Minifakty Norwegia 2015
Transkrypt
Minifakty Norwegia 2015
minifakty Norwegia 2015 Norwegia ze Svalbardem Źródło: Norweski Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Spis treści 1. Organizacja państwa i organy przedstawicielskie 2. Położenie geograficzne, klimat i środowisko 2 3. Ludność, zdrowie i przestępczość 10 19 6 4. Warunki mieszkaniowe i konsumpcja 5. Praca i wynagrodzenie 21 6. Pomoc i opieka społeczna 25 7. Edukacja 27 8. Media i kultura 32 9. Turystyka i transport 37 10. Sektory gospodarki 40 11. Energetyka 48 12. Gospodarka narodowa 51 13. Norwegia za granicą 55 14. Fundusze norweskie i fundusze EOG 57 15. Współpraca na rzecz rozwoju 58 16. Handel zagraniczny 60 17. Święta państwowe i dni wolne od pracy 63 Redakcja: Norweski Główny Urząd Statystyczny na zlecenie Norweskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Tłumaczenie: Lucyna Berntsen Publikacja Norweskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Oslo, marzec 2015 r. Znaczenie znaków umownych Wypełnienie pozycji jest . niemożliwe lub niecelowe .. Zupełny brak informacji ... Aktualnie brak informacji Zero. Zjawisko nie wystąpiło Zjawisko istniało w wielkości 0 mniejszej niż 0,5 * Dane wstępne 1 1. Organizacja państwa i organy przedstawicielskie Liczba posłów (reprezentantów) Stortingu i liczba ważnych głosów oddanych w 2013 r. Partia Ogółem Partia Pracy (Arbeiderpartiet) Partia Postępu (Fremskrittspartiet) Partia Konserwatywna (Høyre) Socjalistyczna Partia Lewicy (Sosialistisk Venstreparti) Partia Centrum (Senterpartiet) Partia Chrześcijańsko Demokratyczna (Kristelig Folkeparti) Partia Liberalna (Venstre) Partia Zielonych (Miljøpartiet De Grønne) Posłowie Udział w Głosy Udział w Stortingu % ważne % 169 100,0 2 836 029 100,0 55 32,5 874 769 30,8 29 17,2 463 560 16,3 48 28,4 760 232 26,8 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 7 10 4,1 5,9 116 021 155 357 4,1 5,5 10 9 1 5,9 5,3 0,6 158 475 148 275 79 152 5,6 5,2 2,8 http://www.ssb.no/en/stortingsvalg/ Przewodniczący partii politycznych Przewodniczący: Jonas Gahr Støre Wiceprzewodniczący: Trond Giske i Hadia Tajik Przewodnicząca: Siv Jensen Partia Postępu (FrP) Wiceprzewodniczący: Per Sandberg i Ketil Solvik-Olsen Partia Konserwaty- Przewodnicząca: Erna Solberg wna (H) Wiceprzewodniczący: Jan Tore Sanner i Bent Høie Partia Chrześcijańsko Przewodniczący: Knut Arild Hareide Demokratyczna (KrF) Wiceprzewodniczący: Dagrun Eriksen i Bjørg Tysdal Moe Partia Pracy (A) Partia Zielonych (MDG) Rzecznicy: Rasmus Hansson og Hilde Opoku Przewodniczący: Trygve Slagsvold Vedum Partia Centrum (Sp) Wiceprzewodniczący: Ola Borten Moe i Anne Beathe K. Tvinnereim Socjalistyczna Partia Przewodniczący: Audun Lysbakken Lewicy (SV) Wiceprzewodniczący: Bård Vegar Solhjell i Oddny Miljeteig Przewodnicząca: Trine Skei Grande Partia Liberalna (V) Wiceprzewodniczący: Ola Elvestuen i Terje Breivik Źródło: Strony internetowe partii. http://www.stortinget.no/en/In-English/Members-of-the-Storting/ 2 Wybory do Stortingu, rad gmin, rad okręgów administracyjnych. Frekwencja wyborcza w procentach Frekwencja w % 100 Wybory do Stortingu 80 60 Wybory do rad gmin Wybory do rad okręgów 40 20 0 1921 1928 1936 1945 1953 1961 1969 1977 1985 1993 2001 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2013 http://www.ssb.no/en/valg/ Udział kobiet w Stortingu i w radach gmin Udział w % 50 Storting 40 30 Rady gmin 20 10 0 1967 1973 1979 1985 1991 1997 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2003 2009 2013 http://www.ssb.no/en/valg/ Udział kobiet w rządzie Udział w % 60 50 40 30 20 10 0 1971 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2013 Źródło: regjeringen.no http://www.regjeringen.no/en/the-government/previous-governments/ministries-and-offices/ offices/men-and-women-in-norwegian-governments-s/ 3 Rząd i ministerstwa Kancelaria Premiera (SMK) Premier Erna Solberg (Partia Konserwatywna) Minister, przewodniczący Komitetu Rady Ministrów Vidar Helgesen (Partia Konserwatywna) Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (ASD) Minister Pracy i Polityki Społecznej Robert Eriksson (Partia Postępu) Ministerstwo Spraw Dzieci, Równouprawnienia i Polityki Społecznej (BLD) Minister Spraw Dzieci, Równouprawnienia i Polityki Społecznej Solveig Horne (Partia Postępu) Ministerstwo Finansów (FIN) Minister Finansów Siv Jensen (Partia Postępu) Ministerstwo Obrony (FD) Minister Obrony Ine Eriksen Søreide (Partia Konserwatywna) Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej (HOD) Minister Zdrowia i Opieki Społecznej Bent Høie (Partia Konserwatywna) Ministerstwo Sprawiedliwości i Bezpieczeństwa Publicznego (JD) Minister Sprawiedliwości i Bezpieczeństwa Publicznego Anders Anundsen (Partia Postępu) Ministerstwo Środowiska i Polityki Klimatycznej (KLD) Minister Środowiska i Polityki Klimatycznej Tine Sundtoft (Partia Konserwatywna) Ministerstwo Polityki Regionalnej i Modernizacji (KMD) Minister Polityki Regionalnej i Modernizacji Jan Tore Sanner (Partia Konserwatywna) Ministerstwo Kultury (KUD) Minister Kultury Thorhild Widwey (Partia Konserwatywna) Ministerstwo Edukacji i Nauki (KD) Minister Edukacji Torbjørn Røe Isaksen (Partia Konserwatywna) Ministerstwo Rolnictwa i Żywności (LMD) Minister Rolnictwa i Żywności Sylvi Listhaug (Partia Postępu) Ministerstwo Przemysłu i Rybołówstwa (NFD) Minister Rybołówstwa Elisabeth Aspaker (Partia Konserwatywna) Minister Przemysłu Monica Mæland (Partia Konserwatywna) Ministerstwo Ropy Naftowej i Energetyki (OED) Minister Ropy Naftowej i Energetyki Tord Lien (Partia Postępu) Ministerstwo Transportu i Komunikacji (SD) Minister Transportu i Komunikacji Ketil Solvik-Olsen (Partia Postępu) Ministerstwo Spraw Zagranicznych (UD) Minister Spraw Zagranicznych Børge Brende (Partia Konserwatywna) Źródło: government.no. 4 http://www.regjeringen.no/en/dep/ Prezydium Stortingu Przewodniczący (prezydent Stortingu) Olemic Thommessen (H) Wiceprzewodniczący (wiceprezydenci Stortingu) Pierwsza wiceprezydent: Marit Nybakk (A) Drugi wiceprezydent: Kenneth Svendsen (FrP) Trzeci wiceprezydent: Svein Roald Hansen (A) Czwarta wiceprezydent: Ingjerd Schou (H) Piąta wiceprezydent: Line Henriette Hjemdal (KrF) Źródło: Biuro Informacyjne Stortingu. http://www.stortinget.no/en/In-English/Standing-Commitees/The-Presidium/ Rzecznik Praw Obywatelskich/Ombudsman Stortingu PO Box 3 Sentrum, NO-0101 Oslo Rzecznik Praw Obywatelskich Aage Thor Falkanger Telefon +47 22 82 85 00 E-mail: [email protected] Zielona linia +47 800 80039 http://www.sivilombudsmannen.no/?lang=en_GB Parlament Samów (Sametinget) 2013-2017 Sameting – Sámediggi Ávjovárgeaidnu 50, NO-9730 Karasjok/Kárášjohka. Telefon + 47 78 47 40 00 E-mail: [email protected] Sameting jest zgromadzeniem narodowym Samów, wybranym w drodze głosowania obywateli, reprezentującym Samów w Norwegii. 39 posłów Sametingu wybieranych jest co cztery lata w 7 okręgach wyborczych obejmujących całą Norwegię. Rada Sametingu Przewodnicząca (prezydent Sametingu) Aili Keskitalo Członek Rady Henrik Oljen Członek Rady Thomas Åhrén Członkini Rady Silje Karine Muotka Członkini Rady Ann-Mari Thomassen Partie w Sametingu i liczba ich reprezentantów Arbeiderpartiet 10, Związek Samów Norweskich (Norske Samers Riksforbund) 11, Árja 4, Nordkalottfolket 3, Partia Postępu 2, Partia Konserwatywna 2, ÅarjelSaemiej Gïelh 2, wspólna lista Związku Samów Norweskich (Norske Samers Riksforbund) i Partii Samów (Samefolkets Parti) 2, lista Samów nie trudniących się hodowlą reniferów (Fastboendes liste) 1, lista Samów trudniących się hodowlą reniferów (Flyttsamelista) 1 i lista Samów Południowej Norwegii (Samer sørpå) 1. Źródło: Sami Parliament. http://www.sametinget.no/ Gubernator (Sysselmann) Svalbardu Postboks 633, NO-9171 Longyearbyen Telefon + 47 79 02 43 00 Gubernator (Sysselmann) Odd Olsen Ingerø E-mail: [email protected] http://sysselmannen.no/en/ 5 2. Położenie geograficzne, klimat i środowisko Najdalej wysunięte krańce kraju Położenie Północ: Przylądek Knivskjelodden na wyspie Magerøy Południe: wyspa Pysen w gminie Mandal Zachód: Szkier Holmebåen przy wyspie Utvær w gminie Solund Wschód: Wyspa Hornøya w gminie Vardø Granice, linia brzegowa itp. Całkowita długość granic lądowych Granica ze Szwecją Granica z Finlandią Granica z Rosją Linia brzegowa Całkowita długość linii brzegowej na lądzie stałym bez fiordów i zatok Całkowita długość linii brzegowej na lądzie stałym z fiordami i zatokami Linia brzegowa wysp Ogółem Szerokość kraju w najszerszym miejscu Szerokość kraju w najwęższym miejscu Powierzchnia Królestwo Norwegii Obszar kontynentalny (powierzchnia łącznie ze słodkimi wodami śródlądowymi) Svalbard Jan Mayen Terytoria antarktyczne Wyspa Bouveta (Bouvetøya) Wyspa Piotra I (Peter I Øy) Ziemia Królowej Maud (Dronning Maud Land) Największe jezioro: Mjøsa Najdłuższa rzeka: Glomma Najwyższy wodospad: Kjelfossen Najwyższy szczyt górski: Galdhøpiggen Największy lodowiec: Jostedalsbreen Najdłuższy fiord: Sognefjorden Największa zamieszkała wyspa: Hinnøya Źródło: Norweski Główny Urząd Geodezji i Kartografii. 6 71° 11' 09'' 57° 57' 31'' 04° 29' 57'' 31° 10' 07'' 2 562 1 630 736 196 N N E E km km km km 2 532 km 28 953 71 963 100 916 431,7 1,6 km km km km km 385 170 km2 323 771 km2 61 022 km2 377 km2 49 km2 156 km2 2 741 000 km2 369 601 840 2 469 474 204 2 205 km2 km m m km2 km km2 http://kartverket.no/en/ Średnie temperatury powietrza1 °C 20 Oslo 15 Bergen 10 Vardø 5 0 -5 -10 Styczeń Marzec Maj Lipiec Wrzesień Listopad 1 Średnie wartości temperatury z lat 1961-1990 (obowiązujący okres normalny) w stopniach Celsjusza. Źródło: Norweski Instytut Meteorologii. http://met.no/English/ Opady1 Średnia roczna Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Oslo Bergen Trondheim 763 2 250 925 49 190 78 36 152 61 47 170 61 41 114 51 53 106 49 65 132 67 81 148 85 89 190 80 90 283 114 84 271 106 73 259 81 55 235 92 Bodø Tromsø 1 020 1 031 86 95 64 87 68 72 52 64 46 48 54 59 92 77 88 82 123 102 147 131 100 108 100 106 Vardø 563 55 41 34 33 30 42 49 55 54 58 59 53 1 Średnie sumy opadów z lat 1961-1990 (obowiązujący okres normalny) w mm. Źródło: Norweski Instytut Meteorologii. http://met.no/English/ Dzień polarny (pełna tarcza słoneczna) i noc polarna. 2015 Szerokość Geograficzna Dzień polarny Svalbard (Longyearbyen) Nordkapp Hammerfest Tromsø Bodø Źródło: Almanach Norweski 2015 r. 78,2 71,2 70,7 69,7 67,3 20.04.-22.08. 14.05.-29.07. 16.05.-27.07. 20.05.-22.07. 04.06.-08.07. Noc polarna Koniec 17.02. 24.01. 22.01. 17.01. 29.12. Początek 25.10. 18.11. 21.11. 25.11. 15.12. http://www.almanakken.uio.no/ 7 Obszary objęte ochroną zgodnie z ustawą o ochronie środowiska, ustawą o ochronie środowiska Svalbardu i ustawą o Jan Mayen. Stan w dniu 31 grudnia 2013 Parki narodowe Rezerwaty przyrody Parki krajobrazowe Inne obszary chronione1 Liczba 44 2 073 201 478 Powierzchnia w km2 45 650 31 281 17 274 402 1 Kategorie uwzględniają ochronę biotopów (objęte ochroną środowiska roślin, ptaków i zwierząt), ochronę zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt wolno żyjących (dzikich), zgodnie z ustawą o ochronie łososia i rybactwie śródlądowym oraz ochronę gatunków bez wyszczególniania obszarów. Źródło: Norweska Dyrekcja Ochrony Środowiska. http://www.environment.no/ i http://www.ssb.no/en/arealvern/ Obszary objęte ochroną zgodnie z ustawą o ochronie środowiska, ustawą o ochronie środowiska Svalbardu i ustawą o Jan Mayen. Stan w dniu 31 grudnia 2013 Park narodowy Rezerwat przyrody Park krajobrazowy Inne obszary chronione Źródło: Norweska Dyrekcja Ochrony Środowiska. http://www.environment.no/ i http://www.ssb.no/en/arealvern/ 8 Użytkowanie obszaru lądowego. 2014* W km2 Udział w % Powierzchnia lądowa z wyjątkiem Svalbardu i Jan Mayen 305 447 100,0 Powierzchnia użytków rolnych 9 859 3,2 W tym powierzchnia gruntów uprawnych użytkowanych intensywnie 8 103 2,7 Powierzchnia produktywnych gruntów leśnych 83 440 27,3 Inne grunty 212 148 69,5 Źródło: Norweski Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Monitoring Lasu, Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/arealstat/ Odpady zebrane z gospodarstw domowych 1992 1998 2006 2013 1 012 1 364 1 940 2 255 Odpady z gospodarstw domowych. W tys. ton. Odpady z gospodarstw domowych. Kilogramy na 1 mieszkańca 237 Odzysk odpadów włącznie z wykorzystaniem do produkcji energii. Kilogramy na 1 mieszkańca. Odpady wysortowane. Udział w % Pozostałość po sortowaniu - do spalenia. Udział w % Pozostałość po sortowaniu - na składowisko odpadów. Udział w % Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 309 414 441 287 373 .. .. 8 .. 33 23 50 32 56 42 .. 43 18 1 http://www.ssb.no/en/avfkomm/ Emisje zanieczyszczeń powietrza1, względem emisji zanieczyszczeń w 1990 r. 1990=100 160 Niemetanowe lotne związki 140 organiczne (NMVOC) 120 Gazy cieplarniane 100 80 Tlenki azotu(NOx) 60 40 Dwutlenek siarki (SO2) 20 0 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2013* 1 Emisje objęte protokółami z Kyoto i Göteborga. Nie obejmują międzynarodowej żeglugi i lotnictwa. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/klimagassn/ i http://www.environment.no/ 9 3. Ludność, zdrowie i przestępczość Ludność i jej zmiany 1995 4 369 957 14 2014 5 165 802 17 Urodzenia żywe ogółem Chłopcy Dziewczęta Urodzenia żywe na 1000 ludności 60 292 31 006 29 286 13,8 59 084 30 370 28 714 11,5 Zgony ogółem Mężczyźni Kobiety Zgony na 1000 ludności 45 190 23 020 22 170 10,3 40 394 19 706 20 688 7,9 Przyrost naturalny Imigracja Emigracja Saldo migracji Przyrost ludności Przyrost ludności w % 15 103 25 678 19 312 6 366 21 547 0,5 18 690 70 030 31 875 38 155 56 746 1,1 Liczba ludności1 Liczba mieszkańców na 1 km2 obszaru lądowego 1 Liczba ludności. Stan w dniu 1 stycznia 1996 i 1 stycznia 2015. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/befolkning/ Ludność na podstawie ewidencji ludności w dniu 1 stycznia 2015 r. i prognoza na lata 2020-2060 (średni krajowy przyrost ludności). Dane w tys. Wiek Ogółem 0-5 lat 6-15 lat 16-66 lat 67 lat i więcej 2015 5 166 374 623 3 447 723 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 10 2020 5 450 389 648 3 592 822 2030 5 948 419 689 3 802 1 037 2040 6 324 419 720 3 923 1 263 2050 6 611 429 720 4 070 1 392 2060 6 868 444 742 4 142 1 541 http://www.ssb.no/en/folkfram/ Okręgi administracyjne i gminy o największej liczbie ludności. Stan w dniu 1 stycznia 2015 Okręg administracyjny Gmina Obszar kontynentalny Østfold Fredrikstad Sarpsborg Akershus Bærum Oslo Hedmark Ringsaker Hamar Oppland Gjøvik Lillehammer Buskerud Drammen Ringerike Vestfold Sandefjord Larvik Telemark Skien Porsgrunn Aust-Agder Arendal Grimstad Vest-Agder Kristiansand Mandal Rogaland Stavanger Sandnes Hordaland Bergen Sogn og Fjordane Førde Møre og Romsdal Ålesund Molde Sør-Trøndelag Trondheim Nord-Trøndelag Stjørdal Nordland Bodø Rana Troms Romsa Tromsø Harstad Finnmark Finnmárku Alta Hammerfest Całkowita Udział Liczba powierzchnia Liczba Udział 1 . gmin w % ludności w % W km2 428 323 779 100,0 5 165 802 100,0 18 4 181 1,3 287 198 5,6 284 78 159 370 54 192 22 4 918 1,5 584 899 11,3 189 120 685 1 426 0,1 647 676 12,5 22 27 398 8,5 195 153 3,8 1 123 33 603 338 29 847 26 25 192 7,8 188 807 3,7 630 30 063 451 27 300 21 14 911 4,6 274 737 5,3 135 67 016 1 423 29 712 14 2 225 0,7 242 662 4,7 119 45 281 501 43 506 18 15 296 4,7 171 953 3,3 719 53 745 161 35 755 15 9 158 2,8 114 767 2,2 255 44 219 272 22 098 15 7 277 2,2 180 877 3,5 259 87 446 211 15 437 26 9 376 2,9 466 302 9,0 68 132 102 286 73 624 33 15 438 4,8 511 357 9,9 445 275 112 26 18 623 5,8 109 170 2,1 553 12 801 36 15 101 4,7 263 719 5,1 93 46 316 356 26 392 25 18 839 5,8 310 047 6,0 322 184 960 23 22 415 6,9 135 738 2,6 913 22 957 44 38 482 11,9 241 682 4,7 1 312 50 185 4 204 26 078 24 25 863 8,0 163 453 3,2 2 474 72 681 428 24 676 19 48 631 15,0 75 605 1,5 3 653 19 898 819 10 417 1 Powierzchnia łącznie ze słodkimi wodami śródlądowymi (jeziora). Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/folkemengde/ 11 Liczba ludności według płci, wieku i stanu cywilnego. Stan w dniu 1 stycznia 2015 90Mężczyźni Kobiety 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 0 50 100 150 200 200 150 100 50 0 W tys. W tys. Żonaci/Zamężne Uprzednio żonaci/ Nieżonaci/ (obejmuje separację) Uprzednio zamężne Niezamężne Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/folkemengde/ Pary małżeńskie i partnerskie z dziećmi i bez dzieci Pary ogółem Pary małżeńskie1 ogółem Bez dzieci2 Z dziećmi2 Pary partnerskie ogółem Bez dzieci2 Z dziećmi2 1990 973 000 871 000 467 000 404 000 102 000 52 000 50 000 2014 1 170 427 855 121 513 807 341 314 315 306 151 107 164 199 1 Obejmuje zarejestrowane związki partnerskie. 2 Dzieci = wiek poniżej 18 lat, niezamężne/ nieżonaci, mieszkający z rodzicami. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/familie/ Współczynnik dzietności w wybranych krajach. 2012 r. Islandia Francja USA Wielka Brytania Szwecja Norwegia Finlandia Dania Szwajcaria Rosja (2011) Włochy Niemcy Hiszpania Polska Portugalia Źródło: Eurostat i Światowa Organizacja Zdrowia. http://ec.europa.eu/eurostat/ i http://www.who.int/gho/en/ 12 2,04 2,01 1,99 1,91 1,91 1,85 1,80 1,73 1,52 1,50 1,43 1,38 1,32 1,30 1,28 Współczynnik dzietności w okręgach administracyjnych. 2014 r. Współczynnik dzietności. 2014 r. 1,64-1,70 1,71-1,77 1,78-1,84 1,85-1,90 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. Map data: Norwegian Mapping Authority. http://www.ssb.no/en/fodte/ Oczekiwana długość życia w chwili urodzenia Wiek 88 84 Kobiety 80 76 Mężczyźni 72 68 64 0 1946- 1956- 1966- 1976- 1986- 1996- 2006 2008 2010 2012 2014 1950 1960 1970 1980 1990 2000 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/dode/ 13 Oczekiwana długość życia w chwili urodzenia w wybranych krajach. 2012 r. Kvinner 86 86 85 85 85 84 84 84 84 83 82 81 81 75 Japonia Francja Szwajcaria Włochy Hiszpania Islandia Norwegia Szwecja Finlandia Grecja Dania USA Polska Rosja Menn 80 79 81 80 80 82 80 80 78 78 78 76 73 63 Źródło: Eurostat i Światowa Organizacja Zdrowia. http://ec.europa.eu/eurostat/ i http://www.who.int/gho/en/ Liczba osób w gospodarstwie domowym 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 1960 1970 1980 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 1990 2000 2010 2014 http://www.ssb.no/en/familie/ Zawarte zarejestrowane związki partnerskie w latach 1993-2008. Zawarte związki małżeńskie osób tej samej płci w latach 2009-2014 300 250 Pary żeńskie Pary męskie 200 150 100 50 0 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 14 2014 http://www.ssb.no/en/ekteskap/ Zawarte związki małżeńskie1 i rozwody2 35 000 Zawarte związki małżeńskie 30 000 25 000 20 000 15 000 Rozwody 10 000 5 000 0 1886 1896 1906 1916 1926 1936 1946 1956 1966 1976 1986 1996 2006 2014 1 Od 2009 r. dane uwzględniają również związki małżeńskie pomiędzy osobami tej samej płci. 2 Przed 1951 r. uwzględnione rozwody kiedy jeden z małżonków na stałe zamieszkiwał w Norwegii, od 1951 r. uwzględnione rozwody kiedy małżonek płci męskiej zamieszkiwał na stałe w Norwegii. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/ekteskap/ Adopcja dzieci według rodzaju przysposobienia 800 700 600 500 Z zagranicy 400 300 200 100 0 Przysposobienie przez małżonka lub zarejestrowanego partnera rodzica dziecka oraz przez rodzinę zastępczą itp. 1970- 1975- 1980- 1985- 1990- 1995- 2000- 2005- 2010 2011 2012 2013 1974 1979 1984 1989 1994 1999 2004 2009 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/adopsjon/ Najpopularniejsze imiona nadawane dziewczynkom i chłopcom w 2014 r. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Imiona męskie Lucas/Lukas William Markus/Marcus Emil Oskar/Oscar Mathias/Matias Magnus Filip/Fillip/Philip Jakob/Jacob Aksel/Axel Imiona żeńskie Nora/Norah Emma Sara/Sarah Sofie/Sophie Emilie Anna Linnea/Linea Thea/Tea Maja/Maia/Maya Sofia/Sophia Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/navn/ 15 Imigranci1 i urodzeni w Norwegii mający rodziców imigrantów2 Kraj pochodzenia3 Ogółem Imigranci i urodzeni w Norwegii mający rodziców imigrantów. Procent ogółu ludności Imigranci1 1995 2013 186 039 669 380 13,0 0,7 2,6 Europa ogółem Polska Szwecja Litwa Niemcy Dania Rosja4 Wielka Brytania Bośnia-Hercegowina4 Rumunia Kosowo4 92 887 368 823 5 015 90 962 13 860 36 887 74 35 901 6 761 24 611 17 265 19 973 788 16 803 10 247 14 294 9 409 13 453 555 11 923 . 10 016 6 850 561 554 373 1 224 19 509 255 40 . 41 590 8 462 2 229 3 404 2 554 1 763 2 611 829 3 708 1 233 4 699 Afryka ogółem Somalia Eritrea Ethiopia Morocco Sudan4 14 433 79 931 3 328 27 333 43 14 741 1 875 6 716 3 026 5 517 123 3 123 3 146 667 3 386 1 168 9 24 704 10 298 2 393 1 839 3 879 556 Azja z Turcją, ogółem Irak Pakistan Filipiny Iran Tajlandia Wietnam Afganistan Turcja Indie Sri Lanka 60 918 187 649 2 337 21 965 11 507 19 219 3 974 19 076 7 099 16 608 1 925 16 555 10 520 13 701 359 13 440 5 922 11 049 3 704 10 506 5 951 9 111 17 567 199 7 266 539 694 71 2 811 71 2 121 1 457 1 162 65 834 8 695 15 973 2 022 3 712 759 8 360 2 880 6 559 3 581 5 921 Ameryka Północna i Środkowa ogółem USA Kanada 10 028 14 356 8 078 8 379 1 018 1 751 377 272 35 880 353 77 6 993 16 550 5 074 6 241 502 4 169 1 041 887 17 2 512 1 715 209 30 63 Ameryka Południowa ogółem Chile Brazylia Oceania ogółem 1 4,3 Urodzeni w Norwegii mający rodziców imigrantów2 1995 2013 29 009 135 583 778 2 071 Osoby urodzone za granicą, których oboje rodzice i rodzice rodziców byli urodzeni za granicą. Osoby, których oboje rodzice i rodzice rodziców byli urodzeni za granicą. 3 W przypadku osób urodzonych za granicą podaje się ich własny kraj urodzenia, a w przypadku osób urodzonych w Norwegii, których rodzice urodzili się za granicą, podaje się kraj urodzenia matki. 4 Rozróżnienie utrudnione ze względu na zmiany przebiegu granic. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/innvbef/ 2 16 Osoby ubiegające się o azyl. Według obywatelstwa Obywatelstwo Ogółem Europa Afryka Azja Ameryka Północna i Środkowa Ameryka Południowa Oceania Bezpaństwowcy 1993 12 876 11 523 464 731 1998 8 374 4 716 1 229 2 138 12 26 120 2 204 2 85 2005 2011 2012 2013 2014 5 402 9 053 9 785 11 983 11 480 1 435 847 1 143 1 115 1 027 1 624 5 097 5 263 7 300 6 018 2 106 2 796 3 086 2 986 3 593 10 18 209 38 12 1 262 Źródło: Norweski Urząd do Spraw Cudzoziemców. 27 3 263 19 11 2 550 31 10 1 800 http://www.udi.no/en/ Udział procentowy osób z nadwagą (indeks masy ciała BMI 25-27) i otyłych (BMI > = 30) w grupie wiekowej 16-79 lat Udział w % 35 Otyłość 30 Nadwaga 25 20 15 10 5 0 1973 1995 1998 2005 2008 2012 1973 1995 1998 2005 2008 2012 Kobiety Mężczyźni Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/helseforhold/ Udział procentowy nałogowych palaczy tytoniu Udział w % 60 50 Mężczyźni 16-74 lat 40 30 Kobiety 16-74 lat 20 10 0 1973 1980 1985 1990 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 1995 2000 2005 2010 2014 http://www.ssb.no/en/royk/ 17 Przyczyny zgonów. 2013 r. Udział w % Ogółem Mężczyźni Kobiety 100,0 41 913 20 025 21 888 Zgony ogółem Choroby ogółem Nowotwory złośliwe Choroby serca i układu krążenia Choroby układu oddechowego Inne choroby Przyczyna nie podana Zgony z innych przyczyn, ogółem Wypadki Samobójstwa Zabójstwa Inne 93,8 25,6 29,4 9,8 25,4 3,6 38 618 10 550 12 087 4 024 10 466 1 491 16 939 5 650 5 630 1 918 3 741 18 594 4 900 6 457 2 106 5 131 6,2 4,7 1,3 0,1 0,0 2 560 1 954 554 50 2 1 476 1 065 378 32 1 1 084 889 176 18 1 Źródło: Norweski Instytut Zdrowia Publicznego http://www.fhi.no/eway/?pid=240 Podejrzani o popełnienie przestępstw na 10 000 mieszkańców. Przestępstwa stwierdzone w postępowaniach przygotowawczych i przestępstwa wykryte na 1 000 mieszkańców. 100 80 Podejrzani o popełnienie przestępstw, na 10 000 mieszkańców Przestępstwa stwierdzone w postępowaniach przygotowawczych na 1 000 mieszkańców Przestępstwa wykryte na 1 000 mieszkańców 60 40 20 0 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2013 http://www.ssb.no/en/lovbrudde/ Przestępstwa zgłoszone według kategorii Kategoria przestępstwa 2004 Na 1 000 Liczba mieszkańców Ogółem 407 377 Gospodarcze 7 915 Inne z chęci zysku 206 250 Rozbójnicze 24 874 Przeciwko wolności seksualnej i obyczajności 3 608 Narkotykowe 37 259 Zniszczenie mienia 20 345 Przeciwko środowisku 2 399 naturalnemu Przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową 801 Przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji 62 606 Inne 41 320 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 18 89,0 1,7 45,1 5,4 2013 Na 1 000 Liczba mieszkańców 388 506 76,9 7 931 1,6 170 911 33,8 26 942 5,3 0,8 8,1 4,4 4 823 49 404 18 278 1,0 9,8 3,6 0,5 2 172 0,4 0,2 756 0,1 13,7 9,0 58 986 48 303 11,7 9,6 http://www.ssb.no/en/lovbrudda/ 4. Warunki mieszkaniowe i konsumpcja Zasoby budowlane i mieszkaniowe. 2013 r. Budynki Ogółem Budynki mieszkalne Budynki inne niż mieszkalne w tym budynki rekreacyjne Liczba 4 015 718 1 488 979 2 526 739 413 114 Rodzaje budynków mieszkalnych Budynki mieszkalne ogółem (zamieszkane i niezamieszkane) Domy jednorodzinne Domy dwurodzinne Domy szeregowe, łączone i małe domy mieszkalne innego rodzaju Bloki mieszkaniowe Budynki zbiorowego zakwaterowania Inne rodzaje budynków (z częścią mieszkalną) 2 449 210 1 278 960 223 783 281 360 550 366 45 579 69 162 Bloki mieszkalne, w tym wyposażone w windę Wyposażone w windę Nie wyposażone w windę W% 35,2 64,8 Budynki mieszkalne według gęstości zabudowy Budynki mieszkalne na terenach o gęstej zabudowie Budynki mieszkalne poza terenami o gęstej zabudowie 78,6 21,4 Formy własności (budynków mieszkalnych) Własność indywidualna osób prywatnych Własność przedsiębiorstwa prywatnego Własność spółdzielni mieszkaniowej Własność publiczna Inne 72,4 6,3 13,9 3,3 4,0 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/bygg-bolig-og-eiendom 19 Średnie roczne wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych na 1 gospodarstwo na 1 rok. W latach 1998-2000 i 2012 2000-NOK W % 2012-NOK W % Rodzaj towaru i usługi Wydatki konsumpcyjne ogółem 280 100 100,0 435 500 100,0 Żywność i napoje bezalkoholowe 33 500 12,0 51 400 11,8 Napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe 8 100 2,9 11 700 2,7 Ubrania i obuwie 16 300 5,8 23 600 5,4 Mieszkanie, oświetlenie i ogrzewanie 71 300 25,4 136 000 31,2 Meble i artykuły gospodarstwa domowego 17 300 6,2 24 500 5,6 Zdrowie 7 700 2,8 11 400 2,6 Transport 56 800 20,3 81 600 18,7 Usługi pocztowe i telekomunikacyjne 5 600 2,0 8 300 1,9 Kultura i wypoczynek 33 600 12,0 43 300 10,0 Edukacja 900 0,3 1 000 0,2 Hotele i restauracje 11 400 4,1 15 600 3,6 Inne towary i usługi 17 500 6,3 27 100 6,2 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/fbu/ Wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych na żywność, mieszkanie i transport. Udział w %. W% 70 60 50 Transport 40 30 Mieszkanie 20 10 Żywność 0 1958 1973 19771979 19831985 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 20 19891991 19961998 20022004 2012 http://www.ssb.no/en/fbu/ 5. Praca i wynagrodzenie Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15-74 lat według podstawowego zajęcia. Średnia 2014 r. Inne zajęcie/ Pobierający niesprecyzowane emeryturę 5% normalną 8% Pobierający emeryturę wcześniejszą/ rentę 10 % Prowadzący dom 1% W trakcie nauki 13 % Aktywni zawodowo1 62 % 1 Za aktywne zawodowo uznaje się osoby zatrudnione w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, która stanowi ich podstawowe zajęcie. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/aku/ 21 Pracujący i bezrobotni w wieku 15-64 lat. Wybrane kraje. 2013 r. Islandia Szwecja Norwegia Dania Niemcy Wielka Brytania Hiszpania Japonia Finlandia Portugalia Rosja USA Francja Grecja Polska Włochy Bezrobotni Pracujący 0 20 40 W% 60 Źródło: Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). 80 100 http://www.oecd.org Kobiety pracujące w wieku 20-64 lat i udział procentowy zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy1. Wybrane kraje. 2013 r. Udział zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy Zatrudnione Islandia Szwecja Norwegia Niemcy Dania Finlandia Niderlandy Wielka Brytania Francja Portugalia Polska Hiszpania Włochy 0 1 20 40 60 Udział w % 80 100 Udział procentowy kobiet w tymże przedziale wiekowym w ogóle społeczeństwa. Źródło: Eurostat. http://ec.europa.eu/eurostat/ 22 Zatrudnieni w administracji publicznej jako odsetek zatrudnionych ogółem Udział w % 35 30 25 20 Gmina 15 10 5 0 1970 Administracja rządowa 1980 1990 2000 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2014* http://www.ssb.no/en/nr/ Zatrudnieni według sektorów gospodarki. Średnia 2014 r. Udział procentowy i dane w tys. Ogółem, obejmuje niesprecyzowane Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo Górnictwo i przemysł wydobywczy Przemysł Zaopatrywanie w energię, dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami Budownictwo Handel, naprawa pojazdów samochodowych i motocykli Transport i magazynowanie Hotele i restauracje Informacja i komunikacja Usługi finansowe i ubezpieczenia Obsługa nieruchomości, usługi techniczne Usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Administracja publiczna, obrona, ubezpieczenia społeczne Oświata Służba zdrowia i opieka socjalna Usługi indywidualne Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. Udział Ogółem Mężczyźni Kobiety w% 100,0 2 637 1 392 1 245 2,2 59 46 13 2,9 77 61 16 8,6 228 176 52 1,1 7,6 28 201 22 183 6 17 13,2 5,2 2,8 3,9 2,2 348 138 75 103 57 184 110 30 74 27 163 28 45 29 30 6,8 180 109 70 4,2 110 60 50 6,6 8,6 19,7 4,1 173 226 520 107 88 79 92 44 85 147 429 63 http://www.ssb.no/en/aku/ 23 Przeciętne miesięczne wynagrodzenie1 mężczyzn i kobiet w wybranych sektorach gospodarki. 2014 r. Sektor gospodarki Mężczyźni Kobiety NOK NOK Wynagrodzenie kobiet jako odsetek wynagrodzenia mężczyzn W% Ogół zatrudnionych 44 900 38 800 86 Wydobycie ropy i gazu Przemysł Handel hurtowy i detaliczny Transport Informacja i komunikacja Usługi finansowe Usługi specjalistyczne, naukowe i techniczne Usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Administracja publiczna (rządowa i samorządowa) Oświata Służba zdrowia i opieka socjalna 66 300 43 100 39 900 42 100 56 200 67 900 58 100 92 90 83 91 85 70 79 60 800 38 800 33 000 38 200 48 000 47 800 45 900 36 700 33 600 92 46 700 42 200 44 000 41 200 43 500 38 100 90 94 88 1 Wynagrodzenie pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy w przeliczeniu na pełny czas pracy (ekwiwalenty pełnego czasu pracy). Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/lonnansatt/ 24 6. Pomoc i opieka społeczna Dzieci otrzymujące zasiłek opiekuńczy jako odsetek ogólnej liczby dzieci1. Stan w grudniu Udział w % 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 1 Zasiłek opiekuńczy przyznawany jest dzieciom w wieku 13-23 miesiące. Zasiłek opiekuńczy dla dwulatków został zniesiony od 1. sierpnia 2012 r. Źródło: Norweski Urząd Pracy i Opieki Społecznej (NAV). http://www.nav.no/english/ Dzieci objęte działaniami na rzecz ochrony praw i interesów dziecka1, na 1 000 dzieci w wieku 0-17 lat 35 30 25 20 15 10 5 0 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2013 1 Stan w dniu 31 grudnia. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/barneverng/ 25 Pieniężne świadczenia pomocy społecznej. Liczba zasiłków 200 000 150 000 100 000 50 000 0 1970 1975 1980 1985 1990 1995 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2000 2005 2010 2013 http://www.ssb.no/en/soshjelpk/ Renciści 200 000 150 000 Kobiety 100 000 Mężczyźni 50 000 0 1975 1980 1985 1990 1995 Źródło: Norweski Urząd Pracy i Opieki Społecznej (NAV). 2000 2005 2010 2014 http://www.nav.no/english Osoby korzystające z różnego rodzaju usług w zakresie pomocy i opieki społecznej1 200 000 Korzystający z domowej opieki pielęgniarskiej 150 000 100 000 50 000 Mieszkańcy domów objętych wsparciem i usługami opiekuńczymr2 Mieszkańcy domów pomocy społecznej 0 1 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2013 Przerwanie ciągłości danych. Od 2007 r. włącznie dane pochodzą z rejestru IPLOS. Mieszkania socjalne nie są uwzględniane w danych po 2009 r. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/pleie/ 2 26 7. Edukacja Dostępność przedszkoli i żłobków1 Udział w % 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1980 1985 1990 1995 3-5 lat 1-5 lat 1-2 lata 2000 2005 2010 2013 1 Dzieci w przedszkolach. Udział procentowy dzieci w danym przedziale wiekowym. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/barnehager/ Uczniowie korzystający z zajęć pozalekcyjnych (SFO) Ogółem 1 klasa 2 klasa 3 klasa 4 klasa 5-7 klasa 2000 121 867 38 440 35 895 29 779 16 478 1 275 2005 133 282 44 937 38 677 31 421 16 739 1 508 Źródło: System Informacji o Szkolnictwie Podstawowym i Gimnazjalnym. 2014 158 139 51 067 46 702 37 888 20 835 1 647 http://www.gsi.udir.no 27 Szkoły i uczniowie/studenci 1984/85 2013/14 Uczniowie/ Szkoły Uczniowie/ studenci Szkoły studenci Rodzaj szkoły Szkoły podstawowe i gimnazja 3 540 Niepubliczne szkoły podstawowe i . gimnazja 920 Szkoły średnie1 Niepubliczne szkoły średnie . Uniwersytety i szkoły wyższe2 228 Niepubliczne uniwersytety i szkoły wyższe 67 545 879 2 907 615 327 . 203 702 16 936 92 083 15 402 19 105 261 507 30 568 249 176 37 835 195 504 140 72 34 1 Uczniowie i praktykanci pobierający naukę na poziomie szkoły średniej, uczniowie średnich szkół zawodowych, studenci uniwersytetów ludowych. Wyższe szkoły wojskowe nie zostały uwzględnione. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/utdanning/ 2 Odsetek kobiet i mężczyzn z wykształceniem wyższym Udział w % 35 30 25 20 Mężczyźni 15 10 Kobiety 5 0 1950 1960 1970 1980 1990 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2000 2013 http://www.ssb.no/en/utniv/ Studenci w szkolnictwie wyższym według rodzaju uczelni1 Studenci ogółem Uniwersytety Specjalistyczne szkoły wyższe Wyższe szkoły publiczne Artystyczne szkoły wyższe publiczne Wyższa szkoła policji Wyższe szkoły wojskowe Wyższe szkoły niepubliczne Udział 2000/01 kobiet 186 002 60,0 69 195 55,3 7 706 48,9 84 880 65,9 770 68,3 940 29,7 949 6,0 21 562 56,7 Udział 2013/14 kobiet 253 317 59,1 105 628 57,1 31 788 51,5 93 440 64,4 853 64,8 2 522 40,0 4 141 14,2 14 945 71,2 1 Dane nie obejmują norweskich studentów za granicą. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 28 http://www.ssb.no/en/utuvh/ Zagraniczni studenci1 w Norwegii Obywatelstwo Studenci ogółem2 Szwecja Rosja Dania Niemcy Chiny Polska Nepal Iran USA Islandia Ukraina Wielka Brytania Pakistan Niderlandy Finlandia Litwa Etiopia Filipiny Ghana Francja Indie Rumunia Hiszpania Włochy Łotwa Irak Afghanistan Bośnia i Hercegowina Inne i niesprecyzowane3 2005/06 2010/11 2013/14 13 631 1 056 716 779 462 547 153 73 253 314 202 113 314 163 138 264 152 188 60 124 119 102 116 101 48 94 213 96 198 18 740 1 323 949 726 772 722 309 329 322 325 282 266 308 252 262 276 196 272 111 186 137 193 156 153 107 120 133 96 127 21 985 2 008 1 136 872 864 770 556 447 413 394 368 340 316 312 308 306 304 266 241 224 196 195 191 185 147 125 120 101 90 Udział kobiet 2013/14 56,4 66,3 75,4 57,9 58,4 56,9 72,7 24,8 57,4 58,9 67,9 77,9 51,6 23,1 53,6 75,8 76,3 25,9 84,2 35,3 51,5 35,9 76,4 54,1 44,2 84,0 44,2 39,6 52,2 6 473 9 330 10 190 52,3 1 Zagraniczni studenci przebywają w Norwegii niekoniecznie wyłącznie z powodu studiów. Niektórzy studenci przebywają w Norwegii na stałe, jednak mają obywatelstwo inne niż norweskie. Nie obejmuje uczestników studiów doktoranckich. 2 Część studentów z zagranicy prawdopodobnie nie jest zarejestrowana na uczelniach w chwili podliczania danych 1 października. Może to powodować zaniżenie liczby obywateli innych krajów pobierających wykształcenie wyższe w Norwegii. 3 Niesprecyzowane obywatelstwo. Obejmuje studentów na wymianie międzynarodowej. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/utuvh/ 29 Norwescy studenci za granicą. Studia I i II stopnia 1992/93 8 932 2000/01 15 510 2012/13 16 260 2013/14 16 930 2 195 675 10 10 1 096 . 158 . 374 949 60 3 74 248 . 3 928 1 901 327 630 881 . 572 53 457 700 158 148 89 222 158 4 657 2 791 1 521 814 772 455 387 313 251 227 136 90 88 45 395 5 023 2 816 1 530 863 673 538 385 350 256 238 146 87 87 52 422 . 82 171 215 2 305 130 1 699 164 1 650 140 1 834 156 Ameryka Łacińska . 65 25 27 Afryka Południowa Pozostałe kraje Afryki . . . 47 67 8 62 7 Australia Nowa Zelandia . . 3 062 108 1 189 68 1 083 80 522 . . . Kraj Ogółem Wielka Brytania Dania Polska Węgry Szwecja Słowacja Niderlandy Czechy Francja Niemcy Hiszpania Irlandia Włochy Szwajcaria Pozostałe kraje Europy Azja USA Kanada Inne Źródło: Państwowa Kasa Pożyczkowa dla Celów Edukacyjnych. http://www.lanekassen.no/Toppmeny/Languages/ 30 Nakłady na działalność badawczą i rozwojową (B+R) 2003 Nakłady Ekwiwalent na B+R. pełnego W mln czasu NOK pracy (FTE) w B+R 27 246 28 546 13 391 13 390 6 360 7 238 7 495 7 918 Ogółem Podmioty gospodarcze Sektor instytutów badawczych Uniwersytety i szkoły wyższe Relacja nakładów na B+R ogółem do produktu krajowego brutto. Udział w % 1,71 2013* Nakłady Ekwiwalent na B+R. pełnego W mln czasu NOK pracy (FTE) w B+R 50 976 38 999 22 586 16 683 12 235 9 445 16 155 12 871 1,70 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny i Norweski Instytut Studiów nad Innowacyjnością, Działalnością Badawczą i Edukacją. http://www.nifu.no/en/ Zatrudnieni w działalności badawczej i rozwojowej na 1 000 pracujących. Wybrane kraje. 2013 r. Finlandia Dania Islandia (2011) Szwecja Norwegia (2012) Japonia Francja Portugalia USA (2011) Wielka Brytania Niemcy Hiszpania Rosja Włochy Polska Chiny 0 2 4 6 8 Źródło: Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). 10 12 14 16 http://www.oecd.org 31 8. Media i kultura Największe norweskie gazety. Nakład 2014 Gazeta, miejsce wydania Aftenposten (w dni powszednie), Oslo Verdens Gang1 (w dni powszednie), Oslo Dagens Næringsliv, Oslo Dagbladet1, Oslo Bergens Tidende (w dni powszednie), Bergen Adresseavisen, Trondheim Stavanger Aftenblad, Stavanger Fædrelandsvennen, Kristiansand Morgenbladet, Oslo Drammens Tidende, Drammen Wersja Wersja Nakład netto drukowana cyfrowa (skorygowany o sprzedaż podwójną) 187 694 208 857 221 659 138 188 138 188 69 916 14 768 79 637 73 647 73 647 70 209 68 565 73 640 61 086 60 165 63 981 56 220 55 101 58 544 33 774 32 786 34 065 29 104 278 29 382 26 545 26 423 26 990 1 Cyfrowe produkty VG+ i Dagbladet+ dostępne w prenumeracie, nie są tutaj wliczone. Źródło: Norweskie Zrzeszenie Mediów. http://www.mediebedriftene.no/ Czytelnictwo gazet w wydaniu drukowanym i internetowym, średnia dzienna. Czytelnicy w wieku 9-79 lat 100 90 Gazeta w wydaniu drukowanym 80 70 60 50 40 30 20 Gazeta w wydaniu internetowym1 10 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 1 Gazety w wydaniu internetowym obejmują tutaj internetowe wydania gazet drukowanych. Kategorie gazeta drukowana i gazeta w wydaniu internetowym nie wykluczają się wzajemnie, tzn. że czytelnicy wydania drukowanego mogli również czytać wydanie internetowe gazety, i odwrotnie. http://www.ssb.no/en/medie/ Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 32 Agencje prasowe w Norwegii Avisenes Nyhetsbyrå (ANB) Pb 8713, Youngstorget, NO-0028 Oslo Osoba kontaktowa: Tor Axelsen Tel.: +47 22 99 84 00 www.apressen.no Norsk Telegrambyrå AS (NTB) Holbergs gate 1, Pb 6817, St. Olavs plass, NO-0130 Oslo Osoba kontaktowa: Pål Bjerketvedt Tel.: +47 22 03 44 00 www.ntb.no Agence France-Presse (AFP) Tel.: +47 95 89 40 86 Klingenberggata 5, NO-0161 Oslo E-post: [email protected] Osoba kontaktowa: Pierre-Henry Deshayes www.afp.com Associated Press (AP) Lauritz Bergendahls gate 26, 4021 Stavanger Osoba kontaktowa: Mark Lewis Tel.: +47 48 00 91 15 www.ap.org Bloomberg Nyhetsbyrå Rådhusgata 27, NO-0158 Oslo Tel.: +47 22 99 62 10 www.bloomberg.com ITAR Tass Fougstads gate 9, NO-0173 Oslo Osoba kontaktowa: Yuri Mikhaylenko Tel.: +47 96 82 98 92 www.itar-tass.com Thomson Reuters Norge Tel.: +47 22 93 69 00 Dronning Eufemias gate 16, NO-0191 Oslo www.reuters.com Osoba kontaktowa: Balazs Koranyi Xinhua News Klingenberggata 5, NO-0161 Oslo Osoba kontaktowa: Li Guorong Tel.: +47 40 20 65 42 www.xinhuanet.com/english/ Dow Jones Newswire Klingenberggata 5, NO-0161 Oslo Osoba kontaktowa: Kjetil Malkenes Hovland Tel.: +47 90 22 79 08 www.dowjones.com/djnewswires.asp Foreign Press Association Klingenberggata 5, NO-0161 Oslo Osoba kontaktowa: Björn Lindahl Tel.: +47 92 41 72 82 www.fpanorway.com Middle East News Agency (MENA) Klingenberggata 5, NO-0161 Oslo Osoba kontaktowa: Tarek Mahmoud Tel.: +47 97 60 87 46 www.mena.org.eg Norway International Press Center Klingenberggata 5, NO-0161 Oslo Osoba kontaktowa: Anita Karin Opsvik Tel.: +47 23 95 03 22 E-post: [email protected] 33 Abonament telefoniczny. Telefonia stacjonarna i komórkowa. Stan w dniu 31 grudnia1 6 000 000 Telefonia stacjonarna Telefonia komórkowa 5 000 000 4 000 000 3 000 000 2 000 000 1 000 000 0 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 1 Dane z roku 2014 na dzień 30 czerwca. Źródło: Norweska Inspekcja Pocztowa i Telekomunikacyjna. http://eng.nkom.no/ Dostęp do mediów i urządzeń elektronicznych w domach. Osoby w wieku 9-79 lat. Udział w % 1991 98 . 36 33 28 40 51 . . . . 87 1997 97 91 72 53 43 45 70 . . . . 89 2009 98 94 91 87 58 56 55 87 29 . 18 86 2014 96 89 88 86 46 56 28 75 49 70 44 72 Magnetofon kasetowy Gramofon Odtwarzacz CD Odtwarzacz MP3 95 63 33 . 92 57 81 . 50 31 96 58 31 27 91 67 Prywatna antena do odbioru telewizji satelitarnej Telewizja kablowa Antena DVB-T telewizji cyfrowej nadawanej naziemnie Antena zbiorcza 5 29 19 38 34 51 29 56 . 7 . 6 . 4 24 4 .. .. .. .. . . 50 13 23 .. . . 92 91 53 97 . 70 95 96 54 98 80 54 NRK TV TV 2 TVNorge TV3 Telewizja lokalna Telewizja szwedzka Odtwarzacz wideo Odtwarzacz DVD Odtwarzacz HDD Tablet Radio DAB Radio lokalne Komputer osobisty Internet Gry wideo Własny telefon komórkowy Smartfon Prenumerata gazety Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 34 http://www.ssb.no/en/medie/ Konsumpcja mediów, średnia dzienna. Osoby w wieku 9-79 lat. Udział w %. Internet Komputer osobisty Telewizja Radio Gazeta Media audialne Książka Media wizualne Czasopismo 2014 1991 Tygodnik Komiks 0 10 20 30 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 40 50 60 Udział w % 70 80 90 100 http://www.ssb.no/en/medie/ Korzystanie z oferty kulturalnej w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Wiek 9-79 lat. Udział w % Kino Koncert Impreza sportowa Biblioteka publiczna Teatr/musical/rewia Muzeum Wystawa sztuki Impreza o charakterze religijnym/światopoglądowym Festiwal kultury Balet/przedstawienie taneczne Opera/operetka 0 2012 2008 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Udział w % Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/kulturbar/ 35 Członkowie Kościoła Norweskiego oraz innych kościołów, związków wyznaniowych i stowarzyszeń światopoglądowych poza Kościołem Norweskim. 2013/2014 r. 5 109 056 Udział w% 100,0 Liczba osób Ludność ogółem2 Członkowie Kościoła Norweskiego. Stan w dniu 31 grudnia 2013 r. 3 843 721 75,2 Członkowie chrześcijańskich związków wyznaniowych ogółem1 Kościół Adwentystów Dnia Siódmego Wolny Kościół Ewangeliczny (DFEF) Wolny Kościół Ewangelicko-Luterański w Norwegii Fiński Kościół Ewangelicko-Luterański Islandzki Kościół Ewangelicko-Luterański w Norwegii Zbór Chrześcijański (Przyjaciele Smitha; DKM) Kościół Prawosławny Kościół Rzymsko-Katolicki Kościół Ewangelicko-Luterański (DELK) Norweski Kościół Baptystów Norweskie Stowarzyszenie Misyjne Świadkowie Jehowy w Norwegii Wspólnota Chrześcijańska Centrum Chrześcijańskie Kościół Metodystyczny w Norwegii Wspólnoty Zielonoświątkowe Szwedzki Kościół Margarety w Oslo Inne chrześcijańskie związki wyznaniowe 337 316 4 806 3 258 19 557 4 348 6 740 7 750 14 765 140 109 3 189 10 283 10 136 12 130 2 540 3 145 10 684 39 398 21 573 22 905 100,0 1,4 1,0 5,8 1,3 2,0 2,3 4,4 41,5 0,9 3,0 3,0 3,6 0,8 0,9 3,2 11,7 6,4 6,8 Wyznawcy innych religii ogółem1 Bahaizm Buddyzm Hinduizm Islam Sikhizm Judaizm Inne 163 526 1 127 17 087 7 382 132 135 3 363 781 1 651 100,0 0,7 10,4 4,5 80,8 2,1 0,5 1,0 86 444 84 285 2 159 100,0 98,0 2,0 Członkowie stowarzyszeń światopoglądowych ogółem1 Norweskie Stowarzyszenie Humanistyczne Inne stowarzyszenia światopoglądowe 1 Obejmuje wyłącznie członków, na rzecz których otrzymywane są subwencje państwowe. Stan w dniu 1 stycznia 2014. Stan w dniu 1 stycznia 2014. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/trosamf/ 2 36 9. Turystyka i transport Noclegi cudzoziemców w Norwegii według kraju zamieszkania. 2014 r. Niemcy Szwecja Dania Wielka Brytania Niderlandy USA Francja Polska Hiszpania Włochy Rosja Japonia 0 250 000 500 000 750 000 1 000 000 1 250 000 1 500 000 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/overnatting/ Statki pasażerskie Hurtigruten Bergen-Kirkenes. Liczba pasażerów 600 000 Pasażerowie ogółem 500 000 400 000 300 000 W kierunku północnym 200 000 W kierunku południowym 100 000 0 1982 1985 1990 1995 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2000 2005 2010 2014 http://www.ssb.no/en/havn/ 37 Obiekty noclegowe w Norwegii Hoteler i inne obiekty noclegowe ogółem1 Miejsca noclegowe 2011 2012 2013 2014 1 115 1 102 1 201 1 145 168 125 171 456 171 735 177 624 Doby noclegowe. W tys. Doby noclegowe Norwegowie. Udział w % Cudzoziemcy. Udział w % 19 203 19 803 19 767 20 435 74,5 25,5 74,5 25,5 74,4 25,6 73,1 26,9 Budynki rekreacyjne typu hytte Zespół domków rekreacyjnych2, noclegi 1 433 325 1 521 190 2 420 625 2 392 310 Pośrednictwa wynajmu domków rekreacyjnych, noclegi 1 057 871 988 467 1 101 595 1 181 185 Zarejestrowane campingi3 Noclegi. W tys. Norwegowie. Udział w % Cudzoziemcy. Udział w % 768 8 080 74,2 25,8 771 8 239 75,3 24,7 824 6 767 80,0 20,0 765 7 122 79,7 20,3 1 2010-2012: Hotele i podobne obiekty noclegowe oferujące 20 lub więcej miejsc noclegowych. 2013 og 2014: Wszystkie hotele i podobne obiekty noclegowe (pensjonaty, motele itp.). 2010-2012: Zespoły domków rekreacyjnych, apartamenty itp. obejmujące więcej niż 3 obiekty do wynajęcia. 2013-2014: Zespoły domków rekreacyjnych, apartamenty itp. oferujące więcej niż 10 miejsc noclegowych. 3 2010-2012: Campingi oferujące 8 lub więcej domków lub 50 miejsc dla samochodów/ przyczep campingowych. 2013 og 2014: Campingi oferujące 30 lub więcej obiektów do wynajęcia/miejsc. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/overnatting/ 2 Ofiary śmiertelne wypadków drogowych 600 500 400 300 200 100 0 1950 1960 1970 1980 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 38 1990 2000 2014 http://www.ssb.no/en/vtu/ Transport i sieć komunikacyjna. Stan w dniu 31 grudnia 1993 2010 Pojazdy samochodowe itp. Ogółem 2 986 381 4 604 846 Samochody 1 985 609 2 855 937 Samochody osobowe 1 633 088 2 308 548 Autobusy 29 134 20 348 Samochody dostawcze 169 981 397 279 Samochody ciężarowe/ Samochody osobowo-ciężarowe typu kombi 153 406 129 762 Ciągniki i maszyny samobieżne 213 550 254 674 Motocykle 35 629 146 592 Skutery śnieżne 37 741 68 766 Motorowery 125 442 168 904 Przyczepy 588 410 1 109 973 Cywilny transport lotniczy Porty lotnicze rozkładowego transportu lotniczego Flota powietrzna ogółem Samoloty Śmigłowce Drogi publiczne Ogółem Drogi krajowe Drogi okręgowe Drogi gminne Linie kolejowe Linie kolejowe ogółem Zelektryfikowane Dwutorowe 52 848 741 107 52 984 745 239 90 502 26 406 27 050 37 046 4 023 2 422 99 2012 2014 4 862 938 5 086 178 3 004 384 3 119 309 2 442 964 2 555 443 18 220 17 111 424 634 441 967 118 566 104 788 262 288 271 668 156 826 167 649 73 514 77 528 174 873 177 501 1 191 053 1 272 523 52 998 762 236 52 1 081 813 268 93 509 10 496 44 281 38 732 93 868 10 581 44 317 38 970 94 055 10 608 44 290 39 157 4 169 2 566 241 4 154 2 552 247 4 154 2 552 247 km Źródło: Norweski Urząd Transportu Kolejowego, Dyrekcja Dróg Publicznych, Avinor, Urząd Lotnictwa Cywilnego. http://www.ssb.no/en/transport-og-reiseliv/ 39 10. Sektory gospodarki Użytkowanie gruntów rolnych W km2 12 000 10 000 Użytki rolne ogółem 8 000 6 000 Użytki zielone trwałe użytkowane intensywnie 4 000 Grunty pod zasiewami zbóż i roślin oleistych Użytki zielone naturalne i trwałe użytkowane ekstensywnie Inne grunty orne 0 1949 1959 1969 1979 1989 1999 20092014 2 000 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/jordbruksareal/ Zwierzęta gospodarskie w gospodarstwach rolnych Konie Bydło ogółem W tym krowy1 Trzoda chlewna Owce starsze niż 1 rok Kozy mleczne Kury 2004 29 029 943 208 325 368 100 886 966 508 45 095 3 528 505 2014* 40 073 853 655 303 897 96 862 911 457 33 064 4 168 280 1 Obejmuje krowy mleczne i karmiące. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 40 http://www.ssb.no/en/jordbruksareal/ Produkcja rolnicza i pozyskanie drewna 2003 2014* Zbiory i plony1. W tys. ton Zboża ogółem Pszenica Jęczmień Owies Ziemniaki Siano2 1 142 262 593 278 393 2 848 965 213 515 224 356 2 801 Produkty pochodzenia zwierzęcego. W tys. ton Żywiec rzeźny ogółem Bydło i cielęta Trzoda chlewna Owce i jagnięta Jaja Mleko krowie (w tys. litrów) 262 85 91 25 48 1 509 347 80 129 24 65 1 511 Pozyskanie drewna na sprzedaż ogółem. W tys. m3 Grubizna iglasta Grubizna liściasta 6 739 50 9 667 140 1 Dotyczy wszystkich gospodarstw rolnych. 2 Obejmuje ogół plonu zielonej masy z pokosu łąk po przeliczeniu na plon siana. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/jord-skog-jakt-og-fiskeri/ Nieruchomości leśne i produktywne grunty leśne, według wielkości nieruchomości. 2013 r. Powierzchnia produktywnych gruntów leśnych Ogółem nie mniejsze niż 25 hektarów 25-99 hektarów 100-999 hektarów 1 000-4 999 hektarów 5 000- hektarów Powierzchnia chronionych produktywnych gruntów leśnych Liczba 128 641 44 088 71 835 11 510 1 208 . Udział Powierzchnia w % W km2 W% 100,0 70 264 100,0 34,3 2 466 3,5 55,8 24 410 34,7 8,9 21 440 30,5 0,9 21 948 31,2 . 2 100 . 1 Obejmuje własności o powierzchni nie mniejszej niż 25 hektarów produktywnych gruntów leśnych. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny i Dyrekcja Gospodarki Zasobami Naturalnymi. http://www.ssb.no/en/stskog/ 41 Powierzchnia upraw ekologicznych lub w trakcie wprowadzania metod ekologicznych, w krajach nordyckich. Procent powierzchni użytków rolnych W% 18 16 14 Szwecja 12 10 8 Finlandia 6 Dania Norwegia 4 2 0 1991 1995 2000 2005 2010 2013 Źródło: Norwegia – Inspekcja Rolnictwa Ekologicznego (Debio) i Norweski Główny Urząd Statystyczny, Szwecja – Inspekcja Rolnictwa Ekologicznego (KRAV) i Szwedzki Główny Urząd Statystyczny/Komisja ds. Rolnictwa (Jordbruksverket), Dania – Dyrekcja Hodowli i Ochrony Roślin (Plantedirektoratet) oraz Duński Główny Urząd Statystyczny, Finlandia – Główna Inspekcja Kontroli Hodowli i Ochrony Roślin (KTTK)/Urząd Bezpieczeństwa Żywności (Evira) i Centrum Informacyjne Ministerstwa Rolnictwa (TIKE). Gospodarstwa rolne według wielkości użytkowanych gruntów rolnych 250 000 100- hektarów 50-99 hektarów -49 hektarów 200 000 150 000 100 000 50 000 0 1949 1959 1969 1979 1989 1999 2010 2012 2013 2014* Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 42 http://www.ssb.no/en/stjord/ Połowy najważniejszych gatunków ryb W tys. ton1 2004 2014* 2 524 2 311 231 473 616 408 959 400 157 278 211 154 65 94 49 82 49 77 17 19 7 19 14 17 59 16 11 15 17 14 12 11 2 11 8 6 4 2 Gatunki ryb Ogółem Dorsz atlantycki Śledź pospolity Błękitek Makrela atlantycka Czarniak Łupacz Tobiasz Gromadnik Karmazyn atlantycki Okowiel Molwa Krewetka Ostrobok pospolity Halibut czarny Brosma Szprot atlantycki Zębacz smugowy Żabnica Inne gatunki ryb 37 214 W mln NOK2 2004 2014* 10 395 14 209 2 784 4 613 2 015 1 912 764 579 1 329 1 937 838 1 247 455 1 196 44 140 47 142 115 186 6 31 174 180 838 555 40 126 325 345 83 97 7 27 34 44 93 52 405 798 1 Waga ryby przed wypatroszeniem. Odpowiada podanej wartości ładunku wyładowanego wypłaconej rybakowi za połów. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/fiskeri/ 2 Akwakultura – hodowla ryb. Sprzedaż łososia atlantyckiego i troci W tys. ton 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 0 1971 1975 1980 1985 1990 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 1995 2000 2005 2010 2013 http://www.ssb.no/en/fiskeoppdrett/ 43 Wartość produkcji akwakultury i rybołówstwa tradycyjnego W mld NOK 60 50 40 30 Akwakultura 20 10 Rybołówstwo tradycyjne 0 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2013 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/fiskeoppdrett/ og http://www.ssb.no/en/fiskeri/ Eksport ryb i produktów rybnych 2001 W tys. W mln ton NOK Ryby, skorupiaki, mięczaki i inne bezkręgowce morskie włącznie z ich przetworami, ogółem 1 727 29 572 Ryby, świeże lub chłodzone, z wyjątkiem filetów 417 8 418 Ryby, mrożone, z wyjątkiem filetów 909 8 258 Filety rybne, mrożone 182 4 310 Filety rybne i inne mięso rybie, świeże lub 26 944 chłodzone Ryby suszone, solone lub nie 76 3 520 Filety rybne, suszone, solone lub w solance 12 380 Ryby, solone lub w solance 37 1 177 Ryby, wędzone 5 424 Skorupiaki, mrożone; mączki i granulaty ze skorupiaków nadające się do spożycia przez ludzi 12 267 Ryby, przetworzone lub konserwowane, w tym kawior i namiastki kawioru przygotowane z ikry rybiej 20 613 Skorupiaki i mięczaki, przetworzone lub konserwowane 21 949 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 44 2014* W tys. W mln ton NOK 2 517 67 150 1 206 37 819 824 11 100 99 4 606 87 5 216 106 4 259 9 185 30 839 15 685 3 207 16 324 7 442 http://www.ssb.no/en/muh/ Zatrudnieni i samozatrudnieni w sektorze handlu i usług. Dane w tys. 1 000 800 700 600 Działalność usługowa Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Sprzedaż i obsługa nieruchomości Handel i naprawa pojazdów silnikowych 500 400 300 200 100 0 1970 1980 1990 2000 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2010 2014 http://www.ssb.no/en/nr Norweski przemysł naftowy. Podstawowe dane 1993 1995 2000 2010 2013 Liczba zatrudnionych Wydobycie ropy naftowej i gazu 17 338 16 498 14 434 21 930 27 206 Na morzu 5 399 5 064 4 822 6 561 7 413 Na lądzie 11 939 11 434 9 612 15 369 19 793 Usługi dla przedsiębiorstw zajmujących się wydobyciem ropy naftowej i gazu 4 173 4 437 7 743 26 828 35 800 Wartość produkcji brutto. W mln NOK Wydobycie ropy naftowej i gazu 136 051 144 257 367 625 572 367 666 264 Usługi dla przedsiębiorstw zajmujących się wydobyciem ropy naftowej i gazu 5 303 6 151 15 883 99 843 135 157 Inwestycje. W mln NOK Wydobycie ropy naftowej i gazu 50 886 42 497 52 898 126 737 208 637 Usługi dla przedsiębiorstw zajmujących się wydobyciem ropy naftowej i gazu -65 44 4 287 983 4 785 Transport rurociągowy ropy i gazu 6 693 6 086 691 552 3 245 Produkcja ropy naftowej surowej. 131 843 156 776 181 181 104 388 84 948 W tys. Sm3 o.e.2 Produkcja gazu ziemnego. 24 804 27 814 49 790 107 250 108 746 W tys. Sm3 o.e.2 Eksport Ropa naftowa surowa. W tys.Sm3 o.e. 114 917 143 003 167 485 90 579 67 317 Gaz ziemny. W tys. Sm3 o.e. 24 804 27 814 48 521 102 558 103 847 1 Włącznie z transportem rurociągowym od r. 2010. Ekwiwalent ropy naftowej (o.e) stosuje się jako wskaźnik przeliczeniowy w porównaniach lub kalkulacjach zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego. 1 Sm3 o.e. (1 standardowy metr sześcienny ekwiwalentu ropy naftowej) = 1 Sm3 ropy naftowej lub 1 000 Sm3 gazu ziemnego. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny oraz Norweska Dyrekcja Ropy Naftowej. http://www.ssb.no/en/oljev/ i http://www.npd.no/en 2 45 Cena ropy naftowej. Brent Blend USD/baryłka 120 100 80 60 40 20 0 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 Źródło: Ministerstwo Ropy i Energetyki oraz Reuters EcoWin. 2005 2010 2014 http://www.ssb.no/en/ogintma/ Przemysł i górnictwo według sekcji i działów. 2012 r. Sektor Przemysł i górnictwo Liczba Liczba Produkcja1 przedsię- zatrudnio- sprzedana biorstw nych W mln Udział NOK w % 19 811 235 111 769 182 100,0 Górnictwo Przemysł Produkcja artykułów spożywczych, napojów oraz wyrobów tytoniowych Produkcja wyrobów włókienniczych, odzieży, skóry i wyrobów skórzanych Produkcja drewna i wyrobów z drewna Produkcja papieru i wyrobów z papieru Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji Produkcja produktów rafinacji ropy naftowej, chemikaliów i wyrobów chemicznych, wyrobów farmaceutycznych Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych Produkcja metali Produkcja wyrobów z metali Produkcja komputerów i wyrobów elektronicznych Produkcja maszyn i urządzeń Pozostała produkcja przemysłu maszynowego (za wyjątkiem budowy statków i platform wiertniczych) Budowa statków i platform wiertniczych Produkcja mebli i pozostała produkcja wyrobów Naprawa, konserwacja oraz instalowanie maszyn i urządzeń 768 5 314 14 605 1,9 19 043 229 797 754 578 98,1 2 475 48 545 170 219 22,6 1 501 1 983 86 4 462 6 597 13 752 25 259 3 734 11 301 0,9 3,3 1,5 1 257 6 331 10 401 1,4 336 12 991 146 344 19,4 417 4 850 10 755 1,4 938 155 2 533 10 457 27 256 9 506 58 868 24 566 46 661 3,6 7,8 6,2 778 1 328 16 181 40 918 20 762 74 814 5,4 9,9 181 504 4 140 8 573 21 179 65 387 1,1 8,7 2 063 9 688 13 347 1,8 2 508 18 653 37 877 5,0 1 Dane nie zawierają podatku od wartości dodanej (MVA). Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 46 http://www.ssb.no/en/sti/ Flota żeglugi międzynarodowej armatorów norweskich. Statki. Stan w dniu 1 lipca 2014 Norweski Norweski Rejestr Statków Żeglugi Rejestr Statki Międzynarodo- pływające pod Statków wej (NIS) Ogółem (NOR) banderą obcą Nośność Nośność Nośność Nośność Liczba w tys. Liczba w tys. Liczba w tys. Liczba w tys. DWT DWT DWT DWT 1 759 38 845 216 956 520 17 355 1 023 20 534 Statki1 ogółem Statki pasażerskie, katamarany i promy2 14 396 Zbiornikowce do przewozu gazu i chemikaliów 363 10 160 Inne zbiornikowce 63 6 590 Zbiornikowce FPSO 59 7 004 Statki wielozadaniowe 18 1 775 Masowce 96 4 495 Inne statki do przewozu ładunków stałych 523 6 321 Statki obsługujące platformy wiertnicze (offshore serviceship) 623 2 500 6 250 2 12 6 134 .. .. 1 .. .. .. .. 126 .. .. 154 38 6 10 63 5 191 4 217 631 1 045 3 409 209 25 52 8 33 4 969 2 373 6 247 730 1 086 11 17 97 2 311 415 3 993 198 813 150 551 275 1 136 1 Statki o pojemności 100 GT i więcej. 2 Tonaż brutto w tys. GT. Wartość niewliczona w łączną wartość DWT. Źródło: Stowarzyszenie Armatorów Norweskich. http://www.ssb.no/en/handelsfl/ Norweska flota handlowa1. Stan z końca roku. W tys. ton GT Tonaż ogółem W tym zbiornikowce Zbiornikowce. Udział w % 1995 2000 2010 2011 2012 2013 20 834 21 572 15 711 15 586 15 698 15 997 12 006 11 545 7 269 7 235 7 312 7263 58 54 46 46 47 45 1 Statki o pojemności 100 GT i więcej. 2 Tonaż brutto w tys. GT. Wartość niewliczona w łączną wartość DWT. Źródło: Stowarzyszenie Armatorów Norweskich. http://www.ssb.no/en/handelsfl/ Wypadki morskie. Zatopione i uszkodzone statki zarejestrowane w norweskich rejestrach statków1 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Statki zatopione Statki Tonaż brutto 18 41 421 24 4 135 22 56 206 15 3 679 18 659 13 18 967 12 389 14 4 217 18 8 881 18 3 586 13 1 837 13 782 8 542 18 1161 Statki uszkodzone Statki Tonaż brutto 157 976 709 129 502 917 137 982 184 126 537 197 118 336 674 112 634 482 71 525 545 100 576 903 105 409 072 144 582 424 149 616 010 159 596 068 241 1 205 544 246 884 741 1 Zatopienie oznacza całkowitą utratę statku, natomiast uszkodzenie oznacza uszkodzenie statku. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/sjoulykker/ 47 11. Energetyka Produkcja energii z nośników energii. W petadżulach1 Ogółem Energia elektryczna z elektrowni wodnych Energia elektryczna z elektrowni wiatrowych Ropa naftowa surowa i kondensat Gaz ziemny2 i skroplony gaz ziemny (NGL) Węgiel Drewno opałowe3 1995 7 502 441 0 5 749 1 282 8 21 2000 9 300 512 0 6 650 2 097 18 24 2005 9 659 491 2 5 621 3 478 41 28 2010 8 685 422 3 3 970 4 209 54 30 2013* 8 115 464 7 3 230 4 339 52 22 1 1 PJ = 1015 J. Nie obejmuje spalanego gazu odpadowego. Skroplony gaz ziem ny (NGL) obejmuje produkcję etanu, propanu, butanu, izobutanu (metylopropanu) i LPG. Drewno, granulat, brykiety na użytek gospodarstw domowych. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/energiregn/ 2 3 Zużycie nośników energii poza sektorami energetycznymi i żeglugą międzynarodową. W petadżulach1 PJ 1 000 800 Gaz, ciepło, paliwa stałe 600 400 Ropa w transporcie Ropa z wyjątkiem transportu 200 0 1976 Energia elektryczna 1980 1985 1990 1 PJ = 1015 J. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 1995 2000 2005 2010 2013* 1 48 http://www.ssb.no/en/energiregn/ Zużycie energii w gospodarstwach domowych na 1 osobę, według nośnika energii. Wybrane kraje w 2012 r. W kWh Finlandia Norwegia USA Dania Szwecja Rosja Niemcy Francja Wielka Brytania Polska Japonia Węgiel, koks, torf Produkty ropy naftowej Gaz ziemny Energia elektryczna Energia cieplna Biomasa, inna energia odnawialna Hiszpania Chiny Portugalia Indie 0 2000 4000 6 000 kWh 8 000 10 000 12 000 Źródło: Międzynarodowa Agencja Energii (IEA) i Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.iea.org Zaopatrywanie w energię elektryczną Zakłady energetyczne Produkujące energię elektryczną Produkcja energii elektrycznej Import Eksport Zużycie netto priorytetowane Przemysł energochłonny Górnictwo i inne sektory przemysłu Gospodarstwa domowe i rolnictwo Usługi Zużycie netto niepriorytetowane 1995 326 2000 332 2005 306 2010 338 2013 316 215 178 163 188 172 GWh1 123 011 142 817 137 811 123 630 133 975 2 300 1 474 3 653 14 673 10 135 8 962 20 529 15 695 7 123 15 140 97 450 101 838 108 453 116 062 115 605 33 503 35 685 40 728 34 075 33 522 8 539 8 444 9 149 13 420 15 724 35 587 19 819 7 514 35 685 22 022 10 518 35 404 23 172 5 595 41 489 25 889 4 494 40 657 25 701 3 936 1 1 GWh = 1 000 000 kWh. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/elektrisitet/ 49 Energetyka wodna. Stan w dniu 31 grudnia 2014 r. Potencjał możliwy do wykorzystania1 GWh 213 831 Udział w % 100 Elektrownie wodne ukończone Elektrownie wodne trakcie budowy Koncesja udzielona Wniosek o udzielenie koncesji złożony Zapowiedź złożenia wniosku2 Trwale chronione zasoby wodne Pozostałe 131 377 1 478 3 602 6 619 1 106 50 940 18 709 61 1 2 3 1 24 9 1 Energia norweskich zasobów wodnych, która technicznie i ekonomicznie może zostać wykorzystana do produkcji energii elektrycznej. 2 Zgłoszono zapowiedź złożenia wniosku. Źródło: Norweska Dyrekcja Zasobów i Energii Wodnej (NVE). http://www.nve.no/en/ Łączna produkcja ropy naftowej surowej i gazu ziemnego. W mln Sm3 oe1 W mln Sm3 o.e. 300 000 250 000 200 000 Gaz ziemny 150 000 100 000 Ropa włącznie ze skroplonym gazem 50 000 0 1971 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2014 1 Sm3 (standardowy metr sześcienny; objętość w warunkach standardowych) oe (ekwiwalentu ropy naftowej). Źródło: Norweska Dyrekcja Ropy Naftowej. http://www.ssb.no/en/ogprodre/ Najwięksi producenci ropy naftowej na świecie. 2013 r. W mln baryłek na 1 dzień1 Arabia Saudyjska Rosja USA Chiny Kanada Zjednoczone Emiraty Arabskie Iran Nigeria Irak Kuweit Meksyk Wenezuela Brazylia Qatar Norwegia 1 11,53 10,79 10,00 4,18 3,95 3,65 3,56 3,32 3,14 3,13 2,88 2,62 2,11 2,00 1,84 Produkcja skroplonego gazu ziemnego (NGL) i kondensatu zostały ujęte w danych o światowej produkcji ropy naftowej. Źródło: BP Statistical Review of World Energy 2014 (Przegląd Statystyczny Energii Światowej 2014, publikacja BP). http://www.bp.com 50 12. Gospodarka narodowa Produkt krajowy brutto według sektorów i podsektorów gospodarki Produkt krajowy brutto Rolnictwo Leśnictwo Rybołówstwo, połowy morskie i akwakultura Wydobycie ropy i gazu Wydobycie ropy naftowej surowej i gazu ziemnego Usługi związane z wydobyciem ropy naftowej i gazu Górnictwo Przemysł Zaopatrywanie w energię elektryczną i wodę Budownictwo Handel i naprawa pojazdów samochodowych Zakwaterowanie i gastronomia Transport rurociągowy Transport poza transportem morskim Usługi pocztowe i dystrybucyjne Informacja i komunikacja Żegluga morska Żegluga międzynarodowa Żegluga krajowa Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Obsługa rynku nieruchomości Usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Usługi prywatne Usługi administracji publicznej Pozycje bilansujące1 1990 2014* W mln Udział W mln Udział NOK w% NOK w% 749 860 100,0 3 151 483 100,0 14 234 3 725 4 417 88 163 1,9 13 460 0,5 5 461 0,6 28 347 11,8 619 711 0,4 0,2 0,9 19,7 86 283 11,5 568 817 18,0 1 880 0,3 50 894 1,6 1 753 0,2 5 126 0,2 77 326 21 784 29 036 72 615 9 404 7 807 29 690 4 925 24 627 17 832 16 038 1 794 33 998 43 936 10,3 2,9 3,9 9,7 1,3 1,0 3,5 0,7 3,3 2,4 2,1 0,2 4,5 5,9 220 764 64 985 163 394 201 979 36 678 16 648 111 898 8 845 108 010 55 786 36 323 19 463 144 757 110 611 7,0 2,1 5,2 6,4 1,2 0,5 2,3 0,3 3,4 1,8 1,2 0,6 4,6 3,5 32 110 28 030 4,3 285 928 3,7 121 782 9,1 3,9 124 596 83 440 16,6 535 476 11,1 330 744 17,0 10,5 1 Podatek od wartości dodanej (MVA) i podatek inwestycyjny (IVA), inne podatki nakładane na produkty, odchylenia netto i odchylenia statystyczne. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/nr/ 51 Produkt krajowy brutto per capita w wybranych krajach (bieżący PPP USD)1. 2013 r. Luksemburg Norwegia USA Szwecja Dania Niemcy Islandia Finlandia Storbritannia Francja Japonia EU28 Hiszpania Portugalia Rosja Polska Chiny 0 20 000 40 000 60 000 PPP USD 80 000 100 000 1 PPP=parytet siły nabywczej. Źródło: Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). http://www.oecd.org/ Produkt krajowy brutto per capita. Ceny bieżące i zmiana wyrażona w % W NOK 700 000 W% 10 8 600 000 6 500 000 Zmiana w % 400 000 4 300 000 2 200 000 0 100 000 Ceny bieżące 0 1970 1975 1980 -2 1985 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 52 1990 1995 2000 2005 -4 2010 2014* http://www.ssb.no/en/nr/ Norweski Rządowy Fundusz Emerytalny (Statens pensjonsfond utland)1. Stan w dniu 31 grudnia W mld NOK 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 1 Wcześniejsza nazwa funduszu: Norweski Rządowy Fundusz Ropy Naftowej (Statens petroleumsfond). Źródło: Norges Bank. http://www.nbim.no/en/ Państwowy dług publiczny jako procent produktu krajowego brutto w wybranych krajach, według kryterium Traktatu z Maastricht1. 2013 r. Japonia2 Grecja Portugalia Włochy Irlandia USA2 Francja Hiszpania Wielka Brytania Niemcy Finlandia Polska Dania Szwecja Norwegia Luksemburg 0 50 100 150 200 250 W% 1 Państwowy dług publiczny nie obejmuje zadłużenia pomiędzy jednostkami administracji publicznej. Kryterium Traktatu z Maastricht wprowadza zasadę, że państwowy dług publiczny nie może przekroczyć 60% wartości rocznego produktu krajowego brutto. Zastosowano odmienne kryteria - Zobacz OECD Economic Outlook no 96. Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny, Eurostat i OECD. http://ec.europa.eu/eurostat/, http://www.oecd.org/ i http://www.ssb.no/en/offogjeld/ 2 53 Dochody i wydatki administracji publicznej. W mld NOK 2003 740,5 571,4 2008 1 332,9 910,6 2014* 1 459,6 1 162,8 315,9 472,2 598,4 156,2 75,8 7,3 1,5 14,7 169,1 101,4 67,7 224,9 185,2 4,9 2,0 21,5 422,3 252,8 169,5 312,3 210,5 12,3 1,9 27,3 296,8 152,7 144,1 B. Wydatki ogółem (B1) Publiczna działalność usługowa Obrona narodowa Porządek i bezpieczeństwo publiczne Cele gospodarczo-ekonomiczne Ochrona środowiska Gospodarka mieszkaniowa i środowisko lokalne Ochrona zdrowia Rekreacja, kultura i religia Edukacja Opieka społeczna 607,2 116,7 30,3 15,4 58,4 2,0 0,9 94,5 7,9 34,5 246,5 818,9 169,4 39,0 18,0 74,9 4,7 1,1 128,1 12,9 36,8 333,9 1 149,0 254,2 45,1 27,1 110,4 10,7 1,7 176,4 19,1 48,8 455,5 C. Inwestycje finansowe netto (A-B) 133,3 514,0 310,5 A. Dochody ogółem (A1+A2) A1. Dochody z wyjątkiem przemysłu naftowego Podatki i opłaty z obszaru kontynentalnego Norwegii Dochody ze składek na ubezpieczenia społeczne i emerytury Dochody z tytułu własności Transfery Dochody z inwestycji kapitałowych Dochody z opłat A2. Dochody z przemysłu naftowego Podatki i opłaty z przemysłu naftowego Inne dochody z przemysłu naftowego Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 54 http://www.ssb.no/en/offinnut/ 13. Norwegia za granicą Służba zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Norwegii Adres siedziby w Oslo: 7. juni-plassen / Victoria Terrasse Adres pocztowy: Postboks 8114 Dep., NO-0032 Oslo Tel.: + 47 23 95 00 00 Fax: + 47 23 95 00 99 E-mail: [email protected] Placówki zagraniczne 102 przedstawicielstwa zagraniczne, w tym: 85 ambasad 9 konsulatów generalnych 7 delegacji 1 oddział ambasady Około 355 konsulatów honorowych Personel Ministerstwa Spraw Zagranicznych Norwegii Około 835 stanowisk W placówkach zagranicznych Około 640 włącznie z około 85 wysłannikami specjalnymi z innych urzędów Około 1 000 zatrudnionych lokalnie http://www.regjeringen.no/en/dep/ud/ i http://www.norway.info/ 55 Innovasjon Norge Innovation Norway reprezentuje administrację rządową i samorządową w kwestiach wspierania przedsiębiorczości na terenie całego kraju. Celem działania Innovation Norge jest pobudzanie rozwoju społeczno-gospodarczego i wyzwolenie potencjału gospodarczego regionów. Realizowane jest to poprzez działanie na rzecz zwiększenia liczby: przedsiębiorców, prężnie rozwijających się przedsiębiorstw i innowatywnych środowisk sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości. Innovation Norway jest organizacją o charakterze globalnym. Oprócz reprezentacji we wszystkich okręgach administracyjnych Norwegii, biura organizacji znajdują się w ponad 30 krajach. W krajach, w których Innovation Norway nie ma reprezentacji w postaci własnego biura, międzynarodowe kontakty nawiązywane są za pośrednictwem ambasad Norwegii. Pracownicy Innovation Norway posiadają wiedzę na temat lokalnych i międzynarodowych relacji, która pomaga w transformacji idei klientów w sukces rynkowy. Adres siedziby w Oslo: Akersgata 13, Oslo Telephone: + 47 22 00 25 00 Telefax: + 47 22 00 25 01 E-mail: [email protected] Adres pocztowy: Innovation Norway PO Box 448 Sentrum NO-0104 Oslo http://www.innovasjonnorge.no/no/Contact-us/ Sjømannskirken – norweski kościół za granicą Sjømannskirken – norweski kościół za granicą, jest instytucją niekomercyjną powiązaną z Kościołem Norweskim. Sjømannskirken stanowi miejsce spotkań religijnych, kulturowych i socjalnych dla wszystkich Norwegów za granicą. Sjømannskirken posiada kompetencje w kwestiach zarządzania kryzysowego i poradnictwa rodzinnego. Sjømannskirken posiada 31 placówek zagranicznych, jednak organizacja ta reprezentowana jest w 80 krajach, na wszystkich kontynentach. Adres głównej siedziby w Bergen: Strandgt. 198 Adres pocztowy: Postboks 2007, NO-5817 Bergen Telefon: + 47 55 55 22 55 E-mail: [email protected] Facebook: www.facebook.com/sjomannskirken Źródło: Sjømannskirken – norweski kościół za granicą. 56 http://www.sjomannskirken.no/english 14. Fundusze norweskie i fundusze EOG Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy EOG (fundusze norweskie i fundusze EOG) - Solidarność i współpraca Wspólnym celem sygnatariuszy umowy o EOG jest zmniejszenie nierówności ekonomicznych i społecznych w Europie. Norwegia przyczynia się do tego celu poprzez fundusze norweskie i fundusze EOG (mechanizmy finansowe EOG), jednocześnie wzmacniając więzi i współpracę z państwami-beneficjentami. Wspieramy projekty rozwojowe w takich dziedzinach priorytetowych jak ochrona środowiska i klimatu, ochrona zdrowia i opieka nad dzieckiem, ochrona europejskiego dziedzictwa kulturowego, badania naukowe i edukacja, wdrażanie przepisów obowiązujących w strefie Schengen, wzmacnianie wymiaru sprawiedliwości, rozwój dialogu społecznego i wspieranie procesów rozwojowych społeczeństwa obywatelskiego. Wielu norweskich partnerów jest zaangażowanych w projekty i programy finasowane z funduszy norweskich i funduszy EOG. Dofinansowanie1 przyznane państwom-beneficjentom. Mln EUR2 Ogółem Polska Rumunia Węgry Czechy Bułgaria Litwa Słowacja Łotwa Grecja Portugalia Estonia Hiszpania Słowenia Chorwacja Cypr Malta 2009-20143 1 788,50 578,10 305,95 153,30 131,80 126,60 84,00 80,75 72,95 63,40 57,95 48,60 45,854 26,90 9,605 7,85 4,50 1 Ogółem dofinansowanie od krajów EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego)/EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu): Norwegii, Islandii, Liechtensteinu. Udział Norwegii wyniósł około 97 procent sumy dofinansowania. 2 Umowy zawarto w euro. 3 Zgodnie z umową zawartą 28 lipca 2010. Dofinansowanie jest dostępne do roku 2017 4 Wsparcie przejściowe od 1. maja 2009 r. do 31. grudnia 2013 r. 5 Dofinansowanie obliczone od chwili, kiedy Chorwacja stała się członkiem UE w lipcu 2013. Źródło: Ministerstwo Spraw Zagranicznych Norwegii. http://www.eeagrants.org 57 15. Współpraca na rzecz rozwoju Wydatki środków publicznych Norwegii na współpracę na rzecz rozwoju. W mln NOK 2009 2010 2011 2012 2013 Wykorzystanie środków na pomoc rozwojową ogółem (wartość całkowita pomocy rozwojowej) 25 624 26 424 26 653 27 638 32 807 Odsetek dochodu narodowego brutto (BNI) 1,06 1,05 0,96 0,93 1,07 Dwustronna pomoc rozwojowa Wyłącznie dwustronna pomoc rozwojowa Pomoc rozwojowa za pośrednictwem organizacji wielostronnych (tzw. pomoc rozwojowa multi-bi) Wielostronna pomoc rozwojowa Administracja 17 940 18 508 18 363 18 947 23 588 12 132 12 357 12 674 12 835 16 693 5 808 6 296 1 387 6 151 6 464 1 452 5 689 6 787 1 503 6 112 7 154 1 537 6 896 7 439 1 780 5 436 5 616 5 918 5 948 6 700 3 566 744 3 620 799 3 518 899 3 710 959 4 252 981 Dwustronna pomoc rozwojowa według rodzajów instytucji pozarządowych Pomoc rozwojowa za pośrednictwem organizacji pozarządowych ogółem W tym norweskie organizacje pozarządowe Lokalne organizacje pozarządowe Międzynarodowe organizacje pozarządowe Inne ogółem 1 125 1 197 1 501 1 279 1 467 12 505 12 892 12 445 12 999 16 888 Dwustronna pomoc rozwojowa ogółem 17 940 18 508 18 363 18 947 23 588 Dwustronna pomoc rozwojowa ogółem według dziedzin zastosowania Rozwój gospodarczy i handel Pomoc humanitarna Środowisko i energia Praworządność Edukacja Opieka zdrowotna i opieka socjalna Koszty w Norwegii i niewyszczególnione Wielostronna pomoc rozwojowa 3 374 1 398 2 366 3 896 1 759 2 277 4 258 6 296 3 612 2 161 3 172 3 865 1 602 1 724 3 823 6 464 3 944 2 115 3 204 3 941 1 515 1 804 3 343 6 787 Źródło: NORAD - Norweska Agencja Współpracy na Rzecz Rozwoju. http://www.norad.no/en/front/toolspublications/norwegian-aid-statistics/ 58 3 307 1 949 4 752 3 863 1 612 1 814 3 187 7 154 3 531 2 538 7 024 4 369 1 690 2 582 3 635 7 439 Dwustronna pomoc rozwojowa. 25 największych państwbeneficjentów norweskiej pomocy rozwojowej. 2013 r. W mln NOK Brazylia Afganistan Palestyna Malawi Tanzania Sudan Południowy Uganda Syria Somalia Etiopia Mozambik Zambia Demokratyczna Republika Konga Liberia Indie Zimbabwe Sudan Nepal Myanmar (Birma) Indonezja Pakistan Kambodża Liban Kenia Afryka Południowa 0 500 1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 500 4 000 W mln NOK Źródło: NORAD - Norweska Agencja Współpracy na Rzecz Rozwoju. http://www.norad.no/en/front/toolspublications/norwegian-aid-statistics/ 59 16. Handel zagraniczny Rachunek bieżący W mln NOK 500 000 400 000 Saldo rachunku bieżącego Saldo rachunku dochodów i transferów bieżących Saldo handlu zagranicznego 300 000 200 000 100 000 0 -100 000 1970 1975 1980 1985 1990 1995 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 2000 2005 2010 2014* http://www.ssb.no/en/ur/ Obroty towarowe w handlu zagranicznym wedlug grup towarowych. 2014* Import W mln Udział NOK w% 560 723 100,0 38 352 6,8 7 399 1,3 32 428 5,8 Ogółem Żywność i zwierzęta żywe Napoje i tytoń Surowce niejadalne z wyjątkiem paliw Paliwa (włącznie z ropą naftową surową i gazem ziemnym), energia elektryczna itp. 31 121 Oleje i tłuszcze zwierzęce i roślinne 5 162 Produkty przemysłu chemicznego 54 582 Towary przetworzone 85 655 Maszyny, urządzenia i sprzęt 219 661 transportowy Różne towary gotowe 85 383 Towary i transakcje niesklasyfikowane w wymienionych sekcjach 982 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 60 Eksport W mln Udział NOK w% 897 810 100,0 72 128 8,0 626 0,1 15 442 1,7 5,6 0,9 9,7 15,3 39,2 15,2 579 267 1 677 45 721 71 063 85 919 25 012 64,5 0,2 5,1 7,9 9,6 2,8 0,2 954 0,1 http://www.ssb.no/en/muh/ Obroty handlu zagranicznego według wybranych stref i krajów. 2014 r.* Ogółem Import W mln NOK Udział w % 560 723 100,0 Eksport W mln NOK Udział w % 897 810 100,0 Kraje nordyckie EFTA UE Kraje rozwijające się 118 293 9 235 357 605 100 462 21,1 1,6 63,8 17,9 104 315 7 808 732 470 65 361 11,6 0,9 81,6 7,3 Europa Belgia Dania Finlandia Francja Grecja Irlandia Islandia Włochy Niderlandy Polska Portugalia Rosja Hiszpania Wielka Brytania Szwajcaria Szwecja Niemcy Austria 384 195 9 992 34 254 13 078 19 327 451 4 558 1 524 17 182 20 892 18 110 2 039 9 838 9 967 36 308 7 654 68 967 66 450 4 364 68,5 1,8 6,1 2,3 3,4 0,1 0,8 0,3 3,1 3,7 3,2 0,4 1,8 1,8 6,5 1,4 12,3 11,9 0,8 755 936 43 132 33 059 13 741 54 196 1 695 8 045 4 399 7 494 115 352 16 071 3 211 5 279 15 162 205 305 3 405 51 249 151 848 2 280 84,2 4,8 3,7 1,5 6,0 0,2 0,9 0,5 0,8 12,8 1,8 0,4 0,6 1,7 22,9 0,4 5,7 16,9 0,3 9 795 1 524 1,7 0,3 12 717 1 1,4 0,0 Afryka Botswana Republika Południowej Afryki 1 541 0,3 832 0,1 Azja Japonia Chiny Singapur Korea Południowa 100 916 12 596 53 124 3 680 9 700 18,0 2,2 9,5 0,7 1,7 76 038 10 112 20 666 11 719 14 490 8,5 1,1 2,3 1,3 1,6 Ameryka Północna Kanada USA 51 990 14 706 34 718 9,3 2,6 6,2 40 343 4 276 32 764 4,5 0,5 3,6 Ameryka Południowa Brazylia Chile Peru 12 545 8 017 1 022 2 005 2,2 1,4 0,2 0,4 9 363 7 054 613 135 1,0 0,8 0,1 0,0 1 282 0,2 3 413 0,4 Oceania Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. http://www.ssb.no/en/muh/ 61 Import towarów do Norwegii według krajów. Udział w %. 2014* Szwecja Niemcy Chiny Wielka Brytania USA Dania Niderlandy Francja Polska Włochy 0 2 4 6 8 Udział w % Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 10 12 14 http://www.ssb.no/en/muh/ Eksport towarów z Norwegii według krajów. 2014* Wielka Brytania Niemcy Niderlandy Francja Szwecja Belgia Dania USA Chiny Polska 0 5 Źródło: Norweski Główny Urząd Statystyczny. 62 10 15 Udział w % 20 25 http://www.ssb.no/en/muh/ 17. Święta państwowe i dni wolne od pracy 20151 1 stycznia 21 stycznia 6 lutego 21 lutego 2 kwietnia 3 kwietnia 5 kwietnia 6 kwietnia 1 maja 8 maja 14 maja 17 maja 24 maja 25 maja 7 czerwca 4 lipca 20 lipca 29 lipca F F F F 19 sierpnia F 25 grudnia 26 grudnia F F F F F F F F F F Nowy Rok Urodziny JKW Księżniczki Ingrid Alexandry Święto Samów Urodziny JKM Króla Haralda Wielki Czwartek * Wielki Piątek * Pierwszy dzień Wielkiej Nocy * Drugi dzień Wielkiej Nocy * Święto Państwowe Święto Wyzwolenia 1945 r. Święto Wniebowstąpienia * Święto Konstytucji. Pierwszy dzień Zielonych Świątek * Drugi dzień Zielonych Świątek * Święto Rozwiązania Unii ze Szwecją 1905 r. Urodziny JKM Królowej Sonji Urodziny JKW Księcia Następcy Tronu Haakona Dzień Świętego Olafa (Olsok) Urodziny JKW Księżniczki Mette-Marit, małżonki Księcia Następcy Tronu Haakona Pierwszy dzień Bożego Narodzenia Drugi dzień Bożego Narodzenia 1 Ustawowy dzień wywieszania flagi państwowej = F. Ustawowy dzień wolny od pracy = półgruba czcionka. Święto ruchome = *. Ruchome dni wolne od pracy w Norwegii Dzień wolny od pracy Wielki Czwartek Wielki Piątek Pierwszy dzień Wielkiej Nocy Drugi dzień Wielkiej Nocy Święto Wniebowstąpienia Pierwszy dzień Zielonych Świątek Drugi dzień Zielonych Świątek 2015 02.04. 03.04. 05.04. 06.04. 14.05. 24.05. 25.05. 2016 24.03. 25.03. 27.03. 28.03. 05.05. 15.05. 16.05. 2017 13.04. 14.04. 18.04. 17.04. 25.05. 04.06. 05.06. Źródło: Almanach Norweski 2015 oraz Lovdata. http://www.almanakken.uio.no/ i http:// lovdata.no 63 Spis fotografii Okładka: Stegastein. Foto: Per Ritzler / Narodowe szlaki turystyczne 1: Nowy rząd na Placu Zamkowym - Slottsplassen, 16 października 2013 r. Erlend Aas / NTB scanpix / Kancelaria Premiera (SMK) 2: Farma wiatrowa Kjøllefjord, w Finnmark. Foto: Kristian Løksa/ Statkraft 3: Wycieczka naciarska do Oppkuven. Foto: Tore Nedrebø/MFA 4: Marius E. Hauge 5: Guri Dahl / tinagent.com 6: Park Vigelanda, Oslo. Foto: CH - Visitnorway.com / Muzeum Vigelanda / BONO 7: Matti Bernitz - Visitnorway.com 8: Anette Berentsen / NRK 9: Anders Gjengedal / Innovation Norway 10: Kai Jensen / NTB scanpix 11: John Petter Reinertsen / Statkraft 12: Rolf Jarle Ødegaard / NTB scanpix 13: Holmenkollen. Foto: Magnus Nyløkken 14: Guri Dahl / tinagent.com 15: Odwiedziny w szkole w Malawi. Premier Erna Solberg i Minister Spraw Zagranicznych Børge Brende odwiedzili szkołę podstawową w Nthulu w Malawi dnia 2 lipca 2014, w związku z nową inicjatywą Norwegii na rzecz wspierania rozwoju edukacji w krajach rozwijających się. Foto: Ministerstwo Spraw Zagranicznych Norwegii/ Astrid Sehl 16: Berit Roald / NTB scanpix 17: Obchody Święta Konstytucji 17 Maja w Slottsparken, Oslo. Marta B. Haga / MFA Norway 64 Informacje o Norwegii Oficjalna nazwa Królestwo Norwegii (Kongeriket Norge) Ustrój polityczny Monarchia konstytucyjna Demokracja parlamentarna Rodzina królewska Harald V, król Norwegii, urodzony 21 lutego 1937 r. Sonja, królowa Norwegii, urodzona 4 lipca 1937 r. Haakon, książę norweski, następca tronu, urodzony 20 lipca 1973 r. Mette-Marit, księżniczka norweska, małżonka następcy tronu, urodzona 19 sierpnia 1973 r. Ingrid Alexandra, księżniczka norweska, urodzona 21 stycznia 2004 r. Sverre Magnus, książę norweski, urodzony 3 grudnia 2005 r. Ludność 5 165 802 mieszkańców. Stan w dniu 1 stycznia 2015 Strukturę mniejszości narodowych i etnicznych Norwegii współtworzą Samowie, będący ludnością autochtoniczną, oraz pięć grup, które od bardzo wielu lat mieszkają w Norwegii i mają status mniejszości narodowych: Żydzi, Kwenowie, Romowie, Romowie Skandynawscy i tzw. Leśni Finowie. Oficjalne języki Norweski (dwie formy: bokmål i nynorsk) Lapoński (samisk; trzy języki lapońskie, północnolapoński, lule i południowo-lapoński), które pod względem statusu są zrównane z językiem norweskim w gminach Kautokeino, Karasjok, Tana, Porsanger i Nesseby w regionie Finnmark, w gminie Tysfjord w regionie Nordland oraz w gminie Snåsa w regionie Nord-Trøndelag. Status języków mniejszości narodowych mają także kwenski, romski (romani i romanes). Również norweski język migowy posiada status języka oficjalnego, zagwarantowany przepisami ustawy o systemie oświaty. Jednostka monetarna Korona norweska, NOK 1 EUR = NOK 8,64 według kursu w marcu 2015 1 USD = NOK 7,98 według kursu w marcu 2015 Publikacja: Ministerstwo Spraw Zagranicznych Norwegii www.norway.info www.regjeringen.no/en/dep/ud www.ssb.no/en/minifakta/ POL