8.4. Analiza kultury organizacyjnej – kwestionariusz OCAI

8.4. Analiza kultury organizacyjnej – kwestionariusz OCAI

Podstawy zarządzania – DSM/MSEM/DSFRiU, Wydział Zarządzania UW
www.timo.wz.uw.edu.pl
www.facebook.com/timowz
8.4. Analiza kultury organizacyjnej – kwestionariusz OCAI
Materiał do tematu: Kultura organizacji
Kwestionariusz do oceny kultury organizacji (Organizational Culture Assessment Instrument,
OCAI) jest prawdopodobnie najczęściej dziś na świecie używanym narzędziem do diagnozy w
omawianym obszarze. Odpowiedzi na sześć pytań z przedstawionej wersji kwestionariusza
umożliwiają scharakteryzowanie kultury organizacji w nawiązaniu do sześciu podstawowych jej
przejawów. Skupiają się na podstawowych założeniach (dominujące cechy, spoiwo organizacji),
wzorcach interakcji (przywództwo, zarządzanie pracownikami) oraz kierunku, w jakim zmierza
organizacja (na co kładzie nacisk w strategii, jakie przyjęto kryteria sukcesu), co pozwala określić
podstawowe cechy kultury. Pierwszy etap procesu pomaga określić obecny typ kultury. Drugi etap
procesu pozwala sprecyzować typ kultury, który zdaniem pracowników należy wdrożyć, by firma
mogła stawić czoło przyszłym wyzwaniom i wymaganiom otoczenia oraz wykorzystać szanse, jakie
pojawią się przed nią w ciągu najbliższych pięciu lat. Na każde z sześciu pytań podano cztery
odpowiedzi, między które należy rozdzielić 100 punktów w zależności od tego, w jakim stopniu dana
odpowiedź odzwierciedla sytuację w badanej organizacji. Najwięcej punktów zostanie przypisanych
odpowiedzi, która jest najbliższa sytuacji panującej w organizacji. Na przykład jeśli na pytanie 1
odpowiedź A stanowi bardzo bliskie odzwierciedlenie postrzeganej sytuacji, odpowiedzi B i C są do
pewnego stopnia trafne, a odpowiedź D jest najmniej zbliżona do stanu faktycznego, można przypisać
55 punktów odpowiedzi A, po 20 punktów odpowiedziom B i C oraz 5 punktów odpowiedzi D. Ważne,
by suma punktów przypisanych odpowiedziom na każde pytanie wynosiła 100.
Kwestionariusz do oceny kultury organizacji – stan obecny i pożądany
1. Jaka jest ogólna charakterystyka organizacji
Stan
obecny
Stan
pożądany
100
100
A. Organizacja jest miejscem osobistego spotkania. Przypomina wielką
rodzinę. Ludzie mocno się angażują.
B. Dominującymi cechami organizacji są energia i przedsiębiorczość. Ludzie
chętnie podejmują ryzyko.
C. W organizacji liczą się przede wszystkim wyniki. Główną troską jest jak
najlepsze wykonywanie zadań. Pracownicy są bardzo ambitni i nastawieni
na osiągnięcia.
D. W organizacji obowiązuje ścisła hierarchia i kontrola. Tym, co robią ludzie,
zazwyczaj rządzą formalne procedury.
Ogółem
© Małgorzata Zbyrowska
Podstawy zarządzania – DSM/MSEM/DSFRiU, Wydział Zarządzania UW
www.timo.wz.uw.edu.pl
www.facebook.com/timowz
2. Jaki jest styl przywództwa w organizacji
Stan
obecny
Stan
pożądany
100
100
Stan
obecny
Stan
pożądany
100
100
Stan
obecny
Stan
pożądany
100
100
A. Przywództwo w organizacji powszechnie utożsamia się ze służeniem radą i
pomocą oraz roztaczaniem opieki.
B. Przywództwo w organizacji powszechnie utożsamia się z
przedsiębiorczością, nowatorstwem i podejmowaniem ryzyka.
C. Przywództwo w organizacji powszechnie utożsamia się ze stanowczością,
ekspansywnością, orientacją na wyniki.
D. Przywództwo w organizacji powszechnie utożsamia się z koordynowaniem,
sprawnym organizowaniem, stwarzaniem harmonijnych warunków do
osiągania dobrych wyników.
Ogółem
3. Jaki jest styl zarządzania pracownikami
A. W organizacji preferuje się pracę zespołową, dąży do powszechnej zgody i
uczestnictwa.
B. W organizacji preferuje się samodzielne podejmowanie ryzyka,
innowacyjność, swobodę i oryginalność.
C. W organizacji preferuje się ostrą rywalizację, stawiane są wysokie
wymagania i liczą się przede wszystkim osiągnięcia.
D. W organizacji preferuje się bezpieczeństwo zatrudnienia,
podporządkowanie, przewidywalność i niezmienność stosunków.
Ogółem
4. Co zapewnia spójność organizacji
A. Spójność organizacji jest zapewniona przez lojalność i wzajemne zaufanie.
Wysoko ceni się zaangażowanie w sprawy organizacji.
B. Spójność organizacji jest zapewniona przez zaangażowanie w innowacje i
rozwój. Kładzie się nacisk na szukanie nowych dróg.
C. Spójność organizacji jest zapewniona przez nacisk na wyniki i osiąganie
celów. Powszechnymi motywami działania są ekspansywność i chęć
zwyciężania.
D. Spójność organizacji jest zapewniona przez formalne zasady i regulaminy.
Najważniejsze jest sprawne funkcjonowanie.
Ogółem
© Małgorzata Zbyrowska
Podstawy zarządzania – DSM/MSEM/DSFRiU, Wydział Zarządzania UW
www.timo.wz.uw.edu.pl
www.facebook.com/timowz
5. Na co kładzie się największy nacisk
Stan
obecny
Stan
pożądany
100
100
Stan
obecny
Stan
pożądany
100
100
A. W organizacji kładzie się nacisk na rozwój osobisty. Obserwuje się duże
zaufanie, otwartość i współuczestnictwo.
B. W organizacji kładzie się nacisk na zdobywanie nowych zasobów i
podejmowanie nowych wyzwań. Ceni się szukanie nowatorskich rozwiązań
i możliwości.
C. W organizacji kładzie się nacisk na działania konkurencyjne i wyniki. Liczy się
osiąganie ambitnych celów i zwyciężanie na rynku.
D. W organizacji kładzie się nacisk na trwałość i niezmienność. Ważne są
sprawność, kontrola i praca bez zakłóceń.
Ogółem
6. Jakie są kryteria sukcesu w organizacji
A. Za miarę sukcesu uważa się rozwój zasobów ludzkich, pracę zespołową,
zaangażowanie pracowników i troskę o ludzi.
B. Za miarę sukcesu uważa się wytwarzanie najbardziej oryginalnych i
nowatorskich produktów oraz osiągnięcie pozycji lidera w dziedzinie
innowacyjności.
C. Za miarę sukcesu uważa się wygraną na rynku i pokonywanie konkurentów.
Najważniejsze jest osiągnięcie pozycji lidera na rynku.
D. Za miarę sukcesu uważa się sprawność działania. Najważniejsze są:
pewność dostaw, dotrzymywanie harmonogramów i niskie koszty
produkcji.
Ogółem

Obliczanie wyników. Należy zsumować wszystkie punkty przyznane odpowiedziom A w
kolumnie ‘stan obecny’ i sumę podzielić przez 6. Następnie tak samo obliczyć dla B, C i D oraz
dla ‘stanu pożądanego’ dla A, B, C i D. Każdą z liczb dla ‘stanu obecnego’ nanieść na wykres i
połączyć liniami w wyniku czego powstanie czworobok (zbliżony do kształtem do latawca).
Innym kolorem to samo działanie należy powtórzyć dla ‘stanu pożądanego’. Wykresy te są
bardzo przydatne do celów diagnostycznych, ponieważ wyraźnie na nich widać, które cechy
kultury organizacji dominują, a które są mniej istotne. Porównanie ‘stanu obecnego’ z
‘pożądanym’ umożliwi ustalenie, gdzie należy przeprowadzić zmiany.
© Małgorzata Zbyrowska
Podstawy zarządzania – DSM/MSEM/DSFRiU, Wydział Zarządzania UW
www.timo.wz.uw.edu.pl
www.facebook.com/timowz
Układy współrzędnych do naniesienia profili kultury dla poszczególnych pytań
kwestionariusza OCAI
Klan
Adhokracja
50
Klan
Adhokracja
50
40
40
30
30
20
20
10
10
10
20
30
10
20
30
40
40
50
Hierarchia
50
Rynek
1. Charakterystyka organizacji
Klan
Adhokracja
50
Hierarchia
Rynek
2. Przywództwo w organizacji
Klan
Adhokracja
50
40
40
30
30
20
20
10
10
10
20
30
10
20
30
40
40
50
Hierarchia
50
Rynek
3. Zarządzanie pracownikami
Klan
Adhokracja
50
Hierarchia
Rynek
4. Co zapewnia spójność organizacji
Klan
Adhokracja
50
40
40
30
30
20
20
10
10
10
20
30
10
20
30
40
40
50
Hierarchia
50
Rynek
5. Na co kładzie się nacisk
Hierarchia
Rynek
6. Kryteria sukcesu
Zadanie:
1. W oparciu o narzędzie do pomiaru kultury organizacyjnej (przedstawiony kwestionariusz) –
dokonaj analizy obecnej kultury organizacyjnej firmy Google oraz zaplanuj jej zmianę.
Źródło: Cameron, K. S. i Quinn, R. E. (2015). Kultura organizacyjna – diagnoza i zmiana. Model wartości konkurujących.
Warszawa: Wolters Kluwer.
© Małgorzata Zbyrowska