Artykuł 05 (Wilczyński).indd

NR 31
AN TRO PO MO TO RY KA
2005
POSTAWA CIAŁA A KOORDYNACJA
WZROKOWO-RUCHOWA MIERZONA TESTEM
KRZYŻOWYM U DZIEWCZĄT W WIEKU 14-16 LAT
BODY POSTURE AND THE VISUAL-MOTOR
COORDINATION MEASURED WITH THE CROSSMATCHING TEST AMONG GIRLS AGED 14-16
Jacek Wilczyński*
* dr, Instytut Kształcenia Medycznego Akademii Świętokrzyskiej, Kielce ul. IX wieków Kielc 15
Słowa kluczowe: postawa ciała, koordynacja wzrokowo-ruchowa, fotogrametryczna
metoda Moiré, test krzyżowy
Key words: body posture, visual-motor coordination, moiré’s photogrametric method,
cross-matching test.
STRESZCZENIE • SUMMARY
The aim the work. Perception and a motor ability are two main activities, which determine orientation in the
surrounding reality and responding to it. The visual-motor coordination is a skill that enables defining a body position and its changes during a movement in space and time, referring to an area of activity or a moving object.
The material and methods. The aim of this research was to evaluate postures of girls aged 14-16 measured
with Moiré’s photogrammetric method, evaluate the visual-motor coordination measured with the cross-matching test and show the connection between a body posture and the visual-motor coordination. The visual-motor
coordination was tested by using the computer and a standard keyboard as well as a black and white screen
(VGA). 153 girls took part in the research, including 52 14-year-olds, 50 15-year-olds and 51 16-year-olds from the
Grammar School number 3 in Starachowice. The research was done in May 2004.
The results. The lateral curvantures of the spine were the most common – 80 (52%). There were 72 cases
(47%) of posture asymmetries. Concave backs dominated among defects in the sagittal plane-51 (33%). There
-
-
-
-
Cel badań. Percepcja i motoryka to dwie podstawowe czynności, warunkujące orientację w otaczającej
rzeczywistości i reagowanie na nią. Koordynacja wzrokowo-ruchowa jest zdolnością umożliwiającą
określenie pozycji ciała oraz jej zmian w trakcie ruchu w przestrzeni i czasie w odniesieniu do ustalonego
pola lub poruszającego się obiektu. Celem badań była ocena postawy dziewcząt w wieku 14-16 lat, badanych
komputerową metodą Moiré, ocena koordynacji wzrokowo-ruchowej testem krzyżowym oraz wykazanie związku
między postawą ciała a koordynacją wzrokowo-ruchową.
Materiał i metoda. Koordynację wzrokowo-ruchową testowano z zastosowaniem komputera i użyciem
standardowej klawiatury oraz monitora (VGA). Badaniami objęto 153 osoby, w tym 52 dziewcząta 14-letnie,
50 15-letnich i 51 16-letnich z Gimnazjum nr 3 w Starachowicach. Badanie przeprowadzono w maju 2004 r.
Wyniki. Najwięcej w badanej grupie było bocznych skrzywień kręgosłupa 80 (52%). Asymetrię postawy
stwierdzono w 72 przypadkach (47%). Wśród wad w płaszczyźnie strzałkowej dominowały plecy wklęsłe – było
ich 51 (33%). Odnotowano 1 (0,6%) przypadek pleców okrągłych w grupie dziewcząt 16-letnich. Pleców płaskich
stwierdzono 23 (15%). Najlepszy wynik w teście krzyżowym uzyskały dziewczęta 16-letnie (102,30 s) następnie
15- (105,4 s) i 14-letnie (113,20 s).
Wnioski. Choć wykazano związek między niektórymi cechami postawy a koordynacją wzrokowo-ruchową,
mierzoną testem krzyżowym, to nie jest on jednoznaczny. Problem związku koordynacji wzrokowo-ruchowej
z jakością postawy ciała wymaga dalszych badań.
-
– 55 –
Jacek Wilczyński
was one case of rounded back in the group of 16-year-olds. There were 23 cases (15%) of flat backs. The best
result in the cross-matching test was obtained by 16-year-old girls (102,30s), and then there were 15-year-olds
(105,4s) and 14-year-olds (113,20s).
The conclusions. The analysis of correlation coefficients does not make it possible to state clearly that there is
an essential dependence between some posture characteristics and the time of a visual-motor coordination simple.
The issues connected with body postures and elements of movement coordination need further examination.
Wstęp
Percepcja i motoryka to dwie podstawowe czynności, warunkujące orientację w otaczającej rzeczywistości i reagowanie na nią. Koordynacja wzrokowo-ruchowa jest zdolnością umożliwiającą określenie
pozycji ciała oraz jej zmian w trakcie ruchu w przestrzeni i czasie w odniesieniu do ustalonego pola
lub poruszającego się obiektu. Oprócz sprawności
procesów nerwowych istotne w koordynacji wzrokowo-ruchowej są indywidualne właściwości psychiczne osoby, takie jak spostrzeganie kształtu, głębi,
odległości, ruchu i kierunku [1, 2, 3, 4, 5]. Celem
badań była ocena postawy dziewcząt w wieku 14-16
lat, badanych komputerową metodą Moiré, ocena
koordynacji wzrokowo-ruchowej testem krzyżowym oraz wykazanie związku między postawą ciała
a koordynacją wzrokowo-ruchową.
cowa (ryc. 1). Dzięki zastosowaniu odpowiedniego
oprogramowania istnieje możliwość precyzyjnej
analizy postawy, z uwzględnieniem wskaźników
antropometrycznych. Część analizy dokonywana
jest automatycznie przez komputer. W tej sytuacji
na plecy rzutowane są prążki, a regulacja ostrości
obiektywu rzutnika odbiorczego pozwala na uzyskanie obrazu mory, co widoczne jest na ekranie
monitora analogowego. Dalsza analiza odbywa się
już bez udziału osoby badanej. Po wprowadzeniu
obrazu oraz po wskazaniu myszą odpowiednich
punktów odniesienia następuje właściwe opracowanie obrazu. Na kolejnych ekranach prezentowane są różne opcje, pozostawiono do wyboru przez
badającego. Rutynowa analiza obrazu dokonywana
jest oddzielnie dla każdej płaszczyzny ciała. Prezentowane podczas tej analizy różne opcje graficzne
ułatwiają operatorowi wybór określonych punktów
Badaniami objęto 153 osoby, w tym 52 dziewcząta –
14-letnie, 50 15-letnich i 51 16-letnich z Gimnazjum
nr 3 w Starachowicach. Badanie przeprowadzono
w maju 2004 r. W badaniach postawy zastosowano technikę fotogrametrii przestrzennej, wykorzystującą efekt mory projekcyjnej. Rozwój techniki
umożliwił wykorzystanie komputerów w diagnostyce i terapii wad postawy. Dzięki odpowiedniej
karcie i programowi komputer dokonuje właściwej
analizy postawy. Metoda ta polega na wykorzystaniu załamywania się wiązki światła, do czego służy
raster. Obraz pleców osoby badanej, uzyskany z tzw.
prążkami mory, odbierany jest przez specjalny układ
optyczny z kamerą, a następnie przekazywany do
monitora analogowego i komputera. Mora (moiré)
to zniekształcony obraz wskutek interferencji fal
świetlnych. Metoda ta polega na wykonaniu kamerą wideo komputerowej fotografii. Dzięki specjalnemu systemowi optycznemu komputer wyznacza
trójwymiarowy obraz pleców i dokładnie analizuje
ponad 50 parametrów w płaszczyznach czołowej
i strzałkowej. Końcowym wynikiem tego programu
jest zbiór współrzędnych przestrzennych (trójwymiarowych) powierzchni ciała i jej mapa warstwi-
Ryc. 1. Obraz pleców z naniesionymi warstwicami oraz przekrój
ciała w płaszczyźnie strzałkowej i poprzecznej [4]
Fig. 1. The picture of the body with contour lines and the body
profile in the sagittal plane (a) and transversal plane (b)
-
-
-
-
Materiał i metoda badań
-
– 56 –
Postawa ciała a koordynacja wzrokowo-ruchowa mierzona testem krzyżowym u dziewcząt w wieku 14-16 lat
odniesienia, zwłaszcza w przypadkach wątpliwych.
Najczęściej wykorzystuje się wskaźniki kątowe, wymiary liniowe, symetrie w płaszczyźnie strzałkowej
i czołowej: C7 – wyrostek kolczysty 7 kręgu szyjnego,
KP – szczyt kifozy piersiowej, PL – przejście kifozy
w lordozę, LL – szczyt lordozy lędźwiowej, S1 – wyrostek kolczysty 1 kręgu lędźwiowego, ŁL, ŁP – kąty
dolne łopatek (lewa, prawa), Ml, MP – kolce biodrowe tylne górne (lewy, prawy), T1, T2 – linia talii lewej,
T3, T4 – linia talii prawej, B1, B2 – bark lewy, B3, B4
– bark prawy. Badana osoba staje w wyznaczonym
miejscu, tyłem do urządzenia projekcyjno-odbiorczego, aby znaleźć się w polu widzenia kamery, a jej
obraz był widoczny na ekranie komputera. Zestaw
powinien być ustawiony na wysokości, która zapewni
widzenie osób o różnym wzroście. Linia badania, na
której pacjent staje znajduje się w odległości 2,5 m
od płaszczyzny obudowy rzutnika światła. Należy także sprawdzić jego właściwe wypoziomowanie oraz
ustawić ostrość prążków na plecach. Z kilkudziesięciu kolejnych zdjęć rejestrowanych automatycznie
w pamięci wybieramy ujęcie odpowiadające prawidłowemu ustawieniu pacjenta. Na podstawie zapamiętanego obrazu i wprowadzonych danych pacjenta komputer umożliwia uzyskanie trójwymiarowych
współrzędnych badanej powierzchni i jednocześnie
oblicza parametry określające postawę ciała w płaszczyznach strzałkowej, czołowej i poprzecznej, oraz
graficznie przedstawia wyniki. Czas wykonania pomiaru wynosi 0,03 s, powtarzanie pomiarów co 0,3 s,
a średni czas jednego badania wynosi 1 min [6, 7].
Test przeprowadzono z zastosowaniem komputera
i użyciem standardowej klawiatury oraz czarno-białego monitora (VGA). Odtwarzano go z płyty
CD z programem w systemie operacyjnym Microsoft Windows. Badania wykazały, że testy
komputerowe są silnie skorelowane z rezultatami
osiąganymi na aparatach oryginalnych (wskaźniki
korelacji w przedziale 0,80-0,95). Test powtarzano
dwukrotnie w odstępie 3 min, przerwy pomiędzy
kolejnymi testami wynosiły 5 min. Notowano wynik
lepszy z dwóch pomiarów. Badani nie obserwowali
przebiegu prób u innych osób. Wszystkie czynności
związane z obsługą programu wykonywała osoba
badająca. Czynności badanego były ograniczone
do „uruchomienia” próby, po wyświetleniu sygnału
„start”, dowolnym klawiszem i jej wykonania.
Opis próby:
• klawisze aktywne stanowił szereg „1234567”
w głównej alfanumerycznej części klawiatury.
Fot. 1. Oznaczenia klawiszy aktywnych i przesłonięcie nieaktywnej
części klawiatury w teście krzyżowym [8]
Photo. 1. Marking the active keys on the keyboard and covering
a non-active part in the cross-matching test [8]
•
w momencie pojawienia się gwiazdki na ekranie monitora należało jak najszybciej wcisnąć
klawisze odpowiadające położeniu gwiazdki.
Klawisze właściwe to te, których oznaczenie
liczbowe odpowiadało współrzędnym gwiazdki
(pozycja pozioma i pionowa gwiazdki). Należało
zapamiętać obie liczby (współrzędne), a następnie w dowolnej kolejności wcisnąć odpowiednie
klawisze. W czasie wykonywania testu klawisze
należało wciskać wskazującym palcem jednej
wybranej ręki. Im szybciej wykonany był test,
tym lepszy wynik,
• prowadzący badanie demonstrował zadanie
w sekwencji drugiej „test próbny”, następnie
podawał instrukcję i objaśniał zadanie. Badany
przystępował do zadania próbnego w sekwencji drugiej „test próbny” i bezpośrednio po tym
do zadania właściwego w sekwencji pierwszej „test właściwy”. Przed drugą próbą pomijano czynności objaśnienia, demonstrację oraz
próbne wykonanie zadania,
• badany ustawiał wybraną rękę ponad klawiaturą,
tak aby nie miała ona punktów podparcia, palec
wskazujący wysuwał w kierunku klawisza oznaczonego liczbą „4”, pozostałe palce były zgięte,
• kolejne sygnały wyświetlano w stałej sekwencji,
program mierzył czas od momentu pojawienia
się pierwszego sygnału do momentu wciśnięcia
odpowiedniego klawisza po ostatnim sygnale,
wynik zaokrąglano z dokładnością do 1 s,
-
-
-
-
Badanie koordynacji wzrokowo-ruchowej testem
krzyżowym
Klawisze były specjalnie oznaczone; na czarnym
tle, pokrywającym całą górną powierzchnię klawisza, umieszczono oznaczenie liczbowe w kolorze białym wielkości 80% wysokości klawisza.
Nieaktywna alfanumeryczna część klawiatury
była zasłonięta białym kartonem (fot. 1.),
-
– 57 –
Jacek Wilczyński
• po zakończeniu próby prezentowano czas wykonania próby oraz liczbę błędów, nieprawidłowych reakcji (wciśnięcie klawisza nie odpowiadającego sygnałowi na ekranie),
• w celu zwiększenia rzetelności pomiaru zastosowano 40 impulsów w jednej próbie. Tak je dobrano aby liczba błędów nie mogła być większa
niż 4 [8].
W badaniu uwzględniono: masę ciała, wysokość
ciała, długość całkowitą kręgosłupa, kąt pochylenia
tułowia, kąt α, kąt β, kąt γ, kąt δ, długość kifozy piersiowej, kąt kifozy piersiowej, RKP, głębokość kifozy
piersiowej, długość lordozy lędźwiowej, kąt lordozy lędźwiowej, RLL, głębokość lordozy lędźwiowej,
asymetrię barków, linię barków, asymetrię kątów
dolnych łopatek, kąt nachylenia miednicy, kąt skręcenia miednicy, asymetrię trójkątów talii, długość
skrzywienia pierwotnego, głębokość skrzywienia
pierwotnego, kąt skrzywienia pierwotnego, kąt
skrzywienia wtórnego, typ postawy wg Wolańskiego, indeks postawy, komputerowy test krzyżowy. Do
analizy statystycznej wykorzystano średnią arytmetyczną (x), odchylenie standardowe (s) i współczynnik korelacji prostoliniowej Pearsona (r)*.
Wyniki
Analiza poszczególnych cech wykazała wzrost masy,
wysokości ciała, długości całkowitej kręgosłupa,
procent wzrostu wraz z wiekiem. Kąt pochylenia
tułowia największy był u 14-latek, następnie 16i 15-latek. Kąt α odnotowano u 16-latek, później
u 15- i 14-latek. Największy kąt β zarejestrowano
u 15-latek, następnie 16-, 14-latek, a największy kąt
γ u 14-, 16- i 15-latek. Kąt δ był największy u 15-latek, w dalszej kolejności u 14- i 16-latek. Największą
asymetrię barków stwierdzono u 15-latek, następnie
14-, 16-latek. Kąt linii barków był największy u 15-latek, potem u 14- i 16-latek. Największą asymetrię
łopatek zaobserwowano u 15-latek, następnie 16i 14-latek Kąt nachylenia miednicy był największy
u 16-latek, następnie 14- i 15-latek. Kąt skręcenia
miednicy zmniejszał się z wiekiem. Indeks postawy
największy był u 15-latek, następnie 14- i 16-latek
(tab. 1). Długość kifozy piersiowej zwiększała się
wraz z wiekiem. Kąt kifozy piersiowej był największy
u 16-latek, dalej 14- i 15-latek. Również z wiekiem
rosła RKP. Głębokość kifozy piersiowej była największa u 15-latek, kolejno u 16- i 14-latek. Z wiekiem
też się zwiększała długość lordozy lędźwiowej. Kąt
Tabela. 1. Cechy budowy i postawy
Table. 1. Features of body build and posture
Dziewczęta (14 lat)
Dziewczęta (15 lat)
Dziewczęta (16 lat)
x±s
x±s
x±s
Masa ciała
49,67 ± 7,84
51,54 ± 7,63
55,63 ± 6,89
Wysokość ciała
1615 ± 62,89
1631 ± 65,34
1633 ± 50,40
438,20 ± 29,09
448,2 ± 25,05
454,20 ± 21,67
Procent wzrostu
27,13 ± 1,29
27,47 ± 0,93
27,82 ± 1,10
Kąt pochylenia tułowia
5,07 ± 2,03
4,00 ± 2,35
4,54 ± 2,18
Kąt α
19,52 ± 3,99
19,76 ± 4,81
20,10 ± 34,88
Kąt β
8,69 ± 418
9,38 ± 4,06
8,66 ± 3,70
Kąt γ
16,19 ± 4,04
15,60 ± 3,75
15,65 ± 2,99
Kąt δ
44,38 ± 7,07
44,58 ± 8,40
44,43 ± 6,95
Asymetria barków
8,13 ± 5,80
8,32 ± 5,95
8,02 ± 5,70
Kąt linii barków
1,48 ± 1,12
1,60 ± 1,12
1,43 ± 1,04
Asymetria łopatek
5,75 ± 5,75
6,62 ± 4,95
5,84 ± 4,62
Kąt nachylenia miednicy
1,78 ± 1,17
1,54 ± 1,12
1,86 ± 1,17
Kąt skręcenia miednicy
3,71 ± 2,91
3,70 ± 2,80
3,09 ± 2,59
Indeks postawy
8,48 ± 2,60
8,74 ± 2,0
6,84 ± 2,50
Badane cechy
-
-
-
Długość całkowita kręgosłupa
Komputerowy program statystyczny: Microsoft Office Excel. Ink.
-
1
-
– 58 –
Postawa ciała a koordynacja wzrokowo-ruchowa mierzona testem krzyżowym u dziewcząt w wieku 14-16 lat
Tabela. 2. Pozostałe cechy postawy i budowy oraz test krzyżowy
Table. 2. Features of body build and posture and the visual-motor coordination
Dziewczęta (14 lat)
Dziewczęta (15 lat)
Dziewczęta (16 lat)
x±s
x±s
x±s
Długość kifozy piersiowej
340,4 ± 27,6
356,60 ± 28,07
362,5 ± 24,03
Kąt kifozy piersiowej
155,21 ± 5,71
154,78 ± 5,77
155,70 ± 4,60
RKP
230,8 ± 25,25
243,00 ± 24,75
246,50 ± 23,62
Badane cechy
Głębokość kifozy piersiowej
10,88 ± 6,83
13,70 ± 7,01
12,65 ± 6,50
Długość lordozy lędźwiowej
316,9 ± 34,33
318,80 ± 29,87
322,1 ± 29,57
Kąt lordozy lędźwiowej
151,9 ± 6,32
150,90 ± 6,29
151,3 ± 6,34
207,30 ± 25,51
205,20 ± 20,34
246,90 ± 19,49
RLL
Głębokość lordozy lędźwiowej
19,46 ± 9,14
21,54 ± 9,17
21,20 ± 8,78
Długość skrzywienia pierwotnego
300,5 ± 73,57
295,00 ± 73,68
302,5 ± 75,42
Głębokość skrzywienia pierwotnego
4,86 ± 2,79
5,06 ± 3,08
4,35 ± 2,39
Kąt skrzywienia pierwotnego
6,94 ± 3,93
7,66 ± 4,44
6,23 ± 3,12
Długość skrzywienia wtórnego
137 ± 72,42
153,20 ± 77,76
151,60 ± 76,80
Głębokość skrzywienia wtórnego
1,32 ± 1,33
1,74 ± 1,56
1,35 ± 1,14
Kat skrzywienia wtórnego
2,71 ± 3,13
3,84 ± 3,45
2,62 ± 2,42
lordozy lędźwiowej był największy u 13-latek, dalej
14-, 16- i 15-latek. RLL była największa u 16-latek,
następnie u 14-, 15-latek. Największa głębokość
lordozy lędźwiowej stwierdzono u 15-latek, dalej
16-, 14-latek. Długość skrzywienia pierwotnego
była największa u 16-latek, kolejno 14-, 15-latek.
Największa głębokość skrzywienia pierwotnego
odnotowano u 15-latek, potem u 14- i 16-latek. Kąt
skrzywienia pierwotnego był największy u 15-latek, następnie u 14- i 16- latek. Największa długość
skrzywienia wtórnego zaobserwowano u 15-latek,
dalej 16- i 14-latek. Głębokość skrzywienia wtórne-
Tabela. 3. Występowanie bocznych skrzywień kręgosłupa i typy postawy
Table 3. The occurrence of lateral curvatures of the spine and posture types among
Dziewczęta
14 lat
Dziewczęta
15 lat
Dziewczęta
16 lat
Asymetria postawy
18
16
38
Boczne skrzywienie kręgosłupa
33
34
13
Kifotyczny I
25
19
23
Kifotyczny II
0
0
1
Kifotyczny III
0
0
0
Równoważny I
0
1
0
Równoważny II
1
0
3
Równoważny III
0
0
0
Lordotyczny I
2
2
3
Lordotyczny II
15
23
13
Lordotyczny III
0
0
0
Plecy płaskie
9
5
9
-
-
-
-
Badane cechy i typy postawy
-
– 59 –
Jacek Wilczyński
go była największa u 15-latek, później 16- i 14-latek.
Kąt skrzywienia wtórnego był największy u 15-latek, w dalszej kolejności u 14- i 16-latek. Najlepszy
czas reakcji złożonej uzyskały dziewczęta 15-letnie,
następnie 16- i 14-letnie Najlepszy wynik w teście
krzyżowym osiągnęły dziewczęta 16-letnie (102,30
s), później 15- (105,4 s) i 14-letnie (113,20 s) (tab.
2). W grupie 14-latek odnotowano 18 przypadków
asymetrii postawy, u 15-latek 16, a 38 u 16-latek.
W grupie 14-latek stwierdzono 33 (63%) przypadki bocznych skrzywień kregosłupa, u 15-latek 34
(68%), a u 16-latek 13 (25%). Wśród 14-latek przeważały typy KI, było ich 25, wystąpił także 1 typ RII,
2 – LI, 15 – LII i stwierdzono u 9 osób plecy płaskie.
W grupie 15-latek najwięcej odnotowano typów LII
– 23, LI – 2, typów KI – 19, RI-1 i 5 pleców płaskich.
W grupie 16-latek dominowały postawy KI – było
ich 21, w tym 20 KI i 1 KII. Wystąpiły także 3 typy RII
i LI oraz 13 typów LII. U 9 dziewcząt zobrazowano
plecy płaskie (tab. 3).
Dyskusja
Koordynacja percepcyjno-motoryczna odgrywa
ważną rolę w kształtowaniu schematu ciała – somatognozji. W ostatnich latach pojawiło się wiele
prac badających zdolności koordynacyjne, w tym
koordynację wzrokowo-ruchową. Mało jest jednak
prac badających aspekty koordynacji w powiązaniu
z postawą. Problemem tym zajmowali się m.in.
Błaszczyk [2], Golema [3], Juras [4], Kuczyński [7].
Choć autorzy ci wykazali istotny związek między
niektórymi cechami postawy a koordynacją wzrokowo-ruchową mierzoną testem krzyżowym, to
nie jest on jednoznaczny. U dziewcząt 14-letnich
stwierdzono zależność wprost proporcjonalną z kątem δ (r = 0,23) (p < 0,1). Zależność odwrotnie
proporcjonalną wykazano z wysokością ciała (r =
–0,33) (p < 0,05) i długością całkowitą kręgosłupa
(r = –0,23) (p < 0,1). U dziewcząt 15-letnich odnotowano zależność wprost proporcjonalną z kątem
skręcenia miednicy (r = 0,24) (p < 0,1), a u dziewcząt 16-letnich – zależność wprost proporcjonalną
z kątem β (r = 0,25) (p < 0,1), kątem γ (r = 0,25) (p
< 0,1), długością całkowitą kręgosłupa (r = 0,25)
(p < 0,1) i RKP (r = 0,29) (p < 0,05). Zależność
odwrotnie proporcjonalną wykazano z kątem α
(r = –0,23) (p < 0,1) i kątem kifozy piersiowej (r = –
–0,37) (p < 0,01) (tab. 4, 5). Uzyskane wyniki nie
pozwalają na jednoznaczne stwierdzenie, iż osoby
z lepszą koordynacją wzrokowo-ruchowa charakteryzują się lepszą postawą. Choć teoria podpowiada,
że koordynacja wzrokowo-ruchowa jako element
orientacji przestrzennej jest istotnie powiązana z jakością postawy, to uzyskane w tej pracy wyniki jednoznacznie tego nie potwierdzają.
Tabela 4. Współczynnik korelacji pomiędzy cechami budowy i postawy a koordynacją wzrokowo-ruchową
Tabela 4. The correlation index between body build and posture features and the visual-motor coordination
Dziewczęta
14 lat
Dziewczęta
15 lat
Dziewczęta
16 lat
r
r
r
–0,18
–0,03
0,06
–0,33**
–0,03
–0,01
Kąt pochylenia tułowia
0,10
–0,08
–0,10
Kąt α
0,10
–0,08
–0,23*
Kąt β
0,06
0,15
0,25*
Kąt γ
0,21
–0,10
0,25*
Kąt δ
0,23*
–0,01
0,07
Asymetria barków
0,07
0,13
0,01
Kąt linii barków
0,10
0,07
0,04
Asymetria łopatek
0,07
0,13
0,12
Kąt nachylenia miednicy
–0,17
0,20
0,01
Kąt skręcenia miednicy
0,13
0,24*
–0,01
Indeks postawy
–0,01
0,06
0,02
Badane cechy
Masa ciała
-
-
-
Wysokość ciała
-
* p< 0,1; ** p< 0,05; *** p< 0,01
-
– 60 –
Postawa ciała a koordynacja wzrokowo-ruchowa mierzona testem krzyżowym u dziewcząt w wieku 14-16 lat
Tabela. 5. Współczynnik korelacji pomiędzy cechami budowy i postawy ciała a koordynacją wzrokowo-ruchową
Tabela. 5. The correlation index between a body build and posture features and the visual-motor coordination
Dziewczęta
14 lat
Dziewczęta
15 lat
Dziewczęta
16 lat
r
r
r
Długość całkowita kręgosłupa
–0,23*
–0,05
0,25*
Długość kifozy piersiowej
–0,14
–0,13
–0,21
Kąt kifozy piersiowej
–0,20
–0,02
–0,37***
RKP
–0,13
–0,03
0,29**
Głębokość kifozy piersiowej
–0,01
0,06
0,20
Długość lordozy lędźwiowej
–0,09
–0,11
–0,01
Kąt lordozy lędźwiowej
–0,10
–0,04
0,04
RLL
–0,11
–0,02
–0,07
Głębokość lordozy lędźwiowej
–0,01
0,08
0,21
Długość skrzywienia pierwotnego
–0,07
0,10
–0,05
Głębokość skrzywienia pierwotnego
0,10
–0,02
0,02
Kąt skrzywienia pierwotnego
0,16
0,03
0,04
Kąt skrzywienia wtórnego
0,14
0,05
0,17
Badane cechy
* p< 0,1; ** p< 0,05; *** p< 0,01
Wnioski
1. Najwięcej w badanej grupie było bocznych
skrzywień kręgosłupa 80 (52%).
2. 86 (43%) przypadków odnotowano asymetrii
postawy.
3. Wśród wad w płaszczyźnie strzałkowej dominowały plecy wklęsłe – 62 (31%).
4. Wystąpił 1 (0,5%) przypadek pleców okrągłych
w grupie dziewcząt 16-letnich.
5. Pleców płaskich zaobserwowano 31 (16%).
6. Najlepszy wynik w teście krzyżowym uzyskały
dziewczęta 16-letnie (102,30 s), następnie 15(105,4 s) i 14-letnie (113,20 s).
7. Choć wykazano związek między niektórymi
cechami postawy a koordynacją wzrokowo-ruchową, mierzoną komputerowym testem krzyżowym, to nie jest on jednoznaczny.
8. Problem związku koordynacji wzrokowo-ruchowej z jakością postawy ciała wymaga dalszych
badań.
PIŚMIENNICTWO • LITERATURE
1.
3.
-
-
2.
-
4.
6.
7.
8.
-
5.
Ansons A: Diagnosis and Management of Ocular Motility Disorders. Blackwell Scince, Hardocover, 2000.
Błaszczyk JW: Układy referencyjne oraz sygnały
kontrolujące postawę stojącą; w Błaszczyk JW (red.):
Biomechanika kliniczna. Warszawa, PZWL, 2004.
Golema M: Charakterystyka procesu utrzymywania
równowagi ciała człowieka w obrazie stabiliograficznym. Wrocław, AWF, 2002.
Juras G: Koordynacyjne uwarunkowania procesu
uczenia się utrzymania równowagi ciała. Katowice,
AWF, 2003..
Kuczyński M: Model lepko-sprężysty w badaniach
-
– 61 –
stabilności postawy człowieka. Wrocław, AWF,
2003..
Nowotny J, Podlasiak P, Zawieska D: System Analizy
Wad Postawy. Warszawa, PW, 2003.
Wilczyński J: Postawa ciała a koordynacja wzrokoworuchowa mierzona testem Piórkowskiego u dziewcząt
i chłopców w wieku 14-16 lat. Wychowanie Fizyczne
i Zdrowotne, 2005, 10.
Klocek T, Spieszny M, Szczepanik M: Komputerowe
testy zdolności koordynacyjnych. Warszawa, BT,
2002.