Program Ochrony Środowiska
Transkrypt
Program Ochrony Środowiska
PROGRAM OCHRONY RODOWISKA GMINY RZEZAWA listopad 2004 Zleceniodawca – Wójt Gminy Rzezawa Wykonawca: OBB Bogusław Bzdak ul. St. Wyspia skiego 29 32- 800 Brzesko e-mail: [email protected] 2 SPIS TRE CI 1. Wst p 1.1. 1.2. 1.3. podstawa opracowania koncepcja i cel opracowania opis przyj tej metodyki 1 1 2 2. Ogólna charakterystyka Gminy 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. poło enie obszar geograficzny ludno , gospodarstwa domowe działalno gospodarcza zwi zki komunalne 4 4 5 6 11 3. Ocena stopnia degradacji rodowiska oraz okre lenie jego ródeł 3.1. powietrze atmosferyczne 3.2. hałas 3.3. elektromagnetyczne promieniowanie niejonizuj ce 3.4. zasoby wodne 3.4.1. wody powierzchniowe płyn ce 3.4.2. wody powierzchniowe stoj ce 3.4.3. wody podziemne 3.5. gospodarka wodno – ciekowa 3.6. komunalne osady ciekowe 3.7. gospodarka odpadami komunalnymi 3.8. gleby 3.9. rodowisko przyrodnicze 3.10. zasoby surowców mineralnych 3.11. nadzwyczajne zagro enia rodowiska 3.12. uwagi ko cowe dotycz ce stanu rodowiska naturalnego Gminy Rzezawa 11 14 15 15 19 24 25 28 29 31 31 32 4. Przewidywane zmiany 4.1. 4.2. zmiany demograficzne rozwój wybranych czynników gospodarczych 35 35 5. Zadania Gminy Rzezawa w zakresie ochrony rodowiska na lata 2004 – 2014 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6. ochrona powietrza atmosferycznego ochrona przed hałasem ochrona zasobów wodnych ochrona gleb ochrona zasobów przyrodniczych gospodarka odpadami 36 36 37 38 39 39 1 6. Krótkoterminowy plan działania na lata 2004 – 2007 6.1. zało enia planu 6.2. działania organizacyjno – edukacyjne 6.3. przedsi wzi cia inwestycyjne 6.4. ródła finansowania 6.5. monitoring 41 43 45 46 47 7. Długoterminowy plan działania na lata 2008 –2014 7.1. 7.2. działania organizacyjno – edukacyjne przedsi wzi cia inwestycyjne 8. Analiza oddziaływania na rodowisko 48 48 49 9. Zał czniki 9.1. Plansza Ochrony rodowiska Gminy Rzezawa 9.2. spis tabel 2 1. Wst p 1.1. Podstawa opracowania Nadrz dnym celem polityki ekologicznej pa stwa jest „zapewnienie bezpiecze stwa ekologicznego społecze stwa polskiego w XXI wieku oraz stworzenie podstaw dla opracowania i realizacji strategii zrównowa onego rozwoju kraju”. St d te wprowadzony został, ustawowy obowi zek sporz dzania programów ochrony rodowiska odpowiednio dla województw, powiatów i gmin (art. 17 ustawy -Prawo ochrony rodowiska z dnia 27.04.2001 r. opublikowanej w Dz.U. Nr 62, poz. 627). Zakres tych programów musi by spójny z polityk ekologiczn pa stwa (art.14 cytowanej wy ej ustawy). Musi wi c okre la : • cele ekologiczne, • priorytety ekologiczne, • rodzaj i harmonogram działa proekologicznych, dne do osi gni cia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne rodki niezb • i rodki finansowe. 1.2. koncepcja i cel opracowania Dokumentami nadrz dnymi dla „Programu Ochrony rodowiska Gminy Rzezawa” s : a) „Program Zrównowa onego Rozwoju i Ochrony rodowiska Województwa Małopolskiego na lata 2001 - 2015”, b) „Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Boche skiego” opracowany przez Instytut Ochrony rodowiska w Warszawie. Cele strategiczne programów wynikaj z polityki zrównowa onego rozwoju pa stwa, sukcesywnie dostosowywanej do prawa Unii Europejskiej, zawarte w nast puj cych dokumentach: • Prawo ochrony rodowiska – ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Jest ona podstawowym aktem prawnym w dziedzinie ochrony rodowiska i pełni funkcj ustawy ramowej dla całego prawodawstwa z tego zakresu, • II Polityki Ekologicznej Pa stwa – z 2001 roku. Dokument ten ma na celu stworzenie warunków niezb dnych do realizacji zada ochrony rodowiska na stanu rodowiska obszarze całej Polski. Okre la te , na podstawie aktualnego cele, priorytety i działania proekologiczne wraz ze rodkami niezb dnymi do ich osi gni cia. Polityka ekologiczna powinna by elementem równowa enia rozwoju kraju i harmonizowania celów gospodarczo - społecznych z celami ochrony rodowiska. • Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pa stwa na lata 2002 – 2010. Jest dokumentem o charakterze operacyjnym, stanowi cym instrument wdro enia „II Polityki Ekologicznej Pa stwa”. Zawiera harmonogram zada wynikaj cych z tej polityki oraz wskazówki i wytyczne do uwzgl dniania 1 zagadnie ochrony rodowiska w programach sektorowych. Precyzuje sposoby osi gania celów zawartych w „II Polityce Ekologicznej Pa stwa” w formie pakietów działa inwestycyjnych i pozainwestycyjnych na lata 2002 – 2010. Dla ka dego pakietu zada okre la jego nazw , ustanawia jednostk odpowiedzialn i jednostki współpracuj ce. Podaje równie termin realizacji oraz niezb dne nakłady finansowe. • Polityka Ekologiczna Pa stwa na lata 2003 – 2006 z uwzgl dnieniem perspektywy na lata 2007 –2010. Dokument ten został sporz dzony na podstawie zapisów ustawy –Prawo ochrony rodowiska. Zawiera aktualizacj i uszczegółowienie długookresowej „II Polityki Ekologicznej Pa stwa”, zwłaszcza w nawi zaniu do priorytetowych kierunków działa okre lonych w VI Programie działa Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony rodowiska na lata 2001-2010. • Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006. Plan ten jest dokumentem okre laj cym strategi społeczno-gospodarcz Polski w pierwszych latach członkostwa w Unii Europejskiej. Jego zadaniem jest osi gni cie spójno ci społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski z Uni Europejsk . Wskazuje Strukturalnych, wielko planowanego zaanga owania rodków Funduszy Funduszu Spójno ci i rodków krajowych oraz okre la sposób koordynacji i wdra ania pomocy strukturalnej w okresie realizacji Planu. • Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (NSEE), jest dokumentem cym główne cele edukacji rodowiskowej. identyfikuj cym i hierarchizuj Wskazuje tak e mo liwo ci ich realizacji. Cele zawarte w NSEE zostan przeło one na konkretne zadania w „Narodowym Programie Edukacji Ekologicznej” oraz w programach lokalnych, słu cych realizacji zada edukacyjnych promuj cych ide ekorozwoju. 1.3. Opis przyj tej metodyki Punktem wyj cia przy opracowaniu Programu Ochrony rodowiska było zebranie informacji na temat czynników maj cych istotny wpływ na rodowisko przyrodnicze Gminy Rzezawa. Do tego celu wykorzystano materiały udost pnione przez: 1. Urz d Gminy Rzezawa, 2. Starostwo Powiatowe w Bochni, 3. Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Krakowie. Na podstawie zebranych informacji sporz dzono list kluczowych problemów, które powinny zosta rozwi zane oraz dokonano hierarchizacji celów. Proces ten przeprowadzono przy uwzgl dnieniu zało e planistycznych wy szego szczebla tj. programów i planów wojewódzkich oraz powiatowych. Uwzgl dniono równie programy zatwierdzone przez Rad Gminy na lata 2004 – 2006. poruszane zagadnienia wymagaj zaanga owania si lokalnej Poniewa społeczno ci przy ich rozwi zywaniu, przeprowadzone zostały badania ankietowe maj ce na celu ustalenie: a) jako ci usług komunalnych wiadczonych przez Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Rzezawie, 2 b) stopnia wiadomo ci ekologicznej o istniej cych zagro eniach, c) stosunku mieszka ców do proponowanych przedsi wzi , d) stopnia deklarowanego „wysiłku” mieszka ców w rozwi zywaniu problemów swoich i Gminy. Kolejnym etapem było przygotowanie modelowych wzorców działa , mo liwych do wdro enia bior c pod uwag uwarunkowania Gminy Rzezawa, zmierzaj cych do: a) obj cia całej Gminy Rzezawa selektywn zbiórk odpadów komunalnych, b) szybkiego zako czenia budowy kanalizacji sanitarnej, c) ograniczenia zagro e zwi zanych ze składowiskami: • odpadów komunalnych, • odpadów przemysłowych. d) podj cia rekultywacji powstałych w przeszło ci form antropogenicznych, e) ograniczenia uci liwo ci zwi zanej z przebiegaj cymi przez Gmin w układzie równole nikowym: • magistrali kolejowej Kraków – Medyka, • drogi krajowej DK- 4 Wrocław – Kraków – Korczowa. f) permanentnej edukacji ekologicznej mieszka ców Rzezawa. Okre lono równie niezb dne nakłady finansowe konieczne do poniesienia przy realizacji zamierzonych działa oraz przewidziano ródła ich finansowania. 2. Ogólna charakterystyka gminy Niniejszy rozdział zawiera jedynie wybrane elementy charakteryzuj ce gmin dla potrzeb ustalenia wpływu miesza ców na rodowisko naturalne. 2.1. poło enie Gmina Rzezawa poło ona jest w północno- rodkowej cz ci województwa małopolskiego. Wchodzi w skład powiatu boche skiego. Graniczy: • od północy z gmina Szczurowa, • od wschodu z gmin Brzesko, • od południa i zachodu z gmin Bochnia i miastem Bochnia. Gmin Rzezawa tworzy jedena cie sołectw. S to w kolejno ci alfabetycznej: Borek, Bratucice, Buczków, D bina, D brówka, Jodłówka, Krzeczów, Łazy, Okulice, Ostrów Królewski i Rzezawa. Odległo dziel ca Rzezaw od stolicy Małopolski – Krakowa wynosi 50 km. Gmina Rzezawa zajmuje obszar o powierzchni 85,48 km2. 3 2.2. obszar geograficzny Pod wzgl dem fizjograficznym teren Gminy Rzezawa poło ony jest na pograniczu dwóch jednostek fizyczno-geograficznych: • Przedgórza Boche skiego, b d cego cz ci Kotliny Sandomierskiej obejmuj cego około 85 % powierzchni gminy, • Podgórza Wi nickiego. 1 Wyra na granica pomi dzy tymi jednostkami przebiega wzdłu drogi krajowej DK-4 . rodkowa i północna cz gminy charakteryzuje si płask lub lekko pofalowan powierzchni Pogórza Boche skiego, osi gaj c maksymalne wysoko ci bezwzgl dne od 215 do 240 m n.p.m. Cz południowa, wchodz ca w skład Podgórza Wi nickiego charakteryzuje si zró nicowaniem ukształtowania terenu. Wzniesienia wahaj si od 380 do 410 m n.p.m. przy zmiennym nachyleniu stoków od 5° do 12°. Przez południow cz Gminy Rzezawa przebiega równole nikowo droga krajowa DK-4 oraz normalnotorowa magistrala kolejowa Kraków – Medyka. Powstałe w przeszło ci formy antropogeniczne zwi zane s z: a) dwoma składowiskami odpadów zlokalizowanymi w miejscowo ci Borek, b) nasypami kolejowymi magistrali kolejowej Kraków – Medyka, si gaj cymi miejscami 2 m wysoko ci, c) kilkunastoma niewielkimi wyrobiskami po eksploatacji surowców budowlanych na potrzeby lokalnej społeczno ci (piaskownie, glinianki). Lasy na terenie Gminy Rzezawa grupuj si w dwóch kompleksach: • w cz ci północnej w sołectwach Bratucice, Buczków, • w cz ci południowo- wschodniej w sołectwach Jodłówka i D brówka. 23,35 km². Stanowi ponad Ł czna powierzchnia lasów na terenie gminy wynosi 27 % powierzchni gminy. Zdecydowan wi kszo z nich pozostaje pod zarz dem Nadle nictwa w D browie Tarnowskiej. S zró nicowane pod wzgl dem wieku i struktury drzewostanu. Funkcje rekreacyjne w Gminie Rzezawa spełniaj tereny obj te ochrona statutow : a) Wi nickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu ( sołectwo Łazy), b) Bratucickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu obejmuj cego w cało ci sołectwa Bratucice, Buczków, D brówka, D bina, Okulice oraz w cz ci sołectwa Borek, Jodłówka i Ostrów Królewski. Na terenie tych Obszarów znajduje si osiem pomników przyrody, z których siedem zlokalizowanych jest w Bratucickim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rzezawa – Pracownia Planowania Przestrzennego Architektury i Sztuki PLAN PROJEKT ART., Kraków,1999 r. 1 4 2.3. ludno , gospodarstwa domowe Na koniec 2003 roku Gmin Rzezawa zamieszkiwało 10.520 osób. Informacj na temat liczby mieszka ców poszczególnych sołectw przedstawia poni sza tabela. tabela 2-1 mieszka cy struktura (%) 1 285 12,21 2. Bratucice 701 6,66 3. Buczków 395 3,75 4. D brówka 728 6,92 5. D ! bina 355 3,37 6. Jodłówka 1 392 13,23 7. Krzeczów 1 420 13,50 8. Łazy 1 076 10,23 287 2,73 329 3,13 11. Rzezawa 2 552 24,26 razem 10 520 100,00 Lp. sołectwo 1. Borek 9. Okulice 10. Ostrów Królewski " ródło- informacja z UG Rzezawa Najwi # ksze skupiska ludno $ ci wyst # puj% w miejscowo $ ciach Rzezawa (24,26 % ogółu mieszka & ców gminy), Krzeczów (13,5 %) i Jodłowka (13,23 %). W tych trzech miejscowo $ ciach zamieszkuje ponad połowa mieszka & ców Gminy Rzezawa. Zabudowa w nich jest zwarta. Budynki zlokalizowane s% wzdłu' drogi. Jedynym typem zabudowy dla budownictwa mieszkalnego s% domy jednorodzinne, jedno lub dwukondygnacyjne. Na terenie całego obszaru Gminy wyst # puje charakterystyczna dla gmin wiejskich zabudowa zagrodowa, z domem mieszkalnym oraz budynkami gospodarczymi. Według danych uzyskanych w trakcie spisu powszechnego w 2002 roku zasoby mieszkaniowe w gminie w tym okresie wynosiły 2.463 mieszkania. 2.4. działalno( ) gospodarcza Gmina Rzezawa nie ma charakteru gminy typowo rolniczej. Na podstawie spisu powszechnego z 2002 roku ustalono, ' e na terenie Gminy funkcjonuje 2.256 gospodarstw, z których tylko 1.328 prowadzi wył% cznie działalno $ * rolnicz % (58,86 %). Przeci # tna powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi 2,1 ha. Z 2.256 gospodarstw: a) 1.488 ma powierzchni # powy' ej 1,0 ha (gospodarstwa rolne), b) 768 ma powierzchni# do 1,0 ha (działki rolne). 5 tabela 2-2 wyszczególnienie liczba gospodarstw powierzchnia gruntów ogółem (ha) 2 256 1 328 75 117 736 4 653 3 119 214 473 847 OGÓŁEM prowadz ce wył cznie działalno+ , rolnicz prowadz ce wył cznie działalno+ , pozarolnicz prowadz ce działalno+ , rolnicz i pozarolnicz nie prowadz ce działalno+ ci rolniczej i pozarolniczej " ródło – podstawowe informacje ze spisów powszechnych – Gmina wiejska Rzezawa- Urz - d Statystyczny w Krakowie; Kraków 2003 Udział u' ytków rolnych w ogólnej powierzchni gminy Rzezawa wynosi 56,05 %. Stosunkowo wysoki jest udział lasów i terenów zadrzewionych (27,32 %). Prawie w ¼ s % własno $ ci % prywatn % . tabela 2-3 Lp. I. u0 ytki rolne grunty orne sady ł 1 ki pastwiska u2 ytki le3 ne oraz grunty zadrzewione i II. zakrzewione lasy i grunty le 4 ne grunty zakrzewione 5 grunty zabudowane i zurbanizowane, III. nieu2 ytki, cieki wodne razem powierzchnia gminy powierzchnia struktura w tym: własno. / własno . / prywatna publiczna 3 911 880 2 348 500 25 1 1 150 331 388 48 (ha) 4 791 2 848 26 1 481 436 (%) 56,05 33,32 0,30 17,33 5,10 2 335 2 335 0 27,32 27,32 0,00 526 526 0 1 809 1 809 0 1 422 8 548 16,64 100,00 1 114 5 551 308 2 997 ródło – sprawozdanie R-02 za 2003 r. W 6 ród upraw dominuj7 zbo8 a. Zajmuj7 ponad 70 % areału u8 ytków rolnych. 6 tabela 2-4 Lp. I. rodzaj upraw zbo2 a 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. str = czkowe jadalne ziemniaki przemysłowe pastewne pozostałe razem areał II. III. IV. V. VI. 5 pszenica : yto j ; czmie< owies pszen : yto mieszanki zbo : owe pozostałe areał dla własno9 ci prywatnej (ha) 898,00 402,00 147,00 62,00 107,00 76,00 0,00 104,00 1,00 270,00 34,00 41,00 32,00 1 276,00 struktura (%) 70,38 31,50 11,52 4,86 8,39 5,96 0,00 8,15 0,08 21,16 2,66 3,21 2,51 100,00 ródło – podstawowe informacje ze spisów rolnych – Gmina Rzezawa US w Krakowie, 2003 r. Wielko 6 > pogłowia bydła oraz innych zwierz 7 t w gospodarstwach rolnych Gminy Rzezawa, stwierdzonych w trakcie spisu powszechnego w 2002 roku przedstawia poni 8 sza tabela. tabela 2-5 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 5 zwierz? ta gospodarskie w gospodarstwach rolnych Gminy Rzezawa bydło trzoda chlewna owce kozy konie króliki (samice) pozostałe zwierz @ ta futerkowe drób w tym: kurzy liczba (szt.) 855 1 850 12 153 167 524 67 37 962 36 187 ródło - podstawowe informacje ze spisów rolnych – Gmina Rzezawa US w Krakowie, 2003 r. Wyst A puj7 ce niegdy 6 na obszarze gminy bogactwa naturalne w postaci złó8 gazu s 7 ju8 na wyczerpaniu. Eksploatowane były od 1962 roku przez Kopalnie Nafty i Gazu w D 7 brówce i Jodłówce - oddziałów Sanockiego Zakładu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa. Wg stanu na 31.01.2004 r. w Urz A dzie Gminy Rzezawa zarejestrowanych było 297 osób prowadz 7 cych pozarolnicz 7 działalno 6 > gospodarcz 7 . Zestawienie liczby 7 osób, mieszka B ców Gminy Rzezawa, prowadz 7 cych pozarolnicz 7 działalno 6 > gospodarcz 7 wg podstawowych sektorów gospodarczych przedstawia poni 8 sza tabela . tabela 2 - 6 liczba osób fizycznych w tym: prowadzC cych pozarolniczC budownictwo transport handel gastronomia pozostałe działalno9 D gospodarczC 1. Borek 32 12 3 11 1 5 2. Bratucice 16 6 3 6 0 1 3. Buczków 6 1 0 3 1 1 4. D= brówka 22 8 3 8 0 3 5. D@ bina 9 2 1 2 0 4 6. Jodłówka 37 8 3 15 3 8 7. Krzeczów 44 10 8 15 0 11 8. Łazy 41 12 1 12 4 12 9. Okulice 5 2 1 2 0 0 10. Ostrów Królewski 8 2 4 2 0 0 11. Rzezawa 77 30 2 20 4 21 razem 297 93 29 96 13 66 Lp. sołectwo E ródło – opracowanie własne na podstawie ewidencji prowadzonej przez UG w Rzezawie Analizuj7 c rodzaj prowadzonej przez nich działalno 6 ci mo8 na stwierdzi > , 8 e dominuj7 dwa sektory: a) budownictwo – 93 osoby zwi 7 zane z t 7 bran8 7 , b) handel – 96 osób. Z pozostałych rodzajów działalno 6 ci nale8 y wymieni > , bior7 c pod uwag A potencjalne mo8 liwo 6 ci zagro8 enia 6 rodowiska w zwi 7 zku z wytwarzanymi odpadami: a) z branF y usług motoryzacyjnych 1) Zakład Naprawczy Samochodów Lucyna Ojczyk z siedzib G w Rzezawie ul. Górka 2, 2) AUTOPRODUKT Andrzej H wigost z siedzib G w Łazach 181, zajmujG cy si I naprawG samochodów, 3) ROLBUD s.j. Ewa Bachula & Robert Bachula z siedzibG w Rzezawie ul. Wi J niowa, prowadz G cy stacje paliw, 4) PLUS LPG Dariusz Barna J z siedzibG w Rzezawie ul. Górska 21, prowadz G cy stacjI paliw, 5) Kmiecik Adam z siedzib G w Rzezawie ul. Wieczysta 12, zajmujG cy si I naprawG samochodów, 6) IMPORT-EKSPORT Jan Lech z siedzib G w D G brówce 19, zajmujG cy si I handlem samochodami, 8 b) z branF y przemysłowej 1) MAWI Urz G dzenia Chłodnicze - Marek Piszczek & Wiesław Dziedzic z siedzib G w Rzezawie ul. Przemysłowa 75, zajmujG cy si I produkcjG urz G dze K chłodniczych, 2) Szkliniarz Robert z siedzib G w Rzezawie ul. Topolowa 2, zajmujG cy si I naprawG urz G dze K chłodniczych, 3) Marszałek Dariusz z siedzibG w Rzezawie ul. Jodłowa 13 a, zajmujG cy si I produkcjG mebli, 4) WaJ niowski Janusz z siedzibG w Rzezawie ul. W G ska 1a, zajmujG cy si I serwisem ga J nic, 5) PM PARKIET Teresa PG czek z siedzib G w Łazach 136, zajmujG ca si I produkcjG parkietu, 6) Kaczmarczyk Agnieszka z siedzib G w Łazach 59, zajmujG ca si I produkcjG opakowa K z folii, 7) GAMP Andrzej Góra z siedzib G w Borku 90, zajmujG cy si I produkcjG sztucznych choinek, wie K ców i wi G zanek, 8) KAPS Sp. z o.o. z siedzib G w Rzezawie ul. Wi J niowa 13 zajmujG ca si I produkcja półfabrykatów obuwniczych. Zezwolenie Starosty Boche K skiego na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych posiadajG ni L ej wymienione podmioty gospodarcze: tabela 2 – 7 Lp. podmiot 1. Lucyna Ojczyk Warsztat Napraw Pojazdów Samochodowych siedziba Rzezawa ul. Górska 21 kod odpadów rodzaj kg odpady farb i lakierów zawieraj M cych rozpuszczalniki 08 01 11 organiczne lub inne substancje niebezpieczne materiały filtracyjne, ubrania ochronne, tkaniny do wycierania zanieczyszczone substancjami 15 02 02 niebezpiecznymi 20 13 02 08 inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 300 50 16 01 07 filtry olejowe 50 16 01 13 płyny hamulcowe 150 20 01 21 lampy fluorescencyjne PGNiG Zakład Poszukiwania Nafty 2. i Gazu Jasło ul. Asnyka 6 mineralne oleje hydrauliczne nie zawieraj M ce zwi M zków 13 01 10 chlorowcoorganicznych 2 500 mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie 13 02 05 zawieraj M ce zwi M zków chlorowcoorganicznych 4 000 opakowania zawieraj M ce pozostałoN ci substancji 15 01 10 niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczanie 500 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami 15 02 02 niebezpiecznymi 300 16 01 07 filtry olejowe 500 zuO yte elementy zawieraj M ce niebezpieczne elementy 16 02 13 ( N wietlówki) 16 06 01 baterie i akumulatory ołowiowe 60 1 000 9 GEOFIZYKA Kraków Kraków 3. Sp. z o.o. ul. Łukasiewicza 3 16 01 13 płyn hamulcowy 10 mineralne oleje hydrauliczne nie zawieraj M ce zwi M zków 13 01 10 chlorowcoorganicznych 330 13 02 08 inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 300 zuO yte elementy zawieraj M ce niebezpieczne elementy 16 02 13 ( N wietlówki) 5 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, N cierki) i ubrania ochronne 15 02 02 zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi 200 16 01 07 filtry olejowe 100 niebezpieczne elementy inne niO wymienione w 16 01 16 01 21 07 - 11 i 16 01 13 - 14 4. STALPRODUKT S.A. Bochnia ul. Wygoda 11 01 06 odpady zawieraj M ce kwasy 12 01 07 odpadowe oleje mineralne z obróbki metali 12 01 09 odpadowe emulsje i roztwory z obróbki metali 12 01 18 szlamy z obróbki metali zawieraj M ce oleje 13 01 13 inne oleje hydrauliczne 13 02 08 60 50 000 130 000 1 600 000 400 000 5 000 inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory i noN niki 13 03 01 ciepła zawieraj M ce PCB mieszanina odpadów z piaskowników i z odwadniania 13 05 08 olejów z separatorów 15 000 15 02 02 40 000 16 02 09 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania transformatory i kondensatory zawieraj M ce PCB 3 000 3 500 1 000 zuO yte elementy zawieraj M ce niebezpieczne elementy 16 02 13 ( N wietlówki) SEPARATOR SERVICE Sp. z o.o. Piaseczno ul. Gen. Piaseczno 5. Okulickiego 4 ul. Gen. Okulickiego 4 P 2 000 16 05 06 50 16 06 01 baterie i akumulatory ołowiowe 900 mieszanie odpadów z piaskowników i odwadniania 13 05 08 olejów w separatorach 15 000 ródło – informacja uzyskana w Urz Q dzie Gminy Rzezawa R aden z podmiotów działajG cych na terenie Gminy Rzezawa, poza wymienionymi w tabeli (2 - 7), nie złoL ył informacji na temat wytwarzanych odpadów oraz sposobach gospodarowania nimi zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz.U. nr 62 poz. 628) Na terenie Gminy zlokalizowanych jest łG cznie 16 placówek o J wiatowych. SG to: 1) szkoły podstawowe w Borku, DG brówce, Jodłówce, Krzeczowie, Łazach, Okulicach i Rzezawie, 2) gimnazja w DG brówce, Rzezawie oraz filia w Łazach, 3) przedszkola w Borku, Bratucicach, D G brówce, Jodłówce, Krzeczowie i Rzezawie, Na terenie Gminy Rzezawa działajG równieL dwa Zakłady Opieki Zdrowotnej w Bratucicach i Rzezawie. OpiekI weterynaryjn G zwierz G t sprawujG lekarz weterynarii majG cy swe siedziby w Bochni. Poczta Polska ma swoje placówki w Bratucicach i Rzezawie. 10 2.5. zwi S zki komunalne Gmina Rzezawa nie uczestniczy w L adnym zwi G zku komunalnym. 3. Ocena stopnia degradacji T rodowiska oraz okreT lenie jego U ródeł 3.1. powietrze atmosferyczne Podstawowymi aktami prawnymi obowi G zujG cymi aktualnie w Polsce w zakresie prowadzenia kontroli jako J ci powietrza s G : a) ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony J rodowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627), b) rozporz G dzenie Ministra H rodowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmujG cych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów substancji (Dz. U. Nr 87, poz. 796), c) rozporz G dzenie Ministra H rodowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798). Na obszarze Gminy Rzezawa dominujG wiatry o składowej zachodniej, przy czym najcz I J ciej wiejG z kierunku południowo-zachodniego . Jest to wpływ s G siedztwa Tatr. Najrzadziej natomiast wyst I pujG wiatry z północy. Zanieczyszczenia powietrza w głównej mierze pochodzG z emitorów zlokalizowanych na terenie Bochni. Niebagatelne znaczenie na poziom zanieczyszcze K majG równieL emitory zlokalizowane w gminie. V ródłem zanieczyszcze K powietrza na obszarze gminy s G małe kotłownie ogrzewajG ce domy jednorodzinne, opalane wI glem najczI J ciej niskiej jako J ci z duL G zawarto J ci G siarki i substancji lotnych. Sposób ogrzewania mieszka K w gminie Rzezawa przedstawia poni L sza tabela. tabela 3 - 8 w tym: liczba mieszka X struktura (%) P ogółem C.O. piece wW glowe inne 2 463 100,00 1 551 62,97 903 36,66 9 0,37 ródło - podstawowe informacje ze spisów rolnych – Gmina Rzezawa US w Krakowie, 2003 r. Kotły centralnego ogrzewania w wi I kszo J ci przypadków s G równieL opalane wI glem. W latach 1998 – 2002 na terenie Gminy Rzezawa zrealizowane zostały inwestycje zmierzajG ce do ograniczenia emisji zanieczyszcze K do atmosfery. Polegały one głównie na wymianie pieców wI glowych na gazowe w budynkach 11 publicznych (szkoły, Urz G d Gminy). Poni L sze zestawienie prezentuje nakłady poniesione na ten cel. tabela 3 – 9 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. rodzaj inwestycji modernizacja kotłowni w Szkole Podstawowej w Jodłówce modernizacja kotłowni w Szkole Podstawowej w Borku modernizacja kotłowni w Szkole Podstawowej w Okulicach modernizacja kotłowni w Szkole Podstawowej w Krzeczkowie modernizacja kotłowni w Szkole Podstawowej w Rzezawie modernizacja kotłowni Urz W du Gminy w Rzezawie razem rok realizacji 1998 wydatek ogółem ( PLN) 25.000,00 1999 40.000,00 1999 45.000,00 1999 102.000,00 2000 120.000,00 2002 92.000,00 424.000,00 W dalszej kolejno J ci planuje si I modernizacjI kotłowni w przedszkolu w Jodłówce oraz w budynku wiejskim w Rzezawie (lata 2004 –06) . Wysoki stan st I L e K zanieczyszcze K powietrza pogarsza coraz powszechniej wyst I pujG ce zjawisko spalania w piecach wI glowych niektórych odpadów komunalnych z indywidualnych gospodarstw domowych. Przyjmuje si I , L e w strumieniu odpadów z gospodarstw domowych, 17 % stanowi G opakowania z tworzyw sztucznych, papier i tekstylia. SG to odpady o wysokim stopniu kaloryczno J ci. Palenie tworzyw sztucznych „metod G chałupnicz G ” a wi I c w piecach nie przystosowanych do ich utylizacji powoduje emisjI dioksyn, najbardziej toksycznych substancji chemicznych. WdychajG je nie tylko ludzie ale i zwierzI ta. Dioksyny osiadajG na owocach, glebach i wodzie. Toksyczne ich działanie polega na powolnym, ale skutecznym uszkadzaniu rozmnaL ajG cych si I komórek w organizmach L ywych.Za najbardziej niepokojG ce oddziaływanie dioksyn naleL y uzna Y uszkadzanie struktur kodu genetycznego zawartego w ła K cuchu DNA. Objawami zatrucia s G bolesne wysypki alergiczne. Ponad 90 % masy dioksyn dostaje si I do organizmu wraz z poL ywieniem. St G d teL w przyszło J ci, w Gminie Rzezawa opisany proceder musi by Y zaniechany. Innym niekorzystnym zjawiskiem powszechnie stosowanym jest wypalanie traw oraz spalania opon samochodowych w ogniskach. Problem zanieczyszczenia powietrza wyst I puje równieL wzdłuL drogi krajowej DK-4. W pasie o szeroko J ci 100 m po obu stronach drogi obserwuje si I najwi I ksze st I L enie spalin samochodowych, których wynikiem jest skaL enie powietrza i gleb metalami ci I L kimi (głównie ołowiem) oraz tlenkami azotu. Pomiary st I L e K zanieczyszcze K powietrza prowadzone s G w ramach wojewódzkiej sieci monitoringu, w skład której wchodz G stacje automatyczne WIO H oraz stacje manualne WSSE. Niestety wyniki pomiarów odnoszone s G do aglomeracji o liczbie mieszka K ców powyL ej 250 tysi I cy oraz do obszaru powiatu nie wchodz G cego w skład aglomeracji. Brak punktów pomiarowych poza miastami nie pozwalajG na precyzyjne okre J lenie st I L e K zanieczyszcze K na terenie Gminy Rzezawa. W niniejszym opracowaniu przedstawione zostały wi I c wyniki oceny 12 jako J ci powietrza przeprowadzonej w 2002 roku, odnosz G ce si I do powiatu boche K skiego2. Ocena dokonana była z uwzglI dnieniem dwóch grup kryteriów: a) ustanowionych ze wzgl I du na ochron I zdrowia ludzi, b) ustanowionych ze wzgl I du na ochron I ro J lin. Dla kaL dej z wyL ej wymienionych grup ustalono listI zanieczyszcze K , jakie naleL y uwzgl I dni Y w ocenie rocznej oraz dopuszczalny ich poziom. Województwo małopolskie podzielone zostało na strefy, w których dokonywano pomiarów i którym wystawiano oceny st I L e K zanieczyszcze K powietrza. Obszar strefy obejmował teren aglomeracji (powyL ej 250 tys. mieszka K ców) lub powiatu. Dla powiatu boche K skiego pomiaru st I L e K zanieczyszcze K dokonywała WSSE w Bochni. W zaleL no J ci od st I L enia zanieczyszcze K powietrza wyst I pujG cego w strefie, zaliczano jG do klasy A, B lub C stosujG c nastI pujG ce kryterium: tabela 3 – 10 klasa A zastosowane kryterium wydania oceny st W Z enia zanieczyszcze X powietrza nie przekraczaj [ dopuszczalnej normy st W Z enia zanieczyszcze X powietrza przekraczaj [ norm W w granicach tolerancji st W Z enia zanieczyszcze X powietrza przekraczaj [ dopuszczalne normy i granice tolerancji; wymagane opracowanie POP oraz precyzyjne okre\ lenie obszaru przekrocze X normy B C Na podstawie rocznych pomiarów st I L enia substancji szkodliwych dla zdrowia ludzkiego dokonanych w 2002 roku, strefa „powiat boche K ski” otrzymała ocen I C. Poni L sza tabela zawiera oceny cz G stkowe, dla wszystkich substancji objI tych pomiarem. tabela 3 – 11 ocena st _ ` e a zanieczyszcze a w strefie A A A A A A ocena ł czna ] pył PM10 ozon tlenek w gla ołów Pb dwutlenek siarki dwutlenek azotu benzen zanieczyszczenia powietrza C ^ C Ustalajb c kryterium wystawiania ł b cznej oceny st c d e e zanieczyszcze e powietrza w strefie przyjc to zasad c , d e ocena ta b c dzie najgorszb ocen b cz b stkowb . W przypadku powiatu boche e skiego stwierdzono ponadnormatywne st c d enie pyłu zawieszonego PM10. Wyst c powało ono w sezonie zimowym. Jego przyczyn b była emisja zanieczyszcze e z indywidualnego ogrzewania budynków (niska emisja) oraz 2 Ocena jakof ci powietrza w województwie małopolskim w 2002 r. WIO g Kraków 13 niekorzystne warunki meteorologiczne. Liczba przekrocze e normy dla pyłu PM10 wynosiła w Bochni 41 dni. Ł b czna ocena wystawiona dla st c d e e substancji szkodliwych dla ro h lin była pozytywna. Strefa zaliczona została do grupy A. Poni d sza tabela przedstawia oceny cz b stkowe dla wszystkich substancji objc tych pomiarem wg przyjc tego kryterium. tabela 3 - 12 A A A ocena ł czna tlenek azotu dwutlenek siarki ocena st _ ` e a zanieczyszcze a w strefie ozon zanieczyszczenie powietrza i A St c d enie zanieczyszcze e powietrza spowodowanych substancjami przyjc tymi w tym kryterium nie przekraczało w ci b gu 2002 roku przyjc tych norm. 3.2. hałas Według rozporz b dzenia Ministra j rodowiska z dnia 9 stycznia 2002 roku w sprawie warto h ci progowych poziomów hałasu (Dz. U. Nr 8 poz.81) dopuszczalny poziom hałasu na terenie chronionym, m. im. o zabudowie mieszkaniowej, waha si c dla pory: • dziennej w granicach 40 – 60 dB. • nocnej w granicach 30 – 50 dB. Maksymalne, krótkotrwałe nat c d enie hałasu nie mod e przekroczy k 85 dB dla zabudowy jednorodzinnej. Przez Gmin c Rzezawa przebiegajb drogi: 1. krajowa Nr - 4 – o znaczeniu mi c dzynarodowym przecinajb ca Gmin c Rzezawa w układzie równoled nikowym. 2. powiatowe: • P 43103 – biegn b ca z południowego-wschodu na północny zachód, od granicy z gmin b Brzesko do granicy z Gmin b Szczurowa przez Db brówk c , Dc binc , Okulice, Bratucice, • P 43104 – biegn b ca z południowego-zachodu na północny wschód, od granicy Gminy Bochnia do granicy Gminy Szczurowa przez Krzeczów i Borek, • P 43123 – biegn b ca z zachodu na wschód, łb cz b ca Ostrów Królewski z Borkiem, • P 43122 – biegn b ca z Borku w kierunku północnym do D c biny, • P 43130 – biegn b ca z Okulic do Bratucic, w kierunku północnym, 14 • P 43158 – biegn b ca z południa na północ, przecinajb ca drog c krajowb Nr 4, łb czb ca Łazy z Rzezawb , • P 43125 – biegn b ca równolegle do drogi krajowej, ł b cz b ca Krzeczów, Rzezawc i Jodłówk c . Ponadto przez Gmin c Rzezawa przebiega normalnotorowa magistrala kolejowa Kraków – Medyka z przystankiem w Rzezawie. Linia kolejowa przebiega w układzie równoled nikowym. Długo h k torów kolejowych na terenie Gminy Rzezawa wynosi 10 km. W ci b gu doby przejed dd a t b tras b 150 poci b gów towarowych i osobowych, z czego: • 71 poci b gów osobowych, w tym 20 ekspresów i pospiesznych nie zatrzymujb cych si c w Rzezawie, • 79 poci b gów towarowych. Uci b d liwo h k akustyczna w Gminie Rzezawa skupiona jest głównie wzdłud drogi krajowej Nr 4 oraz magistrali kolejowej. Przy skrzyd owaniu drogi krajowej E 40 z drog b powiatowb P 43158 (Łazy – Rzezawa) oraz wzdłud drogi krajowej od wspomnianego skrzyd owania w kierunku Bochni zlokalizowanych jest 25 budynków mieszkalnych. Ich odległo h k od pobocza waha si c od 50 do 200 m. Nat c d enie hałasu na tym odcinku przekracza 75 dB. Z uwagi na mi c dzynarodowe znaczenie tej drogi hałas komunikacyjny o ponadnormatywnym nat c d eniu trwa nieprzerwanie przez całb dob c . Wzdłud magistrali kolejowej zlokalizowane s b od strony północnej budynki mieszkalne wsi Rzezawa i Krzeczów. Nat c d enie hałasu spowodowanego przejazdem poci b gu równied przekracza 75 dB. 3.3. m elektromagnetyczne promieniowanie niejonizuj l ce ródłami sztucznego promieniowania elektromagnetycznego s b mi c dzy innymi systemy przesyłowe energii elektrycznej i stacje telefonii komórkowej. Przez teren Gminy Rzezawa nie przebiegajb obecnie linie elektroenergetyczne wysokiego napi c cia, które mogłyby stanowi k zagrod enie dla zdrowia ludzkiego. 3.4. zasoby wodne 3.4.1. wody powierzchniowe Gmina Rzezawa połod ona jest w zlewniach dwóch rzek: 1) cz c h k zachodnia i centralna naled y do zlewni rzeki Gróbka, 2) wschodnia naled y do zlewni Uszwicy . Obydwie rzeki s b prawobrzed nymi dopływami Wisły. Rzeka Gróbka bierze swój pocz b tek w Gminie Wi h nicz, w rejonie Lasu Kopali e skiego. Jest ciekiem niewielkim, o szeroko h ci koryta do 2 - 4 m i h rednim przepływie 1-2 m³/sek. Przepływa kolejno przez miejscowo h k Łazy, Rzezawc , Krzeczów i Ostrów Królewski. Jest rzek b uregulowan b i chronion b wałami przeciwpowodziowymi. 15 Przed Bratucicami do Gróbki wpada prawobrzed ny Potok Zatocki. Wypływa on z okolic Ostrowa Królewskiego. Za Bratucicami do Gróbki wpływa potok Okulicki, który jest jej prawobrzed nym dopływem. Potok Okulicki wypływa w lasach koło Borku. Przepływa przez D c bin c , Okulice i Bratucice. Zarówno Gróbka, Potok Zatocki jak i Potok Okulicki przyjmujb wiele dopływów bez nazwy, o charakterze wi c kszych rowów melioracyjnych, o dud ej zmienno h ci stanów w zaled no h ci od warunków atmosferycznych. Rzeka Uszwica, z lewobrzed nym jej dopływem Uszewkb zbiera wody ze wschodnich terenów Gminy Rzezawa, z miejscowo h ci Jodłówka i Buczków. Jako h k wód powierzchniowych województwa małopolskiego poddana jest stałej kontroli. Monitoring prowadzi Wojewódzki Inspektorat Ochrony j rodowiska w Krakowie. Oceny jako h ci wód powierzchniowych wykonywane s b na podstawie: a) rozporz b dzenia Ministra Ochrony j rodowiska, Zasobów naturalnych i Le h nictwa z dnia 5 listopada 1991 roku w sprawie klasyfikacji wód (Dz. U. Nr 116/91 poz. 503), b) rozporz b dzenia Ministra j rodowiska z dnia 27 listopada 2002 roku w sprawie wymaga e jakim powinny odpowiada k wody powierzchniowe do zaopatrzenia ludno h ci w wod c przeznaczon b do spod ycia (Dz.U. Nr 204/02 poz. 1728). Rzeka Gróbka monitorowana jest w miejscowo h ci Krzeczów, w 22,2 km od ujh cia do Wisły. Wyniki pomiarów st c d e e zanieczyszcze e z ostatnich dwóch lat przedstawia poni d sza tabela. tabela 3-13 q 2002 non non 2 3 2003 non non 2 3 mg/l ml/bakt. mg/l ml/bakt. 0,840 0,110 0,054 0,026 0,180 0,400 0,095 0,040 min p max rednie wskan nik decyduj o cy o jakof ci azot azotynowy miano coli azot azotynowy miano coli jednostka miary bakteriologiczna wyniki pomiarów hydrologiczna fizyko-chemiczna ocena jakof ci wód ogólna rok 0,021 0,009 0,029 0,004 ródło – WIO r Kraków Jak wys ej wspomniano, dopływajt c do punktu kontrolnego, przepływa przez Łazy i Rzezawu . W Krzeczowie Gróbka jest jus rzek t pozaklasowt . Na swoim stosunkowo krótkim odcinku otrzymuje ładunek w postaci v cieków bytowych, z którego nie jest w stanie si u oczy v ci w . Niepokojt cy jest fakt powi u kszania si u st u s enia zanieczyszcze x typu fekalnego (miano coli) na przestrzeni ostatnich dwóch lat. 16 3.4.2. wody podziemne Na obszarze Gminy Rzezawa wody podziemne wyst u pujt w zbiornikach usytuowanych w obr u bie zrós nicowanych wiekowo pi u ter hydrogeologicznych. St to zbiorniki w pi u trach: • czwartorz u dowym, • trzeciorz u dowych, • mezozoicznych (trias, jura, kreda), • paleozoicznych (dewon, karbon) Z punktu widzenia mos liwo v ci ich wykorzystania warte uwagi s t dwa pietra wodono v ne: • czwartorz u dowe – z uwagi na mos liwo v w wykorzystania wód do celów bytowych, • mezozoiczne – z uwagi na mos liwo v ci wykorzystania wód termalnych dla celów ciepłowniczych. wody w utworach czwartorz y dowych Utwory czwartorzu dowe charakteryzujt si u dus ym zrós nicowaniem warunków wyst u powania wód podziemnych i zasobno v ci warstw wodono v nych. Wynika to z budowy geologicznej obszaru Gminy. Mi t s szo v w utworów czwartorz u dowych na obszarze Gminy Rzezawa jest na ogół niewielka i rzadko przekracza 5 m. Zalegajt ce piaski, s wiry oraz przemyte gliny zwałowe pochodz t z okresu zlodowacenia południowopolskiego. W obr u bie obni s e x dolinnych zalegajt rós nej mi t s szo v ci utwory aluwialne, deluwialne i soliflukcyjne. Najwi u ksza mi t s szov w aluwiów wyst u puje w dolinie Raby (Ostrów Królewski) gdzie pod 2 – 5 metrowt warstwt mad pylastych i gliniastoilastych zalegajt utwory piaszczysto-s wirowe o mi t s szo v ci 7 –8 m. W rejonie Rzezawy grubo v w aluwiów si u zmniejsza i wynosi łt cznie około 4 – 7 m (mady, piaski, s wiry) a najmniejsza jest w dolinie Gróbki w strefie pogórskiej. St t d tes , wody podziemne czwartorz u dowe gromadz t si u w piaskach i s wirach polodowcowych na gł u boko v ci od 2 do 10 m p.p.t. Pozwolenia wodnoprawne na pobór wód podziemnych z utworów czwartorz z dowych posiadaj{ : 1) 2) 3) Carlsberg-Okocim S.A. ANIMEX Z-dy Południe Sp. z o.o. Oddział Produkcji i Wylz gu Drobiu w Okulicach (Ferma Drobiarska w Okulicach - Decyzj { Wojewody Tarnowskiego z dnia 04.06.1997 roku znak OS.VI.3.6210/52/97. Pozwolenie wa| ne jest do 31.12.2005 roku. Gospodarstwo Szkółkarskie w m.Jodłówka - Decyzj{ Wojewody Tarnowskiego z dnia 17.03.1994 roku znak: OS.VI-3/6210/634/94. wody w utworach mezozoicznych • górna jura Zbiornik jury górnej wyst u pujt na obszarze całej Gminy. Jest cz u v ci t zbiornika Niecki Miechowskiej. Zainteresowanie nim wynika z mos liwo v ci wykorzystania wód 17 termalnych dla celów ciepłowniczych. Zasoby geotermalne zbiornika na analizowanym obszarze s t zasobami niskotemperaturowymi (20 – 40 Cº), wyst u pujt cymi w warunkach artezyjskich i subartezyjskich, z wodami o niskiej mineralizacji. Optymalnym miejscem odwiertu w celu wykorzystania energii geotermalnej zakumulowanej w nagromadzonych wodach jest Rzezawa.3 • jura } rodkowa (dogger) ~ rodkowojurajski poziom wodono v ny charakteryzuje si u niedus t mi t s szo v ci t utworu co umos liwia przypisanie stałej temperatury całemu interwałowi głu boko v ciowemu tego poziomu. Wody doggeru zaliczane s t do wód niskotemperaturowych. Podobnie jak dla poziomu jury górnej optymalnym miejscem odwiertu w celu wykorzystania energii geotermalnej zakumulowanej w nagromadzonych wodach jest Rzezawa. Monitoring wód podziemnych prowadzony jest na terenie Gminy Rzezawa wokół dwóch składowisk odpadów zlokalizowanych w sołectwie Borek. Przy składowisku odpadów komunalnych wody podziemne kontrolowane s t przy pomocy dwóch otworów piezometrycznych oznaczonych symbolami P-27B i P-27C, zlokalizowanych w kierunku ich spływu. Wody powierzchniowe wpływajt ce do rowu melioracyjnego Borek st kontrolowane okresowo. ~ Kontrole prowadzone s t z cz u stotliwo v ci t co pół roku przez WIO w Krakowie – Delegatura w Tarnowie. Wyniki pomiarów przeprowadzone w 2003 roku przedstawia poni s sza tabela. tabela 3 – 14 Lp. wyszczególnienie jedn. miary data wykonania pomiaru wynik P-27C wynik odcieku z czaszy 22.05.03 11.08.03 17.11.03 22.05.03 11.08.03 17.11.03 22.05.03 11.08.03 17.11.03 1. temperatura powietrza C 16 19 4 16 19 4 16 20 4 2. temperatuta wody C 8 11 10 9 11 10 10 14 11 3. odczyn pH 4. przewodno elektryczna uS/cm 7,1 7,1 7,2 6,3 6,6 6,4 7,2 7,2 7,2 1 430 1 470 1 470 250 330 260 3 580 5 100 4 970 0,02 0,05 <0,001 0,31 <0,001 0,03 0,001 0,06 <0,001 0,11 0,013 0,05 0,046 <0,01 <0,001 0,03 5. chrom (+ 6) 6. cynk mgCr/l <0,001 mgZn/l 0,02 7. kadm mgCd/l 0,1 0,3 <0,1 0,3 0,5 <0,1 0,1 <0,1 <0,1 mgCu/l 0,003 0,009 0,008 0,009 0,015 0,001 0,002 <0,001 0,007 mgPb/l 0,001 0,005 <0,001 0,017 0,004 0,002 <0,001 <0,001 <0,001 <0,2 5,1 <0,2 43,3 <0,2 19,81 <0,2 4,4 <0,2 8,54 1,1 3,63 <0,2 74,8 <0,2 132,6 <0,2 103 0,286 <0,006 0,348 3,300 0,02 <0,02 2,932 0,069 2,209 8. mied 9. ołów 10. rt ugHg/l 11. ogólny w giel organiczny ug/l q wynik P-27B wielopier cieniowe w glowodory 12. aromatyczne ug/l ródło – WIO r Kraków, delegatura w Tarnowie Wyst powanie i mo liwo ci zagospodarowania energii geotermalnej w Małopolsce. – Kraków 2003. PAN Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi , Urz d Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Wojewódzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Wiesław Bujakowski, Antoni Barbacki, Leszek Paj k 3 18 W piezometrze P-27B stwierdzono wysok przewodno elektryczn , która klasyfikuje te wody do pozaklasowych. Wysoka przewodno elektryczna wody wiadczy mo e o nieszczelno ci geomembramy. 3.5. gospodarka wodno- ciekowa Spis powszechny przeprowadzony w 2002 roku dostarczył równie danych na temat stanu sanitarnego budynków mieszkalnych w Gminie Rzezawa. Ówczesny poziom sanitarny przedstawia poni sza tabela. tabela nr 3-15 w tym mieszkania wyposa one w: wyszczególnienie wodoci g ogółem razem z sieci kanalizacja lokalny razem sie szamba budynki ogółem 2329 1929 1166 763 1939 307 1632 mieszkania ogółem 2 449 2 045 1 229 816 2 054 327 1 727 29 275 158 715 1 488 7 697 powierzchnia u ytkowa mieszka 208 321 187 229 115 239 71 990 187 990 liczba mieszkanców 10 288 9 106 5 592 3 514 9 185 ródło - podstawowe informacje ze spisów rolnych – Gmina Rzezawa US w Krakowie, 2003 r. Na 2.329 budynków 400 nie posiadało doprowadzenia wody do domu, a 390 nie posiadało adnej kanalizacji. Od momentu spisu do ko ca 2003 roku podł czono do sieci wodoci gowej kolejne 463 budynki. Wzrosła równie liczba budynków mieszkalnych o 362. Woda pobierana jest z sieci boche skiej. Liczb przył czy wodoci gowych czynnych przedstawia poni sza tabela. tabela 3 – 16 liczba budynków mieszkalnych liczba przył czy sieci wodoci gowej czynnej budynki bez przył czy udział budynków bez przył czy w budynkach ogółem 1. Borek 2. Bratucice 290 244 210 106 80 138 27,59 56,56 3. Buczków 141 0 141 100,00 4. D brówka 100,00 Lp. sołectwo 196 0 196 5. D bina 86 53 33 38,37 6. Jodłówka 7. Krzeczów 8. Łazy 320 350 260 192 221 187 128 129 73 40,00 36,86 28,08 73 55 18 24,66 110 621 2 691 69 536 1 629 41 85 1 062 37,27 13,69 39,46 9. Okulice 10. Ostrów Królewski 11. Rzezawa razem Sie wodoci gowa podł czona jest do ponad 60 % budynków. Od spisu powszechnego do ko ca 2003 roku podł czono do kanalizacji sanitarnej 180 budynków. Ilo przył czy czynnych przedstawia poni sza tabela 19 tabela 3 – 17 Lp. sołectwo 1. Borek 2. Bratucice 3. Buczków 4. D brówka 5. D bina 6. Jodłówka 7. Krzeczów 8. Łazy 9. Okulice 10. Ostrów Królewski 11. Rzezawa razem 290 244 141 196 86 liczba przykanalików sieci kanalizacyjnej czynnej 245 0 0 0 0 320 350 260 73 110 621 2 691 0 166 0 0 0 480 891 liczba budynków mieszkalnych budynki bez przykanalików udział budynków bez przykanalików w budynkach ogółem 45 244 141 196 86 15,52 100,00 100,00 100,00 100,00 320 184 260 73 110 141 1 800 100,00 52,57 100,00 100,00 100,00 22,71 66,89 ródło – GZGK w Rzezawie cieki z sołectwa Borek odprowadzane s do oczyszczalni w Borku. Cz cieków z Rzezawy przyjmuje oczyszczalnia kontenerowa w Rzezawie. Krzeczów natomiast podł czony jest do kanalizacji boche skiej. W roku 2004 planuje si skanalizowanie całej Rzezawy oraz Jodłówki i wł czenie sieci kanalizacyjnej w system kanalizacji boche skiej. Oczyszczalnia w Rzezawie zostanie zamkni ta. W nast pnych latach planuje si wykonanie sieci kanalizacyjnej w Ostrowiu Królewskim i podł czenie jej do oczyszczalni w Borku. Gmina Rzezawa posiada dwie własne oczyszczalnie cieków bytowych. Zlokalizowane s w: a) Borku na działce nr 173/2, b) Rzezawie na działkach o numerach 623 i 571 . Oczyszczalnia w Borku wybudowana została w latach 1998 - 2000. Do eksploatacji oddano j w 2000 roku. Jest to oczyszczalnia biologiczna typu SBR4. Projektowana zdolno przepustowa cieków wynosi: • Q rd=190 m³/d • Qmaxd=210 m³/d, w tym wody infiltracyjne 30 m³/ d, • ładunek zanieczyszcze 105 kg BZT5/d. Oczyszczalni eksploatuje zakład bud etowy, podległy Wójtowi Gminy Rzezawa, działaj cy pod firm Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej z siedzib w Rzezawie ul. Długa 21. Oczyszczalnia działa na podstawie: 1) pozwolenia wodnoprawnego, wydanego w formie decyzji Starosty Boche skiego z dnia 30.11.2000 r. znak O .H.6224/29/4/00, na eksploatacj ni ej Instrukcja eksploatacji oczyszczalni cieków w Borku, Zakład Usług Projektowych i Instalacyjnych mgr in . P. Boche ski; D ¡ bica sierpie 2000 r. 4 20 wymienionych urz dze zabezpieczaj cych wody powierzchniowe potoku Okulickiego przed zanieczyszczaniem. 2) pozwolenia na u ytkowanie wydanego w formie decyzji Starosty Boche skiego z dnia 31.07.2002 roku znak AB-7353/VII/3/2002. W skład oczyszczalni wchodz nast puj ce urz dzenia: a) zbiornik cieków dowo onych (pojemno 30 m³), b) pompownia cieków, c) zblokowany reaktor biologiczny składaj cy si z: • piaskownika, • dwóch komór SBR z rusztem napowietrzaj cym i dekanterem zrzutowym, • dwóch zag szczaczy osadu z samoczynnym przelewem osadu, • pomieszczenia technicznego ze stacj dmuchaw i przepływomierzem WI 100. d) zbiornik ods cza piasku, e) stacja odwadniania osadu DRAIMAD, f) plac składowy worków z osadem, g) wylot do potoku Okulickiego w km 7+890. Pozwolenie wodnoprawne wa ne jest do 31 grudnia 2010 r. Wydane zostało na nast puj cych warunkach: a) w przypadku niedotrzymania warunków okre lonych w postanowieniu pozwolenie mo e zosta cofni te lub ograniczone bez odszkodowania przed upływem terminu wa no ci, b) za wszelkie szkody, których powstanie pozostaje w zwi zku przyczynowym z korzystaniem z wód okre lonym pozwoleniem b dzie odpowiada jednostka uprawniona nawet wtedy, gdy szkody te powstan wskutek działania sił przyrody, c) Wójt Gminy Rzezawa wyznaczy osob odpowiedzialn za dotrzymanie warunków pozwolenia, d) Wójt Gminy Rzezawa zapewni fachow obsług urz dze oczyszczaj cych i odprowadzaj cych cieki do potoku, e) kontrola analityczna jako ci odprowadzanych cieków dokonywana b dzie z cz stotliwo ci co najmniej raz na kwartał we wska¢ nikach: odczyn pH, temperatura, BZT5, ChZT met. dwuchrom., zawiesina ogólna, azot amonowy, azot ogólny, fosfor ogólny. f) prowadzona b dzie ksi ka eksploatacji oczyszczalni, w której nale y odnotowa wszystkie realizowane na powy szym obiekcie prace zwi zane z bie c obsług urz dze oczyszczaj cych oraz przegl dy, remonty, modernizacje, g) oczyszczalnia powinna by prowadzona zgodnie z instrukcj eksploatacji, h) urz dzenia oczyszczaj ce i odprowadzaj ce powinny by utrzymane w nale ytym stanie technicznym, i) wszelkie zaburzenia w pracy urz dze zabezpieczaj cych wody przed zanieczyszczeniem oraz wszelkie zmiany konstrukcyjne, technologiczne i modernizacyjne winny by uzgadniane z organem wła ciwym do wydawania pozwolenia wodnoprawnego, j) obowi zku powiadamiania słu b ds. Nadzwyczajnego Zagro enia rodowiska w trybie i na zasadach ustalonych odr bnymi przepisami w przypadku wyst pienia zaburze w eksploatacji, w wyniku których zachodziłoby 21 niebezpiecze stwo powstania stanu zagro enia dla ycia ludzi oraz zwierz t lub te powstania szkody o powa nym rozmiarze. Oczyszczalnia przyjmuje: a) cieki z istniej cej kanalizacji w Borku, b) cieki wydobywane z szamb. Jako odprowadzanych cieków oczyszczonych do potoku Okulickiego przedstawia poni sza tabela. tabela 3 -18 Lp. wyszczególnienie data poboru próbki 1. temperatura ¤ cieku °C 2. odczyn pH 3. BZT5 mg O2/dm³ 4. ChZT mg O2/dm³ met. dwuchromianow ¥ 5. fosfor ogólny mg/dm³ 6. azot amonowy mg NH4 /dm³ 7. azot ogólny mg/dm³ 8. zawiesina il. ogólna mg/dm³ rzeczywiste parametry £ cieków 12.08.2003 22,80 7,58 10,42 26,62 5,19 3,44 4,78 24,15 16.12.2003 10,50 6,79 2,38 5,28 7,85 5,22 7,89 45,65 ródło –Laboratorium Ochrony ¦ rodowiska Pralnicza Spółdzielnia Pracy Tarnów Oczyszczalnia w Rzezawie wybudowana została na przełomie lat 80-tych i 90-tych dla potrzeb osiedla domów jednorodzinnych. Jest to oczyszczalnia kontenerowa, w skład której wchodz nast puj ce urz dzenia: a) zbiornik retencyjno-u redniaj cy z kratk koszow , b) kontenerowa zblokowana mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia cieków, c) zbiornik osadu przefermentowanego, d) filtr koksowy, e) osadnik wtórny, f) wylot cieków do odbiornika – rowu melioracyjnego. Działa na podstawie pozwolenia wodnoprawnego wydanegow formie decyzji przez Starost Powiatu Boche skiego z dnia 24.2001 roku znak:O .H.6224/26/4/01. Starosta udzielaj c Wójtowi Gminy Rzezawa pozwolenia na odprowadzanie oczyszczonych cieków z oczyszczalni typu KOS –2 do wód powierzchniowych rowu melioracyjnego b d cego dopływem potoku Jodłowskiego okre lił nast puj ce warunki: a) maksymalna ilo odprowadzanych cieków mo e wynie Qmax=74,57 m³/d, b) stan i skład odprowadzanych cieków nie mo e przekroczy ni ej podanych wielko ci: • odczyn pH – 6,5 – 9,0, • temperatura – 35 °C, • BZT5 – 30 g/m³, • ChZT – 150 g/m³, • zawiesina ogólna – 50 g/m³, • azot amonowy – 6,0 g/m³, 22 • azot ogólny – 25 g/m³, • fosfor ogólny – 5,0 g/m³. c) odprowadzane cieki nie mog powodowa w wodach odbiornika: • formowania si osadów i piany, • zmian w naturalnej biocenozie charakterystycznej dla wód, • zmian w naturalnej m tno ci, barwie i zapachu, d) odprowadzane cieki nie mog zawiera odpadów stałych i ciał pływaj cych, w glowodorów chlorowanych (DDT, PCB i PCT). Do oczyszczalni dopływaj cieki z: • domów jednorodzinnych – 300 osób, • o rodka zdrowia i apteki (50 pacjentów + 15 osób personelu), S typowymi ciekami gospodarczo-bytowymi.5 rednia, dobowa ilo przyjmowanych cieków wynosi 50 m3. W efekcie oczyszczania otrzymuje si ciek zawieraj cy około 35 % pierwotnych zanieczyszcze , przefermentowany osad oraz utleniaj cy si do atmosfery metan i siarkowodór. St enia zanieczyszcze cieków ustalone na podstawie analiz przedstawia poni sza tabela: tabela 3 - 19 wska§ nik zanieczyszcze ¨ PH BZT5 ChZT Fosfor ogólny Azot amonowy Azot ogólny Zawiesina ogólna Ekstrakt eterowy ¬ st© ª enie w « ciekach surowych [g/m³] 7,44 88,1 335,1 14,2 16,3 40,5 126,7 16,2 ładunek [kg/d] 6,57 24,99 1,06 1,22 3,02 9,44 1,21 St© ª enie w « ciekach oczyszczonych [g/m³] 7,7 29,0 141,8 6,3 5,4 12,2 31,5 5,9 ładunki [kg/d] (%) redukcji 2,16 10,57 0,47 0,4 0,91 2,35 0,44 67 57 56 66,9 69,8 75,1 63,5 ródło – GZGK w Rzezawie Jak wy ej wspomniano oczyszczalnia ta zostanie zamkni ® ta z chwil ¯ wł¯ czenia kanalizacji Rzezawy do sieci boche ° skiej. Opró nianiem zbiorników na terenie Gminy Rzezawa zajmuj¯ si ® Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej w Rzezawie z siedzib¯ w Rzezawie ul. Długa 21. Na terenie Oddziału Wyl ± gu Drobiu w D ± binie zlokalizowana jest oczyszczalnia ² cieków sanitarnych i poprodukcyjnych. Decyzj¯ Wojewody Tarnowskiego z dnia 09.02.1994 roku znak OS-VI-4/6210/4534/1/94 ANIMEX Operat wodnoprawny na odprowadzenie oczyszczonych ³ cieków do rowu melioracyjnego i eksploatacj ´ oczyszczalni ³ cieków KOS 2 w m. Rzezawa ; wrzesie µ 2001 r. in¶ . B. Muskała. 5 23 Z-dy Południe Sp. z o.o. uzyskała pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie oczyszczonych ² cieków do wód powierzchniowych potoku Okulickiego na nast ® puj¯ cych warunkach: a) w skład urz ¯ dze ° oczyszczalni wchodz ¯ : • osadnik IMHOFFa- typ 3,0/C o całkowitej wysoko ² ci 5,62 m i pojemno ² ci u ytkowej komory przepływowej 6,10 m3, zespolony z komor ¯ fermentacyjn ¯ , • przepompownia ² cieków – dwie szczelne komory elbetowe o wymiarach 2,5 m x 2,5 m i wysoko ² ci 4,0 m, z których jedna spełnia rol® studni zbiorczej a druga jest komor ¯ such ¯ , z zamontowan ¯ w niej pomp ¯ wirow¯ poziom¯ typ – 50 Z2K-6, • zło e biologiczne wypełnione koksem, z obudow¯ w kształcie prostopadło ² cianu o wymiarach 7,10 m x 8,70 m przy wysoko ² ci 4,60 m, podzielone na cztery sektory, z rozdziałem ² cieków na poszczególne sektory poprzez drewniane koryta z przelewami, • kanalizacja ² cieków surowych i oczyszczonych. b) maksymalny godzinowy zrzut ² cieków nie przekracza 3,11 [m³/h] c) maksymalny dobowy zrzut ² cieków nie przekracza 35,50 [m³/h] d) dobowe ładunki zanieczyszcze ° w odprowadzanych ² ciekach nie mog ¯ przekracza · obowi ¯ zuj¯ cych norm, e) wyznaczona zostanie osoba odpowiedzialna za dotrzymanie warunków pozwolenia oraz za stan techniczny i prawidłow¯ eksploatacj® urz¯ dze ° zabezpieczaj¯ cych wody przez zanieczyszczeniem, f) prowadzona b ® dzie ksi ¯ ka eksploatacji urz¯ dze ° oczyszczaj¯ cych, g) oczyszczalnia eksploatowana b ® dzie zgodnie z instrukcj¯ , h) dokonywane b ® d ¯ codzienne pomiary ilo ² ci odprowadzanych ² cieków, i) dokonywane b ® d ¯ raz na kwartał pomiary jako ² ci odprowadzanych ² cieków we wska¸ nikach: temperatura, odczyn pH, BZT5 i ChZT, j) pozwolenie wa ne było do 31.12.2003 roku. 3.6. komunalne osady ¹ ciekowe Odpady z oczyszczalni ² cieków (osad, skratki, piasek z oczyszczalni) deponowane s ¯ na składowisku odpadów komunalnych w Borku. Ilo ² · zdeponowanych ustabilizowanych osadów ² ciekowych w roku 2002 przedstawia poni sza tabela. tabela 3 - 20 skratki, piasek (Mg) osad razem ¬ 2001 0,00 0,00 0,00 2002 64,61 186,88 251,49 ródło – informacja uzyskana w GZGK Rzezawa Osady z oczyszczalni ² cieków nie był dotychczas wykorzystywane do rekultywacji składowiska. Badania osadu (analiza chemiczna, bakteriologiczna, parazytologiczna i na zawarto ² · metali ci ® kich) przeprowadzone przez Stacj® Chemiczno-Rolnicz ¯ 24 w Krakowie w kwietniu 2004 roku wykazały, e: 1) nie nadaj¯ si ® do rolniczego zagospodarowania, 2) istnieje mo liwo ² · ich zastosowania do: • rekultywacji terenów przeznaczonych na cele nierolnicze, • uprawy ro ² lin przeznaczonych do produkcji kompostu, • uprawy ro ² lin, które nie b ® d ¯ przeznaczone do spo ycia i produkcji pasz, 3.7. gospodarka odpadami komunalnymi Gmina Rzezawa zapewniła sobie kompleksowe rozwi ¯ zania w zakresie gospodarki odpadami. Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej prowadzi na terenie całej Gminy zbiórk ® odpadów komunalnych. Wyposa ony jest w specjalistyczny sprz ® t komunalny do wywozu odpadów. Gmina posiada równie własne składowisko, zaprojektowane zgodnie z obowi ¯ zuj¯ cymi wymaganiami w zakresie ochrony ² rodowiska. W 2000 roku na terenie Gminy Rzezawa wytworzonych było 2.366 Mg odpadów komunalnych. Ich struktura przedstawia si ® nast ® puj¯ co: tabela 3 – 21 gosp. domowe Lp. rodzaj odpadów instytucje publiczne razem odpady udział (%) masa (Mg) udział (%) masa (Mg) udział (%) masa (Mg) udział (%) masa (Mg) I. odpady ulegaj º ce biodegradacji 12,03 284,63 6,55 154,97 4,70 111,20 23,28 550,80 II. surowce wtórne 19,81 468,71 2,36 55,84 0,00 0,00 22,17 524,55 III. odpady wielkogabarytowe 7,04 166,57 0,02 0,47 0,02 0,47 7,08 167,51 IV. odpady remontowo - budowlane 8,08 191,17 2,00 47,32 0,00 0,00 10,08 238,49 V. odpady niebezpieczne 0,41 9,70 0,47 11,12 0,06 1,42 0,94 22,24 36,45 862,40 VI. pozostałe odpady razem odpady komunalne ¬ podmioty gosp. 34,35 812,72 1,59 37,62 0,51 12,07 81,72 1 933,50 12,99 307,34 5,29 125,16 100,00 2 366,00 ródło – opracowanie własne na podstawie składu morfologicznego odpadów komunalnych wytwarzanych na wsi wg KPGO Z prezentowanych danych wynika, e: 1) prawie ¼ odpadów komunalnych mo e zosta · poddana kompostowaniu (grupa I odpadów), 2) prawie 40 % odpadów to surowce wtórne (grupy II, III i IV), 3) 1 % odpadów stanowi ¯ odpady niebezpieczne podlegaj¯ ce szczególnemu procesowi unieszkodliwiania, 4) 36 % odpadów komunalnych to balast, który mo e by · bezpo ² rednio skierowany na wysypisko. W analizowanym okresie GZGK w Rzezawie odebrał od wytwórców około 25 844 Mg. Ró nica, czyli około 1.522 Mg odpadów, których nie zebrano w 2000 roku „zagospodarowane” było przez mieszka ° ców Gminy Rzezawa w nast ® puj¯ cy sposób: 1) odpady zielone, które ulegaj¯ biodegradacji poddano kompostowaniu lub po wysuszeniu spalono, 2) odpady kuchenne przeznaczono na karm® dla zwierz ¯ t, 3) papier i tektur ® oraz cz ® ² · odpadów tekstylnych i opakowa ° z tworzyw sztucznych spalono w piecach w® glowych, 4) odpady remontowo-budowlane, głównie gruz, zu yto przy budowie fundamentów oraz przeznaczono na utwardzanie dróg polnych i podjazdów do zabudowa ° (domów mieszkalnych, budynków gospodarczych), 5) cz ® ² ci ¯ popiołu posypywano w zimie oblodzone ² cie ki i drogi, 6) odpady metalowe, w tym metalowe wielkogabarytowe sprzedano obwo¸ nym punktom skupu, 7) zu yte opony, cz ® ² · odpadów wielkogabarytowych, popiół, odpady z tworzyw (pojemniki po lepiszczach budowlanych, farbach itp.) oraz szkło budowlane porzucono na „dzikich wysypiskach” w lasach, rowach i na nieu ytkach. Sposób zagospodarowania odpadów wytwarzanych w Gminie Rzezawa przedstawia poni szy schemat. tabela 3 - 22 ODPADY KOMUNALNE WYTWORZONE W GMINIE RZEZAWA W 2000 ROKU (2 366 Mg) 100,00 % kompostowane (23 Mg) przeznaczone na karm » dla zwierz¼ t ( 279 Mg) spalone w piecach w » glowych (240 Mg) zebrane przez GZGK i zdeponowane na składowisku w Borku odzyskane surowce wtórne (70 Mg) odzyskane odpady wielkogabarytowe (130 Mg) popiół wysypywany odzyskane odpady budowlane na ½ cie¾ ki (200 Mg) (500 Mg) porzucone na dzikich wysypiskach lub zakopane (razem 302 Mg) (844 Mg) (740 Mg) (razem 400 Mg) (80,0 Mg) 12,76 % 35,67 % 31,28% 16,91 % 3,38 % Z prezentowanych danych wynika, ¿ e niecałe 36 % odpadów komunalnych trafiło w 2000 roku na składowisko. Około 3 % porzucono na dzikich wysypiskach lub zakopano w ziemi. Ponad 10 % spalono w piecach wÀ glowych. Odzyskanych i zagospodarowanych w nale¿ yty sposób było 30 % wytworzonych w Gminie odpadów. Zbiórk Á odpadów komunalnych objÀ ty jest cały obszar Gminy Rzezawa. Nie uczestniczy w niej zaledwie 4,84 % gospodarstw domowych. 26 Nie wdro¿ ono niestety systemu selektywnej zbiórki odpadów. St Á d te¿ wska nik odzysku surowców wtórnych jest niewielki. Nie przekracza 1,63 % masy wytwarzanych odpadów. W strumieniu odpadów znajdujÁ si À surowce wtórne, które mog Á byà poddane procesowi recyklingu oraz odpady ulegajÁ ce biodegradacji. Szacunkowy skład morfologiczny odpadów, które zdeponowano na składowisku w Borku w 2000 roku przedstawia poni ¿ sza tabela. tabela 3 - 23 Lp. 1. 2. 3. 4. rodzaj odpadów komunalnych odpady ulegaj Ä ce biodegradacji odpady opakowaniowe i surowce wtórne odpady niebezpieczne pozostałe odpady razem masa odpadów (Mg) 30,00 240,00 20,00 554,00 844,00 struktura (%) 3,55 28,43 2,37 65,65 100,00 Wydatki ponoszone przez Gmin À Rzezawa, w formie dotacji do działalno Å ci GZGK wyniosły: tabela 3 - 24 rok dotacja z budÆ etu Gminy Rzezawa (zł) 2001 250.000,00 2002 350.000,00 2003 267.000,00 Ç ródło – informacja uzyskana w Urz È dzie Gminy Rzezawa Składowisko odpadów komunalnych zostało zaprojektowane zgodnie z obowi Á zujÁ cymi w tym zakresie przepisami. Wyposa¿ ono go w geomembramÀ , której celem jest niedopuszczenie wycieku do podło¿ a substancji szkodliwych. Geomembrama jest prawdopodobnie nieszczelna w okolicach otworu piezometrycznego P-27C. Wody podziemne w tym rejonie składowiska zaliczono, na podstawie pomiarów st À ¿ e É zanieczyszcze É , do wód pozaklasowych. Składowisko nie jest wyposa¿ one w wag À samochodowÁ . W okresie wizytacji składowiska (marzec 2004 r.) nie funkcjonował brodzik do dezynfekcji kół pojazdów komunalnych wyje¿ d¿ ajÁ cych z terenu składowiska. Wydatek zwi Á zany z zakupem wagi 50 Mg nie powinien przekroczy à 170 tys. zł brutto. Zamontowanie wagi rozwi Á załby szereg problemów: • umo¿ liwiłoby urealnienie opłat pobieranych od podmiotów gospodarczych z tytułu deponowania odpadów o cechach odpadów komunalnych, • poprawiłoby wynik finansowy Zakładu, a tym samym zmniejszyłby kwot À dotacji przekazywan Á z bud¿ etu Gminy, • pozwoliłoby ustali à rzeczywist Á mas À deponowanych na składowisku odpadów, • umo¿ liwiłoby urealnienie opłat za korzystanie ze Å rodowiska, wpłacanych do UrzÀ du Marszałkowskiego. Tempo wypełniania czaszy składowiska jest szybsze od planowanego. Składowane s Á na nim bowiem odpady komunalne nie segregowane oraz odpady poprodukcyjne. Odpady poprodukcyjne w znacznej ilo Å ci deponuje na składowisku firma KAPS 27 Sp. z o.o.z Rzezawy, która zajmuje si À produkcja wkładek ocieplajÁ cych obuwia zimowego. Odpady te przyjmowane sÁ na składowisko w cenie odpadów komunalnych tj. 40 zł/Mg. Ich masa ustalana jest na podstawie oszacowa É . W konsekwencji, je¿ eli nie zostanie wdro¿ ony system selektywnej zbiórki odpadów, składowisko trzeba bÀ dzie zamkn Á à i podda à procesowi rekultywacji jeszcze w tej dekadzie. Rekultywacja wi Á ¿ e siÀ z dodatkowymi kosztami a Gmina Rzezawa znajdzie si À w punkcie wyjÅ cia tj. przed problemem jak zagospodarowa à odpady komunalne i utrzyma à porzÁ dek w gminie? 3.8. gleby Blisko połowa u¿ ytków rolnych w Gminie Rzezawa nale¿ y do czwartej klasy bonitacji. Generalnie brak jest gleb klasy pierwszej. Główn Á rol À w sposobie formowania gleb odegrały: • podło¿ e, • stosunki wodne, • ro Å linno Å Ã . Utwory czwartorz À dowe, z okresu zlodowacenia południowopolskiego tj. piaski, ¿ wiry lodowcowe, przemyte gliny zwałowe pokrywajÁ obszar całej Gminy Rzezawa. Mi Á ¿ szo Å Ã tych utworów jest na ogół niewielka i rzadko przekracza 5 m. W obr À bie obni ¿ e É dolinnych zalegajÁ ró¿ nej mi Á ¿ szo Å ci utwory aluwialne. Najwi À ksza mi Á ¿ szo Å Ã aluwiów wyst À puje w dolinie Raby (Ostrów Królewski) gdzie pod 2 –5 metrowÁ warstwÁ mad pylastych i gliniasto-ilastych zalegajÁ utwory piaszczysto-¿ wirowe o mi Á ¿ szo Å ci 7 –8 m. W rejonie Rzezawy grubo Å Ã aluwiów zmniejsza si À i wynosi łÁ cznie około 4 – 7 m (mady, piaski, ¿ wiry). Najmniejsza jest w dolinie Gróbki w strefie pogórskiej. Lasy Gminy Rzezawa zdominowane s Á przez drzewa iglaste. St Á d te¿ , na całym obszarze gminy przewa¿ ajÁ gleby bielicowe, dobrze i Å rednio przepuszczalne. W cz À Å ci północnej i Å rodkowej gminy wyst À pujÁ gleby słabsze, w cz À Å ci południowej nieco ci À ¿ sze i lepsze. W sołectwach Krzeczów, Rzezawa i Okulice wyst À pujÁ mady oraz gleby gliniaste. W Jodłówce przewa¿ ajÁ gleby gliniaste.6 Podstawowe zagro¿ enie dla jako Å ci gleb w Gminie Rzezawa wyst À puje wzdłu¿ dróg, szczególnie drogi krajowej DK-4 Kraków – Korczowa, w pasie 30 m. W wyniku spalania paliw powstajÁ : tlenki azotu, wÀ glowodory i pierwiastki Å ladowe, w tym ołów. Badania fizyko-chemiczne próbek gleby wykazały podwy¿ szone st À ¿ enia ołowiu (61,7 mg/l) oraz miedzi (15,4 mg/l)7. Silne st À ¿ enie zanieczyszcze É dyskwalifikuje je z upraw ro Å lin jadalnych. 6 7 Strategia Gminy....... analiza gleb przeprowadzona przez WSSE w Bochni 28 3.9. Ê rodowisko przyrodnicze W granicach administracyjnych Gminy Rzezawa znajdujÁ si À dwa obszary chronionego krajobrazu. SÁ to: a) Bratucicki Obszar Chronionego Krajobrazu, obejmujÁ cy swym zasi À giem fragmenty gmin Bochnia, Rzezawa, Borz À cin, Szczurowa i Brzesko. W Gminie Rzezawa zajmuje północno-wschodnia jej cz À Å Ã – sołectwa Bratucice, Okulice, Buczków, Debina, D Á brówka, wschodnia cze Å Ã wsi Borek, Jodłówka i Ostrów Królewski. b) Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza WiÊ nickiego, obejmujÁ cy swym zasi À giem południowÁ czÀ Å Ã gminy Rzezawa, Bochnia, Brzesko i DÀ bno oraz w cało Å ci gminy Nowy Wi Å nicz, Lipnica Murowana, Czchów, Gnojnik, i Zakliczyn. W Gminie Rzezawa zajmuje południowÁ jej cz À Å Ã w sołectwie Łazy. Bratucicki Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje powierzchni À 16.495 ha. Nale¿ y do Krainy Kotliny Sandomierskiej, Okr À gu Puszczy Niepołomickiej. Posiada charakter rolniczo-le Å ny. Grunty rolne otaczajÁ ce tereny le Å ne zajmujÁ 65,4 % obszaru. DominujÁ wi À c zbiorowiska ro Å lin zwi Á zane z gruntami ornymi, ł Á kami i pastwiskami. Lasy tworzÁ kilka ró¿ nej wielko Å ci kompleksów. PorastajÁ w centralnej i południowej cz À Å ci Obszaru. Stanowi Á najcenniejszy składnik szaty ro Å linnej ekosystemu. Podstawowym gatunkiem lasotwórczym jest sosna zwyczajna oraz d Á b szypułkowy. NiewielkÁ domieszk À stanowi Å wierk, brzoza brodawkowata, olsza czarna, grab zwyczajny, modrzew europejski oraz jesion wyniosły 8. Wzdłu¿ cieków wodnych wyst À pujÁ płaty ł À gu jesionowo-olszowego. Runo jest wielowarstwowe i bogate gatunkowo. Najcz À Å ciej spotyka si À : ziarnopłon wiosenny, czartawÀ pospolit Á , pokrzywÀ zwyczajn Á , kniecia błotnego, rze¿ uch À gorzk Á . Cennym składnikiem szaty ro Å linnej Obszaru s Á ekosystemy łÁ kowe. Do najczÀ Å ciej spotykanych ro Å lin nale¿ Á : rdest wÀ ¿ ownik, krwi Å ci Á g lekarski, knie à błotna, ostro¿ e É ł Á kowy i warzywny, starzec gorczycznikowy, koniczyna ł Á kowa, przytulia północna, jaskier ostry, ostro¿ e É siwy oraz storczyk szerokolistny. Do najbardziej interesujÁ cych ro Å lin chronionych tego terenu nale¿ y szafran spiski (rejon Bratucic) oraz długosz królewski (las na północny wschód od Bratucic) Z innych ro Å lin objÀ tych całkowit Á ochronÁ gatunkowÁ stwierdzono wyst À powanie: • wawrzynka wilczełyko, • storczyka szerokolistnego, • gr Á ¿ ela ¿ ółtego, • bluszcza pospolitego, Z gatunków objÀ tych ochron Á cz À Å ciowÁ stwierdzono wyst À powanie: • grzebienie białe, • konwali À majowÁ , • kruszyn À pospolit Á . Równie bogaty jest Å wiat zwierz Á t. Na terenie obszaru spotykajÁ si À trzy elementy faustyczne: a) zachodnioeuropejski, b) pontyjski, 8 Studium uwarunkowa Ë .... 29 c) borealny. DominujÁ gatunki le Å ne. Najliczniej wyst À pujÁ sarny, zajÁ ce szaraki oraz kuropatwy. Mniej licznie: dziki, kuny le Å ne, borsuki i jelenie. Ł Á ki, pastwiska i pola uprawne s Á zdominowane przez drobna zwierzynÀ łown Á i drobne ptaki Å piewajÁ ce gniazdujÁ ce na ziemi, w krzewach i na drzewach wolnostojÁ cych. Ichtiofaun À stanowi Á ryby ¿ yjÁ ce w rzekach i strumieniach o charakterze nizinnym oraz zamieszkujÁ ce wody stojÁ ce. Do najpospolitszych nale¿ Á : pło à , oko É , ukleja, szczupak, leszcz, sandacz, sum, kara Å , lin i wzdr À ga. W stawach powszechnie hodowany jest karp. Herpetofauna reprezentowana jest przez kilka gatunków gadów. Zalicza si À do nich jaszczurki - zwink À i ¿ yworodnÁ , wÀ ¿ e - zaskro É ca i ¿ mijÀ . Spo Å ród chronionych ssaków wyst À puje tu kilka gatunków nietoperzy, je¿ wschodni, kret, ryjówka aksamitna, orzesznica, wydra i gronostaj. List À chronionych ptaków tworz Á : zi À ba, bogatka, rudzik, trznadel, pierwiosnek i piecuszek. W granicach Bratucickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu ustanowiono dotychczas, na terenie Gminy Rzezawa, siedem pomników przyrody. Nale¿ Á do nich: tabela 3 – 25 Lp. rodzaj 1. dÄ b szypułkowy ”Onufry D È bicz” 2. dÄ b szypułkowy „Gen. Okulicki” 3. dÄ b szypułkowy 4. dÄ b szypułkowy 5. dÄ b szypułkowy 6. dÄ b szypułkowy 7. dÄ b szypułkowy Ð Bratucice L.P. Wysoko Ì Í (m) 23 Obwód (cm) 500 272 Bratycice 28 J. Î mieta Ë ski 22 400 273 274 275 276 277 Bratucice- osada leÏ na L.P. D È bina 28 K. Płaneta Jodłówka 287 J.Krokosz Jodłówka 80 M.Kruszyna Jodłówka 240 I.Kukiełka 22 25 25 21 25 370 525 350 278 267 Nr ewidencyjny 138 Lokalizacja ródło – informacja uzyskana w Starostwie Powiatowym w Bochni Obszar chronionego Krajobrazu Pogórza WiÑ nickiego zajmuje ł Ò czn Ò powierzchni Ó 45.210 ha. Krajobraz charakteryzujÒ pojedyncze garby wzniesie Ô i szerokie, płaskie dna dolin. W czÓ Ñ ci południowej wyst Ó pujÒ natomiast zalesione pasma wzgórz. Szat Ó ro Ñ linn Ò tworz Ò zróÕ nicowane zbiorowiska le Ñ ne – od buczyn i jedlin, poprzez gr Ò dy po sosnowo –d Ó bowe bory mieszane. W granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Wi Ñ nickiego ustanowiono dotychczas, na terenie Gminy Rzezawa, jeden pomnik przyrody. tabela 3 – 26 Lp. rodzaj 1. Ð Lipa drobnolistna nr ewidencyjny 278 lokalizacja Łazy (przy szkole) wysoko Ö × (m) 24 obwód (cm) 272 ródło – informacja uzyskana w Starostwie Powiatowym w Bochni 30 3.10. zasoby surowców mineralnych surowce ilaste Podczas bada Ô geologicznych prowadzonych w 1996 roku na obszarze sołectwa Rzezawa wykazano istnienie złoÕ a iłów trzeciorzÓ dowych krakowieckich oraz utwory czwartorz Ó dowe (gliny i iły)9. ZłoÕ e RZEZAWA zlokalizowane jest w okolicach byłej cegielni. Jego powierzchniÓ okre Ñ lono na 278 m². Ø rednia mi Ò Õ szo Ñ Ù złoÕ a wynosi 34,5 m. Zasoby oceniono na około 10 mln m³. Pokryte s Ò cienkim nadkładem o mi Ò Õ szo Ñ ci około 0,6 m. Iły te przydatne s Ò do produkcji wyrobów ceramicznych (przy zaleceniu temperatury wypalania 950 °C) takich jak: • cegły pełne, dziurawki i kratówki, • rury drenarskie. Nie zaleca si Ó ich do produkcji wyrobów dachowych i klinkierowych. Drugim, podobnym surowcowo do złoÕ a RZEZAWA, jest złoÕ e GÓRKA. Jego zasoby oceniona na 4,4 mln m³. Tworz Ò go gliny i iły czwartorzÓ dowe. Pokrywa go warstwa nadkładu o mi Ò Õ szo Ñ ci 0,7 m. Trzecim złoÕ em jest D Ú BINA, które tworz Ò utworzy trzeciorz Ó dowe (iły krakowieckie). Zasoby złoÕ a oceniono na 6,6 mln m³. Mi Ò Õ szo Ñ Ù nadkładu wynosi 2,7 m. Do nadkładu zaliczono równieÕ iły utworów czwartorz Ó dowych z uwagi na duÕ e ilo Ñ ci wyst Ó powania w nich margla. surowce okruchowe Na terenie Gminy Rzezawa surowce okruchowe wyst Ó pujÒ w postaci piasku i Õ wiru. Pobrane próbki piasku z okolic Borku i Górki do bada Ô w Laboratorium Przedsi Ó biorstwa geologicznego w Krakowie wykazały, Õ e jest to piasek drobnoziarnisty o frakcji 0,2 mm, bez zanieczyszcze Ô organicznych, koloru jasnego, nadajÒ cy si Ó do produkcji wyrobów betonowych oraz w budownictwie drogowym i mieszkaniowym. W obr Ó bie Gminy Rzezawa nie ma Õ adnego złoÕ a z rozpoznanymi i zatwierdzonymi zasobami. gaz ziemny W podłoÕ u mioce Ô skim Zapadliska Podkarpackiego wyst Ó pujÒ lokalnie złoÕ a gazu ziemnego. Wyodr Ó bniono trzy złoÕ a: • BOREK, • DÛ BRÓWKA, • GRÛ DY BOCHE Ü SKIE, Eksploatowane były przez okres 40 lat przez Kopalnie Gazu, wchodz Ò ce organizacyjnie w skład Sanockiego Zakładu Górnictwa Nafty i Gazu PGNiG. Ich wydobycie zostało zaniechane z uwagi na nierentowno Ñ Ù przedsi Ó wzi Ó cia. 3.11. nadzwyczajne zagroÝ enia Þ rodowiska (NZß ) Nadzwyczajne zagroÕ enia Ñ rodowiska na terenie Gminy Rzezawa wyst Ó pujÒ przede wszystkim wzdłuÕ arterii komunikacyjnych, zarówno drogowych jak 9 Studium uwarunkowa à i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rzezawa 31 i kolejowych. NasilajÒ cy si Ó ruch tranzytowy na drodze krajowej DK-4 stwarza duÕ e prawdopodobie Ô stwo kolizji drogowych. Przyjmuje si Ó , Õ e 25 % przewozu materiałów niebezpiecznych odbywa si Ó transportem samochodowym10. Kolizje drogowe z udziałem pojazdów transportujÒ cych substancje niebezpieczne powodujÒ lokalne zagroÕ enia dla Ñ rodowiska glebowego przez skaÕ enie substancjami ropopochodnymi i kwasami. PowodujÒ równieÕ zagroÕ enia dla zlokalizowanych wzdłuÕ drogi budynków w przypadku wybuchu przewoÕ onych gazów (gaz opałowy bropan-butan w butlach). Mniejsze niebezpiecze Ô stwo wyst Ó puje przy transporcie substancji niebezpiecznych w cysternach kolejowych. Nie naleÕ y jednak go bagatelizowa Ù , szczególnie na skrzyÕ owaniach torów kolejowych z lokalnymi drogami. W miejscowo Ñ ci Rzezawa wzdłuÕ toru kolejowego zlokalizowanych jest kilkadziesi Ò t budynków mieszkalnych. 3.12. uwagi ko á cowe dotycz â ce stanu Þ rodowiska naturalnego Gminy Rzezawa Gmina Rzezawa nie ma charakteru gminy typowo rolniczej. Na podstawie spisu powszechnego z 2002 roku ustalono, Õ e na terenie Gminy funkcjonuje 2.256 gospodarstw, z których tylko 1.328 prowadzi wyłÒ cznie działalno Ñ Ù rolnicz Ò (58,86 %). Blisko połowa uÕ ytków rolnych w Gminie Rzezawa naleÕ y do czwartej klasy bonitacji. Generalnie brak jest gleb klasy pierwszej. ã ródłem zanieczyszcze Ô powietrza na obszarze gminy s Ò małe kotłownie ogrzewajÒ ce domy jednorodzinne, opalane wÓ glem najczÓ Ñ ciej niskiej jako Ñ ci z duÕ Ò zawarto Ñ ci Ò siarki i substancji lotnych. W latach 1998 – 2002 na terenie Gminy Rzezawa zrealizowane zostały inwestycje zmierzajÒ ce do ograniczenia emisji zanieczyszcze Ô do atmosfery. Polegały one głównie na wymianie pieców wÓ glowych na gazowe w budynkach publicznych (szkoły, Urz Ò d Gminy). Ł Ò cznie wymieniono sze Ñ Ù kotłów. Wysoki stan st Ó Õ e Ô zanieczyszcze Ô powietrza pogarsza coraz powszechniej wyst Ó pujÒ ce zjawisko spalania w piecach wÓ glowych niektórych odpadów komunalnych z indywidualnych gospodarstw domowych. Przyjmuje si Ó , Õ e w strumieniu odpadów z gospodarstw domowych, 17 % stanowi Ò opakowania z tworzyw sztucznych, papier i tekstylia. SÒ to odpady o wysokim stopniu kaloryczno Ñ ci. Palenie tworzyw sztucznych „metod Ò chałupnicz Ò ” a wi Ó c w piecach nie przystosowanych do ich utylizacji powoduje emisjÓ dioksyn, najbardziej toksycznych substancji chemicznych. WdychajÒ je nie tylko ludzie ale i zwierzÓ ta. Dioksyny osiadajÒ na owocach, glebach i wodzie. Toksyczne ich działanie polega na powolnym, ale skutecznym uszkadzaniu rozmnaÕ ajÒ cych si Ó komórek w organizmach Õ ywych.Za najbardziej niepokojÒ ce oddziaływanie dioksyn naleÕ y uzna Ù uszkadzanie struktur kodu genetycznego zawartego w ła Ô cuchu DNA. Objawami zatrucia s Ò bolesne wysypki alergiczne. Ponad 90 % masy dioksyn dostaje 10 Program Ochrony ä rodowiska Powiatu Boche à skiego 32 si Ó do organizmu wraz z poÕ ywieniem. St Ò d teÕ w przyszło Ñ ci, w Gminie Rzezawa opisany proceder musi by Ù zaniechany. Innym niekorzystnym zjawiskiem powszechnie stosowanym jest wypalanie traw oraz spalania opon samochodowych w ogniskach. Problem zanieczyszczenia powietrza wyst Ó puje równieÕ wzdłuÕ drogi krajowej DK-4. W pasie o szeroko Ñ ci 100 m po obu stronach drogi obserwuje si Ó najwi Ó ksze st Ó Õ enie spalin samochodowych, których wynikiem jest skaÕ enie powietrza i gleb metalami ci Ó Õ kimi (głównie ołowiem) oraz tlenkami azotu. Pomiary st Ó Õ e Ô zanieczyszcze Ô powietrza prowadzone s Ò w ramach wojewódzkiej sieci monitoringu, w skład której wchodz Ò stacje automatyczne WIO Ø oraz stacje manualne WSSE. Na podstawie rocznych pomiarów st Ó Õ enia substancji szkodliwych dla zdrowia ludzkiego dokonanych w 2002 roku, strefa „powiat boche Ô ski” otrzymała ocen Ó C. Stwierdzono ponadnormatywne st Ó Õ enie pyłu zawieszonego PM10. Wyst Ó powało ono w sezonie zimowym. Jego przyczyn Ò była emisja zanieczyszcze Ô z indywidualnego ogrzewania budynków (niska emisja) oraz niekorzystne warunki meteorologiczne. Uci Ò Õ liwo Ñ Ù akustyczna w Gminie Rzezawa skupiona jest głównie wzdłuÕ drogi krajowej Nr 4 oraz magistrali kolejowej Kraków - Medyka. Przy skrzyÕ owaniu drogi krajowej DK-4 z drogÒ powiatowÒ P 43158 (Łazy – Rzezawa) oraz wzdłuÕ drogi krajowej od wspomnianego skrzyÕ owania w kierunku Bochni zlokalizowanych jest 25 budynków mieszkalnych. Ich odległo Ñ Ù od pobocza waha si Ó od 50 do 200 m. Nat Ó Õ enie hałasu na tym odcinku przekracza 75 dB. Z uwagi na mi Ó dzynarodowe znaczenie tej drogi hałas komunikacyjny o ponadnormatywnym nat Ó Õ eniu trwa nieprzerwanie przez całÒ dob Ó . W ci Ò gu doby magistral Ò kolejowÒ przejeÕ dÕ a 150 poci Ò gów towarowych i osobowych, z czego: • 71 poci Ò gów osobowych, w tym 20 ekspresów i pospiesznych nie zatrzymujÒ cych si Ó w Rzezawie, • 79 poci Ò gów towarowych. WzdłuÕ toru kolejowego zlokalizowane s Ò od strony północnej budynki mieszkalne wsi Rzezawa. Nat Ó Õ enie hałasu spowodowanego przejazdem poci Ò gów równieÕ przekracza 75 dB. Gmina Rzezawa połoÕ ona jest w zlewniach dwóch rzek, prawobrzeÕ nych dopływów Wisły: 1) cz Ó Ñ Ù zachodnia i centralna naleÕ y do zlewni rzeki Gróbka, 2) wschodnia naleÕ y do zlewni Uszwicy . Rzeka Gróbka monitorowana jest w miejscowo Ñ ci Krzeczów, w 22,2 km od ujÑ cia do Wisły. DopływajÒ c do punktu kontrolnego, przepływa przez Łazy i RzezawÓ . W Krzeczowie Gróbka jest juÕ rzek Ò pozaklasowÒ . Na swoim stosunkowo krótkim odcinku otrzymuje ładunek w postaci Ñ cieków bytowych, z którego nie jest w stanie si Ó oczy Ñ ci Ù . NiepokojÒ cy jest fakt powi Ó kszania si Ó st Ó Õ enia zanieczyszcze Ô typu fekalnego (miano coli) na przestrzeni ostatnich dwóch lat. 33 Na obszarze Gminy Rzezawa wody podziemne wyst Ó pujÒ w zbiornikach usytuowanych w obr Ó bie zróÕ nicowanych wiekowo pi Ó ter hydrogeologicznych. Z punktu widzenia moÕ liwo Ñ ci ich wykorzystania warte uwagi s Ò dwa pietra wodono Ñ ne: • czwartorz Ó dowe – z uwagi na moÕ liwo Ñ Ù wykorzystania wód do celów bytowych, • mezozoiczne – z uwagi na moÕ liwo Ñ ci wykorzystania wód termalnych dla celów ciepłowniczych. Zasoby geotermalne zbiorników z pi Ó ter hydrogeologicznych górnej i Ñ rodkowej jury na analizowanym obszarze s Ò zasobami niskotemperaturowymi (20 – 40 Cº), wyst Ó pujÒ cymi w warunkach artezyjskich i subartezyjskich, z wodami o niskiej mineralizacji. Optymalnym miejscem odwiertu w celu wykorzystania energii geotermalnej zakumulowanej w nagromadzonych wodach jest Rzezawa. 60 % budynków mieszkalnych Gminy Rzezawa posiada przyłÒ cza wodoci Ò gowe. Woda pobierana jest z sieci boche Ô skiej. Do kanalizacji sanitarnej podł Ò czonych jest 43 % budynków. Odbiornikami Ñ cieków bytowych na terenie gminy s Ò dwie oczyszczalnie typu mechaniczno-biologicznego w Borku i Rzezawie. Ø cieki z sołectwa Borek odprowadzane s Ò do oczyszczalni w Borku. Cz Ó Ñ Ù Ñ cieków z Rzezawy przyjmuje oczyszczalnia kontenerowa w Rzezawie. Krzeczów natomiast podłÒ czony jest do kanalizacji boche Ô skiej. Odpady z oczyszczalni Ñ cieków (osad, skratki, piasek z oczyszczalni) deponowane s Ò na składowisku odpadów komunalnych w Borku. Gmina Rzezawa zapewniła sobie kompleksowe rozwi Ò zania w zakresie gospodarki odpadami. Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej prowadzi na terenie całej Gminy zbiórk Ó odpadów komunalnych. WyposaÕ ony jest w specjalistyczny sprz Ó t komunalny do wywozu odpadów. Gmina posiada równieÕ własne składowisko, zaprojektowane zgodnie z obowi Ò zujÒ cymi wymaganiami w zakresie ochrony Ñ rodowiska. Zbiórk Ò odpadów komunalnych objÓ ty jest cały obszar Gminy Rzezawa. Nie uczestniczy w niej zaledwie 4,84 % gospodarstw domowych. Nie wdroÕ ono niestety systemu selektywnej zbiórki odpadów. St Ò d teÕ wskaå nik odzysku surowców wtórnych jest niewielki. Nie przekracza 1,63 % masy wytwarzanych odpadów. W strumieniu odpadów znajdujÒ si Ó surowce wtórne, które mog Ò byÙ poddane procesowi recyklingu oraz odpady ulegajÒ ce biodegradacji. Tempo wypełniania czaszy składowiska jest szybsze od planowanego. Składowane s Ò na nim bowiem odpady komunalne nie segregowane oraz odpady poprodukcyjne. W granicach administracyjnych Gminy Rzezawa znajdujÒ si Ó dwa obszary chronionego krajobrazu. SÒ to: • Bratucicki Obszar Chronionego Kajobrazu, • Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Wi Ñ nickiego. W granicach Bratucickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu ustanowiono dotychczas, na terenie Gminy Rzezawa, siedem pomników przyrody, natomiast w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Wi Ñ nickiego jeden. 34 4. Przewidywane zmiany 4.1. zmiany demograficzne Od kilku lat liczba mieszka Ô ców Gminy Rzezawa zmniejsza si Ó . W niniejszym planie przyjÓ to, Õ e wyst Ó pujÒ cy trend utrzyma si Ó . Zwi Ò zany jest z migracjÒ mieszka Ô ców w poszukiwaniu pracy, szczególnie tych, którzy zamieszkujÒ północne tereny Gminy. Prognoz Ó demograficzn Ò dla Gminy Rzezawa przedstawia poni Õ sza tabela. tabela 4 - 27 prognoza na lata 2000 2004 2007 2010 2014 liczba mieszka à ców 10 582 10 520 10 360 10 250 10 140 dynamika (%) 100,00 99,41 97,88 96,82 95,79 Ð ródło – opracowanie własne 4.2. rozwój wybranych czynników gospodarczych Do ko Ô ca bieÕ Ò cej dekady naleÕ y si Ó spodziewa Ù oÕ ywienia gospodarczego w kraju. Obejmie ono równieÕ Gmin Ó Rzezawa. Wzrost gospodarczy stymulowany b Ó dzie mi Ó dzy innymi: 1) budowÒ sieci dróg - Przez teren Gminy Rzezawa przebiega Ù b Ó dzie autostrada A 4. Odcinek jej poprowadzony zostanie przez sołectwa Ostrów Królewski i Borek. Ł Ò czna jego długo Ñ Ù wyniesie około 10 km. 2) inwestycjami komunalnymi – głównie budowÒ sieci kanalizacyjnej. Wzrostowi gospodarczemu towarzyszy Ù b Ó dzie poprawa sytuacji materialnej mieszka Ô ców Gminy Rzezawa. WyraÕ a Ù si Ó powinna: a. w zwi Ó kszonym zakupie dóbr konsumpcyjnych, a co z tym si Ó wi Ò Õ e i wzro Ñ cie emisji odpadów komunalnych, b. rozwojem budownictwa jednorodzinnego. Na terenach s Ò siadujÒ cych z Krzeczowem, RzezawÒ , Ostrowem Królewskim oraz Borkiem nasil Ò si Ó poszukiwania uzbrojonych działek budowlanych (energia elektryczna, woda, kanalizacja sanitarna). Wzro Ñ nie równieÕ zainteresowanie materiałami budowlanymi (piasek, Õ wir, drewno). Wielu mieszka Ô ców Gminy Rzezawa podejmie prace modernizacyjne swoich domów. Wymienia Ù b Ó dÒ okna i pokrycia dachowe (szczególnie eternitowe). Ociepla Ù b Ó d Ò budynki. Wymienia Ù si Ó bÓ dzie równieÕ kotły wÓ glowe na olejowe 35 i gazowe. Zmniejszeniu powinna ulec w zwi Ò zku z tym emisja SO2. Wzro Ñ nie równieÕ liczba samochodów osobowych. Dzi Ó ki coraz korzystniejszym ofertom ze strony dealerów, osoby majÒ ce stał Ò prac Ó zainteresowane b Ó d Ò wymian Ò swoich pojazdów. Wymiana pojazdów wpłynie pozytywnie na wielko Ñ Ù emisji spalin samochodowych, wzro Ñ nie jednak liczba wraków. 5. Zadania Gminy Rzezawa w zakresie ochrony æ rodowiska na lata 2004 - 2015 W niniejszym rozdziale, cele i priorytety okre ç lone w planach wyè szego szczebla zostały skonkretyzowane i przedstawione w postaci zada é , jakie gmina musi zrealizowa ê dla osi ë gni ì cia tych celów. 5.1. ochrona powietrza atmosferycznego Cel 1/1 – ochrona powietrza atmosferycznego – spełnienie wymaga é ustawodawstwa UE w zakresie jako ç ci powietrza poprzez sukcesywn ë redukcjì emisji substancji zanieczyszczajë cych powietrze, zwłaszcza niskiej emisji priorytet - 1/1.1 - ograniczenie emisji pyłów z emitorów komunalnych zadania Gminy: 1/1.1.1. – wymiana w pozostałych placówkach publicznych Gminy Rzezawa kotłów wì glowych na gazowe. 1/1.1.2. - propagowanie wç ród mieszka é ców gminy korzy ç ci wynikajë cych z wymiany kotłów wì glowych na gazowe lub olejowe. 1/1.1.3. – wprowadzenie zakazu instalacji kotłów wì glowych o mocy powyè ej 0,5 KW. 1/1.1.4. – przygotowanie i opublikowanie w informatorze samorz ë dowym GONIEC GMINY materiałów informacyjnych o szkodliwym dla zdrowia wpływie spalania opakowa é z tworzyw sztucznych w paleniskach wì glowych. 1/1.1.5. – rozeznanie moè liwo ç ci wykorzystania w Rzezawie energii cieplnej nagromadzonej w wodach podziemnych. 5.2. ochrona przed hałasem Cel 2/1 – ochrona przed hałasem 36 priorytet – 1.2/1 – zmniejszenie skali nara í enia mieszka î ców na nadmierny, ponadnormatywny poziom hałasu, o najwiï kszym zasiï gu przestrzennym, emitowanego przede wszystkim przez ð rodki transportu. zadania Gminy: 1.2.1.1. – zapewnienie wykonania ekranów akustycznych wzdłuè drogi krajowej DK-4 na odcinkach zabudowanych. 1.2.1.2. – ograniczenie pr ì dko ç ci poci ë gów przejeè dè ajë cych przez Rzezawì . 1.2.1.3. – zapewnienie wykonania ekranów akustycznych wzdłuè autostrady A -4 w miejscowo ç ciach Ostrów Królewski i Borek. 5.3. ochrona zasobów wodnych Cel 3/1 – ochrona wód i zasobów wodnych – przywrócenie wysokiej jako ç ci wód powierzchniowych, rewitalizacja pierwszego poziomu wodono ç nego do jako ç ci umoè liwiajë cej jego wykorzystanie jako lokalnego ñ ródła zaopatrzenia w wod ì pitn ë , ochrona jako ç ci wód podziemnych oraz racjonalne ich wykorzystanie, stworzenie racjonalnego systemu stref ochronnych ujì ê wody i zapewnienie w planach zagospodarowania przestrzennego nadrzì dno ç ci zasad gospodarowania w nich nad innym wykorzystaniem terenów priorytet 3/1.1. – ograniczenie emisji zanieczyszcze î ze ò ródeł punktowych wiejskich priorytet 3/1.2. – zmniejszenie ładunku zanieczyszcze î pochodzó cych ze ò ródeł przestrzennych trafiaj ó cych do wód ze spływami powierzchniowymi, przede wszystkim z terenów rolnych. priorytet 3/1.4. – zapewnienie bezpiecze î stwa powodziowego zadania Gminy: 3/1.1.1. – objì cie do roku 2015: a/ sieci ë kanalizacji sanitarnej, w systemie grawitacyjno-ci ç nieniowym, południowych terenów Gminy Rzezawa (Krzeczów, Rzezawa, Jodłówka i Łazy) i podłë czenie jej do systemu kanalizacji boche é skiej oraz podłë czenie do oczyszczalni w Borku budynków Ostrowa Królewskiego, b/ sieci ë przydomowych oczyszczalni korzeniowych, wykorzystujë cych biologiczn ë aktywno ç ê ro ç lin bagiennych (trzcina, pałka wodna) pozostałych sołectw Gminy. 3/1.2.1. – oczyszczenie i pogłì bienie istniejë cych rowów w celu utrzymania ich przepustowo ç ci. 37 3/1.3.1. – utworzenia stref ochronnych przed intensywnym nawoè eniem gleb w ramach programów rolno ç rodowiskowych. 5.4. ochrona gleb Cel 7/1- ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych priorytet 7/1.1 – identyfikacja i likwidacja zagro í e î powierzchni ziemi oraz zagospodarowanie terenów po przemysłowych priorytet 7/.2. - ochrona gleb przed degradacja i zanieczyszczeniem wskutek: • czynników naturalnych (m.in. erozja) , powodowanych kumulatywnym przeció í eniem materió i energió (obció í enia chemiczne, fizyczne, biologiczne, genetyczne,) • niewła ð ciwej agrotechniki, • zmian struktury fizycznej, • stosunków wodnych, • chemizacji gleb powodowanego działalno ð ció inwestycyjn ó , zanieczyszczeniami przemysłowymi i transportowymi, składowaniem odpadów. Zadania Gminy: 7/1.2.1. – nadzór nad eksploatacjë składowisk w Borku oraz przebiegiem rekultywacji zamykanych kwater. 7/1.2.2. – bieè ë ca likwidacja „dzikich wysypisk” poprzez: • posprz ë tanie terenów na których znajdujë si ì dzikie wysypiska, • prowadzenie nadzoru terenów na których wyst ì powały dzikie wysypiska, 7/1.2.3. - uniemoè liwienie wjazdu pojazdów, tam gdzie jest to moè liwe, na tereny publiczne, wykorzystywane przez mieszka é ców do nielegalnego deponowania odpadów komunalnych. Cel 12/1 – propagowanie idei ochrony ç rodowiska oraz trwałego i zrównowaè onego rozwoju w społecze é stwie priorytet 12/1.1. – podniesienie ð wiadomo ð ci społecznej w zakresie biotechnologii, bezpiecze î stwa biologicznego i chemicznego priorytet 12/1.2. – edukacja ekologiczna w zakresie rolnictwa, w tym wła ð cicieli ziemi. zadania Gminy: 12/1.1.1. – szkolenia rolników wspólnie z ODR oraz ARiMR w zakresie stosowania optymalnych hodowli zwierzë t 38 12/1.2.1. – szkolenie producentów rolnych wspólnie z ODR oraz ARiMR w zakresie nawoè enia. 5.5. ochrona zasobów przyrodniczych Cel 5/1 – ochrona przyrody, krajobrazu i róô norodnoõ ci biologicznej – ochrona i wzrost róè norodno ç ci biologicznej oraz doskonalenie systemu obszarów chronionych priorytet 5/1.1. – doskonalenie systemu obszarów chronionych poprzez ochron ï obszarów spełniaj ó cych wymagania miï dzynarodowej sieci ekologicznej Natura 2000 oraz wprowadzenia róí norodnych form ochrony przyrody, priorytet 5/1.2. – poprawa stanu ð rodowiska – usuniï cie b ó d ò ograniczenie zagro í e î dla zachowania ró í norodno ð ci biologicznej i krajobrazowe.j priorytet 5/1.3. – zachowanie, odtwarzanie oraz wzbogacanie zasobów przyrody, w tym ochrona najbardziej zagro í onych ekosystemów oraz gatunków i ich siedlisk. priorytet 5/1.4 – podnoszenie warto ð ci krajobrazu na szczeblu lokalnym i regionalnym poprzez działania skierowane na ochron ï , zrównowa í one gospodarowanie, planowanie i odtwarzanie krajobrazów oraz uaktywnianie społecze î stwa w decydowaniu o losie otaczajó cego krajobrazu. zadania Gminy: 5/1.1.1. – ustanowienie strefy ochronnej wzdłuè Gróbki dla ptactwa i ssaków wodnych. 5/1.2.1. – wyznaczenie dodatkowych terenów b ì d ë cych własno ç ci ë gminy pod zalesienie, głównie wzdłuè cieków wodnych oraz pasa gruntów przeznaczonych pod autostrad ì A –4. 5/1.2.2. – objì cie ochronë w postaci uè ytków ekologicznych zespołów ł ë kowych: • w rejonie starorzecza rzeki Gróbki we wsi Bratucice, • w rejonie starorzecza rzeki Gróbki we wsi Krzeczów i Ostrów Królewski. 5.6. gospodarka odpadami Cel 4/1 – gospodarka odpadami – ograniczenie ilo ç ci wytwarzanych odpadów oraz wdroè enie nowoczesnego systemu ich wykorzystywania i unieszkodliwiania priorytet 4/1.1. – skierowanie w roku 2010 nie wiï cej nií 78 % (wagowo) całkowitej ilo ð ci odpadów komunalnych ulegajó cych biodegradacji oraz w roku 39 2014 – 53 % ( w stosunku do 1995 roku) priorytet 4/1.2. – zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych dla osió gniï cia w latach 2007 – 2010 poziomu odzysku – 50 % oraz poziomu recyklingu – 25 % priorytet 4/1.3. – wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych poprzez ich selektywn ó zbiórkï i osió gniï cie co najmniej 50 % poziomu selektywnej zbiórki odpadów – w 2010 roku oraz 70 % - w 2014 roku priorytet 4/1.4. – wydzielenie odpadów budowlanych wchodzó cych w strumie î odpadów komunalnych poprzez ich selektywn ó zbiórk ï i zapewnienie uzyskania co najmniej 40 % selektywnej zbiórki odpadów w 2010roku oraz 60 % - w 2014 roku, priorytet 4/1.5. – wydzielenie odpadów niebezpiecznych wchodzó cych w strumie î odpadów komunalnych poprzez ich selektywn ó zbiórk ï celem unieszkodliwienia i zapewnieni uzyskania co najmniej 50 % - w 2010 roku oraz 54 % - w 2014 roku. Zadania Gminy: 4/1.1.1. – propagowanie tworzenia przydomowych kompostowników w informatorze samorz ë dowym GONIEC GMINNY, 4/1.1.2. – przygotowanie szczegółowych instrukcji kompostowania odpadów zielonych i kuchennych, 4/1.1.3. – ogłoszenie konkursu z nagrodami pieni ì è nymi, na najlepiej zagospodarowan ë i utrzyman ë posesjì ; warunkiem udziału musi by ê wzorcowo rozwi ë zana gospodarka odpadami. 4/1.1.4. – ustawienie przy cmentarzach kontenerów na odpady zielone. 4/1.1.5. - objì cie selektywn ë zbiórk ë odpadów wszystkich wytwórców odpadów komunalnych w Gminie Rzezawa. 4/1.5.1.– utworzenie na składowisku w Borku Centrum Odzysku Surowców, w tym Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). 4/1.5.2.– objì cie aptek, o ç rodków zdrowia oraz gabinetów stomatologicznych działajë cych na terenie Gminy Rzezawa zbiórk ë przeterminowanych lekarstw. 4/1.5.3. – wł ë czenie szkół podstawowych i gimnazjach w system selektywnej zbiórki baterii małogabarytowych. 4/1.5.4. – objì cie punktów handlowych działajë cych na terenie Gminy Rzezawa zbiórk ë odpadów niebezpiecznych. 40 4/1.5.5 – podjì cie Uchwały o obowi ë zku złoè enia przed podmioty działajë ce na terenie Gminy Rzezawa informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania nimi (podstawa prawna: - art. 17. 3. ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku Dz.U. 62 poz. 628). 4/1.4.1. – utworzenie banku informacji na temat moè liwo ç ci zagospodarowania odpadów budowlano-remontowych. Cel 1/3 – propagowanie idei ochrony ç rodowiska oraz trwałego i zrównowaè onego rozwoju w społecze é stwie priorytet 1/3.1. – promowanie dobrych do ð wiadcze î z zakresu metodyki i edukacji ekologicznej poprzez włó czanie szkół do realizacji ró í nych aspektów polityki ekologicznej priorytet 1/3.2. – edukacja dorosłych – podniesienie ð wiadomo ð ci ekologicznej priorytet 1/3.3. – edukacja ekologiczna w zakresie gospodarki odpadami i racjonalizacji zu í ycia wody zadania Gminy: zadanie 1/3.1.1. – organizowanie wyjazdów młodzieè y szkolnej do GPZON w celu zapoznania jej z prac ë Punktu. zadanie 1/3.2.1.- publikowanie w informatorze samorz ë dowym GONIEC GMINNY artykułów po ç wieconych edukacji ekologicznej. 6. Krótkoterminowy plan działania na lata 2004 –2014 6.1. załoô enia planu Nadrzì dnymi celami krótkoterminowego planu działania w ramach Programu Ochrony ö rodowiska w Gminie Rzezawa jest: 1. objì cie kanalizacjë sanitarn ë sołectw Rzezawa, Krzeczów, Jodłówka, Łazy i Ostrów Królewski oraz propagowanie wç ród mieszka é ców Gminy Rzezawa zamieszkujë cych północne, równinne jej tereny przydomowych oczyszczalni korzennych. 2. wyeliminowanie zagroè e é mieszka é ców i ç rodowiska zwi ë zanych z odpadami, w szczególno ç ci odpadami niebezpiecznymi znajdujë cymi si ì w strumieniu odpadów komunalnych. Poniewaè budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest procesem kapitałochłonnym, a w zwi ë zku z tym rozci ë gni ì tym w czasie, naleè y rozwaè y ê alternatywn ë propozycjì rozwi ë zania problemów ç cieków, moè liwë do wdroè enia w północnych 41 sołectwach Gminy Rzezawa. Jest ni ë wykorzystanie w procesie oczyszczania ç cieków ro ç lin bagiennych, głównie trzciny i pałki wodnej. Pierwsze obiekty z wykorzystaniem trzciny do oczyszczania ç cieków wybudowane zostały w USA i RFN. Obecnie pracuje kilkaset oczyszczalni w Danii, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Austrii. W Polsce badania nad wykorzystaniem trzciny do oczyszczania ç cieków prowadzone były, z wynikiem pozytywnym, w Zakładzie Technologii ö cieków i Biologii Sanitarnej Instytutu Ochrony ö rodowiska w Warszawie. Biologiczna aktywno ç ê ro ç lin bagiennych oraz zachodz ë ce w tym ç rodowisku procesy fizyczne i biochemiczne s ë wykorzystywane do oczyszczania ç cieków w sztucznie utworzonych systemach o ogólnej nazwie oczyszczalnie korzeniowe. W praktyce najbardziej popularnym jest system z podpowierzchniowym, poziomym przepływem ç cieków przez złoè e trzcinowe wypełnione materiałem filtracyjnym gruboziarnistym (è wir, piasek). Ro ç liny wspomagajë procesy oczyszczania ç cieków, w szczególno ç ci transport tlenu do strefy korzeniowej. Zapewniajë utrzymanie droè no ç ci złoè a i powi ì kszanie jego własno ç ci filtracyjnych, co przyczynia si ì do poprawy warunków hydraulicznych złoè a, za ç sie ê rozbudowanego systemu korzeniowego zwi ì ksza powierzchni ì , na której moè e rozwija ê si ì specyficzna mikroflora przystosowana do rozkładu zanieczyszcze é , zarówno w warunkach tlenowych jak i beztlenowych. Technologia oczyszczania ç cieków w złoè ach trzcinowych moè e by ê stosowana w małych jednostkach osadniczych. Złoè a trzcinowe s ë obiektami projektowanymi i budowanymi jako konstrukcje ziemne, cz ì sto w naturalnych lub przygotowanych sztucznie zagł ì bieniach terenu. Zagłì bienia musz ë by ê uszczelnione. Do tego celu moè na stosowa ê foli ì lub glin ì . Bardzo waè nym elementem złoè a jest równomierny rozdział ç cieków na wlocie, zapewniajë cy dobre ich rozprowadzenie na całej szeroko ç ci tego złoè a. Ro ç liny nasadza si ì w róè ny sposób, stosujë c najcz ì ç ciej fragmenty kłë czy lub sadzonki wyhodowane z nasion. W skład korzeniowej oczyszczalni ç cieków wchodzë : • studnia zlewowa, • krata zatrzymujë ca odpady stałe, • piaskownik, • osadnik Imhoffa, • studzienka przepływowa, • złoè e trzcinowe wyposaè one w drenaè doprowadzajë cy ç cieki oraz drenaè odprowadzajë cy ç cieki oczyszczone, • komora regulujë ca poziom odpływu. Technologia oczyszczania ç cieków ma swoje zalety i wady. Do zalet naleè y zaliczy ê : • niskie koszty inwestycyjne oraz prosta i tania eksploatacja (przygotowanie oczyszczalni, w którym złoè e o powierzchni 20 m² obsługiwa ê b ì dzie 4-osobowë rodzinì , nie powinno przekroczy ê 2.500 zł). • wysoka efektywno ç ê usuwania ze ç cieków zanieczyszcze é wì glowych wyraè on ë zmniejszeniem BZT5 i ChZT, • moè liwo ç ê uzyskania znacznej ilo ç ci biomasy, która moè e by ê wykorzystana gospodarczo, np. ç ci ì ta trzcina moè e by ê uè yta do rekultywacji, a pozostawiona w złoè u stanowi ê moè e izolacjì ciepln ë w okresie zimy. Do wad za ç moè na zaliczy ê : 42 • konieczno ç ê zapewnienia duè ej powierzchni terenu (jednostkowa powierzchnia złoè a przypadajë ca na jednego mieszka é ca powinna wynosi ê co najmniej 5 m²), • konieczno ç ê wst ì pnego mechanicznego oczyszczenia ç cieków, • duè a zaleè no ç ê procesu oczyszczania ç cieków od zmian temperatury powietrza; niskie temperatury zmniejszajë efektywno ç ê oczyszczania ç cieków, mog ë powodowa ê znaczne trudno ç ci eksploatacyjne (zamarzanie złóè ), • okresowe wyst ì powanie zapachu siarkowodoru w oczyszczonych ç ciekach w wyniku warunków beztlenowych w złoè u11. Oczyszczalnie korzeniowe ç cieków bytowych mog ë by ê tworzone dla indywidualnych gospodarstw domowych oraz dla wsi, których liczba mieszka é ców nie przekracza 1000 osób. Wykonanie sieci kanalizacji sanitarnej oraz przydomowych oczyszczalni korzennych pozwoli na osi ë gni ì cie celu 3/1 – ochrona wód i zasobów wodnych. Dla wyeliminowania zagroè e é mieszka é ców Gminy oraz ç rodowiska zwi ë zanych z odpadami przewiduje si ì doskonalenie zbiórki odpadów komunalnych poprzez wprowadzenie ich segregacji „u ñ ródła” oraz utworzenie Centrum Odzysku Surowców Wtórnych w Borku, w skład którego wejdzie Gminny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). Działania te pozwol ë na osi ë gni ì cie celu 4/1 – gospodarka odpadami. 6.2. działania organizacyjno-edukacyjne Działalno ç ê organizacyjno-edukacyjna spoczywa ê b ì dzie głównie na samorz ë dzie Gminy Rzezawa. W jego gestii jest: 1) wprowadzenie zakazu instalacji w nowych obiektach kotłów wì glowych o mocy powyè ej 0,5 KW (zadanie 1.1.1.3) 2) rozeznanie moè liwo ç ci wykorzystania w Rzezawie energii cieplnej nagromadzonej w wodach podziemnych (zadanie 1.1.1.4.) 3) zapewnienie wykonania ekranów wzdłuè drogi krajowej DK – 4 oraz autostrady A-4 (zadania 1.2.1.1.; 1.2.1.3.) 4) wyegzekwowanie w ODKP w Krakowie ograniczenia pr ì dko ç ci poci ë gów przejeè dè ajë cych przez Rzezawì (zadanie 1.2.1.2.) 5) oczyszczenie i pogłì bienie istniejë cych rowów w celu utrzymania ich przepustowo ç ci (zadanie 3.1.2.1.) 6) wyznaczenie dodatkowych terenów b ì d ë cych własno ç ci ë Gminy Rzezawa pod zalesienie, głównie wzdłuè cieków wodnych oraz na terenach o niskiej klasie bonitacji (zadanie 5.1.2.1.) 7) likwidacja „dzikich wysypisk” odpadów komunalnych, (zadanie 7.1.2.2.) 8) podjì cie stara é o ustanowienie strefy ochronnej wzdłuè Gróbki dla ptactwa i ssaków wodnych (zadanie 1.5.1.1.) „Nie tylko chrz÷ szcz brzmi w trzcinie” – Prof.dr hab. Liliana Kalisz, mgr in ø . Jadwiga Sałbut; EKOPROFIT Nr 9(24) 1998 r. 11 43 9) podjì cie stara é o objì cie ochrona zespołów ł ë kowych w rejonie starorzecza Gróbki w okolicach Bratucic, Krzeczowa i Ostrowa Królewskiego (zadanie 5.1.2.2.) 10) nadzór nad eksploatacjë składowisk w Borku oraz przebiegiem procesu rekultywacji zamkni ì tych kwater (zadanie 7.1.2.1.) 11) ogłoszenie przez Wójta Gminy Rzezawa konkursu z nagrodami na najlepiej zagospodarowan ë i utrzyman ë posesjì ; warunkiem uczestnictwa w konkursie musi by ê wzorcowo rozwi ë zana gospodarka odpadami (zadanie 4.1.1.3.) 12) objì cie aptek i o ç rodków zdrowia działajë cych na terenie Gminy Rzezawa zbiórk ë przeterminowanych lekarstw (zadanie 4.1.5.2) 13) zainicjowanie w szkołach podstawowych i gimnazjach zbiórki baterii małogabarytowych (zadanie 4.1.5.3.) 14) objì cie podmiotów gospodarczych zajmujë cych si ì obrotem ç rodków ochrony ro ç lin oraz materiałów budowlanych zbiórk ë opakowa é po materiałach niebezpiecznych (zadanie 4.1.5.4.) 15) podjì cie uchwały o obowi ë zku składania informacji, przez podmioty działajë ce na terenie Gminy Rzezawa, o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania nimi (zadanie 4.1.5.5.) Działalno ç ci ë edukacyjn ë objì ci zostan ë wszyscy mieszka é cy Gminy Rzezawa. Do tego celu wykorzystany zostanie informator samorz ë dowy Gminy Rzezawa GONIEC GMINNY. W informatorze publikowane b ì d ë artykuły zgrupowane w trzy bloki tematyczne: 1. ochrona powietrza, 2. ochrona wód i gleb, 3. gospodarka odpadami. Artykuły po ç wi ì cone ochronie powietrza eksponowa ê b ì d ë : 1) korzy ç ci wynikajë ce z wymiany kotłów wì glowych na gazowe i olejowe (zadanie 1.1.1.2) 2) szkodliwo ç ci spalania w kotłach i piecach wì glowych opakowa é z tworzyw sztucznych z uwagi na emisjì toksycznych dioksyn (zadanie 1.1.1.4) Artykuły dotycz ë ce ochrony wód informowa ê b ì d ë mieszka é ców Gminy o: 1) post ì pie robót przy kanalizacji gminy oraz problemach z tym zwi ë zanych, 2) wpływie intensywnego nawoè enia gruntów ornych na jako ç ê wód (zadanie 3.1.3.1.) Ponadto propagowa ê b ì d ë korzy ç ci wynikajë ce z tworzenia przydomowych korzennych oczyszczalni ç cieków (zadanie 3.1.1.1.) Artykuły poruszajë ce tematyk ì gospodarki odpadami: 1) propagowa ê b ì d ë tworzenie przydomowych kompostowników (zadanie 4.1.1.1.) 2) informowa ê b ì d ë jak naleè y prawidłowo kompostowa ê odpady zielone i kuchenne (zadanie 4.1.1.2) 3) informowa ê b ì d ë o pracy Sortowni Surowców Wtórnych oraz Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych -GPZON (zadanie 3.1.2.1.) 4) informowa ê b ì d ë o celowo ç ci wyłë czenia odpadów zielonych ze strumienia odpadów powstałych na cmentarzach (zadanie 1.4.1.3). 44 6.3. przedsi ù wziù cia inwestycyjne W latach 2004 – 2006 przewidziano w zadaniach inwestycyjnych Gminy Rzezawa zako é czenie budowy kanalizacji sanitarnej w Krzeczowie i Rzezawie oraz wykonanie kanalizacji w Jodłówce. W nastì pnej kolejno ç ci planuje si ì wykonanie kanalizacji sanitarnej w Łazach i Ostrowiu Królewskim. Sie ê kanalizacyjna wykonana w Ostrowiu Królewskim podł ë czona zostanie do oczyszczalni w Borku. W niniejszym planie proponuje si ì wprowadzenie dodatkowego zadania, jakim jest utworzenie na terenie Składowiska Odpadów Komunalnych w Borku Centrum Odzysku Surowców Wtórnych. W skład Centrum wejd ë : 1. Sortownia Surowców Wtórnych, 2. Gminny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON), 3. Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Wielkogabarytowych (MPZOW) Istniejë ca na terenie składowiska instalacja rozbudowana zostanie o: tabela 7 – 28 Lp. 1. 2. 3. 4. Wyposaú enie SSW Wiat û magazynowa o powierzchni ca. 300 m² Lini û do segregacji surowców wtórnych Wag û uchyln ü 1,5 Mg Kontenery KP- 11 na opakowania szklane razem planowany wydatek brutto (zł) 150.000,00 80.000,00 10.000,00 20.000,00 260.000,00 Planuje si ý równieþ zakup wagi samochodowej 50 Mg i zainstalowanie jej na wjeÿ dzie na składowisko odpadów komunalnych w Borku. Wydatek z tym zwi zany wyniesie 170 tys. zł. W celu wyeliminowania zagroþ e mieszka ców Gminy oraz rodowiska przewiduje si ý , utworzenie w ramach Centrum Odzysku - Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). Punkt ten powinien przyjmowa : a) wietlówki, b) detergenty zawieraj ce odpady niebezpieczne, c) odczynniki fotograficzne, d) farby, tłuszcze, farby drukarskie, kleje, lepiszcza i þ ywice zawieraj ce substancje niebezpieczne, e) kwasy i alkalia, f) lampy fluoroscencyjne i inne odpady zawieraj ce rt ý , g) leki cytotoksyczne i cytostatyczne, h) oleje i tłuszcze, i) rodki ochrony ro lin, j) zuþ yte urz dzenia elektryczne i elektroniczne, k) drewno zawieraj ce substancje niebezpieczne, l) urz dzenia zawieraj ce freony, m) rozcie czalniki. 45 Punkt wyposaþ ony b ý dzie w kontenery i beczki do gromadzenia odpadów. Ponadto posiada b ý dzie, wspomnian wyþ ej, wag ý uchyln 1,5 Mg niezbý dn do ustalenia masy przyjmowanych odpadów. Pojemniki na odpady b ý d oznakowane. Dojazd samochodu specjalistycznego pod załadunek kontenerów b ý dzie swobodny. Beczki znajdowa si ý b ý d we wiacie SSW pod zamkni ý ciem. Kontenery ustawione zostan na zewn trz wzdłuþ drogi dojazdowej do wiaty. Liczb ý pojemników oraz sposób ich przeznaczenia przedstawia poni þ sze zestawienie. tabela 7- 29 rodzaj pojemnika kontenery KP-11 beczki 200 l szt. 1 1 1 1 1 6 1 1 1 1 1 przeznaczenie drewno zawieraj ü ce substancje niebezpieczne opakowania po chemikaliach metalowe opakowania po chemikaliach i rodkach ochrony ro lin plastikowe lampy fluoroscencyjne, wietlówki zu yte urz ü dzenia elektryczne i elektroniczne baterie małogabarytowe wg rodzajów i wielko ci odczynniki fotograficzne farby , kleje lepiszcza zawieraj ü ce substancje niebezpieczne detergenty zawieraj ü ce odpady niebezpieczne zu yte urz ü dzenia elektryczne i elektroniczne przeterminowane lekarstwa Centrum Odzysku przyjmowa b ý dzie równieþ zuþ yte opony samochodowe oraz odpady wielkogabarytowe. Do tego celu posłuþ y samochód ci ý þ arowy pozyskany w drodze leasingu. Centrum przyjmowa powinno równieþ szkło budowlane i gromadzi w oddzielnym kontenerze. 6.4. ródła finansowania Z wnioskami o pomoc w sfinansowaniu wymienionych wyþ ej projektów z zakresu ochrony rodowiska w ramach 3 priorytetu ZPORR „Rozwój lokalny” Gmina Rzezawa wyst pi do Urz ý du Marszałkowskiego z chwil ogłoszenia konkursu. Działanie 3.1. ZPORR „Obszary wiejskie” przewiduje współfinansowanie nast ý puj cych projektów: 1. budowý i modernizacjý sieci wodoci gowych i kanalizacji sanitarnej, 2. budowý i modernizacjý oczyszczalni cieków, 3. organizacjý systemów selektywnej zbiórki odpadów, 4. rekultywacjý nieczynnych składowisk, 5. likwidacjý „dzikich” składowisk, 6. budowý sortowni. 75 % nakładów inwestycyjnych (wydatków kwalifikowanych) zostanie zwrócona po zrealizowaniu zada . Przyst ý puj c jednak do realizacji inwestycji zwi zanych z ochron rodowiska Gmina musi dysponowa rodkami finansowymi 46 w pełnej wysoko ci tj ca. 430 tys. zł. (Centrum Odzysku oraz waga samochodowa dla składowiska). W przedstawionym poni þ ej projekcie planu finansowego na lata 2004 – 2007 przewidziano opisane wyþ ej wydatki maj tkowe zwi zane z gospodark odpadami. tabela 8- 30 Lp. wyszczególnienie 2002 2003 2004 2005 2006 2007 I. DOCHODY 14 409 840 17 938 124 13 982 254 14 509 360 14 789 360 15 280 000 II. PRZYCHODY 1. kredyty zaci gni te 1 066 772 6 730 033 900 000 6 551 108 460 000 460 000 1 700 000 1 700 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 1 000 000 2. po yczki zaci gni te 44 787 0 0 0 0 0 3. po yczki planowane 0 0 0 0 0 0 121 985 178 925 0 0 0 0 4. inne ródła III. RAZEM (I+II) 15 476 612 24 668 157 14 442 254 16 209 360 15 789 360 16 280 000 IV. WYDATKI 14 630 187 23 121 087 15 079 953 15 425 253 15 501 905 15 639 924 1. wydatki bie ce 1.1. koszty obsługi długu istniej cego 1.2. koszty obsługi planowanej po yczki 2 wydatki maj tkowe 11 148 275 12 651 087 13 529 953 13 665 253 13 801 905 13 939 924 143 452 206 002 136 564 67 124 9 310 655 0 0 176 580 158 850 3 481 912 10 470 000 1 550 000 1 760 000 123 550 V. ROZCHODY 1. spłata kredytów zaci gni tych 667 500 260 000 560 860 0 584 360 0 2. spłata po yczek zaci gni tych 407 500 560 860 584 360 9 360 9 360 9 360 0 0 0 580 000 580 000 580 000 3. spłata planowanej po yczki VI. RAZEM (IV+V) ł czna kwota przypadaj ca do spłaty po yczek i kredytów wraz z odsetkami VII. (V+IV.1.1.+IV.1.2.) wska nik obci enia bud etu z tytułu przypadaj cych do spłaty w danym roku bud etowym rat po yczek wraz z odsetkami VIII. (max 15 %) ł czna kwota zadłu enia gminy na koniec IX. ka dego roku bud etowego wska nik zadłu enia gminy na 31.12. (max. X. 60 %) 6.5. 1 019 360 430 000 141 200 1 700 000 1 700 000 889 360 300 000 989 360 400 000 15 297 687 23 681 947 15 664 313 16 444 613 16 391 265 16 629 284 810 952 766 862 897 504 1 245 334 5,63 4,28 6,42 8,58 1 587 800 7 756 973 11,02 43,24 7 632 613 8 313 253 54,59 57,30 1 039 870 1 113 565 7,03 7,29 8 423 893 8 434 533 56,96 55,20 monitoring Monitoring powietrza, wód oraz hałasu prowadzony b dzie przez WIO w Krakowie. Porównania wyników pomiarów w najbli szych latach powinny potwierdzi skuteczno realizacji przyj tych przez gmin zada . Przyjmowane przez Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej oraz GPZON w Borku odpady musz by ewidencjonowana zgodnie z obowi zuj cymi przepisami. Uzyskane b d wówczas informacje na temat: 1) poziomów odzysku surowców wtórnych, w tym odpadów wielkogabarytowych i budowlanych, 2) poziomu odzysku odpadów niebezpiecznych, 3) stopnia zbie no ci wielko ci planowanych z rzeczywistymi. Ponadto GZGK przedkłada b dzie Wójtowi, przynajmniej jeden raz w roku, informacj na temat liczby podpisanych umów o odbiór odpadów z ich wytwórcami 47 (wła cicielami nieruchomo ci, podmiotami gospodarczymi). Na tej podstawie Urz d Gminy b dzie mógł stosowa sankcje karne w stosunku do wytwórców, którzy nie podporz dkuj si uchwale Rady Gminy o utrzymaniu czysto ci i porz dku w Gminie Rzezawa. Miar skuteczno ci systemu zbiórki odpadów komunalnych b dzie jednak ilo i rozmiar dzikich wysypisk na terenie gminy oraz wielko nakładów finansowych ponoszonych na ich likwidacj . Odpowiedzialni za gospodark odpadami pracownicy Urz du b d musieli dokonywa , przynajmniej jeden raz na kwartał, kontroli terenów w których pojawiały si dzikie wysypiska. 7. Długoterminowy plan działania na lata 2008 – 2014 7.1. działania organizacyjno-edukacyjne Plan długoterminowy jest kontynuacj procesów zapocz tkowanych w latach 2004 – 2007. Zadania przyj te do realizacji w planie krótkoterminowym, których terminy realizacji, z przyczyn niezale nych od gminy zostan przesuni te w czasie, b d musiały by wykonane z opó nieniem. Realizacja zada edukacyjnych, aby była skuteczna musi z uwagi na swój charakter by cyklicznie ponawiana. 7.2. przedsi wzi cia inwestycyjne W latach 2007 - 2008 roku Radni Gminy Rzezawa b d musieli podj decyzj w sprawie ewentualnej budowy II etapu składowiska. Zgodnie z pierwotnym projektem składowiska odpadów komunalnych w Borku, przygotowanym przez AUTOMEDON S.A. w Krakowie, chłonno całkowit wysypiska przewidywano na 95.600 m³. Istniej zatem warunki do jego powi kszenia. Rozbudowa składowiska, dla zaspokojenia potrzeb wył cznie Gminy Rzezawa, jest ze wzgl dów ekonomicznych nieuzasadniona. Budowa kwatery o powierzchni 1 ha kosztowa b dzie około 1,0 mln zł. Alternatywnym rozwi zaniem po roku 2010 jest składowanie odpadów komunalnych wytworzonych na terenie Gminy Rzezawa na składowisku wybudowanym dla gmin z powiatów boche skiego i brzeskiego, przewidzianym w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Nale y jednak przewidzie konieczno partycypacji w kosztach jego budowy. W bud ecie Gminy Rzezawa uwzgl dni nale y dodatkowo wydatek zwi zany z rekultywacj obecnego składowiska w wysoko ci około 1,5 mln zł. zadanie 4/1.3.2.2. – zamkni cie kwatery zgodnie z instrukcj eksploatacji składowiska 48 zadanie 4/1.3.2.3. – wykonanie rekultywacji kwatery zgodnie z instrukcj eksploatacji składowiska 8. Analiza oddziaływania na rodowisko Obj cie sieci kanalizacji sanitarnej wszystkich gospodarstw domowych w Gminie Rzezawa wpłynie w sposób istotny na jako wód Gróbki oraz wszystkich cieków płyn cych przez teren gminy. Ustanowienie stref ochronnych wzdłu! rzeki Gróbki pozwoli na odbudow bogatej niegdy w tym rejonie flory i fauny. Zintegrowany system gospodarki odpadami w Gminie Rzezawa powinien zapewni przede wszystkim likwidacje strumienia zanieczyszcze " uwalnianych z odpadów niebezpiecznych, które dzi ki utworzeniu GPZON zostan wydzielone i poddane unieszkodliwieniu w przystosowanych do tego celu instalacjach. Ponadto system powinien przyczyni si do zwi kszenie masy kompostowanych odpadów organicznych. Udział odpadów kompostowanych w odpadach ogółem wzro nie z 12,76 % do 19,56 %. System zapewni powinien równie! ograniczenie strumienia odpadów komunalnych kierowanych na składowiska. W Planie zakłada si , ! e tylko 47,93 % masy wytwarzanych w Gminie Rzezawa odpadów komunalnych trafi na składowisko. Planowany system spowodowa powinien równie! wzrost odzysku surowców wtórnych, które b dzie mo! na ponownie u! y , oszcz dzaj c tym samym zasoby rodowiska. Zakłada si wzrost poziomu odzysku z 29,7% (2003 r.) do 30,17 % (2014 r.) ogółu wytworzonych odpadów komunalnych Skuteczno systemu b dzie w przyszło ci mierzona: 1) ilo ci usuwanych odpadów, nielegalnie porzucanych, 2) wielko ci nakładów finansowych ponoszonych na likwidacj dzikich wysypisk, 3) mas kierowanych odpadów na składowiska, 4) poziomem odzysku surowców wtórnych. W podsumowaniu mo! na stwierdzi , ! e wszelkie przewidziane w planie działania s przyjazne dla rodowiska i sprzyjaj poprawie jego jako ci a tak! e zmniejsz powodowan przez odpady uci ! liwo dla mieszka " ców Gminy. 49 SPIS TABEL Str. 2-1 2-2 2–3 2–4 2-5 2–6 2-7 3-8 3-9 3 - 10 3 - 11 3 - 12 3 - 13 3 - 14 3 –15 3 - 16 3 –17 3 - 18 3 - 19 3 - 20 3 - 21 3 –22 3 - 23 3 - 24 3 –25 3 - 26 4 - 27 7 - 28 7 - 29 6 - 30 Liczba mieszka " ców gminy wg sołectw Liczba gospodarstw rolnych Struktura zagospodarowania obszaru gminy Struktura upraw Liczba zwierz t hodowlanych w gospodarstwach rolnych Struktura działalno ci gospodarczej mieszka " ców gminy Zestawienie podmiotów gospodarczych posiadaj cych pozwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych Sposób ogrzewania budynków mieszkalnych Zestawienie inwestycji zwi zanych z wymian kotłów c.o. Kryteria oceny zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego Ocena st ! e " zanieczyszcze " w strefie ustanowionych ze wzgl du na zdrowie ludzi Ocena st ! e " zanieczyszcze " w strefie ustanowionych ze wzgl du na ochron ro lin Wyniki pomiaru jako ci wód rzeki Gróbka w miejscowo ci Krzeczów w latach 2002 - 2003 roku Wyniki pomiaru jako ci wód podziemnych w okolicach składowiska odpadów komunalnych w Borku Poziom sanitarny budynków mieszkalnych w Gminie Rzezawa w 2002 roku Liczba przył czy sieci wodoci gowej wg sołectw Liczba przył czy kanalizacyjnych wg sołectw Jako oczyszczonych cieków w oczyszczalni w Borku Stopie " redukcji st ! enia zanieczyszcze " cieków w oczyszczalni w Rzezawie Masa wytworzonego osadu ciekowego w Gminie Rzezawa Masa i struktura odpadów komunalnych wytworzonych w 2000 roku w Gminie Rzezawa Schemat przepływu odpadów komunalnych w 2000 roku w Gminie Rzezawa Skład morfologiczny odpadów deponowanych na składowisku w Borku Kwoty dotacji bud! etowych do działalno ci GZGK w Rzezawie Pomniki przyrody w Bratucickim Obszarze Chronionego Krajobrazu Pomniki przyrody w Obszarze Chronionego Krajobrazu Pogórza Wi nickiego Prognoza demograficzna do 2014 roku Wyposa! enie Centrum Odzysku Wyposa! enie GPZON Plan finansowy na lata 2004 - 2007 5 6 6 7 7 8 9 12 12 13 13 14 16 18 19 19 20 22 23 24 25 26 27 27 30 30 35 45 46 47