Show publication content!

ETNOGRAFIA POLSKA
XII
i
INSTYTUT
HISTORII
POLSKIEJ
KULTURY
AKADEMII
M A T E R I A L N E J
NAUK
ETNOGRAFIA POLSKA
XII
WROCŁAW ZAKŁAD
WARSZAWA
NARODOWY
WYDAWNICTWO
IMIENIA
POLSKIEJ
1968
-
KRAKÓW
OSSOLIŃSKICH
AKADEMII
NAUK
KOMITET
REDAKCYJNY
Kazimierz Dobrowolski, Witold Dynowski (redaktor),
Józef Gajek, Mieczysław Gładysz, Jadwiga Klimaszew­
ska, Anna Kutrzeba-Pojnarowa, Adolf Nasz, Andrzej
Waligórski, Kazimiera Zawistowicz-Adamska
Sekretarz redakcji: Krystyna M a ł k o w s k a
Okładkę projektował
ZBIGNIEW
KLIMCZYK
Redaktor Zyta K w i e c i ń s k a
Redaktor techniczny Marian Ł u k a n i e c
Printed in
Poland
Z a k ł a d N a r o d o w y i m . O s s o l i ń s k i c h — W y d a w n i c t w o . W r o c ł a w 1968.
N a k l a d 500 + 130 egz. O b j . a r k . w y d . 43,80, a r k . d r u k . 36,50 + 1 w k l . ,
a r k . f o r m . A i 49,20. P a p i e r i l u s t r . k l . V , 80 g, 70 X 100 (16). O d d a n o
do s k ł a d a n i a 12 I 1968.
P o d p i s a n o do d r u k u 2 V I I 1968.
Druk
u k o ń c z o n o w s i e r p n i u 1968 r. W r o c ł a w s k a D r u k a r n i a N a u k o w a .
N r z a m . 522/68. H-16. C e n a z ł 105.—
SPIS TREŚCI
Część I
ARTYKUŁY
Anna Z a d r o ż y ń s k a - B a r ą c z — Fenomenologiczna koncepcja historii
i kultury. Zastosowanie w polskich badaniach etnograficznych . . .
Streszczenie w języku angielskim
15
27
S T U D I A I MATERIAŁY
Zbigniew B i a ł y — Ekonomiczna i kulturowa rola targów i jarmarków
w Małopolsce południowej w X I X i X X w
Krystyna Ł a p i ń s k a —• „Czas wolny" w świadomości społecznej miesz­
kańców wsi
Andrzej К w i 1 e с к i — Aktualne zagadnienia etniczne Ł e m k ó w w Polsce .
Elżbieta D ą m b s k a — O rozwoju konstrukcji schodów drewnianych w za­
bytkowym budownictwie polskim
Mieczysław G ł a d y s z — Z polsko-czeskich kontaktów w etnografii (Na
marginesie Symposium o cesko-polských vztazích v etnografii) .
.
.
Mieczysław G ł a d y s z — Włodzimierz Poźniak jako folklorysta . . . .
Jan S e t k o w i c z — Rafy orawskie
Maria P a r a d o w s k a — Rękopis Władysława Jabłonowskiego i jego zna­
czenie dla historii etnografii polskiej
Antoni K u c z y ń s k i — Pierwsza polska relacja o ludach Syberii .
.
.
Adam С h ę t n i к — Tkactwo na Kurpiach [Z teki pośmiertnej Adama
Chętnika]
29
67
86
120
137
145
153
162
173
188
Cząść II
ARTYKUŁY
Danuta M a r k o w s k a ,
Jacek O l ę d z k i , Zofia S o k o l e w i c z — Nie­
które zmiany w tradycyjnym inwentarzu kulturowym pasterzy mongol­
skich
Streszczenie w języku angielskim
S ł a w o j S z y n k i e w i c z — Wspólnota wiejska w Wietnamie P o ł u d n i o w y m .
В. B. G o s w a m i — Rozwój badań antropologicznych i ich ośrodki w Indiach
Mira P o s e r n - Z i e l i ń s k a — Rola czynników społeczno-ekonomicznych
w kształtowaniu się religii synkretycznych na przykładzie peyotyzmu .
199
251
253
285
304
6
SPIS
TREŚCI
Aleksander P o s e r n - Z i e l i ń s k i — Pierwotni mieszkańcy Polinezji (Nie­
które aspekty badań nad
etnogenetycznymi powiązaniami' Oceanii
z Ameryką)
3
22
S T U D I A I MATERIAŁY
Anna K o w a l s k a - L e w i c k a
— Tadeusz Milewski (1906—1966) . . .
Tadeusz M i l e w s k i — Wyprawy kupców azteckich na przełomie V i V I w.
[Tłumaczenie tekstu źródłowego. Komentarzem opatrzyła Maria F r a n ­
kowska]
Lech K r z y ż a n i a k — Tenochtitlan w świetle niektórych dokumentów
z epoki podboju
Christo G a n d e w — O współczesnej metodologii marksistowsko-leninow­
skiej i problemach etnografii bułgarskiej
Tatiana К o 1 e w a — Rodzina i stosunki rodzinne w społeczności B u ł g a r ó w
rodopskich
Witold A r m o n — Badania nad litewską kulturą ludową w latach 1945—1965
Zbigniew J a s i e w i c z — Czynniki sprawcze i kierunki przeobrażeń w rze­
miośle Uzbekistanu w 2 połowie X I X i w X X w
Anna K o w a l s k a - L e w i c k a
— Pasterstwo i gospodarka mleczna u za­
chodnich T u w i ń c ó w (Uwagi na marginesie ostatnich prac L . P. Potapowa)
359
3 6
2
396
414
431
452
491
518
KRONIKA
Sytuacja etnografii w Polsce — Kazimierz Dobrowolski
O poszerzenie międzynarodowej współpracy europejskiej w zakresie etnografii
rolnictwa — Maria Biernacka
Społeczne Muzeum Rolnictwa im. Krzysztofa K l u k a w Ciechanowcu —
Andrzej
Woźniak
525
529
533
RECENZJE
Zarys dziejów religii, praca zbiorowa pod red. Zygmunta Poniatowskiego,
Warszawa 1964, ss. 706 — Aleksander Posern-Zieliński
Wacław Korabiewicz, Sztuka Afryki w zbiorach polskich, Zdzisław Małek fo­
tografie, Wydawnictwo „Polonia", Warszawa 1966, ss. 166 w tym 135 r y ­
cin — Jacek Olędzki
Zeszyty Etnograficzne Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu (Oddział M u ­
zeum Śląskiego) t. 1, Wrocław 1963, ss. 180, ilustr. — Zbigniew Jasiewicz
Biuletyn Informacyjny Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, 1964—
—1966 (od 1966 r. pt. Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w S a ­
noku), Sanok — Anna Pytlińska
Czechosłowackie bibliografie etnograficzne dla regionów karpackich — Maria
Gładyszowa
Rudolf Bednárik, Slováci v Juhoslávii. Materiály к ich hmotnej a duchovnej
kultuře. Druhé doplněné vydáni. Vydavatelstvo Slovenskej Akademie
Vied, Bratislava 1966, ss. 386, ilustrace, résumé v jazyce srbském, n ě m e c ­
kém a anglickém — Ludwik Kunz
W. G . Łarkin, Oroczi, istoriko-etnograficzeskij oczerk s sriediny X I X w.
do naszich dniej. Izdatielstwo „Nauka", Moskwa 1964, ss. 174, il. 52,
mapa 1 — Antoni Kuczyński
Siegmund Musiat, Zur Lebensweise des landwirtschaftlichen Gesindes in
537
541
546
551
555
559
562
SPIS
TREŚCI
der Oberlausitz, Bautzen 1964, ss. 184, nlb. 4 (Schriftenreihe des Instituts
für sorbische Volksforschung in Bautzen bei der Deutschen Akademie
der Wissenschaften zu Berlin) —' Zofia Szromba-Rysowa
Nowe spojrzenie na prace Lucien L é v y - B r u h l a (Uwagi na marginesie książki
Jean Cazeneuve'a: Lucien Lévy-Bruhl, sa vie, son oeuvre avec un exposé
de sa philosophie), Paris 1963, ss. 134 — Eligia Gąssowska
. . . .
Zoe A. Marsh, G. W. Kingsnorth, A n Introduction to the History of East
Africa, 3 wyd., Cambridge 1961, University Press, ss. 272, map 17 —
Leszek Dzięgiel
Phan Gia Ben, L a recherche historique en République Démocratique du Viet­
nam, Hanoi 1965, Editions scientifiques, ss. 98 — Anna Rudzińska
.
.
7
566
568
575
580
СОДЕРЖАНИЕ
Часть I
СТАТЬИ
Анна З а д р о ж и н ь с к а - Б а р о н ч — Феноменологическая концепция истории и культуры.
Применение в польских этнографических исследованиях
Резюме на английском языке
15
27
ИССЛЕДОВАНИЯ И МАТЕРИАЛЫ
Збигнев Бялы — Экономическая и культурная роль ярмарок и торгов в южной Малой
Польше в X I X и X X вв
29
Крыстына Л а п и н ь с к а — „Свободное время" в социальном сознании жителей деревни
67
Анджей К в и л е ц к и — Актуальный этнический вопрос Лемков в Польше
86
Эльжбета Д о м б с к а — О развитии конструкции деревянных лестниц в
польском строительстве
древнем
Мечислав Г л а д ы ш — Из польско-чешских контактов в области этнографии (Попо­
воду Symposium о česko-polských vztazích v etnografii)
120
137
Мечислав Г л а д ы ш — Владимир Познхк какфолклорист
145
Ян С е т к о в и ч — Оравские рафы
153
Мария П а р а д о в с к а — Рукопись Владислава Яблоновского и её значение для истории
польской этнографии
162
Антони К у ч и н ь с к и — Первое польское донесение
о народах Сибири
Адам Хентник — Ткачество в Курпёвском районе. [Изпосмертной папки Адама Хентника]
173
188
Часть II
СТАТЬИ
Данута Марковска, Яцек О л е н д з к и , Зофия С о к о л е в и ч — Некоторые изменения
в традиционном культурном инвентаре монгольских пастухов
Резюме на английском языке
199
251
Славой Шинкевич — Сельская община в Южном Вьетнаме
253
Б. Б.Г о с в а м и — Развитие антропологических исследований и ихцентры в Индии . .
285
SPIS
TREŚCI
9
Мира П о с е р н - З е л и н ь с к а — Роль социально-экономических факторов в образовании
синкретических религий напримере пейотизма
304
Александр П о с е р н - З е л и н ь с к и — Первобытные жители Полинезии. Некоторые аспек­
ты исследований по этногенетическим связям Океании с Америкой
322
ИССЛЕДОВАНИЯ И МАТЕРИАЛЫ
Анна К о в а л ь с к а - Л е в и ц к а — Тадеуш Милевски (1906—1966)
359
Тадеуш Милевски — Экспедиции ацтекских купцов на переломе V и VIвв. (Пере­
вод первоисточника. Комментарием снабдила Мария Франковска)
362
Лех К ж и ж а н я к — Тенохтитлан в свете некоторых документов эпохи порабощения
396
Христо Г а н д е в — О современной марксистско-ленинской методологии и проблемах
болгарской этнографии
414
Татьяна К олева — Семья и семейные отношения у Родопских болгар
431
Витольд А р м о н — Изучение литовской народной культуры за 1945—1965 гг
Збигнев Ясевич — Образующие факторы и направления преобразований ремесла Уз­
бекистана во I I половине X I X и X Xвв
452
Amia К о в а л ь с к а - Л е в и ц к а — Пастушество и молочное хозяйство у западных тувин­
цев. (Заметки наполях последних трудов Л.П. Потапова)
491
518
ХРОНИКА
Ситуация этнографии в Польше — Казимеж Добровольски
525
За расширение международного европейского сотрудничества в области этнографии
сельского хозяйства — Мария Бернаика
529
Общественный музей сельского хозяйства им. Кжиштофа Клюка в Цехановце — Анджей Возняк
533
РЕЦЕНЗИИ
Очерк истории религии, коллективная работа под ред. Зыгмунта Понятовского, Вар­
шава 1964, 706 стр. — Александр Посерн-Зелиньски
Вацлав Корабевич, Искусство Африки в польских коллекциях, Здзислав Малек фото­
графии, Издательство „Полония", Варшава 1966, 166 стр., вэтом 135 картин — Яцек
Олендзки
Этнографические тетради Этнографического музея во Вроцлаве (Отдел Шлёнского
музея), том, 1, Вроцлав 1963, 180 стр. иллюстр. — Збигнев Ясевич
537
541
546
Информационный бюллетень Музея народного строительства в Саноке, 1964—1966
(с 1966 г.п.з. Материалы Музея народного строительства в Саноке), Санок — Анна
Пытлиньска
551
Чехословацкие этнографические библиографии
Гладыш
для карпатских районов — Мария
555
Rudolf Bednárik, Slováci v Juhoslávii. Materiály k ich hmotnej a duchovnej kultuře. Druhé
doplněné vydáni. Vydavatelstvo Slovenskej akademie vied, Bratislava 1966, ss. 386,
ilustrace, résumé v jazyce srbském, německém a anglickém — Людвик Кущ , . .
559
В. Г. Ларкин, Орочи, историко-этнографический очерк с середины X I Xв. до наших
дней. Издательство „Наука", Москва 1964, 174 стр., 52 иллюстр., 1 карта — Антони Кучиньски
562
10
SPIS
TREŚCI
Siegmund Musiat, Zur Lebensweise des landwirtschaftlichen Gesindes in der Oberlausitz,
Bautzen 1964, cmp. 184, ненум. 4 (Schriftenreihe des Instituís fur sorbische Volksforschung in Bautzen bei der Deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin) — Зофия
Шромба-Рысова
566
Новый взгляд на труды Люсьен Леви-Бруля. Заметки на полях книги Жана Казенву:
Lucien Lévy-Bruhl, sa vie, son oeuvre avec un exposé de sa philosophie, Paris 1963,
134 стр. — Элигия Гонсовска
568
Zoe Á. Marsch and G . W. Kingsnorth, An Introduction to the History of East Africa. 3 изд.
Cambridge 1961, University Press, 272 стр., 17 карт — Лешек Дзенгель
575
Phan Gia Ben, L a recherche historique en République Démocratique du Vietnam, Hanoi
1965, Editions scientinques, 98 стр. — Анна Рудзиньска
580
CONTENTS
Part I
ARTICLES
Anna Z a d r o ż y ń s k a - B a r ą c z — Phenomenological conception of the
history and culture. Its application in Polish ethnographical research .
Summary in Tnglish
15
27
STUDIES AND M A T E R I A L S
Zbigniew B i a ł y — Economic and cultural role of fairs in South Little
Poland in X l X t h and X X t h century
Krystyna Ł a p i ń s k a — „Spáre time" in the social consciousness of
countryfolk
Andrzej К w i 1 e с к i — Present-day ethnic problems of the regional group
of Łemko in Poland
Elżbieta D ą m b s k a — On the development of the construction of wooden
stairs in Polish ancient building
Mieczysław G ł a d y s z — Some Polish-Czech contacts in the field of Ethno­
graphy (Sidenotes on the Symposium o česko-polských vztazích v etno­
grafii)
Mieczysław G ł a d y s z — Włodzimierz Poźniak as folklorist
Jan S e t k o w i c z — The „rafy" — kind of small rake to gather berries
with — of Orawa
Maria P a r a d o w s k a — Władysław Jablonowski's manuscript and its im­
portance for the history of Polish ethnography
Antoni K u c z y ń s k i — The first Polish report about the peoples of Siberia
Adam С h ę t n i к — Weaving among the inhabitants of Kurpie [From
Adam Chetnik's posthumous papers]
1
29
67
86
120
137
145
153
162
173
188
Part II
ARTICLES
Danuta M a r k o w s k a , Jacek O l ę d z k i , Zofia S o k o l e w i c z — Some
changes in the traditional culture inventory of Mongolian shepherds .
Summary in English
S ł a w o j S z y n k i e w i c z — Rural community in South Vietnam . . . .
В. B. G o s w a m i — Development of antropological research work — Cen­
tres in India
199
251
253
285
12
SPIS
TREŚCI
Mira P o s e r n - Z i e l i ń s k a — The role of social and economical factors
in the formation of syncretic religions — the example of peyotism .
.
Aleksander P o s e r n - Z i e l i ń s k i — The aboriginal inhabitants of Poly­
nesia. Some aspects of research work on ethnogenetic connections between
Oceania and America
304
322
STUDIES AND M A T E R I A L S
Anna K o w a l s k a - L e w i c k a — Tadeusz Milewski (1906—1966) . . .
Tadeusz M i l e w s k i — Expeditions of Aztec merchants at the turn of the
Vth and Vlth century (Translation of the source text. Commentary by
Maria Frankowska)
Lech K r z y ż a n i a k — Tenohtitlan in the light of some documents dating
from the epoch of the conquest
Christo G a n d e w — On modern Marxist-Leninist methodology and pro­
blems of Bulgarian ethnography
Tatiana К о 1 e w a — The family and family relations in the community of
the Rodope Bulgarians
Witold A r m ó n — Researches in Lithuanian people's culture in the period
1945—1965
Zbigniew J a s i e w i c z — Determinants and trends of transformation of the
handicraft of Uzbekistan in the second half of X l X t h and in the XX*h
century
Anna K o w a l s k a - L e w i c k a — Shepherding and milk farming of a re­
gional group of the U S S R called the West Tuwincy (Sidenotesto the last
works of L . P. Potapov)
359
362
396
414
431
452
491
518
CHRONICLE
Situation of Ethnography in Poland — Kazimierz Dobrowolski
The necessity of enlargement of international co-operation in the range of
agricultural ethnography — Maria Biernacka
The Social Krzysztof K l u k Agricultural Museum at Ciechanowiec — Andrzej
Wożniak
525
529
533
REVIEWS
Zarys dziejów religii (Outline of the History of Religion, collective w»rk
under the leadership of Zygmunt Poniatowski), Warsaw 1964, pp. 706 —
Aleksander
Posern-Zieliński
Wacław Korabiewicz, Sztuka Afryki w zbiorach polskich (African Art in
Polish collections), photographs by Zdzisław Małek, Publishing House „Po­
lonia", Warsaw 1966, pp. 166, 135 illustrations — Jacek Olędzki . . .
Zeszyty Etnograficzne Muzeum Etnograficznego we Wrocławiu, Oddział M u ­
zeum Śląskiego (Ethnographic Fascicles of the Ethnographic Museum, Wro­
cław, Section of the Silesia Museum), Vol. I , Wrocław 1963, pp. 180,
illustrations — Zbigniew Jasiewicz
Biuletyn Informacyjny Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (Informa­
tion Bulletin of the Museum of people's architecture), Sanok, 1964—1966,
from 1966 on the title is changed to Materiały Muzeum Budownictwa
Ludowego w Sanoku (Materials of the Museum of people's architecture,
Sanok) — Anna Pytlińska
Czechoslovakian ethnographical bibliographies of the Karpathian regions —
Maria Gladysz
537
541
546
551
555
SPIS TREŚCI
Rudolf Bednařík, Slováci v Juhoslávii. Materiály к ich hmotnej a duchovnej
kultuře. Druhé doplněné vydáni. Vydavatelstvo Slovenskej Akademie
Vied, Bratislava 1966, ss. 386, ilustrace, résumé v jazyce srbském, n ě m e c ­
kém a anglickém — Ludwik Kunz
W. G . Łarkin, Oroczi, istoriko-etnograficzeskij
oczerk s srediny X I X w.
do naszich dniej. Izdatielstwo „Nauka", Moskwa 1964, pp. 174, 52 illu­
strations, 1 map. — Antoni Kuczyński
Siegmund Musiat, Zur Lebensweise des landwirtschaftlichen Gesindes in
der Oberlausitz, Bautzen 1964, pp. 184, 4 supernumeraries (Schriftenreihe
des Instituís für sorbische Volksforschung in Bautzen bei der Deutschen
Akademie der Wissenschaften zu Berlin) — £ofia Szromba-Rysowa
.
.
Nowe spojrzenie na prace Lucien L é v y - B r u h l a (A new look on the work of
Lucien L é v y - B r u h l . Sidenotes to the book by Jean Cazeneuve: Lucien
Lévy-Bruhl, sa vie, son oeuvre, avec un exposé de sa philosophie), Paris
1963, pp. 134 — Eligia Gąssowska
Zoe A. Marsh and G . W. Kingsnorth, A n Introduction to the History of East
Africa, 3
edition, Cambridge 1961, University Press pp. 272, 17 maps —
Leszek Dzięgiel
Phan Gia Ben, L a recherche historique en République Démocratique du Viet­
nam, Hanoi 1965, Editions scientifiques, pp. 98 — Anna Rudzińska
.
.
13
559
562
566
568
r d
575
580
W dniu 25 października 1967 roku zmarł w Warszawie
kierownik Pracowni Badań nad Polskim Folklorem Muzycznym
Instytutu Sztuki PAN, docent Instytutu Muzykologii
Uniwersytetu Warszawskiego
Doc. mgr MARIAN S O B I E S K I
W Zmarłym polska etnomuzykologia straciła swego najwybit­
niejszego przedstawiciela
Redakcja
W dniu 28 lutego 1968 roku zmarł w Sztokholmie
w osiemdziesiątym roku życia
Prof. dr SIGURD E R I X O N
nestor szwedzkiej etnografii zasłużony na polu etnografii Europy
pionier ruchu dążącego do scalenia tej dyscypliny
Redakcja