05_RefundacjeWORR_projekt stanowiska RP_COM_2011_629

Projekt stanowiska Rządu RP (przygotowany przez MRiRW) do projektu
rozporządzenia Rady określającego środki dotyczące ustalania niektórych
dopłat i refundacji związanych ze wspólną organizacją rynków produktów
rolnych (COM(2011)629)
I.
Cel projektu aktu prawnego
W rozporządzeniu określono środki dotyczące ustalania niektórych dopłat i refundacji
związanych z jednolitą wspólną organizacją rynków rolnych. Propozycja jest elementem
pakietu legislacyjnego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014-2020, przedstawionego
przez Komisję Europejską w dniu 12 października 2011 r. Pakiet obejmuje uregulowania w
zakresie jednolitej wspólnej organizacji rynków rolnych, płatności bezpośrednich, wsparcia
rozwoju obszarów wiejskich, finansowania i monitorowania WPR, środków przejściowych za
rok 2013 oraz wsparcia dla plantatorów winorośli. Projekty w/w aktów prawnych są ze sobą
ściśle powiązane, każdy z nich jest przedmiotem Stanowiska Rządu.
Przedmiotowy projekt rozporządzenia Rady przewiduje, że Komisja ma ustalać w drodze
aktów wykonawczych:
 wysokość dopłat do przetworów mlecznych dostarczanych dzieciom do instytucji
oświatowych, przy uwzględnieniu potrzeby skutecznego zachęcania do dostarczania tych
przetworów oraz składników mlecznych w tych przetworach;
 refundacje wywozowe – cyklicznie lub w ramach przetargów w odniesieniu do zbóż,
ryżu, cukru oraz mleka i przetworów mlecznych, przy uwzględnieniu jednego lub więcej
następujących elementów, obejmujących m.in.: sytuację bieżącą i prognozy w odniesieniu
cen i dostępności danego produktu na rynku Unii oraz cen tego produktu na rynku
światowym; cele wspólnej organizacji rynku, gwarantujące równowagę i naturalny rozwój
cen i handlu na danym rynku; konieczność unikania zakłóceń mogących powodować
przedłużającą się nierównowagę między podażą i popytem na rynku Unii; najbardziej
korzystne koszty wprowadzania do obrotu i koszty transportu z rynków Unii do portów Unii
lub innych miejsc wywozu wraz z kosztami wysyłki do państw przeznaczenia; popyt
istniejący na rynku Unii;
 środki szczegółowe dotyczące refundacji wywozowych za zboża i ryż.
Ponadto w projekcie wskazano, że środki dotyczące ustalania refundacji produkcyjnej za
produkty sektora cukru będą obowiązywać do końca roku gospodarczego 2014/2015.
II. Stanowisko
W opinii Rządu RP projekt rozporządzenia budzi wątpliwości co do zakresu realizacji
zapisów art. 43 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). W projekcie
oprócz wskazanych przez KE zagadnień, powinny być ujęte środki dotyczące wszystkich
przypadków ustalania cen referencyjnych, korekt płaconych cen wynikających z różnej
jakości towarów, pomocy i ograniczeń ilościowych zawartych w rozporządzeniu o jednolitej
wspólnej organizacji rynków rolnych (WORR). Wysokość cen referencyjnych, ww. korekt
cen, pomocy i ograniczeń ilościowych powinny być określane samodzielnie przez Radę lub
w wspólnie przez Radę i Parlament w rozporządzeniu o jednolitej WORR. Określone
w projekcie środki powinny w sposób jednoznaczny i klarowny określać kryteria i zasady
ustalania wsparcia rynku.
* *
*
Stanowisko Rządu może ulec zmianom wynikającym z przebiegu negocjacji nad tym
projektem jak i pozostałymi projektami pakietu legislacyjnego dla WPR na lata 2014-2020, a
także nad Wieloletnimi Ramami Finansowymi 2014-2020.
III. Uzasadnienie stanowiska
Właściwa realizacja celów Wspólnej Polityki Rolnej w dużym stopniu jest uzależniona od
zastosowania odpowiedniego poziomu wsparcia rynku. W zależności od występujących
instrumentów, poziom tego wsparcia jest określany poprzez: ceny referencyjne, limity
środków przeznaczone na implementację instrumentów, intensywność wsparcia.
Doświadczenia ostatnich lat we wdrażaniu instrumentów wsparcia rynku wskazują na
potrzebę wypracowania rozwiązań umożliwiających sprawne dostosowywanie poziomu cen
referencyjnych do uwarunkowań rynkowych, w tym rosnących cen produkcji. Z tego względu
właściwym sposobem określania cen referencyjnych będzie rozporządzenie wydane na
podstawie art. 43 ust. 3 TFUE, co zapewni elastyczność działania. W przypadku określania
limitów środków przeznaczonych na implementację działania, z uwagi na znaczne
konsekwencje finansowe, zastosowanie rozwiązań wypracowanych na podstawie art. 43 ust. 3
TFUE umożliwi szybkie podejmowanie decyzji.
Przepisy odpowiadające powyższym zagadnieniom powinny znaleźć się w propozycji
legislacyjnej na podstawie art. 43 ust. 3 TFUE. W przypadku, jeśli proponowane rozwiązanie,
z uwagi na stanowisko innych uczestników procesu legislacyjnego (Parlamentu i Komisji),
nie mogłoby zostać zrealizowane, należy dążyć do zawarcia ww. przepisów w rozporządzeniu
o jednolitej wspólnej organizacji rynków.
1. Ocena skutków prawnych
Implementacja projektu rozporządzenia Rady określającego środki dotyczące ustalania
niektórych dopłat i refundacji związanych ze wspólną organizacją rynków produktów
rolnych, będzie wymagała wprowadzenia zmian w prawodawstwie krajowym. Dotyczyć to
będzie m.in. zmiany ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i
przetworów mlecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 11 poz. 65 z późn. zm.), zmiany ustawy z dnia 19
grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku
suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 Nr 145
poz. 868), zmiany ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji
niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 231 poz. 1702 z późn. zm.). Konieczna
będzie również nowelizacja, uchylenie lub wydanie nowych rozporządzeń wykonawczych do
ww. ustaw.
2. Ocena skutków społecznych
Propozycja jest ściśle związana z utrzymaniem tzw. „siatki bezpieczeństwa” tworzonej przez
interwencję publiczną i inne instrumenty stabilizujące rynki rolne przewidziane w projekcie
2
rozporządzenia o jednolitej WORR. Stabilizacja rynków rolnych powinna korzystnie
oddziaływać na społeczeństwo. W odniesieniu do producentów rolnych zmniejsza bowiem
ryzyko gospodarowania, przez co tworzy bardziej sprzyjające warunki do planowania
rozwoju gospodarstw i produkcji, zaś w przypadku konsumentów – ogranicza wahania cen
żywności.
3. Ocena skutków gospodarczych
Proponowane rozwiązania w zakresie organizacji rynków rolnych utrzymują siatkę
bezpieczeństwa, a jednocześnie wzmacniają zarządzanie kryzysowe, co powinno skutkować
efektywniejszym wsparciem rynkowym w ramach I filaru WPR oraz umożliwić rozwój
i dostosowywanie się polskiego sektora rolnego do współczesnych wyzwań. Proponowane
rozwiązania należy co do zasady postrzegać, jako pozytywne. Jednakże z uwagi na zbyt wąski
zakres dostępnych mechanizmów wsparcia oraz produktów objętych tymi mechanizmami,
a także zbyt niski poziom wsparcia (np. brak podniesienia poziomu cen referencyjnych)
przewidziany w projekcie rozporządzenia, pozytywne oddziaływanie systemu w sytuacji
rosnących kosztów produkcji może być ograniczone, a siatka bezpieczeństwa może nie
spełniać prawidłowo swojej roli.
4. Ocena skutków finansowych
Propozycje Komisji w zakresie „siatki bezpieczeństwa” nie zmieniają w sposób zasadniczy
konstrukcji WPR w zakresie zarządzania rynkami rolnymi, choć zwiększają możliwości
reagowania na sytuacje kryzysowe. W tym kontekście należy wspomnieć o możliwości
uruchomienia rezerwy wynoszącej 3,9 mld euro, znajdującej się poza wieloletnimi ramami
finansowymi na lata 2014-2020, przeznaczonej na sytuacje kryzysowe w sektorze rolnym.
Środki z tej rezerwy będą mogły być w szczególności przeznaczane na interwencję publiczną
i dopłaty do prywatnego przechowywania, refundacje wywozowe oraz środki wyjątkowe.
3