System Próżniowego usuwania odpadów
Transkrypt
System Próżniowego usuwania odpadów
22 maszyny i technologie System Próżniowego usuwania odpadów Nieustanny rozwój przemysłu mięsnego wiąże się ze wzrostem ilości wytwarzanych odpadów. Nie sposób ich nie utylizować. Naukowcy z całego świata poszukują nowych sposobów zagospodarowania odpadów i ich oryginalnego użycia. Na ilość powstających odpadów w zakładach mięsnych ma wpływ wiele czynników, do których należą: rodzaj przerabianych surowców i ich wzajemne proporcje, rodzaj aparatury, jaką dysponuje dany zakład przetwórstwa, oraz wybór odpowiedniej metody technologicznej. Ze względu na pochodzenie, odpady klasyfikuje się na sześć grup: 1. odpady rzeźne operacyjne, 2. odpady z zawartością chlorków, 3. gnojowica, 4. osady ściekowe, 5. odpady energetyczne, 6. odpady komunalno-gospodarcze. Największy udział maja odpady operacyjne rzeźne – 37%, w których zawartość białka zawiera się w przedziale od 5 do 68%, a tłuszczu od 3 do 38%. Pozostałe grupy odpadów stanowią w sumie około 63% wszystkich odpadów produkowanych w zakładach przetwórstwa mięsnego. Odpady z przemysłu mięsnego można również podzielić na miękkie i twarde (tab.1). Odpady z przetwórstwa surowców zwierzęcych rozpatruje się też pod względem stanu skupienia; są to: ścieki, • odpady i surowce wtórne, • zanieczyszczenia gazowe. • W państwach UE obowiązuje podział na trzy kategorie odpadów, zależnie od związanego z nimi stopnia zagrożenia. Przyna- leżność odpadu do danej kategorii jest ściśle określona przez rozporządzenie ustanawiające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi. Rozporządzenie to ściśle definiuje sposób ich przechowywania, transportowania oraz unieszkodliwiania. Kategoria I odpadów to odpady szczególnego ryzyka. Należą do niej głównie odpady kostne i elementy ciał zwierząt podejrzanych o możliwość zakażenia BSE lub chorobami przenoszącymi się na ludzi. Kategoria II odpadów, czyli odpady wysokiego ryzyka, to m.in. materiał zebrany podczas obróbki ścieków z rzeźni, odchody i treść przewodu pokarmowego. Kategoria III odpadów to odpady niskiego ryzyka, czyli produkty zwierzęce zdatne do spożycia przez ludzi, ale nieprzeznaczone do wprowadzania na rynek oraz części tusz zwierząt nie zakażonych chorobami przenoszącymi się na ludzi lub zwierzęta, ale uznanych za niezdatne do spożycia. Wraz z pojawieniem się koncepcji „czystej produkcji” wszelkie odpady zaczęto rozpatrywać w kategorii źródła surowców do produkcji innych, pełnowartościowych produktów. Rysunek 1 przedstawia możliwości zagospodarowania ubitego zwierzęcia rzeźnego. W zależności do jakiej kategorii zostaną przypisane poszczególne odpady wykorzystuje się inną metodę ich utylizacji. W przypadku odpadów szczególnego ryzyka spala się je w kontrolowanej temperaturze nie niższej niż 850°C i czasie minimum 2 s. Odpady niskiego ryzyka również utylizuje się termicznie. Bardzo ważcd. str. 24 24 maszyny i technologie nym zabiegiem jest sterylizacja dostarczonego materiału. Stosowane są dwie metody obróbki materiału: mokra i sucha. Różnica polega na umiejscowieniu etapu odtłuszczania. Jeżeli w procesie występuje kolejno sterylizacja, suszenie i odtłuszczenie to metoda nazywana jest metodą suchą, natomiast gdy suszenie występuje po odtłuszczaniu wtedy metodę nazywamy mokrą. Produktami końcowymi procesu są: mączka kostna, pasze zwierzęce, tłuszcz oraz żelatyna. Pasze produkowane są z półfabrykatów, które magazynuje się w oddzielnych komorach, w postaci suchej. W celu przygotowania paszy, półfabrykaty miesza się w odpowiednich stosunkach, poddaje granulacji (przez zmieszanie z gorącą wodą) i pakuje. Odpady powinny być odpowiednio utylizowane, by nie stanowić zagrożenia dla środowiska, gdyż mogą być niebezpiecznie sanitarnie, jak i odorotwórczo (siarkowodór, aldehydy, amoniak, kwasy organiczne). Natomiast nieodpowiednie ich składowanie może powodować przenikanie zanieczyszczonych odcieków i nierozłożonego tłuszczu oraz soli (zawierających chlorki, azotany i siarczany) do gleby, a także do wód gruntowych. W Polsce dodatkowym problemem jest rozdrobnienie przemy- słu mięsnego, co stanowi utrudnienie w pełnym wykorzystaniu surowców i zredukowaniu do minimum ilości produkowanych odpadów. Przemysł mięsny w Polsce jest zdominowany przez małe zakłady, które są przeważnie mniej rozwinięte i wytwarzają więcej odpadów. W przypadku małych zakładów pojawiają się trudności podczas odprowadzania i ich segregacji. Nowoczesny system próżniowego usuwania odpadów zapewnia odpowiednią gospodarkę powstałymi w trakcie produkcji resztkami, co ma wpływ na sprawność procesów produkcyjnych w zakładach przemysłu mięsnego. Instalacja pozwala również na znaczne ograniczenie kosztów związanych z koniecznością zbioru, segregacji i składowania odpadów w zakładzie. System ten w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami typu: „człowiek-wózek-myjka-wózek-człowiek” jest dużo mniej kosztowny. Nieponoszone są bowiem żadne koszty pracy dodatkowych osób ani wózków czy też myjek, które są bardzo drogie, a w dodatku pobierają znaczne ilości energii elektrycznej. Do podstawowych elementów system próżniowego usuwania odpadów należą: • wanna zbiorcza, • rurociągi (z kanałami i złączami), Tabela 1. Podział produktów ubocznych przemysłu mięsnego Odpady miękkie Odpady twarde krew poubojowa pierze odpadowe wnętrzności i podroby głowy i łapy wole szczecina przełyki włosie skrawki skóry rogi odpady mięsno-tłuszczowe racice błonę śluzowa i błony surowicze kopyta jelita kości sól z konserwacji skór i jelit cd. str. 26 26 maszyny i technologie Rys. 1. Szacunkowy udział poszczególnych kierunków wykorzystania zwierząt rzeźnych po uboju [www. e-czytelnia.abrys.pl] • zasuwy pneumatyczne, • cyklony zbiorcze, • pompa. Zasada pracy linii do próżniowego odprowadzania niepotrzebnych resztek polega na tym, że wszystkie odpadki wrzucane są do wyznaczonych do tego wanien; co pewien czas automatycznie przesyłane do systemu próżniowego i kierowane do cyklonów, a następnie do kontenerów na odpady, które z kolei przemieszczane są transportem samochodowym do utylizacji. Ostatnia z wymienionych części składowych, czyli pompa odgrywa największą rolę, gdyż pozwala na wytworzenie próżni i zassanie resztek na zasadzie różnicy ciśnień. Do głównych zalet systemu próżniowego usuwania odpadów możemy zaliczyć: • możliwość eliminacji powstałych w trakcie uboju odpadów miękkich, takich jak: uszy, oczy, przełyki, odbytnice, jelita, mierzwy, treści żołądkowe, płuca, kości, sierść, raciczki, skóry, jak również transportu pełnowartościowych elementów mięsnych, • sterylny układ, gdyż panuje w nim próżnia i dzięki temu nie utrzymują się w nim żadne bakterie jak również drobnoustroje, które • • • • mogłyby skazić produkt; technologia próżniowa jest bezpieczna dla ludzi i środowiska i co ważne, zgodna ze standardami UE, poprawę higieny w zakładach przemysłu spożywczego, ponieważ transport rurociągowy przyczynia się utrzymania czystości na halach produkcyjnych; system wymaga mycia tylko raz po zakończeniu pracy całego dnia, co obniża zużycie wody i środków chemicznych dostających się do środowiska naturalnego, małe gabaryty układu oraz możliwość zaprojektowania stanowiska pracy zgodnie z oczekiwaniami nabywcy, niski koszt zakupu i późniejszej eksploatacji, gdyż liczne testy oraz badania pozwoliły na znaczną redukcję ceny urządzenia; dodatkowo zakłady przemysłu mięsnego unikną kosztów związanych z zakupem wózków i pojemników oraz budową pomieszczeń i urządzeń do ich mycia, uproszczenie infrastruktury związanej z odpadami, czyli pozbycia się problemów dotyczących: niszczenia obiektów w tradycyjnym transporcie, trudności w dowożeniu do kontenerów i wyładowywaniu, zacd. str. 24 28 maszyny i technologie pewnienia dróg transportu wózków oraz problemów ich krzyżowania się (części brudnej i czystej zakładu), • zwiększenie efektywności pracy poprzez automatyzację procesu produkcyjnego, a zmniejszenie kosztów związanych z zatrudnieniem osób do obsługi urządzenia, • minimum zużycia sprężonego powietrza, a wykorzystanie próżni, która jest produkowana w zależności od potrzeb, co z kolei zapewnia znaczną oszczędność energii elektrycznej, W ciągu minionych lat przemysł mięsny uległ znacznemu rozwojowi, co przyczyniło się również do wzrostu ilości wytwarzanych odpadów. Brak prawidłowego odprowadzania i segregacji tych odpadów może stanowić istotne zagrożenie środowiskowe, natomiast wiele obecnie stosowanych form ich usuwania jest dużym obciążeniem dla zakładów przemysłu mięsnego. Aktualnie z tymi problemami borykają się w różnym stopniu wszystkie kraje członkowskie UE, choć w największym stopniu państwa wiodące w produkcji mięsa, w tym również Polska. Dlatego musimy pamiętać o prawidłowych sposobach usuwania odpadów idących w kierunku unowocześnień. Inwestycja w instalację próżniowego usuwania odpadów to strzał w dziesiątkę! System próżniowego usuwania odpadów pozwala na znaczne ograniczenie kosztów związanych z koniecznością zbioru, segregacji i składowania odpadów w zakładzie i co ważne jest w pełni dostosowany do potrzeb technologicznych oraz wymogów sanitarnych Unii Europejskiej. Miejmy nadzieję, że to rewolucyjne rozwiązanie znajdzie swój początek w wielu zakładach mięsnych. Literatura dostępna u Autorki mgr inż. Agnieszka Starek