Wyniki doświadczeń

Krzysztof Springer
Lnianka siewna
Uwagi ogólne
Na słabszych glebach, na których uprawa rzepaku na cele energetyczne nie jest opłacalna, można
wysiewać lniankę siewną, także przydatną do produkcji biopaliw. W gorszych warunkach zapewnia
ona wyższe plony oleju niż rzepak. Obecnie zwraca się uwagę na dużą zawartość kwasów
nienasyconych w oleju z lnianki, co sprawia, że długo zachowuje on świeżość. Jest to ważne zarówno
przy wykorzystaniu spożywczym, jak i energetycznym. Bardzo ważna jest także niższa niż u rzepaku
temperatura krzepnięcia oleju z lnianki (–18 0C). Lnianka siewna ludowo określana jest w Polsce jako
„rydz”, „rydzyk”, „ryżyk” lub też rzadziej „lennica” lub „lnicznik”. W niektórych regionach Polski
funkcjonuje wyłącznie ludowa nazwa tej rośliny „rydz” – pochodząca od wyjątkowego rdzawego
koloru jej nasion, który przypomina barwę pospolitego grzyba – rydza– występującego na terenie całej
Polski. „Olej rydzowy” został wpisany pod tą nazwą w UE na listę gwarantowanych tradycyjnych
specjalności jako nowy produkt pochodzący z Polski. Olej rydzowy posiada bogate właściwości
odżywcze, zawiera bowiem wiele poszukiwanych w dietetyce składników, szczególnie
wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Wobec wzrastającego zainteresowania tym gatunkiem w 2012
roku założono po dwa doświadczenia: w Przecławiu i Nowym Lublińcu z formą ozima i jarą.
Wyniki doświadczeń
W systemie PDOiR wyników z pojedynczych lub jednorocznych doświadczeń w zasadzie nie
publikuje się. Do przedstawionych wyników (jednorocznego doświadczenia z
dwóch
miejscowości) należy podejść jednak z pewną ostrożnością, ponieważ odmiany mogą różnie
reagować w warunkach zmiennego przebiegu wegetacji w miejscowościach i latach. Wobec braku
zarejestrowanych środków ochrony dla tego gatunku zabiegi zostały ograniczone do minimum i
niejako eksperymentalnie. W Nowym Lublińcu lnianka jara została dość silnie porażona zgnilizna
twardzikową, co w połączeniu ze znacznym wylegnięciem przed zbiorem wpłynęło na spadek
plonowania. Plony lnianki ozimej kształtowały się od 12,5 do 14,6 dt z ha a jarej od 3,7 dt w Nowym
Lublińcu do 23,3 dt w Przecławiu.
Tabela 1
Lnianka siewna ozima. Odmiany badane. Rok zbioru 2012
Lp.
Odmiana
1
Rok wpisania do
Księgi Ochrony
Wyłącznego
Prawa
w
Polsce
2
1 Przybrodzka
2008
2 Luna
2012
3 Maczuga
2012
Adres jednostki zachowującej odmianę,
a w przypadku odmiany zagranicznej
- pełnomocnika w Polsce
6
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego
28, 60-637 Poznań
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego
28, 60-637 Poznań
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego
28, 60-637 Poznań
Tabela 2
Lnianka siewna ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2012
Miejscowość
SDOO Przecław
ZDOO Nowy Lubliniec
Powiat
Mielec
Lubaczów
Kompleks rolniczej przydatności gleby
Klasa bonitacyjna gleby
pH gleby w KCl
Przedplon
Data siewu
(dzień,
Obsadamiesiąc,
nasion rok)
(szt/m²)
Data zbioru
(dzień, miesiąc, rok)
N
P2O5
K2O
S
Nawożenie dolistne preparatami
wieloskładnikowymi
- zabieg nie wykonany
-
(kg/ha)
(kg/ha)
(kg/ha)
(kg/ha)
(l/ha)
4
IIIa
7,0
Pszenica ozima
23 IX 2011
300
1 VII 2012
Nawożenie mineralne
121
70
105
25
5
IVb
6,5
Jęczmień jary
22 IX 2011
300
3 VII 2012
130
52
75
52
Plonvit R – 1,0
-
Tabela 3
Lnianka siewna ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2012
Lp.
Cecha
SDOO Przecław
(skala 9º)
1 Ocena wyrzędowania
5,4
(cm)
(cm)
2 Wysokość roślin przed zimą
6
(skala 9º)
3 Stan po zimie
7,7
(%)
4 Martwe rośliny
1
(%)
5 Przezimowanie
85
(dzień, m-c)
6 Termin kwitnienia - początek
4 V 2012
(dzień, m-c)
7 Termin dojrzałości technicznej
16 VI 2012
(cm)
8 Wysokość roślin
117
(skala 9º)
9 Wyleganie roślin po zakończeniu kwitnienia
5,9
(skala 9º)
10 Wyleganie roślin przed zbiorem
4,8
(%)
9 Porażenie chorobami: zgnilizną twardzikową
0,0
(skala 9º)
10 -czernią krzyżowych
9,0
(%)
11 -suchą zgnilizną kapustnych
0,0
(g)
12 Masa 1000nasion
1,6
(%)
13 Wilgotność nasion podczas zbioru
9,6
(dt z ha)
14 Plon nasion
14,6
Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian.
Skala 9º : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1 – oznacza stan najmniej korzystny.
ZDOO Nowy
Lubliniec
9,0
5
9,0
0
100
2 V 2012
26 VI 2012
112
7,7
6,6
14,0
9,0
0,0
1,5
8,9
12,5
Tabela 4
Lnianka siewna ozima. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru
2012
Lp.
Odmiana
Wzorzec, dt z ha
1 Przybrodzka
2 Luna
3 Maczuga
Przecław
Nowy Lubliniec
Średnia
14,6
111
80
109
12,5
118
107
74
13,6
115
93
93
wzorzec: średnia z wszystkich badanych odmian
Tabela 5
Lnianka siewna ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenie od wzorca).
Rok zbioru: 2012
Zgnilizna
Sucha zgnilizna
Czerń krzyżowych
twardzikowa
kapustnych
Lp.
Odmiana
(skala 9º)
% roślin porażonych
Wzorzec (skala 9º, %)
9,0
14,0
0,0
1 Przybrodzka
0,0
-12, 0
0,0
2 Luna
0,0
8,5
0,0
3 Maczuga
0,0
3,5
0,0
Liczba doświadczeń
0
1
0
Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość
oznacza ocenę korzystniejszą.
Wzorzec: w roku 2012 średnia z wszystkich badanych odmian,
Tabela 6
Lnianka siewna ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca).
Rok zbioru: 2012
Wyleganie (skala 9º)
Wysokość
Masa 1000
roślin
nasion
po zakończeniu
przed zbiorem
(cm)
(g)
kwitnienia
Wzorzec
6,8
5,7
115
1,5
1 Przybrodzka
0,9
0,8
-2
0,1
2 Luna
-1,5
-1,4
5
-0,1
3 Maczuga
0,6
0,6
-4
0,0
Liczba doświadczeń
2
2
2
2
Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce: wyższa wartość
oznacza ocenę korzystniejszą.
Wzorzec: w roku 2012 średnia z wszystkich badanych odmian.
Lp.
Odmiana
Tabela 7 Lnianka siewna jara. Odmiany badane. Rok zbioru 2012
Lp.
Odmiana
1
2
1
Śmiłowska
2
Omega
3
Borowska
Rok wpisania do
Księgi Ochrony
Wyłącznego
Prawa w Polsce
Adres jednostki zachowującej odmianę,
a w przypadku odmiany zagranicznej
- pełnomocnika w Polsce
3
4
2012
Marcin Just, Śmiłowo 16, 64-500 Szamotuły
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego
28, 60-637 Poznań
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego
28, 60-637 Poznań
Tabela 8. Lnianka siewna jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2012
Miejscowość
SDOO Przecław
ZDOO Nowy Lubliniec
Powiat
Mielec
Lubaczów
Kompleks rolniczej przydatności gleby
Klasa bonitacyjna gleby
pH gleby w KCl
Przedplon
Data siewu
(dzień, miesiąc,
Obsada
nasion rok)
(szt/m²)
Data zbioru
(dzień, miesiąc, rok)
N
P2O5
K2O
S
Nawożenie dolistne preparatami
wieloskładnikowymi
- zabieg nie wykonany
(kg/ha)
(kg/ha)
(kg/ha)
(kg/ha)
4
IIIa
6,4
Pszenica ozima
23 III 2012
225, 300
19 VII 2012
Nawożenie mineralne
100
70
105
25
(l/ha)
4
IVa
6,7
Pszenica ozima
11 IV 2012
250
13 VII 2012
-
70
48
72
30
-
Tabela 9. Lnianka siewna jara. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2012
Lp.
Cecha
Przecław
Nowy Lubliniec
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Ocena wyrzędowania
(skala 9º)
Termin kwitnienia -początek
(dzień, m-c)
Termin dojrzałości technicznej
(dzień, m-c)
Wysokość roślin
(cm)
Wyleganie roślin po zakończeniu kwitnienia(skala 9º)
Wyleganie roślin przed zbiorem
(skala 9º)
Porażenie chorobami: zgnilizną twardzikową
(%)
-czernią krzyżowych
(skala 9º)
-suchą zgnilizną kapustnych
(%)
Masa 1000 nasion
(g)
Wilgotność nasion podczas zbioru
(%)
Plon ziarna
(dt z ha)
8,4
22 V 2012
10 VII 2012
83
6,0
4,8
3,3
9,0
0,0
1,8
11,1
23,3
8,9
28 V 2012
9 VII 2012
105
9,0
5,3
22,5
9,0
0,0
0,8
7,5
3,7
Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian.
Skala 9º : 9 – oznacza stan najkorzystniejszy, 1 – oznacza stan najmniej korzystny.
Tabela 10
Lnianka siewna jara. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2012
Lp.
Odmiana
Przecław
Nowy Lubliniec
średnia
23,3
93
109
98
3,7
103
132
65
13,5
94
112
94
Wzorzec, dt z ha
1 Śmiłowska
2 Omega
3 Borowska
Wzorzec: średnia z wszystkich badanych odmian.
Tabela 11
Lnianka siewna jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenie od wzorca). Rok
zbioru: 2012
Zgnilizna
Sucha zgnilizna
Czerń krzyżowych
twardzikowa
kapustnych
Lp.
Odmiana
(skala 9º)
% roślin porażonych
Wzorzec (skala 9º, %)
1 Śmiłowska
2 Omega
3 Borowska
Liczba doświadczeń
9,0
0,0
0,0
0,0
0
12,9
-1,4
-0,9
2,3
2
0,0
0,0
0,0
0,0
0
Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość
oznacza ocenę korzystniejszą.
Wzorzec: w roku 2012 średnia z wszystkich badanych odmian,
Tabela 12
Lnianka siewna jara. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca).
Rok zbioru: 2012
Wyleganie (skala 9º)
Wysokość
Masa 1000
roślin
Lp.
Odmiana
nasion
po zakończeniu
przed zbiorem
(cm)
(g)
kwitnienia
Wzorzec
6,0
5,1
94
1,3
1 Śmiłowska
-0,3
-0,1
-1
0,0
2 Omega
1,0
0,4
1
0,1
3 Borowska
-0,7
-0,3
0
-0,1
Liczba doświadczeń
1
2
2
2
Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce: wyższa wartość
oznacza ocenę korzystniejszą.
Wzorzec: w roku 2012 średnia z wszystkich badanych odmian.