Podsumowanie VI Forum Przemysłu Energetyki

Podsumowanie VI Forum Przemysłu
Energetyki Słonecznej
VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej
Toruń, 13-14 maja 2013r.
Kolektory słoneczne i systemy fotowoltaiczne w energetyce prosumenckiej
Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej to doroczne, największe w skali kraju spotkanie branży,
skupiające różne środowiska i specjalności: instalatorów, producentów urządzeń, przedstawicieli
nauki, polityków, stowarzyszenia, samorządy i in. Organizatorem Forum jest Instytut Energetyki
Odnawialnej (IEO).
VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej odbyło się w dniach 13-14 maja w Dworze Artusa w
Toruniu. Tematyka spotkania obejmowała zagadnienia dot. kolektorów słonecznych i systemów
fotowoltaicznych w energetyce prosumenckiej. Tegoroczne wydarzenie zgromadziło ponad 200
uczestników, w tym gości międzynarodowych. Forum tradycyjnie towarzyszyła wystawa, na której
można było zapoznać się m.in. z kolektorami słonecznymi firmy Geres Asco oraz instalacjami
fotowoltaicznymi firmy Freevolt, a także systemami rur przewodów rurowych do instalacji
słonecznych firmy EVERTEC.
Patronat Honorowy nad wydarzeniem objął: Minister Gospodarki – Janusz Piechociński, Prezes
Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - Małgorzata Skucha,
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki - Marek Woszczyk, Prezes Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości - Bożena Lublińska-Kasprzak, Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju prof. dr hab. inż. Krzysztof Jan Kurzydłowski, Prezydent Torunia – Michał Zaleski oraz Związek
Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej.
Partnerami Forum byli: AES, Biogaz Inwestor, BOŚ Bank, Evertec, Szwajcarsko- Polski Program
Współpracy, Toruńskie Wodociągi oraz - jako Przyjaciel Forum wystąpiła firma Freevolt.
Sesję otwierającą VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej poprowadził Pan Grzegorz Wiśniewski
– Prezes Zarządu IEO. Podczas uroczystej inauguracji głos zabrali również Prezydent Miasta Torunia
Pan Michał Zaleski oraz prof. Maciej Nowicki –autorytet w dziedzinie zrównoważonego rozwoju oraz
promotor energetyki słonecznej. W wykładzie wprowadzającym nt. przyszłości energetyki słonecznej
na tle wyzwań energetycznych Polski, Profesor Nowicki wskazał, że tylko poprzez efektowność
energetyczną, wsparcie dla szybkiego rozwoju OZE i mikrokogeneracji Polska może uniknąć
problemu braku energii. Zaznaczył także konieczność rezygnacji z budowy elektrowni jądrowej, aby
zaoszczędzone w ten sposób środki przeznaczyć na rozwój OZE. Zdaniem Profesora w obecnej
sytuacji priorytetem powinna być energetyka rozproszona, prosumencka, współpracująca z
inteligentnymi sieciami energetycznymi. Zaapelował o wsparcie dla inicjatyw obywatelskich i
samorządowych w zakresie mikrogeneracji energii elektrycznej i cieplnej, a w szczególności dla
energetyki słonecznej. Wskazał priorytet dla badań naukowych i wdrożeń w sektorze energetyki
słonecznej, co służyć będzie nie tylko rozwojowi technologii, ale da szansę na ekspansję eksportową
polskiego przemysłu.
Panie Aneta Więcka i Anna Santorska z Instytutu Energetyki Odnawialnej, przedstawiły wyniki
corocznych badań IEO nad rynkiem kolektorów słonecznych w Polsce. Pani Aneta Więcka w swoim
referacie wskazała na realnie malejące ceny kolektorów słonecznych i wykorzystany jedynie w 1/3
pełny potencjał produkcyjny ich producentów. Wskaźniki te obrazują zarówno silną konkurencję na
rynku jak i ciągle niewykorzystany potencjał i dalsze możliwości wzrostu branży. Wg badań IEO w
ubiegłym roku na rynku krajowym sprzedano ogółem rekordową liczbę niemalże 302 tys. m 2
kolektorów słonecznych, łączna ilość zainstalowanych kolektorów słonecznych w Polsce na koniec
2012 r. wyniosła 1,2 mln m 2 . Bardzo dobre wyniki polskiej branży kolektorów słonecznych
potwierdził Robin Welling - prezes ESTIF – European Solar Thermal Industry Federation,
przedstawiając najnowsze dane dotyczące europejskiego rynku kolektorów słonecznych, pochodzące
z ankiet przeprowadzonych we wszystkich państwach UE. Na tym tle niesłabnąca dynamika
polskiego rynku kolektorów słonecznych jest wyjątkiem. Wyniki za 2012 rok plasuję Polskę na
drugim miejscu pod względem sprzedaży instalacji kolektorów słonecznych w Europie. Więcej
kolektorów sprzedano tylko w Niemczech. ESTIF przewiduje, że w 2013 r. Polska będzie jednym z
trzech krajów, obok Danii, Belgii i Grecji, gdzie rynki kolektorów słonecznych zanotują dalszy wzrost.
Doskonałe wyniki branży w ciągu ostatnich 5 lat stały się znakomitą okazją do wyróżnienia
najszybciej rozwijających się firm oraz Liderów Polskiego Rynku Kolektorów Słonecznych, w latach
2008 – 2012. Wśród liderów wyróżnionych podczas VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej
znalazły się firmy: Hewalex, Solver, Sunex, Watt, Viessmann natomiast firmy Caldoris i Ensol
nagrodzono za najszybszy rozwój na rynku kolektorów słonecznych:.
W dalszej sesji Forum, Pan Roland Python, Zastępca Dyrektora Biura Szwajcarsko-Polskiego
Programu Współpracy oraz Pani Sylwia Słomiak Koordynator Obszaru Infrastruktura i Środowisko
przedstawili projekty z sektora energetyki odnawialnej w tym projekty sektora kolektorów
słonecznych współfinansowane przez Fundusz Szwajcarski. Ogółem wartość projektów „solarnych”
wyniosła 92 miliony franków, w tym dofinansowanie: 63 milionów franków. Instalacje do
podgrzewania ciepłej wody użytkowej zostaną zainstalowane na 17 000 domów prywatnych oraz w
180 budynkach publicznych w południowej Polsce. Na 7 budynkach użyteczności publicznej
zainstalowane zostaną także instalacje fotowoltaiczne. Prelegenci skupili się na przedstawieniu
instrumentów wykorzystanych do zapewnienia wysokiej jakości, trwałości i wydajności rozwiązań
technicznych, w szczególności na modelu przetargowym wyboru wykonawcy, w którym istotne
kwestie były kryteria inne niż cena. W celu weryfikacji założeń technicznych i deklaracji
wykonawców dot. minimalnego pokrycia zapotrzebowania na ciepło, ustalono, że minimalne
zapotrzebowanie będzie wynosiło w 50% w ciągu roku. Wprowadzono zapis w dokumentacji
przetargowej, wskazujący, na konieczność wyposażenia każdej instalacji w liczniki ciepła. Praktyczne
aspekty funkcjonowania Funduszu Szwajcarskiego uzupełnił Pan Paweł Dyrcz, Naczelnik Wydziału
Środowiska Starostwa Suskiego. Na terenie powiatu Suskiego zostanie łącznie zamontowanych ok.
15 tys. m2 instalacji słonecznych współfinansowanych z Funduszu Szwajcarskiego i Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki wodnej w Warszawie. Pan Dyrcz zwrócił m.in. uwagę na
złożoność projektów „grupowych” pod względem zarządzania i komunikacji oraz kwestie jakości i
trwałości. Wymagany okres gwarancji dla kolektorów słonecznych wynosi 120 miesięcy, w
przypadku pojemnościowych podgrzewaczy wody i zasobników - 84 miesiące, a wszystkich
pozostałych robót i urządzeń – 60 miesięcy. Dodatkowo rękojmia umownie rozszerzona została o
okres gwarancji.
Kolejna sesja pierwszego dnia Forum poświęcona została sektorowi fotowoltaiki. Pan Konrad Rosołek
– z Instytutu Energetyki Odnawialnej zaprezentował, po raz pierwszy, wnioski z wykonanych przez
IEO badań polskiego sektora fotowoltaicznego. Na koniec 2012 roku moc zainstalowana w
systemach fotowoltaicznych wynosiła łącznie 3,6 MW, w tym 1,4 MW w systemach przyłączonych do
sieci. W 2012 roku w Polsce sprzedano łącznie ponad 93 tysiące sztuk paneli fotowoltaicznych,
których moc sięga 22 MW. Część sprzedanych w 2012 roku paneli została zainstalowana w
elektrowniach PV, które już funkcjonują i wytwarzają energię elektryczną. Pozostałe są instalowane
w kilkunastu dużych inwestycjach w całym kraju. Wg szacunków IEO, na koniec 2013 roku moc
zainstalowana wynieść może ponad 24 MW.
Pan Piotr Dziamski z Instytutu Energetyki Odnawialnej przygotował referat nt. opłacalności
inwestycji PV w warunkach funkcjonowania systemu stałych taryf (FiT) oraz świadectw pochodzenia
(ŚP). Materiał został przygotowany na podstawie wyników ekspertyzy dla Ministerstwa Gospodarki
pt. „Analiza możliwości wprowadzenia systemu FEED-IN TARIFF dla mikro i małych instalacji OZE”.
Analizę opłacalności wykonano poprzez metodę LCOE (Levelised Cost of Energy). Instalacje PV
stanowią jedno z najbardziej atrakcyjnych OZE także w Polsce w grupie mikroinstalacji, z dużym
potencjałem spadku kosztów do końca dekady i dalszej poprawy konkurencyjności. System wsparcia
wg projektu ustawy o OZE, w tym dodatkowe złagodzenie procedur administracyjnych oraz
mechanizm sprzedaży energii do sieci typu FiT, znacznie wpływają na polepszenie opłacalności
inwestycji, szczególnie dla instalacji < 40 kW. Aby uzyskać ten sam efekt w obecnym systemie
wsparcia i prawie energetycznym (Pe) należy ponosić wyższe koszty ze Świadectw Pochodzenia
(odpowiednio wyższe współczynniki korekcyjne).
Pani Danuta Rostowska, Naczelnik Wydziału Ekologii przedstawiła finansowanie instalacji solarnych
przez Bank Ochrony Środowiska S.A. Pani Rostowska podkreśliła, że ustawa o odnawialnych
źródłach energii jest konieczna dla ustabilizowania sytuacji prawnej i rozwoju rynku odnawialnych
źródeł energii oraz „otwiera furtkę” do budowy mikroinstalacji OZE przez prosumentów. BOŚ Bank
przez ponad 20 lat finansuje projekty sektora energetyki odnawialnej, w tym projekty dot.
kolektorów słonecznych. Łączna pula udzielonych przez Bank kredytów na OZE sięga już 1,5 mld zł.
Produktem, który cieszy się popularnością jest wprowadzony w sierpniu 2010 r. „Słoneczny
Eko-Kredyt” z dotacją NFOŚiGW na zakup kolektorów słonecznych. Nowym instrumentem
finansowym Banku będzie kredyt na zakup i montaż instalacji fotowoltaicznych o mocy do 40kW.
Kredyt adresowany m.in. do mikroprzedsiębiorstw dostępny będzie po wejściu w życie Ustawy o OZE,
wprowadzającej system wsparcia dla mikro i małych instalacji. Spłata kredytu następować będzie z
dochodu ze sprzedaży nadwyżek energii elektrycznej generowanej przez instalację.
W końcowej sesji pierwszego dnia Pan Mecenas Tomasz Włostowski z kancelarii prawnej
EUTRADEDEFENCE przedstawił sytuację oraz kulisy dotyczące unijnego postępowania ochronnego
przed importem: przykłady spraw dot. paneli fotowoltaicznych i szkła solarnego z Chin. Pan Mecenas
wskazał, że obecnie toczą się cztery postępowania ochronne w branży solarnej obejmujące 2 grupy
produktowe. Jedną grupą są moduły/panele z krzemu krystalicznego oraz ogniwa i płytki z Chin.
Towary te objęte są dwoma postępowaniami: antydumpingowym (które ruszyło 6 września 2012),
oraz antysubsydyjnym (które ruszyło 8 listopada 2012). Drugą grupą jest szkło solarne importowane
z Chin, które objęte jest postępowaniem antydumpingowym (które ruszyło 28 lutego 2013) oraz
anty-subsydyjnym (które ruszyło 27 kwietnia). KE przedstawi środki definitywne dla PV w grudniu
br., natomiast dla szkła solarnego w maju 2014r.
Drugi dzień konferencji był moderowany przez Mecenasa Christiana Schnell z Kancelarii
DeBenedetti Majewski Szcześniak. Pierwszą prezentację nt. małoskalowych technologii
odnawialnych źródeł energii i systemu wsparcia i promocji w ustawie OZE przedstawiła, w imieniu
Dyrektora Departamentu Energii Odnawialnej – Pana Janusza Pilitowskiego, Pani Małgorzata
Turalska. W swoim referacie Pani Turalska odniosła się m. in. do okresu wsparcia taryfami FiT. W
najnowszym projekcie ustawy o OZE określono, że obowiązek zakupu energii elektrycznej od danego
wytwórcy powstaje od pierwszego dnia wprowadzenia energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej i
trwa przez kolejnych 15 lat. Okres ten jest liczony od dnia wytworzenia po raz pierwszy energii
elektrycznej w danej instalacji odnawialnego źródła energii, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia
2035 roku. Ilość energii elektrycznej, którą jest zobowiązany zakupić sprzedawca, ustala się na
podstawie rzeczywistych wskazań licznika zdalnego odczytu w danym miesiącu. Koszt instalacji
licznika zdalnego odczytu ponosi operator systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego. Ten
ostatni przepis ma wejść w życie już w połowie br. po uchwalaniu nowelizacji Prawa energetycznego
w ramach tzw. „małego trójpaku”.
W kolejnej sesji drugiego dnia Pan Piotr Pryciński z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju,
prezentował nowe możliwości finansowania działalności badawczo-rozwojowej w sektorze OZE z
szczególnym uwzględnieniem fotowoltaiki i kolektorów słonecznych. Programem atrakcyjnym dla
firm z sektora energetyki słonecznej może być program PBS ( ścieżka B) a w szczególności program
INNOTECH, który wspiera rozwój innowacji technologicznych w oparciu o współpracę sektora
przemysłu z sektorem B+R, poprzez badania przemysłowe, prace rozwojowe, a także prace
przygotowawcze do wdrożenia. Ponadto, program GEKON przygotowany przez NCBiR i NFOŚiGW,
oferuje możliwość otrzymania dofinansowania na działalność B+R w obszarze innowacyjnych
technologii proekologicznych. Dodatkowo, zgodnie z komunikatem zamieszczonym na stronie
internetowej Centrum, istnieje możliwość zgłoszenia przez organizacje branżowe do NCBiR,
propozycji programów sektorowych nakierowanych na technologie związane z energetyką słoneczną.
Pan Stefan Kamiński, Prezes Zarządu Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji,
przedstawił możliwości współpracy branży ICT i telekomunikacji z sektorem energii słonecznej w
systemach Smart Grid. Pan Kamiński wskazał, że przy dzisiejszym stanie techniki energia ze słońca i
wiatru może być tańsza od energii ze źródeł konwencjonalnych, przy odpowiedniej skali produkcji
fabrycznej urządzeń wytwarzających energię. Produkty branży OZE, w szczególności mikrogeneracji,
są w początkowej fazie rozwoju technicznego i technologicznego, więc dalsza obniżka kosztów
produkcji jest możliwa. Sektory ICT i OZE wykazują szereg podobieństw i charakteryzują się
podobnymi trendami spadku kosztów wraz z rozwojem rynku i masowej produkcji. Wg Prezesa
KIGEiT osiągnięcie pełnej konkurencyjności na rynku nowych technologii energetycznych wymaga
wsparcia państwa dla innowacji technicznych w energetyce, w tym na wykorzystaniu potencjału
krajowego przemysłu teleinformatycznego (ICT). Uchwalenie ustawy o odnawialnych źródłach
energii i zmian w Prawie energetycznym jest pierwszym, ale niezbędnym krokiem.
Pan Grzegorz Wiśniewski, Prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej zaprezentował wyniki prac nad
opracowaniem mapy drogowej mikroinstalacji OZE i energetyki prosumenckiej „Krajowy Plan
Rozwoju Mikroinstalacji Odnawialnych Źródeł Energii do 2020r.”. Materiał został przygotowany
przez Instytut Energetyki Odnawialnej we współpracy z członkami i partnerami Związku
Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej. Pan Wiśniewski zaakcentował, że warunkiem
racjonalnej realizacji scenariusza mikrogeneracji prosumenckiej jest aktywne stworzenie rynku na
mikroinstalacje OZE, który obniży koszty zanim nastąpi nieuchronny gwałtowny wzrost kosztów
energii dla odbiorców końcowych. Potwierdził, że niezbędnym i pilnym krokiem jest uchwalenie
ustawy o OZE w wersji prosumenckiej. Wskazał na efekty rozwoju scenariusza mikrogeneracji
wynikającego wprost z przyjętego przez rząd krajowego planu działań na rzecz OZE, m.in. 2,5 mln
prosumentów, 25 GW mocy cieplnej i elektrycznej w mikroinstalacjach, 53 tys. miejsc pracy w
okresie do 2020 roku W celu ukształtowania szerokiego rynku prosumentów niezbędne jest
skierowanie środków krajowych funduszy ekologicznych (do 2016 r.) oraz RPO 2014-2020 na
dofinansowanie inwestycji „obywatelskich” w zielone ciepło oraz systemy produkcji energii
elektrycznej na potrzeby własne.
Dr Małgorzata Skucha, Prezes Zarządu NFOŚiGW przedstawiła programy NFOŚiGW wspierające
rozproszoną energetykę odnawialną. Pani Prezes Skucha zwróciła uwagę, że w najbliższym okresie
NFOŚiGW wprowadzi do listy programów priorytetowych wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie
ochrony powietrza, rozszerzenie wsparcia pożyczkowego dla OZE, w tym m.in.: rozwój
przydomowych mikroinstalacji, rozwój fotowoltaiki dla prosumentów (program „Prosument”).
Jednakże zaznaczyła, że część tych działań uwarunkowana jest uchwaleniem ustaw: tzw. trójpaku
energetycznego, a w szczególności ustawy OZE.
W końcowej części Forum odbyła się debata poświęcona szansom rozwoju energetyki prosumenckiej,
zwłaszcza sektora małoskalowych technologii OZE, w latach 2014 – 2020 ze szczególnym
uwzględnieniem sektora energetyki słonecznej: kolektorów słonecznych i systemów fotowoltaicznych.
W debacie wzięli udział: Pani Małgorzata Skucha, Prezes Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej, Pani Małgorzata Turalska z Departamentu Energii Odnawialnej w
Ministerstwie Gospodarki, Pan Stefan Kamiński, Prezes Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i
Telekomunikacji oraz Pan Grzegorz Wiśniewski, Prezes Zarządu Związku Pracodawców Forum
Energetyki Odnawialnej oraz Instytutu Energetyki Odnawialnej. Debata była prowadzona przez
Panią Magdalenę Graniszewską, dziennikarza Puls Biznesu.
Podczas debaty Pani Prezes Skucha wskazała, że przekazane 300 mln zł w ramach programu dopłat
do zakupu kolektorów słonecznych jest wsparciem, które interesuje potencjalnych odbiorców, jak
również stwarza miejsca pracy dla instalatorów i producentów systemów słonecznych i umożliwia
znaczną redukcja emisji gazów cieplarnianych. Pan Grzegorz Wiśniewski dodał, że program wsparcia
rozproszonej energetyki odnawialnej tworzy miejsca pracy, nie tylko w centrach przemysłowych i
dużych miastach, ale także w małych miejscowościach, gdzie jest najwyższy wskaźnik bezrobocia.
Nowy program „Prosument” dałby okazję wyboru (na zasadach rynkowych) najodpowiedniejszej
mikroinstalacji dla danej lokalizacji (np. domu jednorodzinnego). Ponadto pozwoliłby ukształtować i
ukierunkować na jakość mikroinstalacji, zanim uchwalone zostaną „prosumenckie” zmiany w ustawie
i zanim dostępne staną się środki UE 2014-2020. Pani Małgorzata Turalska oznajmiła, że w ustawie o
OZE dla grupy mikroinstalacji OZE zostanie utrzymana maks. wielkość mocy do 40 kW. Dodatkowo
definicja mikroinstalacji jako źródła o mocy do 40 kW i małych instalacji o mocy od 40 kW do 200 kW
zostanie rozszerzona poprzez dopisanie wymogu uproszczonego trybu przyłączenia tego rodzaju
źródeł do sieci, ale tylko o napięciu nieprzekraczającym 110 kV. Ministerstwo planuje też organiczne
maksymalnej mocy w przypadku wsparcia świadectwami pochodzenia do 2 MW. Pan Prezes KIGEiT
zwrócił uwagę na konieczność uwzględnienia w programach wsparcia, aby dopłaty były za efekt
(energia wytworzona i zaoszczędzona), a nie z tytułu samego faktu zainstalowania mikroinstalacji.
Wyraził przekonanie, że kierować się należy potrzebami prosumentów zainteresowanych
instalacjami OZE. Pani Prezes Skucha potwierdziła, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej, wykorzystując między innymi propozycje Związku Pracodawców Forum
Energetyki Odnawialnej i sugestie KIGEIT, przygotowuje program dofinansowania domowych
mikroinstalacji OZE do wytwarzania zarówno ciepła jak i energii elektrycznej. Pierwowzorem jest
obecny program dopłat do kolektorów słonecznych, ale warunki będą prawdopodobnie inne i będą
musiały uwzględniać możliwość generowania w przyszłości przez te mikroinstalacje przychodów ze
sprzedaży energii elektrycznej. Ważnymi kryteriami finansowania nowego, poszerzonego programu
będzie jakość i potwierdzony pomiarami efekt użytkowy i ekologiczny. Program, po szerokich
konsultacjach, powinien być zatwierdzony jeszcze w czerwcu.
Organizator: Instytut Energetyki Odnawialnej