Do powiatowych i gminnych jednostek samorządu terytorialnego Do

KRAJOWY ZWIĄZEK REWIZYJNY SPÓŁDZIELNI
INWALIDÓW I SPÓŁDZIELNI NIEWIDOMYCH
ul. Gałczyńskiego 4, 00-953 Warszawa 37 skr. 42, tel. 022 828 4696, 022 828 4694, tel/fax
022 827 8680 www.kzrsiisn.zpchr.pl
e-mail: [email protected]
konto: Bank PEKAO SA nr 25 1240 6175 1111 0000 4565 4730
TRÓJKĄT POŻYTKU PUBLICZNEGO
Projekt dofinansowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach
Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (nr FIO 2531)
Warszawa 2010/2011 rok
Do powiatowych i gminnych jednostek samorządu terytorialnego
Do organizacji pozarządowych działających
na rzecz osób niepełnosprawnych
Zapraszamy Państwa do udziału w projekcie pod nazwą „Trójkąt pożytku publicznego”,
który jest zadaniem zleconym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.
Projekt podejmuje działania na rzecz szerszego włączenia jednostek samorządu terytorialnego, organizacji
pozarządowych i lokalnego biznesu w proces promowania, inicjowania i organizowania spółdzielni socjalnych
i innych podmiotów ekonomii społecznej jako skutecznej metody ograniczania bierności zawodowej osób
niepełnosprawnych i innych defaworyzowanych grup społecznych na rynku pracy. Projekt ten opracowaliśmy
z myślą o organizacjach pozarządowych i samorządowych jednostkach, które zajmują się rehabilitacją
społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych, zwłaszcza o tych, które już prowadzą warsztaty terapii
zajęciowej. Nazwaliśmy go „Trójkąt pożytku publicznego” bowiem nasze doświadczenia podpowiadają,
że współpraca jednostek samorządowych, organizacji pozarządowych oraz miejscowych przedsiębiorców
stanowi w tej dziedzinie niezbędny warunek osiągnięcia zakładanych celów.
Projekt ten, w otwartym konkursie ofert ogłoszonym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na
najlepsze projekty dofinansowywane w 2010 r. ze środków krajowego Programu Operacyjnego Fundusz
Inicjatyw Obywatelskich (PO FIO), uzyskał pozytywną ocenę i otrzymał dofinansowanie. Jego realizacja jest
zaplanowana na okres do końca października 2011 roku.
Problemy podejmowane w projekcie
Niska aktywność zawodowa i towarzyszące jej wysokie bezrobocie są nadal głównym problemem społecznym
w naszym kraju. Odczuwają go szczególnie wyraziście mieszkańcy powiatów o wysokim stopniu bezrobocia.
Znaczącą część tej grupy stanowią osoby niepełnosprawne, którą dodatkowo cechuje wysoka bierność
zawodowa, co w konsekwencji niesie zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Według badań
prowadzonych przez GUS w II kwartale 2010 r. w Polsce w wieku produkcyjnym było 2 056 tys. osób
niepełnosprawnych, ale zaledwie 533 tys. cechowało się aktywnością zawodową. Pozostała część, czyli 1 523 tys.
osób, była pod tym względem zupełnie bierna. Mówiąc obrazowo, w naszym kraju jedynie co czwarta osoba
niepełnosprawna w wieku produkcyjnym pracuje lub tej pracy poszukuje, podczas gdy w bardziej rozwiniętych
krajach europejskich aktywnością zawodową charakteryzuje się ponad 40 proc. osób niepełnosprawnych
w tym przedziale wiekowym.
Z przytoczonych danych wynika dla wszystkich nas zadanie:
w najbliższych latach powinniśmy zaktywizować około 300 tys. osób niepełnosprawnych,
które dziś są bierne zawodowo.
Osiągniemy wówczas wielkości zapisane w programach strategicznych rozwoju Polski i dyrektywach Unii
Europejskiej (Strategia Lizbońska). Niska aktywność zawodowa jest zjawiskiem bardzo niekorzystnym,
bowiem w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych praca odgrywa kluczową rolę. Problem ten dotyczy
także innych grup społecznych, które w warunkach wysokiego bezrobocia popadają w bierność zawodową,
stają się defaworyzowane na rynku pracy i w konsekwencji popadają w ubóstwo i wykluczenie społeczne.
Doświadczenia wielu krajów europejskich, ale także nasze krajowe wskazują, że w procesie przełamywania
bierności zawodowej i rehabilitacji poprzez pracę, dobrze sprawdzają się podmioty ekonomii społecznej,
zwłaszcza spółdzielnie socjalne, dla których głównym celem jest zapewnianie pracy i rehabilitacji zawodowej,
zaś wypracowany zysk służy do finansowania realizacji tego społecznego celu. Zasady funkcjonowania
przedsiębiorstw o cechach społecznych, jak różnego typu spółdzielnie, a zwłaszcza spółdzielnie socjalne,
nie są dostatecznie znane i doceniane przez władze i społeczności lokalne. Samorządy gminne i organizacje
pozarządowe jeszcze w małym stopniu uczestniczą w procesie tworzenia nowych miejsc pracy w tej formie dla
defaworyzowanych grup społecznych, w tym osób niepełnosprawnych. A przecież ustawa dopuszcza udział
gminy i organizacji pozarządowej w spółdzielni socjalnej w charakterze jej członka.
Cele projektu
Celem projektu jest wzmocnienie aktywności organizacji pozarządowych
oraz instytucji samorządowych działających w środowiskach lokalnych na rzecz tworzenia
i umacniania podmiotów ekonomii społecznej z uwzględnieniem ich roli
w procesie aktywizacji osób niepełnosprawnych.
Chcemy to osiągnąć poprzez zorganizowane formy: dostarczania wiedzy o systemie i formach wspierania
rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, procedurach zakładania i zasadach funkcjonowania
spółdzielni socjalnych, zakładów aktywności zawodowej i innych podmiotów ekonomii społecznej, wsparcie
podmiotów ekonomii społecznej w formie usług prawnych oraz doradztwa w zakresie umożliwiającym im
prawidłowe funkcjonowanie (finanse, marketing, organizacja i zarządzanie itp.), wypracowanie nowych form
wykorzystania ekonomii społecznej do aktywizowania osób niepełnosprawnych, promowanie tych rozwiązań
w samorządach terytorialnych, poszukiwanie i organizowanie wsparcia dla podmiotów ekonomii społecznej ze
strony lokalnego biznesu, promowanie osiągnięć spółdzielni socjalnych w społeczeństwie.
Ważne cele projektu to:
wykształcenie grupy osób zaangażowanych w propagowanie i organizowanie podmiotów ekonomii
społecznej na swoim terenie, tzw. animatorów ekonomii społecznej,
wyszkolenie liderów grup założycielskich spółdzielni socjalnych, którzy podejmą trud przewodzenia
członkom założycielom w okresie organizowania spółdzielni,
zbudowanie lokalnego partnerstwa działającego efektywnie na rzecz ekonomii społecznej jako
skutecznej formy wsparcia dla nowo tworzonych spółdzielni, zwłaszcza w procesie ich zakładania
i pierwszym okresie funkcjonowania,
przygotowanie do tworzenia nowych form rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych
zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez tworzenie tandemów: warsztat terapii zajęciowej –
spółdzielnia socjalna.
Oczekiwani uczestnicy projektu
Do udziału w projekcie w pierwszej kolejności zapraszamy powiaty, gminy i organizacje
pozarządowe z terenów gdzie występuje wysokie bezrobocie, a w tym osób niepełnosprawnych.
Gorąco zapraszamy do uczestnictwa organizacje pozarządowe oraz gminy, które prowadzą warsztaty terapii
zajęciowej. Warsztaty te są niewątpliwie dorobkiem polskiego systemu rehabilitacji społecznej i zawodowej
osób niepełnosprawnych. Po 1990 roku utworzono ich około 660. Uczęszcza do nich ponad 23 tys. osób
z niepełnosprawnościami, a w wyniku zajęć terapeutycznych część z nich uzyskuje zdolność do pracy. Niestety,
obecny system nie oferuje tym osobom możliwości kontynuowania procesu rehabilitacji w przyjaznym im
zakładzie pracy. Dziś tylko znikoma liczba (poniżej 2 proc.) ich uczestników podejmuje pracę zawodową.
Proponujemy tym organizacjom i gminom, aby obok warsztatów terapii zajęciowej zakładały również
spółdzielnie socjalne dla tych uczestników warsztatów, którzy są najbardziej przygotowani do samodzielnego
życia. Rozwiązanie to zapewni ciągłość procesu rehabilitacji wielu uczestnikom WTZ, umożliwi im podjęcie
pracy zawodowej w dotychczasowym, przyjaznym im środowisku. Jest wiele zalet takiego tandemu WTZ –
spółdzielnia socjalna, które chcemy zaprezentować w trakcie naszych zajęć szkoleniowych. Taka konstrukcja
może stać się modelowym rozwiązaniem w polskim systemie rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Wszystkie gminy: miejskie, miejsko-wiejskie i wiejskie, pragniemy zachęcić, aby w bliskiej perspektywie
dążyły do utworzenia na swoim terenie co najmniej jednej spółdzielni socjalnej jako miejsca pracy
i rehabilitacji niepełnosprawnych i innych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Do lokalnych przedsiębiorców apelujemy o wspieranie podmiotów ekonomii społecznej, o obejmowanie
ich patronatem. Mogą Państwo zlecać im różne usługi, a nawet produkcję. Niech to będzie przejawem
społecznej odpowiedzialności polskiego biznesu.
Kluczową rolę w rehabilitacji osób niepełnosprawnych odgrywają instytucje samorządu powiatowego,
a zwłaszcza powiatowe urzędy pracy, powiatowe centra pomocy rodzinie oraz pełnomocnicy starostów
oraz prezydentów miast ds. osób niepełnosprawnych. Bardzo liczymy na ich pomoc i udział w projekcie.
Oczekujemy, że będą krzewili ideę ekonomii społecznej jako ważnej formy aktywizacji zawodowej osób
niepełnosprawnych na swoim terenie, że ich przedstawiciele wezmą udział w szkoleniach animatorów ekonomii
społecznej, że pomogą organizacjom pozarządowym i gminom w delegowaniu osób na szkolenie liderów
grup założycielskich spółdzielni socjalnej, że będą zachęcać przedsiębiorców do obejmowania patronatem
podmiotów ekonomii społecznej.
Projekt zakłada budowanie wokół powstających podmiotów ekonomii społecznej przyjaznego otoczenia,
składającego się z samorządu gminy, lokalnego biznesu i organizacji pozarządowych, a także instytucji
powiatowych jak PUP i PCPR. W ten sposób powinny powstać swoiste klastry wspierające rozwój ekonomii
społecznej na lokalnych rynkach. Kreowanie patronatów będzie się odbywać między innymi poprzez
konferencje i spotkania z udziałem lokalnego biznesu.
Cechy wyróżniające spółdzielnie
Zgodnie z prawem spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem członków spółdzielni, a jej podstawowym
celem jest zapewnienie pracy, a nie kreowanie zysku, jak to ma miejsce w spółkach prawa handlowego.
Spółdzielnia pracy to przedsiębiorstwo społeczne, w którym jej członkowie świadczą pracę osobiście, która
poprzez spółdzielczy stosunek pracy jest chroniona. W spółkach prawa handlowego takiej ochrony miejsc
pracy jej udziałowcy czy akcjonariusze nie mają, nie mają też obowiązku świadczenia pracy osobiście.
Te odmienne podejścia prawne powodują, że spółdzielnie inwalidów i niewidomych, w odróżnieniu od spółek
prawa handlowego, mają rozwinięte funkcje społeczne, demokratyczne formy zarządzania, a ich podstawową
misją jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, poprzez zapewnienie odpowiedniej
pracy i warunków pracy, kształcenie i doskonalenie zawodowe oraz zapewnienie opieki medycznej i rehabilitacji
leczniczej.
Spółdzielnia socjalna jest stosunkowo młodą formą spółdzielczości. Została wprowadzona w 2004 roku ustawą
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Aktualnie spółdzielnie socjalne tworzone są na mocy ustawy
z 27 kwietnia 2006 roku o spółdzielniach socjalnych, znowelizowanej 7 maja 2009 roku. Spółdzielnia socjalna
łączy cechy spółdzielni pracy i pozarządowej organizacji pożytku publicznego. Spółdzielnia socjalna prowadzi
działalność o dwojakim charakterze:

społecznym, poprzez reintegrację zawodową i społeczną swoich członków,

gospodarczym, poprzez prowadzenie przedsiębiorstwa w oparciu o wspólną pracę.
Założycielami spółdzielni socjalnej mogą być nie tylko osoby fizyczne, ale także prawne jak organizacje
pozarządowe, jednostki samorządu terytorialnego lub kościelne osoby prawne.
Spółdzielnie socjalne, na etapie zakładania, a następnie funkcjonowania, korzystają z wielu form wsparcia
finansowego ze strony państwa. Według danych z Krajowego Rejestru Sądowego aktualnie funkcjonują
w skali kraju 242 spółdzielnie socjalne. Brak informacji o zatrudnieniu w nich osób niepełnosprawnych.
Szkolenia przewidziane w projekcie
Podstawowym narzędziem realizacji projektu są szkolenia. Projekt zakłada organizację szkoleń
dla animatorów ekonomii społecznej oraz dla liderów grup założycielskich spółdzielni socjalnych.
Dla animatorów ekonomii społecznej przewiduje się dwa pięciodniowe turnusy szkoleniowe: jeden w grudniu
2010 roku i jeden w kwietniu 2011 roku.
Dla liderów grup założycielskich spółdzielni socjalnych zaplanowane są jedne, dziesięciodniowe warsztaty
szkoleniowe w maju 2011 roku.
Na turnusy szkoleniowe dla animatorów ekonomii społecznej zapraszamy: działaczy organizacji pozarządowych
(zwłaszcza tych, które prowadzą warsztaty terapii zajęciowej), pełnomocników starostów i prezydentów miast
ds. osób niepełnosprawnych, pracowników PUP i PCPR, którzy zajmują się problemami tej grupy osób
i innych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz inne zaangażowane w tę problematykę osoby.
Na warsztaty szkoleniowe dla liderów grup założycielskich spółdzielni socjalnych zapraszamy osoby
delegowane przez organizacje pozarządowe i instytucje samorządu powiatowego lub gminnego.
Oczekujemy, że będą to osoby posiadające co najmniej wykształcenie średnie oraz cechy dobrego organizatora
i przywódcy. Mogą to być osoby zarejestrowane jako poszukujące pracy.
Tematyka szkolenia obejmuje między innymi takie zagadnienia jak: system finansowego wspierania rehabilitacji
zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, rola samorządu terytorialnego w tym systemie, instrumenty
wsparcia, podstawy prawne spółdzielni socjalnej i jej specyficzne cechy, procedura zakładania spółdzielni
socjalnej, ocena możliwości psychofizycznych osób niepełnosprawnych oraz optymalny dobór stanowisk pracy
dla nich, praktyczne aspekty funkcjonowania spółdzielni socjalnej na przykładzie wybranych placówek itp.
Na warsztatach szkoleniowych dla liderów grup założycielskich będą omawiane również zagadnienia dotyczące
budowania biznes planu, prowadzenia rachunkowości, marketingu i zarządzania, planowanie działalności
spółdzielni, aspekty społecznego współdziałania członków spółdzielni itp.
Wykładowcami będą specjaliści z dużym dorobkiem i doświadczeniem merytorycznym rekrutujący się
z ministerstw, instytucji centralnych oraz nauczyciele akademiccy. Koszty szkolenia są dofinansowane ze
środków FIO, dzięki temu dopłata do szkolenia wynosi 800 zł od delegowanej osoby (1 600 zł w przypadku
liderów grup założycielskich spółdzielni socjalnej). W ramach tej dopłaty uczestnicy szkolenia otrzymują
zakwaterowanie i całodzienne wyżywienie, materiały szkoleniowe oraz ubezpieczenie NW.
Delegujące instytucje i organizacje prosimy o dokonywanie zgłoszeń na formularzu zgłoszenia,
który jest dostępny na naszej stronie internetowej. Kwotę dopłaty prosimy wpłacić na nasze konto:
25 1240 6175 1111 0000 4565 4730 najpóźniej na kilka dni przed rozpoczęciem szkolenia.
Potencjał projektodawcy – administratora projektu
Projektodawcą i administratorem projektu jest Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni Inwalidów
i Spółdzielni Niewidomych, który został założony w 1992 roku w oparciu
o nowe prawo spółdzielcze.
Głównym obszarem naszych zainteresowań jest rehabilitacja zawodowa i społeczna
osób niepełnosprawnych, a zwłaszcza funkcjonowanie spółdzielni inwalidów
i spółdzielni niewidomych.
Od kilku lat wspieramy rozwój podmiotów ekonomii społecznej w tym zwłaszcza spółdzielni socjalnych, jako
nowej i dobrej formy aktywizowania i rehabilitowania zawodowego osób niepełnosprawnych.
W ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL, uczestniczyliśmy w realizacji projektu pn. „Kluczowa rola gminy
w aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych”, którego istotnym celem było tworzenie spółdzielni
socjalnych zatrudniających także osoby niepełnosprawne. Projekt był finansowany ze środków EFS, a jego
administratorem był PFRON. Przy znaczącym wsparciu samorządów gmin udało się wówczas uruchomić
proces zakładania dziesięciu spółdzielni socjalnych, głównie w małych miasteczkach.
Przez trzy lata, na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, pełniliśmy rolę Ośrodka Wsparcia
Spółdzielni Socjalnych (OWSS), udzielając istniejącym i nowopowstałym spółdzielniom socjalnym wsparcia
doradczego, a także finansowego.
Od 2008 roku organizujemy szkolenia adresowane do potencjalnych założycieli spółdzielni socjalnych.
Szkolenia te dostarczają niezbędnej wiedzy do założenia, a następnie funkcjonowania tego typu spółdzielni.
Uczestnikami tych szkoleń były osoby niepełnosprawne, zainteresowane utworzeniem spółdzielni socjalnej
i skierowane na szkolenie przez PUP.
Jesteśmy wpisani do rejestru instytucji szkoleniowych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie
pod nr 2.14/00102/2008.
Informacje i dokumenty dotyczące projektu znajdują się na naszej stronie internetowej
www:kzrsiisn.zpchr.pl.
SERDEC
ZNIE ZA
PRASZA
MY !!!