Forma: wykłady – 25 h ćwiczenia – 20 h Forma zaliczenia: ocena

!
Forma: wykłady – 25 h
ćwiczenia – 20 h
Forma zaliczenia: ocena projektów wykonywanych na ćwiczeniach + egzamin pisemny z teorii
Osoby odpowiedzialne za prowadzenie przedmiotu:
dr inż. Taida Tarabuła – wykłady i ćwiczenia
dr inż. Marek Sławski - ćwiczenia
Cel przedmiotu:
Blok łączy w sobie dwa przedmioty: ekologię oraz ochronę środowiska. Zajęcia mają na celu zapoznanie
studentów ze współczesnymi zagrożeniami środowiska, mechanizmami ich działania oraz sposobami
zapobiegania i przeciwdziałania tym zagrożeniom, ze szczególnym uwzględnieniem środowiska leśnego. Silny
nacisk położony jest na regionalne i globalne rozmiary skutków środowiskowych, które mają często u źródeł
działania lokalne. Część zajęć dotyczy ekologii krajobrazu, w tym struktury krajobrazu, źródeł heterogenności i
dynamiki układów krajobrazowych, a także skalowania w badaniach ekologicznych oraz transportu
zanieczyszczeń w krajobrazie.
Tematyka wykładów:
1. Definicje podstawowych pojęć: środowisko a przyroda, ekosystem a krajobraz, ekologia a ochrona
środowiska;
2. Skalowanie przestrzenne i czasowe systemów i procesów ekologicznych – wpływ skali na ocenę
zjawisk i procesów przyrodniczych
3. Globalne zmiany środowiska i ich uwarunkowania.
4. Zmiany klimatyczne, obieg C a bilans energetyczny Ziemi, obieg wody w biosferze;
5. Zanieczyszczenia i drogi ich migracji w środowisku
6. Eutrofizacja środowiska związkami N i P
7. Zakwaszenie środowiska
8. Metale śladowe w środowisku
9. Hałas, promieniowanie elektromagnetyczne i radioaktywne
10. Degradacja gleb
11. Spadek różnorodności biologicznej.
12. Dynamika układów krajobrazowych – czynniki różnicujące krajobraz; Zaburzenia i sukcesja;
Fragmentacja lasów – przyczyny i skutki
13. Historyczne i współczesne działania człowieka w krajobrazie i ich wpływ na środowisko
14. Rola lasów, zadrzewień i obszarów podmokłych; Lasy i bagna jako naturalne filtry zanieczyszczeń
15. Stan środowiska w Polsce; Prawo ochrony środowiska w Polsce i na świecie
Tematyka ćwiczeń:
1. Analiza struktury krajobrazu; Wpływ skali (zasięgu i ziarna) na wyniki; 4 h
2. Rozpoznawanie i opis podstawowych elementów strukturalnych krajobrazu w terenie; Analiza struktury
krajobrazu oraz analizy środowiskowe okolic Skarpy Ursynowskiej – 4h;
3. Opracowanie wyników analiz terenowych; Waloryzacja przyrodnicza i środowiskowa krajobrazu okolic
Skarpy Ursynowskiej, projekt poprawy walorów przyrodniczych i środowiskowych; Wykonanie obliczeń i
map tematycznych; Prezentacje projektów; 6 h
4. Pomiary i analiza „zanieczyszczenia” hałasem Kampusa SGGW; Opracowanie mapy akustycznej– 2 h
5. Dynamika zaburzeń w krajobrazie leśnym; Symulacje komputerowe; 2 h
6. Model transportu zanieczyszczeń w różnych typach krajobrazu; Wpływ zagospodarowania obszaru na stan
środowiska; „Oczyszczalnie” leśne; – 2h
Zalecana literatura:
Ekologia krajobrazu:
1. Turner M.G., Gardner R.H., O’Neill R.V. – Landscape Ecology in Theory and Practice – Pattern and
Process, Springer-Verlag, 2001
2. Gergel S.E., Turner M.G. (red.) – Learning Landscape Ecology: A practical guide to concepts and
techniques, Springer-Verlag, 2002
3.
4.
Richling A., Solon J., Ekologia krajobrazu, Wyd. Naukowe PWN, 1994
Metody oceny środowiska przyrodniczego: wizualne walory krajobrazu, antropogeniczne zmiany
środowiska, Gea 2, 1992
5. Cymerman R., Falkowski J., Hopfer A. – Krajobrazy wiejskie (klasyfikacja i kształtowanie) – Skrypty
Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, Wydawnictwo Art, Olsztyn 1992;
6. Poradnik lokalnej ochrony przyrody – Wyd. Lubuskiego Klubu Przyrodników – Świebodzin 2000;
7. Ryszkowski L., Bałazy S. (red.) – Wybrane problemy ekologii krajobrazu, Zakład Badań Środowiska
Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań 1993;
8. Forman R.T.T., Gordon M. – Landscape ecology, J. Wiley and Sons, New York 1986
Ochrona środowiska:
1.
2.
3.
4.
5.
O’Neill P. – „Chemia środowiska”, Wyd. Naukowe PWN, 1997
Mannion A.M. „Zmiany środowiska Ziemi” Wyd. Naukowe PWN 2001
Alloway B.J., Ayres D.C. „Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska”, Wyd. Naukowe PWN, 1999
Kabata-Pendias A., Pendias H. “Biogeochemia pierwiastków śladowych”, Wyd. Naukowe PWN, 1993
Encyklopedia multimedialna PWN, Część „Środowisko” – Wyd. pwn.pl, 2001, 2002