Martin Luther King

Martin Luther King
Doktor Martin Luther King, Jr. (ur. 15 stycznia 1929 w Atlancie, zm. 4
kwietnia 1968 w Memphis) – pastor baptystyczny, działacz na rzecz
równouprawnienia, zniesienia dyskryminacji rasowej, laureat pokojowej
Nagrody Nobla, Człowiek Roku 1963 według magazynu Time.
Zamordowany 4 kwietnia 1968
roku przez przeciwników
równouprawnienia ludności.
Od 1954 był pastorem zboru baptystycznego w Montgomery
w Alabamie. W 1955 roku obronił pracę doktorską na Uniwersytecie
Bostońskim.
1 grudnia 1955 r. w stolicy stanu Alabama, Montgomery, powracająca z
pracy szwaczka Rosa Parks, wbrew prawu, odmówiła przeniesienia się
na tylne miejsce w miejskim autobusie. Parks została aresztowana, ale zdarzenie
zapoczątkowało wybuch masowych protestów i wielomiesięczny bojkot transportu
publicznego. Przez rok (1955-1956) King przewodził bojkotowi autobusów miejskich w celu
zniesienia segregacji rasowej. Stosował taktykę biernego oporu.
Wyrósł na największego przywódcę murzyńskiego
na Południu. Stosował również taktykę walki o prawa
obywatelskie Murzynów polegającej na zajmowaniu przez
czarnych studentów miejsc rezerwowanych dla białych
w lokalach publicznych (taktyka sit-ins). Poparte to było
tzw. rajdami wolności, które polegały na publicznym
domaganiu się w miastach Południa zniesienia segregacji
rasowej. Używano do tego celu autobusów, którymi
poruszali się członkowie Kongresu Równości Rasowej.
Po wystąpieniach w Birmingham w Alabamie w 1963 roku
sprowokował
zaangażowanie
się
administracji
J.F. Kennedy'ego w obronie praw obywatelskich Murzynów. W tym samym roku poprowadził
Marsz na Waszyngton. W roku następnym otrzymał pokojową nagrodę Nobla. W 1966 roku
podjął nieudaną próbę likwidacji slumsów w Chicago. Był przeciwnikiem wojny w Wietnamie.
Autor m.in. Why We Can’t Wait [Czemu nie możemy czekać?] (1964).
Został zastrzelony w Memphis przez J. E. Raya, którego skazano na 99 lat więzienia.
Działalność na rzecz swobód obywatelskich
W 1954 King został pastorem w baptystycznym kościele przy Dexter Avenue w Montgomery.
Miał wtedy zaledwie 24 lata. Nauki w swoich kazaniach głosił, opierając się na porażkach
i sukcesach innych ruchów, walczących o prawa obywatelskie, działających wówczas
na południu Stanów Zjednoczonych. Np. 27 listopada 1955 przywołał przemówienie dr T.R.M.
Howarda z Mound Bayou w stanie Missisipi, traktującej o niedawnych morderstwach
Afroamerykanów – George'a W. Lee i Emmetta Tilla. Howard od 1951 przewodził organizacji
Regional Council of Negro Leadership, działającej na rzecz równouprawnienia. Organizowała
ona m.in. skuteczny bojkot stacji benzynowych, które odmówiły Afroamerykanom dostępu
do toalet.
Po czterech dniach od przemówienia, 1 grudnia, powracająca
z pracy szwaczka Rosa Parks, która także była wśród słuchaczy,
odmówiła wbrew prawu przeniesienia się na tylne miejsce
w autobusie miejskim. Została aresztowana, a zdarzenie
zapoczątkowało wybuch masowych protestów i wielomiesięczny
bojkot transportu publicznego. Trwał on 382 dni, a przewodził mu
King. Z czasem sytuacja stała się tak napięta, że w domu pastora
została podłożona bomba.
Protesty polegały na stosowaniu taktyki biernego oporu i walki
o prawa obywatelskie Afroamerykanów, polegającej na
zajmowaniu
przez
czarnoskórych
studentów
miejsc
rezerwowanych dla białych w lokalach publicznych (taktyka sitins). Poparte to było tzw. rajdami wolności, które polegały na
publicznym domaganiu się w miastach Południa zniesienia
segregacji rasowej. Używano do tego celu autobusów, którymi
poruszali się członkowie Kongresu Równości Rasowej. Podczas
trwania tej akcji, King został aresztowany. Zakończyła się ona
jednak decyzją Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, delegalizującą segregację rasową w
autobusach stanowych.
Po bojkocie autobusów w Montgomery King przyczynił się do powstania w 1957 roku
organizacji Southern Christian Leadership Conference (SCLC), której celem była walka
o równouprawnienie za pomocą autorytetów moralnych, a nie przemocy. Organizacja była
krytykowana przez niektórych czarnoskórych obywateli USA za regułę walki bez przemocy.
King kierował nią do samej śmierci.
W SCLC zasada doboru członków wywodziła się z "czarnych społeczności", powiązanych
z kościołem baptystycznym. King był wielkim zwolennikiem filozofii "pokojowego
nieposłuszeństwa obywatelskiego", skutecznie stosowanej w Indiach przez Mahatmę
Gandhiego, dlatego stosował ją w protestach, organizowanych przez SCLC. 12 kwietnia 1960
gazeta The Chicago Daily Tribune napisała, że techniki Gandhiego były użyteczne w naprawie
praw obywatelskich, wdrażanych wówczas w Alabamie.
W 1961 FBI zaczęło podsłuchiwać Kinga, obawiając się, że do ruchów, broniących praw
człowieka będą chcieli przenikać komuniści. Kiedy jednak okazało się, że nie ma na to żadnych
dowodów i poszlak, zaprzestano praktyk tego typu, chociaż kilka nieistotnych incydentów
bezowocnie próbowano wykorzystać przeciwko Kingowi i zmusić go do rezygnacji
z przewodzenia SCLC.
Pacyfista A. J. Muste, dyrektor wykonawczy organizacji Fellowship of Reconciliation
(Wspólnota Pojednania), doradzał Kingowi m.in. w sprawach protestów. Kaznodzieja słusznie
uznał, że zorganizowany, nie używający przemocy protest przeciwko rasistowskiemu
systemowi segregacji, znanemu jako "prawa Jima Crowa", doprowadzi do szerokich relacji
w telewizji i prasie na temat walki o równość dla czarnoskórych i prawa głosu. Tak też się
stało, a relacje, pokazujące cierpienie czarnoskórych mieszkańców przyniosły falę sympatii
dla demonstrantów wśród opinii publicznej i stało się jednym z najważniejszych zagadnień
w amerykańskiej polityce lat sześćdziesiątych.
King organizował i przewodził marszami na rzecz m.in. prawa
głosu dla Afrykańczyków, praw czarnoskórych pracowników
i zniesienia segregacji rasowej. Większość z nich została włączona
do ogółu praw amerykańskich przez dokumenty zwane Civil
Rights Act (1964) i Voting Rights Act (1965).
W zasadzie "bez przemocy", stosowanej z sukcesem w protestach,
organizowanych przez Kinga i SCLC, kluczowy był strategiczny
dobór konkretnych metod i miejsca demonstracji, gdzie często
ogromną przewagę mieli politycy popierający segregację rasową.
Konfrontacje z nimi często przybierały gwałtowny przebieg.
King wraz z SCLC przyczynił się do kilku nieudanych prób
demonstracji w miejscowościach Albany w 1961 i 1962 (gdzie
wewnętrzne podziały w społeczności czarnoskórych oraz
rozważna i dyskretna reakcja ze strony lokalnych władz
udaremniły próby organizatorów), w Birmingham latem 1963 oraz
w St. Augustine w 1964. W grudniu 1964 w mieście Selma King z SCLC połączył siły
z organizacją Student Nonviolent Coordinating Committee (SNCC, Pokojowy Komitet
Koordynacyjny Studentów).
Reformowany Kościół Katolicki wspomina dr. Martina Luthera Kinga w dniu rocznicę jego
śmierci – 4 kwietnia.
Tekst za www.wikipedia.pl