fre. 1085 lub Fre. 244-03. 36-22 UKŁAD KIEROWNICZY Pompa wspomagania układu kierowniczego METODA Z PRESOSTATEM Na przewodach sztywnych (wysokiego ciśnienia) na wyjściu z pompy, wymontować presostat i podłączyć złącze do pomiaru ciśnienia Dir. 1204 oraz manometr ciśnienia oleju Fre. 1 085 lub Fre. 244-03. Wymontować złącze Dir. 803 lub Dir. 1204 oraz manometr odcinając zasilanie pompy za pomocą szczypiec Mot. 453-01 (Silnik V6). Podłączyć ponownie przewody wysokiego ciśnienia lub presostat (zależnie od przypadku) i zdjąć szczypce Mot. 453-01. Uzupełnić poziom zbiornika.. Należ pamiętać o wycieku oleju. WSZYSTKIE TYPY Zdjąć szczypce Mot. 453-01. Uzupełnić poziom w pompie i uruchomić silnik w celu sprawdzenia ciśnienia. Przy kołach ustawionych w linii prostej, bez względu na prędkość obrotową silnika, ciśnienie nie powinno przekraczać: 5 do 7 barów. Koła skręcone do oporu, przytrzymać je w tej pozycji, ciśnienie maksymalne powinno wynosić: 86 do 93 barów Silnik K4M i 96 przy 103 barach Silniki F4P, F9Q, L7X. Czynność ta nie powinna trwać zbyt długo, aby uniknąć wzrostu temperatury oleju. 36-23 36 STEROWANIE ELEMENTÓW 137MECHANICZNYCH Pompa hamulcowa 37 – nakrętki mocujące pompy hamulcowej na serwo hamulca. MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba zbiornika płynu hamulcowego 0,35 Przewód hamulcowy 1,4 Nakrętka mocująca pompy hamulcowej 2,1 Ustawić pojazd na podnośniku. UWAGA: należy pamiętać wypływaniu płynu hamulcowego, w celu uniknięcia uszkodzenia części mechanicznych i karoseryjnych znajdujących się w okolicy układu hamulcowego. DEMONTAŻ Wymontować: – obudowę tłumika szumów ssania, – zbiornik wyrównawczy, – złącze poziomu płynu hamulcowego, – śrubę mocującą zbiornika pompy hamulcowej (1). Opróżnić zbiornik płynu hamulcowego i wymontować go używając w tym celu szmatki. Wymontować: – złącze czujnika ciśnienia na pompie hamulcowej, – przewód hamulcowy na pompie hamulcowej po ich uprzednim oznaczeniu, 37-1 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Pompa hamulcowa MONTAŻ UWAGA: demontaż pompy hamulcowej wiąże się z koniecznością wymiany jej uszczelki (A) na nową w trakcie montażu pompy. Wstawić pompę hamulcową ustawiając ją w osi serwa tak, aby pręt popychacza wsunął się prawidłowo do gniazda w pompie. Zamontować: – przewody hamulcowe zgodnie z ich oznaczeniem, – zbiornik płynu hamulcowego naciskając na niego w celu zamocowania go na pompie hamulcowej, – śrubę mocującą zbiornika płynu hamulcowego. Odpowietrzyć układ hamulcowy (patrz metoda odpowietrzania). 37-2 37 SKRZYNIE JH3 - JR5 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Serwo hamulcowe W kabinie, wymontować: – oś obudowy pedału hamulca pręta popychacza serwa hamulca, MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba zbiornika płynu hamulcowego 0,35 Przewód hamulcowy 1,4 Nakrętka mocująca pompy hamulcowej 2,1 Nakrętka mocująca serwo hamulca 2,9 37 DEMONTAŻ Ustawić pojazd na podnośniku. UWAGA: należy pamiętać wypływaniu płynu hamulcowego, w celu uniknięcia uszkodzenia części mechanicznych i karoseryjnych znajdujących się w okolicy układu hamulcowego. Wymontować: – pompę hamulcową (patrz metoda), – zawór zwrotny na serwo hamulca, – złącza serwo hamulca. – dwie nakrętki mocujące serwa hamulca. Wyjąć serwo. 37-3 SKRZYNIA DP0 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Serwo hamulcowe 37 – uchwyt mocujący złącza modułowego. MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba zbiornika płynu hamulcowego 0,35 Przewód hamulcowy 1,4 Nakrętka mocująca pompy hamulcowej 2,1 Śruba mocująca złącze modułowe 2 Nakrętka mocująca serwo hamulca 2,9 DEMONTAŻ Ustawić pojazd na podnośniku. UWAGA: należy pamiętać wypływaniu płynu hamulcowego, w celu uniknięcia uszkodzenia części mechanicznych i karoseryjnych znajdujących się w okolicy układu hamulcowego. Wymontować: – pompę hamulcową (patrz metoda), – zawór zwrotny na serwo hamulca, – złącza serwo hamulca. W kabinie, wymontować: – oś obudowy pedału hamulca pręta popychacza serwa hamulca, – dwie nakrętki mocujące serwa hamulca. Wyjąć serwo. 37-4 SKRZYNIA PK6 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Serwo hamulcowe W kabinie, wymontować: – oś obudowy pedału hamulca pręt popychacza serwa hamulca, MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba zbiornika płynu hamulcowego 0,35 Przewód hamulcowy 1,4 Nakrętka mocująca pompę hamulcową 2,1 Nakrętkę mocującą serwa hamulca 2,9 37 Ustawić pojazd na podnośniku. UWAGA: należy pamiętać wypływaniu płynu hamulcowego, w celu uniknięcia uszkodzenia części mechanicznych i karoseryjnych znajdujących się w okolicy układu hamulcowego. DEMONTAŻ Wymontować: – przewód powietrza, – obudowę filtra powietrza, – skrzynkę wsporników bezpieczników, – pompę hamulcową (patrz metoda), – zawór zwrotny na serwo hamulca, – złącza serwo hamulca. – dwie nakrętki mocujące serwa hamulca. – silnik wycieraczek (patrz metoda w rozdziale 85) Wyjąć serwo. 37-5 SKRZYNIA SU1 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Serwo hamulcowe – silnik wycieraczek (patrz metoda w rozdziale 85) MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba zbiornika płynu hamulcowego 0,35 Przewód hamulcowy 1,4 Nakrętki mocujące pompy hamulcowej 2,1 Nakrętki mocujące serwa hamulca 2,9 Kolektor ssący 37 W kabinie, wymontować: – oś obudowy pedału hamulca pręta popychacza serwa hamulcowego, 0,5 + 0,8 Ustawić pojazd na podnośniku. UWAGA: należy pamiętać wypływaniu płynu hamulcowego, w celu uniknięcia uszkodzenia części mechanicznych i karoseryjnych znajdujących się w okolicy układu hamulcowego. DEMONTAŻ Wymontować: – przewody powietrza, – kolektor ssący, – obudowę filtra powietrza, – skrzynkę wsporników bezpieczników, – pompa hamulcową (patrz metoda), – zawór zwrotny na serwo hamulca, – złącza serwa hamulca. – dwie nakrętki mocujące serwa hamulca. Wyjąć serwo. 37-6 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Serwo hamulcowe MONTAŻ Przed montażem należy sprawdzić: Wymiar L = 165,5 mm (kierownica z lewej strony) L = 122 mm (kierownica z prawej strony) Regulowane za pomocą pręta (C) Przy montażu serwa hamulcowego i pompy hamulcowej postępować w odwrotnej kolejności niż przy demontażu. 37-7 37 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Serwo hamulcowe 37 NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE Mot. 453-01 Szczypce do przewodów NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE Pompa podciśnieniowa KONTROLA SZCZELNOŚCI Podczas kontroli szczelności serwo hamulcowego, upewnić się, że nie ma jakichkolwiek nieszczelności pomiędzy serwo a pompą hamulcową. W wypadku ich stwierdzenia, wymienić uszczelkę (A). Sprawdzanie szczelności serwo hamulcowego powinno odbywać się w pojeździe, przy działającym układzie hydraulicznym. Jeżeli podciśnienie spada o ponad 33 mbary w ciągu 15 sekund, świadczy to o nieszczelności, mogącej znajdować się: Podłączyć pompę podciśnieniową między serwo hamulcowe a źródło pociśnienia (kolektor ssący) przy pomocy złącza w kształcie litery "T" i jak najkrótszego przewodu. – w zaworze zwrotnym (wymienić go), Na minutę uruchomić silnik na biegu jałowym. Jeśli serwo hamulcowe nie działa, układ hamulcowy nadal działa, lecz nacisk na pedał hamulca musi być dużo większy, aby osiągnąć takie samo zwolnienie prędkości jak przy hamulcach ze wspomaganiem. – w membranie pręta popychacza (w takim wypadku, wymienić serwo hamulcowe). Zacisnąć przewód (ściskaczem Mot. 453-01) między złączem w kształcie litery "T" a źródłem podciśnienia. Zatrzymać silnik. 37-8 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Filtr powietrza - Zawór zwrotny serwa hamulców 37 WYMIANA ZAWORU ZWROTNEGO Czynność ta może być wykonana bez demontażu podzespołów z samochodu. WYMIANA FILTRA POWIETRZA DEMONTAŻ Odłączyć przewód dolotowy podciśnienia od serwa hamulców. Pociągnąć obracając zawór zwrotny, aby wyjąć go z gumowego kołnierza uszczelniającego. MONTAŻ Sprawdzić stan kołnierza uszczelniającego i zaworu zwrotnego. Przy wymianie filtru powietrza (F) nie ma konieczności demontażu serwo hamulców. Wymienić wadliwe części. Zamontować cały element. Pod pedałami, wyjąć zużyty filtr powietrza (F) przy pomocy śrubokręta lub metalowego haczyka. przeciąć nowy filtr w miejscu (A) (patrz rysunek) i nałożyć go na popychacz, po czym wsunąć go w gniazdo tak, by wypełnił całą średnicę i nie dopuścił do przedostawania się niefiltrowanego powietrza. 37-9 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH System awaryjnego wspomagania układu hamulcowego 37 WSTĘP System awaryjnego wspomagania układu hamulcowego jest urządzeniem uzupełniającym układ ABS. OPIS W systemie awaryjnego wspomagania układu hamulcowego wykorzystano dwie technologie. Jedna opiera się na użyciu elementów elektronicznych (system AFU elektroniczny). Druga na użyciu elementów mechanicznych (system AFU mechaniczny). System AFU (elementy elektroniczne): – serwo hamulca wyposażone w wyłącznik rozpoznający naciśnięcie kierowcy na pedał, – czujnik przemieszczenia, – pompa hamulcowa. Sterowanie wspomaganiem jest zapewnione przez moduł elektroniczny ABS. System AFU (elementy mechaniczne): – serwo hamulcowe wyposażone w zawór reagujący na prędkość wciskania pedału. W obu przypadkach rozpoznawanie prędkości wciskania pedału pozwala, za pośrednictwem wzmacniacza hamowania, na wytworzenie ciśnienia w układzie hamulcowym, nakładającego się na nacisk wywierany przez kierowcę. Ciśnienie maksymalne jest ograniczone poziomem podciśnienia wytwarzanego we wzmacniaczu. ZASADA DZIAŁANIA Awaryjne wspomaganie układu hamulcowego pozwala systemowi na rozpoznanie sytuacji i działa natychmiast w celu zapewnienia jak najkrótszej drogi hamowania. Awaryjne hamowanie jest rozpoznawane dzięki prędkości wciskania pedału hamulca; w takiej sytuacji wspomaganie hamowania rozwija natychmiast swoją moc maksymalną i pozwala na jak najszybsze uzyskanie regulacji ABS. Hamowanie z regulacją ciśnienia przez ABS jest następnie utrzymywane tak długo, aż pedał hamulca nie zostanie zwolniony przez kierowcę. Przy zwykłym hamowaniu, układ hamowania działa w sposób tradycyjny. 37-10 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH System awaryjnego wspomagania układu hamulcowego : Bez awaryjnego wspomagania układu hamulcowego : Z awaryjnym wspomaganiem układu hamulcowego 37-11 37 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH System awaryjnego wspomagania układu hamulcowego 37 SERWO HAMULCOWE AFU (elementy mechaniczne) AFU (elementy elektroniczne) Znajdujący się wewnątrz serwa hamulcowego mechaniczny zawór bezwładnościowy (sprężyna plus kulka do podtrzymania wspomagania) pozwala, w zależności od prędkości wciskania pedału, uruchomić wzmacniacz siły hamowania w serwo hamulcowym; zwiększyć ciśnienie hydrauliczne. DEMONTAŻ Metoda demontażu serwa hamulcowego jest identyczna, bez względu na to, czy chodzi o system awaryjnego wspomagania hamowania elektroniczny czy mechaniczny. Inny jest tylko sposób podłączenia złączy, patrz demontaż serwa hamulcowego. W sytuacji hamowania, kierowca naciska na pedał hamulca, który uruchamia czujnik przemieszczenia (1) i przełącznik dezaktywacji (2). Moduł elektroniczny wyznacza prędkość wciskania pedału i równoważy ją za pomocą dwóch następujących czynników: – korekta ze względu na położenie pedału, – korekta ze względu na prędkość pojazdu. Jeśli wynik jest wyższy od progu odniesienia, a czujnik dezaktywacji jest włączony, moduł elektroniczny włącza wtedy elektrozawór wspomagania serwa hamulcowego, który osiąga swoją moc maksymalną. W przeciwnym razie serwo hamulcowe działa w sposób tradycyjny. System AFU zostaje wyłączony natychmiast po zwolnieniu pedału przez kierowcę. 37-12 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH System awaryjnego wspomagania układu hamulcowego CZUJNIK PRZEMIESZCZENIA MEMBRANY 37 MONTAŻ UWAGA: przed przystąpieniem do montażu czujnika przemieszczania membrany, należy koniecznie wymienić jego uszczelkę. Umieścić czujnik na serwo hamulcowym i zatrzasnąć go naciskając na jego górną część. DEMONTAŻ Odłączyć złącze. Za pomocą małego śrubokręta odgiąć zacisk mocujący czujnika i wymontować go. 37-13 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Czujnik położenia pedału hamulca DEMONTAŻ Na wsporniku pedału hamulca: Odłączyć czujnik położenia pedału hamulca. Wykonać ćwierć obrotu w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Wymontować czujnik położenia pedału. MONTAŻ Czujnik położenia pedału hamulca posiada automatyczną regulację dostosowującą się zależnie od położenia pedału. Przed zamontowaniem czujnika, należy ustawić regulację na minimum pociągając za pedał. MONTAŻ Umieścić czujnik w gnieździe i wykonać ćwierć obrotu w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara. Podłączyć złącze czujnika położenia pedała hamulca. 37-14 37 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Cięgło hamulca ręcznego Odłączyć złącza. MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Nakrętki mocujące hamulec ręczny 37 Wymontować: – środkową konsolę, – mocowania dźwigni hamulca ręcznego, 2,1 DEMONTAŻ W kabinie Wymontować: – osłonę dźwigni zmiany biegów, – osłonę hamulca ręcznego, – czytnik karty RENAULT, – dwie przednie śruby centralne części deski rozdzielczej, – linki dźwigni hamulca ręcznego, – dźwignię hamulca ręcznego. MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. – dwie tylne śruby środkowa konsola. 37-15 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Cięgło hamulca ręcznego REGULACJA Regulacja koła Nieprawidłowa regulacja hamulca ręcznego: ● uniemożliwia prawidłowe działanie systemu automatycznej kompensacji luzu szczęk hamulcowych, ● powoduje długi skok pedału hamulca. Wymontować oba tylne koła. 37 Upewnić się: – czy linki przesuwają się prawidłowo, – co do sposobu przemieszczania się dźwigni hamulca ręcznego i ustawić je w położeniu dolnym krańcowym. Nie należy w żadnym przypadku naciągać linki, aby usunąć usterkę, gdyż nie odniesie to skutku i pojawi się ona ponownie. Hamulec ręczny nie służy do kasowania luzu szczęk, jego regulację należy przeprowadzać wyłącznie przy wymianie: – klocków hamulcowych, – linek, – dźwigni hamulca ręcznego. Poza w/w naprawami, regulacja hamulca ręcznego jest niedozwolona. Regulację wykonuje się w kabinie, na poziomie środkowej konsoli. Regulacja centralna Wyregulować hamulec ręczny w celu zetknięcia końcówki z dźwignią bez jej przemieszczania. W podłokietniku środkowym podnieść klapkę do regulacji i ustawić nakrętkę dźwigni hamulca. Wyregulować tak, aby dźwignie nie stykały się między 1szą i 2gą zapadką dźwigni hamulca ręcznego, i pozostały nie zetknięte na 2giej zapadce. Następnie zamontować koła. 37-16 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Giętki przewód hamulcowy 37 ŚRODKI OSTROŻNOŚCI PRZY DEMONTAŻU - MONTAŻU CYLINDERKA LUB PRZEWODU HAMULCOWEGO Ze względów bezpieczeństwa, aby uniknąć skręcenia przewodu hamulcowego, który mógłby zetknąć się z elementem zawieszenia, konieczne jest zachowanie następującej kolejności wykonywania operacji: DEMONTAŻ MONTAŻ Odkręcić (kluczem do przewodów) złącze (1) przewodu sztywnego od przewodu elastycznego (2) do momentu, gdy sprężyna (3) zostanie zwolniona, co pozwoli na wysunięcie przewodu elastycznego z rowków (4). Założyć zacisk i przykręcić do niego przewód elastyczny, następnie dokręcić go momentem 1,4 daN.m. Elastyczne przewody należy montować, gdy zawieszenie jest ustawione: – Koła na podłożu (zawieszenie pod obciążeniem) – Koła w linii prostej Umieścić zakończenie zewnętrznej części przewodu na uchwycie podtrzymującym (5), unikając skręcenia i sprawdzić czy końcówka (4) wsuwa się swobodnie w wyżłobienia uchwytu, następnie założyć: – sprężynę (3), – przewód sztywny na przewód giętki uważając, by ten ostatni nie obracał się przy dokręcaniu. Dokręcić złącze zalecanym momentem. Odpowietrzyć układ hamulcowy. Odkręcić przewód elastyczny od zacisku i, ewentualnie, zacisk. 37-17 STEROWANIE ELEMENTÓW 137MECHANICZNYCH Rysunek w rozłożeniu pompy siłownika sprzęgła 37-18 37 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Cylinderek pompy sprzęgła DEMONTAŻ Odłączyć akumulator W kabinie Wymontować przegub kulisty pompy sprzęgła na pedale sprzęgła. W komorze silnika Spuścić płyn ze zbiornika płynu hamulcowego aż poziom opadnie poniżej otworu zasilania pompy. Ułożyć szmatkę pod tym otworem, a następnie odłączyć przewód od zbiornika płynu hamulcowego i założyć zatyczki. Wyjąć zacisk (1) przytrzymujący przewód łączący pompę-siłownik na pompie. Ułożyć szmatkę pod pompą, a następnie odłączyć przewód łączący na pompie i założyć zatyczkę na każdy otwór. Wymontować pompę z przegrody czołowej obracając ją o ćwierć obrotu (mocowanie typu bagnetowego) za pomocą narzędzia Emb. 1596. 37-19 37 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Cylinderek pompy sprzęgła 37 MONTAŻ Sprawdzić stan uszczelek. Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Pompa posiada występ zapobiegający niewłaściwemu montażowi, istnieje tylko jedna prawidłowa pozycja. Uzupełnić poziom zbiornika płynu hamulcowego. Sprawdzić prawidłowe działanie zespołu sprzęgła. Dolać płynu hamulcowego do zbiornika. Odpowietrzyć układ hydrauliczny: – podłączyć do otworu (C) przewód połączony ze zbiornikiem napełnionym płynem hamulcowym, – podnieść spinkę (2), – odczepić przewód do pierwszego położenia, – zamontować aparat do odpowietrzania, – uruchomić aparat do odpowietrzania, – zaczekać na całkowite ujście powietrza z układu hydraulicznego, – przypiąć przewód do siłownika sprzęgła. 37-20 PK6 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Siłownik sprzęgła Wymontować skrzynię biegów. MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba mocująca siłownik na obudowie sprzęgła 37 Odłączyć złącze (C) cylinderka siłownika sprzęgła wymontowując spinkę (3). 0,9 DEMONTAŻ Demontaż siłownika sprzęgła może być przeprowadzony dopiero po wymontowaniu skrzyni biegów. Odłączyć przewód łączący pompę-siłownik wyjmując spinkę (2) znajdującą się na złączu (C). Wymontować trzy śruby (B) mocujące cylinderek siłownika sprzęgła, a następnie wyjąć go. UWAGA: w żadnym wypadku nie włączać układu, gdy siłownik jest wymontowany (nawet jeśli jest on połączony z pedałem sprzęgła), mogłoby to spowodować wyrzucenie tłoka hydraulicznego i łożyska siłownika. 37-21 PK6 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Siłownik sprzęgła 37 MONTAŻ Sprawdzić stan uszczelek. Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Dokręcić dwie śruby (B) mocujące siłownik momentem 0,9 daN.m. Uzupełnić poziom w zbiorniku płynu hamulcowego. Sprawdzić prawidłowe działanie zespołu sprzęgła. WAŻNE: nie należy nakładać smaru na wał wyjściowy ze skrzyni biegów, by nie dopuścić do uszkodzenia siłownika. UWAGA: należy wymienić siłownik sprzęgła po wymianie mechanizmu sprzęgła, by zapobiec wszelkim ewentualnym wyciekom. Dolać płynu hamulcowego do zbiornika. Odpowietrzyć układ hydrauliczny: – podłączyć do otworu (C) przewód połączony ze zbiornikiem napełnionym płynem hamulcowym, – podnieść spinkę (2), – odczepić przewód do pierwszego położenia, – zamontować aparat do odpowietrzania, – uruchomić aparat do odpowietrzania, – poczekać na całkowite odpowietrzenie układu hydraulicznego. – przypiąć przewód do siłownika sprzęgła. 37-22 JR - JH STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Siłownik sprzęgła DEMONTAŻ MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba mocująca siłownik na obudowie sprzęgła 37 Odłączyć złącze (C) cylinderka siłownika sprzęgła wykręcając dwie śruby (A). 0,9 DEMONTAŻ UWAGA: Demontaż siłownika sprzęgła (C) może być przeprowadzony dopiero po wymontowaniu skrzyni biegów, patrz rozdział 21. Wymontować dwie śruby (B) mocujące cylinderka siłownika sprzęgła, a następnie wyjąć go. UWAGA: w żadnym wypadku nie włączać układu, gdy siłownik jest wymontowany (nawet jeśli jest on połączony z pedałem sprzęgła), mogłoby to spowodować wyrzucenie tłoka hydraulicznego i łożyska siłownika. 37-23 JR - JH STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Siłownik sprzęgła 37 MONTAŻ Sprawdzić stan uszczelek. Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Dokręcić dwie śruby (A) i (B) mocujące siłownik momentem 0,9 daN.m. Uzupełnić poziom w zbiorniku płynu hamulcowego. Sprawdzić prawidłowe działanie zespołu sprzęgła. WAŻNE: nie należy nakładać smaru na wał wyjściowy ze skrzyni biegów, by nie dopuścić do uszkodzenia siłownika. UWAGA: należy wymienić siłownik sprzęgła po wymianie mechanizmu sprzęgła, by zapobiec wszelkim ewentualnym wyciekom. Dolać płynu hamulcowego do zbiornika. Odpowietrzyć układ hydrauliczny: – Podłączyć do otworu (C) przewód połączony ze zbiornikiem płynu hamulcowego, – Podnieść spinkę (2), – Odczepić przewód do pierwszego położenia, – Zamontować aparat do odpowietrzania, – Uruchomić aparat do odpowietrzania, – Poczekać na całkowite odpowietrzenie układu hydraulicznego, – Zamocować przewód na siłowniku sprzęgła. 37-24 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Przewody sterowania sprzęgłem 37 DEMONTAŻ MONTAŻ Odłączyć akumulator. Sprawdzić stan uszczelek. Zlać płyn hamulcowy ze zbiorniczka w taki sposób, by poziom płynu znajdował się pod otworem zasilania siłownika. Wykonać operacje demontażu w odwrotnej kolejności. UWAGA: W trakcie montażu: – nie uszkodzić poszczególnych przewodów, – zwrócić uwagę na sposób ich ułożenia, – umieścić prawidłowo spinki mocujące. Ułożyć szmatkę pod tym otworem, a następnie odłączyć przewód zbiornika płynu hamulcowego i założyć zatyczki. Zdjąć spinkę mocującą przewodu łączącego pompęsiłownik na pompie. Dolać płynu hamulcowego do zbiornika. Ułożyć szmatkę pod pompą, a następnie odłączyć przewód łączący na pompie i założyć zatyczki na wszystkich otworach. Odpowietrzyć układ hydrauliczny: – podłączyć do otworu (C) przewód połączony ze zbiornikiem napełnionym płynem hamulcowym, – podnieść spinkę (2), – wyciągnąć przewód do pierwszego położenia, – zamontować aparat do odpowietrzania, – uruchomić aparat do odpowietrzania, – zaczekać na całkowite ujście powietrza z układu hydraulicznego, – przypiąć przewód do siłownika sprzęgła. Odłączyć przewód łączący pompę-siłownik zdejmując spinkę (2) znajdującą się na złączu (C). Umieścić zatyczki na otworach. Wyjąć delikatnie przewód łączący pompę-siłownik, uważając, by nic nie uszkodzić. Uzupełnić poziom w zbiorniku płynu hamulcowego. Sprawdzić prawidłowe działanie zespołu sprzęgła. 37-25 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Pedał sprzęgła MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Nakrętka wspornika 3,4 DEMONTAŻ Odłączyć akumulator Ustawić koła w linii prostej. Odłączyć przegub pompy sprzęgła na pedale. Wymontować: – trzy nakrętki (A) wspornika, – dwa złącza (B) czujników pedałów. MONTAŻ Postępować w odwrotnej kolejności niż przy demontażu. Dokręcić nakrętki momentem 3,4 daN.m. 37-26 37 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Moduł sterujący RYSUNEK W ROZŁOŻENIU ZEWNĘTRZNE LINKI STERUJĄCE W SKRZYNI BIEGÓW JR/JH ZEWNĘTRZNE LINKI STERUJĄCE W SKRZYNI BIEGÓW PK 37-27 37 JR - JH STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Moduł sterujący W komorze silnika: MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba mocująca modułu 37 Wymontować: – obudowę tłumika szumów ssania (C), 3 DEMONTAŻ Czynność tą wykonuje się po uprzednim wymontowaniu środkowej konsoli (patrz odpowiedni rozdział). – śrubę mocującą zewnętrznego sterowania biegów, Pod pojazdem: Odłączyć sondę Lambda (A). Wymontować: – układ wydechowy (patrz rozdział 19), – dwie śruby mocujące ekran termiczny, – ekran termiczny (B). – zewnętrzną linkę sterującą biegów wraz z modułem sterującym. MONTAŻ Postępować w odwrotnej kolejności niż przy demontażu. 18614 37-28 PK STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Moduł sterujący W komorze silnika: MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Śrubę mocującą modułu 37 Wymontować skrzynkę przekaźników (C). 3 DEMONTAŻ Czynność tą wykonuje się po uprzednim wymontowaniu środkowej konsoli (patrz odpowiedni rozdział). Zdjąć spinki (D) zewnętrznych linek sterujących biegami (E). Pod pojazdem: Wymontować: – układ wydechowy (patrz rozdział 19), – dwie śruby mocujące ekran termiczny, – ekran termiczny (B). 18614 37-29 PK STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Moduł sterujący Wymontować linkę sterującą wybieraniem biegów wraz z modułem sterującym. MONTAŻ Postępować w odwrotnej kolejności niż przy demontażu. 37-30 37 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Moduł sterujący RYSUNEK W ROZŁOŻENIU ZEWNĘTRZNE LINKI STERUJĄCE W SKRZYNI DP0/SU1 37-31 37 DP0/SU1 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Moduł sterujący 37 MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Śruba mocująca modułu 3 CECHA SZCZEGÓLNA: Kiedy pojazd jest unieruchomiony, możliwe jest odblokowanie dźwigni wybierania biegów poprzez wciśnięcie przycisku znajdującego się pod osłoną. Za pomocą ostrego narzędzia naciąć spód modułu zgodnie z odciśniętem wzorem. Wyjąć linkę z modułu. Wymontować moduł sterujący (A). DEMONTAŻ Czynność tą wykonuje się po uprzednim wymontowaniu środkowej konsoli. Pod pojazdem: Odłączyć sondę Lambda (A) (jeśli pojazd jest w nią wyposażony). Wymontować: – układ wydechowy (patrz rozdział 19), – dwie śruby mocujące ekran termiczny, – ekran termiczny (B). MONTAŻ Postępować w odwrotnej kolejności niż przy demontażu. UWAGA: umieścić prawidłowo linki. 37-32 DP0 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Zewnętrzny drążek zmiany biegów 37 DEMONTAŻ LINEK ZMIANY I WYBIERANIA BIEGÓW DEMONTAŻ Pod pojazdem: Wymontować sondę Lambda (A). Wymontować: – układ wydechowy (patrz rozdział 19), – dwie śruby mocujące ekran termiczny, – ekran termiczny (B). Odpiąć: – przegub (1) linki przełącznika wielofunkcyjny (CMF), – linkę (2) przełącznika wielofunkcyjnego odblokowując ogranicznik osłony linki. UWAGA: podczas tej operacji nie wolno poruszyć pomarańczowego pierścienia. Możliwe jest jego pęknięcie podczas montażu lub demontażu. W danym przypadku nie trzeba wymieniać przewodu sterującego, ponieważ brak tej części nie powoduje zakłócenia w działaniu systemu. Za pomocą ostrego narzędzia naciąć spód modułu zgodnie z odciśniętem wzorem. W komorze silnika: Wymontować obudowę tłumika szumów ssania (C). Wymontować zewnętrzną linkę sterującą biegami. 37-33 DP0 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Zewnętrzny drążek zmiany biegów MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Wyregulować linkę zmiany biegów na poziomie przełącznika wielofunkcyjnego. Nacisnąć na zaczep (T) następnie zablokować w położeniu za pomocą zaczepu. Podłączyć linkę do przegubu przełącznika wielofunkcyjnego w położeniu N do wybieraka biegów i do przełącznika wielofunkcyjnego (CMF). Poruszyć zacisk zaczepu (T) w celu zablokowania położenia. Regulacja jest wykonana. 37-34 37 SU1 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Zewnętrzny drążek zmiany biegów DEMONTAŻ LINEK ZMIANY I WYBIERANIA BIEGÓW 37 Odpiąć: – przegub (1) linki przełącznika wielofunkcyjny (CMF), – linkę (2) przełącznika wielofunkcyjnego odblokowując ogranicznik osłony linki. DEMONTAŻ UWAGA: podczas tej operacji nie wolno poruszyć pomarańczowego pierścienia. Możliwe jest jego uszkodzenie podczas demontażu lub montażu. W danym przypadku nie trzeba wymieniać przewodu sterującego, ponieważ brak tej części nie powoduje zakłócenia w działaniu systemu. Pod pojazdem: Wymontować: – układ wydechowy (patrz rozdział 19), – dwie śruby mocujące ekran termiczny, – ekran termiczny (B). Za pomocą ostrego narzędzia naciąć spód modułu zgodnie z odciśniętem wzorem. W komorze silnika: Wymontować zewnętrzną linkę sterującą biegami. Wymontować osłonę pod silnikiem (C). 37-35 SU1 STEROWANIE ELEMENTÓW MECHANICZNYCH Zewnętrzny drążek zmiany biegów MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Wyregulować linkę zmiany biegów na poziomie przełącznika wielofunkcyjnego. Nacisnąć na zaczep (T), następnie zablokować w pozycji za pomocą zacisku. Podłączyć linkę do przegubu przełącznika wielofunkcyjnego w położeniu N do wybieraka biegów i do przełącznika wielofunkcyjnego (CMF). Poruszyć zaciskiem zaczepu (T) zablokowania położenia. Regulacja jest wykonana. 37-36 37 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE 138 Kontrola toru jazdy MK 60 1 2 3 4 Pompa hydrauliczna z modułem zmiany ciśnienia Moduł elektroniczny ABS; ESP (Electronic Stability Program) Czujnik koła Miernik przyśpieszenia, czujnik obrotu. 38-1 38 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 1 2 3 4 5 6 7 8 Zespół hydrauliczny Czujnik koła Czujnik kąta koła kierownicy Czujnik prędkości obrotu i przyśpieszenia poprzecznego Moduł elektroniczny kontroli silnika Obudowa przepustnicy z silnikiem Czujnik ciśnienia Połączenie CAN 38-2 38 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A Zespół hydrauliczny moduł elektroniczny Siłownik wspomagania układu hamulcowego składający się z elementów mechanicznych Czujnik kąta koła kierownicy Czujnik prędkości obrotu i prędkości poprzecznej Prędkość pojazdu Sieć CAN Czujnik koła Gniazdo diagnostyczne Sieć połączeń specyficznych CAN 38-3 38 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 WSTĘP System ESP (Electronic Stability Program) jest urządzeniem uzupełniającym układ ABS. OPIS ESP (Electronic Stability Program) składa się z następujących elementów: – zespół wspomaganie wyposażony w: system AFU (System Awaryjnego Wspomagania Układu Hamulcowego), pompę hamulcową wyposażoną w czujnik ciśnienia, – zespół elektropompy składający się z: – pompy hydraulicznej, – z modułu zmiany ciśnienia (dwanaście elektrozaworów), – z modułu elektronicznego. – czujnik kąta koła kierownicy, – czujnik obrotu i przyśpieszenia poprzecznego, – cztery czujniki kół. ZASADA DZIAŁANIA System ESP (Electronic Stability Program) oblicza tor odniesienia pojazdu i, jeśli rzeczywisty tor pojazdu różni się od toru odniesienia, stosuje korygujący sposób hamowania. Tor rzeczywisty jest obliczany w czasie rzeczywistym na podstawie pomiarów wykonywanych w pojeździe. Odpowiada on żądanemu prawidłowemu zachowaniu się pojazdu. Te pomiary to: – prędkość kół, – kąt skrętu koła kierownicy. Tor odniesienia jest porównywany z torem rzeczywistym pojazdu, określanym na podstawie pomiarów: – prędkości obrotu, – przyśpieszenia poprzecznego. System Kontroli Toru Jazdy (Electronic Stability Program) używa jako wartości regulacyjnych odchyleń między tymi dwoma torami w celu wyznaczenia sposobu hamowania, który zostanie zastosowany w jednym lub w wielu kołach zależnie od wybranej strategii. Siły wytworzone przez układ hamulcowy zmieniają moment obrotowy zachowania pojazdu, który pozwala zapewnić mu tor jazdy odpowiadający żądanemu zachowaniu. 38-4 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 Kiedy następuje ingerencja systemu ESP (Electronic Stability Program)? Kierunek wybrany przez kierowcę W jakim kierunku jedzie pojazd? Analizowanie zamiaru kierowcy Potwierdzony tor jazdy Wyznaczenie ODCHYLENIA od TORU JAZDY DZIAŁANIA KORYGUJĄCE HAMULCE I SILNIK 38-5 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 ZESPÓŁ HYDRAULICZNY Wymontować: – koła, – lewy chlapacz, – przednią część prawego chlapacza, – złącze długie, – zderzak, – moduł regulacji powietrza (silnik L7X), – blok grzania świec żarowych (silnik F9Q), – złącze ABS, MOMENTY DOKRĘCANIA (w daN.m) Przewody hamulcowe zespołu 1,4 Śruba łącznika podłużnicy aluminiowej 4,4 Śruba aluminiowej podłużnicy 4,4 Zespół hydrauliczny MK 60 składa się z dwunastu elektrozaworów (w zespole ABS jest ich osiem). Moduł elektroniczny jest wyposażony w większy procesor mocy (steruje on większą ilością parametrów). – górne przewody ABS, – dolne przewody ABS, Zespół hydrauliczny jest umieszczony z przodu po lewej stronie pojazdu, za zderzakiem przednim. UWAGA: zespoły hydrauliczne MARK 60 wyposażone w system kontroli toru jazdy i zespoły hydrauliczne MARK 60, które nie są wyposażone w ten system mają podobny wygląd. Należy koniecznie sprawdzić zespół hydrauliczny zamontowany w pojeździe przed przystąpieniem do jego wymiany. DEMONTAŻ Odłączyć akumulator. 38-6 38 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 MONTAŻ – spinki mocujące przewody na wsporniku, Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. Odpowietrzyć układ hamulcowy (patrz metoda). – dwa łączniki lewe. Odkręcić bez zdejmowania dwie śruby przednie podłużnicy aluminiowej. Wymontować: – trzy śruby mocujące wspornika ABS, – trzy śruby mocujące układ ABS na wsporniku, – układ ABS. 38-7 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 MODUŁ ELEKTRONICZNY ABS MONTAŻ DEMONTAŻ W trakcie montażu nowego modułu elektronicznego, nie należy zapominać po zamocowaniu widełek połączeniowych (B) między układem i modułem elektronicznym. Demontaż modułu elektronicznego nie wiąże się z koniecznością całkowitego demontażu układu w pojeździe. Wymontować: – dwie śruby mocujące na pompie hydraulicznej, – moduł elektroniczny. UWAGA: w trakcie demontażu pompa hydrauliczna (A) powinna być dociśnięta do modułu zmiany ciśnienia. 38-8 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 Przyporządkowanie ścieżek w układzie ABS z systemem ESP (Electronic Stability Program) i z elektronicznym Systemem Awaryjnego Wspomagania Układu Hamulcowego 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 zasilanie baterii zespołu elektropompy linia DIAG K sygnał przemieszczania pedału* zasilanie po włączeniu zapłonu masa czujnika pedału* sygnał czujnika przyśpieszenia poprzecznego** zasilanie 5 voltów czujnik przemieszczenia pedału* nie podłączony* nie podłączony* nie podłączony* linia CAN H CAN H rozdwojona (nie podłączona) nie podłączony* CAN L rozdwojona (nie podłączona) linia CAN L masa zasilanie cewki przy włączonym wspomaganiu* zasilanie 5 voltów czujnik ciśnienia masa czujnika ciśnienia sygnał czujnika ciśnienia nie podłączony* nie podłączony* nie podłączony* masa czujnika obrotu, przyśpieszenia poprzecznego* linia CAN L specyficzna zasilanie czujnika obrotu, przyśpieszenia poprzecznego* 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 styk normalnie rozwarty* wspólna ścieżka styku* linia CAN H specyficzna styk normalnie zwarty* sterowanie cewki przy włączonym wspomaganiu* zasilanie baterii elektrozaworów masa czujnika prędkości prawego przedniego koła zasilanie/sygnał czujnika koła prawego przedniego sterowanie przekaźnikiem wyłączania świateł stop* zasilanie/sygnał czujnika koła tylnego lewego masa czujnika prędkości koła tylnego lewego sterowanie ON/OFF ASR (System Antypoślizgowy) ESP (System Kontroli Toru Jazdy) obrotomierz sygnał czujnik prędkości obrotu* włącznik świateł stop masa czujnik prędkości koła tylnego prawego zasilanie/sygnał czujnika koła tylnego prawego nie podłączony* zasilanie/sygnał czujnika koła przedniego lewego masa czujnik prędkości koła przedniego lewego masa Przyporządkowanie ścieżek w układzie ABS z systemem ESP (Electronic Stability Program) i z mechanicznym Systemem Awaryjnego Wspomagania Układu Hamulcowego * ścieżka nie podłączona ** masa czujnika prędkości obrotu/przyśpieszenia poprzecznego 38-9 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 CZUJNIK KĄTA KOŁA KIEROWNICY System Kontroli Toru Jazdy (Electronic Stability Program) używa czujnika kąta koła kierownicy w celu obliczania toru jazdy wybranego przez kierowcę. Informacja ta jest interpretowana jak komenda kierowcy. Czujnik kąta koła kierownicy nie jest zwykłym czujnikiem, może być on traktowany jako prawdziwy moduł elektroniczny. Posiada on dwa procesory, które, dzięki redundancji, zapewniają skuteczność informacji dostarczanej do specyficznej sieci połączeń CAN. – złącza poduszki powietrznej, – złącza w kole kierownicy, – śruba mocująca kierownicę. Ten czujnik znajduje się na kolumnie kierownicy, jest on przymocowany do zespołu przełącznik obrotowy. Ustawić koła p[pojazdu w linii prostej. DEMONTAŻ Przed przystąpieniem do wykonywania jakichkolwiek czynności w układach poduszek powietrznych, zablokować moduł elektroniczny za pomocą urządzeń diagnostycznych. Pozwala to na odblokowanie blokady elektrycznej kolumny kierowniczej (patrz rozdział 88). Wymontować: – poduszkę powietrzną, 38-10 38 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 Podnosić po dwa zaciski górne i dolne przechylając nieznacznie korpus czujnika. Wymontować czujnik kąta koła kierownicy MONTAŻ Jeśli czujni jest nowy, zdjąć zawleczkę i pozostawić oznaczenie koloru żółtego w środku otworu. Wypośrodkować czujnik za pomocą prowadników. Zablokować cztery zaciski. Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. – dwie śruby mocujące obudowę kolumny kierownicy, – dwie górne obudowy wraz z listwą ozdobną tablicy wskaźników, UWAGA: Wyżłobienia w kierownicy posiadają zabezpieczenia zapobiegające przed nieprawidłowym montażem. Kierownica powinna się wsuwać swobodnie w rowki. Należy uważać, aby ich nie uszkodzić. Śruba mocująca kierownicę musi być koniecznie wymieniona po każdym demontażu i dokręcona momentem (4,4 daN.m). – obudowę dolną. Odłączyć złącze na czujniku kąta koła kierownicy. 38-11 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 USTAWIANIE CZUJNIKA KĄTA KOŁA KIEROWNICY Włączyć zapłon. Poruszyć kierownicą tak, by obróciła się o kąt większy niż 4°, co odpowiada około 1 cm na obwodzie koła kierownicy. Powoduje to przejście czujnika w stan czuwania. Ustawić koła w linii prostej koło kierownicy poziomo (z tolerancją około ± 15°). Za pomocą urządzenia diagnostycznego nawiązać łączność z modułem elektronicznym Systemu Kontroli Toru Jazdy (Electronic Stability Program) i uruchomić procedurę ustawiania czujnika. Po wykonaniu czynności wyzerować usterki modułu elektronicznego. Wyłączyć zapłon. 38-12 38 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 CZUJNIK PRĘDKOŚCI OBROTU I PRZYŚPIESZENIA POPRZECZNEGO 38 Wymontować: – dwie nakrętki mocujące wspornika czujnik prędkości obrotu i przyśpieszenia poprzecznego, Te dwa czujniki znajdują się na poziomie środkowej konsoli, przed dźwignią hamulca ręcznego. – wspornik czujnika prędkości obrotu i przyśpieszenia poprzecznego. MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Nakrętka czujnika MONTAŻ 2 Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. DEMONTAŻ W kabinie Wymontować: – osłonę dźwigni zmiany biegów, – osłonę hamulca ręcznego, – wspornik górny środkowej konsoli. Odłączyć złącza. 38-13 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 CZUJNIKI KÓŁ – z tyłu w nadkolach za chlapaczem. DEMONTAŻ MONTAŻ Za pomocą płaskiego śrubokręta nacisnąć na czujnik wspornika w (G) w celu jego zwolnienia. Zacisnąć czujnik. Podłączyć złącza przestrzegając takiego samego ułożenia jak przed demontażem. Pociągnąć za czujnik w celu jego wyjęcia. Sprawdzić szczelinę za pomocą zestawu szczelinomierzy (nie regulowane). Przód Z = 0,6 mm ± 0,5 Tył Z = 0,8 mm ± 0,5 UWAGA: w celu uniknięcia ryzyka wystąpienia usterki, należy upewnić się co do prawidłowego podłączenia złączy. Czujnik powinien być zamontowany ręcznie. W trakcie jego montażu nie należy go uderzać. nie ciągnąć za przewody ABS; grozi to ich uszkodzeniem. Odłączyć czujniki: – po przedniej stronie wsporników czujnika, 38-14 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 CZUJNIK CIŚNIENIA Przekazuje do modułu elektronicznego informację o ciśnieniu hydraulicznym na poziomie pompy hamulcowej. DEMONTAŻ MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) Czujnik ciśnienia 2,5 Ustawić pojazd na podnośniku. Umieścić przycisk na pedale w celu uniknięcia wypłynięcia płynu. UWAGA: należy pamiętać wypływaniu płynu hamulcowego, w celu uniknięcia uszkodzenia części mechanicznych i karoseryjnych znajdujących się w okolicy układu hamulcowego. Wymontować: – przewód powietrza, – zbiornik wyrównawczy. Za pomocą strzykawki napełnić wstępnie nowy czujnik w celu uniknięcia pęcherzyków powietrza w układzie. Uwaga: pod koniec napełniania płyn hamulcowy powinien utworzyć rodzaj sklepienia na wejściu czujnika. Wymontować czujnik ciśnienia używając w tym celu szmatki i wymienić go natychmiast na nowy. MONTAŻ Wykonywać czynności demontażu w odwrotnej kolejności. 38-15 38 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 Metody demontażu zespołu hydraulicznego systemu ABS są podobne przy demontażu zespołu hydraulicznego systemu kontroli toru jazdy. – czujnik obrotu i przyśpieszenia poprzecznego, – czujnik kąta koła kierownicy, – czujnik ciśnienia hydraulicznego, nie są obecne. UWAGA: zespoły hydrauliczne MARK 60 i zespoły hydrauliczne MARK 60 wyposażone w system kontroli toru jazdy mają podobny wygląd. Należy koniecznie sprawdzić typ zespołu hydraulicznego zamontowanego w pojeździe przed przystąpieniem do jego wymiany. 38-16 SYSTEMY HYDRAULICZNY STEROWANY ELEKTRONICZNIE Kontrola toru jazdy MK 60 38 ODPOWIETRZANIE UKŁADU UWAGA: zespół hydrauliczny jest wstępnie napełniony. Opisywaną procedurę odpowietrzania można stosować w następstwie demontażu jednego z następujących elementów: – zespół hydrauliczny, – pompa hamulcowa, – przewody (między zespołem hydraulicznym a pompą hamulcową). UWAGA: układ hamulcowy wyposażony w ABS nie może mieć żadnych usterek i powinien działać prawidłowo, w przeciwnym razie należy naprawić układ ABS zarówno jego część hydrauliczną jak i elektryczną. 1) Wykonać odpowietrzanie konwencjonalne układu hamulcowego stopą lub aparatem do odpowietrzania. UWAGA: jeśli po jeździe próbnej przy włączonej regulacji ABS, skok pedału nie jest prawidłowy, należy wykonać odpowietrzenie zespołu hydraulicznego. 2) Odpowietrzenie układu hydraulicznego WAŻNE: przestrzegać kolejności odpowietrzania zaczynając od hamulca tylnego prawego, następnie tylny lewy, przedni lewy wreszcie przedni prawy. a) Odpowietrzyć hamulec tylny prawy wykonując odpowietrzenie układu wtórnego zespołu hydraulicznego za pomocą urządzenia diagnostycznego: – włożyć naczynie odpowietrzające i przewód giętki, otworzyć wkręt odpowietrzający hamulca, – wcisnąć pedał hamulca pompując (około 10 wciśnięć), – przytrzymać stopę na pedale i wprowadzić komendę odpowietrzania za pomocą urządzenia diagnostycznego (patrz rozdział "pomoc w diagnostyce"), – wciskać pompując pedał hamulca podczas fazy odpowietrzania diagnostycznego, – a koniec cyklu odpowietrzania z użyciem urządzenia diagnostycznego, kontynuować wciskanie z pompowaniem pedału hamulca i zamknąć wkręt odpowietrzający. b) Wykonać procedurę opisaną w a) dla hamulca tylnego lewego, przedniego lewego i przedniego prawego. c) Skontrolować skok pedału, jeśli różni się od zalecanej wartości, przeprowadzić na nowo odpowietrzanie układu. WAŻNE: upewnić się, czy w zbiorniku znajduje się wystarczająca ilość płynu hamulcowego. 38-17