pobierz

Transkrypt

pobierz

Inwestor:
GÓRNOŚLĄSKI ZWIĄZEK METROPOLITALNY
ul. Barbary 21 A
40-053 Katowice
RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO
PRZEDSIĘWZIĘCIA pn.
BUDOWA ZAKŁADU TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA
ODPADÓW (ZTPOK) W RUDZIE ŚLĄSKIEJ
PRZY ULICY SZYB WALENTY DLA GÓRNOŚLĄSKIEGO
ZWIĄZKU METROPOLITALNEGO – Tekst jednolity
Katowice, Sierpień 2010
RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO PRZEDSIĘWZIĘCIA PN. BUDOWA ZAKŁADU TERMICZNEGO
PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW (ZTPOK) W RUDZIE ŚLĄSKIEJ PRZY ULICY SZYB WALENTY DLA GÓRNOŚLĄSKIEGO
ZWIĄZKU METROPOLITALNEGO – TEKST JEDNOLITY
Wykonawca:
Socotec Polska Sp. z o.o.
00 – 807 Warszawa, Al. Jerozolimskie 94
Przedsiębiorstwo Usługowe „POŁUDNIE II” Sp. z o.o.
31-444 Kraków, ul. Śliczna 34
Zespół autorski:
mgr inż. Stanisław Gastoł
mgr inż. Leszek Wroński
mgr inż. Aleksander Warchałowski
mgr Maciej Osysko
mgr inż. Agnieszka Dutkiewicz
mgr Joanna Dejwór
Dominik Gastoł
Aleksandra Dziadosz
inż. Bartosz Jankowski
mgr inż. Lech Kotkowski
mgr inż. Tomasz Miazga
mgr inż. Katarzyna Sobczyk
mgr Anita Witkowska
2
SPIS TREŚCI
1. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ............................................. 14
2. WPROWADZENIE ............................................................................................................. 41
2.1. Cel i zakres raportu ....................................................................................................... 41
2.2. Podstawa wykonania opracowania................................................................................ 42
2.3. Inwestor ......................................................................................................................... 42
2.4. Klasyfikacja prawna przedsięwzięcia ........................................................................... 42
3. WYKORZYSTANE MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE............................................................. 44
3.1. Akty prawne .................................................................................................................. 44
3.2. Polskie normy................................................................................................................ 46
3.3. Dokumenty źródłowe .................................................................................................... 47
4. ZGODNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA Z WYMAGANIAMI WYNIKAJĄCYMI Z
PRZEPISÓW KRAJOWYCH I UE ......................................................................................... 48
4.1. Zasady i uwarunkowania wynikające z prawa unijnego ............................................... 48
4.2. Zgodność przedsięwzięcia z dokumentami strategicznymi i planistycznymi ............... 50
4.3. Miejsce i rola ZTPOK w przyszłym systemie gospodarki odpadami ........................... 54
5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW ...................................................................... 58
5.1 WARIANT POLEGAJĄCY NA NIEPODEJMOWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA ....... 58
5.2 WARIANTY LOKALIZACYJNE ................................................................................ 60
5.2.1 Potencjalne lokalizacje ZTPOK .............................................................................. 60
5.2.2 Analiza lokalizacji ZTPOK wraz z wyborem optymalnego rozwiązania ............... 61
5.3 WARIANTY ANALIZY ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH DLA
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA .......................................................................... 74
5.3.1 Zakres analizy ......................................................................................................... 74
5.3.2 Analiza technologiczna – metody termicznego przekształcania odpadów ............. 74
5.3.2.1. Technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych .. 75
5.3.2.2. Technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych ... 79
5.3.2.3 Technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem
zgazowania i pirolizy ................................................................................................... 83
5.3.2.4 Referencje omawianych technologii i ich oddziaływanie na środowisko........ 88
5.3.3. Analiza technologiczna – metody oczyszczania spalin.......................................... 93
5.3.3.1. System redukcji kwaśnych zanieczyszczeń .................................................... 93
5.3.3.2. System odpylania spalin .................................................................................. 98
5.3.3.3. System redukcji metali ciężkich oraz dioksyn i furanów ................................ 99
5.3.3.4. System usuwania tlenków azotu ................................................................... 100
5.3.3.5. Referencje systemu oczyszczania spalin ....................................................... 102
5.4. ANALIZA TECHNOLOGII – METODY MECHANICZNO – BIOLOGICZNE
PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW POD KĄTEM WPŁYWU NA ŚRODOWISKO ... 105
5.5 WARIANT PROPONOWANY DO REALIZACJI - NAJKORZYSTNIEJSZY DLA
ŚRODOWISKA ................................................................................................................. 110
6. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA............................................................... 111
6.1. Lokalizacja przedsięwzięcia ........................................................................................ 111
6.1.1. Charakterystyka lokalizacji .................................................................................. 111
6.2. Charakterystyka całego przedsięwzięcia i główne cechy charakterystyczne procesów
produkcyjnych .................................................................................................................... 114
6.2.1. Ogólna charakterystyka przedsięwzięcia ............................................................. 114
6.2.2. Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych ................................ 114
6.2.2.1. Przekształcanie termiczne ............................................................................. 114
6.2.2.2. Waloryzacja żużli z odzyskiem metali .......................................................... 116
3
6.2.2.3. Budowa systemu energetycznego ................................................................. 116
6.2.3. Przyjmowane odpady ........................................................................................... 116
6.3. Warunki wykorzystywania terenu i zadania przewidziane w fazie realizacji ............. 120
6.3.1. Zakres budowy obiektów i urządzeń .................................................................... 121
6.3.2. Oddziaływanie inwestycji w fazie budowy .......................................................... 123
6.3.2.1. Oddziaływanie na powietrze ......................................................................... 123
6.3.2.2. Emisja hałasu do środowiska ........................................................................ 124
6.3.2.3. Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne ............................................ 124
6.3.2.4. Gospodarka Odpadami .................................................................................. 125
6.3.2.5. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, gleby............................................... 134
6.3.2.6. Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny ................................................. 134
6.3.2.7. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym Natura 2000 .......................... 135
6.3.2.8. Wpływ na zabytki, dobra kultury i dobra materialne .................................... 135
6.3.2.9. Wpływ na krajobraz ...................................................................................... 135
6.3.2.10. Oddziaływanie skumulowane ..................................................................... 136
6.3.2.11. Podsumowanie, zalecenia i wnioski ............................................................ 136
6.4. Warunki wykorzystywania terenu w fazie eksploatacji – bilans emisji...................... 137
6.4.1. Emisje zanieczyszczeń do powietrza ................................................................... 138
6.4.2. Emisja odorów...................................................................................................... 138
6.4.3. Hałas ..................................................................................................................... 139
6.4.4. Pobór wody .......................................................................................................... 141
6.4.5. Ścieki .................................................................................................................... 141
6.4.6. Odpady ................................................................................................................. 144
6.4.7. Promieniowanie niejonizujące ............................................................................. 147
6.5. Warunki wykorzystania terenu w fazie likwidacji ...................................................... 149
7. CHARAKTERYSTYKA TECHNOLOGII PRZEDSIĘWZIĘCIA................................... 150
7.1. Instalacja termicznego przekształcania odpadów ....................................................... 150
7.1.1. Zakładane parametry techniczne instalacji .......................................................... 150
7.1.2. Przebieg procesu termicznego Przekształcania resztkowych odpadów
komunalnych .................................................................................................................. 156
7.1.3. Wyposażenie technologiczne ............................................................................... 169
7.1.3.1. Waga pomostowa i stanowisko ważenia ....................................................... 169
7.1.3.2. Piec do spalania odpadów komunalnych i osadów ściekowych ................... 169
7.1.3.3. Kocioł odzysknicowy .................................................................................... 175
7.1.3.4. System oczyszczania spalin .......................................................................... 177
7.2. Charakterystyka technologii – instalacja do waloryzacji żużli wraz z odzyskiem metali
............................................................................................................................................ 187
7.2.1. Przebieg procesu waloryzacji żużla ..................................................................... 187
7.2.2. Standardy i normy ................................................................................................ 191
7.2.3. Przykłady zastosowania żużla w przemyśle......................................................... 192
7.3. Charakterystyka technologii – instalacja do zestalania i chemicznej stabilizacji ....... 195
7.3.1. Przebieg procesu zestalania i stabilizacji odpadów poprocesowych ................... 195
7.4. Zapotrzebowanie na media podczas eksploatacji........................................................ 198
7.5. Zabezpieczenia INSTALACJI .................................................................................... 202
8. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM
PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA
ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA OBJĘTYCH OCHRONĄ NA
PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY 205
8.1. Warunki klimatyczne .................................................................................................. 205
8.2. Jakość powietrza ......................................................................................................... 206
4
8.3. Geomorfologia ............................................................................................................ 207
8.4. Budowa geologiczna ................................................................................................... 208
8.5. Zjawiska geodynamiczne ............................................................................................ 212
8.6. Warunki geologiczne................................................................................................... 213
8.7. Hydrografia ................................................................................................................. 215
8.8. Warunki hydrogeologiczne ......................................................................................... 216
8.9. Aktualne ukształtowanie terenu .................................................................................. 218
8.10. Gleby i użytkowanie gruntów ................................................................................... 220
8.11. Flora i fauna .............................................................................................................. 221
8.12. Obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 ...................................................... 221
8.13. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania
przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i
opiece nad zabytkami ......................................................................................................... 223
9. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
WYBRANEGO WARIANTU REALIZACJI INWESTYCJI, W TYM RÓWNIEŻ
WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ, A TAKŻE MOŻLIWEGO
TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ................................ 226
9.1. Oddziaływanie na stan jakości powietrza atmosferycznego ....................................... 226
9.1.1. Przedmiot i zakres analizy.................................................................................... 226
9.1.2. Wymagania formalno - prawne ............................................................................ 226
9.1.3. Syntetyczna charakterystyka technologii w aspekcie emisji zanieczyszczeń .. 230
9.1.4. Metodyka obliczania stanu jakości powietrza ...................................................... 242
9.1.5. Analiza uciążliwości ........................................................................................ 242
9.1.5.1. Warunki meteorologiczne i analiza szorstkości terenu ................................. 242
9.1.5.2. Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego ...................................... 245
9.1.5.3. Źródła emisji ............................................................................................. 245
9.1.5.4. Obliczenia emisji z poszczególnych źródeł .............................................. 249
9.1.5.5. Obliczenia uciążliwości ............................................................................ 257
9.1.5.6. Ocena uciążliwości ................................................................................... 262
9.1.5.7. Wnioski i zalecenia ....................................................................................... 263
9.2. Oddziaływanie na klimat akustyczny.......................................................................... 264
9.3. Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe .............................................. 275
9.3.1. Pobór wody .......................................................................................................... 275
9.3.2. Emisja zanieczyszczeń do wód ............................................................................ 277
9.3.2.1. Ścieki przemysłowe....................................................................................... 277
9.3.2.2. Ścieki bytowe ................................................................................................ 279
9.3.2.3. Wody opadowe i roztopowe .......................................................................... 279
9.4. Gospodarka odpadami ................................................................................................. 280
9.4.1. Ilość, rodzaje oraz sposób postępowania z odpadami .......................................... 281
9.5. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, gleby............................................................. 291
9.6. Oddziaływanie na krajobraz ........................................................................................ 291
9.7. Oddziaływanie na ludzi, faunę i florę ......................................................................... 291
9.8. Wpływ na obszary przyrodniczo cenne, w tym na Obszary Natura 2000 .................. 293
9.9. Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne .............................. 294
9.10. Oddziaływanie transgraniczne .................................................................................. 294
9.11. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych ............................................................... 295
9.12. Poważne awarie przemysłowe .................................................................................. 295
9.12.1. Przykładowe zabezpieczenia na wypadek awarii przemysłowych .................... 298
10. Uzasadnienie wybranego wariantu ze wskazaniem oddziaływania przedsięwzięcia na
środowisko, w szczególności ludzi, zwierzęta, rośliny, powierzchnię ziemi, wodę, powietrze,
5
klimat, dobra materialne, dobra kultury, krajobraz, oraz wzajemne oddziaływanie między
elementami ............................................................................................................................. 300
10.1. Oddziaływanie na ludzi ............................................................................................. 302
10.2. Oddziaływanie na przyrodę i krajobraz .................................................................... 302
10.3. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i warunki gruntowo - wodne ....................... 302
10.4. Oddziaływanie na powietrze i klimat ........................................................................ 302
10.5. Oddziaływanie na dobra materialne, kultury ............................................................ 303
10.6. Oddziaływanie na obszary Natura 2000.................................................................... 303
10.7. Wzajemne oddziaływanie na środowisko - podsumowanie ...................................... 303
11. OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH ORAZ OPIS
PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO
PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE,
POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-, ŚREDNIO I
DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO
WYNIKAJĄCE Z ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA, WYKORZYSTANIE
ŚRODOWISKA, EMISJI ....................................................................................................... 305
12. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE,
OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT
OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ........................ 308
12.1. Metody ochrony powietrza........................................................................................ 308
12.2. Metody ochrony przed nadmiernym hałasem ........................................................... 309
12.3. Metody ochrony wód powierzchniowych, podziemnych ......................................... 310
12.4. Gospodarka odpadami ............................................................................................... 311
12.5. Metody ochrony przyrody i krajobrazu ..................................................................... 311
12.6. Ludzie, zwierzęta i rośliny ........................................................................................ 312
12.7. Metody ochrony obszarów Natura 2000 ................................................................... 312
12.8. Metody ochrony Zabytków i dóbr kultury ................................................................ 312
12.9. Metody ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym ............................ 313
13. PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z TECHNOLOGIĄ
SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA O KTÓRYCH MOWA W ART. 143 USTAWY PRAWO
OCHRONY ŚRODOWISKA. PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNIKI Z
NAJLEPSZĄ DOSTĘPNĄ TECHNIKĄ BAT...................................................................... 314
13.1. Zgodność proponowanej technologii z rozporządzeniem w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów ....................... 319
13.2. Porównanie proponowanej technologii z BAT ......................................................... 323
14. WSKAZANIE CZY DLA PRZEDSIĘWZIĘCIA KONIECZNE JEST USTANOWIENIE
OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA W ROZUMIENIU PRZEPISÓW
USTAWY Z DNIA 27 KWIETNIA 2001 R. – PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA, ORAZ
OKREŚLENIE GRANIC TAKIEGO OBSZARU, OGRANICZEŃ W ZAKRESIE
PRZEZNACZENIA TERENU, WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DOTYCZĄCYCH
OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I SPOSOBÓW KORZYSTANIA Z NICH ..................... 337
15. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z
PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM ORAZ ZAGROŻENIA I KORZYŚCI DLA
INNYCH UŻYTKOWNIKÓW ŚRODOWISKA .................................................................. 338
16. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA
PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE JEGO BUDOWY I EKSPLOATACJI LUB
UŻYTKOWANIA, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY
OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ........................ 341
16.1. Etap budowy.............................................................................................................. 341
6
16.2. Etap eksploatacji ....................................................................................................... 341
16.2.1. Monitoring emisji zanieczyszczeń powietrza .................................................... 342
16.2.1.1. Wymagania formalno-prawne ..................................................................... 342
16.2.1.2. Wymagania w stosunku do ZTPOK............................................................ 346
16.2.2. Monitoring parametrów procesowych ............................................................... 347
16.2.3. Monitoring hałasu .............................................................................................. 348
16.2.4. Monitoring wód podziemnych ........................................................................... 349
16.2.5. Monitoring poboru wody i wytwarzanych ścieków ........................................... 349
16.2.6. Gospodarka odpadami ........................................................................................ 349
16.2.7. Monitoring gleb .................................................................................................. 350
16.2.8. Pozostałe systemy kontroli ................................................................................. 350
17. WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI
LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC
RAPORT ................................................................................................................................ 351
18. WSKAZANIE KONIECZNOŚCI PONOWNEGO PRZEPROWADZENIA OCENY
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ........................................................................... 352
19. WNIOSKI......................................................................................................................... 353
20. ZAŁĄCZNIKI .................................................................................................................. 355
7
SPIS SKRÓTÓW
Organy, instytucje, jednostki zarządzające
ZTPOK
WIOŚ
UE
MRR
Dokumenty strategiczne
KPGO 2010
MPZP
PGO
POIiŚ
PGOW
SWiZR
PRL
LPR
PPOŚ
Zbiory orzeczeń
Dz.U.
M.P.
t.j.
Akty prawne
Ustawa Prawo ochrony środowiska
Ustawa o wprowadzeniu ustawy Prawo
ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz
zmianie niektórych ustaw
Ustawa o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko
ustawa o odpadach
ustawa o zapobieganiu szkodom w
środowisku i ich naprawie
ustawa o ochronie przyrody
Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów
Komunalnych
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
Unia Europejska
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Krajowy plan gospodarki odpadami 2010
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
Powiatowy Plan gospodarki odpadami 2010 dla Miasta
Ruda Śląska
Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko”
Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami
Województwa Śląskiego na lata 2009 – 2010
z perspektywą na lata 2011 - 2018
Strategia Wewnętrznego i Zintegrowanego Rozwoju
Miasta Ruda Śląska do 2015 r.
Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Ruda Śląska na lata
2007-2013
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Ruda Śląska na
lata 2007-2015
Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla miasta
Ruda Śląska
Dziennik Ustaw
Monitor Polski
Tekst jednolity
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony
środowiska (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150
z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu
ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach
oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2001, Nr 100,
poz. 1085 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008, Nr 199,
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j Dz.
U. 2007, Nr 39 poz. 251 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu
szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. 2007,
Nr 75 poz. 493 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody
8
ustawa Prawo geologiczne i górnicze
ustawa Prawo budowlane
ustawa Prawo wodne
ustawa o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami
ustawa Prawo energetyczne
ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i
elektronicznym
ustawa o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych
ustawa o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym
dyrektywa w sprawie spalania odpadów
dyrektywa w sprawie odpadów
oraz uchylająca niektóre dyrektywy
dyrektywa w sprawie składowania odpadów
dyrektywa w sprawie zintegrowanego
zapobiegania zanieczyszczeniom i ich
kontroli
dyrektywa Ptasia
dyrektywa Siedliskowa
dyrektywa w sprawie oceny
i zarządzania hałasem w środowisku
dyrektywa w sprawie wspierania kogeneracji
w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło
użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz
zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG
(tj. Dz. U. 2009, Nr 151, poz.1220 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i
górnicze (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z
późn. zm.)
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j.
Dz. U z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz.
U. z 2005 r. nr 239, poz. 2019 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i
opiece nad zabytkami (Dz. U. 2003 Nr 162, poz. 1568
z późn. zm.)
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne
(t.j. Dz. U. 2006, Nr 89, poz. 625 z późn. zm. )
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie
elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. 2005, Nr 180,
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach
i odpadach opakowaniowych (Dz. U. 2001, Nr 63, poz.
638 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003, Nr
80, poz. 717 z późn. zm.)
Dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania
odpadów
Dyrektywa 2008/98/WE, Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów
oraz uchylająca niektóre dyrektywy
Dyrektywa 99/31/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie
składowania odpadów
Rady z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie
zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich
kontroli
Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979
r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa
Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w
sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej
fauny i flory
Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie oceny i
zarządzania hałasem w środowisku
Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania
kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło
użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz
9
dyrektywa w sprawie zbliżenia
ustawodawstwa Państw Członkowskich
odnoszących się do emisji hałasu do
środowiska przez urządzenia używane na
zewnątrz pomieszczeń
dyrektywa w sprawie opakowań
i odpadów opakowaniowych
dyrektywa i jej nowelizacja, dotycząca
odpadów opakowaniowych i określającej
konieczność uzyskania 60 % poziomu
odzysku tych odpadów
dyrektywa w sprawie jakości powietrza i
czystego powietrza dla Europy
zalecenia w sprawie wytycznych dotyczących
zmodyfikowanych przejściowych metod
obliczeniowych dla hałasu przemysłowego,
lotniczego, ruchu kołowego oraz ruchu
szynowego, oraz danych o emisji
rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu
w środowisku
rozporządzenie w sprawie zasadniczych
wymagań dla urządzeń używanych na
zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji
hałasu do środowiska
rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w
środowisku oraz sposobów sprawdzania
dotrzymania tych poziomów
rozporządzenie w sprawie warunków,
w których uznaje się, że odpady nie są
niebezpieczne
rozporządzenie w sprawie warunków, jakie
należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do
wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji
szczególnie szkodliwych dla środowiska
wodnego
rozporządzenie w sprawie dokonywania
oceny poziomów substancji w powietrzu
zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG
Rady z dnia 8 maja 2000r. w sprawie zbliżenia
ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących
się do emisji hałasu do środowiska przez urządzenia
używane na zewnątrz pomieszczeń,
Dyrektywa 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów
opakowaniowych (zm. 1882/2003/WE, 2004/12/WE,
2005/20/WE)
Dyrektywa 94/62/WE i jej nowelizacja, dotycząca
odpadów opakowaniowych i określającej konieczność
uzyskania 60 % poziomu odzysku tych odpadów
Dyrektywa PE i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja
2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystego
powietrza dla Europy
Zalecenia Komisji Wspólnot Europejskich
2003/613/EC w sprawie wytycznych dotyczących
zmodyfikowanych przejściowych metod
obliczeniowych dla hałasu przemysłowego, lotniczego,
ruchu kołowego oraz ruchu szynowego, oraz danych o
emisji
Rozporządzenie Ministra Środowiska dnia 14 czerwca
2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w
środowisku (Dz. U 2007, Nr 120 poz. 826)
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia
21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań
dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w
zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz.U.2005, Nr.
263 poz.2202 z późn. zm.)
Rozporządzenie Ministra Środowiska
z 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku
oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych
poziomów (Dz.U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w których
uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne
(Dz. U. 2004, Nr 128, poz. 1347)
24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy
spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do
ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie
szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 r.
Nr 137, poz. 984 z późn. zm.)
17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny
10
rozporządzenie w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu
rozporządzenie w sprawie wymagań
w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości
emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody
rozporządzenie w sprawie kryteriów
i sposobu oceny stanu wód podziemnych
rozporządzenie w sprawie standardów
jakości gleby oraz standardów jakości ziemi
rozporządzenie w sprawie rodzajów
instalacji mogących powodować znaczne
zanieczyszczenie poszczególnych elementów
przyrodniczych albo środowiska jako całości
rozporządzenie w sprawie określenia
przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko oraz
szczegółowych uwarunkowań związanych z
kwalifikowaniem przedsięwzięcia do
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na
środowisko
rozporządzenie w sprawie katalogu odpadów
rozporządzenie w sprawie wzorów
dokumentów stosowanych na potrzeby
ewidencji odpadów
dotyczących prowadzenia procesu
termicznego przekształcania odpadów
zmienione rozporządzeniem Ministra
Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z
dnia 22 grudnia 2003 r.
rozporządzenie w sprawie informacji
dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2009, Nr 5,
poz. 31)
3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. 2008, Nr 47, poz. 281)
4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie
prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz
pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. 2008, Nr
206, poz. 1291)
23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny
stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008 Nr 143, poz.
896)
9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości
gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. 2002 Nr
165, poz. 1359)
26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji
mogących powodować znaczne zanieczyszczenie
poszczególnych elementów przyrodniczych albo
środowiska jako całości (Dz. U.2002, Nr 122, poz.
1055)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
9 listopada 2004 r. w sprawie określenia przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz
szczegółowych uwarunkowań związanych z
kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia
raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. 2004,
Nr 257., poz. 2573; z późn. zm.)
27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.
U. 2001, Nr 112, poz. 1206)
Rozporządzenie ministra Środowiska z dnia
14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów
stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U.
2006 Nr 30, poz. 213)
21 marca 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących
prowadzenia procesu termicznego przekształcania
odpadów (Dz. U. 2002,. Nr 37, poz. 339), zmienione
rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2003 r. (Dz. U.
2004, Nr 1, poz. 2)
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia
23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej
11
oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
rozporządzenie w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji
rozporządzenie w sprawie kryteriów oraz
procedur dopuszczania odpadów do
składowania na składowisku odpadów
danego typu, zmienione Rozporządzeniem
Ministra Gospodarki z dn. 12 czerwca 2007 r.
rozporządzenie w sprawie rocznych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych
i poużytkowych określające poziomy
odzysku i recyklingu do roku 2014
projekt rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 24 listopada 2008 w sprawie
szczegółowych warunków technicznych
kwalifikowania części energii odzyskanej
z termicznego przekształcania odpadów
komunalnych jako energii z odnawialnego
źródła energii
rozporządzenie w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną
rozporządzenie w sprawie typów siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków roślin i
zwierząt, wymagających ochrony w formie
wyznaczenia obszarów Natura 2000
rozporządzeniem w sprawie ustalenia
geotechnicznych warunków posadowienia
obiektów budowlanych
rozporządzenie w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinny odpowiadać
dokumentacje hydrogeologiczne i
geologiczno – inżynierskie
rozporządzenie w sprawie projektu prac
geologicznych
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. 2003, Nr
120 poz. 1126)
20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z
instalacji (Dz. U. 2005, Nr 260, poz. 2181)
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy
z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz
procedur dopuszczania odpadów do składowania na
składowisku odpadów danego typu (Dz. U. 2005, Nr
186 poz. 1553), zmienione Rozporządzeniem Ministra
Gospodarki z dnia 12 czerwca 2007 r. (Dz. U. 2007,
Nr 121, poz. 832)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 14 czerwca
2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i
recyklingu odpadów opakowaniowych i
poużytkowych (Dz. U. 2007 Nr 109, poz. 752)
określające poziomy odzysku i recyklingu do roku
2014
Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 24 listopada 2008 r. w sprawie szczegółowych
warunków technicznych kwalifikowania części energii
odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów
komunalnych jako energii z odnawialnego źródła
energii
28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U.
2004 Nr 220 poz. 2237)
16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt,
wymagających ochrony w formie wyznaczenia
obszarów Natura 2000 (Dz.U.2005 Nr 94 poz. 795)
Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 24 września 1998 r. w sprawie
ustalenia geotechnicznych warunków posadowienia
obiektów budowlanych (Dz. U. 1998 Nr 126, poz.
839)
3 października 2005 r. w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentację
hydrogeologiczne i geologiczno – inżynierskie (Dz. U.
Nr 201, poz. 1673)
19 grudnia 2001 r. w sprawie projektu prac
12
geologicznych (Dz. U. 2001 Nr 153, poz. 1777)
rozporządzenie określające kryteria
niedopuszczania odpadów do składowania ze 12.06.2007 r. ( Dz. U. 2007 Nr 121, poz. 832)
określające kryteria niedopuszczania odpadów
względu na zawartość węgla organicznego
powyżej 5% suchej masy, jak i wartości ciepła do składowania ze względu na zawartość węgla
organicznego powyżej 5% suchej masy, jak i wartości
spalania powyżej 6 MJ/kg suchej masy
ciepła spalania powyżej 6 MJ/kg suchej masy
(obowiązek od 1 stycznia 2013 roku)
(obowiązek od 1 stycznia 2013 roku)
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia
21 marca 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących
dotyczących prowadzenia procesu
prowadzenia procesu termicznego przekształcania
odpadów (Dz. U. 2002 Nr 37, poz. 339 z późn. zm..)
zmienione rozporządzeniem Ministra Gospodarki,
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2003 r.
(Dz. U. 2004, Nr 1, poz. 2)
ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 166/2006
Rozporządzenie E - PRTR nr 166/2006
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
z dnia 18 stycznia 2006 r. w sprawie ustanowienia
Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu
Zanieczyszczeń i zmieniające
dyrektywę Rady 91/689/EWG i 96/61/WE
Procesy odzysku zgodnie z załącznikiem nr 5 do ustawy o odpadach
recykling lub regeneracja substancji organicznych,
R3
które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając
kompostowanie i inne biologiczne procesy
przekształcania)
Procesy unieszkodliwiania zgodnie z załącznikiem nr 6 do ustawy o odpadach
Termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub
D10
urządzeniach zlokalizowanych na lądzie
Procesy odzysku zgodnie z z załącznikiem II do dyrektywy w sprawie odpadów oraz uchylającej
niektóre dyrektywy
wykorzystanie głównie jako paliwa lub innego środka
R1
wytwarzania energii
Inne
Best Available Techniques (najlepsze dostępne
BAT
techniki)
BAT Reference Notes (Dokumenty referencyjne BAT)
BREF
Fundusz Spójności
FS
Straty przy prażeniu
LOI
Mega gramy (tony)
Mg
Produkt krajowy brutto
PKB
Zawartość ogólnego węgla organicznego
TOC
Lotne popioły
LP
Stałe pozostałości z oczyszczania spalin
POS
Mechaniczno biologiczne przekształcanie odpadów
MBT
Europejski Rejestr Uwalniania i Transferu
E - PRTR
Zanieczyszczeń
13
1. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Przedmiotem opracowania jest raport, który został przygotowany na etapie poprzedzającym
uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia
pn. Budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów (ZTPOK) w Rudzie
Śląskiej przy ulicy Szyb Walenty dla Górnośląskiego Związku Metropolitalnego.
Celem raportu jest identyfikacja, udokumentowanie i określenie wpływu oraz uciążliwości
dla środowiska Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów (ZTPOK).
W omawianym dokumencie przedstawiono następujące warianty lokalizacyjne
i technologiczne:
1. wariant lokalizacyjny – rozpatrzono w nim 9 możliwych lokalizacji ZTPOK wraz
z wyborem optymalnej lokalizacji.
Do jej wyboru wykorzystano 3 analizy
– punktową - ekspercką,
- analizę SWOT,
- analizę wielokryterialną, (pełna analiza lokalizacji znajduje się w załączniku nr 3 do
raportu)
2. wariant technologiczny – który zawierał poniższe opcje:
• termiczne przekształcanie odpadów – przeanalizowane tu zostały czynniki
technologiczne i metody termicznego przekształcania odpadów komunalnych:
- analiza ze względu na metodykę prowadzenia procesu:
technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych,
technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych,
technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem
procesu pirolizy i zgazowania,
- analiza metod oczyszczania spalin:
metoda sucha,
metoda półsucha,
metoda mokra.
• mechaniczno–biologiczne przekształcanie
odpadów
(MBT)
–
gdzie
przeanalizowano
i
porównano
metody
mechaniczno-biologiczne
(unieszkodliwianie
odpadów,
przygotowanie
odpadów
jako
paliwa
energetycznego) ze względu na wpływ na środowisko oraz możliwości zastąpienia
ZTPOK.
Do wyboru optymalnej lokalizacji wykorzystano 3 metody analiz zazwyczaj stosowanych
w tego rodzaju przypadkach:
- analizę punktową - ekspercką,
- analizę SWOT,
- analizę wielokryterialną.
Analiza punktowa - ekspercka
Dla obiektywizacji oceny wybrano kryteria opisujące sytuację w sposób kompleksowy
i obiektywny.
14
Na potrzeby analizy przyjęto następujące grupy kryteriów:
1. techniczno – prawne,
2. terenowe,
3. ekologiczne,
4. komunikacyjne i logistyczne,
5. społeczne,
6. ekonomiczne.
Ocena poszczególnych kryteriów odbywała się w skali 0-3, gdzie 0 – ocena niedostateczna,
a 3 – ocena bardzo dobra.
Wyniki analizy:
1. Lokalizacja nr 8. Ruda Śląska – działka obok Carbo-Energia” Sp. z o.o. (58
punktów) z liczbą ocen bardzo dobrych (15) i dobrych (6),
2. Lokalizacja nr 9. EC Zabrze S.A. (48 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (9)
i ocen dobrych (6),
3. Lokalizacja nr 5. – Mysłowice północ ul. Katowicka (48 punktów), z liczbą ocen
bardzo dobrych (4) i dobrych (16),
4. Lokalizacja nr 4. - Katowice – Szopienice, ul. Krakowska (48 punktów), z liczbą
ocen bardzo dobrych (4) i dobrych (16),
5. Lokalizacja nr 3. - Sosnowiec Środula Północ (47 punktów), z liczbą ocen bardzo
dobrych (7) i dobrych (10),
6. Lokalizacja nr 1. Lipówka II – Dąbrowa Górnicza (44 punktów) , z liczbą ocen
7. Lokalizacja nr 7. Elektrownia Halemba (43 punktów), z liczbą ocen bardzo
dobrych (6) i ocen dobrych (7),
8. Lokalizacja nr 2. – Sosnowiec, okolice ul. Grenadierów (40 punktów), z liczbą
ocen bardzo dobrych (3) i dobrych (11).
9. Lokalizacja nr 6. - Mysłowice południowy wschód (39 punktów), z liczbą ocen
Analiza SWOT
Analiza SWOT wykorzystywana jest przede wszystkim w zarządzaniu przedsiębiorstwami,
ale może być również zastosować jako narzędzie pomocnicze przy ocenie porównawczej
rozwiązania planistycznego, w tym przypadku lokalizacji ZTPOK dla Rudy Śląskiej.
Analiza SWOT polega na segregacji posiadanych informacji dla każdej z analizowanych
lokalizacji, następnie ocenie i określeniu w obszarze czterech grup czynników strategicznych.
Dla każdej z podanych ocen lokalizacji sprecyzowano:
Mocne strony (Strenghts) S: czynniki wewnętrzne - wszystkie fakty, okoliczności,
które stanowią atut, przewagę, zaletę realizacji projektu w analizowanej lokalizacji,
Słabe strony (Weaknessses) W: czynniki wewnętrzne - okoliczności, które aktualnie
stanowią słabość, wadę, barierę dla realizacji projektu w opisywanej lokalizacji,
15
Szanse (Opportunities) O: czynniki zewnętrzne - pozytywne zjawiska i tendencje,
które odpowiednio wykorzystane przy realizacji inwestycji staną się impulsem dla
rozwoju miasta, w szczególności dzielnicy, w której znajduje się lokalizacja
Zagrożenia (Treats) T: czynniki zewnętrzne - negatywne, natury społecznej,
ekologicznej lub technicznej, które mogą utrudnić, opóźnić a nawet uniemożliwić
realizację inwestycji w danej lokalizacji.
Według przeprowadzonej analizy optymalnym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie działki
inwestycyjnej – Lokalizacja nr 8. Ruda Śląska – działka obok Carbo-Energia” Sp. z o.o.
Analiza wielokryterialna
Dla sformułowania analizy wielokryterialnej rozpatrywanych lokalizacji ZTPO zostały
przyjęte identyczne kryteria dla wszystkich potencjalnych lokalizacji, które biorą pod uwagę
każde z wypracowanych w ramach analizy eksperckiej uwarunkowań. Oprócz tego kryteria
zostały wybrane w taki sposób, aby całościowo przedstawiały ocenę analizowanego
zagadnienia i możliwie w jak najwyższym stopniu wykluczyły subiektywizm oceny.
Obrane kryteria analizy:
• techniczno-prawne,
• terenowe,
• ekologiczne,
• komunikacyjne i logistyczne,
• społeczne,
• ekonomiczne.
Do oceny lokalizacji przyjęto powyższe kryteria, dla których rozpatrzono wszystkie możliwe
uwarunkowania, mogące wpłynąć na wybór optymalnej lokalizacji. Każde z kryteriów było
oceniane na podstawie przyjętych uwarunkowań według analizy punktowej od 0 do 3
punktów.
Przyjęto oceny:
0 – niedostateczną,
1 – ocena dostateczną,
2 – ocenę dobrą,
3 – ocenę bardzo dobrą.
Według tej analizy otrzymano następującą ocenę:
i ocen dobrych (6),
16
Dokonane obliczenia (modelowanie matematyczne) w ramach analizy wielokryterialnej
wskazały jako optymalną lokalizację Ruda Śląska – działka obok Carbo-Energia”
Sp. z o.o.
Zgodnie z wieloletnim doświadczeniem oraz wnioskami wynikającymi z przedstawionej
analizy wariantów najkorzystniejszym rozwiązaniem dla Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego jest realizacja przedsięwzięcia polegającego na budowie instalacji do
termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych, jako integralnego elementu
systemu gospodarki odpadami.
Przy wyborze technologii spalania zdecydowano się na spalanie rusztowe, z założeniem,
że w instalacji zostanie wykorzystany jeden z powszechnie stosowanych rusztów
(np. odmiany rusztów posuwisto-zwrotnych lub walcowych).
W Europie około 90% instalacji przeznaczonych do obróbki odpadów komunalnych
wyposażone jest w technologie rusztowe, najczęściej z rusztem posuwisto-zwrotnym.
Uwzględniając dodatkowe kryteria wynikające z uwarunkowań lokalnych zostały
zaproponowane dla ZTPOK następujące systemy oczyszczania spalin:
• usunięcie pyłów przy zastosowaniu filtrów tkaninowych,
• oczyszczanie spalin metodą półsuchą w celu redukcji kwaśnych związków SO2, HF, HCl,
połączonej z metodą strumieniowo-pyłową z wykorzystaniem węgla aktywnego w celu
redukcji metali ciężkich, dioksyn i furanów,
• odazotowania spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną redukcji emisji NOx metodą
SNCR przy wykorzystaniu mocznika.
Przeprowadzone analizy lokalizacyjne dotyczące potencjalnych rozpatrywanych lokalizacji
wskazała na najkorzystniejszą lokalizację na terenie Rudy Śląskiej – działka obok CarboEnergia” Sp. z o.o. przy ul. Szyb Walenty.
17
Należy podkreślić, że nieodzownym produktem procesu termicznego przekształcania
odpadów będzie produkcja energii elektrycznej i cieplnej. Wytwarzanie energii
pochodzącej ze spalania frakcji resztkowej odpadów komunalnych oraz suchych osadów
ściekowych pozwala na uniknięcie zamiennej emisji pochodzącej ze spalania paliw
konwencjonalnych. Dodatkowy odzysk energii z odpadów, z których już nic nie da się
odzyskać (surowce wtórne), jest przejawem racjonalnego działania w zakresie gospodarki
odpadami i oszczędności energetycznej, związanej z pozyskaniem znaczącego źródła energii
obecnie zaliczanego przez UE do odnawialnych źródeł energii.
Proponowana w Raporcie konfiguracja instalacji ZTPOK pozwala na przestrzeganie
wszystkich rygorystycznych wymagań dotyczących warunków termicznego przekształcania
odpadów, standardów emisji, efektywności energetycznej itd., zawartych w Dyrektywie
2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000 r.) w sprawie
spalania odpadów oraz w jej odpowiednikach w polskim prawie.
Lokalizacja inwestycji i stan istniejący – obecne zagospodarowanie terenu
inwestycyjnego
Teren przeznaczony na realizację przedsięwzięcia (ZTPOK) jest na działkach nr 745/473,
746/473, 749/485, 752/494, obręb 0001 Ruda Śląska. Jest to teren o powierzchni ok. 6,0599
hektarów. Teren inwestycyjny jest objęty miejscowym planem zagospodarowania
przestrzennego dla Miasta Ruda Śląska – uchwała Nr 1066/LXI/2006 Rady Miejskiej w
Rudzie Śląskiej z dnia 22.06.2006 r.
Lokowanie inwestycji takiej jak ZTPOK jest zgodne z zapisami obowiązującego
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla miasta Ruda Śląska.
Teren znajduje się w centralno – zachodniej części Rudy Śląskiej, na obszarze Śląskiego
Parku Przemysłowego, na wschód od Zakładu Ciepłowni Przemysłowych „Carbo-Energia”
Sp. z o.o. Utworzenie w tym rejonie Śląskiego Parku Przemysłowego, spowoduje w sposób
naturalny dalsze zwiększenie zapotrzebowania zarówno na energię elektryczną jak i na ciepło
a prawdopodobnie także na parę technologiczną. Teren planowanego przedsięwzięcia ma
obecnie charakter przemysłowy, tym samym lokalizacja zakładu nie powinna wpłynąć na
obniżenie wartości nieruchomości w strefie zabudowy mieszkaniowej.
Najbliższa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest w odległości około 800 m
w kierunku północnym i północno-wschodnim.
Z uwagi na to, że lokalizacja przedsięwzięcia mieści się obok terenu funkcjonującego Zespołu
Ciepłowni Przemysłowych „Carbo-Energia” Sp. z o.o. istnieje możliwość bezpośredniego
włączenia instalacji ZTPOK w system ciepłowniczy miasta. Obecnie bezpośredni dojazd do
terenu inwestycyjnego odbywa się z ul. Szyb Walenty. Dobre warunki transportowe stworzy
planowana trasa DW 925–NS. Zapewniała będzie ona pełne skomunikowanie Autostrady A4
i Drogowej Trasy Średnicowej, na którą zostanie skierowane ok. 70% ruchu odbywającego
się do i z terenu ZTPOK. W bezpośrednim sąsiedztwie wskazanej lokalizacji dla instalacji
ZTPOK zaplanowane są dwa węzły komunikacyjne. Wskazana działka nie ma połączenia
18
kolejowego. W bezpośrednim otoczeniu działki brak zabudowy mieszkaniowej. Lokalizacja
w bezpośredniej bliskości drogi DTŚ jest niezwykle sprzyjająca w zakresie planowanej
inwestycji. Ruch kołowy związany z transportem odpadów do zakładu termicznego wzrośnie
o ułamek procenta (już dzisiaj jest tam ruch na poziomie kilkunastu tysięcy pojazdów na
dobę). Rozpoczynająca się inwestycja w zakresie drogi NS to kolejny sprzyjający element,
gwarantujący, że oddziaływanie ruchu kołowego na drogi lub obszary zamieszkane będzie
nieznaczne. Na terenie zabudowy mieszkaniowej pozostanie taka sama ilość samochodów
obsługujących odbiór odpadów co obecnie, a ich wzrost może być związany z rozwojem tych
terenów i konieczną obsługą służb komunalnych.
Realizowane w Rudzie Śląskiej inwestycje drogowe przyczynią się do lepszego
skomunikowania przedmiotowej inwestycji:
w maju 2010 r. oddano do użytku przebudowany odcinek ul. Szyb Walenty, której
parametry dostosowano do wzmożonego ruchu pojazdów ciężkich,
obecnie trwa procedura na wyłonienie wykonawcy robót budowy odcinka trasy N-S –
etap I, który połączy DTŚ z ulicą 1 Maja przy skrzyżowaniu z ul. Szyb Walenty.
Zakończenie realizacji zadania przewidziane jest w III kwartale 2012 r.,
Miasto Ruda Śląska posiada dokumentację projektową na realizację etapu II trasy N-S.
Przedmiotem inwestycji jest budowa odcinka od ul. 1Maja (etap I) do ulicy Kokota wraz
z dwoma węzłami dwupoziomowymi na połączeniu z ulicami Bukową i Kokota. Zakres
inwestycji obejmuje również połączenie ulicy Bukowej z ulicą K. Niedzieli, co ułatwi dojazd
w kierunku Zabrza i Gliwic. W przypadku uzyskania dofinansowania ze środków
zewnętrznych, Miasto przystąpi do realizacji etapu II. W kolejnych latach planowana jest
realizacja dalszych odcinków trasy N-S, które połączą ulicę Kokota (etap II) z autostradą A-4,
co pozwoli na dojazd do spalarni od węzła Wirek. Zaprojektowana jest również przebudowa
ulicy Kokota. W przypadku przyznania środków Miasto przystąpi do przebudowy. Biorąc pod
uwagę długość cyklu inwestycyjnego budowy spalarni odpadów, można przypuszczać,
że w tym samym okresie zostaną oddane do użytkowania lub będą w fazie realizacji zadania
ujęte w w/w punktach. W takim przypadku dojazd do spalarni od strony Drogowej Trasy
Średnicowej oraz od autostrady A-4 (węzeł Wspólna) nie będzie stwarzał utrudnień
komunikacyjnych na terenie Rudy Śląskiej.
Reasumując powyższe należy przyjąć, że ruch samochodów związanych z transportem śmieci
na terenach mieszkaniowych pozostanie na tym samym poziomie, natomiast ruch
samochodów z innych gmin będzie korzystał z omawianego powyżej planowanego
i będącego w części realizacji układu komunikacyjnego. Ruch kołowy związany
z transportem odpadów do ZTPOK nie będzie miał negatywnego wpływu na środowisko,
ponieważ w głównej mierze odbywać się będzie poza obszarami zabudowanymi.
W analizowanym obszarze nie istnieją tereny o statusie parku narodowego, leśnego
kompleksu promocyjnego, obszaru ochrony uzdrowiskowej ani objęte ochroną
konserwatorską. Prawie całkowitą powierzchnię działki pod inwestycję stanowią szkody
pokopalniane nie pokryte żadną szatą roślinną. Budowa geologiczna i hydrogeologiczna
umożliwia lokalizację instalacji ZTPOK, tym niemniej obszar ten posiada trudne i złożone
warunki gruntowe.
19
Zdjęcie 1 i 2. – Przedstawiają teren omawianej lokalizacji
Inwestycja ZTPOK nie będzie powodować negatywnego oddziaływania na obiekty objęte
ochroną konserwatorską, zarówno w fazie realizacji, eksploatacji oraz likwidacji.
20
Lokalizacja planowanej inwestycji
Źródło: www.google.pl
Opis zaproponowanej technologii
W ramach ZTPOK przewidziana jest instalacja maszyn i urządzeń energetycznych, które
pozwolą na maksymalne wykorzystanie energii wytwarzanej w wyniku pracy linii
termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Turbina upustowo-kondensacyjna
pozwoli na jednoczesną produkcję energii elektrycznej i cieplnej w trybie kogeneracji.
W wymienniku ciepła będzie podgrzewana woda sieciowa dla miejskiego sytemu
ogrzewania.
W ramach realizacji ZTPOK planuje się również linię do waloryzacji żużli pozostałych po
spalaniu odpadów. Proces waloryzacji polega na sezonowaniu przez okres od około miesiąca
do maksymalnie sześciu, a następnie zastosowanie mechanicznej obróbki z wydzieleniem
odpowiedniej (handlowej) frakcji żużla oraz oddzieleniem metali żelaznych i nieżelaznych.
Gotowy produkt może być wykorzystany w budownictwie przemysłowym, czy też przy
budowie dróg.
Dla opisywanego przedsięwzięcia zakłada się następujące zakresy budowy instalacji:
• adaptacja terenu do nowych potrzeb,
• wybudowanie zakładu termicznego przekształcania o wydajności 500 000 Mg/rok
zawierającego dwie niezależne linie technologiczne każda o wydajności 32 Mg/h przy
wartości opałowej 9,32 MJ/kg, przewiduje przekształcanie odpadów komunalnych
(do 70%), wysuszonych osadów ściekowych oraz balastu z innych instalacji do
przetwarzania odpadów komunalnych (sortownia i kompostownia). Zakłada się pracę
ciągłą przez 24h na dobę, 7 dni w tygodniu z gwarantowaną ilością godzin
dyspozycyjności 8000 h/rok dla każdej z linii. Dla umożliwienia ciągłej eksploatacji
ZTPOK w ciągu roku należy zapewnić możliwość eksploatowania każdej z linii
osobno (przy wyłączonej drugiej linii),
21
• wykonanie instalacji waloryzacji żużli w celu dalszego ich zagospodarowania dla
celów przemysłowych. Szacunkowa produkcja roczna żużli poprocesowych z dwóch
linii termicznego przekształcania – około 145 000 Mg/rok,
• wykonanie instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych
pozostałości z procesu oczyszczania spalin,
• wykonanie podłączenia instalacji do miejskiej sieci ciepłowniczej oraz sieci
elektroenergetycznej.
Podstawowe parametry ZTPOK
Nominalna wydajność jednej linii
Mg/h
32
termicznego przekształcania
Ilość linii termicznego
2
przekształcania
Minimalny czas pracy jednej linii
H
8000
Instalacja waloryzacji żużla
Mg/rok
Ok. 145 000
Instalacja zestalania i chemicznej
stabilizacji pyłów i stałych
Mg/rok
Ok. 33 000
pozostałości z oczyszczania spalin
Rodzaje termicznie przekształcanych odpadów
Zmieszane odpady komunalne
Mg/rok
481 700
Nominalna wartość opałowa
kJ/kg
9 320
Wysuszone osady ściekowe
Mg/rok
18 300 (90% s.m.)
kJ/kg
12 600
Technologia
Piec
rusztowe
Ruszt
pochylony lub poziomy
Kocioł parowy
odzysknicowy
Turbina
upustowo-kondensacyjna
Technologia oczyszczania spalin
Rodzaj oczyszczania
Metoda
Odczynnik
Odsiarczanie spalin
Pół-sucha
Mleczko wapienne
Odazotowanie spalin
SNCR
Mocznik stały
Redukcja dioksyn, furanów i metali
Strumieniowo-pyłowa
Węgiel aktywny
ciężkich
Parametry pary przegrzanej
Ciśnienie
MPa
4
Temperatura
°C
400
Strumień pary na jeden kocioł
Mg/h
92,6
Sprawność kotła
%
83
Temperatura spalin
komora paleniskowa
°C
~1000
komora dopalenia
°C
Min. 850
Źródło: opracowanie własne
Planowana instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych i osadów
ściekowych oparta zostanie na nowoczesnej, technicznie dojrzałej technologii spalania
odpadów w piecu z paleniskiem rusztowym. Do termicznego przekształcania kierowane będą
tzw. resztkowe odpady komunalne, z których na wcześniejszym, nadrzędnym etapie ich
zagospodarowania, zostały wysegregowane użyteczne surowce wtórne oraz wysuszone osady
22
ściekowe. Odpady resztkowe nie będą ponownie segregowane lub specjalnie
przygotowywane, lecz bezpośrednio kierowane do leja zasypowego pieca, stanowiąc w ten
sposób źródło odzysku energii zawartej w odpadach. Proces termicznego przekształcania
odpadów przebiegać będzie autotermicznie, to znaczy, że nie będzie wymagać wspomagania
przy użyciu konwencjonalnego paliwa, a sam będzie źródłem energii, zamienianej dalej na
energię elektryczną i ciepło.
Zakłada się, że do termicznego przekształcania kierowane będą następujące rodzaje odpadów:
niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne,
osady ściekowe (osuszone),
inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki
odpadów inne niż wymienione w 19 12 11 (kod odpadu: 19 12 12). Będzie to balast
(frakcja energetyczna) pozostała po procesach odzysku odpadów tj. odpadów
materiałowych, odpadów wielkogabarytowych.
Przywożone odpady będą wyładowywane do wybetonowanego bunkra w zamkniętej hali
(pracującej w podciśnieniu celem eliminacji uciążliwości odorowych w trakcie rozładunku
i magazynowania w fosie), a następnie będą pobierane z fosy (za pomocą chwytaków) do
pieca bez wstępnej ich obróbki. Cały proces będzie przebiegać autotermicznie (bez
dostarczania dodatkowego źródła ciepła).
Proponuje się zastosowanie ruchomego rusztu mechanicznego poziomego lub pochylonego.
Nowoczesna i wielokrotnie sprawdzona w Europie konstrukcja rusztu, będzie składała się
z wielu sekcji ułożonych poprzecznie. Wykorzystanie tak rozwiązanego rusztu pozwala
osiągnąć następujące rezultaty:
specjalnie realizowany ruch rzędów ruchomych rusztowin poprawia jakość procesu
spalania, a tym samym przyczynia się bardzo do znacznego obniżenia emisji tlenku
węgla (CO),
rozwiązanie konstrukcyjne rusztu zapewnia idealną równomierność warstwy odpadów
na całej powierzchni rusztu,
rusztowiny (powinny być wykonane ze stali chromowej) odpowiednio zaprojektowane
zapewniają ich wydajne chłodzenie,
rozwiązanie konstrukcyjne rusztowin zapewnia możliwość ich samooczyszczania.
Kształt rusztowin i dostarczanie powietrza pierwotnego ma zapewnić zredukowanie do
minimum ilości drobnej frakcji przesiewanej pod ruszt, tzw. przesiewów i zapewnić nie tylko
wymaganą prawem ochrony środowiska jakość żużli i popiołów paleniskowych, ale także
regularne rozprowadzanie powietrza pierwotnego na całej powierzchni rusztu.
Powietrze pierwotne będzie kierowane w ściśle określonych proporcjach pod ruszt do jego
wydzielonych stref, dzięki czemu osiągane będą następujące funkcje:
pod ruszt kierowana jest wymagana procesem spalania, ściśle określona dla jego
poszczególnych stref, ilość powietrza o stałym, lecz regulowanym przepływie,
co gwarantuje wysoką jakość tego procesu, optymalnie zbliżoną do spalania
zupełnego i całkowitego,
kieruje i odprowadza drobną frakcję popiołów paleniskowych, również optymalnie
wypalonych, do lejów usytuowanych pod rusztem.
Komora paleniskowa wyposażona będzie w zasilane olejem opałowym palniki rozruchowowspomagające. Spełniają one podwójną rolę, umożliwiają dokonanie rozruchu instalacji
i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do min. 8500C, co jest
23
warunkiem wymagań prawnych ochrony powietrza dotyczących rozpoczęcia podawania
odpadów na ruszt oraz rolę wspomagającą, co może mieć miejsce, gdy np. obniży się na
skutek wahań wartości opałowej odpadów temperatura procesu. Palniki wspomagające muszą
wówczas zapewnić odpowiednio wysoką temperaturę spalin w komorze paleniskowej,
wynoszącą w najbardziej niekorzystnych warunkach co najmniej 850 °C przez minimum 2 s.
W przypadku gdy w strumieniu odpadów komunalnych jest powyżej 0,1 % związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor, temperatura zostanie podwyższona - min. 2 s.
w temp. min. 1100 °C.
W ramach realizacji przedsięwzięcia autorzy niniejszego raportu skorzystali z danych
dotyczących składu odpadów komunalnych na terenie GZM, z badań morfologicznych
dostępnych dla miast Katowice, Ruda Śląska, Sosnowiec. Ponadto w ramach w/w zadania
wykonywane są badania morfologiczne składu odpadów komunalnych dla pozostałych
11 miast należących do GZM, a wyniki za okres zimy 2009/2010 zostały uwzględnione
w niniejszym raporcie. Wyniki te są zawarte w Studium Wykonalności.
Część wyników zamieszczamy poniżej.
Wyniki wartości paliwowych dla miast Katowice, Ruda Śląska i Sosnowiec oraz średnią dla
całego obszaru GZM z okresu „zimowego” w ramach aktualnych badań
Rejon badań
Substancje
palne
Wilgotność
[%]
[% s.m.]
Ciepło
spalania
[MJ/kg
s.m.]
Wartość
opałowa
Zawartość Zawartość
chloru, Cl siarki SO 3
[MJ/kg]
[% s.m.]
[% s.m.]
14,99
7,73
0,21
0,39
Katowice
41,5
80,42
Sosnowiec
38,39
76,92
Ruda Śląska
40,26
73,17
13,45
7,25
0,24
0,32
Średnio GZM z
aktualnych
badań
35,69
69,02
13,55
8,01
0,25
0,47
7,09
0,16
Źródło: Opracowanie własne przez Socotec Polska Sp. z o.o.
Uśrednione wyniki badań właściwości paliwowych dla poszczególnych typów zabudowy
Rejon badań
Środowisko I
Zabudowa
wielorodzinna
blokowa
Środowisko II
Zabudowa
Wilgotność
[%]
Substancje
palne
[% s.m.]
Ciepło
spalania
[MJ/kg
s.m.]
Wartość
opałowa
[MJ/kg]
Zawartość
chloru, Cl
[% s.m.]
Zawartość
siarki SO 3
[% s.m.]
39,07
78,22
15,24
8,68
0,27
0,47
33,02
69,36
13,66
8,62
0,30
0,62
24
Rejon badań
wielorodzinna
zwarta –
centrum
Środowisko II
Zabudowa
wielorodzinna
zwarta –
starsza
Środowisko
III
Zabudowa
jednorodzinna
podmiejska
Średnia
Wilgotność
[%]
Substancje
palne
[% s.m.]
Ciepło
spalania
[MJ/kg
s.m.]
Wartość
opałowa
[MJ/kg]
Zawartość
chloru, Cl
[% s.m.]
Zawartość
siarki SO 3
[% s.m.]
39,01
69,48
13,55
7,49
0,23
0,45
31,65
59,01
11,76
7,25
0,21
0,36
35,69
69,02
13,55
8,01
0,25
0,47
Źródło: „Badanie składu morfologicznego odpadów powstających na terenie
objętym Przedsięwzięciem z uwzględnieniem struktury odpadów komunalnych i ich
kaloryczności” IETU Katowice, marzec2010
Palniki rozruchowo-wspomagające używane będą również podczas fazy wygaszania procesu
spalania odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać zakończona przy
ściśle określonej temperaturze spalin, przy której można dopiero wstrzymać podawanie
ostatniej partii odpadów. W przypadku fazy wygaszania temperatura procesowa (spalin)
będzie podtrzymywana na poziomie min 850°C, a następnie sukcesywnie obniżana
(wygaszanie instalacji) po sprawdzeniu, że wszystkie odpady znajdujące się w piecu zostały
spalone, a spaliny oczyszczone.
Przyjęty dla przedmiotowej koncepcji zakładu termicznego przekształcania odpadów
komunalnych proces redukcji związków azotu (NOx) bazuje na procesie selektywnej,
niekatalitycznej redukcji (SNCR – Selective Non-Catalytic Reduction).
Proponowane jest rozwiązanie SNCR z wtryskiem stałego mocznika do komory
paleniskowej. Ta selektywna, niekatalityczna redukcja, umożliwia właściwą kontrolę
wtryskiwania odczynnika oraz dobre wymieszanie go ze spalinami, dzięki czemu uzyskuje się
zmniejszenie jego zużycia.
W przypadku stosowania stałego mocznika, wyraźnie zwiększa się wydajność termiczną
pieca-kotła, co w konsekwencji powoduje zwiększenie produkcji energii o około 1%
w stosunku do rozwiązania z zastosowaniem roztworu mocznika. Ważne jest, aby mocznik
był wtryskiwany we właściwym zakresie temperatur (komora paleniskowa od 850 do
1000°C). Dysze wtryskowe zaprojektowane będą w taki sposób, żeby ich głowice pracujące
w jednolitych warunkach powodowały stałe, dokładne i równomierne rozprowadzenie
(homogenizację) reagenta w objętości spalin przepływających przez komorę paleniskową.
Otrzymuje się w ten sposób dużą powierzchnię reakcji, konieczną do osiągnięcia wysokiego
stopnia redukcji i zminimalizowania zawartości nieprzereagowanego NH3. Wtryskiwanie
reagenta będzie nadzorowane w sposób ciągły, przez pomiar temperatury spalin na różnych
poziomach wtrysku.
25
Spaliny będą schładzane do odpowiedniej temperatury i wejdą w kontakt z odczynnikami
w komorze reakcyjnej. Na wyjściu z reaktora, spaliny z nadmiarem odczynników i stałymi
pozostałościami poreakcyjnymi przemieszczają się do filtra workowego. Okresowe
strzepywanie worków w filtrze workowym zapewni maksymalną efektywność procesu
odpylania.
Ruszt będzie wyposażony w odżużlacz z zamknięciem wodnym. Woda w odżużlaczu
znajduje się na stałym poziomie i działa, jako przesłona, uniemożliwiająca przepływ
tzw. fałszywego powietrza do komory paleniskowej, jak również wypływ spalin i pyłów
z komory na zewnątrz instalacji. Odżużlacz z zamknięciem wodnym:
gwarantuje schładzanie żużla do temperatury rzędu 80-90°C;
nawilża żużel zapobiegając emisji pyłów;
wraz z komorą paleniskową zapewnia osłonę od gazów i zapobiega napływaniu
powietrza i wypływaniu pyłu i spalin.
Zgarniacz z napędem hydraulicznym będzie przesuwać żużel z końcowej strefy rusztu, z tzw.
strefy wypalania, poprzez stożkową rynnę odżużlacza. Następnie żużel będzie transportowany
na taśmie przenośnika na plac przyjęcia żużla, a następnie do instalacji waloryzacji żużla.
Po sezonowaniu będzie zbywany jako produkt dla celów przemysłowych (np. wykorzystanie
jako kruszywo do podbudowy dróg). Z uwagi na znaczne nawilżenie żużla przedstawione
w technologii odżużlania, nie przewiduje się emisji pyłu z taśmy przenośnika.
Popioły opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod rusztem
i odprowadzane będą do studzienek żużlowych. Dalej po zmieszaniu z żużlem będą razem
z nim waloryzowane. Popioły pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem oraz
z instalacji do oczyszczania spalin będą grupowane i usuwane odrębnie. Zebrane popioły
i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą procesowi zestalenia
i stabilizacji w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiążących.
Schemat instalacji do termicznego przekształcania odpadów opartej na palenisku rusztowym
wygląda następująco:
26
Schemat procesu termicznego przekształcania odpadów
Instalacja zapewni oczyszczenie spalin powstałych w procesie spalania, jak również
zestalenie powstałych w procesie spalania popiołów i pozostałości z procesu oczyszczania
spalin. Spaliny po dokładnym oczyszczeniu w instalacji oczyszczania spalin i schłodzeniu
będą kierowane do komina i dalej do atmosfery. System oczyszczania spalin będzie systemem
„pół-suchym” mającym za zadanie redukcję zanieczyszczeń tj.: kwaśnych związków oraz
dioksan i furanów metodą selektywnej niekatalitycznej redukcji (SNCR) z wykorzystaniem
mocznika w celu redukcji emisji związków azotu (NOx). Będzie to system bezściekowy
z wykorzystaniem środków na bazie wapnia i węgla aktywnego.
Zastosowane rozwiązania pozwalają na przestrzeganie rygorystycznych poziomów emisji
szkodliwych związków w spalinach wymaganych przez Dyrektywę w sprawie spalania
odpadów jak i nawiązujące do niej prawo polskie - Rozporządzenie w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji.
Poniżej przedstawiono podstawowy schemat systemu oczyszczania spalin.
27
Schemat systemu oczyszczania spalin
Stałe pozostałości po spaleniu odpadów w postaci żużli po obróbce (waloryzacji) na terenie
ZTPOK będą spełniać normy pozwalające na ich przemysłowe zagospodarowanie.
Charakterystyka technologii - instalacja do waloryzacji żużli wraz z odzyskiem metali
Jedną z metod bezpiecznego zagospodarowania żużli zgodną z dokumentem Reference
Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006 jest jego
waloryzacja. Proces waloryzacji polega na mechanicznej obróbce (rozdrobnienie, sortowanie
itp.) z wydzieleniem odpowiedniej frakcji żużla oraz oddzieleniem z jego składu metali
żelaznych i nieżelaznych, a następnie jego „sezonowaniu”.
Proces sezonowania żużla polega na przenikaniu wilgoci zawartej w powietrzu do ziaren
żużla gdzie zachodzą procesy hydratacji. Taka metoda waloryzacji żużla wyraźnie poprawia
jego odporność na wymywanie z ich struktury metali ciężkich, umożliwiając pełne
przemysłowe wykorzystanie tak spreparowanego żużla.
28
Charakterystyka technologii - instalacja do zestalania i chemicznej stabilizacji
W wyniku prowadzenia procesu termicznego odpadów komunalnych powstaną odpady
poprocesowe w formie lotnych popiołów oraz stałych pozostałości z oczyszczania spalin.
Są to odpady traktowane jako niebezpieczne. W celu minimalizacji ich szkodliwego
oddziaływania na środowisko będą poddawane zestaleniu i chemicznej stabilizacji
w instalacji znajdującej się na terenie ZTPOK. Metoda ta jest zgodna z zaleceniami
najlepszych dostępnych technik opisanych w dokumencie Reference Document on the Best
Available Techniques for Waste Incineration August 2006. Zestalone i poddane chemicznej
stabilizacji pyły i popioły będą kierowane na składowisko odpadów niebezpiecznych lub na
składowisko posiadające odpowiednie zezwolenie na przyjęcie tego rodzaju odpadu.
Lotny popiół oraz stałe pozostałości z oczyszczania spalin kierowane będą drogą
pneumatyczną do zbiornika znajdującego się w instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji.
Zbiornik będzie zabezpieczony przed niekontrolowanym wydostaniem się lotnych
pozostałości. Zmieszany lotny popiół i pozostałości z oczyszczania spalin będą dozowane do
mieszalnika, do którego dodawane będą woda, cement i substancja stabilizująca. Zbiorniki
z wodą, cementem oraz substancją stabilizującą znajdować się będą w budynku instalacji
zestalania i stabilizacji. Dalej po wymieszaniu z dodatkami w scalonej postaci za pomocą
przenośnika będą trafiać do kontenera i po jego zapełnieniu na halę ich czasowego
magazynowania.
Bilans emisji
Etap realizacji i likwidacji inwestycji
Faza realizacji inwestycji będzie stosunkowo krótka i mało uciążliwa.
Etapy budowy przedsięwzięcia w trakcie fazy realizacji:
1. Przygotowanie terenu inwestycyjnego:
niwelacja terenu inwestycyjnego,
przygotowanie placu budowy oraz zabezpieczeń w celu minimalizacji
oddziaływania na środowisko,
2. Prace budowlano – konstrukcyjne.
3. Prace w celu adaptacji technologii przekształcania odpadów komunalnych.
4. Zagospodarowanie terenu inwestycyjnego zielenią niską i wysoką w celu poprawy
walorów krajobrazowych.
Z fazą budowy związana będzie emisja hałasu i emisja substancji do powietrza (spaliny
pracujących maszyn), a także powstawanie odpadów. Powstające odpady to przede
wszystkim ziemia z wykopów i niwelacji terenu, które mogą zostać wykorzystane np. do
niwelacji lub rekultywacji innych terenów.
Hałas emitowany będzie okresowo, z różnym natężeniem w poszczególnych etapach budowy,
a nawet w obrębie jednej zmiany roboczej, w zależności od przebiegu prac i udziału
poszczególnych maszyn i urządzeń budowlanych. Prace prowadzone będą w porze dziennej,
co pozwoli na częściowe ograniczenia uciążliwości akustycznej placu budowy. Generalnie
emisja hałasu będzie miała charakter lokalny i nie spowoduje długotrwałych zmian tła
akustycznego w rejonie inwestycji.
29
Zanieczyszczenie powietrza spowodowane może być pyłem powstającym przy pracach
budowlanych i przewozach samochodowych oraz produktami spalania paliw przez maszyny
i pojazdy samochodowe. Będzie ono emitowane na małej wysokości, więc emisja będzie
miała charakter lokalny (teren budowy oraz drogi dojazdowe). Oddziaływanie ZTPOK na
powietrze atmosferyczne w fazie realizacji nie będzie stanowiło istotnej uciążliwości, a także
nie spowoduje znaczących zmian stanu jakości powietrza. Nie będzie również stanowić
zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi. Zarówno wartości stężeń średniorocznych, jak
i jednogodzinnych, powinna kształtować się znacznie poniżej dopuszczalnych wartości
w odniesieniu do najbliżej położonej zabudowy mieszkaniowej.
Przyjmuje się, że ZTPOK będzie funkcjonował co najmniej 30 lat. Po tym czasie likwidacja
przebiegać będzie zgodnie z obowiązującymi wówczas wymogami ochrony środowiska.
Można założyć, że oddziaływanie Zakładu w tej fazie będzie podobne, jak w fazie realizacji.
Przed fazą realizacji zaleca się wykonanie:
- badań i dokumentacji stanu istniejącego jakości gleb i ziemi na terenie przedsięwzięcia,
- badań i dokumentacji geotechnicznych warunków posadowienia budowli,
- badań hydrogeologicznych i geologicznych oraz dokumentacji geologiczno – inżynierskiej,
ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia ochrony wód podziemnych.
W/w opracowania pozwolą na dokładne rozpoznanie warunków terenowych (geologicznych,
hydrogeologicznych) przedsięwzięcia. Wnioski z dokumentacji, będą stanowić wytyczne dla
projektu technicznego ZTPOK.
Etap eksploatacji
Powietrze
Dla fazy eksploatacji przedsięwzięcia, jako fazy najbardziej istotnej pod względem
oddziaływania na powietrze atmosferyczne, dokonano szczegółowej i kompleksowej analizy
technologii spalania zanieczyszczeń, oczyszczania spalin oraz rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń z instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów.
Wstępne obliczenia wykazały, że większość zanieczyszczeń emitowanych z instalacji została
zakwalifikowana do skróconego zakresu obliczeń, co oznacza, że ich stężenia w powietrzu są
bardzo niskie i nie stanowią żadnego zagrożenia dla czystości atmosfery. Do pełnego zakresu
obliczeń zostały zakwalifikowane dwutlenek azotu oraz pył zawieszony PM10.
Przeprowadzone obliczenia rozkładów przestrzenno – czasowych potwierdziły ich znikomy
wpływ na środowisko – zarówno wartości stężeń średniorocznych jak i jednogodzinnych są
znacznie poniżej dopuszczalnych wartości, również na różnych poziomach najbliżej
położonej zabudowy mieszkaniowej.
Nowoczesny i wysokosprawny system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej (w
celu redukcji związków kwaśnych oraz dioksyn i furanów) oraz metodzie SNCR
z wykorzystaniem mocznika w celu redukcji NOx zapewni redukcję zanieczyszczeń
zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego poziomu, co potwierdziły przeprowadzone
30
obliczenia. Potwierdzają to także wyniki pomiarów z istniejących w Europie instalacji
pracujących w tej technologii i tym samym systemie oczyszczania spalin.
Z punktu widzenia technologii, w tym ochrony powietrza, przyjęte rozwiązania cechuje
bardzo duża i pozytywna dojrzałość techniczno-technologiczna, organizacyjna oraz
ekologiczna polegająca między innymi na:
Wyeliminowaniu emisji odorów i pyłu ze stanowiska wyładunku odpadów poprzez
budowę zamkniętej hali wyładowczej, wytworzenie w niej podciśnienia poprzez
zasysanie z niej powietrza i kierowanie go jako powietrza pierwotnego do spalania w
piecu.
Zaprojektowanie procesu załadunku i spalania odpadów w sposób dający gwarancję
bardzo dobrego spalania, zbliżonego do spalania zupełnego i całkowitego.
Zapewnieniu produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu (kogeneracji), co
jest rozwiązaniem z punktu widzenia ochrony środowiska (powietrza) nowoczesnym
i oczekiwanym.
Zaproponowanie nowoczesnego i kompleksowego oczyszczania spalin,
gwarantującego spełnienie z nadwyżką wymagań rozporządzenia w sprawie
standardów emisyjnych z instalacji.
Zaproponowanie odżużlacza z zamknięciem wodnym umożliwiającym taśmociągowy
przesył żużla do hali waloryzacji i eliminującego pylenie z taśmociągu.
Zaproponowanie w węzłach:
- waloryzacji żużla,
- gospodarki popiołami pochodzącymi z lejów spod kotłów i ekonomizera,
- popiołów i stałych pozostałości z systemu oczyszczania spalin,
- gospodarki sorbentem i węglem aktywnym,
- zainstalowania wysokosprawnych odpylaczy tkaninowych.
Problem przekroczeń dopuszczalnych wartości PM10 występujący na terenie Rudy Śląskiej
jeszcze przed realizacją inwestycji, dla stanu jakości powietrza będzie wymagał rozeznania na
etapie wykonywania dokumentacji do pozwolenia zintegrowanego. W przypadku
potwierdzenia się przekroczeń w tym czasie inwestor musi podjąć procedurę kompensacyjną.
Hałas
Przeważający obszar sąsiadujący z Zakładem należy do terenów nie objętych ochroną
akustyczną (tereny przemysłowe). W obliczeniach wykazano dla pory dnia nieznaczne
wykroczenia poza granice działki planowanego zakładu, jedynie na kierunku południowo –
wschodnim (praca chłodni wentylatorowej) oraz północno – zachodnim (praca ładowarki).
Natomiast dla pory nocy z obliczeń wynika że poziom hałasu wykracza poza granice działki
około 200 - 300 m, w największym zakresie podobnie jak dla pory dzień w kierunkach
północno – wschodnim oraz południowo – zachodnim. Jednak porównując zasięg izofon
z odległością lokalizacji najbliższej zabudowy mieszkaniowej (800 m) można stwierdzić, że
eksploatacja Zakładu nie będzie powodowała uciążliwości akustycznej dla terenów
podlegających ochronie i nie będzie miał szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi.
31
Dodać należy także, że istotnym elementem budowy DTŚ na terenie miasta Ruda Śląska są
wybudowane zgodnie z projektem ekrany dźwiękochłonne m.in. w rejonie ul. Zabrzańskiej
i ul. Słowiańskiej.
Ścieki
Dla instalacji wyszczególniono następujące typy powstających ścieków:
przemysłowe,
bytowe,
opadowe i roztopowe.
32
Rodzaje i ilość ścieków
Rodzaj ścieków
Przemysłowe
Opadowe i roztopowe
Bytowe
Ilość
odmulanie kotłów
czyszczenie
filtrów
stacji DEMI
mycie
powierzchni
„brudnych”
Odcieki pochodzące z
bunkra
z dachów
z dróg i placów
z terenów zielonych
-
Przeznaczenie
3
17 200 m /rok
4 720 m3//rok
2600 m3/rok
0,001 m3/Mg
0,14 m3/s
0,130 m3/s
0,087 m3/s
1800 m3/rok
Kierowane do gaszenia żużli
Podczyszczane i kierowane do gaszenia
żużli
żużli
żużli
Zbiornik p.poż - Kanalizacja deszczowa
Zbiornik p.poż - Kanalizacja sanitarna
Źródło: obliczenia własne
W celu prowadzenia prawidłowej gospodarki wodno ściekowej dla ZTPOK zainstaluje się
następujące rozwiązania:
- Ścieki opadowe
Wody opadowe, traktowane jako ścieki, powstawać będą w wyniku opadu atmosferycznego
(deszcz, śnieg i in.) na teren Zakładu. Ścieki te podzielić można ze względu na swoje
pochodzenie, na tzw. „czyste” pochodzące z dachów budynków i „brudne” pochodzące z dróg
i parkingów oraz placów utwardzonych.
Czyste wody opadowe - powstają wskutek opadów na nie zanieczyszczone powierzchnie,
takie jak dachy, drogi oraz parkingi itp.
Zanieczyszczone wody opadowe - powstają poprzez opady na zanieczyszczone powierzchnie
(operacje wyładowcze, place składowe, parkingi, itp.).
Obydwa te rodzaje ścieków pochodzących z wód opadowych będą osobno ujmowane do
odrębnych sieci kanalizacyjnych –kanalizacja „czystych” i „brudnych” wód opadowych
Czyste wody opadowe (dachy budynków) poprzez wewnętrzną sieć kanalizacyjną będą
odprowadzane do zamkniętego retencyjnego zbiornika p.poż.
Ścieki opadowe (drogi, place, parkingi) poprzez wewnętrzną sieć kanalizacji deszczowej będą
odprowadzane do podczyszczalni ścieków (separator substancji ropopochodnych oraz
zawiesin), a następnie pompowane do zamkniętego zbiornika p.poż.
Na wypadek zapełnienia się zbiornika p.poż system kanalizacji ZTPOK może zostać
podłączony do studni chłonnych bądź do wskazanej przez administratora sieci kanalizacji
deszczowej mogącej być odbiornikiem wód opadowych z odwodnienia terenu.
- Ścieki przemysłowe
ZTPOK głównie ze względu na proponowaną technologię oczyszczania spalin (metoda
półsucha) i zastosowanie w ciągach technologicznych tzw. obiegów zamkniętych, jest
instalacją, która w znacznym stopniu ogranicza powstawanie ścieków technologicznych.
W celu powtórnego wykorzystania ścieków powstających w instalacji, gospodarka wodno –
ściekowa będzie prowadzona tak, aby wszystkie ścieki (wody przemysłowe) mogły być
oczyszczone i powtórnie wykorzystane do poszczególnych procesów technologicznych.
W praktyce oznacza to tzw. zerową emisję ścieków z instalacji do kanalizacji.
W instalacji będzie powstawało kilka rodzajów ścieków i wód przemysłowych
wykorzystywanych do procesu. Należą do nich:
woda z odmulania kotłów – będzie kierowana do odżużlacza z zamknięciem wodnym,
33
woda z czyszczenia filtrów stacji uzdatniania wody – będzie kierowana do
podczyszczalni ścieków przemysłowych i dalej do odżużlacza z zamknięciem
wodnym,
ścieki z mycia powierzchni „brudnych” (hala wyładunkowa, budynek spalania) –
kierowane będą do podczyszczalni ścieków przemysłowych, w której będzie się
odbywać separacja substancji ropopochodnych oraz oddzielanie piasku. Woda ta
będzie pompowana w 100% do systemu gaszenia żużli,
woda dodawana do reaktora wchodzącego w skład pół-suchego systemu oczyszczania
spalin będzie wyparowywać i w postaci pary wodnej zmieszanej z oczyszczonymi
spalinami będzie wypuszczana do atmosfery. W związku z tym ZTPOK nie będzie
powodować tworzenia się ścieków z systemu oczyszczania spalin,
odcieki pochodzące z bunkra (fosa magazynująca odpady) – będą kierowane poprzez
system odwodnienia i odprowadzenia odcieków z odpadów składowanych w bunkrach
do wewnętrznej kanalizacji zakładowej (przemysłowej), której końcowym blokiem
będzie podczyszczalnia ścieków przemysłowych. Następnie po oczyszczeniu wody te
będą wykorzystywane w procesie gaszenia żużla.
W związku z zaprojektowanym rozwiązaniem technologicznym waloryzacji żużla,
praktycznie nie będą powstawać ścieki przemysłowe. Gorące żużle przechodzące przez
zbiornik z zamknięciem wodnym będą nasiąkać wodą, a następnie parować. Z tego procesu
nie przewiduje się powstawania odcieków.
System kanalizacyjny, będzie również wyposażony w zbiornik buforowy (bezodpływowy).
Zbiornik ten będzie wykorzystywany w przypadku awarii (np. pożar) w celu zabezpieczenia
zakładu przed odpływem ścieków z gaszenia pożarów. W przypadku wystąpienia awarii (np.
pożar) kanalizacją p.poż będą odprowadzane ścieki pożarowe do zbiornika. Zbiornik ten
zabezpieczy kanalizację deszczową, sanitarną przed zanieczyszczeniem w trakcie awarii.
W wypadku pożaru magazynu reagentów procesowych (substancje niebezpieczne),
w celu zabezpieczenia przed ściekami pożarowymi z tego segmentu technologicznego,
zostanie wykonana kanalizacja p.poż i drugi zbiornik buforowy (bezodpływowy).
Ścieki w wypadku awarii (np. pożar) będą gromadzone w zbiornikach buforowych,
a następnie wywożone z miejsca ich gromadzenia przez firmę uprawnioną do wywozu
ścieków do punktu zlewnego wskazanego przez kompetentne podmioty.
- Ścieki bytowe
ZTPOK zostanie wyposażano w kanalizację sanitarną. Do tej kanalizacji będą odprowadzane
selektywnie tylko ścieki socjalno-bytowe związane z obsługą instalacji. Ścieki te będą
kierowane do kanalizacji miejskiej.
Odpady
W wyniku wszystkich działań procesowych, podstawowych ciągów technologicznych oraz
zastosowania technologii przeróbki powstających odpadów niebezpiecznych, faktycznie
powstające odpady w wyniku eksploatacji ZTPOK wraz z instalacją waloryzacji żużli
i instalacji do stabilizacji pyłów i popiołów będą jak w tabeli poniżej.
34
Odpady powstające w wyniku eksploatacji ZTPOK wraz z instalacją waloryzacji żużla
i instalacji do zestalania, stabilizacji pyłów i popiołów
Kod
odpadu
Rodzaj odpadu
Odpady niebezpieczne
13 01 10*
13 02 05*
13 02 08*
13 05 02*
15 02 02*
16 02 13*
mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków
chlorowcoorganicznych
mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe
niezawierające związków chlorowcoorganicznych
inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe – oleje smarowne
szlamy z odwadniania olejów w separatorach
sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania
ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi –
zużyte czyściwo
zużyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne lampy
fluorescencyjne
16 06 01*
baterie i akumulatory ołowiowe
19 01 07*
odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
19 01 10*
19 01 13*
zużyty węgiel aktywny z oczyszczania gazów odlotowych
Popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
19 01 15 *
pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
16 11 05*
Wymurówka z remontów komory spalania i komory dopalania,
klasyfikowana jako „odpady piecowe i materiały ogniotrwałe z
procesów nie metalurgicznych, zawierające substancje
niebezpieczne”
Odpady inne niż niebezpieczne
opakowania z papieru i tektury
opakowania z tworzyw sztucznych
czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i
ubrania ochronne niezanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi)
żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione w 19 01 11*
(po przekształceniu tego odpadu w procesie mechanicznej
obróbki oraz waloryzacji żużla i po uzyskaniu stosownych
atestów będzie traktowany jako produkt budowlany
wykorzystywany w budownictwie drogowych)
inne nie wymienione odpady
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 12
19 01 99
35
19 03 05
19 12 02
19 12 03
20 03 01
odpady stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04
Odpad ten powstanie po przeróbce następujących odpadów z
ZTPOK:
(popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne po
zestaleniu i stabilizacji 19 01 13* - po przeróbce – odpady
stabilizowane inne niż wymienne w 19 03 04)
(pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne po
zestaleniu i stabilizacji 19 01 15*– po przeróbce - odpady
stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04)
(odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych po zestaleniu i
stabilizacji 19 01 07* -po przeróbce - odpady stabilizowane inne
niż wymienione w 19 03 04)
metale żelazne
metale nieżelazne
niesegregowane (zmieszane ) odpady komunalne
36
Monitoring ZTPOK
Ze względu na rodzaj przedsięwzięcia ZTPOK będzie wyposażony w aparaturę kontrolnopomiarową do ciągłych pomiarów wybranych parametrów procesu i substancji. Podstawowy
zakres i metodykę pomiarów reguluje m.in. Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 4 listopad 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości
emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. nr 206 poz. 1291) oraz Dyrektywa
2000/76/EC z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów.
Planowany monitoring:
- emisja substancji do powietrza
Dla ZTPOK należy prowadzić pomiary ciągłe i okresowe, zgodnie z przepisami prawa w tym
zakresie. Dla instalacji ZTPOK zakres prowadzonych pomiarów przedstawia się następująco:
Pomiary ciągłe dla dwóch linii termicznego przekształcania odpadów należy prowadzić dla:
pyłu ogółem,
NOx (w przeliczeniu na NO2),
CO,
SO2,
HCl,
HF,
substancji organicznych w postaci gazów i par wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny,
O2,
prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin,
temperatury spalin w przekroju pomiarowym,
ciśnienia statycznego spalin,
współczynnika wilgotności.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie
prowadzenia pomiarów wielkości emisji, oraz pomiarów ilości pobieranej wody jeżeli
prowadzący instalację lub urządzenie może wykazać, że emisje chlorowodoru, fluorowodoru
i dwutlenku siarki w żadnych okolicznościach nie będzie wyższe niż standardy emisyjne
określone w Rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 145 ust. 1 pkt 1 Ustawy Prawo
ochrony środowiska, to pomiary emisji tych substancji mogą być prowadzone okresowo,
z częstotliwością co najmniej raz na 6 miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji
co najmniej raz na 3 miesiące.
Pozostałe pomiary okresowe należy prowadzić dla:
Pb,
Cr,
Cu,
Mn,
Ni,
As,
Cd,
Hg,
Tl,
Sb,
V,
37
CO,
dioksyn i furanów.
Pomiary okresowe dla linii termicznego przekształcania odpadów należy prowadzić
co najmniej raz na sześć miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji co najmniej raz na trzy
miesiące.
Systemy ciągłych pomiarów emisji do powietrza zainstalowane w Zakładzie należy
kontrolować za pomocą równoległych pomiarów prowadzonych przy użyciu innych
systemów z zastosowaniem metodyk referencyjnych (zgodnie z rozporządzeniem) co
najmniej raz na trzy lata.
Monitoring emisji substancji połączony będzie z automatyką ZTPOK z możliwością
udostępnienia wyników on-line uprawnionym instytucjom nadzoru ekologicznego (WIOŚ,
służby Marszałka Województwa), odpowiedzialnym za ochronę środowiska i nadzór nad
pracą instalacji spalania odpadów, tak by można mieć bezpośredni wgląd w odpowiednie
wyniki świadczące o właściwej pracy instalacji i o spełnianiu wymagań emisji, które
zdefiniowane będą m.in. w pozwoleniu zintegrowanym.
Wyniki tego monitoringu będą przekazywane do publicznej wiadomości na świetlnej tablicy
informacyjnej umieszczonej na zewnątrz ZTPOK. Na tej tablicy, obok na stałe
umieszczonych standardów emisyjnych, będą pokazywane wartości bieżącej emisji
poszczególnej mierzonej substancji. Prezentowane wyniki będą obejmowały wszystkie
mierzone emisje substancji do powietrza, zarówno te mierzone w sposób ciągły, jak również
w sposób okresowy.
- monitoring parametrów procesowych
Monitoring parametrów procesowych, tzw. monitoring technologiczny jest pomiarem
uzupełniającym i wspomagającym monitoring emisji substancji do powietrza i w łącznym
spełnieniu wymagań daje gwarancję dotrzymania norm emisji. W rozważanym przypadku
proponuje się następujący układ monitoringu technologicznego.
Układ spalania:
W piecach należy przeprowadzać pomiary ciągłe następujących parametrów:
temperatura spalin,
podciśnienie,
zawartość tlenu w spalinach,
czas przebywania spalin (nie jest wymagany prawnie).
W komorze dopalania monitorowane powinny być:
temperatura spalin,
pomiar ilości czynników podawanych do układu spalania (powietrze
pierwotne/wtórne, paliwo wspomagające),
komory dopalania powinny być wyposażone w luki i wzierniki umożliwiające nadzór
zarówno wzrokowy, jak i przy pomocy przyrządów pomiarowych nie zainstalowanych
na stałe.
I stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
pomiar ciągły strumienia masy wtryskiwanego stałego mocznika,
pomiar ciągły temperatury roztworu mocznika,
pomiar ciągły ciśnienia roztworu mocznika.
38
II stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
pomiar ciągły ilości wdmuchiwanego sorbentu,
pomiar ciągły recyrkulatu z nieprzereagowanym sorbentem,
pomiar ciągły stężenia SO2 za filtrem tkaninowym,
pomiar ciągły ciśnienia przed i za filtrem tkaninowym,
pomiar ciągły temperatury spalin przed wejściem na filtr tkaninowy.
- pozostałe systemy monitoringu
Dla ZTPOK również proponuje się następujące opomiarowanie monitoringowe:
- emisja hałasu – przewiduje się okresowe badania emisji hałasu z funkcjonowania ZTPOK,
- ewidencja gospodarki odpadami,
- monitoring poboru wody i odprowadzenia ścieków.
W ZTPOK zostanie powołana komórka badawczo-kontrolna, której zadaniem będzie:
kontrola procesów technologicznych;
stały monitoring wszystkich obiektów, instalacji i urządzeń pod względem ich
oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi.
Ze względu na skalę oddziaływania instalacji na środowisko, oddziaływania transgraniczne
nie będą miały miejsca. Nie zachodzi więc potrzeba przeprowadzenia procedury OOŚ
z udziałem krajów sąsiednich.
Przedmiotowej instalacji nie zalicza się do kategorii zakładów o zwiększonym ryzyku, ani
tym bardziej do kategorii zakładów o dużym ryzyku.
Zarządzający ZTPOK powinien zidentyfikować możliwe sytuacje awaryjne i określić metody
i środki przeciwdziałania skutkom awarii. Instalację należy wyposażyć w systemy
automatyczne, przeciwdziałające zakłóceniom, powodujące zatrzymanie funkcjonowania
instalacji w przypadku awarii lub przekroczeń dopuszczalnych poziomów emisji i tym samym
ograniczające skutki awarii.
W przypadku awarii zakładu, operator najszybciej jak to praktycznie możliwe zmniejszy
skalę eksploatacji lub przerwie eksploatację, aż do czasu przywrócenia warunków
normalnych.
Instalacje do termicznej utylizacji odpadów mimo, że są zakwalifikowane obligatoryjnie do
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, nie oznacza, że rzeczywiście
przedsięwzięcia te będą wywierać taki wpływ na środowisko. Poprzez zastosowane
technologie i dobór urządzeń do termicznego przekształcania odpadów, oddziaływanie swym
charakterem i intensywnością jest znacznie mniejsze od oddziaływań średniej wielkości
obiektu energetycznego.
Dla przedmiotowego przedsięwzięcia nie jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego
użytkowania, co wykazały analizy i wyliczenia dotyczące emisji zanieczyszczeń do
powietrza, emisji hałasu czy też sposobu prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej
i gospodarki odpadami podczas fazy eksploatacji przedsięwzięcia. Nie przewiduje się też
specjalnych ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu zajętego pod planowaną inwestycję
w analizowanych fazach – realizacja, eksploatacja, likwidacja. Nie ma też ograniczeń
wynikających z obowiązujących przepisów prawa i reżimu technologicznego.
39
Oddziaływanie z ZTPOK nie wpłynie negatywnie na zdrowie i życie człowieka, wszystkie
komponenty środowiska oraz zamknie się w granicach działki inwestycyjnej, do której tytuł
prawny posiadać będzie Inwestor.
Po jednorocznym okresie eksploatacji przedsięwzięcia zalecane jest wykonanie analizy
porealizacyjnej. Obowiązek taki winien być nałożony na Inwestora w decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach.
Z uwagi na brak obecnie ustalonych, ostatecznych szczegółowych rozwiązań technicznych,
uwarunkowań i parametrów, które będą sprecyzowane w projekcie technicznym
(budowlanym) należy przeprowadzić ponowną ocenę oddziaływania na środowisko na
etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę.
40
2. WPROWADZENIE
2.1. Cel i zakres raportu
Raport został przygotowany na etapie poprzedzającym uzyskanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn. Budowa Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów (ZTPOK) w Rudzie Śląskiej przy ulicy Szyb Walenty dla
Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. Budowa Zakładu Termicznego Przekształcania
Odpadów (zwanego w tekście ZTPOK) ma być realizowana w wariancie lokalizacyjnym na
działkach nr 745/473, 746/473, 749/485, 752/494, obręb 0001 Ruda Śląska, o powierzchni
6,0599 ha.
Celem niniejszego raportu jest umożliwienie przeprowadzenia procedury oceny
oddziaływania na środowisko zmierzającej do wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach dla planowanego przedsięwzięcia, która zgodnie z obowiązującym prawem
wymagana jest przed uzyskaniem pozwolenia na budowę.
Zakres niniejszego „Raportu …” odpowiada wymaganiom określonym w art. 66 Ustawy
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Zakres raportu jest również zgodny w wymogami unijnymi, regulowanymi przede wszystkim
Dyrektywą Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r. w sprawie oceny skutków niektórych
publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, znowelizowanej Dyrektywą Rady
97/11/WE z dnia 3 marca 1997 r. Informacje zawarte w opracowaniu pochodzą
z dokumentów udostępnionych przez Inwestora, ustaleń własnych oraz specjalistycznych
opracowań, w tym dokumentów BREF i BAT.
W „Raporcie …” scharakteryzowany został stan środowiska naturalnego oraz przewidywane
oddziaływanie inwestycji na środowisko (ludzi, faunę, florę, glebę, wody powierzchniowe
i podziemne, powietrze, klimat akustyczny, dobra materialne, dobra kultury i krajobraz).
Przeanalizowano oddziaływanie zaplanowanego przedsięwzięcia przede wszystkim
w zakresie: gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, zanieczyszczeń powietrza
i klimatu akustycznego. Określono, w jakim stopniu budowa ZTPOK wpłynie na jakość
poszczególnych elementów środowiska naturalnego oraz zdrowie ludzi, a także czy zmiany
wywołane funkcjonowaniem ZTPOK nie będą przekraczać granic działki lokalizacji
przedsięwzięcia.
Analizę oddziaływania inwestycji przeprowadzono na tle charakterystyki stanu środowiska
w otoczeniu planowanego przedsięwzięcia, odnosząc ją do głównych jego komponentów.
Wykonując ocenę stanu środowiska wykorzystano dane i informacje z Państwowego
Monitoringu Środowiska zawarte w raportach i opracowaniach przygotowywanych przez
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach.
41
2.2. Podstawa wykonania opracowania
Merytoryczną podstawę opracowania raportu stanowi art. 59 i 66 Ustawy o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko.
Formalną podstawą wykonania niniejszego raportu jest umowa nr 0926/I.09.19 zawarta
w dniu 12 listopada 2009 r. pomiędzy Górnośląskim Związkiem Metropolitalnym z siedzibą
przy ul. Barbary 21, 40-053 Katowice, reprezentowaną przez Zarząd Związku w imieniu,
którego działają Piotr Uszok – Przewodniczący Zarządu Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego Zbigniew Podraza – Członek Zarządu Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego, a konsorcjum firm (1) Socotec Polska Sp. z o.o. z siedzibą Aleje
Jerozolimskie 94 00-807 Warszawa, (2) Przedsiębiorstwo Usługowe „Południe II” Sp. z o.o.
z siedzibą ul. Śliczna 34 31-444 Kraków, reprezentowane przez Pana Bogdana Sperskiego.
2.3. Inwestor
Inwestorem planowanego przedsięwzięcia jest:
Górnośląski Związek Metropolitalny
ul. Barbary 21 a
40-053 Katowice
2.4. Klasyfikacja prawna przedsięwzięcia
Według Rozporządzenia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem
przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko w ramach
przedsięwzięcia mają powstać:
instalacja do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne przy
zastosowaniu procesów termicznych lub chemicznych (§ 2 ust. 1 pkt. 40),
wymagające sporządzenia raportu,
instalacja związana z odzyskiem lub unieszkodliwianiem odpadów, nie wymienione
w § 2 ust. 1 pkt. 39-41 (§ 3 ust. 1, pkt. 73), dla których sporządzenie raportu może być
wymagane.
Zgodnie z cytowanym rozporządzeniem przedsięwzięcie na etapie uzyskania decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga sporządzenia raportu o oddziaływaniu na
środowisko. Raport stanowić będzie podstawę do wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach.
42
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest decyzją administracyjną wydawaną na
podstawie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U.
Nr 199, poz. 1227). Decyzja ta, w procesie inwestycyjnym, jest umiejscowiona zarówno
przed złożeniem wniosku o pozwolenie na budowę jaki i przed przygotowaniem projektu.
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie rodzi praw do terenu, ani nie jest
pozwoleniem na realizację przedsięwzięcia.
W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach określone są m.in. wytyczne dla projektu
technicznego oraz warunki do uwzględnienia na etapie realizacji i eksploatacji
przedsięwzięcia oraz uwzględnienia w projekcie budowlanym.
Zgodnie z art. 88 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie..., na
etapie pozwolenia na budowę lub innej decyzji realizacyjnej, o ile zajdzie taka potrzeba,
procedura oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko może być wykonywana
ponownie. Dla przedmiotowego przedsięwzięcia, ze względu na aplikację Inwestora o środki
finansowe z UE, konieczne jest przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania na
środowisko. Wynika to z dokumentu opracowanego przez MRR, na podstawie wymagań UE,
„Wytyczne w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla
przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych”.
Zgodnie z obowiązującym aktualnie Rozporządzeniem w sprawie rodzajów instalacji
mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych
albo środowiska jako całości, instalacja podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia
zintegrowanego.
43
3. WYKORZYSTANE MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
3.1. Akty prawne
1. Dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2000r. w sprawie
spalania odpadów,
2. Dyrektywa 2008/98/WE, Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008r.
w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy,
3. Dyrektywa 99/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 kwietnia 1999r. w sprawie
składowania odpadów,
4. Dyrektywa 2008/1/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 stycznia 2008r. w sprawie
zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli,
5. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa,
6. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory,
7. Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002r.
w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku,
8. Dyrektywa 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004r. w sprawie
wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku
wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG,
9. Dyrektywa 2000/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000r. w sprawie
zbliżenia ustawodawstwa Państw Członkowskich odnoszących się do emisji hałasu do
środowiska przez urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń,
10. Dyrektywa 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (zm. 1882/2003/WE,
2004/12/WE, 2005/20/WE),
11. Dyrektywa PE i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008r. w sprawie jakości powietrza
i czystego powietrza dla Europy,
12. Zalecenia Komisji Wspólnot Europejskich 2003/613/EC w sprawie wytycznych dotyczących
zmodyfikowanych przejściowych metod obliczeniowych dla hałasu przemysłowego,
lotniczego, ruchu kołowego oraz ruchu szynowego oraz danych o emisji,
13. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. 2008 Nr 25, poz. 150
z późn. zm.),
14. Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. 2008, Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.);
15. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (t.j. Dz. U. 2007, Nr 39 poz. 251
z późn. zm.),
16. Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U.
2003, Nr 80, poz. 717 z późn. zm.),
17. Ustawa z dnia 11 maja 2001r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. 2001, Nr
63, poz. 638 z późn. zm.),
18. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (tekst jedn.
Dz. U. 2005, Nr 180, poz. 1495 z późn. zm.),
19. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. 2006, Nr 89, poz. 625
z późn. zm. ),
44
20. Ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2003
Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.),
21. Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 239, poz. 2019 z późn.
zm.),
22. Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn.
zm.),
23. Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz.
1947 z późn. zm.),
24. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. 2009, Nr 151, poz.1220
z późn. zm.),
25. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.
U. 2007, Nr 75 poz. 493 z późn. zm.),
26. Rozporządzenie Ministra Środowiska dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U 2007, Nr 120 poz. 826),
27. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005r. w sprawie zasadniczych
wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do
środowiska (Dz.U.2005, Nr. 263 poz.2202 z późn. zm.),
28. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004r. w sprawie warunków, w których
uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. 2004, Nr 128, poz. 1347),
29. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunków, jakie należy
spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji
szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006r. Nr 137, poz. 984 z późn.
zm.),
30. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008r. w sprawie dokonywania oceny
poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2009, Nr 5, poz. 31),
31. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008r. w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. 2008, Nr 47, poz. 281),
32. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010, Nr 16, poz. 87),
33. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008r. w sprawie wymagań
w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody
(Dz. U. 2008, Nr 206, poz. 1291),
34. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002r. w sprawie rodzajów instalacji
mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych
albo środowiska jako całości (Dz. U.2002, Nr 122, poz. 1055),
35. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań
związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na
środowisko (Dz. U. 2004, Nr 257, poz. 2573; z późn. zm.),
36. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów
(Dz. U. 2001, Nr 112, poz. 1206),
37. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006r. w sprawie wzorów dokumentów
stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. 2006 Nr 30, poz. 213),
38. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002r. w sprawie wymagań dotyczących
prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. 2002,. Nr 37, poz. 339),
zmienione rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22
grudnia 2003r. (Dz. U. 2004, Nr 1, poz. 2),
45
39. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003r. w sprawie informacji
dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
(Dz. U. 2003, Nr 120 poz. 1126),
40. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2010r. Nr 16, poz. 87).
41. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005r. w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2005, Nr 260, poz. 2181),
42. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005r. w sprawie kryteriów
oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu
(Dz. U. 2005, Nr 186 poz. 1553), zmienione Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dn. 12
czerwca 2007r. (Dz. U. 2007, Nr 121, poz. 832),
43. Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 listopada 2008r. w sprawie
szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej
z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego źródła
energii,
44. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004r. w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną. (Dz. U. 2004, nr 220 poz. 2237),
45. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005r. w sprawie typów siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie
wyznaczenia obszarów Natura 2000. (Dz.U. 2005, nr 94 poz. 795),
46. Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 września 1998r.
w sprawie ustalenia geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych.(Dz. U.
z 1998r., Nr 126, poz.839),
47. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 października 2005r. w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentację hydrogeologiczne i geologiczno –
inżynierskie (Dz. U. 2005 nr 201 poz 1673),
48. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001r. w sprawie projektów prac
geologicznych. (Dz.U. 2001, nr 153 poz. 1777),
49. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 30 października 2003r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania
tych poziomów (Dz.U. z 2003r., nr 192, poz. 1883).
3.2. Polskie normy
1. PN-N-01341:2000 / Ap.1 2001 Hałas środowiskowy. Metody pomiaru i oceny hałasu
przemysłowego,
2. PN-ISO 1996-1:1999 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego – Podstawowe
wielkości i procedury,
3. PN-ISO 1996-2:1999 / A1:2002 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego –
Zbieranie danych dotyczących sposobu zagospodarowania terenu,
4. PN-ISO 1996-3:1999 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego – Wytyczne
dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu,
5. PN-B-02151:1987 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń
w budynkach,
46
6. PN-EN 61000-6-3:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-3: Normy
ogólne - Norma emisji w środowiskach: mieszkalnym, handlowym i lekko
uprzemysłowionym,
7. PN-EN 61000-6-4:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-4: Normy
ogólne - Norma emisji w środowiskach przemysłowych.
3.3. Dokumenty źródłowe
1. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007-2010, z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014,
2. Krajowy plan gospodarki odpadami 2010,
3. Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami Województwa Śląskiego na lata 2009 – 2010
z perspektywą na lata 2011 - 2018 (WPGO),
4. Powiatowy Plan gospodarki odpadami 2010 dla Miasta Ruda Śląska,
5. Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla Miasta Ruda Śląska,
6. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko – uszczegółowienie Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko; opracowanie MRR,
7. Opracowania i materiały publikowane przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska
w Katowice – raporty i informacje o stanie środowiska,
8. Stan środowiska w Województwie Śląskim w 2008 roku. WIOŚ, Katowice 2009 r.,
9. Koncepcja rozwiązań organizacyjnych i technicznych systemu gospodarki odpadami
komunalnymi dla Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (opracowanie na zlecenie GZM
z 2008 r.).
47
4. ZGODNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA Z WYMAGANIAMI
WYNIKAJĄCYMI Z PRZEPISÓW KRAJOWYCH I UE
4.1. Zasady i uwarunkowania wynikające z prawa unijnego
Uwarunkowania wynikające z prawa unijnego
Powietrze
Zasady ochrony powietrza zawarte w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady
2000/76/WE w sprawie spalania odpadów, 2001/80/WE w sprawie ograniczenia emisji
niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania, zostały
przetransponowane do polskiego prawa Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20
grudnia 2005 roku w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 260,
poz. 2181 z zm.).
Odpady
Dyrektywa Rady 2006/12/WE w sprawie odpadów oraz 91/156/EEC określają ramy prawne
dla gospodarowania odpadami w Unii Europejskiej. Dyrektywy te nakładają na państwa
członkowskie wymóg zapewnienia odzysku lub usuwania odpadów w sposób nie zagrażający
życiu ludzkiemu i nie powodujący szkód w środowisku. W myśl tych dyrektyw państwa
członkowskie mają obowiązek wprowadzić zakaz niekontrolowanego wyrzucania odpadów
i zapobiegać powstawaniu niekontrolowanych wysypisk odpadów. W dyrektywach tych
wprowadzono jednolite definicje istotnych terminów takich jak: "odpady", "usuwanie"
i "odzysk" i określono ramy dla ustawodawstwa wspólnotowego dotyczącego odpadów.
Opracowano Europejski Katalog Odpadów, opublikowany w decyzji Komisji 94/3/EEC.
Dyrektywa ustanawia hierarchię zasad dotyczących odpadów:
„państwa członkowskie mają obowiązek zapobiegać tworzeniu się lub ograniczać ilość
odpadów i ich szkodliwość”.
Jeżeli działania wymienione powyżej nie są możliwe, państwa członkowskie powinny
propagować odzysk odpadów poprzez takie działania jak recykling.
Zgodnie z zapisami Dyrektywy w sprawie składowania odpadów 1999/31/WE, podstawowym
założeniem systemu gospodarki odpadami jest minimalizacja wytwarzania odpadów oraz ich
maksymalne wykorzystanie surowcowe i energetyczne. Stąd ograniczenia składowania
odpadów ulegających biodegradacji. Zgodnie z jej zapisami ilość składowanych odpadów
ulegających biodegradacji musi zostać ograniczona do 75% w roku 2010, 50 % w roku 2013,
a w roku 2020 do 35 % w stosunku do ilości w roku bazowym, którym był rok 1995.
48
Zgodnie z Dyrektywą 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz
uchylająca niektóre dyrektywy, nowe instalacje termicznego przekształcania odpadów
komunalnych, które otrzymały zezwolenie po dniu 31 grudnia 2008 r., winny wykazać się
wysoką efektywnością energetyczną równą lub większą od 0,65. Wówczas instalacje takie
traktowane są jako zakład recyklingowy (spalanie jako odzysk o kodzie R1). Dla pozostałych
instalacji proces spalania jest traktowany jako unieszkodliwianie (kod D10) - obojętnie, czy
przy tym odzyskiwana jest energia z odpadów czy też nie.
Hałas
Dyrektywa 2000/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000r.
w sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw członkowskich odnoszących się do emisji hałasu
do środowiska przez urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń, reguluje jednolitość
krajowych aktów prawnych Państw Unii Europejskiej w zakresie zagadnień ochrony
akustycznej.
Ochrona przyrody
Dyrektywa 92/43/EWG z 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej
fauny i flory, zwana Dyrektywą Habitatową, ma na celu przyczynienie się do zapewnienia
różnorodności biologicznej poprzez ochronę siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory.
Dyrektywa przewiduje powstanie spójnej Europejskiej Sieci Ekologicznej specjalnych
obszarów ochrony pod nazwą Natura 2000. Sieć ta, złożona z obiektów, w których znajdują
się rodzaje siedlisk wymienione w załączniku I i siedlisk gatunków wymienionych
w załączniku II, umożliwi zachowanie tych rodzajów siedlisk naturalnych i siedlisk gatunków
w stanie sprzyjającym ochronie w ich naturalnym zasięgu, lub tam gdzie to stosowne,
odtworzenie takiego stanu.
Dyrektywa 79/409/EWG z 1979r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa zwana Dyrektywą
Ptasią dotyczy ochrony wszystkich gatunków ptaków naturalnie występujących w stanie
dzikim. Dyrektywą objęto ochronę, gospodarowanie i regulowanie liczebności tych gatunków
i podano w niej zasady dopuszczalnego ich wykorzystania. Gatunki wspomniane
w załączniku I są objęte szczególnymi środkami ochronnymi, obejmującymi także ich
siedliska, mającymi na celu zapewnienie przetrwania i rozrodu tych gatunków w ich
obszarach występowania.
Oceny oddziaływania na środowisko
Dla wszelkich przedsięwzięć, zaliczanych do mogących znacząco oddziaływać na
środowisko, wymagane jest przeprowadzenie procedury oceny oddziaływania na środowisko,
zgodnie z Dyrektywą Rady 85/337/EWG w sprawie oceny skutków niektórych publicznych i
prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, nowelizowana Dyrektywą Rady 97/11/WE.
Pozwolenia zintegrowane
Dyrektywa 96/61/WE dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich
kontroli zwana Dyrektywą IPPC określa instalacje wymagające uzyskania pozwolenia
zintegrowanego i nakazuje wyznaczanie norm emisji w odniesieniu do najlepszej dostępnej
techniki (BAT).
49
Konwencja z Aarhus
Podczas IV Konferencji Ministrów „Środowisko dla Europy” zorganizowanej przez
Europejską Komisję Gospodarczą NZ (UNECE) w Aarhus w Danii została stworzona tzw.
Konwencja z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu
decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska.
Rzeczpospolita Polska jest sygnatariuszem tej Konwencji, a jej tekst ogłoszono w Dzienniku
Ustaw z 2003r., Nr 78, poz. 706. Konwencja wyznacza międzynarodowy standard prawny
w zakresie uspołecznienia ochrony środowiska.
Konwencja z Espoo
Konwencja w sprawie ocen oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym
podpisana została w Espoo w 1991 roku. Konwencja ta określa m.in. zobowiązania związane
z poszczególnymi etapami procedury transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Zawiera też listę konkretnych przedsięwzięć inwestycyjnych, które wymagają takiej oceny
(ratyfikowana przez Polskę w 1997 roku).
4.2. Zgodność przedsięwzięcia z dokumentami strategicznymi i planistycznymi
Raport uwzględnia obowiązujące w Polsce przepisy oraz implementowane przez polskie
prawo Dyrektywy Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami i ochrony środowiska
i nawiązuje do obowiązujących i przygotowywanych dokumentów dotyczących gospodarki
odpadami na terenie Miasta Ruda Śląska.
Przy opracowaniu Raportu uwzględniono ustalenia dokumentów przygotowanych na szczeblu
krajowym i wojewódzkim, oraz przyjętych przez Radę Miejską i Zarząd Miasta Ruda Śląska,
które zawierają w zapisach problematykę gospodarki odpadami. Są to:
Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2011-2014 wskazuje, jako jeden z istotnych kierunków działań w latach 2007-2010
w sektorze komunalnym wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie
technologii odzyskiwania i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających
na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich
unieszkodliwiania.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 (KPGO) zakłada między innymi, że w latach
2007-2010 konieczna będzie rozbudowa istniejących i budowa nowych instalacji odzysku
i unieszkodliwiania odpadów i dążyć się będzie do ograniczenia liczby składowisk w kraju.
Dla maksymalizacji odzysku oraz ograniczenia składowania odpadów ulegających
biodegradacji, KPGO jako konieczność przyjmuje budowę linii technologicznych do ich
przetwarzania, zarówno metodami termicznymi i biologicznymi.
Plan Gospodarki Odpadami Województwa Śląskiego (PGOWŚ) (aktualizacja)
Aktualizacja planu gospodarki dla województwa śląskiego określa cele i kierunki działań na
lata 2009-2010 z perspektywą na lata 2011-2018, rokiem bazowym jest rok 2006.
50
Cele długoterminowe planu do roku 2018:
• ograniczenie składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji do poziomu
50% tych odpadów w 2013 r. i 35% w roku 2020 w stosunku do ich ilości wytwarzanych
w 1995 r.,
• dalszy wzrost efektów selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych,
• dalszy wzrost efektów selektywnego zbierania odpadów wielkogabarytowych, w tym
wyrobów AGD i sprzętu elektronicznego,
• dalszy wzrost efektów selektywnego zbierania odpadów przydatnych do recyklingu, w tym
odpadów opakowaniowych wchodzących w strumień odpadów komunalnych,
• wzrost efektów selektywnego zbierania odpadów budowlano – remontowych wchodzących
w strumień odpadów komunalnych,
• zapewnienie w maksymalnym stopniu przetwarzania odpadów metodami biologicznymi
i termicznymi poprzez wdrożenie regionalnych, kompleksowych rozwiązań,
• zmniejszenie ilości składowanych odpadów komunalnych do poziomu 60%, w stosunku do
ilości odpadów wytwarzanych w roku bazowym.
Ponadto omawiany plan gospodarki odpadami mówi o konieczności intensywnego wzrostu
zastosowania zarówno biologicznych jak i termicznych metod przekształcania odpadów
komunalnych. Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji – związane jest
z koniecznością budowy linii technologicznych ich przerobu:
• kompostowni odpadów organicznych,
• linii mechaniczno-biologicznego przerobu odpadów,
• obiektów fermentacji odpadów,
• zakładów termicznego przekształcania odpadów komunalnych.
Zakłada się także, że stworzone zostaną warunki techniczne odzysku i unieszkodliwiania
odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlanych i poremontowych z gospodarki
komunalnej, poprzez budowę odpowiednich linii technologicznych przerobu tych odpadów.
Szczególny nacisk położony zostanie na budowę gminnych punktów selektywnego zbierania
odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów
komunalnych. Na szczeblu poszczególnych regionów wdrożone zostaną plany związane
z budową, utrzymaniem i eksploatacją instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania
odpadów niebezpiecznych wydzielonych z odpadów komunalnych.
Strategia rozwoju systemu gospodarki odpadami dla miast członkowskich GZM
z horyzontem czasowym 2010 - 2025
Głównym celem „Strategii…” jest minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów
komunalnych, redukcja ilości odpadów komunalnych podlegających unieszkodliwianiu
poprzez składowanie oraz wskazanie kierunków wspólnej polityki miast wchodzących
w skład GZM w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, a w szczególności w zakresie
możliwości ubiegania się o dofinansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych ze środków
pomocowych Unii Europejskiej.
51
Na terenie miast tworzących GZM przyjęto następujące założenia:
• odpady z selektywnego zbierania kierowane będą do funkcjonujących na terenie GZM
sortowni w celu doczyszczenia,
• kompostowanie odpadów będzie prowadzone m.in. dla wyselekcjonowanych
odpadów organicznych (odpady zielone z ogrodów i parków, odpady organiczne
z targowisk, wydzielone u źródła odpady kuchenne ulegające biodegradacji),
• istniejące i planowane do uruchomienia na obszarze GZM instalacje mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów funkcjonują jako obiekty lokalne pozwalające
na wydzielenie surowców wtórnych, frakcji energetycznej a tym samym zmniejszenie
ilości składowanych odpadów,
• po uruchomieniu instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych
odpady zmieszane i po mechaniczno biologicznym przerobie poddawana są
termicznemu unieszkodliwianiu,
• odpady po procesie termicznego unieszkodliwiania będą poddawane w pierwszej
kolejności procesom umożliwiającym ich gospodarcze wykorzystanie lub
deponowane na składowiskach odpadów niebezpiecznych.
Strategia wewnętrznego i zintegrowanego rozwoju miasta Ruda Śląska do 2015r.
Aktualizacja celów, kierunków i priorytetowych projektów na lata 2003-2007 deklaruje
m.in. zabezpieczenie terenów na potrzeby realizacji zadań własnych gminy w zakresie
gospodarki ściekowej i gospodarki odpadami. Cele strategiczne dla miasta:
• budowa zakładu segregacji i unieszkodliwiania odpadów komunalnych
i przemysłowych,
• selektywne zbieranie odpadów na terenie miasta,
• opracowanie programu gospodarowania odpadami niebezpiecznymi,
• budowa zakładu termicznego unieszkodliwiania,
• powiązanie zagospodarowania odpadów z oczyszczalni ścieków z produkcją energii,
w tym termiczne unieszkodliwianie osadów ściekowych.
Poszczególne cele strategiczne określają szczegółowo kierunki działań i przedsięwzięcia
w horyzoncie krótkoterminowym do roku 2007 oraz długoterminowym do roku 2015.
Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 dla Miasta Ruda Śląska
Planowane w kolejnych latach inwestycje, przede wszystkim w ramach Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów Komunalnych w Rudzie Śląskiej, umożliwią spełnienie
zaostrzonych limitów dotyczących znacznej redukcji odpadów ulegających biodegradacji
możliwych do składowania wynikających z ustawy o odpadach kolejno po 2010r., 2013r.,
i po 2020 r. (odpowiednio 75%, 50% i 35% ilości odpadów biodegradowalnych w stosunku
do ich masy z bazowego 1995r. możliwe do skierowania do składowania), pozostała ilość
będzie poddawana procesowi kompostowania.
52
Cele w niniejszym planie przyjęto zgodnie z polityką ekologiczną państwa i KPGO 2010 oraz
obowiązującymi przepisami prawa. Celem w perspektywie długoterminowej planu
gospodarki odpadami jest dojście do systemu gospodarki odpadami na analizowanym
obszarze zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są
zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada postępowania z odpadami zgodnie
z hierarchią gospodarki odpadami, czyli po pierwsze zapobieganie i minimalizacja ilości
wytwarzanych odpadów oraz ograniczanie ich właściwości niebezpiecznych, a po drugie
wykorzystywanie właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, a w przypadku gdy
odpadów nie można poddać procesom odzysku ich unieszkodliwienie, przy czym
składowanie jest traktowane jako najmniej pożądany sposób postępowania z odpadami.
Powiatowy Program Ochrony Środowiska miasta Ruda Śląska (PPOŚ)
Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla miasta Ruda Śląska formułuje politykę
długoterminową oraz strategię wdrożeniową do 2015 r. W PPOŚ wyznaczono zadania do
realizacji w następujących obszarach:
• ochrona powietrza,
• ochrona przed hałasem,
• gospodarka wodno-ściekowa i ochrona wód,
• ochrona ziemi i gleb,
• środowisko przyrodnicze,
• tereny poprzemysłowe i zdegradowane,
• zasoby surowców mineralnych,
• ochrona przed elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym,
• zapobieganie awariom przemysłowym,
• edukacja ekologiczna.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego miasta Ruda Śląska
W planie tym w §71 ustalono następujące zasady postępowania w zakresie gospodarki
odpadami:
• odpady komunalne z terenów zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej
winny być składowane przejściowo w odpowiednich pojemnikach, następnie
wywożone na składowisko odpadów komunalnych przez wyspecjalizowane jednostki.
W celu ograniczenia masy odpadów kierowanych na składowisko konieczne jest
wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów,
• powstające odpady z działalności produkcyjnej i usługowej w zależności od rodzaju,
winny być selektywnie gromadzone w odpowiednio przystosowanych pojemnikach
w wyznaczonych miejscach. Okresowo odpady winny być odbierane przez
specjalistyczne jednostki zajmujące się ich unieszkodliwianiem lub gospodarczym
wykorzystaniem,
• sposób czasowego przechowywania odpadów winien zabezpieczyć je przed infiltracją
wód opadowych, które wypłukując zanieczyszczenia stanowić mogą źródło
zagrożenia dla środowiska gruntowo-wodnego.
53
4.3. Miejsce i rola ZTPOK w przyszłym systemie gospodarki odpadami
Obecne systemy gospodarki odpadami oparte przede wszystkim na składowiskach odpadów
stają się coraz droższe. Są nieefektywne, marnowane są surowce wtórne i nie zapewniają
zgodności z prawem unijnym oraz polskim.
Zgodnie z treścią art. 5.2 Dyrektywy 99/31/WE oraz art. 16a ust.4 znowelizowanej Ustawy
o odpadach, redukcję tę należy przeprowadzić w trzech, następująco zdefiniowanych etapach:
• do dnia 31 grudnia 2010 r. – ilość odpadów komunalnych kierowanych na
składowiska wynosić ma nie więcej niż 75% wagowo całkowitej masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów
wytworzonych w 1995 r.;
wytworzonych w 1995 r.;
wytworzonych w 1995 r.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7.09.2005r. w sprawie
kryteriów i procedur dopuszczenia odpadów do składowania na składowiskach danego typu
(Dz. U. z 2005r., Nr 186, poz. 1553 z późn. zm.), od 01.01.2013r. nie będzie można
składować odpadów komunalnych, których wartości graniczne przekraczają:
• ogólny węgiel organiczny TOC > 5%,
• strata przy prażeniu > 8% ,
• ciepło spalania > 6 MJ/kg.
W związku z nowymi przepisami, analizami możliwości rozwoju obecnego systemu
gospodarki odpadami komunalnymi dla Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, jako
integralną część nowego systemu zaproponowano Zakład Termicznego Przekształcania
Odpadów Komunalnych (ZTPOK). Głównym celem budowy Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów Komunalnych w Rudzie Śląskiej przy ulicy Szyb Walenty,
stanowiącym kompleksowe i długookresowe rozwiązanie problemu gospodarki odpadami
w regionie, jest osiągnięcie poziomu odzysku odpadów biodegradowalnych zgodnie
z wymogami Unii Europejskiej i spełnienie warunków nowoczesnej gospodarki odpadami.
Zakłady termicznego przekształcania odpadów komunalnych stanowią nieodłączny element
nowoczesnych – zgodnych z prawem wspólnotowym i krajowym – systemów
kompleksowego zagospodarowania odpadów komunalnych. Są one szeroko stosowane
w miastach krajów UE – 15, ale ciągle w niewielkim zakresie stosowane w nowych krajach
członkowskich UE.
54
Instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych są niezbędne, szczególnie w
systemach gospodarki odpadami dużych miast polskich, aby poszczególne gminy, a tym
samym Polska, mogła wypełnić przyjęte zobowiązania akcesyjne i ustawowo zapisane
wymagania w zakresie m.in. redukcji odpadów ulegających biodegradacji.
Celem wypełnienia zobowiązań akcesyjnych i wymagań ustawowych należy w możliwie jak
najkrótszym czasie spełnić wymagania stawiane projektom finansowanym z Funduszu
Spójności, aby w ten sposób wykorzystać środki finansowe przeznaczone na budowę
zakładów termicznego przekształcania odpadów komunalnych w Polsce – tzw. lista
indykatywna MRR dotycząca dużych projektów.
Wobec powyższego system gospodarki odpadami powinien zapewnić następującą hierarchię
postępowania z odpadami:
• zapobieganie,
• przygotowanie do ponownego użycia,
• recykling,
• inne metody odzysku, np. odzysk energii,
• unieszkodliwianie.
Biorąc pod uwagę hierarchię postępowania z odpadami, jak również zapisy KPGO 2010,
przyjęto następujące rozwiązanie dla systemu gospodarki odpadami dla Metropolii Silesia:
1. Zapobieganie powstawaniu odpadów – poprzez edukację ekologiczną mieszkańców
miasta.
2. Rozwój selektywnego zbierania odpadów wybranych rodzajów i frakcji odpadów,
w tym:
• Odzysk i recykling:
a. odpady materiałowe tj. papier, tworzywa sztuczne, metale, szkło będą
kierowane do odzysku w sortowniach odpadów, a następnie do recyklingu,
b. odpady wielkogabarytowe – będą poddawane demontażowi, a następnie
kierowane do odzysku i/lub recyklingu,
c. odpady zielone i ulegające biodegradacji zebrane selektywnie – kierowane do
procesów biologicznego przetwarzania odpadów,
d. odpady niebezpieczne – kierowane do specjalistycznych zakładów ich
przeróbki,
e. odpady poremontowe – kierowane do procesów odzysku.
• Termiczne przekształcanie odpadów – termicznemu przekształcaniu będą poddawane
wyłącznie odpady pozostałe po selektywnym zbieraniu, czyli po wybraniu z nich
najbardziej wartościowych odpadów posiadających wartość materiałową lub tzw.
odpadów problemowych tj. np. odpady wielkogabarytowe czy niebezpieczne ze
strumienia odpadów komunalnych. Dlatego zostały one nazwane jako „frakcja
resztkowa”. Dzięki selektywnemu zbieraniu w skład frakcji resztkowej z odpadów
55
komunalnych będą wchodziły głównie te odpady, które będą miały wartość
energetyczną ( > 6 MJ/kg).
ODPADY
KOMUNALNE
Kompostowalne
odpady
organiczne
Biologiczne
przetwarzanie
(kompost)
Selektywna
zbiórka
odpadów
Pozostała
część
odpadów
Centrum
recyklingu
przekształc.
Termiczne
Rynek surowców użytecznych,
produktów
i energii
Odpady
niebezpieczne
Odzysk i
unieszkodliwianie
Kontrolowane składowisko
Rysunek 4.1 Rola ZTPO w systemach gospodarki odpadami
Rysunek 4.2 Działanie prawidłowego systemu gospodarki odpadami
56
Zakład ZTPOK dla Metropolii Silesia/14 miast GZM ma pełnić rolę:
• jednego z elementów zintegrowanego systemu gospodarki odpadami,
• produkować z odpadów energię, która ma cechy Odnawialnego Źródła Energii,
• w pełni bezpiecznego ekologicznie zakładu, który ma zapewnić redukcję ilości
odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania,
• poprzez przeróbkę termiczną zapewnić ma możliwość ponownego wykorzystania
żużla, metali żelaznych i nie żelaznych.
57
5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW
W omawianym dokumencie przedstawiono następujące warianty lokalizacyjne
i technologiczne:
1. wariant lokalizacyjny – rozpatrzono w nim 9 możliwych lokalizacji ZTPOK wraz
z wyborem optymalnej lokalizacji. Do jej wyboru wykorzystano 3 analizy
– punktową – ekspercką,
- analizę SWOT,
- analizę wielokryterialną,
2. wariant technologiczny – który zawierał poniższe opcje:
• termiczne przekształcanie odpadów – przeanalizowane tu zostały czynniki
technologiczne i metody termicznego przekształcania odpadów komunalnych:
- analiza ze względu na metodykę prowadzenia procesu:
technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych,
technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych,
procesu pirolizy,
procesu zgazowania.
- analiza metod oczyszczania spalin:
metoda sucha,
metoda półsucha,
metoda mokra.
• mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów (MBT) – gdzie
przeanalizowano i porównano metody mechaniczno-biologiczne
(unieszkodliwianie odpadów, przygotowanie odpadów jako paliwo energetyczne)
ze względu na wpływ na środowisko oraz możliwości zastąpienia ZTPOK.
5.1 WARIANT POLEGAJĄCY NA NIEPODEJMOWANIU
PRZEDSIĘWZIĘCIA
Wariant polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia polega na braku podejmowania
wszelkich działań mających na celu modernizację i przebudowę systemu gospodarki
odpadami. Wariant ten wiąże się z zaniechaniem budowy Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów dla Metropolii Silesia jak i innych instalacji gwarantujących
odpowiedni odzysk i unieszkodliwianie odpadów na terenie objętym przedsięwzięciem.
W Polsce obowiązują zasady, przyjęte także w innych krajach Unii Europejskiej, które
definiują dopuszczalną ilość odpadów komunalnych podlegających procesom biodegradacji,
które mogą być składowane. Za przykład może posłużyć art. 16a Ustawy o odpadach, według
58
którego wymagana jest redukcja ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania (w odniesieniu do ilości z roku 1995, stanowiącego rok bazowy). Mianowicie:
• Do 31 grudnia 2010 roku – nie więcej niż 75% całkowitej masy odpadów ulegających
biodegradacji,
• Do 31 grudnia 2013 roku – nie więcej niż 50% całkowitej masy odpadów ulegających
biodegradacji,
• Do 31 grudnia 2020 roku – nie więcej niż35% całkowitej masy odpadów ulegających
biodegradacji.
Ponadto od 1 stycznia 2013 roku zacznie obowiązywać Rozporządzenie Ministra Gospodarki
z 7 września 2005 roku, w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do
składowania na składowisku odpadów danego typu (DZ.U. 05.186.1553), które ogranicza
możliwość deponowania odpadów komunalnych przetworzonych i nieprzetworzonych
w niewielkim stopniu.
Reasumując, wariant ten należy definitywnie odrzucić, ponieważ jest niewydolny
technologicznie i niezgodny z obecnie obowiązującym prawem. Pozostawienie tego wariantu
wiązałoby się z wyczerpaniem miejsca na składowanie odpadów, wzrostem kosztów
dotyczących segregacji odpadów. jednocześnie z uwagi na brak wywiązania się uwarunkowań
prawnych, Polsce groziłoby w takiej sytuacji nałożenie sankcji finansowych.
Wariant ten należy więc odrzucić ze względu na uwarunkowania:
• ekologiczne,
• ekonomiczne,
• prawne.
Dodatkowym argumentem przemawiającym za odrzuceniem tego wariantu jest fakt
zastosowania najnowocześniejszych rozwiązań technicznych i technologicznych, w tym BAT
przy budowie ZTPOK. Obowiązek zapewnienia takiego stanu spoczywa na Inwestorze, który
posiada niezbędną wiedzę, środki ekonomiczne i doświadczenie w prowadzeniu gospodarki
komunalnej. Niepodejmowanie żadnych działań będzie skutkowało uniemożliwieniem
redukcji deponowanych odpadów ulegających biodegradacji, zgodnie z obowiązującym
prawem.
59
5.2 WARIANTY LOKALIZACYJNE
5.2.1 Potencjalne lokalizacje ZTPOK
Jednym z istotniejszych warunków realizacji inwestycji budowy ZTPOK jest wybór jej
odpowiedniej lokalizacji. Wybór ten jest uwarunkowany od czynnikami technologicznymi,
techniczno-prawnymi, ekologicznymi i społeczno-politycznymi. W tym celu określone
zostały tzw. warunki brzegowe, które każda rozpatrywana lokalizacja powinna spełniać, tj.:
• powinna mieć wielkość co najmniej 3,0 ha bez segmenty czasowego składowiska
dla sezonowania żużla,
• konieczna powierzchnia działki łącznie z terenem pod czasowe składowisko dla
sezonowania żużla i placami manewrowymi – minimum 4 ha, korzystnie ok. 5ha,
• powierzchnia pod składowisko dla sezonowania żużla około 0,5 ha dla instalacji
o wydajności ok. 250 tys. Mg/rok oraz ok. 1,0 ha dla instalacji o wydajności ok.
500 tys. Mg/rok,
• powinna posiadać kształt zapewniający swobodne posadowienie budynków i
pozostałej infrastruktury technicznej ZTPOK, której przepustowość określono na
250 tys. Mg/rok w przypadku wyboru opcji budowy dwóch instalacji TPOK dla
GZM lub której przepustowość określono na 500 tys. Mg/rok w przypadku
wyboru opcji budowy jednej instalacji TPOK dla GZM.
• lokalizacja nie może być sprzeczna z prawem miejscowym tj. przeznaczeniem
wskazanego terenu określonym w miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego (przyjętym lub będącym na etapie opracowania lub uzgadniania;
w przypadku braku MPZP należy wziąć pod uwagę zapisy Studium
Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego).
• Lokalizacja nie powinna graniczyć z zabudową mieszkaniową, (odległość działki
od zabudowy mieszkaniowej powinna wynosić nie mniej niż 100 m).
Analizę potencjalnych lokalizacji ZTPOK dla Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
przeprowadzono dla następujących wskazanych miejsc:
1. Teren Miejskiego Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych „Lipówka II”
w Dąbrowie Górniczej,
2. Teren w rejonie ul. Grenadierów w Sosnowcu,
3. Teren po północnej stronie drogi DK 94 w rejonie ul. Piotrkowskiej, Sosnowiec
Środula Północ,
4. Teren leżący w granicach miast Katowice i Mysłowice w rejonie ul. Krakowskiej
w Katowicach-Szopienicach oraz w rejonie ul. Katowickiej w Mysłowicach,
5. Teren w południowo-wschodniej części Mysłowic pomiędzy autostradą A4 a rzeką
Przemszą,
6. Teren w Rudzie Śląskiej – dzielnica Halemba – przy ulicy P. Skargi na działce PKE
S.A. Elektrowni Halemba,
7. Teren w Rudzie Śląskiej – dzielnica Ruda – przy ulicy Szyb Walenty, na działce obok
Zespołu Ciepłowni Przemysłowych „Carbo-Energia” Sp. z o.o.,
8. Teren w Zabrzu przy ulicy Wolności, na działce Elektrociepłowni Zabrze S.A.
60
5.2.2 Analiza lokalizacji ZTPOK wraz z wyborem optymalnego rozwiązania
Wybór optymalnej lokalizacji inwestycji wyznaczono korzystając z trzech metod analizy
zazwyczaj stosowanych w tego rodzaju przypadkach:
• analizę punktowa - ekspercką,
• analizę SWOT,
• analizę wielokryterialną.
Przyjęte kryteria dla analizy punktowej
Dla przedstawienia analizy punktowej rozpatrywanych lokalizacji ZTPO przyjęto identyczne
kryteria dla każdej z potencjalnych lokalizacji. Kryteria wybrano tak, aby w sposób
kompleksowy przedstawiały ocenę analizowanego zagadnienia w sposób możliwie
obiektywny.
Grupy kryteriów przyjęte do analizy
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Techniczno – prawne
Terenowe
Ekologiczne
Komunikacyjne i logistyczne
Społeczne
Ekonomiczne
Poniżej przedstawiono zestawienie wybranych grup kryteriów wraz z poszczególnymi
kryteriami szczegółowymi, które służyć mają ocenie punktowej.
Tab. 3.1. Zestawienie poszczególnych grup kryteriów wraz z kryteriami szczegółowymi
Grupy Kryteriów
Kryteria szczegółowe
1. Techniczno – prawne
aktualne użytkowanie terenu, stan prawny działki
zgodność z miejscowym planem zagospodarowania
przestrzennego
wielkość działki
infrastruktura techniczna działki (dostępność mediów - woda,
energia elektryczna, gaz i kanalizacja)
odległość do najbliższego węzła ciepłowniczego i odpowiednio
do stacji Trafo
bezpośrednia dostępność terenu - drogi dojazdowe
możliwość tymczasowego magazynowania odpadów po
procesowych (odpady inne niż niebezpieczne – żużle)
możliwość rozlokowania infrastruktury budowlanej i technicznej
instalacji na terenie działki
uwarunkowania geologiczne
uwarunkowania hydrogeologiczne
odległość od cieków wodnych (zagrożenia powodziowe)
ocena stanu środowiska: powietrze, powierzchnia ziemi, wody,
hałas
2. Terenowe
3. Ekologiczne
61
4. Komunikacyjne i
logistyczne
5. Społeczne
6. Ekonomiczne
występowanie obszarów ochrony przyrody i ochrony gatunkowej
występowanie obszarów i obiektów objętych ochroną
archeologiczną i konserwatorską
możliwość ograniczenia emisji zanieczyszczeń z miejskiej
energetyki konwencjonalnej poprzez wspomaganie energetyczne
miasta
rozwiązania komunikacyjne
odległość dowozu odpadów z terenu gmin GZM
możliwość dowozu części odpadów drogą kolejową
bliskość zabudowy mieszkaniowej
potencjalna akceptacja społeczna
możliwość wystąpienie konfliktu społecznego
konieczności uwzględnienia nakładów na budowę brakującej
infrastruktury technicznej i komunikacyjnej
konieczność poniesienia kosztów przystosowania systemu
ciepłowniczego do współpracy z nowym źródłem
konieczność zakupu terenu
Opis kryteriów wraz z uwarunkowaniami
Kryteria Techniczno – Prawne
Kryteria techniczno – prawne mają za zadanie ocenić możliwość lokalizacji inwestycji
badając aspekt prawny i techniczny terenu, pozwalający na umiejscowienie zakładu ZTPO.
W tym miejscu zawarte są kryteria, które mają za zadanie sprawdzić stan własnościowy
terenu, obecny stan użytkowania, zgodność potencjalnej lokalizacji z zapisami w miejscowym
planie zagospodarowania przestrzennego.
Oprócz warunków prawnych, uwzględniono również ocenę wielkości terenu pod względem
możliwości lokalizacji Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych wraz
z obiektami towarzyszącymi. Ocenie poddano również dostępność infrastruktury
(doprowadzenie mediów) lub konieczność jej budowy. Przeanalizowano również możliwość
odprowadzenia wytworzonego ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej i energii do sieci
energetycznej.
Kryteria terenowe
Uwarunkowania wchodzące w skład tych kryteriów sprawdzają możliwość lokowania
inwestycji pod względem możliwości rozlokowania nowej infrastruktury budowlanej
i technicznej na terenie działki, warunków geologicznych i hydrogeologicznych
wpływających na możliwości posadowienia budynków.
Kryteria ekologiczne
Ten rodzaj wskaźników ma za zadanie określić stan obecny jakości środowiska dla
potencjalnej lokalizacji i scharakteryzować jego uwarunkowania środowiskowe. Kryteria te
służą jako wstępna ocena możliwego wpływu inwestycji na rozpatrywany teren. Zarówno
mają one pokazać zagrożenia jak i szanse poprawy warunków środowiskowych po realizacji
inwestycji dla rozpatrywanych lokalizacji.
62
Kryteria komunikacyjne i logistyczne
Wskaźniki komunikacyjne i logistyczne wskazują ocenę rozwiązań komunikacyjnych
pozwalających na swobodny dowóz odpadów. Sprawdzają różne możliwości rozwiązań
transportowych i komunikacyjnych dla danej lokalizacji, tak aby wpływ dowozu odpadów do
ich termicznego przekształcania był możliwie najmniej uciążliwy dla systemu transportowego
GZM.
Kryteria społeczne
Pokazują wstępną ocenę pól wystąpienia ewentualnego konfliktu społecznego. Oceniają
przychylność lokalnej społeczności dla planowanej inwestycji. Uwzględniają odległość
terenów inwestycyjnych od zabudowy mieszkalnej.
Kryteria ekonomiczne
W szacowaniu kryteriów ekonomicznych założono, że w każdej z proponowanych lokalizacji,
funkcjonować będzie ta sama technologia termicznego przekształcania odpadów, dlatego też
nakłady na technologię w każdej z lokalizacji będą takie same. Pod względem
ekonomicznym, lokalizacje różnić się będą między sobą nakładami na ewentualną
rozbudowę infrastruktury koniecznej do obsługi zakładu termicznego przekształcania,
przystosowaniem istniejącego systemu ciepłowniczego do nowego źródła ciepła oraz
ewentualną koniecznością zakupu terenów inwestycyjnych.
Przyjęta ocena
Do oceny poszczególnych lokalizacji przyjęto kryteria szczegółowo zestawione w tablicy 3.2.
Każde z kryteriów było oceniane na podstawie uwarunkowań według oceny eksperckiej od 0
do 3 punktów.
Jako;
0 - przyjęto ocenę - niedostateczną,
1 – ocenę dostateczną,
3 - ocenę bardzo dobrą.
Zestawienie otrzymanych ocen punktowych
63
L.p. Lokalizacja
Ogólna
liczba ocen w poszczególnych przedziałach
dobra dostateczna
niedostateczna
punktacja b.
dobra
(2)
z warunkami
(1)
(0)
(3)
1.
2
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9
Dąbrowa Górnicza
Lipówka II
Sosnowiec,
okolice ul.
Grenadierów
Sosnowiec Środula
Północ
Katowice –
Szopienice
ul. Krakowska
Mysłowice północ
ul. Katowicka
Mysłowice
południowy wschód
Ruda Śląska,
Elektrownia
Halemba
Ruda Śląska,
działka obok
Carbo-Energia”
Sp. z o.o.
Zabrze
EC Zabrze S.A.
44
4
13
6
1
40
3
11
9
1
47
7
10
6
1
48
4
16
4
-
48
4
16
4
-
39
2
12
9
1
43
6
7
11
-
58
15
6
2
1
48
9
6
9
-
Z powyższej oceny wynika następująca kolejność:
• Lokalizacja nr 8. Ruda Śląska – działka obok Carbo-Energia” Sp. z o.o. (58
• Lokalizacja nr 9. EC Zabrze S.A. (48 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (9)
i ocen dobrych (6),
• Lokalizacja nr 5. – Mysłowice północ ul. Katowicka (48 punktów), z liczbą ocen
• Lokalizacja nr 4. - Katowice – Szopienice, ul. Krakowska (48 punktów), z liczbą
• Lokalizacja nr 3. - Sosnowiec Środula Północ (47 punktów), z liczbą ocen bardzo
• Lokalizacja nr 1. Lipówka II – Dąbrowa Górnicza (44 punktów) , z liczbą ocen
• Lokalizacja nr 7. Elektrownia Halemba (43 punktów), z liczbą ocen bardzo
• Lokalizacja nr 2. – Sosnowiec, okolice ul. Grenadierów (40 punktów), z liczbą
• Lokalizacja nr 6. - Mysłowice południowy wschód (39 punktów), z liczbą ocen
64
Analiza SWOT
Analiza SWOT wykorzystywana jest przede wszystkim w zarządzaniu przedsiębiorstwami,
ale może być również zastosować jako narzędzie pomocnicze przy ocenie porównawczej
rozwiązania planistycznego, w tym przypadku lokalizacji ZTPOK dla Rudy Śląskiej.
Analiza SWOT polega na segregacji posiadanych informacji dla każdej z analizowanych
lokalizacji, następnie ocenie i określeniu w obszarze czterech grup czynników strategicznych.
Dla każdej z podanych ocen lokalizacji sprecyzowano:
Mocne strony (Strenghts) S: czynniki wewnętrzne: wszystkie fakty, okoliczności,
które stanowią atut, przewagę, zaletę realizacji zakładu w analizowanej lokalizacji,
Słabe strony (Weaknessses) W: czynniki wewnętrzne: okoliczności, które aktualnie
stanowią słabość, wadę, barierę dla realizacji w opisywanej lokalizacji,
Szanse (Opportunities) O: czynniki zewnętrzne: pozytywne: zjawiska i tendencje,
które odpowiednio wykorzystane przy realizacji inwestycji staną się impulsem dla
rozwoju miasta, w szczególności dzielnicy, na której znajduje się lokalizacji,
Zagrożenia (Treats) T: czynniki zewnętrzne: negatywne natury społecznej,
ekologicznej lub technicznej, które mogą utrudnić, opóźnić a nawet uniemożliwić
realizację inwestycji w danej lokalizacji.
Według przeprowadzonej analizy optymalnym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie działki
inwestycyjnej – Lokalizacja nr 8. Ruda Śląska – działka obok Carbo-Energia” Sp. z o.o.
Tabela 5.1 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji – Lipówka II – Dąbrowa Górnicza
Mocne strony lokalizacji
• bliskość wysypiska odpadów możliwość składowania odpadów z
ZTPOK po wcześniejszej adaptacji
składowiska,
• możliwość składowania produktów
poprocesowych i żużla,
• swobodna lokalizacja ZTPOK,
• możliwość rozbudowy instalacji,
• zgodność lokalizacji ZTPOK ze
Studium Uwarunkowań i Kierunków
Zagospodarowania Przestrzennego.
Szanse
• dogodne położenie ze względu na
transport kolejowy,
• znaczna ilość potencjalnych odbiorców
i dystrybutorów energii cieplnej i
elektrycznej ,
65
Słabe strony lokalizacji
• działka jest już częściowo
zagospodarowana co zmniejsza
możliwości rozwoju ZTPOK,
• dojazd częściowo przez tereny o
zabudowie mieszkaniowej,
• brak Miejscowego Planu
Zagospodarowania Przestrzennego.
Zagrożenia
• możliwe konflikty społeczne ze
względu na przebieg części trasy
transportu przez tereny zamieszkane.
• brak naturalnych przeszkód
terenowych.
Tabela 5.2 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji – Teren, okolice ul. Grenadierów
Sosnowiec
• położenie w sąsiedztwie linii
kolejowych,
• duża działka.
Szanse
• uchwalony plan
zagospodarowania
przestrzennego – teren
przemysłowy.
• położenie satelitarne względem GZM,
• trzech właścicieli terenu,
• położenie 300 od terenów mieszkalnych,
możliwość wystąpienia konfliktów społecznych,
• brak infrastruktury przesyłu energii cieplnej,
• brak bezpośredniego wskazania w planie
zagospodarowania przestrzennego dla możliwości
lokalizacji ZTPOK – wymagane zmiany w planie.
Zagrożenia
• możliwy konflikt społeczny,
• dojazd na odcinku 10 km drogami zbiorczymi,
• brak przedsiębiorstw w okolicy zajmujących
się produkcją energii,
• brak odpowiednich drogowych rozwiązań
komunikacyjnych.
Tabela 5.3 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji – Sosnowiec Środula Północ
• W sąsiedztwie dobrze rozwinięta
infrastruktura kolejowa,
• duża działka.
Szanse
• możliwy potencjalny odbiór energii
elektrycznej i ciepła przez EC Będzin.
66
• położenie satelitarne względem GZM,
• złożona sytuacja własnościowa terenu,
• położenie 100 od terenów
mieszkalnych,
• brak infrastruktury przesyłu energii
cieplnej,
• brak zgodności z miejscowym planem
zagospodarowania terenu,
• brak możliwości składowania
odpadów poprocesowych na miejscu.
Zagrożenia
• możliwy konflikt społeczny,
• dojazd na odcinku 10 km drogami
zbiorczymi,
• brak odpowiednich drogowych
rozwiązań komunikacyjnych.
Tabela 5.4 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji – Katowice – Szopienice ul.
Krakowska
•
Odpowiednia wielkość działki,
•
znaczne oddalenie lokalizacji od
terenów zabudowy mieszkaniowej,
•
zgodność lokalizacji z planem
zagospodarowania przestrzennego,
•
w pobliżu rozbudowana
infrastruktura kolejowa,
•
dojazd do terenu bezpośrednio z
drogi krajowej DK 79,
•
najbliższa zabudowa mieszkaniowa
w odległości ok. 400 m.
Szanse
•
położenie w centrum obszaru,
•
teren o przeznaczeniu
przemysłowym,
•
możliwy potencjalny odbiór energii
elektrycznej i ciepła przez EC Szopienice.
• brak infrastruktury technicznej działki,
• brak doprowadzenia mediów do terenu
inwestycyjnego,
• utrudniony dojazd drogowy ze względu
na wiadukt kolejowy przy ul. Wiosny
Ludów,
• brak możliwości składowania odpadów
podprocesowych.
Zagrożenia
• możliwe konflikty społeczne.
Tabela 5.5 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji – Mysłowice północ ul. Katowicka
• powierzchnia wystarczająca na potrzeby
zakładu,
• teren o charakterze przemysłowym,
• lokalizacja ZTPOK możliwa po uzyskaniu
decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego,
• w pobliżu rozbudowana infrastruktura
kolejowa,
• dobra infrastruktura drogowa,
• najbliższa zabudowa mieszkaniowa w
odległości ok. 600 m.
Szanse
• bliskość infrastruktury technicznej niezbędnej
do odbioru energii,
• brak znacznych przeszkód terenowych,
• rozbudowa infrastruktury drogowej w pobliżu
działki,
• możliwość składowania odpadów
67
• nie uchwalony plan
zagospodarowania przestrzennego.
Zagrożenia
• możliwy konflikt społeczny.
poprocesowych.
Tabela 5.6 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji – Mysłowice południowy wschód
• bliskość do autostrady,
• duży teren – ok. 200 ha
• obecność w pobliżu instalacji
odbioru energii,
• najbliższa zabudowa
mieszkaniowa w odległości 300m.
Szanse
• brak znaczących przeszkód
terenowych,
• teren o charakterze
przemysłowym,
• możliwość budowy
wszystkich instalacji ZTPOK.
• bliskość rzeki – zagrożenie powodziowe,
• brak planu zagospodarowania przestrzennego
- konieczność uzyskania decyzji lokalizacyjnej,
• brak możliwości składowania odpadów
poprocesowych,
• w pobliżu słabo rozwinięta infrastruktura
kolejowa.
Zagrożenia
• konieczność uzyskania decyzji lokalizacyjnej.
Tabela 5.7 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji – Elektrownia Halemba Ruda Śląska
• Możliwość energetycznego i procesowego
zintegrowania z planowaną elektrownią systemową
Halemba II i osiągnięcia maksymalnej efektywności
energetycznej,
• Wykształcona branżowo załoga,
• Istniejąca
stacja
wyprowadzenia
mocy
elektrycznej (110 kV),
• Jedyny dostawca ciepła dla wyspowego systemu
ciepłowniczego dzielnicy Halemba w Rudzie
Śląskiej,
• Wystarczające
możliwości
terenowe
do
preparowania na miejscu żużli po spalaniu odpadów,
• Dysponowalna wielkość działki – możliwość
buforowego składowania odpadów w okresie
przerwy eksploatacyjnej
• Teren dostępny do zabudowy w zasadzie bez
konieczności dokonywania wyburzeń
• Możliwość
Szanse
dostarczania
części
strumienia
68
• Konieczność dokonania
wyburzeń istniejących
obiektów pod budowę
obiektów instalacji ZTPOK.
Zagrożenia
• Sytuacja właścicielska
odpadów przy pomocy transportu kolejowego,
• Lokalizacja nie stanowi zagrożenia dla
elementów przyrody,
• Istniejący Miejscowy Plan Zagospodarowania
Przestrzennego z adekwatnym zapisem dotyczącym
przeznaczenia terenu na obiekty ciepłownicze, w
tym produkcji energii z odpadów,
• Możliwość rozliczenia części wytworzonej i
przekazanej na sieć energii elektrycznej jako
energii z odnawialnego źródła,
• Możliwość realizowania projektu jako obiektu z
kogeneracją,
• Konieczność zastąpienia do roku 2015
istniejącego źródła ciepła dla miasta,
• Dogodne możliwości wykorzystania transportu
samochodowego przy dostawach odpadów,
• Możliwość
wybudowania
kwatery
do
składowania produktów oczyszczania spalin i
kwatery do składowania produktów spalania.
(prawna) działki.,
• Trudna sytuacja prawna dla
uzyskania subwencji,
• Możliwość protestów
społecznych.
Tabela 5.8 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji – obok Carbo-Energia Ruda Śląska
• Dysponowalna wielkość działki,
• Wykształcona branżowo załoga,
• Możliwości terenowe do preparowania na
miejscu żużli po spalaniu odpadów,
• Teren przemysłowy,
• Istniejąca infrastruktura elektroenergetyczna,
• Uregulowana sytuacja własnościowa.
Szanse
• Możliwość realizowania projektu jako obiektu
z kogeneracją,
• Lokalizacja nie stanowi bezpośredniego
zagrożenia dla elementów przyrody ,
• Potencjalni odbiorcy ciepła i pary
technologicznej na terenie tworzonego Śląskiego
Parku Przemysłowego,
• Istniejący Miejscowy Plan Zagospodarowania
Przestrzennego z adekwatnym zapisem
dotyczącym przeznaczenia terenu na obiekty
ciepłownicze, w tym produkcji energii z odpadów,
69
• Teren działki objęty strefą
ścisłej (częściowo) ochrony
architekMgicznej i pośredniej
ochrony architekMgicznej,
• Brak możliwości dowozu
części odpadów drogą kolejową.
Zagrożenia
• Możliwe protesty społeczne
• Możliwość rozliczenia części wytworzonej i
przekazanej na sieć energii elektrycznej jako
• Dogodne możliwości transportu
samochodowego odpadów do unieszkodliwiania z
perspektywą dalszego poprawienia – budowa
Trasy Północ-Południe w bezpośrednim
sąsiedztwie planowanej lokalizacji,
• Małe prawdopodobieństwo protestów
społecznych,
• Konieczność modernizacji lub zastąpienia do
roku 2015 istniejącego źródła ciepła dla miasta.
70
Tabela 5.9 Opisowa analiza SWOT dla lokalizacji Zabrze – EC Zabrze
• Dysponowalna wielkość działki –
możliwość buforowego składowania odpadów
w okresie przerwy eksploatacyjnej,
• Teren dostępny do zabudowy w zasadzie
bez konieczności dokonywania wyburzeń,
• Wystarczające możliwości terenowe do
preparowania na miejscu żużli po spalaniu
odpadów,
• Dominujący dostawca ciepła dla miasta
Zabrza, dysponujący na terenie potencjalnej
lokalizacji infrastrukturą do wyprowadzenia
ciepła do sieci,
• Funkcjonujący w pobliżu zakład
sortowania i kompostowania możliwość
zintegrowania terytorialnego,
• Istniejąca stacja wyprowadzenia mocy
elektrycznej (110 kVA),
• Teren potencjalnej lokalizacji wyposażony
w potrzebną infrastrukturę – woda, zasilanie
en. elektryczną, kanalizacja ogólnospławna,
• Lokalizacja dysponująca bocznicą
kolejową na terenie działki,
• Istniejące drogi dojazdowe do działki – na
terenie planowanej lokalizacji – dla transportu
samochodowego odpadów do spalania.
Szanse
• Możliwość dostarczania części strumienia
odpadów
przy
pomocy
transportu
kolejowego,
• Lokalizacja nie stanowi bezpośredniego
zagrożenia dla elementów przyrody,
• Odbiorcy pary technologicznej (POWEN,
Browar, Zakłady Gumowe),
• Bezpośrednie sąsiedztwo składowiska
odpadów. Łatwiejszy transport produktów
spalania i produktów oczyszczania spalin na
składowisko,
• Możliwość rozliczenia części wytworzonej
i przekazanej na sieć energii elektrycznej jako
71
• Konieczność budowy własnej
stacji oczyszczania ścieków przed
odprowadzeniem do kanalizacji
• Konieczność dokonania
wyburzeń pod obiekty instalacji
ZTPOK.
Zagrożenia
• Niekorzystny układ
komunikacyjny dla samochodowego
transportu
całego
strumienia
odpadów do spalania,
• Sytuacja właścicielska (prawna)
działki,
• Trudna sytuacja prawna dla
uzyskania subwencji,
• Bezpośrednia zabudowa
mieszkalna w pobliżu – możliwość
protestów społecznych,
• Brak
Miejscowego
Planu
Zagospodarowania Przestrzennego z
adekwatnym zapisem
• Możliwość realizowania projektu jako
obiektu z kogeneracją,
• Konieczność zastąpienia istniejącego
źródła ciepła dla miasta do roku 2017.
(umożliwiającym budowę obiektu
ciepłowniczego z produkcją energii
z odpadów).
Analiza wielokryterialna
Dla sformułowania analizy wielokryterialnej rozpatrywanych lokalizacji ZTPO przyjęte
zostały identyczne kryteria dla każdej potencjalnej lokalizacji, które biorą pod uwagę
wszystkie w/w uwarunkowania. Oprócz tego kryteria zostały wybrane w taki sposób, aby
całościowo przedstawiały ocenę analizowanego zagadnienia i możliwie w jak najwyższym
stopniu wykluczyły subiektywizm oceny.
Obrane kryteria analizy:
• techniczno-prawne,
• terenowe,
• ekologiczne,
• komunikacyjne i logistyczne,
• społeczne,
• ekonomiczne.
Do oceny lokalizacji przyjęto powyższe kryteria, dla których rozpatrzono wszystkie możliwe
uwarunkowania, które mogące wpłynąć na wybór optymalnej lokalizacji. Każde z kryteriów
było oceniane na podstawie przyjętych uwarunkowań według analizy punktowej od 0 do 3
punktów.
Przyjęto oceny:
0 – niedostateczną,
1 – ocena dostateczną,
3 – ocenę bardzo dobrą.
Według tej analizy otrzymano następującą ocenę:
i ocen dobrych (6),
72
Konstruowanie systemu gospodarki odpadami jest rzeczą trudną i skomplikowaną. Ponadto
znalezienie lokalizacji elementów tego systemu powoduje wiele problemów technicznych,
ekonomicznych, a przede wszystkim społecznych. Znalezienie lokalizacji dla tego typu
obiektów jest długotrwałym i trudnym procesem, którego wynikiem jest kompromis. Dlatego
też, w takiej sytuacji pozostaje wiele wątpliwości, zwłaszcza w najbliższym otoczeniu
planowanej lokalizacji. W związku z tym, rozwiązanie wynika z matematycznych analiz,
które w sposób obiektywny wskazują najkorzystniejsza lokalizację. Dokonane obliczenia
(modelowanie matematyczne) w ramach analizy wielokryterialnej wskazały jako optymalną
lokalizację Ruda Śląska – działka obok Carbo-Energia” Sp. z o.o.
W niniejszym opracowaniu przedstawiono tylko założenia i wyniki poszczególnych analiz.
Pełną analizę wraz z wyborem lokalizacji pod ZTPOK przedstawia załącznik nr 3.
73
5.3 WARIANTY ANALIZY ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH DLA
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
5.3.1 Zakres analizy
Analizie poddane zostały dwie poniższe technologie przetwarzania odpadów:
• termiczne przekształcanie odpadów,
• mechaniczno-biologiczne przekształcanie odpadów (MBT).
Dla każdej z podanych wyżej technologii istnieją różne rozwiązania.
Dla technologii termicznego przekształcania odpadów do analizy przyjęto cztery różne
propozycje rozwiązań.
W technologii mechaniczno-biologicznego przekształcania porównane zostały metody
beztlenowe i tlenowe. W analizie ocenione zostały poszczególne rozwiązania zarówno pod
względem spełnienia standardów środowiskowych, jak i spełnienia standardów najlepszych
dostępnych technik (BAT). Do przedstawienia wariantowości technologicznej wykorzystano
materiały BREF z zakresu wszystkich wariantowanych technologii. Wynikiem
przeprowadzonej analizy jest wybór konkretnego rozwiązania, które odpowiada na pytanie –
jak optymalnie przekształcać odpady komunalne w miastach Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego.
5.3.2 Analiza technologiczna – metody termicznego przekształcania odpadów
Jednym z etapów procedury oceny oddziaływania na środowisko jest stwierdzenie, w jaki
sposób dana instalacja może wpływać na środowisko oraz jakie korzyści czy zagrożenia mogą
wynikać z jej realizacji.
W analizie tej rozważone zostały cztery technologie termicznego przekształcania odpadów
komunalnych i frakcji energetycznej z odpadów pod kątem oddziaływania na środowisko.
Do technologii tych należą:
• technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych,
• technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych,
• technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu pirolizy,
• technologia termicznego przekształcania z wykorzystaniem procesu zgazowania.
W poniższej tabeli przedstawione zostało zestawienie metod termicznej obróbki odpadów
stosowanych do nieprzerobionych odpadów komunalnych oraz RDF.
74
Tabela 5.10 Zestawienie technologii termicznej obróbki odpadów stosowanych do odpadów
komunalnych
Technologia
Ruszt przesuwno-zwrotny
Ruszt ruchomy (taśmowy)
Ruszt wahadłowy
Ruszt walcowy
Ruszt chłodzony wodą
Ruszt plus piec obrotowy
Piec obrotowy
Piec obrotowy chłodzony wodą
Piec statyczny trzonowy
Piec statyczny
Pęcherzowe złoże fluidalne
Cyrkulacyjne złoże fluidalne
Rotacyjne złoże fluidalne
Piroliza
Zgazowanie
Nieprzerobione
komunalne
Szeroko stosowany
Stosowany
Stosowany
Stosowany
Stosowany
Stosowany
Zwykle niestosowany
Zwykle niestosowany
Zwykle niestosowany
Zwykle niestosowany
Rzadko stosowany
Rzadko stosowany
Rzadko stosowany
Rzadko stosowany
Rzadko stosowany
odpady Wstępnie obrobione
komunalne i RDF
Szeroko stosowany
Stosowany
Stosowany
Szeroko stosowany
Stosowany
Zwykle niestosowany
Stosowany
Stosowany
Zwykle niestosowany
Zwykle niestosowany
Stosowany
Stosowany
Stosowany
Rzadko stosowany
Rzadko stosowany
odpady
Źródło: BREF
5.3.2.1. Technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych
Dla termicznego przekształcania odpadów komunalnych najczęściej wykorzystywaną
technologią jest wykorzystywanie instalacji z paleniskami rusztowymi. Obecnie jest to
najchętniej i najczęściej stosowane rozwiązanie w krajach Unii Europejskiej. Według danych
BREF – w Europie około 90% instalacji przeznaczonych do obróbki odpadów komunalnych
wyposażone jest w ruszt. Technologia rusztowa jest technologią o znanych parametrach
ekonomicznych budowy i eksploatacji. Daje ona możliwość przekształcania wszystkich
rodzajów stałych odpadów komunalnych.
System spalania na ruszcie zwykle składa się z następujących elementów:
• układ podawania odpadów (zasilanie),
• ruszt paleniskowy,
• układ usuwania popiołów dennych,
• system podawania powietrza do spalania,
• komora spalania,
• palniki wspomagające.
Podawanie odpadów
Wyładunek odpadów odbywa się do bunkra w hali bunkra lub również poprzez drzwi
wyładowcze. Następnie podawane są do śluzy podawczej przy pomocy suwnicy, dalej
75
przekazywane są do pieca poprzez rampę hydrauliczną lub inny system transportujący. Ruszt
przesuwa odpady poprzez poszczególne strefy komory spalania. Lej zasypowy jest stosowany
do ciągłego podawania odpadów i jest napełniany partiami przy pomocy suwnicy i chwytaka.
Systemy rusztowe dają możliwość spalania odpadów bez potrzeby ich wstępnego
przygotowania. Jeśli chodzi o ograniczenia dotyczące rozmiarów gabarytowych odpadów
kierowanych do spalania, to są rezultatem gabarytów leja dozowania odpadów na ruszt. Aby
ujednolicić wartości opałowe odpadów prowadzi się proces homogenizowania odpadów
w obszarze bunkra odpadów, przy pomocy chwytaka łupinowego suwnicy, co jest
standardowym zabiegiem wykonywanym przez operatora suwnicy. W rusztowych systemach
spalania odpady na ruszt dozowane są porcjami. Jeżeli dostarczane odpady nie podlegają
procesowi obróbki wstępnej, są zazwyczaj bardzo heterogeniczne, zarówno, jeśli chodzi
o rozmiary jak i charakter. Lej załadowczy skonstruowany jest tak, aby odpady gabarytowe
przeszły przez niego, oraz aby nie tworzyły się mostki i nie następowała blokada. Tworzenie
się blokad może powodować, iż zasilanie odpadami jest nierównomierne, a powietrze dostaje
się do pieca w sposób niekontrolowany.
Typy rusztów.
Ruszty muszą spełniać konkretne wymagania dotyczące sposobu dostarczania powietrza
pierwotnego pod ruszt, możliwości jego dodatkowego chłodzenia (wodą, gdy kaloryczność
odpadów jest wysoka i chłodzenie powietrzem jest niewystarczające) oraz szybkości
przemieszczania się, jak i mieszania odpadów. Czas przebywania odpadów na ruszcie wynosi
zwykle nie więcej niż 60 minut.
Najczęściej stosowanym rozwiązaniem do spalania zmieszanych odpadów komunalnych jest
ruszt posuwisto-zwrotny. Związane jest to z jego niezawodnością i bardzo dobrymi
parametrami technicznymi, a jakość wypalenia odpadów jest bardzo wysoka. Ruszt
posuwisto-zwrotny składa się z ułożonych schodkowo rusztowin w sekcjach rozpiętych na
szerokość pieca. Odpowiednie ruchy rusztowin dają wymagany poziom wymieszania
odpadów oraz oczyszczanie szczelin doprowadzających powietrze do procesu spalania
(powietrze pierwotne, które spełnia także role czynnika chłodzącego ruszt). Występuje wiele
odmian tego typu rusztów z dodatkowo poruszającymi się sekcjami i innymi kombinacjami
(np.: forward feed grate – rusztowiny tworzą szereg stopni, które oscylują poziomo
i przesuwają odpady w kierunku systemu odżużlania; reverse feed grate – rusztowiny oscylują
w kierunku przeciwnym do przesuwu odpadów). W każdym przypadku jednak musi być
zapewnione właściwe podawanie powietrza do spalania, odpowiednia prędkość przesuwu
odpadów na ruszcie, odpowiednie wstrząsanie i przemieszanie odpadów na ruszcie.
Sporadycznie w spalarniach odpadów komunalnych stosowany jest ruszt walcowy.
Ruszt walcowy składa się z kilku walców (najczęściej 5-6), pochylonych do poziomu pod
pewnym kątem (np. 20°). Poszczególne walce działają niezależnie pod względem prędkości
obrotowej, a więc i posuwu odpadów na ruszcie. Takie rozwiązanie umożliwia stosunkowo
prostą i niezawodną regulację procesu spalania w poszczególnych strefach (dopływ
powietrza, prędkość przesuwu). Ze względu na ograniczoną możliwość mieszania
76
(wstrząsania) odpadów, w nowoczesnych spalarniach rzadko stosuje się natomiast ruszty
ruchome, taśmowe (odpady są mieszane jedynie przy przejściu z jednej taśmy na drugą).
Ruszty (niezależnie od konstrukcji) najczęściej są chłodzone powietrzem, choć stosuje się też
ruszty chłodzone wodą (lub inną cieczą). Przepływ medium chłodzącego odbywa się od stref
chłodniejszych do stopniowo coraz gorętszych, aby zmaksymalizować wymianę ciepła.
Chłodzenie wodą stosuje się najczęściej, jeżeli wartość opałowa odpadów jest wyższa np.
ponad 12 – 15 MJ/kg dla odpadów komunalnych. Konstrukcja systemów chłodzenia wodą
jest nieco bardziej złożona niż w przypadku zastosowania powietrza. Dodatek wody
chłodzącej pozwala w sposób bardziej niezależny od podawania powietrza pierwotnego
regulować temperaturę rusztu oraz miejscową temperaturę spalania. To z kolei pozwala
zoptymalizować temperaturę i podawanie powietrza (tlenu) w sposób odpowiadający
specyficznym wymaganiom spalania na ruszcie, a w ten sposób – poprawiać jakość procesu
spalania. Większy zakres regulacji (kontroli) temperatury rusztu pozwala spalać odpady
z wyższą wartością kaloryczną bez występujących w takim przypadku zwykle większych
problemów eksploatacyjnych oraz konserwacyjnych.
Komora paleniskowa.
Proces spalania odbywa się powyżej rusztu w komorze zwanej komorą paleniskową. Jako
całość komora paleniskowa składa się z rusztu usytuowanego w jej dolnej części,
chłodzonych i niechłodzonych bocznych ścian pieca oraz stropu górnego. Gazy generowane
przy spalaniu odpadów komunalnych mają dużą lotność, dlatego sam proces spalania odbywa
się ponad rusztem, a tylko niewielka jego część na samym ruszcie.
Przy projektowaniu komory paleniskowej zwraca się szczególną uwagę na:
• kształt, rozmiar i dopuszczalne obciążenie cieplne rusztu - decydują o wielkości
przekroju komory paleniskowej,
• wysoką turbulencję spalin - efektywne wymieszanie spalin jest istotne dla dobrego ich
dopalenia,
• wystarczającą objętość dla zapewnienia wymaganego czasu przebywania spalin
w gorącej części pieca, o temperaturze tak dobranej, aby, przez co najmniej 2 sec. nie
spadła poniżej 850°C,
• częściowe schładzanie spalin, aby uniknąć osadzania się gorącego, rozmiękłego
lotnego popiołu na powierzchniach ogrzewalnych kotła; temperatura spalin nie może
przekroczyć górnego limitu przy wyjściu z komory paleniskowej.
Konstrukcja komory paleniskowej związana jest zwykle z typem rusztu i wymaga przy
projektowaniu uwzględnienia pewnych kompromisów, jako że wymagania procesowe
zmieniają się wraz z charakterystyką odpadów. Dostawcy posiadają własne kombinacje rusztu
i komory paleniskowej, których konstrukcja uwarunkowana jest osiągnięciem określonych
parametrów właściwych dla ich systemów oraz opiera się na ich indywidualnych
doświadczeniach - know-how. Zgodnie z BREF Europejscy operatorzy nie stwierdzili
zasadniczych korzyści lub wad związanych z różnymi konstrukcjami komory paleniskowej.
77
Wyróżnia się trzy układy komory paleniskowej zależne od kierunku przepływu spalin
w stosunku do strumienia odpadów na ruszcie: współprądowy, przeciwprądowy i środkowy
(pośredni). Współprądowy układ komory paleniskowej - powietrze pierwotne kierowane jest
współprądowo względem kierunku przesuwu odpadów na ruszcie, tak, więc wylot spalin
znajduje się przy końcu rusztu. W tym układzie następuje wymiana stosunkowo niewielkiej
ilości energii pomiędzy spalinami oraz odpadami na ruszcie. Zaletą tego rozwiązania jest, że
spaliny mają najdłuższy czas przebywania w obszarze zapłonu oraz że muszą przejść przez
obszar maksymalnej temperatury. Przy niskich wartościach opałowych powietrze pierwotne
musi być wstępnie podgrzane, aby ułatwić zapłon odpadów.
Przeciwprądowy układ komory paleniskowej - powietrze pierwotne i odpady na ruszcie
przemieszczają się w przeciwnych kierunkach. Tak, więc wylot spalin znajduje się przy
początku rusztu. Gorące spaliny ułatwiają podsuszenie i zapłon odpadów. W układzie tym
należy jednak zwrócić uwagę, aby z pieca nie wydostawały się niedopalone gazy. Dlatego też,
w układzie tym wymaga się większej ilości powietrza wtórnego lub górnego.
Środkowy (centralny) układ komory paleniskowej – rozwiązanie pośrednie w stosunku do
dwóch wymienionych powyżej. Charakterystyka odpadów komunalnych zmienia się, bowiem
znacznie w czasie, stąd układ centralny komory paleniskowej stanowi kompromis
pozwalający na zasilanie odpadami o szerokim zakresie wartości opałowej. Należy zapewnić
dobre wymieszanie wszystkich częściowych strumieni spalin poprzez odpowiednie profile
i kierownice i/lub wtrysk powietrza wtórnego. W układzie tym wylot spalin znajduje się nad
środkową częścią rusztu.
Technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych:
Silne strony:
• zastosowanie urządzeń zapewniających wydajny system oczyszczania spalin
redukujący poziom emisji do zgodnego z wymaganiami dyrektywy w sprawie spalania
odpadów lub znacznie poniżej dopuszczalnego poziomu emisji,
• powstają niewielkie ilości odpadów stałych do składowania (do 5% masy
dostarczanych odpadów), przy zastosowaniu procesu immobilizacji (chemicznej
stabilizacji) możliwość składowania na składowisku odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne,
• odzysk metali żelaznych i nieżelaznych,
• odzysk znacznej większości żużla (95%), który po rozdrobnieniu i frakcjonowaniu
może być wykorzystany w budownictwie, a nie składowany,
• może być bezściekowe (przy zastosowaniu pół-suchego bądź suchego systemu
oczyszczania spalin),
• minimalizacja oddziaływania substancji złowonnych poprzez zasysanie odorów
i podawanie ich do instalacji w formie powietrza pierwotnego,
• bezpieczne warunki pracy - duża automatyzacja procesów (wysoka bezawaryjność),
zweryfikowana i bezpieczna technologia,
• zapewniona redukcja objętości wprowadzanych odpadów >90%,
78
• możliwość zagospodarowania dużych ilości odpadów, co stanowi rozwiązanie
problemów obecnych systemów gospodarki odpadami, przy kończącej się pojemności
składowisk i uwarunkowaniach limitujących składowanie określonych typów
odpadów,
• nie wymaga dostarczania energii (z wyjątkiem rozruchu i wygaszania), a zatem
umożliwia ograniczenie zużywania zasobów surowców energetycznych.
Słabe strony:
• znaczny strumień spalin do oczyszczenia, zawierających m.in. NOx, dioksyny, furany
i metale ciężkie. W celu redukcji NOx trzeba np. dokonać recyrkulacji i dopalenia
spalin.
Podsumowanie możliwości zastosowania technologii rusztowej.
Technologia oparta na spalaniu odpadów komunalnych w piecu rusztowym (w różnych
możliwych konfiguracjach rusztu i komory spalania) jest najbardziej sprawdzoną
i najczęściej stosowaną w Europie. Stąd też w ramach niniejszego opracowania, została
ona zarekomendowana do zastosowania w ZTPOK.
5.3.2.2. Technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych
Termiczne piece fluidalne stosowane są przede wszystkim do spalania homogenicznych
(jednorodnych) paliw. Wśród nich są: węgiel kamienny, węgiel brunatny, osady ściekowe
i biomasa (np. drewno). Spalarnie oparte na złożu fluidalnym są najczęściej zaprojektowane
do spopielania rozdrobnionych i wstępnie przygotowanych odpadów np. RDF lub osadów
ściekowych. Piec fluidalny jest to wyłożona wykładziną ogniotrwałą komora spalania
w formie pionowego cylindra. Na dole cylindra znajduje się złoże materiału inertnego (np.
piasek lub popiół), leżącego na ruszcie lub rozdzielaczu powietrznym. Złoże inertne ulega
fluidyzacji przy pomocy powietrza. Odpady do spalania są podawane w sposób ciągły do
złoża piaskowego od góry lub z boku. Odpady są podawane do reaktora przez pompę lub
podajnik ślimakowy. Podgrzane wstępnie powietrze jest wprowadzane do komory spalania
poprzez otwory w płycie dennej, tworzącej złoże fluidalne z piasku znajdującego się
w komorze spalania.
W złożu fluidalnym zachodzi suszenie, odgazowanie (wydzielenie części lotnych), zapłon
oraz spalanie. Temperatura w wolnej przestrzeni ponad złożem (tzw. „freeboard”) zwykle
wynosi pomiędzy 850 i 950°C. Przestrzeń ponad złożem jest zaprojektowana tak, aby
zapewnić zatrzymanie gazów w strefie spalania. W samym złożu temperatura jest niższa
i może wynosić około 650°C. Reaktor zapewnia dobre mieszanie, w konsekwencji systemy
spalania fluidalnego cechują się generalnie równomiernym rozkładem temperatur i tlenu,
co z kolei zapewnia stabilną pracę.
79
Przy niejednorodnych odpadach, a takich należy się spodziewać, spalanie fluidalne wymaga
procesu wstępnego przygotowania odpadów, tak aby spełniały one wymagania odnośnie
wymiarów cząstek. Dla niektórych odpadów można to osiągnąć poprzez połączenie
selektywnej zbiórki i/lub wstępną obróbkę, np. rozdrabnianie. Niektóre typy złóż fluidalnych
(np. obrotowe złoża fluidalne) mogą przyjmować większe cząstki odpadów niż inne. Jeżeli
mamy taki przypadek odpady mogą wymagać jedynie zgrubnego rozdrobnienia. Obróbka
wstępna składa się z sortowania, kruszenia większych części inertnych oraz rozdrabniania.
Wymagane jest usunięcie metali żelaznych i nieżelaznych. Wymiary cząstek paliwa muszą
być małe, często o średnicy maksymalnej 50 mm. Jedynie w złożach obrotowych dopuszcza
się części o wymiarach 200 – 300 mm.
Stosunkowo wysoki koszt obróbki wstępnej wymaganej dla niektórych odpadów ograniczył
ekonomiczne zastosowanie tych systemów do dużych projektów.
W oparciu o prędkość gazu oraz konstrukcję dna dyszowego (dystrybutor powietrza)
wyróżnia się następujące odmiany technologii pieca fluidalnego:
• złoże fluidalne stacjonarne (lub pęcherzowe) – pracujące na ciśnieniu atmosferycznym
lub na nadciśnieniu: materiał interny jest mieszany, ale wynikający z tego ruch cząstek
stałych do góry nie jest znaczący,
• złoże fluidalne obrotowe - jest wersją złoża pęcherzowego; w tym przypadku złoże
fluidalne obraca się w komorze spalania (spopielania), skutkuje to dłuższym czasem
przetrzymania w komorze spalania,
• złoże fluidalne cyrkulacyjne: wyższe prędkości gazu w komorze spalania powodują
częściowe wynoszenie paliwa i materiału złoża, które są następnie zawracane do
komory spalania poprzez kanał recyrkulacyjny.
Proces spalania może zostać rozpoczęty, gdy złoże fluidalne jest podgrzane, do co najmniej
temperatury zapłonu dozowanych odpadów (lub wyższej, jeżeli wymagają tego przepisy).
Osiąga się to poprzez wstępny podgrzew powietrza przy pomocy palnika gazowego lub
olejowego, który pozostaje włączony do momentu, od którego spalanie (spopielanie) zachodzi
niezależnie. Odpady spadają do złoża fluidalnego, gdzie ulegają dezintegracji poprzez abrazję
oraz spalanie. Zwykle większość popiołów jest unoszona wraz z gazami spalinowymi
i wymaga wyłapania w instalacji oczyszczania spalin, aczkolwiek rzeczywista proporcja
między popiołami dennymi (usuniętymi z podstawy złoża) oraz popiołami lotnymi zależy od
rodzaju złoża fluidalnego oraz samych odpadów.
Złoże fluidalne stacjonarne (pęcherzowe).
Złoże stacjonarne lub pęcherzowe składa się z komory spalania o kształcie cylindrycznym lub
prostopadłościennym, dna dyszowego oraz palnika rozruchowego usytuowanego poniżej.
Podgrzane wstępnie powietrze przepływa przez dno dystrybucyjne (rozdzielacz) oraz
doprowadza materiał złoża do fluidyzacji. Zależnie od przeznaczenia instalacji stosuje się
różny materiał (piasek kwarcowy, bazalt, mulit itp.) oraz różny rozmiar ziaren (ok.. 0,5 –
3,0 mm).
80
Odpady mogą być podawane od góry - w głowicy pieca, z boku – urządzeniem podającym
lub wstrzyknięte bezpośrednio do złoża. W złożu odpady ulegają dezintegracji oraz
wymieszaniu z gorącym materiałem złoża. Następnie są osuszone i częściowo spopielone.
Pozostałe frakcje (lotne oraz drobne cząstki) są spopielone powyżej złoża – w tzw.
„freeboard” (wolna przestrzeń nad złożem). Pozostały popiół i pyły są usuwane razem ze
spalinami w głowicy pieca. Piec jest wstępnie podgrzewany do temperatury roboczej zanim
rozpocznie się podawanie odpadów. W tym celu stosuje się komorę rozruchową (powietrzną)
poniżej płyty dystrybutora (dna złoża). Jest to korzystniejsze w stosunku do palnika
umieszczonego nad złożem, ponieważ ciepło jest w tym przypadku wprowadzone
bezpośrednio do złoża fluidalnego. Dodatkowy podgrzew wstępny można zrealizować
poprzez lance gazowe, które wystają ponad dnem złoża (dystrybutorem) i są zanurzone
w piasku.
Odpady są dozowane, jeżeli piec osiągnie temperaturę roboczą, tj. 850°C. Podgrzew wstępny
powietrza może być wyeliminowany całkowicie, jeżeli spalane są odpady o wysokiej wartości
opałowej (np. wysuszone osady ściekowe, drewno, odpady zwierzęce).
Cyrkulacyjne złoże fluidalne.
Złoże fluidalne cyrkulacyjne jest szczególnie właściwe dla spopielania osuszonych osadów
ściekowych o wysokiej kaloryczności. Pracuje przy drobnym uziarnieniu materiału złoża oraz
przy wysokich prędkościach gazu, który usuwa większość cząstek stałych z komory fluidalnej
wraz ze spalinami. Następnie cząstki te są wyłapywane w cyklonie współprądowym oraz
zawracane do komory spalania. Zaletą tego procesu jest fakt, że wysokie obciążenie cieplne
oraz równomierny rozkład temperatur na wysokości pieca może być osiągnięty przy małej
objętości komory reakcyjnej.
Wielkość instalacji jest zwykle większa niż przy złożach stacjonarnych oraz można obrabiać
większy zakres odpadów. Odpady są podawane z boku komory spalania oraz są spopielane
w temperaturze 850-950°C. Skraplacz fluidalny znajduje się pomiędzy cyklonami oraz
cyrkulacyjnym złożem fluidalnym i chłodzi on zawracane popioły. Przy zastosowaniu tej
metody można kontrolować ewakuację ciepła z układu.
Obrotowe złoże fluidalne.
Obrotowe złoże fluidalne jest konstrukcją złoża pęcherzowego rozwiniętą dla spalania
odpadów komunalnych. Pochylone dno dyszowe, szerokie śluzy do usuwania popiołów ze
złoża oraz ślimaki do podawania odpadów i usuwania pozostałości są charakterystycznymi
cechami tego systemu, pozwalającymi na obróbkę odpadów stałych.
Regulacja temperatury w obrębie komory spalania wyłożonej wymurówką (złoże oraz
„freeboard’) odbywa się poprzez recyrkulację spalin. Pozwala to na obróbkę odpadów
o szerokim zakresie wartości opałowej, np. współspalanie osadów i RDF.
81
Technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych;
Silne strony:
• powstaje mniejsza ilość NOx w spalinach (w porównaniu z piecem rusztowym),
ze względu na niskie temperatury spalania,
• umożliwia odzysk metali żelaznych i nieżelaznych,
• umożliwia odzysk żużla (jednak o 50% mniej niż w piecu rusztowym), który po
rozdrobnieniu i frakcjonowaniu może być wykorzystany w budownictwie,
• może być bezściekowe (przy zastosowaniu pół-suchego bądź suchego systemu
oczyszczania spalin),
• minimalizacja oddziaływania substancji złowonnych poprzez zasysanie odorów
i podawanie ich do instalacji w formie powietrza pierwotnego,
• bezpieczne warunki pracy, duża automatyzacja procesów (bezawaryjność),
• zapewnia redukcję objętości wprowadzanych odpadów >90%,
• możliwość zagospodarowania dużych ilości odpadów, co stanowi rozwiązanie
problemów obecnych systemów gospodarki odpadami, przy kończącej się pojemności
składowisk i uwarunkowaniach limitujących składowanie określonych typów
odpadów,
• nie wymaga dostarczania energii (z wyjątkiem rozruchu), a zatem umożliwia
ograniczenie zużywania zasobów surowców energetycznych.
Słabe strony:
• znaczny strumień spalin do oczyszczenia, zawierających m.in. NOx, dioksyny, furany,
metale ciężkie,
• znaczne ilości odpadów stałych (ok. 17% masy dostarczanych odpadów)
do składowania,
• konieczność
przeprowadzenia
kosztownej
homogenizacji
odpadów
- zapotrzebowanie na energię do przygotowania (rozdrobnienia) paliwa,
• trudności z dotrzymaniem temperatury 850oC w komorze dopalania, co jest konieczne
dla spełnienia środowiskowych norm prawnych określonych Dyrektywą w sprawie
spalania odpadów.
Podsumowanie możliwości zastosowania technologii fluidalnej.
Złoża fluidalne dla dobrego prowadzenia procesu spalania wymagają kontrolowanego
i ciągłego dozowania „paliwa” i jego specjalistycznego przygotowania (homogenizacja),
dlatego też można tę technologię wykorzystywać dla szczególnych przypadków, tam gdzie
względy ekonomiczne są uzasadnione. Dla zmieszanych odpadów komunalnych,
wykorzystywanie technologii spalania w piecach fluidalnych jest stosowane Europie
zdecydowanie rzadziej niż przy zastosowaniu technologii rusztowej.
Systemy fluidalne z powodzeniem wykorzystywane są dla jednorodnych odpadów, których
przygotowanie do spalenia nie jest zbyt kosztowne np.:
82
• Systemy spalania ze stacjonarnym złożem fluidalnym stosowane są – już od dłuższego
czasu – do spalania szlamów przemysłowych z oczyszczania instalacji
przemysłowych, a także do spalania osadów z oczyszczalni ścieków komunalnych.
• Systemy spalania z cyrkulacyjnym złożem fluidalnym wykorzystywane
są w instalacjach spalania stałych odpadów, odpowiednio dobrze przygotowanych
– spreparowanych do postaci tzw. paliw z odpadów (paliw zastępczych, paliw
formowanych, paliw wtórnych, RDF). Paliwa z odpadów charakteryzują się wyższą
wartością opałową i niższą wilgotnością, są bardziej homogeniczne, niż „surowe”
zmieszane odpady komunalne.
W tym zakresie dostępne rozwiązania określane są, jako „stan techniki”, co sytuuje je tylko
i wyłącznie w bardzo konkretnym obszarze zastosowań.
Spalanie w złożu fluidalnym odpadów komunalnych, jest mało rozpowszechnione w krajach
Unii Europejskiej ze względu na następujące problemy:
• trudność sterowania procesem,
• problemy związane z oczyszczaniem spalin,
• duże ilości produkowanych popiołów (popioły nienadające się do wykorzystania),
• kosztowny cykl wstępnego przygotowania odpadów do spalenia,
• zapychanie się kotła (wymagana jest ciągła kontrola jakości odpadów).
Z uwagi na powyższe zrezygnowano z rekomendacji zastosowania tej technologii
termicznego przekształcania odpadów komunalnych dla omawianej inwestycji
5.3.2.3 Technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem
zgazowania i pirolizy
Piroliza i zgazowanie stanowią alternatywne w stosunku do spalania technologie termicznego
przekształcania odpadów. Technologie te stosuje się do wyselekcjonowanych strumieni
odpadów oraz zwykle w mniejszej skali niż spalanie.
W trakcie procesu, poprzez odpowiednią kontrolę temperatury, ciśnienia i dostępu powietrza
w specjalnie zaprojektowanych reaktorach, oddziela się poszczególne produkty reakcji, które
także występują w konwencjonalnych spalarniach odpadów. Systemy pirolizy i zgazowania
są nierzadko sprzężone z następującym po nich procesem spalania wytworzonego gazu
syntezowego.
Zasadniczą różnicą procesów pirolizy i zgazowania w stosunku do procesu spalania jest
to, że odzyskują one raczej wartość chemiczną z odpadów, niż wartość energetyczną.
Produkty chemiczne otrzymane mogą w pewnych przypadkach być następnie użyte, jako
wsad do innych procesów. W przypadku zastosowań związanych z termicznym
przekształcaniem odpadów, na ogół stosuje się kombinację procesów pirolizy, zgazowania
i spalania, często w ramach jednej instalacji. W takim przypadku instalacje pirolizy i/lub
83
zgazowania odzyskują również wartość energetyczną odpadów, podobnie jak to ma miejsce
w przypadku konwencjonalnego spalania odpadów.
Procesy pirolizy i zgazowania znajdują powszechne zastosowanie w różnych gałęziach
przemysłu. Procesem zgazowania obejmuje się głównie paliwa stałe (węgiel kamienny lub
brunatny) w celu wytworzenia niskokalorycznego gazu opałowego - gazu syntezowego
wykorzystywanego w przemyśle chemicznym lub gazu wysoko metanowego (po dodatkowej
metanizacji katalitycznej), który może być skierowany bezpośrednio do sieci gazociągowej.
Technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu pirolizy –
opis.
Piroliza to proces chemiczny, endotermicznego rozkładu substancji organicznych, bogatych
w węgiel, w temperaturach podwyższonych, w środowisku całkowicie pozbawionym tlenu,
bądź przy niewielkiej jego obecności. Wszystkie odpady, które można kompostować i/lub
spalać mogą być również poddawane procesowi pirolizy. Ilość i skład produktów pirolizy
zależy od składu odpadów i temperatury procesu.
W procesie pirolizy uzyskuje się:
• fazę gazową, tzw. gaz pirolityczny, który zawiera przede wszystkim parę wodną,
wodór, metan, etan i ich homologi, wyższe węglowodory alifatyczne (C2-C4), tlenek i
dwutlenek węgla oraz inne związki gazowe jak: H2S, NH3, HCl, HF, HCN,
• fazę stałą, tzw. koks pirolityczny, substancje obojętne oraz pyły ze znaczną
zawartością metali ciężkich itp.,
• fazę płynną, którą stanowią kondensaty wodne i oleiste, składające się z mieszaniny
olejów i smół, wody oraz składników organicznych.
Produkty ciekłe są złożoną miksturą węglowodorów i wymagają dalszego przetwarzania
przed wykorzystaniem. Ilość i skład powstających produktów zależy głównie od rodzaju
i składu odpadów, górnego zakresu stosowanych temperatur oraz czasu przebywania
w reaktorze pirolitycznym. W zależności od temperatury prowadzenia procesu wyróżnia się
pirolizę niskotemperaturową (450-700°C) i wysokotemperaturową (900-1100°C).
Proces pirolizy można podzielić również na:
• pirolizę powolną (slow pyrolysis) - proces prowadzony w niskich temperaturach
z dużym uzyskiem fazy stałej,
• pirolizę szybką (fast pyrolysis) - proces optymalizowany pod kątem uzysku dużej
ilości ciekłych i gazowych produktów.
Piroliza może być prowadzona w:
• reaktorach szybowych i ze złożem fluidalnym, w których ruch masy odbywa się
pionowo,
• reaktorach obrotowych oraz piecach przepychowych i innych piecach
dwukomorowych z kontrolowanym powietrzem, w których ruch masy odbywa się
poziomo lub wsad się nie przemieszcza.
84
Reaktory pirolityczne mogą pracować pod ciśnieniem atmosferycznym albo pod obniżonym
lub zwiększonym ciśnieniem. W termicznym przetwarzaniu odpadów piroliza jest
wykorzystywana do:
• unieszkodliwiania odpadów z bezpośrednim spaleniem (dopaleniem) powstałego gazu
procesowego (pirolitycznego) oraz uzyskaniem mało toksycznej fazy stałej (popiołu
lub żużla, albo bogatego w węgiel koksu pirolitycznego),
• wytworzenie z odpadów gazu opałowego i ewentualnie także paliwa stałego lub
płynnego, nadających się do spalania w urządzeniach energetycznych,
• wydzielenie z odpadów cennych związków chemicznych, możliwych do zastosowania
w różnych procesach przemysłowych.
Technologia termicznego
zgazowania – opis.
przekształcania
odpadów
z wykorzystaniem procesu
Zgazowanie polega na przekształceniu w wysokich temperaturach węgla zawartego
w danym surowcu lub paliwie stałym w paliwo gazowe, składające się głównie z tlenku
i dwutlenku węgla, wodoru, metanu, azotu i pary wodnej. Proces zgazowania zachodzi
zwykle w temperaturze ok. 1200- 1400 0C.
W odróżnieniu od procesu pirolizy (odgazowania), zgazowanie odbywa się najczęściej przy
pewnym udziale tlenu (dostarczającego energię) i wody. Zgazowanie jest, więc, podobnie jak
spalanie, zachodzącym w wysokiej temperaturze procesem konwersji termochemicznej, z tą
jednak różnicą, że jej produktem nie jest ciepło, lecz gaz, który dopiero po spaleniu dostarcza
energii cieplnej. Poza wytwarzaniem ciepła, gaz ten może być także wykorzystywany do
innych celów, np. w turbinach, służących do produkcji elektryczności i w maszynach,
wykonujących pracę mechaniczną. W przypadku spalania tak powstałego gazu instalacja
powinna spełnić warunki stawiane instalacjom termicznego przekształcania odpadów.
Zgazowanie można prowadzić różnymi metodami oraz w różnych warunkach ciśnienia
i temperatury, ale przeważnie odbywa się to z udziałem określonych ilości tlenu i pary
wodnej. W procesie tym zachodzą głównie reakcje węgla z parą wodną i tlenem oraz
z powstającym dwutlenkiem węgla i wodorem, a także reakcje wtórne pomiędzy
wytwarzającym się tlenkiem węgla a parą wodną. Na rynku dostępnych jest lub raczej
znajduje się w fazie rozwoju kilka różnych procesów zgazowania, przeznaczonych dla
odpadów komunalnych. Ważnym jest w takim przypadku, aby charakterystyka odpadów
podawanych na instalacje mieściła się we wcześniej określonych granicach, co zwykle
wymaga wcześniej obróbki odpadów komunalnych.
Charakterystycznymi cechami procesu zgazowania odpadów są:
• mniejsze objętości gazu w porównaniu z objętością spalin w procesie spalania (przy
użyciu czystego tlenu – nawet dziesięciokrotnie),
• powstawanie przede wszystkim CO (a nie CO2),
• mniejsze przepływy ścieków z oczyszczania gazu syntezowego.
85
Technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu pirolizy:
Silne strony:
• umożliwia odzysk metali żelaznych i nieżelaznych,
• brak spalin z procesu (proces beztlenowy) chyba, że niewielka ilość powstanie później
przy spalaniu powstałego gazu i koksu,
• praktycznie brak formowania dioksyn i furanów,
• bezpieczne warunki pracy, duża automatyzacja procesów.
Słabe strony:
• technologia na etapie pilotażu, brak długo eksploatowanych instalacji. Proces złożony
pod względem chemicznym, co zwiększa ryzyko awaryjności i możliwego
negatywnego oddziaływania na środowisko,
• brak doświadczenia w zagospodarowaniu dużych ilości odpadów, istnieje ryzyko
wystąpienia okresowych zastojów i nadmiernego gromadzenia nieprzetworzonych
odpadów, co powodować będzie niekorzystne oddziaływanie na środowisko
i konieczność szybkiego zagospodarowania zalegających odpadów w inny sposób,
• powstawanie bardzo dużych ilości odpadów stałych (do 40% masy dostarczanych
odpadów), przy czym koks pirolityczny nie może być kierowany bezpośrednio do
składowania ze względu na znaczną zawartość węgla,
• konieczne jest unieszkodliwienie koksu pirolitycznego, które może być dokonane
poprzez współspalanie w dużych elektrociepłowniach, w zakładach termicznego
przekształcania odpadów komunalnych (piece rusztowe/fluidalne) lub w piecach
cementowych, z czym wiążą się dodatkowe emisje,
• powstaje duża ilość pozostałości ciekłych: oleje, smoły i zanieczyszczona woda.
Każdy z tych odpadów wymaga niezależnego zagospodarowania, zgodnie ze swoją
specyfiką,
• z powodu dużego zanieczyszczania powstającego w efekcie pirolizy gazu
syntetycznego (mieszanina gazów takich jak wodór, metan, tlenek węgla oraz
składników organicznych) olejami i smołami, konieczne jest poddanie go kondensacji
w celu wytrącenia zanieczyszczeń i oczyszczenia,
• wymaga dostarczania energii (ciepła) na potrzeby prowadzenia procesu oraz
rozdrabniania odpadów,
• następuje jedynie niewielki odzysk energii elektrycznej (tylko, jeśli spali się gaz),
• możliwe oddziaływanie odorowe, konieczność oczyszczania powietrza znad bunkra,
w którym składowane są odpady przed pirolizą (chyba, że jednocześnie spalany jest
gaz syntetyczny i wykorzystane zostanie powietrze pierwotne z odorami).
86
Technologia termicznego przekształcania odpadów
z wykorzystaniem procesu zgazowania:
Silne strony:
powstaje niewielka ilość spalin z procesu (proces przebiegający z ograniczonym
dostępem tlenu),
umożliwia odzysk żużla (w mniejszej ilości niż z technologii spalania), który po
rozdrobnieniu i frakcjonowaniu może być wykorzystany w budownictwie,
a nie składowany,
umożliwia odzysk metali żelaznych i nieżelaznych,
może być bezściekowe (przy zastosowaniu pół-suchego bądź suchego systemu
oczyszczania spalin, jeśli natomiast gazy oczyszczane są w płuczkach, mogą być
następnie spalane bez dalszego oczyszczania),
bezpieczne warunki pracy, duża automatyka i kontrolowany przebieg procesów,
zabezpieczający przed wystąpieniem awarii.
Słabe strony:
technologia na etapie pilotażu, brak długo eksploatowanych instalacji
przeznaczonych do odpadów oraz instalacji przeznaczonych na duże wydajności
– istnieje ryzyko wystąpienia nieprzewidzianego oddziaływania na środowisko,
w tym, co najmniej okresowej niemożności zagospodarowania całego strumienia
odpadów przeznaczonego do unieszkodliwienia w tej instalacji,
brak doświadczenia w zagospodarowaniu dużych ilości odpadów - istnieje ryzyko
wystąpienia
okresowych
zastojów
i
nadmiernego
gromadzenia
nieprzetworzonych odpadów, co powodować będzie niekorzystne oddziaływanie
na środowisko i konieczność szybkiego zagospodarowania zalegających odpadów
w inny sposób,
gaz syntetyczny zawiera śladowe ilości smoły oraz toksyczne i rakotwórcze
cząstki, które mogą zanieczyszczać wodę wykorzystywaną do jego oczyszczania,
wymaga dostarczania energii na potrzeby przygotowania odpadów, wytworzenia
tlenu, (jeśli jest zastosowana opcja z częściowym utlenieniem z wykorzystaniem
tlenu), a więc występuje konieczność dodatkowego zużycia zasobów środowiska,
możliwe oddziaływanie odorowe, konieczność oczyszczania powietrza znad fosy,
w której składowane są odpady przed zgazowaniem (chyba, że jednocześnie
spalany jest gaz syntetyczny i wykorzystane zostanie powietrze pierwotne
z odorami).
Podsumowanie możliwości stosowania procesu pirolizy i zgazowania.
Z uwagi na niezadowalające próby z instalacjami pirolizy i /lub zgazowania odpadów
komunalnych (realne zagrożenie niedotrzymania założeń technologicznych), wykluczono
zastosowanie technologii pirolizy i/lub zgazowania odpadów oraz wykorzystania gazów
generatorowych do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i ciepła. Technologie te,
w odniesieniu do odpadów komunalnych, nie są bowiem wystarczająco
87
rozpowszechnione i sprawdzone w praktyce eksploatacyjnej, aby rekomendować je dla
termicznego przekształcania odpadów komunalnych w ZTPOK.
5.3.2.4 Referencje omawianych technologii i ich oddziaływanie na środowisko
Przeważnie stosowanym rozwiązaniem technologicznym jest termiczne przekształcanie
odpadów z odzyskiem zawartej w nich energii. Wszystkie wielkie aglomeracje
zachodnioeuropejskie stosują w swoich systemach gospodarki termiczne przekształcanie, jako
wiodącą metodę. Przykładem może być aglomeracja paryska, gdzie pracuje 9 instalacji
termicznego przekształcania odpadów, w kopenhaskiej 4, w wiedeńskiej 3 etc. Najbardziej
rozpowszechnionymi technologiami termicznego przekształcania odpadów są technologie
oparte na spalaniu odpadów w piecach rusztowych, rzadziej w kotłach fluidalnych. Bardzo
rzadko stosowane są (ze względu na problemy techniczne) instalacje pracujące przy
wykorzystaniu procesu pirolizy.
Poniżej w tabeli przedstawiono referencje dla instalacji funkcjonujących w krajach
europejskich.
Tabela 5.11
Wykaz referencji dla poszczególnych rodzajów technologii termicznego
przekształcania odpadów
Termiczne przekształcanie odpadów
w piecach rusztowych
Termiczne
przekształcanie
odpadów w piecach fluidalnych
Corteolona (Włochy) – 1 linia –
przepustowość – 37 400 Mg/rok;
Arrabloy (Francja) – 2 linie –
przepustowość – 10 Mg/h;
Termiczne
przekształcanie
odpadów w wykorzystaniem
procesu pirolizy
Burgau (Niemcy) – 2 linie –
przepustowość 48 000 Mg/rok;
Livorno (Włochy) – 2 linie
–
Guerville (Francja) – 3 linie –
przepustowość - 10 Mg/h;
Hamm (Niemcy) – 1 linia –
Pietrasanta (Włochy) – 2 linie –
Monthyon (Francja) – 3 linie –
przepustowość – 18 Mg/h;
Islandia
–
1
linia
–
Trezzo Sul (Włochy) – 2 linie –
Sausheim (Francja) – 2 linie przepustowość - 23 Mg/h;
Karlsruhe (zamknięta) (Niemcy)
– 3 linie – przepustowość
225 000 Mg/rok;
Weurt (Holandia) – 2 linie
przepustowość 269 585 Mg/rok
Greppin (Niemcy) – 1 linia przepustowość - 2 Mg/h;
–
Arnoldstein (Austria) – 1 linia –
Stuttgart (Niemcy) – 1 linia przepustowość - 3 Mg/h;
Zwentendorf (Austria) – 2 linie –
Stuttgart (Niemcy) – 2 linie przepustowość - 8 Mg/h;
Doel-Beveren (Belgia) – 3 linie –
Dundee (Wlk. Brytania) - 2 linie przepustowość - 16 Mg/h;
Dreux (Niemcy) – 1 linia –
przepustowość 6 400 mg/rok;
Freiberg (Niemcy) – 1 linia –
17 760 Mg/rok;
Avonmouth (Wlk. Brytania) – 1
linia – przepustowość 8 000
Mg/rok;
Arras (Francja) – 1 linia –
88
Termiczne
przekształcanie
Praga (Czechy) – 4 linie
–
Bergamo (Wochy) – 1 linia przepustowość - 9 Mg/h;
Liberec (Czechy) – 1 linia
–
Gioia tauro (Włochy) – 2 linie przepustowość - 17,28 Mg/h;
Horsens (Dania) – 2 linie
–
Macomer (Włochy) – 2 linie przepustowość 6 Mg/h;
Esbjerg (Dania) – 1 linia
–
Ravenna (Włochy) – 1 linia przepustowość - 11 Mg/h;
Bessieres (Francja) – 2 linie
–
Scarlino (Włochy) – 3 linie – 1
przepustowość - 7,1 Mg/h;
Blois (Francja) – 2 linie
–
Verona (Włochy) – 2 linie przepustowość - 11 Mg/h;
Fourchambault (Francja) – 1 linia – 20
650 mg/rok;
Oslo (Viken) (Norwegia) – 1 linia
– przepustowość - 7,3 Mg/h;
Guichainville (Francja) – 2 linie –
Cerceda (Hiszpania) – 2 linie przepustowość - 26 Mg/h;
Halluin (Francja) – 3 linie
–
Madrid (Hiszpania) – 3 linie –
przepustowość - 27,5 Mg/h;
La Veuve (Francja) – 1 linia –
Bollnas (Szwecja) – 2 linie przepustowość - 10 Mg/h;
Lasse (Francja) – 1 linia
–
Lidkoping (Szwecja) - 2 linie przepustowość - 12 Mg/h;
Frankfurt (Niemcy) – 4 linie –
przepustowość – 211 000 mg/rok;
Norrkoping (Szwecja) – 1 linia przepustowość - 24 Mg/h;
Lauta (Niemcy) – 2 linie
Sztockholm (Szwecja) – 5 (w tym
1 fluidalna) - przepustowość - 34
Mg/h;
–
Schweinfurt (Niemcy) – 3 linie –
Sundsvall (Szwecja) – 1 linia –
przepustowość - 6 Mg/h.
Weißenfels (Niemcy) – 2 linie –
przepustowość – 300 000 Mg/rok
Sheffield (Wlk. Brytania) – 1 linia –
Portsmouth (Wlk. Brytania) – 1 linia –
89
Termiczne
przekształcanie
procesu pirolizy
przepustowość 50 000 Mg/rok.
Termiczne
przekształcanie
Marchwood (Wlk. Brytania) – 1 linia –
Budapeszt (Węgry) – 4 linie
–
Bergen (Norwegia) – 1 linia
–
Oslo (Norwegia) – 2 linie
–
Funchal (Portugalia) – 2 linie –
S. Joao de Talha (Portugalia) – 5 linii –
Bilbao (Hiszpania) – 1 linia
–
Melilla (Hiszpania) – 1 linia
–
Palma De Mallorca (Hiszpania) – 2
linie – przepustowość – 328 747
Mg/rok;
Jönköping (Szwecja) – 1 linia –
Uddevalla (Szwecja) – 1 linia –
Uppsala (Szwecja) – 4 linie
–
Lausanne (Szwajcaria) – 1 linia –
Posieux (Szwajcaria) – 1 linia –
Weinfelden (Szwajcaria) – 2 linie –
przepustowość – 113 097 Mg/rok.
90
Termiczne
przekształcanie
procesu pirolizy
Ogólne porównanie technologii termicznego przekształcania odpadów pod kątem ich
oddziaływania na środowisko i wykorzystywania zasobów środowiska zestawiono w tabeli
poniżej.
Tabela 5.12. Porównanie technologii termicznego przekształcania odpadów pod kątem
oddziaływania na środowisko i wykorzystywania zasobów środowiska
Spalanie w piecach rusztowych i
fluidalnych
Strumień spalin do
oczyszczenia
Duży
4-7 tys. m3/Mg odpadów
Szkodliwe związki / substancje,
z których należy oczyścić
spaliny
NOx
dioksyny, furany
Jakość powietrza po
oczyszczeniu spalin
Wysoka
Ilość wartościowych frakcji do
odzysku (odzysk w % masy
dostarczanych odpadów)
Jakość pozostałości stałych
Ilość pozostałości do
składowania lub wymagających
dalszego zagospodarowania (w
% masy dostarczanych
odpadów)
Ilość pozostałości ciekłych
Zawartość węgla organicznego
(% masowy) w pozostałościach
stałych
Hałas
Kontrola emisji odorów
Środowisko pracy
Bezawaryjność, rozie i
zweryfikowanie technologii
itp., co może wpłynąć na
pojawienie się oddziaływań na
środowisko
Zapotrzebowanie na energię
Piroliza
Brak lub mały
(tylko, gdy spalany gaz pirolityczny i
koks)
NOx (emisja, gdy spalany jest gaz
pirolityczny)
Praktycznie brak formowania dioksyn
i furanów
Wysoka
Duża
20-30% żużel (w piecu rusztowym),
10-15% żużel (w kotle fluidalnym)
3% metale
Wysoka
Mała / średnia
2-3% pył (w piecu rusztowym), 15%
pył + popiół (w kotle fluidalnym)
2% pozostałości po oczyszczaniu
spalin
Brak / średnia
(opcjonalnie, gdy mokry system
oczyszczania spalin; woda do
ponownego użycia w systemie po
oczyszczeniu
Niska
0,5 – 3 %,reszta do powietrza
głównie w postaci neutralnego CO2
Porównywalny (możliwe
zapewnienie spełnienia norm dot.
emisji hałasu)
Dobra
Dobre
Bardzo dobra
Technologia od dawna sprawdzona,
łącznie z syst. zabezpieczeń i
oczyszczania, szczególnie spalanie w
piecu
Brak
Proces autotermiczny
91
Mała
3% metale
Niska
Duża
30-40% koks pirolityczny o dużej
zawartości węgla
2% pozostałości po oczyszczaniu
spalin
Duża
40-60% woda,
15% oleje i smoły
Duża
Do 40 % (koks) – wymaga dalszej
obróbki np. spalenia, jako odpad
Porównywalny (możliwe
zapewnienie spełnienia norm dot.
emisji hałasu)
Dobra
Dobre
Niepewna
Technologia na etapie pilotażu, brak
długo eksploatowanych instalacji.
Proces złożony chemicznie, co
zwiększa ryzyko awaryjności
Konieczne dostarczanie energii w
postaci ciepła. Proces autotermiczny,
o ile ciepło pochodzi ze spalania gazu
Spalanie w piecach rusztowych i
fluidalnych
Odzysk energii
Duży
do 85% przy pracy instalacji w
trybie skojarzonym
Piroliza
syntetycznego
Średni
ok. 70% spalanej masy + produkt o
potencjale energetycznym
Powyższa tabela pokazuje, że na etapie eksploatacji każdej z instalacji wystąpi kilka rodzajów
oddziaływań. Będzie to emisja do powietrza, emisja hałasu, wytwarzane będą ścieki i odcieki,
powstaną odpady technologiczne i eksploatacyjne. Jako oddziaływanie na środowisko należy
również rozpatrzeć zapotrzebowanie na wodę i energię (w tym energię do przygotowania
odpadów) oraz pośrednio - ilość wytwarzanej energii, która umożliwi zaoszczędzenie
zasobów klasycznych surowców energetycznych.
Rezultatem zastosowania technologii spalania (piece rusztowe i fluidalne) jest powstawanie
dużego strumienia spalin, (które trzeba oczyścić), przy braku ścieków (opcjonalnie), dużej
ilości wytwarzanej energii oraz materiałów do odzysku o wysokiej jakości.
Rezultatem zastosowania pirolizy jest powstawanie niewielkiego strumienia spalin lub jego
brak, przy dużej ilości odpadów stałych i ciekłych wymagających dalszego
zagospodarowania, symbolicznej ilości materiałów do odzysku i średniej ilości wytwarzanej
energii.
Kluczowym punktem przy wyborze odpowiedniej technologii jest jej dojrzałość oraz bogate
doświadczenia z dotychczasowej pracy. Instalacje oparte na procesie pirolizy i zgazowania są
młodymi technologiami w zakresie unieszkodliwiania odpadów. W krajach Unii Europejskiej
działa niewiele takich zakładów i w większości są to instalacje o małych przepustowościach.
Ze względu na małą ilość termicznie przekształcanych odpadów metodami pirolizy
z uwagi na wysokie nakłady inwestycyjne, zbliżone do technologii rusztowych czy
fluidalnych, koszty za przyjęcie jednej tony odpadów do zakładu (piroliza) są bardzo duże.
Technologia pizolityczna jest niesprawdzona i nie poparta wieloletnią bezawaryjną pracą.
Termiczne przekształcanie odpadów w kotłach fluidalnych jest stale rozwijającą się gałęzią,
mogącą w przyszłości stanowić istotną rolę w przekształcaniu odpadów. W krajach UE
pracuje aktualnie około 22 takich zakładów, głównie we Włoszech oraz Szwecji.
Najbardziej rozpowszechnioną grupę zakładów stanowią zakłady oparte na technologii
rusztowej będącej najchętniej wykorzystywanym rozwiązaniem do termicznego
przekształcania odpadów zarówno komunalnych jak wysokoenergetycznej frakcji. W krajach
UE pracuje z powodzeniem około 350 tego typu instalacji.
Mając na uwadze powyższe argumenty rekomenduje się wariant polegający na
realizacji instalacji do unieszkodliwiania odpadów technologią termicznego
przekształcania odpadów w piecach rusztowych.
92
5.3.3. Analiza technologiczna – metody oczyszczania spalin
Wszystkie technologie spalania wiążą się z oczyszczaniem spalin. Wielostopniowe systemy
oczyszczania spalin, które są wykorzystywane w nowoczesnych zakładach termicznego
przekształcania odpadów komunalnych pozwalają na usunięcie ze strumienia spalin
większości zanieczyszczeń. Skuteczność oczyszczania wynosi od 95 do 99%.
W skład instalacji oczyszczania spalin w nowoczesnych zakładach wchodzą systemy:
• redukcji kwaśnych zanieczyszczeń,
• odpylania spalin,
• systemy redukcji metali ciężkich oraz dioksyn i furanów,
• systemy usuwania tlenków azotu.
5.3.3.1. System redukcji kwaśnych zanieczyszczeń
System redukcji kwaśnych zanieczyszczeń polega na usuwaniu ze spalin kwaśnych substancji
(HCL, HF i SO2) przy wykorzystaniu zasadowych reagentów. Kwaśne gazy,
głównie HCI, HF SO2, są neutralizowane w kontakcie z odczynnikiem, jakim jest Ca(OH)2
powstający z tlenku wapnia (CaO) i, zgodnie z poniższymi reakcjami:
2 HCl + Ca (OH)2 → Ca Cl2 + 2 H2O
2 HF + Ca (OH)2 → Ca F2 + 2 H2O
SO2 + 1/2 O2 + Ca (OH)2 → Ca SO4 + H2O
Stosuje się następujące metody oczyszczania spalin:
• Suchą – do strumienia spalin dodawany jest suchy reagent (wapno, dwuwęglan sodu).
Proces zachodzi w temperaturze około 140oC. Produkt reakcji jest suchy,
charakteryzuje się dużym współczynnikiem wymywalności oraz zawiera dużą ilość
skoncentrowanych metali ciężkich.
• Pół-suchą - reagent dodawany do strumienia spalin jest oparty na wodnym roztworze
lub zawiesinie. Wodny roztwór odparowuje, w wyniku, czego produkty reakcji są
suche.
• Mokrą – strumień spalin przepuszczany jest przez wodę, nadtlenek wodoru lub
mieszaninę zawierającą odczynnik (nadtlenek sodowy). Produkt reakcji jest
w uwodnionej postaci.
System suchego oczyszczania spalin.
Metoda oczyszczania spalin oparta jest na analogicznych reakcjach, jak metoda półsucha,
przy czym reagenty wprowadzane są w postaci suchego proszku (zwykle wapno lub kwaśny
węglan sodu). Odpowiednia dawka reagenta zależy od składu spalin, temperatury oraz jego
typu. Przy zastosowaniu wapna jego dawka przekracza zwykle 2-3-krotnie ilość
93
stechiometryczną. Przy użyciu kwaśnego węglanu wapnia jego ilość jest znacznie niższa.
Zwiększona w stosunku do ilości stechiometrycznej dawka reagentu prowadzi do
odpowiednio większej ilości pozostałości poprocesowej chyba, że stosuje się jego
recyrkulację. Dodanie do reagentów węgla aktywnego pozwala na zwiększenie redukcji
ciężkich metali, a także wychwycenie dioksyn i furanów.
Reakcja przebiega mniej wydajnie niż w pozostałych metodach. Z tego względu zalety tej
metody przeciwważone są zwiększeniem zużycia sorbentu dla dotrzymania norm emisyjnych,
chyba, że jako reagent stosuje się kwaśny węglan sodu. Z jednej strony należy pamiętać, że
jego koszt jest istotnie wyższy niż wapna. Z drugiej strony proces stabilizacji produktów
reakcji jest znacznie bardziej problematyczny. Produkty reakcji generowane są w postaci
stałej i oddzielane są ze strumienia spalin w urządzeniu filtrującym, najczęściej filtrze
workowym.
Proces składa się, więc z następujących faz:
• wprowadzenie reagenta do komory reakcyjnej (czasem do kanałów spalin
bezpośrednio przed drugim stopniem odpylania), gdzie będzie on mieszany ze
spalinami, w wyniku czego dojdzie do reakcji neutralizacji kwaśnych gazów (reakcja
absorpcyjna),
• wtrysk węgla aktywnego - umożliwia adsorpcję gazowych zanieczyszczeń na jego
powierzchni,
• oczyszczanie spalin w filtrze workowym oraz przetrzymywanie na powierzchni
filtracyjnej reagentów.
Dla lepszego wykorzystania reagentów czasem stosuje się recyrkulację części strumienia pyłu
do komory reakcyjnej.
System półsuchego oczyszczania spalin.
Ciepło spalin wykorzystywane jest w tej metodzie do odparowania części rozpuszczalnika,
w którym znajduje się reagent, czyli wody. Produkty reakcji mają, więc postać stałą i są
wydzielane ze strumienia spalin w urządzeniu filtrującym, najczęściej filtrze workowym.
Metale ciężkie w formie gazowej, jak rtęć i frakcja kadmu adsorbowane są częściowo na
powierzchni cząstek wapna. Można zwiększyć redukcję ciężkich metali, a także wychwycenie
dioksyn i furanów poprzez dodanie węgla aktywnego. Wydajna redukcja kwaśnych
składników spalin (HCI, HF, SO2), metali ciężkich, pyłów, dioksyn i furanów zawartych
w spalinach, powstających w trakcie procesu termicznego unieszkodliwiania odpadów
komunalnych, pozwala na dotrzymanie norm emisyjnych.
Przykładowy proces składa się z takich faz jak:
• schładzania spalin przez wtrysk wody,
94
• wprowadzenie reagenta (CaO) do komory reakcyjnej z wodą chłodząca, gdzie będzie
mieszany on ze spalinami, w wyniku, czego dojdzie do reakcji neutralizacji kwaśnych
gazów (reakcja absorpcyjna),
• ewentualny wtrysk węgla aktywnego - umożliwia adsorpcję gazowych zanieczyszczeń
na jego powierzchni,
• oczyszczanie spalin w filtrze workowym oraz przetrzymywanie na powierzchni
filtracyjnej reagentów.
Półsucha metoda może być również stosowana poprzez wtrysk tzw. mleka wapiennego, czyli
przygotowanego wcześniej wodnego roztworu lub zawiesiny CaO. Rozwiązanie takie
nierzadko powoduje jednak trudności eksploatacyjne związane z zapychaniem tzw.
atomizerów, czyli dysz rozpryskujących roztwór do komory reakcyjnej. Wtrysk
rozpuszczonych reagentów umożliwia zmniejszenie ich ilości poprzez zawrócenie i ponowne
rozpuszczenie części nieprzereagowanego reagenta. Współczynnik stechiometryczny zwykle
mieści się w granicach 1,5-2,0.
Należy zwrócić uwagę na to, że metoda półsucha oczyszczania spalin łączy kilka bardzo
istotnych pozytywnych czynników mających znaczenie ekonomiczne w fazie inwestycji
i eksploatacji:
• brak ścieków, które wymagają oczyszczenia –zmniejszone koszty funkcjonowania,
• brak konieczności budowy oczyszczalni ścieków – brak kosztów inwestycyjnych,
• niskie zużycie wody,
• lepsze efekty energetyczne instalacji z uwagi na brak strat ciepła wynikających
z użytkowaniem dużych ilości wody, tak jak ma to miejsce w systemie mokrym,
• metoda wydajna w pełnym zakresie dotrzymania stosownych norm eliminacji emisji.
Z tych też względów proponuje się zastosowanie tego systemu (metody) do redukcji
zanieczyszczeń kwaśnych zawartych w spalinach z procesu termicznego przekształcania
odpadów.
System mokrego oczyszczania spalin.
Możliwe jest rozdzielenie procesu oddzielania poszczególnych grup składników
zanieczyszczeń w metodzie mokrej na kolejne poziomy (stopnie) lub odrębne płuczki.
Podczas procesu oczyszczania istnieje możliwość ingerencji i optymalnego sterowania
procesem oczyszczania spalin, we wszystkich jego fazach. Liczba stopni płukania wynosi od
1 do 4, najczęściej minimum 2 (płuczka kwaśna o pH w zakresie 0-1,0 do usuwania HCl i HF
oraz płuczka obojętna lub alkaliczna, zasilana wapnem lub wodorotlenkiem sodu, na ogół pH
w zakresie 6,0-8,0 do usuwania SO2).
Rozwiązanie (wykorzystanie mokrej technologii oczyszczania spalin) umożliwia również
warunki procesowe do zapewnienia bezpiecznego ekologicznie procesu obróbki
technologicznej (preparowania) popiołów lotnych i pyłów z odpylania spalin. Wykorzystanie
części kwaśnych ścieków płuczkowych do ekstrahowania popiołów lotnych i pyłów – z kotła
95
i z zespołu odpylania za kotłem (zazwyczaj najbardziej zanieczyszczonych związkami metali
ciężkich) - pozwala, bowiem na ich spreparowanie do postaci pozwalającej na ich
bezpośrednie deponowanie, jako odpad nieniebezpieczny. Produkt ekstrahowania tych
popiołów, w postaci szlamu bogatego przede wszystkim w Pb, Zn i Cd, może ewentualnie
podlegać recyklingowi.
W przypadku zastosowania mokrej metody oczyszczania spalin, z uwagi na mniejszą
w porównaniu z metodą suchą i półsuchą skuteczność tej metody w zakresie usuwania
dioksyn i furanów oraz metali ciężkich, a zwłaszcza rtęci, przy wyborze SCR (katalitycznej
metody redukcji tlenków azotu) można rozbudować moduł katalizatora tak, aby oprócz NOx,
redukował on również emisje dioksyn i furanów.
Metoda mokra wymaga instalacji podczyszczającej ścieki z instalacji oczyszczania spalin
przed ich zrzutem do systemu kanalizacyjnego. Istnieją rozwiązania technologiczne
pozwalające ograniczyć lub nawet wyeliminować zrzut ścieków (odparowanie), ale
pogarszają one znacznie wskaźniki efektywności energetycznej.
Ocena omawianych systemów oczyszczania spalin
Niezwykle istotne w ocenie ww. metod są poziomy zużycia materiałów i energii dla systemu
redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. Dla zaprezentowanych metod poziomy przedstawiają się
następująco:
Tabela 5.13. Zużycie materiałów i energii dla systemu redukcji kwaśnych
zanieczyszczeń
Ilość
Metoda
Metoda pół Metoda mokra
sucha
sucha
Zapotrzebowanie
na
Bd
6 -13
19
energię
[kWh/Mgok*]
2-3 NaOH,
Konsumpcja reagentowa
10 – 15
12 - 20 (wapno)
10 CaO,
[kg/Mgok]
5-10 wapno, wapień
Mokre 10-15 kg/Mgok
Ilość pozostałości
7 – 25
25 - 50
Suche 3-5 kg/Mgok
[kg/Mgok]
Konsumpcja wody
Brak
bd.
100 - 500
[l/Mgok]
Ścieki
Brak
brak
250 - 500
[l/Mgok]
* Mgok – Mg odpadów komunalnych
Źródło: Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006
Poniżej przedstawiono zalety i wady metod redukcji kwaśnych zanieczyszczeń.
96
Tabela 5.14. Zalety i wady metod redukcji kwaśnych zanieczyszczeń
Zalety
Wady
Metoda sucha
•
nie jest wymagana
instalacja przygotowania
odczynnika
•
większy filtr
tkaninowy niż w
przypadku pół-suchej
metody oczyszczania
spalin,
•
wyższe koszty
składowania dużych
ilości stałych
pozostałości,
•
bardzo duża ilość
powstających stałych
pozostałości
poprocesowych
wymagających
zagospodarowania.
Metoda pół - sucha
• niższe koszty
inwestycyjne
w porównaniu z
mokrym systemem
oczyszczania spalin,
• mniejsze koszty
eksploatacyjne ze
względu na mniejszą
złożoność urządzeń.
• nie wymaga
dostarczania dużych
ilości wody w
porównaniu z metodą
mokrą
• wyższe koszty
składowania dużych
ilości stałych
pozostałości w
porównaniu do metody
mokrej,
• wysoki koszt
reagentów,
• duża ilość
pozostałości
poprocesowych
wymagających
zagospodarowania.
97
Metoda mokra
• najniższa konsumpcja
reagentów,
• najniższa ilość
pozostałości,
• powstający gips nie jest
odpadem niebezpiecznym i
nadaje się do przemysłowego
wykorzystania.
• najwyższa ze wszystkich
metod konsumpcja wody,
• konieczność wstępnego
odpylenia gazów
odlotowych,
• produkcja stałych i
ciekłych pozostałości
wymagających
zagospodarowania,
• wysokie koszty
inwestycyjne w porównaniu
z innymi systemami
związane z koniecznością
budowy oczyszczalni
ścieków oraz
skomplikowanego systemu
oczyszczania.
• duża ilość pary wodnej
wydostającej się z komina
ZTPO stwarza negatywne
odczucia społeczeństwa i
sprawia wrażenie, że zakład
jest „nieekologiczny”
5.3.3.2. System odpylania spalin
System odpylania spalin może składać się z:
elektrofiltrów,
filtrów tkaninowych,
cyklonów.
Tabela 5.15. Porównanie różnych systemów odpylania spalin
Systemy
usuwania pyłu
Cyklony i
multicyklony
Filtr
elektrostatyczny suchy
Filtr
elektrostatyczny
– mokry
Filtr workowy
Typowe
koncentracje
emisji
Zalety
Wady
cyklony:
200-300 mg/m3
multicyklony:
100-150 mg/m3
• Solidne, stosunkowo
prosta konstrukcja,
niezawodne
• Stosowane w
przypadku spalania
odpadów
<5 – 25 mg/m3
• Stosunkowo niskie
wymagania dot. mocy
• Temperatura gazu w
zakresie 150-350°C
• Szeroko stosowane w
przypadku spalania
odpadów
<5 – 20 mg/m3
• Możliwe osiągnięcie
niskiej koncentracji emisji
- czasem stosowane w
przypadku spalania
odpadów
<5 mg/m3
• Szeroko stosowane
w przypadku spalania
odpadów
• Warstwa osadów
występuje w roli
dodatkowego filtra i jako
reaktor adsorpcyjny
Źródło: BREF
98
• Stosowane jedynie w
przypadku odpylania
wstępnego
• Stosunkowo wysoka
konsumpcja energii
(w odniesieniu do
elektrofiltrów)
• Ryzyko tworzenia się
PCDD/F, jeżeli stosowane
w zakresie temperatur
200-450°C
• Niewielkie
doświadczenie
w przypadku spalania
odpadów
• Stosowane głównie,
jako odpylanie wtórne
• Powstawanie ścieków
procesowych
• Zwiększona
widoczność pióropusza
• Stosunkowo wysoka
konsumpcja energii
(w porównaniu do filtra
elektrostatycznego)
• Wrażliwe na
kondensację wody
i korozję
5.3.3.3. System redukcji metali ciężkich oraz dioksyn i furanów
Redukcja dioksyn i furanów w pierwszej kolejności realizowana będzie metodami
pierwotnymi, m.in. przez:
• odpowiednią temperaturę i dużą turbulencję strumienia spalin w komorze spalania
celem uzyskania jak najniższej zawartości CO w spalinach,
• odpowiednio niską, (ale powyżej granicznej) zawartość O2 w spalinach (recyrkulacja
spalin daje pozytywne efekty zarówno przy obniżaniu emisji NOx jak i tworzeniu się
dioksyn w procesie tzw. syntezy „de nuovo”, można osiągnąć pewne ograniczenie
emisji PCDD/PCDF. W praktyce tymi metodami można doprowadzić do ograniczenia
emisji dioksyn i furanów na poziomie 1,0 ÷ 2,0 ng TE/m3N .
Dodatkowo, w zależności od wybranego systemu oczyszczania spalin zostanie zastosowana
jedna z metod usuwania dioksyn i furanów z gazów spalinowych:
• adsorpcja dioksyn i furanów na powierzchni węgla aktywnego (metoda strumieniowopyłowa),
• adsorber ze złożem węgla/koksu aktywnego.
Proces adsorpcji organicznych związków, spośród których limitowana jest obecnie emisja
PCDD i PCDF, zachodzi w temperaturze 110÷115 0C, jako adsorbent wykorzystywany jest
monomorficzny węgiel aktywny lub amorficzny koks aktywny z węgla brunatnego.
Adsorbent zmieszany może być w niektórych rozwiązaniach procesowych – w zależności od
decyzji firmy, która będzie wybrana do realizacji projektu budowy instalacji ZTPOK –
z inertnym dodatkiem - zmielonym wapnem lub wodorotlenkiem wapnia. Mieszanina
gazowo-pyłowa wychwytywana jest następnie na rękawach filtra workowego. W warstwie
węgla aktywnego na powierzchniach rękawów adsorbowane są zarówno związki organiczne
(PCDD/PCDF, WWA, PCB) jak i zawarte jeszcze w spalinach resztkowe ilości kwaśnych
zanieczyszczeń nieorganicznych oraz gazowych związków metali ciężkich (np. rtęci
metalicznej).
W metodzie strumieniowo-pyłowej redukowania emisji dioksyn i furanów będzie
monitorowany i porównywana zawartość CO na wlocie i wylocie spalin z filtra workowego,
jako sposób na uniknięcie zjawiska zażarzenia się nasyconego adsorbenta. W tym samym
celu mierzona również będzie temperatura nasyconego adsorbentu i temperatura na lejach
popiołowych filtra tkaninowego. Dla bezpiecznego przebiegu procesu można również zalecić
konieczność zobojętniania atmosfery w zbiornikach zawierających zarówno świeży jak
również nasycony i recyrkulowany adsorbent.
99
5.3.3.4. System usuwania tlenków azotu
Dla usuwania tlenków azotu, bez względu na wybór technologii spalania w pierwszej
kolejności stosowane są tzw. pierwotne techniki redukcji NOx. Obejmują one odpowiednie
zaprojektowanie i kontrolę warunków prowadzenia procesu, tak aby zapobiegać zbyt dużemu
nadmiarowi powietrza (a więc również – azotu), jak również zbyt wysokim temperaturom
(łącznie z tzw. hot-spots).
Następujące techniki należą do pierwotnych metod redukcji emisji NOx,
• odpowiednia dystrybucja powietrza, mieszanie spalin i regulacja temperatury,
• recyrkulacja spalin - zwykle polega na zastąpieniu 10-20% powietrza wtórnego
recyrkulowanymi spalinami,
• spalanie strefowe,
• wtrysk wody do pieca – pozwala zredukować miejscowe przegrzania (hot-spots).
W celu sprostania wymagań Dyrektywy 2000/76/WE i Rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz.
2181), tj. osiągnąć wartości średnie dobowe NOx (jako NO2) poniżej 200 mg/Nm3, konieczne
jest zastosowanie metod wtórnych, wśród których wyróżniamy:
• Metodę katalityczną – tzw. SCR (Selective Catalytic Reduction).
• Metodę niekatalityczną – tzw. SNCR (Selective Non-Catalytic Reduction).
W obydwu rozwiązaniach, jako czynnik redukcyjny stosuje się amoniak lub jego pochodne
(np. mocznik w postaci stałej, lub jako roztwór), przy czym amoniak ze względów
bezpieczeństwa dostarcza się zwykle, jako roztwór 25%. Tlenki azotu w spalinach składają
się przede wszystkim z NO oraz NO2, które w procesie oczyszczania są redukowane do N2
oraz pary wodnej.
Reakcja przebiega według następujących równań chemicznych:
- w przypadku zastosowania wody amoniakalnej:
4 NO + 4 NH3 + O2 ⇒ 4 N2 + 6 H2O
2 NO2 + 4 NH3 + O2 ⇒ 3 N2 + 6 H2O,
- w przypadku zastosowania mocznika:
CO(NH2)2 + H2O ⇒
4 NO + 4 NH3 + O2 ⇒
CO2 + 2 NH3
4 N2 + 6 H2O
100
Reakcją inicjującą w tym procesie jest tworzenie się rodników NH2, które w przypadku
stosowania amoniaku powstają wskutek reakcji z tlenem lub rodnikami OH, a w przypadku
stosowania mocznika wskutek jego termicznego rozpadu. Dopiero w drugiej fazie dochodzi
do reakcji wymiany z molekułami tlenku azotu:
NH2 + NO ⇒ N2 + H2O
NH2 + NO ⇒ N2 + H2O
System usuwania tlenków azotu - SNCR (Non Selective Catalytic Reduction) –
selektywna redukcja niekatalityczna.
W metodzie niekatalitycznej czynnik redukujący jest wtryskiwany bezpośrednio do pieca,
w którym w temperaturze pomiędzy 850 i 1000°C zachodzi reakcja z tlenkami azotu. Poziom
redukcji powyżej 60-80%, według BREF wymaga jednak wyższego nadmiaru reagenta. To
z kolei może prowadzić do wtórnej emisji amoniaku, określanej jako tzw. ammonia slip. Im
wyższa temperatura procesu, tym wyższa procentowa redukcja NOx oraz niższa emisja
amoniaku resztkowego z jednej strony, lecz z drugiej strony – wyższa produkcja NOx
z amoniaku.
Jak wspomniano na wstępie reagentem (czynnikiem redukującym) może być amoniak lub
jego pochodna w formie mocznika. W drugim przypadku reagent może być podawany do
komory paleniskowej w formie ciekłej, (jako roztwór) lub suchej – jako proszek.
Wprowadzenie mocznika w postaci roztworu zmniejsza o około 1% ilość możliwej do
odzyskania energii.
Zastosowanie mocznika zamiast amoniaku powoduje stosunkowo wyższe emisje N2O, który
obecnie nie jest wprawdzie limitowany, ale nie wyklucza się wprowadzenia stosownych
ograniczeń w tym zakresie w przyszłości. W tym wariancie będzie kilka, (co najmniej dwa)
poziomy dysz umożliwiające wtrysk czynnika redukującego, niezależnie od obciążenia kotła
w optymalnym zakresie temperatur.
Rozwiązanie takie pozwala zminimalizować ryzyko, że przy temperaturach niższych niż
optymalne, proces redukcji tlenków azotu nie będzie odpowiednio wydajny, natomiast
w wyższych temperaturach - mocznik będzie się spalał, powodując zwiększenie emisji NOx.
Przy zastosowaniu mokrych metod oczyszczania spalin, nadmiar amoniaku może być
usunięty w płuczce, a następnie odzyskany w procesie odpędzania (stripping)
i zawrócony do procesu DeNOx.
System usuwania tlenków azotu - SCR (Selective Catalytic Reduction) – selektywna
katalityczna redukcja.
Metoda Selektywnej Redukcji Katalitycznej (SCR) opiera się na procesie katalitycznym,
podczas którego amoniak zmieszany z powietrzem podawany jest do strumienia spalin
101
i przechodzi przez katalizator, reagując z NOx. Katalizator działa efektywnie w zakresie
temperatury roboczej 180 - 450°C. Większość będących w eksploatacji systemów działa
w zakresie temperatur 230-300°C. Poniżej 250°C konieczna jest większa objętość katalizatora
oraz istnieje większe ryzyko jego zapchania i zatrucia.
Metoda SCR pozwala osiągnąć wysoką skuteczność redukcji (zwykle ponad 90%) przy ilości
czynnika redukującego bliskim ilości stechiometrycznej. W spalarniach odpadów
komunalnych SCR stosuje się zwykle po oczyszczeniu spalin, tj. po odpyleniu i usunięciu
gazów kwaśnych. Stąd też spaliny zwykle wymagają ponownego podgrzania do efektywnej
temperatury reakcji dla systemu SCR.
Realizowane jest to przez zastosowanie
regeneracyjnego wymiennika ciepła „spaliny/spaliny” (wykorzystującego ciepło spalin
opuszczających katalizator, oraz dodatkowo (uzupełniająco) - przy pomocy palnika
kanałowego o niewielkiej mocy, zabudowanego w kanale spalin, bezpośrednio przed kolumną
reaktora katalitycznego). Zwiększa to zapotrzebowanie energii do oczyszczania spalin.
Jednakże, jeżeli poziom NOx w spalinach został już zredukowany do bardzo niskich wartości
na wlocie do systemu SCR, można istotnie zredukować podgrzew lub nawet z niego
zrezygnować. Niskotemperaturowe systemy SCR wymagają jednak regeneracji katalizatora
na skutek odkładania się soli (zwłaszcza chlorku amonu oraz siarczku amonu). Regeneracja
taka może być krytyczna, jako że może one prowadzić do przekroczenia wartości granicznych
emisji dla pewnych zanieczyszczeń np. HCl, SO2, NOx.
Czasami system SCR zlokalizowany jest bezpośrednio po filtrze elektrostatycznym,
aby zredukować lub wyeliminować konieczność podgrzewu spalin. W takim przypadku
należy jednak mieć na względzie ryzyko formowania się dioksyn i furanów w elektrofiltrze,
(który działa zwykle przy temperaturach powyżej 220-250°C).
System SCR po zabudowaniu w kolumnie reaktora dodatkowych pakietów katalizatorów
może zapewnić również dodatkowo redukcję emisji dioksyn i furanów. Osiąga się przy tym
skuteczności destrukcji PCDD/F na poziomie 98-99,9%. System SCR jest również korzystny
z uwagi, że nie generuje N2O, jak to ma miejsce w wyniku procesów chemicznych
zachodzących w przypadku zastosowania metody niekatalitycznej. (SNCR).
5.3.3.5. Referencje systemu oczyszczania spalin
System oczyszczania spalin powinien generalnie zapewnić efektywną realizację
następujących procesów oczyszczania strumienia surowych spalin poprzez:
• Usuwanie zanieczyszczeń pyłowych,
• Usuwanie kwaśnych, nieorganicznych składników zanieczyszczeń, (metoda mokra,
półsucha, sucha),
• Redukcja związków metali ciężkich w postaci gazowej i pyłów,
• Redukcja emisji związków organicznych, spośród których limitowana jest zawartość
dioksyn i furanów,
• Redukcja emisji tlenków azotu (SNCR, SCR).
102
Instalacje oczyszczania spalin mogą występować w różnych konfiguracjach, gwarantując
spełnienie standardów emisyjnych z instalacji. Wybór optymalnego wariantu i zastosowanie
konkretnej konfiguracji uwarunkowane winno być zawsze specyfiką danego projektu.
Wszystkie emitowane substancje do powietrza atmosferycznego nie mogą przekroczyć
standardów emisyjnych narzuconych przez:
• Dyrektywę 2000/76/EC z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000,
str. 91) w sprawie spalania odpadów,
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
Do obliczeń przyjęto wskaźniki emisji obniżone o 30-50 % w stosunku do obowiązujących
normatywów. Wszystkich obliczeń dokonano na podstawie uzyskanych wartości poziomu tła.
W odniesieniu do odoru w Polsce brak jest norm określających dopuszczalny ich poziom.
Standardy emisyjne wg. załącznika nr 5 do ww. Rozporządzenia Ministra Środowiska
zestawiono w tabeli 5.16.
Tabela 5.16. Dopuszczalne wartości emisji do powietrza
Dopuszczalne wartości emisji do powietrza (1)
średnie
97% średnie
średnie wartości
Zanieczyszczenia
Jednostki wartości
wartości
półgodzinne
dobowe
półgodzinne
Pył całkowity
mg/m3u 10
30
10
HCl
mg/m3u 10
60
10
SO2
mg/m3u 50
200
50
HF
mg/m3u 1
4
2
NO + NO2 jako NO2
mg/m3u 200
400
200
100 lub 150 dla
CO
mg/m3u 50
średniej wartości
10 minutowej
Substancje organiczne w
postaci gazów i par, w
mg/m3u 10
20
10
przeliczeniu na całkowity
węgiel organiczny
Wartości średnie dotyczące minimum 30
minutowego
i maksymalnie 8 godzinnego okresu pobierania
próbek
Cd+Tl
mg/m3u 0,05
Hg
mg/m3u 0,05
Sb+As+Pb+Cr+Co
mg/m3u 0,5
103
+Cu+Mn+Ni+V
Wartości średnie mierzone w minimum 6
godzinnym
i maksimum 8 godzinnym okresie pobierania
próbek
Dioksyny i furany
ng/m3u 0,1
Warunki odniesienia – 1013 mbar ; 0 °C ; 11 % O2 gaz suchy.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z
instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181)
Tabela 5.17. Osiągane poziomy emisji dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń
Metoda
oczyszczania
spalin
przy
wykorzystaniu
wapna
sucha przy
wykorzystaniu
dwuwęglanu
sodu
półsucha
mokra
Średnia
Substancja półgodzinna
Osiągane
HCI
<60
HF
<4
SO2
<200
HCI
<20
HF
<1
wartość
(mg/mn3)*
dopuszczalne
60
4
200
60
4
Średnia wartość dobowa
(mg/mn3)*
osiągane dopuszczalne
<10
10
<1
1
<50
50
<5
10
<1
1
SO2
<30
200
<20
50
HCI
HF
SO2
HCI
HF
SO2
<50
<2
<50
0,1-10
<1
<50
60
4
200
60
4
200
3-10
<1
<20
<5
<0,5
<20
10
1
50
10
1
50
* według Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006
Zaprezentowane powyżej metody oczyszczania spalin mają swoje zalety i wady omówione w niniejszym
rozdziale.
Wszystkie systemy oczyszczania spalin muszą i w praktyce spełniają ostre normy emisji
zanieczyszczeń wyrażone w standardach emisyjnych.
Dla całości przedsięwzięcia zarekomendowano następujący system oczyszczania spalin:
• Odpylanie spalin z zastosowaniem filtra tkaninowego,
• Oczyszczanie kwaśnych zanieczyszczeń metodą półsuchą w celu redukcji kwaśnych
związków SO2, HF, HCl, połączoną z metodą strumieniowo-pyłową
z wykorzystaniem węgla aktywnego w celu redukcji metali ciężkich, dioksyn
i furanów,
• Odazotowania spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną redukcją emisji NOx metodą
104
Rekomendowany system jest systemem sprawdzonym i powszechnie stosowanym.
Gwarantuje stosunkowo niskie zużycie wody, w porównaniu z mokrą metodą redukcji
zanieczyszczeń kwaśnych, co w konsekwencji wyeliminuje powstawanie znacznych ilości
ścieków technologicznych i realizacji rozbudowanych systemów ujmowania i oczyszczania
ścieków technologicznych.
5.4. ANALIZA TECHNOLOGII – METODY MECHANICZNO –
BIOLOGICZNE PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW POD KĄTEM
WPŁYWU NA ŚRODOWISKO
Mechaniczno-biologiczne przekształcanie polega na przetwarzaniu odpadów komunalnych
poprzez obróbkę mechaniczną (tj. procesy rozdrabniania, przesiewania, sortowania,
homogenizacji, separacji metali żelaznych i nieżelaznych, wydzielania frakcji palnej) na
frakcje dające się w całości lub w częściowo wykorzystać materiałowo lub/i na frakcję
ulegającą biodegradacji przeznaczoną do biologicznej stabilizacji.
Wyróżnia się dwa rozwiązania mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów:
• Mechaniczno-biologiczne przekształcanie odpadów jako technologia ich
przygotowania do składowania;
• Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów przed właściwym przetworzeniem
termicznym.
Systemy MBT są reprezentowane zarówno przez bardzo proste instalacje oparte na
pojedynczych urządzeniach, jak i rozbudowanych, kompleksowych technologiach.
Stabilizacja tlenowa
Metody tlenowe można umownie podzielić, w zależności od stopnia zaawansowana na:
• ekstensywne (wykorzystujące generalnie zjawiska zachodzące w sposób naturalny),
• progresywne (w których stabilizację osiąga się w krótszym czasie poprzez
zastosowanie różnego rodzaju reaktorów wyposażonych w systemy wymuszonego
przepływu powietrza oraz kontroli procesu).
Stabilizacja beztlenowa.
Spośród dostępnych metod metanizacji można wymienić jej dwie podstawowe odmiany
stosowane do unieszkodliwiania odpadów stałych:
• Fermentacja mokra – najczęściej mezofilowa,
• Fermentacja sucha lub półsucha – najczęściej termofilowa.
Procesy biologicznego przetwarzania odpadów zgodnie z ustawą o odpadach klasyfikowane
są w następujący sposób:
105
• Procesy odzysku (R):
R3 - recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane,
jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy
przekształcania).
• Procesy unieszkodliwiania (D):
D8 – obróbka biologiczna niewymieniona w innym punkcie niniejszego
załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą
któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12
(np. fermentacja).
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o odpadach przez odzysk rozumie się wszelkie
działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części lub prowadzące do
odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania.
Mając na uwadze powyższą definicję, jeśli jakość produktu procesu R3 nie odpowiada
wymaganiom dla nawozów lub środków wspomagających uprawę roślin należy uznać, że
proces taki powinien być klasyfikowany, jako D8, czyli proces unieszkodliwiania.
W zależności od użytej techniki otrzymywane są nowe produkty: kompost, biogaz, paliwo
alternatywne, surowce wtórne do recyklingu, części stabilizowane biologicznie (kompost),
nawóz organiczny, wreszcie balast przeznaczony do składowania.
Poniżej przedstawiono wykaz produktów i odpadów powstających w procesach mechaniczno
– biologicznego przekształcania odpadów.
Tabela 5.18 Produkty i odpady powstające w procesach mechaniczno-biologicznego
Rodzaj produktu
Kod odpadu
19 12 12 – inne odpady (w tym zmieszane substancje i
przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż
wymienione w 19 12 11
Frakcja drobna < 20 mm*
Stabilizat
Proces
tlenowy
Proces
beztlenowy
Frakcja gruba > 80 mm*
Zanieczyszczenia z
oczyszczania stabilizatu
Oczyszczony stabilizat
Proces
tlenowy
Proces
beztlenowy
19 05 99 – inne niewymienione odpady
19 06 04 – przefermentowane odpady z beztlenowego
rozkładu odpadów komunalnych
19 12 12 – inne odpady (w tym zmniejszane substancje i
przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż
19 05 01 – nieprzekompostowane frakcje odpadów
komunalnych i podobnych
19 06 99 – inne niewymienione odpady
19 05 03 – kompost nieodpowiadający wymaganiom
(nienadający się do wykorzystania)
*w rozwiązaniach technologicznych stosowanych przez producentów mogą być zastosowane różne wielkości sit.
106
Źródło: na podstawie Jędrczak, Szpadt „Wytyczne dotyczące wymagań dla procesów kompostowania,
fermentacji i mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów”
Pod względem prawnym produkty te częściowo zachowują swój status odpadów. Niesie to za
sobą jednak problem z zagospodarowaniem powstałych produktów, a więc konieczne jest
przewidzenie w planach inwestycyjnych stałych rynków zbytu dla produktów otrzymanych
z MBT.
Technologie MBT nie stanowią również ostatecznego rozwiązania dla przetwarzania
odpadów. Pozostający odpad balastowy musi być składowany. Ilość zagospodarowanej
materii organicznej zmniejsza się tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są także
ograniczone.
Należy jednak wskazać na pewne korzyści stosowania metod MBT, które odnoszą się
generalnie do globalnego systemu zarządzania odpadami. Polegają one na zmniejszeniu
negatywnego wpływu na środowisko, poprzez ogólne zmniejszenie ilości składowanych
odpadów oraz na możliwości ostatecznego przeznaczenia powstałych produktów końcowych,
poprzez zmianę ich statutu z „odpadów na surowce” (nie w sensie prawnym) możliwych do
dalszego wykorzystania. Polega to na dodaniu wartości początkowemu odpadowi dzięki
oddzieleniu zawartej w nim energii i materiałów. Praktyczne zastosowanie metod MBT
powinno być jednak poprzedzone refleksją w kontekście miejsca, a zwłaszcza możliwych
rynków zbytu dla produktów końcowych.
Podsumowanie
Metody tlenowe charakteryzują się następującymi cechami:
• Są to procesy wymagające stosunkowo dużych powierzchni zabudowy oraz kubatur,
w przypadku metod progresywnych. Nawet w metodach reaktorowych stosuje się
ekstensywną drugą fazę procesu.
• Bilans energetyczny kompostowania jest zawsze ujemny. W prawdzie proces jest
egzotermiczny, ale możliwości odzysku ciepła są ograniczone i w praktyce
sprowadzają się do jego recyrkulacji wewnątrz obiegu.
• W trakcie procesu nie jest wytwarzany biogaz, który zgodnie z polskim
prawodawstwem w całości może być traktowany, jako paliwo ze źródeł
odnawialnych, a jednocześnie generuje energię, której sprzedaż lub wykorzystanie na
terenie instalacji obniża koszty jej eksploatowania.
• Proces jest trudniejszy w kontroli i automatyzacji niż proces beztlenowy.
• Potencjalne uciążliwości dla środowiska są większe i trudniejsze do kontrolowania niż
w przypadku metod beztlenowych.
• Nakłady na realizacje instalacji tlenowych w przypadku dużych wydajności (powyżej
30 000 Mg/rok), jak wynika z doświadczeń członków zespołu opracowującego raport,
są wyższe (w przeliczeniu na przepustowość instalacji) niż w metodach beztlenowych.
107
W ostatnich latach zmienia się rola oraz miejsce kompostowania zmieszanych odpadów
komunalnych w systemie gospodarki odpadami. Generalnie odstępuje się od tradycyjnych
technologii kompostowania całej masy odpadów komunalnych, z których otrzymuje się
kompost nieodpowiedniej jakości i które prowadzą do wytwarzania kompostu nieprzydatnego
do wykorzystania gospodarczego, gdyż zawiera on przeważnie nadmierne ilości szkła,
tworzyw sztucznych oraz metali ciężkich. Prowadzi to w konsekwencji do produkowania
nowych odpadów wymagających dalszego unieszkodliwiania. Zawartość metali ciężkich, jest
oprócz kryteriów sanitarnych, najważniejszym czynnikiem determinującym możliwość
wykorzystania produktu po procesie biologicznego ich unieszkodliwiania. W związku
z powyższym kompost produkowany ze zmieszanych odpadów komunalnych nie spełnia
wymagań środowiskowych oraz wymagań rynku i w większości przypadków jest składowany
na składowisku.
Recykling organiczny odpadów zielonych jest najłatwiejszy do realizacji pod względem
organizacyjnym i technicznym, jednak nie wystarczy do osiągnięcia założonych celów
ograniczenia ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji.
Technologia unieszkodliwiania odpadów komunalnych z zastosowaniem fermentacji
metanowej zyskuje coraz większe grono zwolenników dzięki temu, że proces ten może
dotyczyć zarówno wysegregowanej frakcji organicznej ze strumienia odpadów komunalnych
jak i odpadów zmieszanych. Stabilizacja odpadów zmieszanych zapobiega przyszłym
problemom z emisją biogazu na składowisku.
Obie odmiany stabilizacji beztlenowej ww. występują w Europie w podobnych proporcjach
i posiadają wiele skutecznych wdrożeń. Z polskich doświadczeń wynika, że metody mokre,
charakteryzujące się większą kubaturą reaktorów oraz zużyciem wody i produkcją ścieków
procesowych, korzystniej jest lokalizować w pobliżu oczyszczalni ścieków, co pozwala na
wykorzystanie ich infrastruktury zwłaszcza w zakresie odwadniania osadów
pofermentacyjnych.
Technologia przetwarzania odpadów komunalnych z zastosowaniem metanizacji stanowi bez
wątpienia nowoczesne rozwiązanie problemu unieszkodliwiania odpadów komunalnych.
Na przykładzie pracujących instalacji można stwierdzić, że zakłady pracujące w oparciu
o proces fermentacji nie tylko wypełniają zobowiązania ustawowe w zakresie gospodarki
odpadami i chronią środowisko naturalne, ale również osiągają określone korzyści materialne.
Ważną zaletą instalacji jest brak konieczności wcześniejszego wysortowywania z odpadów
komunalnych frakcji „bio”. Do przeróbki trafiają odpady zmieszane, z których we wstępnej
fazie obróbki wydziela się i następnie sprzedaje surowce wtórne nadające się do recyklingu,
takie jak: metale, stłuczka szklana czy papier. W procesie metanizacji powstaje biogaz, który
jako paliwo może być spalany dla pozyskania energii, choćby na potrzeby własne zakładu, a
jej nadmiar może być sprzedawany na zewnątrz.
Do ograniczeń metody należy zaliczyć fakt, że nie stanowi ona ostatecznego rozwiązania dla
przetwarzania odpadów, nie eliminuje konieczności składowania pozostającego odpadu
108
balastowego. Również ilość zagospodarowanej materii organicznej zmniejsza się, choć
zasadniczo to jednak tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są także ograniczone.
Przy analizie możliwości praktycznego zastosowania technologii opartej na fermentacji
należy rozważyć problemy wynikające z konieczności zagospodarowania odpadu
balastowego oraz zapewnienia wysokiej jakości produktów końcowych, co jest trudne
i bezpośrednio przekłada się na potencjał rynków zbytu dla tych produktów.
Koszty inwestycyjne i eksploatacyjne zakładu fermentacji są zależne od jego przepustowości
oraz zastosowanej technologii. Duża rozpiętość kosztów instalacji o tej samej wydajności
wynika z zastosowanej technologii. Podstawowym założeniem, warunkującym optymalne
rozwiązania gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji, jest dokładne rozeznanie
i zbadanie dostępności rynku dla produktów początkowych (odpady) i końcowych, czyli
zidentyfikowanie potencjalnych odbiorców i chłonności rynku na produkt.
Jako elementy ryzyka inwestycji instalacji biologicznego unieszkodliwiania odpadów
zarówno w przypadku kompostowania czy metanizacji należy wymienić:
• brak jasno sprecyzowanych zaleceń w celu poprawnego zarządzania odpadami
ulegającymi biodegradacji, metod ich zbierania, standardów przetwarzania oraz
wykorzystania powstałych produktów,
• ciągła dbałość o jakość materiału wsadowego,
• ograniczony i niepewny rynek dla produktów procesu.
Poniżej przedstawiono syntetyczne porównanie technologii do mechaniczno – biologicznego
przekształcania odpadów .
Tabela 5.19. Porównanie metod przeróbki frakcji organicznej odpadów
Wyszczególnienie
Emisje do
powietrza, odcieki
Zapotrzebowanie
miejsca
Jakość kompostu
Higienizacja
Bilans energetyczny
Metoda tlenowa
Regulowane, biofiltry do
oczyszczania powietrza,
zawracanie odcieków do
obiegu
Duże, ok. 4 ha dla obiektu
20 000 Mg/rok
Metoda beztlenowa
Nieduża objętość powietrza, powietrze jest
oczyszczane, duża ilość odcieków
Nieduże, przy dojrzewaniu w pryzmach ok.
2ha dla obiektu 20 000Mg/rok
Często problematyczna jakość wsadu,
Dobra, zależy od wsadu
różna jakość kompostu
Faza termofilna wymaga doprowadzenia
Temperatura ponad 65oC, dobre
energii z zewnątrz, najczęściej konieczne
efekty higienizacji
dojrzewanie w pryzmach
Produkowane ciepło nie
Uzysk metanu, wykorzystanie
znajduje zastosowania
w elektrociepłowniach, produkcja prądu
Źródło: Wewetzer D.: "Biotechnologiczny" pomysł dla Łodzi. Przegląd Komunalny. Gospodarka Odpadami
10(109)/2000, s.32-33.
109
5.5 WARIANT PROPONOWANY DO REALIZACJI NAJKORZYSTNIEJSZY DLA ŚRODOWISKA
W niniejszym rozdziale przedstawiono szereg wariantów dotyczących technologii
przetwarzania odpadów (przekształcanie termiczne i mechaniczno-biologiczne), technologii
oczyszczania spalin pochodzących z termicznego przekształcania odpadów komunalnych,
przedstawiono charakterystykę potencjalnych lokalizacji ZTPOK i zaproponowano
najkorzystniejszą lokalizację tej instalacji.
Zgodnie z wieloletnim doświadczeniem oraz wnioskami wynikającymi przedstawionej
analizy wariantów najkorzystniejszym rozwiązaniem dla Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego jest realizacja przedsięwzięcia polegającego na budowie instalacji do
termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych, jako integralnego elementu
systemu gospodarki odpadami.
Przy wyborze technologii spalania zdecydowano się na spalanie rusztowe, z założeniem, że
w instalacji zostanie wykorzystany jeden z powszechnie stosowanych rusztów (np. odmiany
rusztów posuwisto-zwrotnych lub walcowych).
W Europie około 90% instalacji przeznaczonych do obróbki odpadów komunalnych
wyposażone jest w technologie rusztowe, najczęściej z rusztem posuwisto-zwrotnym.
Uwzględniając dodatkowe kryteria wynikające z uwarunkowań lokalnych, dla ZTPOK
zostały zaproponowane następujące systemy oczyszczania spalin:
• usunięcie pyłów przy zastosowaniu filtrów tkaninowych,
• oczyszczanie spalin metodą półsuchą w celu redukcji kwaśnych związków SO2, HF,
HCl, połączonej z metodą strumieniowo-pyłową z wykorzystaniem węgla aktywnego
w celu redukcji metali ciężkich, dioksyn i furanów,
• odazotowania spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną redukcji emisji NOx metodą
Należy podkreślić, że nieodzownym produktem procesu termicznego przekształcania
odpadów będzie produkcja energii elektrycznej i cieplnej. Wytwarzanie energii
pochodzącej ze spalania frakcji resztkowej odpadów komunalnych oraz suchych osadów
ściekowych pozwala na uniknięcie zamiennej emisji pochodzącej ze spalania paliw
konwencjonalnych. Dodatkowy odzysk energii z odpadów, takich z których już nic nie da się
odzyskać, jest przejawem racjonalnego działania w zakresie gospodarki odpadami
i oszczędności energetycznej, związanej z pozyskaniem znaczącego źródła energii obecnie
zaliczanego przez UE do odnawialnych źródeł energii.
Proponowana konfiguracja instalacji ZTPOK pozwala na przestrzeganie wszystkich
rygorystycznych wymagań dotyczących warunków termicznego przekształcania odpadów,
standardów emisji, efektywności energetycznej itp. zawartych w Dyrektywie 2000/76/WE
z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000) w sprawie spalania odpadów oraz
jej odpowiednikach w polskim prawie.
110
6. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
6.1. Lokalizacja przedsięwzięcia
Teren przeznaczony na realizację przedsięwzięcia (ZTPOK) zlokalizowany jest na działkach
nr 745/473, 746/473, 749/485, 752/494, obręb 0001 Ruda Śląska. Jest to teren o powierzchni
ok 6,0599 hektarów. – wypis z rejestru gruntów załącznik nr 1. Teren inwestycyjny jest
objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego dla Miasta Ruda Śląska –
uchwała Nr 1066/LXI/2006 Rady Miejskiej w Rudzie Śląskiej z dnia 22.06.2006 rok –
załącznik nr 2.
Lokowanie inwestycji takiej jak ZTPOK jest zgodne z zapisami obowiązującego
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla miasta Ruda Śląska.
6.1.1. Charakterystyka lokalizacji
Teren znajduje się w centralno – zachodniej części Rudy Śląskiej, na obszarze Śląskiego
Parku Przemysłowego na wschód od Zakładu Ciepłowni Przemysłowych „Carbo-Energia”
Sp. z o.o.. Utworzenie w tym rejonie Śląskiego Parku Przemysłowego spowoduje w sposób
naturalny dalsze zwiększenie zapotrzebowania zarówno na energię elektryczną jak i na ciepło
a prawdopodobnie także na parę technologiczną.
Najbliższa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest w odległości około 800m
w kierunku północnym i północno-wschodnim.
Z uwagi na to, że lokalizacja przedsięwzięcia mieści się obok terenu funkcjonującego Zespołu
Ciepłowni Przemysłowych „Carbo-Energia” Sp. z o.o. istnieje możliwość bezpośredniego
podłączenia ZTPOK w system ciepłowniczy miasta. Obecnie bezpośredni dojazd do terenu
inwestycyjnego odbywa się z ul. Szyb Walenty. Dobre warunki transportowe stworzy
planowana trasa DW 925–NS, która zapewniała będzie pełne skomunikowanie Autostrady A4
i Drogowej Trasy Średnicowej, którą planowo popłynie 70% ruchu odbywającego się do
i z terenu ZTPOK. W bezpośrednim sąsiedztwie wskazanej lokalizacji dla instalacji ZTPOK
zaplanowane są dwa węzły komunikacyjne. Wskazana działka nie ma połączenia kolejowego.
W bezpośrednim otoczeniu działki brak zabudowy mieszkaniowej. Lokalizacja
w bezpośredniej bliskości zakładu termicznego drogi DTŚ jest niezwykle sprzyjająca
w zakresie planowanej inwestycji. Ruch kołowy związany z transportem odpadów do zakładu
termicznego wzrośnie o ułamek procenta (już dzisiaj jest tam ruch na poziomie kilkunastu
tysięcy pojazdów na dobę). Rozpoczynająca się inwestycja w zakresie drogi NS to kolejny
sprzyjający element, gwarantujący, iż oddziaływanie ruchu kołowego na drogi lub obszary
zamieszkane będzie nieznaczny. Na terenie zabudowy mieszkaniowej pozostanie taka sama
ilość samochodów obsługujących odbiór odpadów co obecnie, a ich wzrost może być
związany z rozwojem tych terenów i konieczną obsługą służb komunalnych.
Realizowane w Rudzie Śląskiej inwestycje drogowe przyczynią się do lepszego
skomunikowania przedmiotowej inwestycji:
111
•
•
w maju 2010 r. oddano do użytku przebudowany odcinek ul. Szyb Walenty, której
parametry dostosowano do wzmożonego ruchu pojazdów ciężkich,
obecnie trwa procedura na wyłonienie wykonawcy robót budowy odcinka trasy N-S –
etap I, który połączy DTŚ z ulicą 1 Maja przy skrzyżowaniu z ul. Szyb Walenty.
Zakończenie realizacji zadania przewidziane jest w III kwartale 2012 r.,
Miasto Ruda Śląska posiada dokumentację projektową na realizację etapu II trasy N-S.
Przedmiotem inwestycji jest budowa odcinka od ul. 1Maja (etap I) do ulicy Kokota wraz
z dwoma węzłami dwupoziomowymi na połączeniu z ulicami Bukową i Kokota. Zakres
inwestycji obejmuje również połączenie ulicy Bukowej z ulicą K. Niedzieli, co ułatwi dojazd
w kierunku Zabrza i Gliwic. W przypadku uzyskania dofinansowania ze środków
zewnętrznych, Miasto przystąpi do realizacji etapu II. W kolejnych latach planowana jest
realizacja dalszych odcinków trasy N-S, które połączą ulicę Kokota (etap II) z autostradą A-4,
co pozwoli na dojazd do spalarni od węzła Wirek, zaprojektowana jest również przebudowa
ulicy Kokota. W przypadku przyznania środków Miasto przystąpi do przebudowy. Biorąc pod
uwagę długość cyklu inwestycyjnego budowy spalarni odpadów, można przypuszczać, że w
tym samym okresie zostaną oddane do użytkowania lub będą w fazie realizacji zadania ujęte
w ww. punktach. W takim przypadku dojazd do spalarni od strony Drogowej Trasy
Średnicowej oraz od autostrady A-4 (węzeł Wspólna), nie będzie stwarzał utrudnień
komunikacyjnych na terenie Rudy Śląskiej.
Reasumując należy przyjąć, iż ruch samochodów związanych z transportem śmieci na
terenach mieszkaniowych pozostanie na tym samym poziomie, natomiast ruch samochodów
z innych gmin będzie korzystał z omawianego powyżej planowanego i będącego w części
realizacji układu komunikacyjnego. Ruch kołowy związany z transportem odpadów do
ZTPOK nie będzie miał negatywnego wpływu na środowisko, ponieważ w głównej mierze
odbywać się będzie poza obszarami zabudowanymi.
112
Zdjęcie 1 i 2. – Przedstawiają teren omawianej lokalizacji
Źródło: www.google.pl
Mapa 6.1:. Lokalizacja Ruda Śląska przy ul. Szyb Walenty
113
6.2. Charakterystyka całego przedsięwzięcia i główne cechy charakterystyczne
procesów produkcyjnych
6.2.1. Ogólna charakterystyka przedsięwzięcia
• wybudowanie zakładu termicznego przekształcania o wydajności 500 000 Mg/rok
zawierającego dwie niezależne linie technologiczne każda o wydajności 32 Mg/h przy
wartości opałowej 9,32 MJ/kg, przewiduje przekształcanie odpadów komunalnych
(do 70%), wysuszonych osadów ściekowych oraz balastu z innych instalacji do
przetwarzania odpadów komunalnych (sortownia i kompostownia). Zakłada się pracę
ciągłą przez 24h na dobę, 7 dni w tygodniu z gwarantowaną ilością godzin
dyspozycyjności 8000 h/rok dla każdej z linii. Dla umożliwienia ciągłej eksploatacji
ZTPOK w ciągu roku należy zapewnić możliwość eksploatowania każdej z linii
osobno (przy wyłączonej drugiej linii),
pozostałości z procesu oczyszczania spalin,
6.2.2. Główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych
6.2.2.1. Przekształcanie termiczne
Planowana instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych i osadów
ściekowych oparta zostanie na nowoczesnej, technicznie dojrzałej technologii spalania
odpadów w piecu z paleniskiem rusztowym. Do termicznego przekształcania kierowane będą
tzw. resztkowe odpady komunalne, z których na wcześniejszym, nadrzędnym w systemie,
etapie ich zagospodarowania, zostały wysegregowane użyteczne surowce wtórne oraz
wysuszone osady ściekowe. Odpady resztkowe nie będą ponownie segregowane lub
specjalnie przygotowywane, lecz bezpośrednio kierowane do leja zasypowego pieca,
stanowiąc w ten sposób źródło odzysku energii zawartej w odpadach. Proces termicznego
przekształcania odpadów przebiegać będzie autotermicznie, to znaczy, że nie będzie
wymagać wspomagania przy użyciu konwencjonalnego paliwa, a sam będzie źródłem energii,
zamienianej dalej na energię elektryczną i ciepło.
114
Integralną częścią instalacji będzie efektywny kilkustopniowy system oczyszczania spalin,
gwarantujący emisję zanieczyszczeń znacznie poniżej wymaganych prawnie standardów
emisyjnych. Dodatkowo już sam proces termicznego przekształcania odpadów będzie tak
prowadzony, aby w jego trakcie powstawało jak najmniej zanieczyszczeń.
Odpady wtórne z procesu termicznego przekształcania, takie jak żużle oraz odpady
pozostające po procesie oczyszczania spalin, podlegać będą oddzielnemu procesowi ich
zestalania do bezpiecznej i obojętnej dla środowiska postaci. Żużle i popioły paleniskowe, po
obróbce w instalacji do ich waloryzacji, będą spełniać normy pozwalające na przemysłowe
ich zagospodarowanie.
Zakłada się, że do termicznego przekształcania kierowane będą następujące rodzaje odpadów:
• Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne,
• osady ściekowe,
• inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki
odpadów inne niż wymienione w 19 12 11 (kod odpadu: 19 12 12). Będzie to balast
(frakcja energetyczna) po procesach odzysku odpadów tj. odpadów materiałowych,
odpadów wielkogabarytowych.
Wymienione niżej odpady nie mogą być przyjmowane. Zagwarantuje to odpowiednią pracę
instalacji w stosunku do zdefiniowanych odpadów:
• zwierciny, gruz, nadkłady i odpady kruszywa pochodzące z robót publicznych
(drogowych) i budownictwa indywidualnego,
• odpady z ubojni zwierząt jaki również specjalne odpady, które ze względu na ich
łatwopalność, toksyczność, korozyjność lub ich charakter wybuchowy nie mogą być
unieszkodliwiane w ten sam sposób co odpady komunalne bez stwarzania
niebezpieczeństwa dla ludzi i dla środowiska,
• wszystkie przedmioty, które ze względu na wymiary, wagę lub naturę nie są zgodne
z parametrami instalacji.
Kontrola i ograniczenie co do przyjmowania wyżej wymienionych odpadów zapewnione
będzie poprzez ewidencję przyjmowanych odpadów prowadzoną przy wjeździe na teren
ZTPOK. Zapobieganie wprowadzaniu do instalacji przedmiotów, które ze względu na ich
wymiary, wagę lub naturę nie są zgodne z parametrami instalacji odbywać się już na etapie
przeładunku odpadów komunalnych z pojemników do pojazdów przewożących odpady. Na
terenie ZTPOK podgląd na odpady znajdujące się i mieszane w bunkrze za pomocą chwytaka
stanowi kolejny etap kontroli jakości odpadów wprowadzanych do instalacji.
115
6.2.2.2. Waloryzacja żużli z odzyskiem metali
Proces waloryzacji i mechanicznej obróbki żużli polegać będzie na obróbce mechanicznej
celem uzyskania odpowiedniej frakcji handlowej oraz okresowym magazynowaniu żużla
w kwaterach przykrytego dachem placu sezonowania (przez co najmniej 4-6 tygodni),
zapewniającym jego dojrzewanie. Gotowy produkt będzie przeznaczony na zbyt dla celów
przemysłowych – produkcji materiału na podbudowę dla drogownictwa. Ponadto następować
będzie odzysk metali żelaznych i nieżelaznych. Efektywność procesu prowadzonego na tym
etapie przekształcania odpadów jest znacznie większa niż podczas odzysku metali
prowadzonego na etapie wstępnego sortowania odpadów przed poddaniem ich procesowi
spalania. Zarówno niewielkie metalowe elementy, jak również metale będące składową
przedmiotów wielomateriałowych (np. kabli) mogą być dodatkowo odzyskane. Nakłady
energii na odzysk metali z żużli są również znacznie mniejsze niż w przypadku poddawania
procesowi całej masy odpadów, która kierowana będzie do termicznego przekształcania.
6.2.2.3. Budowa systemu energetycznego
Budowa systemu polegać będzie na instalacji maszyn i urządzeń energetycznych, które
pozwolą na maksymalne wykorzystanie energii wytwarzanej przez linie termicznego
przekształcania odpadów komunalnych w piecu-kotle. Turbina upustowo-kondensacyjna
pozwoli na jednoczesną produkcję energii elektrycznej i cieplnej w trybie kogeneracji.
Za pomocą wymiennika ciepła będzie podgrzewana woda sieciowa dla miejskiego sytemu
ogrzewania.
6.2.3. Przyjmowane odpady
Bilans odpadów – odpady trafiające do instalacji, jaki strumień będzie pochodziła z
Odpady te pochodzić będą z terenu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego Będą
przyjmowane przede wszystkim:
Tabela 6.1 Rodzaje odpadów do termicznego przekształcenia
Lp.
Rodzaj odpadu
Kod odpadu
1
Niesegregowane odpady komunalne
20 03 01
2
Ustabilizowane komunalne osady ściekowe
19 08 05
3
Inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 111
19 12 12
1) odpady o kodzie 19 12 12 to odpady powstałe w wyniku przeróbek mechanicznych odpadów komunalnych (po procesach
odzysku odpadów tj. odpadów materiałowych, odpadów wielkogabarytowych, poremontowych.)
W związku z tym autorzy ,,Raportu…” pisząc w innych miejscach ,,frakcja resztkowa odpadów komunalnych…..” traktują
ten zapis jako odpady o kodach 20 03 01 i 19 12 12. Odpad o kodzie 19 12 12 będzie to balast po procesowy (odpad inny niż
niebezpieczny), który będzie miał dużą wartość energetyczną i będzie przeznaczony do termicznego przekształcania.
116
Odpady te pochodzić będą z terenu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego i będą
przywożone z planowanych stacji przeładunkowych (dopuszcza się dowóz odpadów
zmieszanych bezpośrednio z terenu do 10 km od ZTPOK), na których odbywać się będzie
obróbka odpadów pochodzących z systemu gospodarki odpadami Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego. Odpady z terenu powyżej 10 km od ZTPOK zostaną przekazane ze stacji
przeładunkowych. Termicznemu przekształcaniu będą poddawane wyłącznie odpady
pozostałe po selektywnym zbieraniu, niejednokrotnie po sortowaniu, czyli po wybraniu z nich
najbardziej wartościowych odpadów posiadających wartość materiałową lub tzw. odpadów
problemowych tj. np. odpady wielkogabarytowe, niebezpieczne ze strumienia odpadów
komunalnych. Dlatego też odpady dostarczane do ZTPOK zostały one nazwane jako „frakcja
resztkowa”. Do termicznego przekształcania odpadów po wcześniejszym odzysku z nich
surowców wtórnych będą przyjmowane również ustabilizowane komunalne osady ściekowe
19 08 05 i 19 12 12 – inne odpady w tym zmieszane substancje i przedmioty z mechanicznej
obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11.
Wydajność instalacji została przyjęta w Studium Wykonalności na podstawie analiz
przeprowadzonych dla projektu pn: „System gospodarki odpadami dla miast Górnośląskiego
Związku Metropolitalnego wraz z budową zakładów termicznej utylizacji odpadów”. Studium
Wykonalności opiera się o założenia i badania własne, jak również o materiały dotyczące
gospodarki odpadami z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Urzędu
Marszałkowskiego i Urzędu Wojewódzkiego oraz innych. Opis systemu gospodarki
odpadami w Studium Wykonalności wskazuje konieczność budowy szeregu instalacji
związanych z gospodarką odpadami w tym kompostowni, sortowni itp., jako elementy
systemu gwarantujące spełnienie norm unijnych. W niniejszym raporcie nie ma potrzeby
przytaczania w/w danych ze Studium Wykonalności. W związku z tym poniżej
przedstawiamy skróty zapisów z w/w dokumentu dotyczącego analizy strumienia odpadów do
ZTPOK.
„Bieżący i przyszły popyt łącznie.
Prognoza ilości całego strumienia odpadów dla miast Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego na lata 2010-2039, wraz z podziałem na główne strumienie
117
Nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów
komunalnych;
Wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów na jednego mieszkańca miast
kształtował się będzie na poziomie, co najmniej 1% w skali roku,
Wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów z obecnych 4,7% w roku 2008 (w stosunku
do całości wytwarzanych odpadów ok.650 tys. Mg) do 10% w 2010 r. i 50% w 2020 r.( w
stosunku do 4 grup odpadów surowcowych – zgodnie z Dyrektywą 2008/98). Spowoduje to
zmiany ilości i składu odpadów niesegregowanych, zmniejszy się w nich głównie zawartość
papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali; należy w tym punkcie zaznaczyć, że przy
założeniach dla planów nie zostały wzięte pod uwagę założenia dyrektywy 2008/98/WE w
sprawie odpadów oraz uchylającą niektóre dyrektywy z dnia 19 listopada 2008r., co zostało
zweryfikowane przy założeniach SW;
Ilość pozostałych odpadów w grupie 20 wzrastać będzie średnio o 1% w skali roku.
Wzrost jednostkowego wskaźnika o ok. 1% rocznie jest podyktowany założeniem nowej
dyrektywy, że „naczelnym priorytetem w gospodarce odpadami powinno być zapobieganie
ich powstawaniu” [cyt.] „Aby poprawić sposób, w jaki realizowane jest zapobieganie
powstawaniu odpadów w państwach członkowskich, oraz ułatwić obieg najlepszych praktyk
w tym obszarze, konieczne jest zaostrzenie przepisów dotyczących zapobiegania
powstawaniu odpadów oraz wprowadzenie wymogu zobowiązującego państwa członkowskie
do opracowywania programów zapobiegania powstawaniu odpadów, koncentrujących się na
kluczowych elementach oddziaływania na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia
produktów i materiałów. Takie środki powinny zmierzać do przerwania związku pomiędzy
wzrostem gospodarczym a skutkami dla środowiska związanymi z wytwarzaniem odpadów.
Cele w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów i ich segregowania należy rozwijać
uwzględniając odpowiednio zmniejszenie niekorzystnych skutków odpadów oraz ilości
wytworzonych odpadów”.
Nowa dyrektywa zakłada promowanie wysokiej jakości recyklingu i przyjęcie w tym celu
systemów selektywnej zbiórki, tak aby spełnić niezbędne normy jakości dla właściwych
sektorów recyklingu, co przekłada się na podjęcie niezbędnych środków służących realizacji
następujących celów tj.:
Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych,
przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę
możliwości innego pochodzenia, pod warunkiem, że te strumienie odpadów są podobne do
odpadów z gospodarstw domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%;
Przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów odzyskiwania
materiałów (…), w odniesieniu do innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych
i rozbiórkowych (kod odpadu: 17 05 04) zostanie zwiększone do minimum 70%.
Biorąc pod uwagę obecną sytuację, założone przez dyrektywę cele są bardzo wygórowane i
wymagają podjęcia wielu działań w tym sektorze. Jednakże dla planowanego systemu
gospodarki odpadami przyjęto cele dyrektywy, jak również założenie, że selektywna zbiórka
obejmie przede wszystkim: odpady opakowaniowe, odpady papieru i tektury, tworzyw
sztucznych, szkła nieopakowaniowego, odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów
komunalnych oraz odpady wielkogabarytowe, w tym odpady zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego. Dodatkowo selektywnym zbieraniem zostaną objęte odpady ulegające
biodegradacji, szczególnie odpady zielone oraz odpady budowlane (gruzu z remontów).
W latach 2010-2034 prognozowany jest wzrost wielkości wskaźnika nagromadzenia dla
strumienia zmieszanych odpadów komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców miast
zrzeszonych w GZM od 354 kg/M/rok w 2010r., 394 kg/M/rok w 2020 roku i 460 kg/M/rok
w 2039 roku.
118
Prognoza ilości odpadów komunalnych dla miast Górnośląskiego Związku Metropolitalnego
na lata 2010-2039.
Wzrost ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych w latach
2010- 2025 (pomimo prognozowanego spadku liczby ludności) wynika z faktu prognozy
stałego wzrostu wielkości wskaźnika nagromadzenia.
Jednocześnie przy prognozie strumienia odpadów wytwarzanych w gospodarstwach
domowych przewidziano sukcesywny wzrost selektywnej zbiórki odpadów surowcowych
(zgodnie z Dyrektywą 2008/98).
Prognoza procentowego udziału selektywnej zbiórki odpadów surowcowych w strumieniu
odpadów wytwarzanych przez gospodarstwa domowe dla miast Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego na lata 2008-2039.
119
Prognoza ilości odpadów zbieranych w ramach selektywnej zbiórki odpadów surowcowych w
strumieniu odpadów wytwarzanych przez gospodarstwa domowe dla miast Górnośląskiego
Związku Metropolitalnego na lata 2010-2039.
Źródło: Opracowanie własne przez Socotec Polska Sp. z o.o.”
6.3. Warunki wykorzystywania terenu i zadania przewidziane w fazie realizacji
Ze względu na realizację przedsięwzięcia według tzw. „żółtego” FIDIC’a, zgodnie z którym
to wykonawca ma za zadanie określenie zakresu prac i koncepcji ich realizacji w celu
osiągnięcia zleconego przez inwestora zadania, zaproponowane poniżej warunki
wykorzystania terenu stanowią wstępną koncepcję. Sposób wykorzystania terenu powinien
być doprecyzowany przy wykonywaniu ponownej oceny oddziaływania na środowisko na
etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę.
Przed fazą budowy inwestycji ZTPOK należy przygotować teren inwestycyjny.
Faza realizacji inwestycji polegać będzie na kompleksowej budowie Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów Komunalnych. Wiązać się to będzie z pracami budowlanymi,
z zastosowaniem typowych maszyn i urządzeń budowlanych oraz środków transportowych,
a także z wyposażeniem ZTPOK w urządzenia technologiczne.
Prace budowlane będą miały charakter typowych robót budowlano-konstrukcyjnomontażowych i nie spowodują zagrożenia dla terenów sąsiednich oraz środowiska
naturalnego. Realizacja obiektu wymagać będzie prowadzenia robót ziemnych dla
fundamentów oraz transportu materiałów i elementów budowlanych. Spowoduje to okresowe
zwiększenie ruchu pojazdów na drodze dojazdowej na teren działki, typowe dla robót
budowlanych.
120
Pojazdy wyjeżdżające z terenu budowy nie będą powodować zanieczyszczenia drogi błotem
wynoszonym na kołach a transport materiałów sypkich będzie organizowane w szczelnych
skrzyniach pojazdów.
Używane w czasie budowy pojazdy i sprzęt budowlany będą sprawne technicznie i posiadać
szczelne układy paliwowe i olejowe dla zapobieżenia przedostawania się substancji
ropopochodnych do środowiska gruntowo-wodnego.
Wokół placu budowy wykonane zostanie stosowne ogrodzenie, ustawione zostaną znaki
ostrzegawcze. Warunki pracy na terenie budowy, miejsce na zaplecze techniczne oraz
socjalno-biurowe, miejsca okresowego składowania materiałów budowlanych oraz odpadów
itp. zostaną określone w Planie BIOZ (warunki bezpieczeństwa i higieny pracy dla placu
budowy). Dokument ten, sporządzany na podstawie rozporządzenia w sprawie informacji
dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
musi zostać zatwierdzony przez Inżyniera Budowy.
Budowa realizowana będzie zgodnie z harmonogramem robót. Przekazywanie placu budowy
będzie dokonywane uzgodnionymi etapami. Protokoły przekazania określonych segmentów
budowy powinny zawierać załączniki graficzne przedstawiające teren przekazywany
Wykonawcy i warunki jego wykorzystania.
Etapy budowy przedsięwzięcia w trakcie fazy realizacji:
2. Przygotowanie terenu inwestycyjnego;
niwelacja terenu inwestycyjnego,
przygotowanie placu budowy oraz zabezpieczeń w celu minimalizacji
oddziaływania na środowisko.
2. Prace budowlano – konstrukcyjne.
3. Prace w celu adaptacji technologii przekształcania odpadów komunalnych.
4. Zagospodarowanie terenu inwestycyjnego zielenią niską i wysoką w celu poprawy
walorów krajobrazowych.
6.3.1. Zakres budowy obiektów i urządzeń
„Zakres budowy obiektów i urządzeń obejmuje budowę Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów w skład której wchodzić będą następujące obiekty technologiczne:
• instalacja termicznego przekształcania odpadów,
• instalacja waloryzacji żużla,
• instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości
z systemu oczyszczania spalin.”
121
ZTPOK obejmuje następujące węzły technologiczne:
Węzeł przyjęcia i tymczasowego magazynowania odpadów składający się z:
• portierni oraz dwóch stanowisk ważenia pojazdów z automatycznymi wagami
pomostowymi,
• hali wyładunkowej wraz z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego
funkcjonowania (stanowiska wyładowcze, sygnalizacja),
• bunkra, kabiny sterowniczej, urządzeń do transportu i załadunku odpadów do pieca
(suwnice z chwytakami).
Węzeł spalania składający się z:
• linii termicznego przekształcania odpadów o nominalnej wydajności 2 x 32 Mg/h przy
wartości opałowej odpadów 9,32 MJ/kg (piec rusztowy, kocioł parowyodzysknicowy) wraz z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego funkcjonowania.
Węzeł odzysku energii składający się z:
• systemu odzysku energii (piec zintegrowany z kotłem parowym-odzysknicowym
- i wytwarzania energii (turbina upustowo-kondensacyjna, wymiennik ciepła,
generator) z procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych wraz
z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego funkcjonowania.
Węzeł oczyszczania spalin składający się z:
• instalacji oczyszczania spalin wraz z oprzyrządowaniem pozwalającym na pomiary
emisji.
Węzeł zagospodarowania pozostałości procesowych składający się z:
• instalacji do waloryzacji żużli (produkcja kruszyw) wraz z odzyskiem metali
żelaznych i nieżelaznych, z placem sezonowania
• instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości z procesu
oczyszczania spalin, z placem tymczasowego magazynowania.
Pozostałe elementy wchodzące w skład ZTPOK
• systemu sterowania, kontroli i monitoringu instalacji termicznego przekształcania
odpadów oraz instalacji towarzyszących,
• maszyny i urządzenia niezbędne dla funkcjonowania linii termicznego przekształcania
odpadów m.in. silosy na reagenty, zbiornik na paliwo, instalacja przyjmowania
paliwa, przygotowania sprężonego powietrza, pompy zasilające, wentylator powietrza
pierwotnego/wtórnego, skraplacz chłodzony powietrzem, odgazowywacz, zbiornik
kondensatu,
• linia zasilania energetycznego,
• centralna dyspozytorni,
• budynek administracyjno-socjalny,
• laboratorium,
122
•
•
•
•
•
•
•
•
podczyszczana wód opadowych i roztopowych,
podczyszczania ścieków przemysłowych,
drogi wewnętrzne,
chodniki,
droga dojazdowa do instalacji,
sieci wodno - kanalizacyjne, ppoż., telekomunikacyjnej,
sygnalizacji ppoż., monitoring wewnętrzny,
inne niezbędne układy, systemy, maszyny i urządzenia.
6.3.2. Oddziaływanie inwestycji w fazie budowy
Oddziaływanie na środowisko w fazie realizacji przedsięwzięcia wiązać się będzie z pracami
budowlanymi, które będą miały charakter typowych robót budowlano-konstrukcyjno
montażowych. Realizacja obiektów ZTPOK wymagać będzie prowadzenia robót ziemnych
dla fundamentów oraz transportu materiałów i elementów budowlanych.
W trakcie realizacji założonego programu realizacji przedsięwzięcia uciążliwość skoncentruje
się głównie na hałasie, który towarzyszy pracy maszyn, koparek, dźwigów, narzędzi
mechanicznych itp. Hałas wywołany będzie również ciężkim transportem i przemieszczaniem
materiałów sypkich.
Drugim czynnikiem będzie zanieczyszczenie atmosfery, spowodowane przejazdami środków
transportu. Wystąpi tu lokalne zapylenie oraz emisja spalin do środowiska. Należy podkreślić,
że wszystkie te zjawiska mają charakter okresowy i ustąpią z chwilą zamknięcia placów
budowy. Poniżej omówiono poszczególne oddziaływania na środowisko, charakterystyczne
dla fazy realizacji przedsięwzięcia, dotyczące wszystkich elementów środowiska.
6.3.2.1. Oddziaływanie na powietrze
Podczas prowadzenia prac budowlanych pojawiać się będzie zanieczyszczenie powietrza
pyłem powstającym przy pracach budowlanych i przewozach samochodowych (pylenie
z powierzchni dróg dojazdowych).
W trakcie realizacji analizowanego przedsięwzięcia, zagrożenia dla stanu powietrza wynikać
będą z pracy sprzętu budowlanego podczas prowadzenia wykopów pod fundamenty,
przygotowania zapraw i mas betonowych oraz od środków transportu i sprzętu budowlanego
typu koparek, dźwigów, betoniarek i agregatów prądotwórczych, powodujących emisję pyłu
oraz produktów spalania oleju napędowego (dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla,
węglowodory, sadza).
123
Wzmożona emisja zanieczyszczeń występować będzie podczas realizacji robót związanych
z budową dróg i placów, sieci zewnętrznych. Emitowany będzie pył zawieszony i pył
opadający. Podczas robót spawalniczych emitowany będzie CO, NO2 oraz pył zawieszony.
W trakcie prowadzenia robót drogowych emisja ta będzie stanowiła jedynie uciążliwość.
Wpływ emisji zanieczyszczeń powstającej w trakcie realizacji przedsięwzięcia będzie
praktycznie ograniczony do obszaru bezpośredniego otoczenia miejsca realizacji prac
budowlanych i montażowych i nie będzie stanowił zagrożenia dla środowiska.
6.3.2.2. Emisja hałasu do środowiska
Emitowany hałas będzie miał charakter nieciągły, jego natężenie będzie podlegać zmianom
w poszczególnych etapach budowy, a nawet w obrębie jednej zmiany roboczej, w zależności
od przebiegu prac i udziału poszczególnych maszyn i urządzeń budowlanych w trakcie
realizacji przedsięwzięcia. Prace prowadzone będą w porze dziennej, co pozwoli na
ograniczenia uciążliwości akustycznej placu budowy w porze nocnej.
Ze względu na fakt, że prace budowlano-instalacyjno-montażowe prowadzone będą
w większości w porze dziennej oraz fakt braku w pobliżu zabudowy mieszkalnej można
przyjąć, że poziom ekwiwalentny hałasu poza terenem prowadzonych robót, spowodowany
pracą maszyn budowlanych i towarzyszących im urządzeń technicznych, a także
zwiększonym ruchem pojazdów samobieżnych i samochodowych, nie przekroczy poziomu
dopuszczalnego dla terenu inwestycyjnego.
Zaleca się, aby roboty budowlano-montażowe, powodujące wysoki poziom hałasu,
prowadzone były wyłącznie w porze dziennej. Obsługa maszyn i urządzeń powinna być
zabezpieczona zgodnie z przepisami BHP, np. obowiązek stosowania indywidualnych
ochronników słuchu.
Mając na uwadze, że uciążliwość ta będzie miała charakter tymczasowy, typowy dla prac
budowlanych, dotyczyła będzie jedynie czasu realizacji inwestycji i ustąpi wraz
z zakończeniem prac, stwierdza się, że okresowy niekorzystny wpływ na klimat akustyczny
wokół prowadzonych robót będzie akceptowalny, jako tymczasowe zjawisko typowe dla
każdej budowy, nie stanowiące zagrożenia.
6.3.2.3. Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne
Realizacja inwestycji nie będzie miała bezpośredniego wpływu na wody powierzchniowe
i podziemne, ze względu na znaczne oddalenie od zbiorników i cieków powierzchniowych.
Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi oddziaływanie na jakość wód
podziemnych. W celu zapobiegania możliwości powstania zanieczyszczenia gruntów
i poprzez infiltrację także wód podziemnych substancjami ropopochodnymi z pracujących
pojazdów i maszyn, pojazdy powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy powinno
zostać zlokalizowane na szczelnym i utwardzonym podłożu. Oleje, smary, paliwa, itp. muszą
124
być przechowywane w szczelnych, zamkniętych zbiornikach. W czasie budowy może dojść
do naruszenia lub czasowego usunięcia warstw ochronnych wód podziemnych, dlatego
wszystkie roboty wgłębne powinny być wykonywane z należytą starannością.
Podczas fundamentowania obiektów może być konieczne wykonanie odwodnienia w rejonie
wykopów, co lokalnie i okresowo może obniżyć zwierciadło wód gruntowych. W przypadku,
gdyby lej depresyjny sięgał poza granice terenu, do którego Inwestor ma tytuł prawny,
konieczne będzie uzyskanie stosownego pozwolenia wynikającego z prawa wodnego.
W fazie realizacji inwestycji wystąpi zwiększone zapotrzebowanie na wodę do celów
socjalno-bytowych. Założono, że na placu budowy może pracować do około 300
pracowników, co przy założeniu przeciętnych norm zużycia wody zgodnie z
Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. (Dz. U. 2002 nr 8 poz.
70) na poziomie 90l/osobę/dzień, daje średnioroczne zużycie wody około 8,4 tys. m3.
Zapotrzebowanie wody na cele technologiczne będzie niewielkie, zakłada się, że beton będzie
przywożony w postaci gotowej na teren budowy. Z uwagi na dostępność sieci wodociągowej
zakłada się wykonanie podłączenia do sieci na potrzeby budowy. Ścieki socjalno-bytowe
powstałe w fazie budowy będą odprowadzane do zbiornika bezodpływowego lub zaplecze
budowy będzie wyposażone w kabiny typu toi-toi. Szczegółowe rozwiązania i potrzeby mogą
zostać przedstawione na etapie projektu budowlanego i planowania placu budowy.
6.3.2.4. Gospodarka Odpadami
Każda budowa lub modernizacja obiektu budowlanego wiąże się z wytwarzaniem odpadów.
Prace budowlane będą prowadzone przez firmę zewnętrzną. Firma zewnętrzna będzie miała
uregulowany stan formalno prawny w zakresie gospodarki odpadami wytwarzanymi w czasie
prac budowlanych, określony art. 17 Ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach (tekst jednolity
Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.).
Wytwórca odpadów (firma zewnętrzna – odpowiadający za budowę inwestycji) zgodnie z art.
25 ust. 2 ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007r. Nr 39, poz.
251 z poźn. zm.) odpady będzie przekazywał wytworzone odpady wyłącznie podmiotom,
które posiadają odpowiednie zezwolenia i decyzje na prowadzenie działalności w zakresie
odzysku, zbierania lub unieszkodliwiania odpadów, a transport odpadów będzie prowadzony
przez firmy legitymujące się zezwoleniem na prowadzenie działalności w zakresie transportu
odpadów (zgodnie z art. 25 ust. 4 Ustawy o odpadach) lub przez wytwarzającego te odpady
(zgodnie z art. 28 ust. 9 Ustawy o odpadach). Wytwórca odpadów zobowiązany jest do
stosowania takich sposobów lub form usług oraz surowców lub materiałów, które zapobiegają
powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość,
a także ograniczyć negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia i zdrowia
ludzi.
125
Przedsiębiorca odbierający odpady komunalne (odpady z grupy 20 wyszczególnione
w załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001 r. w sprawie
katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206)) winien się legitymować zezwoleniem na
prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicie
li nieruchomości, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt. 1) Ustawy z dnia 13.09.1996r. o
utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity Dz. U. z dnia 2005r. Nr 236, poz.
2008 z późn. zm.) Wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania na
etapie realizacji przedsięwzięcia:
Niebezpieczne
Kod
- odpady farb i lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje
niebezpieczne
08 01 11*
- zawiesiny wodne farb lub lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne lub inne
elementy niebezpieczne
08 01 19*
- odpadowe kleje i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje
niebezpieczne
08 04 09*
- mineralne oleje hydrauliczne nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
13 01 10*
- mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków
13 02 05*
- mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła nie zawierające
związków chlorowcoorganicznych
13 02 07*
- inne nie wymienione odpady
13 08 99*
- inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników
14 06 03*
- szlamy i odpady stale zawierające inne rozpuszczalniki
14 06 05*
- opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych
15 01 10*
- sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi – zużyte czyściwo
15 02 02*
Inne niż niebezpieczne
-
Kod
odpady farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 11
08 01 12
odpadowe kleje i szczeliwa inne niż wymienione w 08 04 09
08 04 10
odpady spawalnicze
12 01 13
zużyte materiały szlifierskie inne niż wymienione w 12 01 20
12 01 21
15 01 01
15 01 02
opakowania z drewna
15 01 03
czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania ubrania ochronnego
niezanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi)
15 02 03
zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych
17 01 07
i elementów wyposażenia niezawierające substancji niebezpiecznych
drewno
17 02 01
126
-
szkło
tworzywa sztuczne
odpadowa papa
aluminium
żelazo i stal
kable inne niż wymienione w 17 04 10
gleba i ziemia w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03
materiały izolacyjne inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03
materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niż wymienione w 17 08 01
zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione
w 17 09 01, 17 09 01 i 17 09 03 i 17 09 04
17 02 02
17 02 03
17 03 80
17 04 02
17 04 05
17 04 11
17 05 04
17 06 04
17 08 02
20 03 01
Rodzaje i ilości odpadów przewidzianych do wytwarzania
Tabela 6.2. Rodzaje i ilości przewidzianych do wytworzenia odpadów niebezpiecznych i innych
niż niebezpieczne na etapie realizacji przedsięwzięcia
Lp. Rodzaj odpadu
Kod:
Ilość w Mg/rok
1
2
3
4
5
6
Odpady farb i lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne lub
inne substancje niebezpieczne
Zawiesiny wodne farb lub lakierów zawierające rozpuszczalniki
organiczne lub inne elementy niebezpieczne
Odpadowe kleje i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki organiczne
lub inne substancje niebezpieczne
Mineralne oleje hydrauliczne nie zawierające związków
Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające
Mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki
ciepła nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
08 01 11* 0,21
08 01 19* 0,21
08 04 09* 0,21
13 01 10* 0,42
13 02 05* 0,42
13 02 07* 0,42
7
Inne nie wymienione odpady
13 08 99* 0,3
8
Inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników
14 06 03* 0,42
9
Szlamy i odpady stale zawierające inne rozpuszczalniki
14 06 05* 0,21
10
Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych
15 01 10* 0,42
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania
11
ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi – zużyte
15 02 02*
0,5
czyściwo
Suma:
3,74
127
1
Odpady farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 11
08 01 12
0,84
2
Odpadowe kleje i szczeliwa inne niż wymienione w 08 04 09
08 04 10
0,63
3
Odpady spawalnicze
12 01 13
0,63
4
Zużyte materiały szlifierskie inne niż wymienione w 12 01 20
12 01 21
0,63
5
Opakowania z papieru i tektury
15 01 01
2
6
Opakowania z tworzyw sztucznych
15 01 02
2
7
Opakowania z drewna
15 01 03
2,5
8
Opakowania z metali
15 01 04
2,1
15 02 03
0,5
17 01 02
4,2
17 01 03
4,2
Czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania
9
i ubrania ochronne niezanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi)
10
11
Gruz ceglany
Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów
wyposażenia
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych
12
materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia
17 01 07
25000
niezawierające substancji niebezpiecznych
13
Drewno
17 02 01
2,1
14
Szkło
17 02 02
0,84
15
Tworzywa sztuczne
17 02 03
4,2
16
Odpadowa papa
17 03 80
0,9
17
Aluminium
17 04 02
4,2
18
Żelazo i stal
17 04 05
4,2
19
Kable inne niż wymienione w 17 05 10
17 04 11
2,1
17 05 04
130000
20 Gleba i ziemia w tym kamienie inne niż wymienione w 17 05 03
21
Materiały izolacyjne inne niż w 17 06 01 i 17 06 03
17 06 04
5,25
22
Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niż w 17 08 01
17 08 02
12,6
17 09 04
3150
20 03 01
4,5
23
24
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż
wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
Suma:
158 211,12
128
Sposób i miejsce gromadzenia odpadów
Tabela 6.3. Sposób i miejsce gromadzenia odpadów
Kod
Rodzaj
Sposób i miejsce gromadzenia odpadów
08 01 11* Odpady farb i lakierów
Gromadzony w oryginalnych opakowaniach w
zawierające rozpuszczalniki
pomieszczeniu kontenerowym – magazynowym
organiczne lub inne
zlokalizowanym na placu budowy
substancje niebezpieczne
08 01 19* Zawiesiny wodne farb lub
lakierów zawierające
rozpuszczalniki organiczne
lub inne elementy
niebezpieczne
08 04 09* Odpadowe kleje i szczeliwa
organiczne lub inne
13 01 10* Mineralne oleje hydrauliczne Gromadzone w szczelnych pojemnikach o pojemności
nie zawierające związków
100 dm3, wykonanych z materiałów trudno palnych,
odpornych na działanie olejów odpadowych, szczelnie
zamkniętych, w utwardzonym miejscu, zabezpieczonym
przed zanieczyszczeniami gruntu i odpadami
atmosferycznymi, zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Gospodarki i Pracy z dnia 04.08.2004 r w sprawie
szczegółowego sposobu postępowania z olejami
odpadowymi (Dz.U.Nr 192, poz. 1968)
13 02 05* Mineralne oleje silnikowe,
Gromadzone w szczelnych pojemnikach o pojemności
przekładniowe i smarowe
niezawierające związków
13 02 07* Mineralne oleje i ciecze
Gromadzone w szczelnych pojemnikach o pojemności
stosowane jako
elektroizolatory oraz nośniki
ciepła nie zawierające
związków
13 08 99* Inne nie wymienione odpady Gromadzony w oryginalnych opakowaniach w
129
14 06 03* Inne rozpuszczalniki i
mieszaniny rozpuszczalników pomieszczeniu kontenerowym – magazynowym
14 06 05* Szlamy i odpady stale
zawierające inne
rozpuszczalniki
15 01 10* Opakowania zawierające
Gromadzony w podwójnych workach foliowych w
pozostałości substancji
Niebezpiecznych
15 02 02* Sorbenty, materiały
Gromadzony w podwójnych workach foliowych w
filtracyjne, tkaniny do
wycierania i ubrania ochronne zlokalizowanym na placu budowy
zanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi – zużyte
czyściwo
08 01 12
Odpady farb i lakierów inne
niż wymienione w 08 01 11
08 04 10
Odpadowe kleje i szczeliwa
inne niż wymienione w 08 04 pomieszczeniu kontenerowym – magazynowym
09
12 01 13
Odpady spawalnicze
Gromadzone selektywnie w kontenerze metalowym
zlokalizowanym w wydzielonym miejscu na placu
budowy
12 01 21
Zużyte materiały szlifierskie
inne niż wymienione w 12 01 zlokalizowanym w wydzielonym miejscu na placu
20
budowy
15 01 01
Opakowania z papieru i
tektury
budowy
15 01 02
Opakowania z tworzyw
sztucznych
budowy
15 01 03
Opakowania z drewna
budowy
15 01 04
Opakowania z metali
budowy
15 02 03
Czyściwo (sorbenty,
Gromadzony w workach foliowych w pomieszczeniu
materiały filtracyjne, tkaniny kontenerowym – magazynowym zlokalizowanym na
do wycierania i ubrania
placu budowy
ochronne niezanieczyszczone
substancjami
niebezpiecznymi)
130
17 01 02
Gruz ceglany
17 01 03
17 02 01
17 02 02
Odpady innych materiałów
ceramicznych i elementów
wyposażenia
Zmieszane odpady z betonu,
gruzu ceglanego,
odpadowych materiałów
wyposażenia niezawierające
substancji niebezpiecznych
Drewno
Szkło
17 02 03
Tworzywa sztuczne
17 03 80
Odpadowa papa
17 04 02
Aluminium
17 04 05
17 04 11
Żelazo i stal
Kable inne niż wymienione w
17 05 10
17 05 04
Gleba i ziemia w tym
kamienie inne niż
Materiały izolacyjne inne niż
w 17 06 01 i 17 06 03
17 01 07
17 06 04
17 08 02
17 09 04
20 03 01
Materiały konstrukcyjne
zawierające gips inne niż w
17 08 01
Zmieszane odpady z budowy,
remontów i demontażu inne
niż wymienione w 17 09 01,
17 09 02 i 17 09 03
Niesegregowane (zmieszane)
odpady komunalne
Gromadzony selektywnie w wydzielonym miejscu na
placu budowy
Gromadzone selektywnie w wydzielonym miejscu na
placu budowy
Gromadzone w wydzielonym miejscu na placu budowy
budowy
budowy
budowy
budowy
budowy
Gromadzona selektywnie w wydzielonym miejscu na
placu budowy
budowy
budowy
Gromadzone w kontenerze metalowym zlokalizowanym
w wydzielonym miejscu na placu budowy
131
Zasady i metody gospodarowania odpadami
Tabela 6.4. Zasady i metody gospodarowania odpadami
Przykładowe zasady
Przykładowe metody
gospodarowania
gospodarowania
1
2
3
4
08 01 11* Odpady farb i lakierów zawierające Odzysk/unieszkodliwianie R1/D10
rozpuszczalniki organiczne lub inne
08 01 19* Zawiesiny wodne farb lub lakierów Odzysk/unieszkodliwianie R1/D10
organiczne lub inne elementy
niebezpieczne
08 04 09* Odpadowe kleje i szczeliwa
Odzysk/unieszkodliwianie R1/D10
organiczne lub inne substancje
niebezpieczne
13 01 10* Mineralne oleje hydrauliczne nie
zawierające związków
13 02 05* Mineralne oleje silnikowe,
przekładniowe i smarowe
13 02 07* Mineralne oleje i ciecze stosowane Odzysk/unieszkodliwianie R1/D10
jako elektroizolatory oraz nośniki
ciepła nie zawierające związków
13 08 99* Inne nie wymienione odpady
14 06 03* Inne rozpuszczalniki i mieszaniny
rozpuszczalników
14 06 05* Szlamy i odpady stale zawierające
inne rozpuszczalniki
15 01 10* Opakowania zawierające
pozostałości substancji
Niebezpiecznych
15 02 02* Sorbenty, materiały filtracyjne,
tkaniny do wycierania i ubrania
ochronne zanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi –
zużyte czyściwo
08 01 12
Odpady farb i lakierów inne niż
unieszkodliwianie
D9,D10
08 04 10
Odpadowe kleje i szczeliwa inne
unieszkodliwianie
D9, D10
Kod
Rodzaj
132
12 01 13
12 01 21
15 01 01
15 01 02
15 01 03
15 01 04
15 02 03
17 01 02
17 01 03
17 01 07
17 02 01
17 02 02
17 02 03
17 03 80
17 04 02
17 04 05
17 04 11
17 05 04
17 06 04
17 08 02
17 09 04
20 03 01
Odpady spawalnicze
Zużyte materiały szlifierskie inne
Opakowania z tworzyw sztucznych
Opakowania z drewna
Opakowania z metali
Czyściwo (sorbenty, materiały
filtracyjne, tkaniny do wycierania
i ubrania ochronne
niezanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi)
Gruz ceglany
Odpady innych materiałów
wyposażenia
Zmieszane odpady z betonu, gruzu
ceglanego, odpadowych materiałów
wyposażenia niezawierające
substancji niebezpiecznych
Drewno
Szkło
Tworzywa sztuczne
Odpadowa papa
Aluminium
Żelazo i stal
Kable inne niż wymienione w 17 05
10
Gleba i ziemia w tym kamienie inne
Materiały izolacyjne inne niż w 17
06 01 i 17 06 03
Materiały konstrukcyjne
zawierające gips inne niż w 17 08
01
Zmieszane odpady z budowy,
remontów i demontażu inne niż
wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i
17 09 03
Niesegregowane (zmieszane)
odpady komunalne
R4
R14
odzysk
R3, R5
odzysk
odzysk
R4
R5
odzysk
R5
R5
odzysk
R14
odzysk
odzysk
odzysk
unieszkodliwianie
odzysk
odzysk
odzysk
R3
R5
R5
R10
R4
R4
R4
odzysk
R14
unieszkodliwianie
D5
unieszkodliwianie
D5
odzysk
R14
unieszkodliwianie
D1
133
6.3.2.5. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, gleby
Budowa instalacji wpłynie na zmianę ukształtowania powierzchni ziemi. Konieczne będzie
wykonanie niwelacji terenu jak również wykopów pod fundamenty planowanych obiektów.
W czasie fazy realizacji wpływ na powierzchnie ziemi i gleby będzie mieć:
a) przygotowanie placu budowy oraz zabezpieczeń w celu minimalizacji
oddziaływania na środowisko,
b) prace budowlano-konstrukcyjne.
Zaleca się, aby w największym możliwym stopniu zdjąć wierzchnią warstwę gleby (humus)
przed rozpoczęciem prac budowlanych, a następnie wykorzystać ją po ich zakończeniu, celem
zagospodarowania i urządzenia terenu. Park maszyn budowlanych powinien być wydzielony
na utwardzonym podłożu, który zostanie przygotowany w tym celu na czas budowy w ramach
projektu organizacji robót. Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby.
Obecnie na terenie inwestycyjnym nie określono standardów jakości gleby oraz ziemi.
W związku z tym konieczne będzie zweryfikowanie czy standardy jakości gleby oraz ziemi
na terenie inwestycji odpowiadają wartościom ustalonym w Rozporządzeniu Ministra
Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. W tym celu
konieczne będzie wykonanie specjalistycznych badań i pomiarów. Pozwoli to na określenie
stanu istniejącego jakości gleb i ziemi na terenie przedsięwzięcia.
6.3.2.6. Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny
Lokalizacja inwestycji to teren przemysłowy, położony przy ciągach komunikacyjnych, z dala
od terenów mieszkalnych oraz terenów istotnych z przyrodniczego punktu widzenia.
Pewną uciążliwością ze względu na ludzi oraz faunę może być hałas wywołany pracą
urządzeń, pracami budowlanmi oraz okresowo przywożeniem materiałów budowlanych i
wywożeniem odpadów. Należy jednak podkreślić, że uciążliwość ta, opisana szerzej w
rozdziale dot. oddziaływania hałasu, będzie niewielka i okresowa.
Z budowlanym etapem inwestycji wiąże się również moż.iwy wzrost zapylenia i
zanieczyszczenie powietrza od pracujących maszyn i pojazdów. Jest to również czynnik
okresowy, który nie wpłynie na pogorszenie jakości środowiska, mającej znaczenie dla
mieszkańców, fauny oraz flory w dłuższym interwale czasowym.
Ze względu na analizowany zakres robót, należy wykluczyć negatywne oddziaływanie fazy
budowy na zdrowie okolicznych mieszkańców. Hałas, pylenie i lokalna (punktowa) emisja
substancji szkodliwych (farby, lakiery, powłoki antykorozyjne, itp.) mogą być uciążliwe dla
pracowników przedsiębiorstw wykonujących prace budowlano-montażowe, instalacyjne
i malarskie. Uciążliwości te należy ograniczyć maksymalnie poprzez stosowanie
odpowiednich zabezpieczeń wynikających z przepisów BHP i właściwej organizacji robót.
134
Teren budowy Inwestor powinien tak przygotować, aby zminimalizować ingerencję w zieleń
niską i wysoką W przypadku wycinki drzew i krzewów należy uzyskać odpowiednie
zezwolenie Prezydenta Miasta, a zieleń przeznaczoną do przyszłego zagospodarowania
terenu, po zakończeniu fazy budowy, należy odpowiednio zabezpieczyć.
Teren inwestycji, po realizacji przedsięwzięcia, powinien być odpowiednio urządzony
zielenią niską i wysoką. Poprawi to w znacznym stopniu walory przyrodnicze i krajobrazowe
terenu ZTPOK.
6.3.2.7. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym Natura 2000
Najbliższy obszar Natura 2000 – Borowa Wieś znajduje się w odległości około 5 km od
terenu inwestycji. Jest to obszar zapadliska pokopalnianego oraz torfowiska przejściowego
wraz z otaczającym je lasem, leżącego na terenach dzielnicy Mikołowa - Borowa Wieś i Rudy
Śląskiej - Halemba II. Powierzchnię obszaru w 71% pokrywają lasy iglaste, 20% lasy
mieszane a pozostałą część terenu zajmują siedliska rolnicze. Od północy sąsiaduje ze
zrekultywowaną hałdą pogórniczą, a od wschodu ze stawami rybnymi, wykorzystywanymi
wędkarsko przez PZW.
Realizacja inwestycji nie będzie powodować negatywnych skutków dla obszarów
podlegających ochronie, gdyż obszary te położone są w tak dużej odległości od miejsca
inwestycji, że oddziaływanie związane z prowadzeniem prac budowlanych (np. zapylenie,
hałas) nie będzie w ich rejonie odczuwalne.
6.3.2.8. Wpływ na zabytki, dobra kultury i dobra materialne
Na terenie inwestycyjnym nie występują żadne obiekty objęte ochroną konserwatorską.
6.3.2.9. Wpływ na krajobraz
W fazie budowy pojawią się krótkoterminowe skutki dla krajobrazu i walorów estetycznych
typowych dla fazy realizacji przedsięwzięcia z powodu prowadzonych prac budowlanych,
w tym m.in.:
• elementy konstrukcyjne, ogrodzenia tymczasowe, dojazd,
• maszyny i składowane materiały,
• ruch pojazdów i maszyn,
• usunięcie roślinności, wycięcie drzew i krzewów oraz usunięcie wierzchniej warstwy
gleby,
• wyrobiska
• prace drogowe,
• wylewanie betonu, w tym deskowanie, szalowanie i zbrojenie,
135
•
•
•
wykopy pod fundamenty i kanały kablowe,
dźwigi,
oświetlenie placu budowy.
Elementy te będą miały znaczący wpływ, ograniczony albo do czasu trwania danej czynności,
lub do zakończenia okresu regeneracji. Pełna regeneracja obszarów, na których zostaną
ponownie posadzone rośliny, może potrwać do 5 lat, zwłaszcza w przypadku obszarów
porośniętych delikatniejszą roślinnością. W okresie odrostu murawa będzie odróżniała się od
otaczającego ją terenu, z czasem jednak równowaga gatunkowa zmieni się i pojawią się
rośliny typowe dla terenów nienaruszonych.
Te skutki średnioterminowe w okresie regeneracji będą miały wpływ wyłącznie na punkty
widokowe znajdujące się w pobliżu terenu, ponieważ stan roślinności tylko stąd będzie
zauważalny.
6.3.2.10. Oddziaływanie skumulowane
Nie przewiduje się kumulacji oddziaływań na środowisko z związku z prowadzeniem prac
budowlanych.
6.3.2.11. Podsumowanie, zalecenia i wnioski
Wpływ inwestycji na środowisko w fazie budowy będzie okresowy i będzie ograniczony ze
względu na wykonywanie prac w porze dziennej, zgodnie z podanymi powyżej zasadami.
Okresowa i krótkotrwała emisja zanieczyszczeń ze środków transportu i maszyn
budowlanych odbywających się na bardzo niskiej wysokości ograniczy oddziaływanie tych
źródeł do skali lokalnej w zasadzie nie wykraczającej poza granice ZTPOK. Istotnym
oddziaływaniem będzie powstanie znacznego tonażu odpadów z wykopów (mas ziemnych),
które należy odpowiednio zagospodarować – w pierwszym rzędzie na terenie inwestycji.
Przed rozpoczęciem prac budowlanych należy wykonać opracowanie geotechnicznych
warunków posadowienia w formie dokumentacji geologiczno-inżynierskiej, która
zawierałaby elementy monitoringu zanieczyszczeń powierzchni ziemi i wód podziemnych
opracowanych zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Koniecznym jest zweryfikowanie czy standardy jakości gleby oraz ziemi na terenie inwestycji
odpowiadają wartościom ustalonym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie
standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. W tym celu konieczne będzie
wykonanie specjalistycznych badań i pomiarów.
Również, w przypadku wód podziemnych, należy zlokalizować i wykonać punkty pomiarowe
(piezometry) i dokonać klasyfikacji tych wód zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Środowiska w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych.
136
Wykonanie tych badań monitoringowych będą stanowić poziom odniesienia tzw. tło
zanieczyszczeń dla etapu realizacji przedsięwzięcia, w kontekście przyszłej fazy
eksploatacyjnej ZTPOK. Zapewni to w przyszłości możliwość oceny jakości wymienionych
elementów środowiska w aspekcie wpływu ZTPOK na środowisko.
Pod warunkiem wykonania prac projektowych, uwzględniających zalecenia
przedstawione w niniejszym raporcie dla fazy realizacji przedsięwzięcia, a następnie
zrealizowania obiektu zgodnie z zawartymi w w/w dokumentacjach zapisami,
realizowany obiekt nie będzie miał niekorzystnego wpływu na omawiane w niniejszym
rozdziale elementy środowiska.
W trakcie prowadzenia prac budowlanych należy zwrócić szczególną uwagę na:
• zabezpieczenie powierzchni ziemi i środowisko gruntowo – wodne przed
zanieczyszczeniem,
• główne natężenie prac budowlanych, szczególnie tych powodujących nadmierny
hałas, należy skumulować w okresie letnim (kwiecień-październik),
• prace budowlane prowadzić w godzinach dziennych od 6.00 do 22.00,
• prowadzenie prawidłowej gospodarkę odpadami,
• do budowy wykorzystywać tylko pojazdy i sprzęty sprawnie działające,
• ograniczyć do minimum zajętość nowych terenów,
• z rekultywować powierzchnię po zakończonej inwestycji i zagospodarować teren
zielenią niską i wysoką.
6.4. Warunki wykorzystywania terenu w fazie eksploatacji – bilans emisji
Teren w fazie eksploatacji ZTPOK będzie wykorzystywany zgodnie z jego przeznaczeniem
i przewidywanym planem funkcjonowania. Prace związane z procesem termicznego
przekształcania odpadów komunalnych na terenie ZTPOK będą realizowane przede
wszystkim w zamkniętych halach i pomieszczeniach. Dowóz i wywóz odpadów
komunalnych, odpadów poprocesowych, materiałów eksploatacyjnych i części będzie
realizowany przy użyciu sieci utwardzonych dróg wewnętrznych oraz dróg dojazdowych.
Wydzielona część terenu przeznaczona na zieleń będzie wykorzystywana zgodnie
z przeznaczeniem – będzie tworzyć naturalny ekran akustyczny.
Na etapie eksploatacji instalacji wystąpią różne rodzaje emisji, które omówione szczegółowo
poniżej w kolejnych rozdziałach tematycznych.
137
6.4.1. Emisje zanieczyszczeń do powietrza
Na terenie ZTPOK występować będą następujące źródła emisji zanieczyszczeń:
1. emisja zanieczyszczeń z procesu termicznego przekształcania odpadów (2 kominy),
2. emisja pyłu – silos sorbentu,
3. emisja pyłu – silos węgla aktywnego,
4. emisja pyłu – silos węzła zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów,
5. emisja pyłu – silos cementu,
6. emisja pyłu – system wentylacji budynku waloryzacji żużla,
7. emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych dowożących
odpady i wyjeżdżających z rejonu bunkra,
8. emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych
transportujących żużel i złom.
Wielkość emisji substancji do powietrza przedstawiono w rozdziale 9.1.
6.4.2. Emisja odorów
W Polsce brak jest obowiązujących uregulowań prawnych i zaleceń technicznych
określających dopuszczalne poziomy odorów w powietrzu i metody ich oceny. Głównymi
i jedynymi zagrożeniami uciążliwości zapachowych (odorów) w całym procesie
przetwarzania termicznego odpadów komunalnych jest ich transport do obiektów ZTPOK
oraz rozładunek i „tymczasowe magazynowanie” w tzw. bunkrze przed podaniem ich na ruszt
komory spalania.
Odpady komunalne transportowane do ZTPOK trafiały będą poprzez halę wyładowczą
bezpośrednio do bunkra instalacji termicznego przekształcania o pojemności zapewniającej
nieprzerwaną pracę instalacji na okres minimum 3-5 dni. Z tego bunkra bez żadnego
sortowania odpady podawane będą do komory spalania (kotła-pieca).
Hala bunkra będzie narażona na powstawanie odorów. W celu zabezpieczenia przed
przedostawaniem się odorów z hali bunkra do otoczenia planuje się zastosowanie blokady
rozprzestrzeniania się odorów na zewnątrz. Będzie to realizowane poprzez odpowiednie
każdorazowe zamykanie hali po wjeździe pojazdu dostarczającego odpady komunalne oraz
poprzez zastosowanie odpowiednio dobranego podciśnienia powodującego zasysanie
powietrza z przestrzeni hali rozładunkowej i samego bunkra. Powietrze to będzie kierowane
do ciągu technologicznego spalania odpadów – komora spalania.
Wszystkie pomieszczenia będą posiadały wentylację mechaniczną i grawitacyjną
zapewniającą zgodnie z przepisami sanitarnymi i ochrony p.poż. (w tym wymagane klapy
dymowe na wypadek pożaru). Ponadto instalacja odprowadzania spalin począwszy od kotła
po wentylator wyciągowy znajdujący się za ostatnim stopniem oczyszczania spalin będzie
pracowała na podciśnieniu, tak by w przypadku powstania nieszczelności spaliny nie
wydostawały się na zewnątrz instalacji.
138
W przypadku postoju instalacji ZTPOK, bunkier na odpady przeznaczone do termicznego
przekształcania, będzie wyposażony w hermetyczne zamknięcie (zasuwa) zabezpieczające
przed przedostaniem się odorów na zewnątrz instalacji
Dowóz odpadów i osadów ściekowych do ZTPOK będzie odbywał się w specjalnie
przygotowanych wozach ciężarowych (śmieciarkach), hermetycznie zamykanych (niezależnie
od tonażu, 6, 10, 20 Mg), nowoczesne ze skutecznymi zamknięciem uniemożliwiającym
wydobywanie się odorów oraz „gubienie” odpadów.
Osady ściekowe będą transportowane do ZTPOK po wcześniejszym ich podsuszeniu lub
prasowane, co m.in. ograniczy uciążliwość zapachową podczas ich przemieszczania. Osady
prasowane zgodne z obowiązującym prawem mogą być transportowane jedynie
w dostosowanym transporcie i nie stanowią żadnego zagrożenia dla środowiska.
W przypadku osadów wysuszonych transport odbywać się będzie jak każdy inny materiał
sypki, gdyż jest to materiał inertny, który spewnością nie stanowi żadnego zagrożenia dla
środowiska.
W wyniku spalania frakcji resztkowej odpadów komunalnych oraz osadów ściekowych,
głównymi produktami poprocesowymi będzie żużel oraz pyły z odpylania spalin. Odpady te,
ani też surowce stosowane do ich przeróbki (stabilizowanie, waloryzacja), nie są i nie mogą
być źródłem uciążliwości zapachowych z powodu ich składu, gdyż wszystkie substancje
mogące powodować zagrożenie odorowe zostaną termicznie unieszkodliwione (spalone)
w komorze spalania. W związku z zastosowanymi rozwiązaniami projektowymi, na terenie
planowanego przedsięwzięcia nie będzie dochodziło do emisji odorów.
6.4.3. Hałas
W oparciu o Rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku,
dopuszczalny poziom hałasu, w zależności od przeznaczenia terenu waha się w granicach (nie
dotyczy hałasu drogowego i kolejowego):
w ciągu 8 najmniej korzystnych godzin pory dziennej, w okresie od 6.00 do 22.00
- od 45 do 55 dB,
w ciągu 1 najmniej korzystnej godziny pory nocnej, w okresie od 22.00 do 6.00
- od 40 do 45 dB.
W tabeli poniżej podano potencjalne źródła uciążliwości akustycznej i poziom hałasu dla
ciągów technologicznych, urządzeń i maszyn stosowanych w ZTPOK.
Tabela 6.10. Źródła hałasu w spalarni odpadów
Obszar związany z
hałasem główne
emitory
Poziom
hałasy Lwa
w dB(A)
Miara redukcji
139
LAeq,T [dB(A)]
1 m od ściany
budynku
wewnątrz
pomieszczenia
Dostawa odpadów np.
hałas z ciężarówek
Rozdrabnianie
Zbiornik odpadów
Kotłownia
Maszynownia
Oczyszczanie spalin:
• Elektrofiltr
• Płuczka spalin
• Wyciąg spalin
(wentylator)
• Komin
• Cały system
oczyszczania
spalin
Hala wyładowcza zamknięta ze
wszystkich stron
Nożyce w hali wyładowczej
Izolacja dźwiękochłonna,
budynek z gazobetonu, bramy
o szczelnej konstrukcji
Obudowana za pomocą
wielowarstwowej konstrukcji
lub z gazobetonu, kanały
wentylacyjne połączone
poprzez tłumiki hałasu,
szczelne bramy
Nisko-hałasowe zawory, rury,
z izolacją przeciwdźwiękową,
izolacja dźwiękochłonna
budynku jak opisano powyżej
Izolacja hałasu, obudowa
instalacji np. za pomocą blach
trapezoidalnych, obudowa
dźwiękochłonna wentylatora
wyciągowego oraz tłumik dla
komina
104-109
95-99
83,0
79-81
78-91
88,0
82-85
100,0
82-85
82-85
82-84
84-85
89-95
88,0
Postępowanie z
pozostałością
• Odżużlacz /
odpopielacz
• Załadunek
• Transport
pozostałości z
zakładu
• Ogólne
postępowanie z
pozostałością
Obudowa, załadunek w
bunkrze
Chłodzenie powietrza
Tłumiki po stronie ssawnej i
tłocznej (zobacz również w
BREF system chłodzenia dla
dalszych informacji)
System
unieszkodliwiania
energii
Konstrukcja / projekt w sposób
zapewniający niską emisję
hałasu, system umieszczony w 71-80
specjalnie skonstruowanym
dźwiękoszczelnym budynku
71-72
88,0
73-78 (dzień)
80,0
92-96 (dzień)
92,0
92-96 (dzień)
71-72 (noc)
140
90-97
88,0
100,0
Źródło: BREF
Przedstawione w tabeli poziomy mocy akustycznych (chwilowe) będą redukowane poprzez
zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych określonych w projekcie technicznym,
przy zastosowaniu środków ograniczających jego emisję do otoczenia uwzględniających
uwarunkowania lokalne, tak aby poza terenem do którego prawo własności posiada Inwestor,
dotrzymane były normy hałasu określone rozporządzeniem Ministra Środowiska.
Wielkość oddziaływania emisji hałasu przedstawiono w rozdziale 9.2., gdzie przedstawiono
ekwiwalentne poziomy mocy akustycznych w poszczególnych pomieszczeniach.
6.4.4. Pobór wody
Woda na potrzeby działania będzie używana na cele technologiczne (przemysłowe)
i socjalno-bytowe. Pobór wody będzie determinowany przede wszystkim przez:
− pobór na cele technologiczne (wytworzenie pary, woda chłodząca, woda grzewcza),
− płukania urządzeń, mycia urządzeń, pomieszczeń i placów, itp.,
− cele socjalno-bytowe.
Do celów przemysłowych, socjalno-bytowych i p.poż. pobór wody będzie odbywał się z
miejskiej sieci wodociągowej. Rozwiązanie przyłącza wody zostanie określone na etapie
projektowania. Wielkość zużycia wody na potrzeby oraz sposób jej wykorzystania
przedstawiono w rozdziale 9.3.
6.4.5. Ścieki
• przemysłowe,
• bytowe,
• opadowe i roztopowe.
W tabeli poniżej wyszczególniono rodzaje i ilości poszczególnych typów ścieków.
Tabela 6.11. Rodzaje i ilość ścieków
Rodzaj ścieków
Ilość
odmulanie kotłów
czyszczenie filtrów
stacji DEMI
mycie powierzchni
„brudnych”
Odcieki pochodzące
z bunkra
Przemysłowe
Opadowe
roztopowe
i
z dachów
z dróg i placów
Przeznaczenie
17 200 m3/rok Kierowane do gaszenia żużli
4 720 m3//rok
żużli
2600 m3/rok
żużli
0,001 m3/Mg
żużli
3
0,14 m /s
Zbiornik
p.poż
Kanalizacja
deszczowa
0,130 m3/s
Zbiornik p.poż Kanalizacja
deszczowa
141
Bytowe
-
0,087 m3/s
1800 m3/rok
Zbiornik p.poż Kanalizacja
deszczowa
Zbiornik p.poż - Kanalizacja sanitarna
W celu prowadzenia prawidłowej gospodarki wodno ściekowej dla ZTPOK zainstaluje się
następujące rozwiązania:
- Ścieki opadowe
Wody opadowe, traktowane jako ścieki, powstawać będą w wyniku opadu atmosferycznego
(deszcz, śnieg i in.) na teren Zakładu. Ścieki te podzielić można ze względu na swoje
pochodzenie, na tzw. „czyste” pochodzące z dachów budynków i „brudne” pochodzące
z dróg i parkingów oraz placów utwardzonych.
Czyste wody opadowe
Powstają wskutek opadów na nie zanieczyszczone powierzchnie, takie jak dachy, drogi oraz
parkingi itp.
Zanieczyszczone wody opadowe
Powstają poprzez opady na zanieczyszczone powierzchnie (operacje wyładowcze, place
składowe, parkingi, itp.).
Obydwa te rodzaje ścieków pochodzących z wód opadowych będą osobno ujmowane do
odrębnych sieci kanalizacyjnych – kanalizacja „czystych” i „brudnych” wód opadowych.
Czyste wody opadowe (dachy budynków) poprzez wewnętrzną sieć kanalizacyjną będą
odprowadzane do zamkniętego retencyjnego zbiornika p.poż.
Ścieki opadowe (drogi, place, parkingi) poprzez wewnętrzną sieć kanalizacji deszczowej będą
odprowadzane do podczyszczalni ścieków (separator substancji ropopochodnych oraz
zawiesin), a następnie pompowane do zamkniętego zbiornika p.poż.
W wypadku zapełnienia się zbiornika p.poż system kanalizacji ZTPOK może zostać
ewentualnie podłączony do studni chłonnych bądź do wskazanej przez administratora sieci
kanalizacji deszczowej mogącej być odbiornikiem wód opadowych z odwodnienia terenu.
- Ścieki przemysłowe
W celu powtórnego wykorzystania ścieków powstających w instalacji, gospodarka wodnościekowa będzie prowadzona tak, aby wszystkie ścieki (wody przemysłowe) mogły być
142
wykorzystywanych w trakcie procesów.
Należą do nich:
• woda z odmulania kotłów – będą kierowane do odżużlacza z zamknięciem wodnym,
• woda z czyszczenia filtrów stacji uzdatniania wody – będzie kierowana do
wodnym,
• ścieki z mycia powierzchni „brudnych” – (hala wyładunkowa, budynek spalania) –
będzie pompowana w 100% do systemu gaszenia żużli,
• woda dodawana do reaktora wchodzącego w skład pół-suchego systemu oczyszczania
spalin będzie wyparowywać i w postaci pary wodnej zmieszanej
z oczyszczonymi spalinami będzie wypuszczana do atmosfery. W związku z tym
ZTPOK nie będzie powodować tworzenia się ścieków z systemu oczyszczania spalin,
• odcieki pochodzące z bunkra (fosa magazynująca odpady) – będą kierowane poprzez
system odwodnienia i odprowadzenia odcieków z odpadów składowanych
w bunkrach do wewnętrznej kanalizacji zakładowej (przemysłowej) której końcowym
blokiem będzie podczyszczalnia ścieków przemysłowych. Następnie po oczyszczeniu
wody te będą wykorzystywane w procesie gaszenia żużla.
nie przewiduje się powstawania odcieków. System kanalizacyjny, będzie również
wyposażony w zbiornik buforowy (bezodpływowy). Zbiornik ten będzie wykorzystywany
w przypadku awarii (np. pożar), w celu zabezpieczenia zakładu przed dopływem ścieków
z gaszenia pożarów. W przypadku wystąpienia awarii (np. pożar) kanalizacją p.poż będą
odprowadzane ścieki pożarowe do zbiornika. Zbiornik ten zabezpieczy kanalizację
deszczową, sanitarną przed zanieczyszczeniem w trakcie awarii.
zostanie wykonana kanalizacja p.poż i drugi zbiornik buforowy (bezodpływowy). Ścieki
w wypadku awarii (np. pożar) będą gromadzone w zbiornikach buforowych,
- Ścieki bytowe
143
ZTPOK zostanie wyposażany w kanalizację sanitarną. Do tej kanalizacji będą odprowadzane
selektywnie tylko ścieki socjalno – bytowe z wiązane z obsługą instalacji. Ścieki te będą
kierowane do kanalizacji miejskiej.
Szerzej bilans i rodzaje ścieków opisane są w rozdziale 9.3.
6.4.6. Odpady
Działania Inwestora powodujące lub mogące powodować powstanie odpadów będą
planowane, projektowane i prowadzone tak, aby:
• zapobiegać powstawaniu odpadów,
• zapewnić bezpieczne dla środowiska wykorzystanie odpadów jeżeli nie udało się
zapobiec ich powstaniu,
• zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska sposób postępowania z odpadami,
których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się wykorzystać.
Wytwórca odpadów wytwarzanych w wyniku funkcjonowania ZTPOK dopełni obowiązki
wynikające z ustawy o odpadach. Zgodnie z art. 3 ust. 3. pkt. 22 Ustawy z dnia 27.04.2001r.
o odpadach, wytwórcą odpadów w przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia jest
prowadzący określoną działalność gospodarczą.
Wytwórca odpadów przed przystąpieniem do realizacji przedsięwzięcia zobowiązany jest
wystąpić do odpowiedniego dla rangi przedsięwzięcia organu administracyjnego określonego
w prawie ochrony środowiska o uregulowanie stanu formalno-prawnego poprzez
przedłożenie informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania
wytworzonymi odpadami (zgodnie z art. 17 Ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach).
Wytwórca odpadów na etapie funkcjonowania przedsięwzięcia będzie miał uregulowany stan
formalno prawny, między innymi w zakresie gospodarki odpadami określony pozwoleniem
zintegrowanym w tym zakresie.
Instalacja pracować będzie 8000 godzin w roku. Projektowana instalacja w ciągu roku
przekształcała będzie 500 000 Mg/rok odpadów komunalnych.
Podstawowym rodzajem odpadów wytwarzanych z tytułu eksploatacji ZTPOK będą:
odpady niebezpieczne:
Kod
13 01 10*
mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków
13 02 05*
13 02 08*
13 05 02*
sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne
144
zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi – zużyte czyściwo
15 02 02*
zużyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne
lampy fluorescencyjne
16 02 13*
16 06 01*
19 01 07*
19 01 10*
popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
19 01 13*
19 01 15*
Wymurówka z remontów komory spalania i komory dopalania, klasyfikowana jako
„odpady piecowe i materiały ogniotrwałe z procesów nie metalurgicznych, zawierające
substancje niebezpieczne”
16 11 05*
odpady inne niż niebezpieczne
czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania
i ubrania ochronne niezanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi)
złom żelazny usunięty z popiołów paleniskowych
żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione 19 01 11*
inne niewymienione odpady
metale żelazne
metale nieżelazne
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 02
19 01 12
19 01 99
19 03 05
19 12 02
19 12 03
20 03 01
Instalacja ZTPOK przewiduje obróbkę odpadów kwalifikowanych jako niebezpieczne w celu
ich przekształcenia w odpady inne niż niebezpieczne. Ma to na celu szeroko pojętą ochronę
środowiska, tak aby „za bramę ZTPOK nie eksportowano” odpadów niebezpiecznych
i związanych z tym problematyką transportu i ich unieszkodliwiania na zewnątrz Zakładu.
Dlatego dla ZTPOK przewidziano realizację budowy instalacji zestalania i chemicznej
stabilizacji pyłów i popiołów lotnych oraz odpadów z oczyszczania gazów odlotowych (kod
19 01 07*, 19 01 13*, 19 01 15*). Instalacja ZTPOK będzie również wyposażona w instalację
do mechanicznej obróbki oraz waloryzacji żużla, która będzie miała na celu obróbkę odpadów
typu:
19 01 02
- złom żelazny usunięty z popiołów paleniskowych
- żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione 19 01 11*
19 01 12
W wyniku prowadzenia procesu waloryzacji i mechanicznej obróbki żużla powstaną
następujące rodzaje odpadów:
1. Z odpadu kwalifikowanego jako odpad żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione
19 01 11* o kodzie 19 01 12 powstanie odpad, który po uzyskaniu aprobaty technicznej może
być wykorzystywany jako materiał budowlany wykorzystywany przy budowie dróg.
W wypadku nie spełnienia norm pozwalających na wykorzystanie go jako produkt budowlany
145
będzie on traktowany jako odpad i wykorzystywany jako przesypka na składowisku odpadów
komunalnych.
2. W wyniku mechanicznej obróbki z odpadu żużle i popioły paleniskowe inne niż
wymienione 19 01 11* oraz złom żelazny usunięty z popiołów paleniskowych 19 01 02 zostaną
wyselekcjonowane frakcje metaliczne metali żelaznych i nieżelaznych. W konsekwencji
takiego działania powstaną odpady inne niż niebezpieczne - metale żelazne kod 19 12 02
oraz metale nieżelazne kod 19 12 03.
Natomiast w wyniku prowadzenia procesu zestalania i chemicznej stabilizacji
z odpadów niebezpiecznych o kodach 19 01 07*, 10 01 13*, 19 01 15* - powstanie odpad
inny niż niebezpieczny kwalifikowany jako odpady stabilizowane inne niż wymienione
w 19 03 04 o kodzie 19 03 05
Podsumowanie
Zatem w wyniku wszystkich działań procesowych, podstawowych ciągów technologicznych
oraz zastosowania technologii przeróbki powstających odpadów niebezpiecznych, faktycznie
powstające odpady w wyniku eksploatacji ZTPOK wraz z instalacją waloryzacji żużli
i instalacji do stabilizacji pyłów i popiołów będą jak w tabeli poniżej.
Tabela 6.12. Odpady powstające w wyniku eksploatacji wraz z instalacją waloryzacji
żużla i instalacji do zestalania, stabilizacji pyłów i popiołów
Kod
odpadu
Rodzaj odpadu
13 01 10*
13 02 05*
13 02 08*
13 05 02*
15 02 02*
16 02 13*
mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe
niezawierające związków chlorowcoorganicznych
sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania
ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi –
zużyte czyściwo
fluorescencyjne
16 06 01*
19 01 07*
19 01 10*
146
19 01 13*
Popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
19 01 15 *
16 11 05*
klasyfikowana jako „odpady piecowe i materiały ogniotrwałe z
procesów nie metalurgicznych, zawierające substancje
niebezpieczne”
czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i
ubrania ochronne niezanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi)
(po przekształceniu tego odpadu w procesie mechanicznej
obróbki oraz waloryzacji żużla i po uzyskaniu stosownych
atestów będzie traktowany jako produkt budowlany
wykorzystywany w budownictwie drogowych)
Odpad ten powstanie po przeróbce następujących odpadów z
ZTPOK:
(popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne po
zestaleniu i stabilizacji 19 01 13* - po przeróbce – odpady
stabilizowane inne niż wymienne w 19 03 04)
(pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne po
zestaleniu i stabilizacji 19 01 15*– po przeróbce - odpady
stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04)
stabilizacji 19 01 07* -po przeróbce - odpady stabilizowane inne
niż wymienione w 19 03 04)
metale żelazne
metale nieżelazne
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 12
19 01 99
19 03 05
19 12 02
19 12 03
20 03 01
Ilości, sposoby magazynowania oraz zagospodarowania w/w odpadów wytwarzanych na
etapie eksploatacji przedstawiono w rozdziale 9.4.
6.4.7. Promieniowanie niejonizujące
Promieniowanie niejonizujące w przypadku ZTPOK będzie się ograniczało do emisji pól
elektromagnetycznych związanych z przesyłem i rozdziałem prądu elektrycznego. Źródłem
emisji pola elektromagnetycznego będzie instalacja elektryczna zasilająca wraz
z transformatorem.
Energia elektryczna przesyłana jest liniami wysokiego napięcia (15-400 kV). Odbiorcy
wykorzystują zwykle urządzenia zasilane niskim napięciem (trójfazowym 400 V lub
147
jednofazowym 230 V). Aby zmniejszyć napięcie przesyłowe do napięcia pracy odbiorników
zastosowane będą stacje transformatorowe. Stacje transformatorowe o przekładni 15/0,4 kV
są często spotykanym elementem krajowego systemu elektroenergetycznego, stanowiącym
końcowe ogniwo stopniowego obniżania napięcia. Typowy zakres mocy transformatorów
stosowanych u komunalnych i przemysłowych odbiorców energii wynosi 160-1000 kVA.
Wokół urządzeń stanowiących wyposażenie stacji występują pola elektryczne i magnetyczne
o częstotliwości 50 Hz. Natężenie pola elektrycznego jest proporcjonalne do napięcia
elektrycznego występującego na elementach urządzenia i w danym miejscu stacji jest stałe w
czasie (zależy od odległości od źródła pola i konfiguracji elementów ekranujących, np. siatek
metalowych).
Natężenie pola magnetycznego jest proporcjonalne do natężenia prądu elektrycznego
i zmienia się wraz ze zmianami obciążenia stacji. Pola elektromagnetyczne w stacji
transformatorowej wytwarzane są przez:
- transformator – stosunkowo słabe źródło pola elektromagnetycznego,
- szyny i kable niskiego napięcia 0,4 kV – główne źródło pola magnetycznego w rozdzielni,
- rozdzielnice niskiego napięcia 0,4 kV – stosunkowo słabe źródło pola
elektromagnetycznego,
- szyny lub kable średniego napięcia 15 kV – główne źródło pola elektrycznego w rozdzielni.
W większości typowych stacji transformatorowych, w miejscach gdzie mogą przebywać
ludzie (pracownicy) podczas normalnej pracy transformatorów, występują jedynie pola
magnetyczne o wielkościach strefy bezpiecznej i pośredniej. W odległości większej niż np.
1m od przewodów niskiego napięcia, indukcja magnetyczna nie przekracza zwykle wartości
100 µT, uznanej za dopuszczalną dla ekspozycji ogółu ludności. Indukcja magnetyczna
zmierzona w odległości 15 cm od szyn prądowych niskiego napięcia nie przekracza wartości
kilkuset µT (strefa zagrożenia). W przypadku maksymalnego obciążenia możliwe jest
występowanie strefy zagrożenia dla ekspozycji całego ciała w odległościach do np. 0,5 m od
szyn prądowych niskiego napięcia jedynie w stacjach o mocach 1000 kVA i 630 kVA. Pola
elektryczne z uwagi na stosunkowo nieduże napięcie występujące w stacjach (maks.15 kV),
w miejscach możliwego przebywania ludzi (pracowników) nie przekracza natężenia pola
elektrycznego o wartości 1 kV/m (strefa bezpieczna ze względu na ekspozycję zawodową
i ekspozycja dopuszczalna w obszarze zabudowy mieszkaniowej).
Jeżeli stacja transformatorowa zlokalizowana jest w zamkniętym pomieszczeniu, dostępnym
jedynie dla pracowników upoważnionych do obsługi urządzeń elektrycznych, okresowe
pomiary wielkości pól elektrycznych i magnetycznych nie są wymagane. Nie ma
konieczności wyznaczenia zasięgu stref ochronnych, ponieważ można przyjąć, że jest nim
całe, zamknięte pomieszczenie stacji transformatorowej i wyznaczania wskaźnika ekspozycji,
ponieważ pracownicy przebywają jedynie krótkotrwale w obszarze strefy pośredniej.
148
6.5. Warunki wykorzystania terenu w fazie likwidacji
Zakłada się, że w przypadku likwidacji inwestycji przeprowadzane działania i związane
z nimi emisje będą zbliżone jak na etapie realizacji. Faza likwidacji inwestycji może np.
polegać na zaadaptowaniu istniejących obiektów do nowych funkcji. Przed zakończeniem
eksploatacji i rozpoczęciem fazy likwidacji konieczne będzie zaprzestanie przyjmowania
odpadów, termiczne przekształcenie odpadów zmagazynowanych w fosie, wywiezienie
odpadów powstałych w trakcie eksploatacji inwestycji, zgodnie z obowiązującymi w czasie
likwidacji przepisami (na chwilę obecną likwidacja nie jest zakładana przez okres
najbliższych 30 lat).
W związku z tym warunki wykorzystania terenu w fazie likwidacji będą takie same jak
przedstawione, w rozdziale 6.3.
149
7. CHARAKTERYSTYKA TECHNOLOGII
PRZEDSIĘWZIĘCIA
Wszystkie przytoczone w niniejszym rozdziale rozwiązania techniczne i technologiczne są
zgodne z zaleceniami BAT (Best Available Techniques - najlepszej dostępnej techniki) i są
opisane w dokumencie pn. „Reference Document on the Best Available Techniques for Waste
Incineration August 2006”
7.1. Instalacja termicznego przekształcania odpadów
W zaproponowanej koncepcji wykorzystano doświadczenia aglomeracji europejskich
dotyczące termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych w oparciu o spalanie
w piecu rusztowym.
W instalacji ZTPOK termicznemu przekształcaniu poddawane będą frakcje resztkowe
zmieszanych odpadów komunalnych oraz wysuszony (90% s.m.) osad ściekowy.
Do najistotniejszych cech wskazanego rozwiązania należą:
• Dwa piece rusztowe, których konstrukcja sprawdziła się w zakładach termicznego
przekształcania odpadów komunalnych na całym świecie, i który należy uwzględnić
już teraz, aby zapewnić możliwość spalania odpadów o różnej wartości opałowej,
• piece zintegrowane z kotłem odzysknicowym (odzyskowym),
• optymalny odzysk energii zawartej w odpadach poprzez współpracę
z turbogeneratorem kondensacyjno-upustowym o parametrach pary 400°C i 40 bar,
pozwalającym na skojarzone funkcjonowanie, zapewniające zasilanie miejskiej sieci
w ciepłą wodę i sieci publicznej w energię elektryczną,
• oczyszczanie spalin z efektywnym systemem, typu selektywnej niekatalitycznej
redukcji SNCR, w celu redukcji tlenków azotu, spełniającym najbardziej
rygorystyczne wymagania emisyjne oraz pół-suchym systemem oczyszczania spalin
w celu redukcji kwaśnych substancji, pyłów, metali ciężkich oraz dioksyn i furanów.
7.1.1. Zakładane parametry techniczne instalacji
Podstawowe parametry
Zakładane parametry techniczne instalacji przedstawione są w poniższej tabeli.
150
Tabela 7.0-1 Zakładane parametry techniczne instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych
Mg/h
32
2
przekształcania
h
8000
Mg/rok
Ok. 145 000
Mg/rok
Ok. 33 000
Mg/rok
481 700
kJ/kg
9 320
Mg/rok
18 300 (90% s.m.)
kJ/kg
12 600
Technologia
Piec
rusztowe
Ruszt
Kocioł parowy
odzysknicowy
Turbina
Rodzaj oczyszczania
Metoda
Odczynnik
Odsiarczanie spalin
Pół-sucha
Mleczko wapienne
Odazotowanie spalin
SNCR
Mocznik stały
Węgiel aktywny
ciężkich
Ciśnienie
MPa
4
Temperatura
°C
400
Mg/h
92,6
Sprawność kotła
%
83
Temperatura spalin
komora paleniskowa
°C
~1000
komora dopalenia
°C
Min. 850
Odzysk energii
Instalacja odzysku energii zaprojektowana będzie jako kogeneracyjny układ kolektorowy,
z turbiną parową pracującą w układzie upustowo-kondensacyjnym. Wyprowadzenie energii
elektrycznej nastąpi siecią elektryczną o napięciu 15 kV.
151
Turbina
Kocioł
odzyskowy
Odgazowy
wacz
Wymiennik
ciepła
Rysunek 7.1. Proponowany schemat instalacji kogeneracji
Wyprodukowane ciepło w pierwszej kolejności (o ile będzie takie zapotrzebowanie) będzie
przekazywane do miejskiej sieci ciepłowniczej, a pozostała ilość ciepła będzie wykorzystana
do wytworzenia pary i za pomocą generatora pary, będzie wytworzona energia elektryczna –
kogeneracja.
Zastosowana konfiguracja kotłów odzyskowych i takie rozwiązania powierzchni wymiany
ciepła w kotłach, by możliwe było osiągniecie sprawności termicznej procesu odzyskiwania
ciepła na poziomie minimum 80%, (korzystnie 83-84%).
Zastosowane rozwiązania procesowe i konstrukcyjne, będą gwarantowały że straty energii
cieplnej w odprowadzanych spalinach nie będą przewyższały 16% całkowitej energii
wprowadzonej do układu (energii zawartej w odpadach i energii dodatkowego paliwa).
Zastosowana technologia będzie dążyć do maksymalnego wykorzystania i przekazania do
wykorzystania na zewnątrz energii odzyskanej ze spalania odpadów.
Odzysk energii z odpadów odbywa się najpierw w kotle odzysknicowym, gdzie energia
gorących spalin ulega przekształceniu w energię pary (np. o parametrach min. 400°C i 40
bar). W kolejnej fazie odzysku, energia pary zostaje wykorzystana do produkcji energii
elektrycznej i ciepła w skojarzeniu.
152
Cechą charakterystyczną w sektorze spalania odpadów jest duże obciążenie spalin pyłem, stąd
też konstrukcja kotła będzie zapewniać grawitacyjne oddzielenie popiołów lotnych poprzez:
• niskie prędkości przepływu spalin, oraz
• zmiany kierunków w ciągu spalinowym.
Duża zawartość popiołów w spalinach powoduje ryzyko znacznego zabrudzenia powierzchni
wymiany ciepła. Może prowadzić to do zmniejszenia wymiany ciepła, a przez to do utraty
sprawności. Dlatego też istotną rolę w konstrukcji kotła odgrywają systemy automatycznego
czyszczenia powierzchni wymiany ciepła. Czyszczenie to może odbywać się np. przy pomocy
lanc (wtrysk sprężonego powietrza lub wody), „strzepywaczy”, zdmuchiwania sadzy przy
użyciu pary, przy pomocy fal uderzeniowych i/lub dźwiękowych.
Zakładany bilans energetyczny instalacji przedstawiony jest w tabeli poniżej.
Tabela 7.2. Bilans energetyczny ZTPOK
Charakterystyka
Jednostka
Przepustowość linii
Kogeneracja
sezon grzewczy
sezon letni i przejściowy
Mg/h
2x32
2x32
Liczba dni pracy
d / rok
212
113
Nominalny czas pracy
h / rok
4 776
3 224
Moc elektryczna brutto
MWe
28,4
41,9
Energia elektryczna
brutto
MWh / rok
135 368
135 086
Moc elektryczna netto
MWe
22,3
35,8
106 505
115 419
MWh
6,1
6,1
MWh / rok
29 134
19 666
MWth
72
0
GJ / rok
1 237 929
0
MWh / rok
343 872
0
Energia elektryczna netto MWh / rok
Moc potrzeb własnych
instalacji
Zużycie energii na
potrzeby własne
Moc cieplna
Produkcja ciepła na
potrzeby m.s.c.
Produkcja ciepła na
potrzeby m.s.c.
Możliwość kwalifikowania wyprodukowanej energii jako energii odnawialnej.
Projekt Rozporządzenia MŚ w sprawie szczegółowych warunków technicznych
kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów
komunalnych jako energii z odnawialnego źródła energii (proj. ze stycznia 2009r.)
153
wprowadza istotny instrument stymulujący rozwój technologii termicznego przekształcania
odpadów.
Zgodnie z tymi propozycjami 42% całości energii elektrycznej uzyskanej w wyniku
termicznego przekształcenia odpadów komunalnych uznawana będzie za energię odnawialną.
Jako metodę rozliczania udziału energii ze źródeł odnawialnych w cieple wytwarzanym
podczas termicznego przekształcania odpadów w spalarni odpadów przyjęto metodę
ryczałtową, ustalającą jedną, jednakową dla całego kraju, wartość udziału energii chemicznej
zawartej we frakcjach ulegających biodegradacji w energii chemicznej całej masy
kierowanych do termicznego przekształcania odpadów.
Uznanie energii odzyskanej i przetworzonej do postaci energii elektrycznej, przez UE, jako
energii z odnawialnego źródła będzie bardzo ważnym czynnikiem poprawiającym
efektywność ekonomiczną instalacji ZTPOK.
Warunkiem skorzystania z powyższego mechanizmu jest, aby odpady ulegające biodegradacji
pochodziły wyłącznie z obszarów, na których, zgodnie z Regulaminem utrzymania czystości
i porządku na terenie gminy, selektywnie zbierane są odpady.
Do termicznego przekształcenia będą kierowane wyłącznie odpady zmieszane, tj. takie,
z których nie zostały wyselekcjonowane poszczególne frakcje nadające się do recyklingu
materiałowego. Frakcje, o których mowa wyżej, stanowić będą część zmieszanych odpadów
komunalnych, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale
mikroorganizmów (frakcja podsitowa o granulacji 0 – 20 mm, odpady kuchenne pochodzenia
roślinnego i zwierzęcego, ogrodowe i z terenów zielonych, drewno, papier, tekstylia
z włókien naturalnych, odpady wielomateriałowe, w tym odpady z utrzymania higieny,
skóra).
Wymagane parametry emisyjne ZTPOK.
Wszystkie emitowane substancje nie mogą przekroczyć standardów emisyjnych narzuconych
przez Dyrektywę w sprawie spalania odpadów jaki i kompatybilnego z tą dyrektywą
rozporządzenia w sprawie standardów emisyjnych z instalacji.
Standardy emisyjne przedstawione są w poniższej tabeli.
154
Tabela 7.3. Standardy emisyjne
Nazwa substancji
Lp.
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2
Pył ogółem
Substancje organiczne w postaci gazów i
par wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny
Chlorowodór
Fluorowodór
Dwutlenek siarki
Tlenek węgla
Tlenek azotu i dwutlenek azotu w
przeliczeniu na dwutlenek azotu z
istniejących
instalacji
o
zdolności
przerobowej powyżej 6 Mg odpadów
spalanych w ciągu godziny lub z nowych
instalacji
Metale ciężkie i ich związki wyrażone jako
metal
kadm + tal
Rtęć
antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt
+ miedź + mangan + nikiel + wanad
Standardy emisyjne w mg/m3u(dla dioksyn i
furanów w ng/m3u) przy zawartości 11%
tlenu w gazach odlotowych
Średnie
Średnie dobowe trzydziestominutowe
A
B
3
4
5
10
30
10
10
20
10
10
1
50
50
60
4
200
100
10
2
50
150*
200
400
200
Średnie z próby o czasie trwania 30
minut do 8 godzin
0,05
0,05
0,5
Średnia z próby o czasie trwania od 6 do 8
godzin
0,1
Dioksyny i furany
* wartość średnia 10-minutowa
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z
instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181)
155
7.1.2. Przebieg procesu termicznego Przekształcania resztkowych odpadów
komunalnych
Na rysunku poniżej przedstawiony jest schemat technologiczny ZTPOK.
Rysunek 7.2. Schemat technologiczny ZTPOK
źródło: opracowanie własne
156
Przywóz i wyładunek odpadów
Segment technologiczny przyjmowania odpadów będzie podzielony na dwie instalacje:
•
zespół ważenia i rejestrowania dostarczonych odpadów,
•
hala wyładunkowa oraz bunkier odpadów z bramami i infrastrukturą.
Przewiduje się, że dostawy odpadów realizowane będą tylko transportem samochodowym .
Samochody wszystkie wjeżdżające z odpadami będą ważone dwukrotnie (przy wjeździe
i wyjeździe) na tej samej wadze celem dokładnego określenie ilości wwożonych odpadów.
Po przyjeździe do ZTPOK samochody będą ważone na wadze pomostowej wyposażonej
w komputerowy system ważenia (obiekt 3), która będzie znajdować się obok portierni
(obiekt 3). Proponuje się zastosowanie dwóch wag pomostowych (18,0 x 3,0 m) wraz
z oprzyrządowaniem komputerowym i specjalistycznym oprogramowaniem, które umożliwi
spełnienie poniższych założeń logistycznych.
Kierowca wprowadzi kartę magnetyczną do czytnika. Operacja ta pozwala na automatyczne
ważenie i wydruk w nastawni wszystkich informacji dotyczących ważenia. Zakończenie
operacji ważenia upoważnia kierowcę do dalszej jazdy.
Odpady komunalne będą wyładowywane do wybetonowanego bunkra (obiekt 13) - bunkra
z poziomu wyładunkowego w zamkniętej hali wyładunkowej (obiekt 15) ze stanowisk
wyładowczych. Hala wyładunkowa i bunkier są źródłem powstawania odorów. Powietrze do
spalania – na ruszt zasysane jest z przestrzeni hali wyładunkowej oraz bunkra przez system
wentylatorów wytwarzających w w/w przestrzeniach podciśnienie. Zamknięta hala
wyładowcza to oprócz podciśnienia (opisanego powyżej) to dodatkowe zabezpieczenie przed
emisją odorów. Następnie z bunkra odpady podawane będą do segmentu spalania (obiekt 12).
Hala wyładunkowa będzie przykrytą konstrukcją umożliwiającą całkowite odizolowanie
procesu technologicznego od środowiska zewnętrznego. Wentylatory powietrza pierwotnego
zasysające powietrze z rejonu hali wyładunkowej będą wytwarzać podciśnienie zapobiegając
wypływaniu powietrza na zewnątrz. Powietrze pobierane z bunkra i jednocześnie z hali
będzie wykorzystane w procesie spalania co gwarantuje nie wydostawanie się odorów na
zewnątrz instalacji.
Pozostałe pomieszczenia ciągu technologicznego ZTPOK będą wyposażone w wentylację
mechaniczną i grawitacyjną, zapewniającą wymianę powietrza zgodnie z przepisami
sanitarnymi i ochrony p.poż (w tym wymagane klapy dymowe na wypadek pożaru).
Przy pomocy suwnic (2 sztuki, z czego jedna rezerwowa) dokonywane będzie wstępne
przemieszanie odpadów w bunkrze znajdującym się w budynku termicznego przekształcania
odpadów – na początku czyli w hali wyładunkowej.
Bunkier jest ważnym elementem części budowlanej instalacji spalania odpadów. Jego
pojemność i geometria określona będzie - z uwzględnieniem zapasu - według:
157
• sześciodniowej, maksymalnej wydajności spalania instalacji,
• godzinowej wydajności spalania i wynikających z niej parametrach chwytaków
łupinowych suwnic załadowczych,
• racjonalnych rozpiętości (względy techniczne i eksploatacyjno-obsługowe) mostów
suwnic załadunku odpadów,
• relacji czasowych funkcjonowania systemu zbiórki odpadów,
• relacji czasowych przy rozładowywaniu sprzętu (samochodów) dowożących odpady
i wynikającej stąd liczby stanowisk rozładowczych,
• danych o sprzęcie dowożącym odpady do instalacji,
• prognoz co do możliwości (konieczności) rozbudowy instalacji i zwiększenia jej
wydajności,
• charakterystycznych właściwości odpadów (gęstość nasypowa, kąt zsypu),
• danych o praktycznych możliwościach/potrzebach czasowego magazynowania
surowych odpadów,
• danych na temat terenowych warunków geologicznych w miejscu budowy instalacji.
Planuje się, że bunkier odpadów wykonywany będzie jako „szczelna wanna” zagłębiona
w terenie tak, aby wjazd samochodów dostawczych do hali rozładunkowej mógł się odbywać
z poziomu terenu otaczającego instalacje ZTPOK. Odciek z wanny kierowany jest na
oczyszczalnie ścieków, a po oczyszczeniu woda służy do gaszenia żużla. Taki kształt bunkra
pozwali też na to, żeby przed załadowaniem odpadów do lejów załadowczych operatorzy
suwnic, znajdujący się w kabinach, usytuowanych na zewnątrz bunkra, manipulując
chwytakami, mogli przynajmniej częściowo homogenizować odpady pochodzące z różnych
partii i rozładowanych na stanowiskach przy różnych bramach/zsuwniach. Tak więc
w praktyce trzeba przyjąć, że niemal każda tona odpadów, rozładowana do bunkra,
„przerzucona” będzie dwa, trzy razy w przestrzeni bunkra przed załadowaniem do leja
załadowczego. Podczas tych czynności operator chwytaka, obserwując przerzucane odpady,
będzie miał również możliwość wychwycenia odpadów o nadmiernych gabarytach, które
mogłyby zablokować lej zasypowy lub szyb zasypowy. Będzie je wtedy usuwał z bunkra.
Ujednorodnienie wsadu odpadów jest jednym z istotnych czynników wpływających na
w miarę równomierną pracę zespołów segmentu spalania i odzysku ciepła. Stworzy się tym
samym warunki do tego, by wymagania jakościowe odnośnie produktów spalania (zawartość
części organicznych w żużlach oceniana według strat na prażeniu lub TOC) mogły być łatwiej
spełnione.
Na tym etapie procesu zaproponuje się również odzysk metali żelaznych i nieżelaznych,
będzie on prowadzony zarówno na etapie termicznego przekształcania (bunkier/fosa –
odseparowanie elektromagnetyczne odpadów) oraz separacja magnetyczna (elektromagnes)
pozostałości na etapie waloryzacji żużla.
Ujednorodnienie wsadu, oprócz zwiększenia stabilności procesu spalania (i wynikających
stąd bardzo niskich wartości TOC żużli – nawet do 1%s.m. – oraz ograniczania chwilowych
wzrostów emisji CO) oznacza również:
158
•
poprawienie warunków pracy kotła odzyskowego i w rezultacie łatwiejsze sterowanie
wydajnością kotła,
• zmniejszenie wahań zawartości zanieczyszczeń w spalinach surowych i uzyskanie dzięki
temu lepszych warunków do optymalnego sterowania pracą zespołów instalacji
oczyszczania spalin.
Również w przypadku wywożenia odpadów technologicznych oraz odzyskanych surowców
wtórnych w trakcie procesu przetwarzania będzie prowadzona analogiczna procedura
rejestracji i ważenia, puste samochody oraz pojazdy wywożące pozostałości procesowe
(żużle, złom, popioły i stałe pozostałości z oczyszczania spalin) muszą być zważone
ponownie na wadze pomostowej (obiekt 20). Dodatkowo system ważenia i kontroli będzie
zapewniał:
• kontrolę ilościową, jakościową oraz kontrolę „pochodzenia” odpadów dostarczanych do
instalacji, co będzie miało szczególne znaczenie jeśli do instalacji dostarczane będą
w znaczącej części odpady z bezpośredniej zbiórki tzw. jednopojemnikowej,
• detekcję pierwiastków promieniotwórczych, które mogą być dostarczone do instalacji
ZTPOK.
W ramach czynności kontrolnych strumienia odpadów przywożonych do instalacji bardzo
istotne jest m.in. wykrycie takich – domieszanych celowo lub przypadkowo – odpadów
z placówek służby zdrowia lub niektórych laboratoriów analitycznych, które mogą zawierać
materiały radioaktywne, jakie w tych laboratoriach są niekiedy stosowane. W tym celu przy
wjeździe na wagę instalowane będą scyntylacyjne detektory, które są w stanie wykryć
obecność radioaktywnych domieszek w odpadach komunalnych przywożonych do instalacji.
Unieszkodliwianie radioaktywnych domieszek w odpadach komunalnych nie jest wprawdzie
regulowane przepisami dyrektywy spalarniowej (ani polskich branżowych rozporządzeń),
instalacja spalania odpadów musi być jednak przygotowana do wykrycia i usunięcia takich
składników ze strumienia odpadów kierowanych do spalania. Przewiduje się także
zainstalowanie wyposażenia dodatkowego tj. kamery sterowanej z portierni wraz
z monitorem. Dane o wadze pojazdów będą zbierane i przesyłane do centralnej dyspozytorni.
Waga odporna będzie na oddziaływanie czynników atmosferycznych, związanych z jej
funkcjonowaniem na wolnym powietrzu.
Opisany wyżej proces przyjmowania odpadów wyposażony będzie w:
• system kontroli i monitorowania poziomu odorów w przestrzeni bunkra i ewentualnie
w stacji pośredniego składowania i wstępnego przetwarzania odpadów,
• system detekcji przeciwpożarowej i automatycznie sterowane urządzenia zabezpieczenia
przeciwpożarowego,
• system odwodnienia i odprowadzenia odcieków z odpadów składowanych w bunkrach.
Przy dłuższym składowaniu odpadów (okresy po utworzeniu zapasów odpadów na czas
przerw świątecznych, spadku wydajności spalania np. przy awarii jednej z linii
technologicznych spalania lub awarii suwnicy załadowczej i pozostawienie martwego,
159
nieobsługiwanego pola) nie można wykluczyć wystąpienia warunków sprzyjających
samozapłonowi składowanych odpadów. W dolnych warstwach składowanych odpadów
lokalnie powstać nawet mogą warunki do beztlenowej fermentacji i tworzenia się metanu.
Ponadto same odpady mogą zawierać składniki łatwopalne, a w dolnych warstwach, po
więcej niż trzech dniach składowania temperatura w masie składowanych odpadów może
dochodzić nawet do ok. 90 0C ÷ 1000C. W warstwie odpadów mogą się tworzyć ogniska
zapalne i może się zdarzyć, że składowane odpady mogłyby się tlić dość długo zanim zostanie
to zauważone. W przestrzeni bunkra powinny być zainstalowane cyfrowe kamery
termowizyjnych w stropie bunkra, które monitorować będą w określonym cyklu powierzchnię
warstwy odpadów w bunkrze. System automatycznego gaszenia musi być tak
zaprojektowany, by po jego uruchomieniu można było powierzchnię składowanych odpadów
pokryć warstwą piany. Gaszenie wodą daje – jak pokazały doświadczenia – niedostateczne
rezultaty, a ponadto przy gaszeniu pianą unika się dodatkowego zwiększania wilgotności
odpadów przed ich spaleniem.
Biorąc pod uwagę praktyczne doświadczenia z funkcjonujących instalacji spalania odpadów,
przy projektowaniu systemu gaszenia w bunkrze odpadów zapewnione będzie:
• uruchomianie (możliwość) systemu gaszenia i obsługi systemu z bezpiecznego
miejsca, przy czym trzeba zakładać, że oszklenie kabiny operatora może ulec
zniszczeniu na skutek wysokiej temperatury w bunkrze i operator suwnicy nie będzie
mógł obsługiwać (lub uruchamiać) systemu gaszenia,
• obsługa systemu gaszenia z poziomu bram wyładowczych,
• zapas środka gaszącego na co najmniej godzinę pracy systemu gaszenia,
• możliwość gaszenia zarodków ognia poprzez pokrywanie warstwą piany tylko części
powierzchni składowanych odpadów,
• zastosowanie ognioodpornych materiałów na bramy wyładowcze, przy czym system
sterowania zamykaniem bram musi być uruchamiany automatyczne – sygnałem
z układu czujników temperatury rozmieszczonych w bunkrze,
• otwieranie/zamykanie świetlików na dachu zarówno z zewnątrz – np. z poziomu placu
przed bramami wjazdowymi – jak i (przynajmniej w części) z kabiny operatora
suwnic.
Zaleca się by w rozwiązaniu projektowym bunkra zastosować również przeciwpożarowe
instalacje zraszania zamontowane bezpośrednio nad lejami załadowczymi odpadów.
Dla pracowników zakładu oraz wizytatorów ZTPOK przyjeżdżających samochodami będzie
przeznaczony parking dla samochodów (obiekt 2).
W budynku administracyjno-socjalnym będą znajdować się pomieszczenia biurowe, socjalne,
prysznice oraz WC. (obiekt 1).
160
Przywóz i wyładunek osadów ściekowych
Osuszone osady ściekowe będą dostarczane do zakładu przez ciężarówki bezpylne.
W przypadku osadów wysuszonych transport odbywać się będzie jak każdy inny materiał
sypki, gdyż jest to materiał inertny, który z pewnością nie stanowi żadnego zagrożenia dla
środowiska. Osady będą zrzucane do leja zasypowego osadów ściekowych zlokalizowanego
w hali wyładunkowej. Następnie przy wykorzystaniu śrub oraz przenośnika będą trafiać do
dwóch silosów magazynujących. Osad będzie transportowany do dwóch lejów zasypowych w
komorze bunkra (obiekt 13) przy użyciu przenośników łańcuchowych. Istnieje możliwość
zastosowania dodatkowo suszarek do osadów ściekowych na prośbę Inwestora. Osady
prasowane zgodne z obowiązującym prawem będą transportowane jedynie w dostosowanym
transporcie i nie stanowią żadnego zagrożenia dla środowiska.
Załadunek pieca
Załadunek pieców powinien następować mechanicznie bez wstępnej segregacji stałych
odpadów komunalnych. Całkowita pojemność bunkra zapewni zapas odpadów na 6 dni, przy
maksymalnym obciążeniu dwóch linii.
Dwie suwnice, w tym jedna rezerwowa sterowane będą z pulpitu usytuowanego w centralnej
dyspozytorni zapewniającej pełny wgląd na proces, który zapewni jednorodność odpadów ,
poprzez wymieszanie ich w bunkrze (jak wyżej opisano), przemieszczanie odpadów
i załadunek do lejów zsypowych pieców. Załadunek będzie monitorowany za pomocą kamer.
Obraz przekazywany będzie do centralnej dyspozytorni oraz operatorów suwnic. Przeszklona
centralna dyspozytornia umożliwi bezpośredni widok na bunkier i pomieszczenie
rozładunkowe. Odpady i osady ściekowe w leju zasypowym stworzą śluzę powietrzną
separującą przestrzeń komory paleniskowej od obszaru bunkra.
Pojemność silosów na osady ściekowe zapewni zapas osadów na około 2 dni. Osad będzie
transportowany do dwóch lejów zasypowych pieców przy użyciu przenośników
łańcuchowych.
Wejście do pieców stanowi lej z urządzeniem dozującym zaopatrzonym w hydrauliczny
wypychacz wykonujący ruchy posuwisto-zwrotne. Wypchnięte odpady i osady ściekowe
spadają na początek rusztów.
Piec i kocioł będą opomiarowane, aby umożliwić kontrolę i utrzymanie wymaganych
parametrów procesu spalania.
Ruszt
Proponowany ruszt typu pochylonego lub poziomego będzie odpowiednio chłodzony
i przystosowany do spalania na nim odpadów. Utworzony jest z wielu sekcji ułożonych
poprzecznie. Odpady spalone na ruszcie spadają stopniowo w dół ciągle obracając się. Dla
161
nowoczesnych konstrukcji rusztu, powietrze może być z powodzeniem wykorzystywane jako
czynnik chłodzący.
W końcowym etapie spalania odpady, które w czasie procesu stały się żużlem, ulegają
stopniowemu schładzaniu pod wpływem powietrza pierwotnego.
Usuwanie żużla jest regulowane za pomocą odpowiednio przystosowanego urządzenia
(np. ruchomej żaluzji).
Wybrane rozwiązanie będzie charakteryzowało się :
• modułową budową rusztu o zunifikowanych szeregach wymiarowych (długość
i szerokość),
• zasilaniem powietrzem pierwotnym, realizowanym stycznie lub prostopadle do
warstwy odpadów na ruszcie, przy czym preferowane będzie zasilanie styczne.
• ułożeniem pokładu rusztu, będzie się zawierać w przedziale 6° ÷ 26°.
• indywidualne regulowanie ilości powietrza doprowadzanego do poszczególnych sekcji
rusztu, w zależności od chwilowych zmian przebiegu procesu spalania,
• indywidualną regulacją prędkości przemieszczania się warstwy spalanych odpadów
w poszczególnych sekcjach wzdłuż pokładu rusztu,
• regulacją położenia strefy maksymalnego palenia się na ruszcie, celem jej
optymalnego „ułożenia” względem pierwszego ciągu kotła odzyskowego.
Proces spalania odpadów na ruszcie można podzielić na kilka faz:
• Suszenie: w początkowej strefie rusztu odpady ogrzewane są w wyniku
promieniowania lub konwekcji do temp pow. 100°C, co powoduje odparowanie
wilgoci,
• Odgazowanie: w wyniku dalszego ogrzewania do temp. pow. 250°C wydzielane są
składniki lotne (wilgoć i gazy wytlewne).
• Spalanie: w trzeciej części rusztu osiągane jest całkowite spalanie odpadów. Strata
prażenia w tym węźle wynosi dla nowoczesnych technologii poniżej 0,5% udziału
masowego,
• Zgazowanie: w procesie zgazowania produkty lotne są utleniane przez tlen
cząsteczkowy. Przeważająca część odpadów utleniana jest w temp. 1000°C w górnej
strefie komory paleniskowej,
• Dopalanie: w celu zminimalizowania części niespalonych i CO w spalinach
wprowadzona została strefa dopalania. W strefie tej podaje się powietrze lub
recyrkulowane i odpylone spaliny w celu zupełnego spalenia. Czas przebywania spalin
w tej strefie wynosi min. 2 sekundy w temp. min. 850 °C.
162
Obieg “żużel i złom” - Odżużlacz z zamknięciem wodnym
tzw. fałszywego powietrza do komory paleniskowej, jak także wypływ spalin i pyłów
z komory na zewnątrz instalacji.
Odżużlacz z zamknięciem wodnym:
• gwarantuje schładzanie żużla do temperatury rzędu 80-90C,
• nawilża żużel zapobiegając zanieczyszczeniom poprzez ulatnianie się pyłów,
• wraz z komorą paleniskową zapewnia osłonę od gazów i zapobiega napływaniu
strefy wypalania, poprzez stożkową rynnę odżużlacza.
Usuwanie żużla i złomu
W wyniku spalania powstaje żużel. Składa się on głównie z substancji niepalnych, czyli
nierozpuszczalnych wodzie krzemianów, tlenków glinu i żelaza.
Przewiduje się, że ZTPOK będzie generował 0,25 - 0,30 Mg żużli na 1 Mg spalonych
odpadów. Żużel surowy będzie zawierał:
• 1-2 % składników palnych,
• 7-10 % żelaza i metali nieżelaznych,
• 5-7 % frakcji gruboziarnistej,
• 80-83 % frakcji drobnoziarnistej.
Żużel i elementy złomu metali żelaznych i nieżelaznych będą transportowane na taśmie
przenośnika na plac przyjęcia żużli (obiekt 18). Metale żelazne i nieżelazne będą
wychwytywane z żużla w procesie jego mechanicznej obróbki elektromagnetycznie
i indukcyjnie, w budynku waloryzacji żużla (obiekt 17) i gromadzone w pojemnikach w celu
zastosowania wg R15 (z ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku, załącznik nr 5)
czyli takiego przetworzenia, iż nadawały się będą do odzysku. Będą przeznaczone do
powtórnego wykorzystania przemysłowego, kierowane do przetworzenia w hutach.
Części niedopalone oddzielone od frakcji żużla na etapie mechanicznej obróbki będą
zawracane do procesu termicznego przekształcania odpadów. Węzeł przeróbki żużla będzie
zlokalizowany w odrębnym budynku. Żużel usuwany z mokrego odżużlacza z zamknięciem
wodnym będzie transportowany za pośrednictwem przenośników taśmowych do instalacji
waloryzacji żużla. Dalej będzie podlegał obróbce z odzyskiem metali żelaznych
i nieżelaznych.
W budynku znajdować się będą:
• kruszarki,
• przenośniki taśmowe,
163
• sita,
• urządzenie do
niedopalonych.
odzysku
metali
żelaznych
i
nieżelaznych,
wydzielenia
części
W instalacji do waloryzacji żużli emisja pyłu do powietrza może potencjalnie występować na
następujących etapach procesu waloryzacji żużla:
• kruszenie,
• odzysk metali.
Emisja ta będzie zminimalizowana poprzez przeróbkę mokrego żużla, a ponadto
wyeliminowana poprzez zastosowanie miejscowych odciągów, skąd powietrze będzie
kierowane poprzez filtry tkaninowe systemem wentylacyjnym do powietrza.
Rozprzestrzenianie hałasu ograniczone zostanie do wnętrza samego budynku poprzez
zastosowanie odpowiedniej konstrukcji ścian, okien, drzwi i elementów budynku.
Sezonowanie żużla, na placu usytuowanym bezpośrednio przy budynku, ma za zadanie
ustabilizowanie żużla tak, by przy ich dalszym wykorzystaniu nie następowało ich pęcznienie.
Proces ten w głównej mierze polega na hydratacji. Nie przewiduje się niezorganizowanej
emisji pyłowej z placu sezonowania żużla, gdyż będzie się to odbywało w wydzielonych
kwaterach przedzielonych odpowiednio wysokimi ścianami. Żużel będzie sezonowany przez
okres 4-6 tygodni, po czym po uzyskaniu tzw. aprobaty technicznej wymaganej Prawem
budowlanym będzie mógł służyć jako materiał do budowy ulic i dróg (np. jako warstwa
nośna, tłuczniowa), do budowli krajobrazowych i ziemnych (budowa tam i wałów ziemnych,
nasypów niwelacyjnych, ziemnych ekranów akustycznych). Transport żużla, nie wymaga
specjalistycznego transportu gdyż jest to odpad w pełni bezpieczny, bez zapachu.
Obieg powietrza do spalania
Linie termicznego przekształcania będą wyposażone w wentylatory powietrza pierwotnego
zasysające powietrze znad bunkra z odpadami (obiekt 13) oraz hali wyładunkowej
(obiekt 15). To zapewnia odprowadzenie odoru i pyłów z hali wyładunkowej i wprowadzenie
ich do komory paleniskowej. Zapobiega to przedostawaniu się ich do środowiska. Wentylator
powietrza pierwotnego będzie zasilać obieg powietrza pierwotnego pod rusztem. Powietrze
będzie ogrzewane w podgrzewaczu powietrza przez parę pochodzącą z upustu turbiny.
Powietrze pierwotne będzie dostawało się do różnych stref wejściowych pod rusztem za
pomocą regulatora umożliwiającego dostosowanie przepływu w każdej strefie. Proces
podawania powietrza pierwotnego będzie optymalizowany poprzez ciągły pomiar i rejestrację
ciśnienia, poziomu O2 oraz temperatury powietrza.
Powietrze wtórne może być zasysane z górnej części pomieszczenia, gdzie ulokowane będą
kotły, co pozwoli na chłodzenie tego obszaru i wprowadzanie do pieców podgrzanego
powietrza. Wentylator powietrza wtórnego będzie kierował powietrze na rzędy dysz
usytuowane na ściance przedniej i tylnej komory paleniskowej. System kontrolno-pomiarowy
będzie sterować ilością dostarczanego powietrza wtórnego.
164
Obieg spalin
Instalacja odprowadzania spalin, począwszy od kotła po wentylator wyciągowy znajdujący się
za ostatnim stopniem oczyszczania spalin, będzie pracowała na podciśnieniu tak, aby
w przypadku powstania nieszczelności spaliny nie wydostawały się na zewnątrz.
W zależności od zastosowanego rozwiązania procesowego i konfiguracji zespołów segmentu
oczyszczania spalin można się liczyć z koniecznością zainstalowania dwóch lub więcej
wentylatorów wyciągowych.
Zgodnie z wymogami prawnymi, instalacja wyposażona będzie w ciągły monitoring spalin,
połączony z automatyką ZTPOK, jak również umożliwiający wgląd do zarchiwizowanych
danych procesu przez uprawnione instytucje.
Przewiduje się zastosowanie urządzeń ciągłego monitoringu spalin opartego o referencyjne
metody.
Gazy ze spalania dla każdej z linii będą przechodzić kolejno przez:
• kocioł odzysknicowy,
• instalację oczyszczania spalin (obiekt 9),
• wentylator/ wentylatory ciągu,
• komin wypychający spaliny do atmosfery.
Spaliny kierowane będą do komina o wysokości gwarantującej nie przekraczanie norm
emisyjnych. Z uwagi na czystość i temperaturę spalin może on być zbudowany jako komin
bez zabezpieczeń antykorozyjnych – „suchy”.
Wszystkie reagenty będą przetrzymywane w szczelnych zbiornikach wyposażonych w filtr
tkaninowy. Silosy z reagentami wykorzystywanymi do systemu oczyszczania spalin będą
znajdować się w pobliżu dwóch linii spalania.
Proponowany system oczyszczania spalin będzie spełniał wymagania standardów emisyjnych
narzuconych przez Dyrektywę 2 w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą
dyrektywą prawo polskie - Rozporządzenie w sprawie standardów emisyjnych z instalacji.
Obieg „popioły i odpady”
Popioły paleniskowe opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod
rusztem i odprowadzane będą do studzienek żużlowych. Dalej po zmieszaniu z żużlem będą
razem z nim transportowane na plac przyjęcia żużli (obiekt 18).
Popioły pochodzące z lejów pod kotłem oraz z instalacji do oczyszczania spalin będą
grupowane i usuwane osobno, nie razem z żużlem.
165
Popioły i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą procesowi
zestalenia i chemicznej stabilizacji instalacji zestalania i stabilizacji (obiekt 7) przy
wykorzystaniu środków wiążących i stabilizujących. Będą trafiać do silosa na odpady
poprocesowe i dalej do mieszalnika gdzie będą podlegać zestaleniu i stabilizacji z dodatkiem
cementu, wody i substancji stabilizującej. Po procesie będą trafiać do kontenera i dalej pod
wiatę tymczasowego magazynowania odpadów poprocesowych.
Obieg wodno-parowy
Woda zasilająca
Woda do celów przemysłowych będzie pobierana z sieci miejskiej i transportowana do
zbiornika wody surowej. Po uzdatnianiu w punkcie demineralizacji wody (obiekt 5) będzie
podawana do zasilania kotła. Para przegrzana wyprodukowana w kotłach po przejściu przez
turbinę jest następnie kondensowana w skraplaczu powietrznym (obiekt 8) i odgazowywana
w odgazowywaczu w celu powtórnego wykorzystania. Woda odgazowana, będzie podawana
do kotłów odzysknicowych za pomocą pomp zasilających. Ewentualne ubytki wody
w procesie będą uzupełniane ze stacji demineralizacji (obiekt 5), ze zbiornika wody
uzdatnionej. Próbki uzdatnionej wody będą badane w zakładowym laboratorium.
Kocioł
Samonośny kocioł z wewnętrzną wężownicą o obiegu naturalnym (poziomy lub pionowy) ma
za zadanie wytworzenie pary wodnej z doprowadzanej, uzdatnionej wody kotłowej, która
w dalszym procesie wykorzystana będzie do produkcji ciepła i energii elektrycznej.
Wykorzystanie pary
Wyprodukowana para świeża przez kotły będzie zasilała turbinę upustowo-kondensacyjną
posiadającą upusty pary służące do:
• podgrzania wody z miejskiej sieci ciepłowniczej w wymienniku ciepła,
• wspomagania procesów odgazowywania kondensatu w odgazowywaczu,
• wstępnego podgrzania powietrza pierwotnego,
• podgrzania kondensatu.
Na wyjściu z turbiny para będzie skraplana w skraplaczu powietrznym (obiekt 8).
W przypadku zatrzymania turbiny, para za pomocą by–pass’a będzie kierowana do
skraplacza.
Podstawowy schemat procesu oraz schemat technologiczny przedstawiono na rysunkach
poniżej.
166
Obieg wód opadowych i roztopowych
Wody opadowe i roztopowe z dachów, dróg i powierzchni utwardzonych będą kierowane do
podczyszczalni tego rodzaju wód (obiekt 11). Po oczyszczeniu z ewentualnych substancji
ropopochodnych i zawiesin będą kierowane do zbiorników p.poż (obiekt 16) lub studni
chłonnych, lub kanalizacji deszczowej.
Obieg ścieków przemysłowych
Wody pochodzące z mycia placów, kontenerów, urządzeń oraz wody z czyszczenia filtrów
stacji uzdatniania wody kierowane będą do podczyszczalni ścieków przemysłowych
(obiekt 10). Dalej wraz z wodami z odmulania kotłów kierowane będą do odżużlaczy
z zamknięciem wodnym znajdujących się pod kotłami.
Obieg oleju opałowego
Palniki rozruchowo-wspomagające będą zasilane olejem opałowym. Na potrzeby instalacji
zostanie zbudowany zbiornik na olej opałowy wraz z wyposażeniem niezbędnym do
dystrybucji oleju i prawidłowego funkcjonowania (obiekt 14) czyli rurociągami, filtrami,
pompami oraz podgrzewaczami oleju. Zbiornik oleju opałowego będzie umieszczony
w wannie betonowej.
Zakład będzie wyposażony w stanowisko i instalację do wyładunku cystern przywożących
olej opałowy.
Pojemność zbiornika powinna zapewnić zapas oleju na jeden start oraz wspomaganie procesu
termicznego przekształcania odpadów przez co najmniej 24 h.
167
Rysunek 7.3. Podstawowy schemat procesu termicznego przekształcania odpadów
7.1.3. Wyposażenie technologiczne
Instalacja powinna być zaprojektowana tak aby zaopatrywać w odpady i osady ściekowe dwie
linie termicznego przekształcania odpadów. Będą się one składać się z zespołów omówionych
poniżej.
7.1.3.1. Waga pomostowa i stanowisko ważenia
Instalacja wyposażona będzie w dwie automatyczne wagi pomostowe służące do ważenia
pojazdów przywożących odpady i osady ściekowe oraz wywożące żużel i pozostałości
poprocesowe. Informacje o wadze pojazdów będą zbierane i przekazywane do centralnej
dyspozytorni. Ważeniu podlegać będą zarówno pojazdy wjeżdżające jak i wyjeżdżające
z Zakładu.
7.1.3.2. Piec do spalania odpadów komunalnych i osadów ściekowych
Lej zasypowy
Piec będzie wyposażony w lej zasypowy, do którego podawane będą odpady komunalne
z chwytaka suwnicy oraz osady ściekowe z przenośnika łańcuchowego. Pod własnym
ciężarem będą opadać do rynny zasypowej.
Rynna zasypowa
Rynnę zasypową pieca stanowi kanał o przekroju prostokątnym, rozszerzający się ku dołowi,
co pozwala na rozluźnienie zbitej masy odpadów i osadów ściekowych oraz ich regularny
przepływ. Przepustowość rynny będzie dostosowana do wydajności pieca.
Rynna działa jako tymczasowy magazyn zasilający piec w odpady i osady ściekowe. Rynna
zasypowa za lejem zasypowym jest wystarczająco wysoko położona, aby słup odpadów
znajdujący się wewnątrz zapewnił szczelność pomiędzy komorą paleniskową i lejem
zasypowym. Dolna część rynny zasypowej chroniona jest przed przegrzaniem (może je
wywołać promieniowanie cieplne pieca) płaszczem wodnym.
Wyposażenie dodatkowe
Klapa zamykająca
Ruchoma klapa, usytuowana w górnej części rynny, uruchamiana siłownikiem hydraulicznym
co pozwala na jej zamknięcie w przypadku zatrzymania pieca.
Bunkier
Będzie wyposażony w hermetyczne zamknięcie (zasuwa) zabezpieczające przed
przedostaniem się odorów na zewnątrz instalacji w przypadku postoju instalacji. Pojemność
bunkra ma zapewniać nieprzerwaną pracę instalacji na okres minimum 6 dni.
169
Wskaźnik niskiego poziomu odpadów.
Przewidziany jest mikrofalowy czujnik niskiego poziomu odpadów w rynnie. Czujnik ten jest
niewrażliwy na pył i zanieczyszczenia.
Wypychacz odpadów
Instalacja będzie wyposażona w hydrauliczny wypychacz odpadów znajdujący się na końcu
rynny, który zapewni właściwe dozowanie i rozłożenie odpadów na ruszcie.
Na skutek działania wypychacza kierunek odpadów ulega zmianie z pionowego na poziomy;
zbite w rynnie pod wpływem własnego ciężaru odpady, będą rozluźnione oraz w sposób
ciągły i równomierny wprowadzane na ruszt.
Ruszt
Proponuje się zastosowanie ruchomego ruszt mechanicznego poziomego lub pochylonego.
Nowoczesna i wielokrotnie sprawdzona konstrukcja rusztu, będzie składała się z kilku sekcji
ułożonych poprzecznie.
Proponowane rozwiązanie rusztu prowadzi do następujących rezultatów:
specjalnie realizowany ruch rzędów ruchomych rusztowin poprawia jakość procesu
spalania, a tym samym przyczynia się do bardzo niskiej emisji tlenku węgla (CO),
rozwiązanie konstrukcyjne rusztu zapewni idealną kontrolę warstwy odpadów na całej
powierzchni rusztu,
rusztowiny powinny być wykonane ze stali z wysoką zawartością chromu
i zaprojektowane tak, aby zachodziło ich wydajne chłodzenie,
rozwiązanie konstrukcyjne rusztowin zapewni możliwość ich samooczyszczenia.
Proponowane rozwiązanie zapewni doprowadzenie powietrza pierwotnego do warstwy
odpadów i kontrolę przepływu powietrza do spalania, niezależnie do każdej części rusztu.
Kształt rusztowin i dostarczanie powietrza pierwotnego ma zapewnić zredukowanie do
minimum ilości drobnej frakcji przesiewanej pod ruszt w formie popiołów paleniskowych
i zapewnić nie tylko wymaganą prawnie jakość żużli i popiołów paleniskowych, ale także
regularne rozprowadzanie powietrza pierwotnego na całej powierzchni rusztu. Popioły
paleniskowe spod rusztu będą zbierane w leju mieszczącym się poniżej każdej strefy rusztu
i kierowane do zbiornika żużla z zamknięciem wodnym. Szczegóły rozwiązania technicznego
będą zaproponowane przez dostawcę technologii.
Powietrze doprowadzane do pieca
Powietrze pierwotne niezbędne do procesu spalania odpadów, spełniające także rolę czynnika
chłodzącego ruszt, pobierane będzie częściowo lub całkowicie znad bunkra gromadzącego
odpady, zwanej też zbiornikiem odpadów, co pozwala na utrzymywanie w zbiorniku stałej
wartości podciśnienia, dzięki czemu następuje zasysanie powietrza do wnętrza bunkra
blokując w ten sposób przedostawanie się na zewnątrz odorów i pyłów, które wraz
z zassanym powietrzem pierwotnym kierowane są pod ruszt, a tym samym do pieca.
170
Wentylatory powietrza zasilają następujące obiegi procesowe:
obieg powietrza pierwotnego: powietrze pierwotne zasysane z objętości znad zbiornika
odpadów, często następnie podgrzane do odpowiedniej temperatury, poprzez
przepustnice regulowane hydraulicznie, jest wdmuchiwane pod ruszt. Jest ono
ogrzewane do optymalnej temperatury wynikającej z charakterystyki i właściwości
paliwowych odpadów, a głównie zawartości wilgoci,
obieg powietrza wtórnego: powietrze wtórne, w niektórych przypadkach także tzw.
powietrze tercjarne, będzie wprowadzane do komory paleniskowej za pośrednictwem
dysz, które zostały rozmieszczone w ścianach komory paleniskowej w taki sposób, aby
zapewnić prawidłowe mieszanie spalin i całkowite ich dopalenie jak również
stabilność płomienia.
Hydraulika
Ruchome rusztowiny, wypychacz odpadów usytuowany w dolnej części rynny zasypowej,
klapa zamykająca rynnę i wypychacz żużla znajdujący się w odżużlaczu będą elementami
napędzanymi hydraulicznie ze sterowaniem prowadzonym z oddzielnej nastawni lub nastawni
centralnej.
Usuwanie żużla
Ruszt, a konkretnie jego ostatnia strefa wypalania, połączona będzie z umieszczonym na jej
końcu popychaczem lub obrotowym odbieraczem żużla, który kieruje żużel do zbiornika z
zamknięciem wodnym uniemożliwiającym przedostawanie się powietrza do komory
paleniskowej a jednocześnie chłodzącym gorący żużel. Woda w zamknięciu wodnym będzie
stale uzupełniana i utrzymywana na stałym poziomie.
Strefy powietrza pod rusztem
Powietrze pierwotne będzie kierowane w ściśle określonych proporcjach pod ruszt, do jego
wydzielonych stref, dzięki czemu osiągane są następujące funkcje:
pod ruszt kierowana jest wymagana procesem spalania, ściśle określona dla jego
poszczególnych stref, ilość powietrza o stałym lecz regulowanym przepływie, co
gwarantuje wysoką jakość tego procesu, optymalnie zbliżoną do spalania
zupełnego i całkowitego,
kieruje i odprowadza drobną frakcję popiołów paleniskowych, również optymalnie
wypalonych, do lejów usytuowanych pod rusztem.
Niezbędne dla prawidłowo przebiegającego procesu spalania odpadów powietrze pierwotne,
doprowadzane do poszczególnych stref rusztu, będzie dozowane i kontrolowane poprzez
zawory klapowe sterowane z centralnej dyspozytorni spalarni. Część dolna każdej strefy
rusztu będzie zaprojektowana tak, aby ułatwiać usuwanie popiołów paleniskowych przez
ruszt. Umieszczone pod rusztem leje zsypowe dla wydzielanych w procesie spalania
popiołów paleniskowych będą izolowane cieplnie.
171
W ścianie komory leja zsypowego popiołów paleniskowych będą znajdowały się włazy
inspekcyjne umożliwiające dostęp do każdej strefy nawiewu i komory głównej.
Konstrukcja pieca
Stalowa konstrukcja pieca
Piec podtrzymywany będzie poprzez stalową, samonośną konstrukcją szkieletową (zwaną
także rusztem, jednak nie mającym nic wspólnego z rusztem, na którym odbywa się proces
spalania), która jest niezależna od konstrukcji budynku.
Na samonośnej konstrukcji rusztu wsporczego wsparta będzie również podpora kotła, która
jest konstrukcją bezfundamentową.
Osłona i izolacja
Obmurze pieca chronione będzie od zewnątrz izolacją termiczną oraz blaszanym płaszczem o
grubości min. 3mm. Zespół obmurze – izolacja termiczna jest przewidziany po to, aby
temperatura płaszcza mierzona z odległości 1 m nie była wyższa od temperatury otoczenia,
średnio nie więcej niż o 20ºC.
W blaszanym płaszczu będą znajdowały się wizjery i włazy inspekcyjne pozwalające na
nadzorowanie poprawności procesu spalania. Włazy i wizjery będą wyposażone w urządzenia
ryglujące, a często także, szczególnie wizjery, w kamery monitorujące przebieg procesu
spalania na ruszcie.
Wybór materiału konstrukcyjnego na obmurze pieca wynika z doświadczeń konstruktora
i pozwala na ograniczenie ryzyka nawisów, a jednocześnie daje gwarancję zachowania
wymaganej wytrzymałości mechanicznej i termicznej.
Podgrzewanie powietrza pierwotnego
W celu udoskonalenia cyklu procesu termicznego przekształcania odpadów na ruszcie
niezbędne będzie odpowiednie podgrzewanie powietrza pierwotnego, co realizowane będzie
poprzez:
• podgrzewanie powietrza poprzez wymienniki ciepła dostarczanego w parze pobieranej
z upustu turbiny,
• dla niskich wartości opałowych odpadów, lub w przypadku pracy ze zmniejszoną
wydajnością, wymagającą wyższych temperatur powietrza, ilość ciepła uzupełniana
będzie parą pobieraną z upustu z walczaka, tego chyba już nie powinno być!!!
• poprzez tzw. ekonomizer, czyli poprzez wymiennik ciepła „spaliny – powietrze
pierwotne”, umieszczony w ciągu konwekcyjnym kotła.
Powietrze wtórne, które ma na celu zagwarantować zupełne spalanie gazów, będzie wtłaczane
do pieca przez rząd dysz, umieszczonych na obwodzie i odpowiednich wysokościach ścian
komory paleniskowej. Nie będzie konieczne ogrzewanie powietrza wtórnego chyba, że
wynika to z zaleceń konstrukcyjnych dla danego systemu.
172
Palniki rozruchowo-wspomagające
i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do min. 850oC, co jest
warunkiem prawnym wymagań ochrony powietrza rozpoczęcia podawania odpadów na ruszt
oraz rolę wspomagającą, co może mieć miejsce, gdy np. obniży się na skutek wahań wartości
opałowej odpadów temperatura procesu. Palniki wspomagające muszą wówczas zapewnić
odpowiednio wysoką temperaturę spalin w komorze paleniskowej lub dopalania, po ostatnim
doprowadzeniu powietrza.
Rozporządzenie w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego
przekształcania odpadów mówi, że termiczny proces przekształcania odpadów, prowadzi się
w sposób zapewniający, aby temperatura gazów powstających w wyniku spalania, zmierzona
w pobliżu wewnętrznej ściany lub w innym reprezentatywnym punkcie komory spalania lub
dopalania, wynikającym ze specyfikacji technicznej instalacji, po ostatnim doprowadzeniu
powietrza, nawet w najbardziej niekorzystnych warunkach, utrzymywana była przez co
najmniej 2 sekundy na poziomie nie niższym niż:
1) 1100°C - dla odpadów zawierających powyżej 1% związków chlorowcoorganicznych
przeliczonych na chlor,
2) 850°C - dla odpadów zawierających do 1% związków chlorowcoorganicznych
przeliczonych na chlor.
W ramach realizacji przedsięwzięcia niniejszego autorzy raportu skorzystali z danych
dotyczących składu odpadów komunalnych na terenie GZM z badań morfologicznych
dostępnych dla miast Katowice, Ruda Śląska, Sosnowiec. Ponadto w ramach zadania w/w
wykonywane są badania morfologiczne składu odpadów komunalnych dla pozostałych 11
miast należących do GZM, a wyniki za okres zimy 2009/2010 zostały uwzględnione
w niniejszym raporcie. Wyniki te są zawarte w Studium Wykonalności. Część wyników
zamieszczamy poniżej:
Wyniki wartości paliwowych dla miast Katowice, Ruda Śląska i Sosnowiec oraz średnią dla
całego obszaru GZM z okresu „zimowego” w ramach aktualnych badań
Rejon badań
Wilgotność
[%]
Substancje
palne
[% s.m.]
Ciepło
spalania
[MJ/kg
s.m.]
Wartość
opałowa
Zawartość Zawartość
chloru, Cl siarki SO 3
[MJ/kg]
[% s.m.]
[% s.m.]
14,99
7,73
0,21
0,39
Katowice
41,5
80,42
Sosnowiec
38,39
76,92
Ruda Śląska
40,26
73,17
13,45
7,25
0,24
0,32
Średnio GZM z
aktualnych
badań
35,69
69,02
13,55
8,01
0,25
0,47
7,09
0,16
173
Uśrednione wyniki badań właściwości paliwowych dla poszczególnych typów zabudowy
Rejon badań
Środowisko I
Zabudowa
wielorodzinna
blokowa
Środowisko II
Zabudowa
wielorodzinna
zwarta –
centrum
Środowisko II
Zabudowa
wielorodzinna
zwarta –
starsza
Środowisko
III
Zabudowa
jednorodzinna
podmiejska
Średnia
Wilgotność
[%]
Substancje
palne
[% s.m.]
Ciepło
spalania
[MJ/kg
s.m.]
Wartość
opałowa
[MJ/kg]
Zawartość
chloru, Cl
[% s.m.]
Zawartość
siarki SO 3
[% s.m.]
39,07
78,22
15,24
8,68
0,27
0,47
33,02
69,36
13,66
8,62
0,30
0,62
39,01
69,48
13,55
7,49
0,23
0,45
31,65
59,01
11,76
7,25
0,21
0,36
35,69
69,02
13,55
8,01
0,25
0,47
Źródło: „Badanie składu morfologicznego odpadów powstających na terenie
objętym Przedsięwzięciem z uwzględnieniem struktury odpadów komunalnych i ich
kaloryczności” IETU Katowice, marzec2010
Ponieważ zawartość związków chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor w odpadach
komunalnych przeznaczonych do termicznego przekształcania jest mniejsza od 1%, więc aby
nastąpiło dobre dopalenie spalin w komorze paleniskowej to spaliny muszą przebywać
w temperaturze min. 850°C przez co najmniej 2 sekundy. Jest to założenie przyjęte zgodnie
z Rozporządzeniem w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego
przekształcania odpadów.
W normalnych warunkach nie ma konieczności używania palników wspomagających. Ich
obecność zwiększa niezawodność prowadzonego procesu termicznego przekształcania
odpadów. Kiedy temperatura spalin osiąga minimalną dopuszczalną wartość lub spada
poniżej system alarmowy uruchamia palniki wspomagające. Temperatura załączenia
palników jak i włączenie systemu alarmowego będzie częścią centralnego komputerowego
systemu sterowania i dozoru spalarni.
Palniki rozruchowo-wspomagające będą używane podczas fazy wygaszania procesu spalania
odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać zakończona przy ściśle
określonej temperaturze spalin, przy której można dopiero wstrzymać podawanie ostatniej
partii odpadów.
174
ZTPOK wyposażona zostanie w zbiorniki magazynowe i instalację lekkiego oleju opałowego
wykorzystywanego w trakcie rozruchu, oraz w celu podtrzymania odpowiednich parametrów
procesu w przypadku występowania jego zaburzeń.
7.1.3.3. Kocioł odzysknicowy
Kocioł właściwy
Ciepło wydzielane w procesie spalania odpadów będzie odzyskiwane w poziomym lub
pionowym kotle wodnorurkowym, który powinien być zintegrowany z rusztem.
Koncepcja kotła i przegrzewaczy powinna zwiększać:
• odporność powierzchni ogrzewalnych na korozję,
• odporność na gromadzenie zanieczyszczeń,
• stabilność cieplną: przegrzewacze gwarantują stałą temperaturę pary i pozwalają na
zmniejszenie wydajności schładzania,
• niską prędkość spalin, a przez to optymalną wymianę ciepła,
• znaczny czas przebywania spalin w wymaganej prawnie temperaturze,
• znaczny odstęp pomiędzy rurkami w wymiennikach rurowych.
Konstrukcja kotła odzysknicowego będzie modułowa, która pozwoli na montaż kotła
w miejscu jego posadowienia.
Dobrane projektowo parametry pary przegrzanej, o ciśnieniu i temperaturze, odpowiednio
40 bar, 400°C, powinny optymalizować sprawność energetyczną i zagwarantować utrzymanie
niskiego poziomu zagrożenia powierzchni ogrzewalnych kotła ze strony korozji chlorowej.
Takie zaprojektowanie kotła jak i optymalne rozplanowanie jego powierzchni wymiany ciepła
powodują w nieznacznym stopniu zanieczyszczenie jego powierzchni ogrzewalnych.
W celu podtrzymania efektywnej wymiany ciepła, przewidziana będzie instalacja do
strzepywania osiadłego pyłu na powierzchniach ogrzewalnych kotła, na ciągach rur
parownika i ekonomizera, co realizowane jest poprzez wibracje lub za pomocą zdmuchiwaczy
sadzy z małym dodatkiem pary.
Dodatkowe urządzenia
Dodatkowe urządzenia, jak palniki rozruchowo-wspomagające, będą zlokalizowane na
ścianach membranowych pierwszego ciągu kotła. Palniki zasilane będą olejem opałowym
podawanym ze zbiornika zlokalizowanego na terenie instalacji.
Uzdatnianie wody kotłowej
Stacja uzdatniania wody będzie obejmować:
• punkt demineralizacji,
• punkt termicznego odgazowywania,
175
• stację dozowania preparatów,
• zbiornik wody uzdatnionej wraz ze stacją pomp.
Przewidywane jest stanowisko dozowania obejmujące:
• stanowisko dozowania fosforanu (V) sodu (Na3PO4) za pośrednictwem pompy
dozującej, wtryskującej preparat do zbiornika pary w celu regulacji wskaźnika pH
wody kotłowej,
• stanowisko dozowania reduktorów tlenu (hydrazyny lub równoważnego) z pompą
dozującą, wtryskującą preparat do rur zasysających pomp wody zasilającej.
Instalacja będzie składała się z dwóch elektro-pomp wody zasilającej, zapewniając pełną
redundancję systemu (2 w ruchu, 1 w rezerwie). Parametry rurociągów doprowadzających
wodę muszą być zgodne z obowiązującymi w tym zakresie normami projektowymi
i wykonawczymi.
Produkcja energii elektrycznej
Para przegrzana, produkowana przez kocioł, będzie zasilała turbinę upustowo-kondensacyjną
połączoną z generatorem, usytuowaną w maszynowni.
Aby umożliwić optymalną produkcję energii elektrycznej oraz ciepła, przyjęto następujący
układ:
Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna posiadać będzie upusty pary:
• pierwszy, regulowany upust z turbiny zasila miejską sieć cieplną
i wysokotemperaturowy stopień podgrzewacza powietrza pierwotnego,
• pozostałe upusty, nieregulowane, zasilają odgazowywacz, niskotemperaturowy
stopień podgrzewacza powietrza i podgrzewacz kondensatu,
• para wychodząca z turbiny jest skraplana w kondensatorze próżniowym.
Energia elektryczna produkowana będzie z nadmiarem w stosunku do własnych potrzeb.
Nadmiar produkowanej energii powinien być odprowadzany do sieci publicznej poprzez
transformator podwyższający napięcie.
W przypadku odstawienia turbiny, para świeża może być skierowana poprzez zawór
redukcyjny bezpośrednio do skraplacza. Pozwala to, w sytuacji przerwy w pracy turbiny, na
kontynuowanie termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Przewidywany
całkowity czas przestojów turbiny w ciągu roku nie może być większy niż 5% ogólnej liczby
godzin pracy turbiny.
Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna powinna zapewnić:
• dużą elastyczność przy produkcji ciepła oraz energii elektrycznej w trybie osobnym
lub skojarzonym;
• zaspokojenie potrzeb własnych ZTPOK.
176
Kontrola procesów
W ZTPOK prowadzony będzie ciągły i okresowy monitoring wielkości emisji. Będzie
prowadzona w sposób ciągły kontrola parametrów procesu spalania oraz parametrów pracy
instalacji.
ZTPOK będzie wyposażony w zaawansowany system kontroli spalania, w tym
monitorowania procesu spalania, temperatury spalania na ruszcie, system kontroli dystrybucji
powietrza pierwotnego i wtórnego dostarczanego do wszystkich stref rusztu.
ZTPOK będzie wyposażony w automatycznie działający system wygaszania rusztu dla
sytuacji awaryjnych np. pożaru lub przekroczenia emisji substancji niebezpiecznych, wraz
z systemem wycofania rusztu z komory paleniska.
7.1.3.4. System oczyszczania spalin
Podstawowe założenia
ZTPOK będzie zaprojektowany, wyposażony, zbudowany i eksploatowany w taki sposób, aby
nie zostały przekroczone dopuszczalne wartości emisji w gazach odlotowych. Emisja będzie
ograniczona poprzez wykorzystanie nowoczesnej i najbardziej zaawansowanej techniki.
Instalacja będzie wyposażona w system pomiarowy umożliwiający w sposób ciągły pomiar
i kontrolę emisji.
Dla ZTPOK, zostały zaproponowane następujące systemy oczyszczania spalin:
odsiarczania spalin metodą pół-suchą w celu redukcji kwaśnych związków: SO2, HF,
HCl, pyłów, połączonej z metodą strumieniowo-pyłową z wykorzystaniem węgla
aktywnego w celu redukcji metali ciężkich, dioksyn i furanów,
odpylania spalin z wykorzystaniem filtra tkaninowego,
odgazowania spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną SNCR z wykorzystaniem
mocznika w celu redukcji emisji NOx.
Schemat proponowanego systemu oczyszczania przedstawiony jest na rysunku poniżej.
177
Rysunek 7.4. Schemat systemu oczyszczania spalin
Oczyszczanie spalin metodą pół–suchą.
Opis metody
Proces oczyszczania spalin metodą pół-suchą, wspomagany filtrem workowym, pozwoli
sprostać aktualnie obowiązującym i przyszłym standardom emisyjnym, dzięki bardzo
wydajnej redukcji ilości kwaśnych składników spalin (HCI, HF, SO2), metali ciężkich, pyłów,
dioksyn i furanów zawartych w spalinach, powstających w trakcie procesu spalania odpadów
komunalnych.
W metodzie pół-suchej spaliny wchodzą w kontakt w komorze reakcyjnej z odczynnikiem
redukującym kwaśne składniki spalin (HCl, HF, SO2) oraz odczynnikiem adsorpcyjnym
redukującym metale ciężkie, dioksyny i furany. Proponowanymi odczynnikami jest wapno
palone (CaO) i węgiel aktywny. Kwaśne substancje (gazy) będą neutralizowane poprzez
kontakt i reakcję z drobnymi cząstkami zasadowymi.
Proces można podzielić na następujące części:
spaliny schładzane będą w wieży reakcyjnej poprzez wtrysk wody, do optymalnej
temperatury w której będzie mogła zajść reakcja z odczynnikami. Podstawowy
odczynnik mleczko wapienne wprowadzane będzie do komory reakcyjnej z wodą
chłodząca gdzie będzie mieszany ze spalinami w wyniku czego dojdzie do reakcji
neutralizacji kwaśnych gazów (reakcja absorpcyjna),
- węgiel aktywny wtryskiwany będzie do spalin aby umożliwić adsorpcję gazowych
zanieczyszczeń na jego powierzchni,
mieszanka spalin, reagentów i produktów powstałych w wyniku reakcji wprowadzana
będzie do filtra workowego.
„Funkcja filtra workowego jest podwójna:
- pozwala na zakończenie neutralizacji kwaśnych gazów i adsorpcję gazowych
zanieczyszczeń w czasie perkolacji spalin przechodzących przez utworzoną stałą
pozostałość na powierzchni filtrów. Stałą pozostałość tworzą stałe cząstki
uwięzione na powierzchni filtrującej (lotny pył, produkty uboczne reakcji, nadmiar
odczynników) będącej suchym produktem,
- zapewni odpylenie spalin, z separacją stałych cząstek z oczyszczonych spalin”.
obieg oczyszczania spalin utrzymywany jest w podciśnieniu poprzez wentylator
wyciągowy kierujący spaliny do komina.
Spaliny wchodzą w kontakt ze sproszkowanym odczynnikiem w komorze reakcyjnej
w obecności wody chłodzącej. Reakcje zachodzące z odczynnikami są aktywną fazą procesu.
Optymalny zakres temperatur, wymagany do zajścia odpowiednich reakcji jest uzyskiwany
poprzez kontrolę przepływu wody chłodzącej.
Ilość mleczka wapiennego wtryskiwanego do reaktora jest kontrolowana zgodnie
z zawartością kwasów w spalinach, aby osiągnąć wymagane poziomy emisji w kominie.
179
Kwaśne gazy, głównie HCI, HF i SO2 są neutralizowane, w kontakcie z odczynnikiem,
zgodnie z poniższymi reakcjami:
2 HCl + Ca (OH)2 Ca Cl2 + 2 H2O
2 HF + Ca (OH)2 Ca F2 + 2 H2O
SO2 + 1/2 O2 + Ca (OH)2 Ca SO4 + H2O
Metale ciężkie w formie gazowej jak rtęć i frakcja kadmu adsorbowane są częściowo na
powierzchni cząstek wapna. Węgiel aktywny pozwala na zwiększenie redukcji ciężkich
metali, a także wychwycenie dioksyn i furanów.
Silos i stacja dozowania pozwala na wtryskiwanie reagenta (węgiel aktywny) do strumienia
spalin. Wtryskiwanie węgla aktywnego, który ma bardzo dużą powierzchnię właściwą BET
(700 – 800 m2/g) pozwala na wychwytywanie zanieczyszczeń takich jak: lotne metale ciężkie
(zwłaszcza rtęć), jak również części dioksyn i furanów dzięki fizyko – chemicznemu zjawisku
adsorpcji molekuł tych substancji na powierzchni węgla aktywnego.
W reaktorze spaliny wchodzą w kontakt ze sproszkowanymi odczynnikami. Reakcja z tymi
odczynnikami jest fazą aktywną procesu. Spaliny wchodzą w kontakt z odczynnikami
(w formie sproszkowanej) wtryskiwanymi do komory reakcyjnej.
W tabeli poniżej znajduje się zestawienie referencyjnych instalacji, których systemy
oczyszczania spalin oparte są na metodzie pół-suchej.
Tabela 7.4. Instalacje termicznego przekształcania odpadów z pół-suchymi systemami
oczyszczania spalin
Kraj
Belgia
Czechy
Dania
Dania
Dania
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Niemcy
Niemcy
Niemcy
Wielka Brytania
Miejscowość
Oostende
Brno
Nykøbing F
Roskilde
Rønne
Grand Quevilly
La Veuve
Lasse
Le Fayet
Orisane
Poitiers
Sainte Gemmes sur Loire - ANGERS
Toulon
Villejust
Lauta
Olching
Schwandorf
Billingham
180
Wydajność [Mg/h]
18
45
12
34
2,5
43,5
12,5
12,5
7,5
15
6,6
25,2
3
11
30
18
98
28
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Węgry
Włochy
Włochy
Włochy
Norwegia
Portugalia
Portugalia
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Huddersfield
Stoke on Trent
Sheffield
Wolverhampton
Budapest
Macomer
Mergozzo
Verona
Al.
Funchal
Moreira da Maia
Bilbao
Cerceda
Madrid
Mataro
Palma De Mallorca
17
24
28
14
60
6
4,4
24
3
16
49,4
30
26
27,51
20
37,5
Źródło: Energy From Waste State of the Art Report 2006
Parametry wpływające na wydajność oczyszczania spalin:
Fizyczne właściwości odczynników:
Rozproszenie cząstek w spalinach: urządzenia do wtryskiwania odczynnika muszą zapewnić
optymalne rozproszenie cząstek w spalinach, co ułatwi kontakt zanieczyszczeń
z odczynnikami.
Czas kontaktu:
Ponieważ reakcja nie następuje natychmiast, konieczne będzie zastosowanie komory
reakcyjnej, gwarantującej wymagany czas przebywania spalin w komorze, a przez to
niezbędny czas reakcji, dla docelowej wydajności.
Perkolacja spalin przechodzących przez filtr workowy pozwoli zwiększyć efektywność
reakcji i zminimalizować zużycie reagentów i produkcję stałych pozostałości.
Temperatura spalin:
Wapno reagujące zachowuje bardzo dobre własności w temperaturze między 110°C i 250°C,
najlepsze wyniki oczyszczania osiągane są w zakresie 140°C - 160°C. Temperatura taka
będzie osiągnięta przez obniżenie temperatury spalin w komorze reakcyjnej jak opisano
powyżej.
181
Filtr workowy.
Stałe cząsteczki wychodzące z kanału homogenizującego będą się osadzać na powierzchniach
worków filtra. Filtr workowy stanowi ważny etap oczyszczania spalin, ponieważ nie tylko
spełnia rolę odpylania spalin, ale dodatkowo nadmiar odczynników obecny na
powierzchniach worków będzie nadal reagował ze spalinami. Spaliny przechodzące przez
warstwę „placka filtracyjnego”, utworzoną przez nadmiar odczynników (wapno i węgiel
aktywny), pyły i produkty reakcji pozwalają na kontynuację reakcji neutralizujących w filtrze.
W filtrze workowym, perkolacja spalin poprzez warstwę osadzoną na powierzchni worków,
zwiększa kontakt między zanieczyszczeniami i odczynnikami i pozwala w ten sposób
zakończyć reakcje oraz zminimalizować zużycie odczynników i wytwarzanie pozostałości
stałych.
Obiegi procesu oczyszczania spalin metodą pół-suchą.
Obieg odczynnika:
Wszystkie odczynniki dostarczane będą do spalarni ciężarówkami i transportowane
pneumatycznie do odpowiedniego silosu.
Odczynnik będzie transportowany z silosu do stacji przygotowania mleczka wapiennego.
Mleczko wapienne będzie transportowane do komory reakcyjnej z dodatkiem wody
chłodzącej.
Obieg węgla aktywnego
Węgiel aktywny, magazynowany w metalowym silosie, wspólnym dla obu linii, będzie
wprowadzany do obiegu za pomocą śluzy dozującej.
Obieg spalin
Spaliny będą schładzane do odpowiedniej temperatury i wejdą w kontakt z odczynnikami
w komorze reakcyjnej.
Na wyjściu z reaktora, spaliny z nadmiarem odczynników i stałymi pozostałościami
poreakcyjnymi przemieszczają się do filtra workowego.
Strzepywanie worków w filtrze workowym, zapewnią maksymalną efektywność procesu
odpylania.
Obieg popiołu i produktów reakcji:
Lotne popioły gromadzone w lejach pod rusztem i pozostałości z filtra workowego będą
transportowane za pomocą przenośników mechanicznych lub pneumatycznych do silosów. Po
stabilizacji muszą być one składowane na składowisku przystosowanym do składowanie tego
typu odpadów.
182
Redukcja NOx
W celu redukcji stężeń tlenków azotu NOx, realizowany będzie proces selektywnej
niekatalitycznej ich redukcji (SNCR – Selective Non Catalytic Reduction), pozwalający na
bezproblemowe osiągnięcie wymaganego przepisami standardu emisyjnego dla NOx
przeliczonych na NO2, równego 200 mg/m3µ.
Redukcja stężeń tlenków azotu może być osiągnięta dwoma, wyraźnie różniącymi się
metodami:
poprzez redukcję, którą zaliczamy do metod pierwotnych, polegającą na redukcji
tlenków azotu „u źródła” ich powstawania. Polega ona głównie na optymalizacji
procesu spalania,
poprzez redukcję, którą zaliczamy do metod wtórnych, polegającą na chemicznej
redukcji tlenków azotu na skutek poddania ich działaniu mocznika CO(NH2)2, zgodnie
z poniższymi reakcjami:
− Reakcje z mocznikiem:
4 NO + 2 CO(NH2)2 + O2 4 N2 + 4 H2O + 2 CO2
(3)
2 NO2 + 2 CO(NH2)2 + O2 3 N2 + 4 H2O + 2 CO2
(4)
Produktami reakcji redukującej są gazowy neutralny dla środowiska azot, para wodna (także
dwutlenek węgla z mocznikiem). Istnieją dwie metody redukcji tlenków azotu metodami
wtórnymi: selektywna redukcja katalityczna (SCR) i selektywna redukcja niekatalityczna
(SNCR). Przyjęty dla przedmiotowej koncepcji instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych proces redukcji NOx bazuje na procesie selektywnej, nie-katalitycznej
redukcji (SNCR – Selective Non-Catalytic Reduction)
Proponowane jest rozwiązanie SNCR z wtryskiem roztworu mocznika lub suchego mocznika
do komory paleniskowej. Ta selektywna, niekatalityczna redukcja, umożliwia właściwą
kontrolę wtryskiwania odczynnika oraz dobre wymieszanie go ze spalinami, dzięki czemu
uzyskuje się zmniejszenie jego zużycia.
W przypadku stosowania roztworu mocznika, wprowadza się wodę, która wyraźnie zmniejsza
wydajność termiczną pieca-kotła, co w konsekwencji powoduje również zmniejszenie
produkcji energii o około 1% w stosunku do rozwiązania z zastosowaniem suchego
mocznika.
SNCR z roztworem mocznika
Mocznik CO(NH2)2 będzie produkowany przez odparowanie wody z roztworu ciekłego
w kontakcie z gorącymi spalinami w komorze paleniskowej.
W niskich temperaturach, odczynnik nie reaguje z tlenkami azotu, gdy tymczasem pali się
w temperaturach wyższych zwiększając w ten sposób emisję tlenków azotu.
Ważne jest aby odczynnik był wtryskiwany dokładnie we właściwym zakresie temperatur.
183
Dysze wtryskujące, z rozpylaniem wspomaganym sprężonym powietrzem, powodują ciągłe,
dokładne i dogłębne rozprowadzenie odczynnika w palenisku. Wtryskiwanie odczynnika do
paleniska powinno odbywać się na dwóch poziomach dysz, tak aby zawsze znajdywać się
w optymalnym przedziale temperatur reakcji i to niezależnie od obciążenia pieca-kotła.
Wtryskiwanie w optymalnym zakresie temperatur będzie nadzorowane w sposób ciągły przez
pomiar temperatury na poziomach wtrysku.
SNCR z mocznikiem stały
W przypadku używania stałego mocznika, gazowy amoniak NH3 jest produkowany poprzez
rozkład termiczny mocznika w kontakcie z gorącymi spalinami w komorze paleniskowej.
CO(NH2)2 + H2O
CO2 + 2 NH3
Z uwagi na to, że reakcja będzie przebiegała w wysokich temperaturach spalin, zawartych
pomiędzy 850 i 1000 °C, proces ten nie będzie wymagał katalizatora.
Podstawowa reakcja chemiczna, na której opiera się proces redukcji tlenków azotu jest taka
sama jak w metodzie SNCR „ciekłej”.
4 NO + 4 NH3 + O2
4 N2 + 6 H2O
W niskich temperaturach, odczynnik nie reaguje z tlenkami azotu, gdy natomiast temperaturę
procesu zostanie podwyższona to wówczas automatycznie następuje przyrost stężenia
tlenków azotu. Ważne jest więc, aby mocznik był wtryskiwany we właściwym zakresie
temperatur.
Dysze wtryskowe zaprojektowane będą w taki sposób, żeby ich głowice pracujące
w jednolitych warunkach powodowały stałe, dokładne i dogłębne rozprowadzenie
(homogenizację) reagenta w objętości spalin przepływających przez komorę paleniskową.
Otrzymuje się w ten sposób dużą powierzchnię reakcji, konieczną do osiągnięcia wysokiego
stopnia redukcji i zminimalizowania zawartości nieprzereagowanego NH3.
Wtryskiwanie odczynnika do komory paleniskowej powinno odbywać się na dwóch
poziomach dysz, tak aby znajdować się zawsze w optymalnym przedziale temperatur reakcji
i to niezależnie od obciążenia pieca-kotła. Wtryskiwanie w optymalnym oknie temperatur
będzie nadzorowane w sposób ciągły, przez pomiar temperatury spalin na różnych poziomach
wtrysku.
Ostateczny wybór pomiędzy wodą amoniakalną lub mocznikiem nastąpi na etapie wyboru
firmy dostarczającej urządzenia.
184
System kominowy.
Przewidziane jest zaprojektowanie dwóch systemów kominowych dla planowanych linii.
Oczyszczone spaliny będą kierowane przez wentylator ciągu do komina i dalej do atmosfery.
Przewiduje się budowę dwóch stalowych kominów, które powinny być wkomponowane
w architekturę głównej hali termicznego przekształcania odpadów komunalnych.
Silosy materiałów sypkich.
W instalacji przewiduje się zainstalowanie co najmniej czterech silosów na materiały sypkie.
Na etapie projektu budowlanego ich ilość może zostać zwiększona.
Obok linii spalania będą znajdywać się dwa silosy na materiały wykorzystywane w procesie
oczyszczania spalin: silos węgla aktywnego o przewidywanej pojemności 50 m3 i silos wapna
palonego o przewidywanej pojemności 160 m3. Silosy będą wyposażone w filtry, przez które
będzie przepływać zapylone powietrze z wnętrza silosu przez wkłady filtra na zewnątrz jako
oczyszczone powietrze. Filtry o wydajności oczyszczania na poziomie 99,9 % praktycznie
uniemożliwią przedostawanie się pyłów sorbentów do otoczenia.
W instalacji zestalania i stabilizacji odpadów poprocesowych zainstalowane będą dwa silosy:
silos cementu o przewidywanej pojemności 120 m3 oraz silos pozostałości poprocesowych
o przewidywanej pojemności 100 m3. Silosy będą wyposażone w filtry, przez które będzie
przepływać zapylone powietrze z wnętrza silosu przez wkłady filtra na zewnątrz jako
oczyszczone powietrze. Filtry o wydajności oczyszczania na poziomie 99,9 % uniemożliwią
przedostawanie się pyłów sorbentów i pyłów z pozostałości poprocesowych do otoczenia.
Instalacje elektryczne
Produkcja energii, zasilanie podstawowe
ZTPOK połączony będzie z siecią dystrybucyjną linią 15 kV (zasilanie podstawowe) tak przy
produkcji jak i przy zużyciu energii. Zespół turbogeneratora będzie dołączony do stacji
średniego napięcia za pośrednictwem transformatora podwyższającego. Podczas normalnej
pracy, turbogenerator jest sprzęgnięty na stałe z siecią. Zapewnia w ten sposób zasilanie
instalacji w energię elektryczną i odsprzedaż nadmiaru energii miejscowemu Zakładowi
Energetycznemu. W przypadku awarii turbogeneratora sieć zapewnia zasilanie instalacji bez
przerw, napięciem 15 kV. W przypadku utraty połączenia z siecią lokalną, turbogenerator
gwarantuje samodzielną pracę instalacji (praca na wyspę). Zliczanie zużycia / sprzedaży
dokonywane jest na poziomie stacji 15 kV. W razie konieczności przewidziany jest montaż
filtra w szereg z turbogeneratorem (układ dławiący), w celu tłumienia sygnałów
taryfikacyjnych pochodzących z sieci lokalnej.
185
Rozdział niskiego napięcia
Główny rozdział niskiego napięcia w ZTPOK będzie realizowany poprzez rozdzielnię główną
niskiego napięcia (RGnn), zasilaną z rozdzielni średniego napięcia (RSN) za pośrednictwem
transformatorów 15 kV/0,4kV. W przypadku utraty dwóch głównych źródeł (turbogeneratora
i sieci lokalnej), agregat pozwala na w pełni bezpieczne zatrzymanie instalacji. Instalacja
zawierać będzie wszystkie urządzenia elektryczne związane z rozdziałem głównym:
transformatory SN/nn, rozdzielnię główną niskiego napięcia, baterie kondensatorów,
falownik, prostownik do ładowania akumulatorów. Zawierać będzie również wyposażenie
elektryczne konieczne do zasilania oraz kontroli i sterowania całości urządzeń procesu:
urządzenia rozruchowe, nastawniki, szafy, skrzynki rozdzielcze i szafy automatyki.
Produkcja energii elektrycznej
Para przegrzana, produkowana przez kocioł, będzie zasilała turbinę upustowo-kondensacyjną
usytuowaną w maszynowni, połączoną z generatorem. Zaleca się, by w szczegółowym
rozwiązaniu projektowym przyjąć następujące parametry świeżej pary przegrzanej:
p = 40 barów; t = 400 0C,
co w warunkach możliwych do osiągnięcia w instalacjach ZTPOK będzie czynnikiem
pozwalającym zapewnić wysoką sprawność zespołu turbina – generator.
Aby umożliwić optymalną produkcję energii elektrycznej oraz ciepła, przyjęto następujący
układ. Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna posiadać będzie upusty pary:
• pierwszy, regulowany upust z turbiny zasila miejską sieć cieplną
i wysokotemperaturowy stopień podgrzewacza powietrza pierwotnego,
• pozostałe upusty, nieregulowane, zasilają odgazowywacz, niskotemperaturowy
stopień podgrzewacza powietrza i podgrzewacz kondensatu,
• para wychodząca z turbiny jest skraplana w kondensatorze próżniowym.
Energia elektryczna produkowana będzie z nadmiarem w stosunku do własnych potrzeb.
Nadmiar produkowanej energii powinien być odprowadzany do sieci energetycznej poprzez
transformator podwyższający napięcie.
W przypadku odstawienia turbiny, para świeża może być skierowana poprzez zawór
redukcyjny bezpośrednio do skraplacza. Pozwala to, w sytuacji przerwy w pracy turbiny, na
kontynuowanie termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Przewidywany
całkowity czas przestojów turbiny w ciągu roku nie może być większy niż 5% ogólnej liczby
godzin pracy turbiny.
Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna powinna zapewnić:
• dużą elastyczność przy produkcji ciepła oraz energii elektrycznej w trybie osobnym
lub skojarzonym;
• zaspokojenie potrzeb własnych instalacji termicznego przekształcania odpadów
186
7.2. Charakterystyka technologii – instalacja do waloryzacji żużli wraz z
odzyskiem metali
Jedną z metod bezpiecznego zagospodarowania żużli i popiołów paleniskowych (19 01 12)
zgodną z dokumentem Reference Document on the Best Available Techniques for Waste
Incineration August 2006 jest jego waloryzacja. Proces waloryzacji polega na mechanicznej
obróbce z wydzieleniem odpowiedniej frakcji żużla, oraz oddzieleniem z jego składu metali
żelaznych i nieżelaznych, a następnie wystawieniu żużla na działanie atmosfery (powietrza)
przez okres od około miesiąca do maksymalnie sześciu.
W wyniku przekształcania odpadów w ZTPOK powstanie około 145 000 Mg/rok.
7.2.1. Przebieg procesu waloryzacji żużla
Proces waloryzacji żużla w ZTPOK będzie odbywać się w trzech etapach:
Na rysunku poniżej przedstawiono schemat poglądowy instalacji waloryzacji żużla.
Rysunek 7.5. Schemat poglądowy instalacji waloryzacji żużla
Etap 1
Żużel, który powstaje w wyniku termicznego przekształcania odpadów komunalnych będzie
transportowany z odżużlaczy z zamknięciem wodnym (obiekt 1 i 2) linii termicznego
187
przekształcania odpadów komunalnych i osadów ściekowych za pomocą przenośników
(obiekt 3) na zadaszoną halę przyjęcia żużla (obiekt 4). Czas przebywania żużla na hali
wyniesie około 15 dni. Następnie ładowarka (obiekt 5) będzie transportowała żużel do
instalacji sortowania i mechanicznej obróbki żużla znajdującej się w budynku waloryzacji
żużla (obiekt 5).
Etap 2
Żużel przy pomocy ładowarki (obiekt 5) zasypywany jest do leja zasypowego żużla. Dalej
żużel transportowany na taśmociągu zasila kruszarkę. Tutaj następuje rozdrobnienie do frakcji
mniejszej niż 150 mm. Frakcja żużla <150 mm trafia do przesiewacza bębnowego
wyposażonego w sito o średnicy oczek 40 mm. Po rozdzieleniu w przesiewaczu bębnowym
żużla na dwie frakcje o średnicy 0-40 mm i 40-150 mm frakcje trafiają do oddzielnych
separatorów magnetycznych.
Elektromagnetycznie oddzielany jest od żużla złom stalowy oraz za pomocą (separatorów
metali nieżelaznych) oddzielane są inne metale. Metale stanowią pełnowartościowy towar
handlowy i będą odsprzedawane do zakładów przeróbczych (proces odzysku).
Odzyskane metale kierowane są do kontenerów. Dalej frakcja 0-40 mm po wydzieleniu metali
żelaznych trafia do przesiewacza wibracyjnego gdzie następuje podział żużla na dwie frakcje
o średnicy 0-8 mm i 8-40 mm. Frakcja 0-8 mm nie zawierająca już metali żelaznych układana
jest w pryzmę w jednej z kwater (obiekt 5a-5d) dojrzewania na placu dojrzewania żużla
(obiekt 6) przez ładowarkę lub system podajników rozdzielający żużel po kwaterach. Frakcja
8-40 mm przemieszczana jest do separatora metali nieżelaznych. Wydzielone metale
nieżelazne trafiają do kontenera. Na etapie oddzielania metali oraz przesiewu frakcji żużla
również będzie dochodzić do wydzielenia części niedopalonych, które będą zawracana do
procesu termicznego przekształcania. Po wydzieleniu metali nieżelaznych frakcja układana
jest w pryzmy w jednej z kwater na placu dojrzewania żużla przez ładowarkę lub system
podajników rozdzielający żużel po kwaterach.
Plac przyjęcia oraz sezonowania żużla z kwaterami dojrzewania będą zadaszone
i wyposażone w system rynien odprowadzających wody opadowe oraz roztopowe do
kanalizacji deszczowej. Zarówno plac przyjęcia jak i sezonowania będą obudowane z trzech
stron ścianami. Nie przewiduje się, że będą powstawać odcieki z hali przyjęcia i placu
sezonowania żużla. W małych ilościach woda, która będzie zabierana razem z żużlem
z odżużlacza z zamknięciem wodnym będzie parować na wolnym powietrzu. Geomembrana
będzie wyłożona pod placami przyjęcia i waloryzacji żużla. Na poniższym rysunku
przedstawiono przykładowe rozwiązanie konstrukcyjne placu sezonowania żużli z kwaterami
dojrzewania.
188
Etap 3
Żużel ułożony w kwaterach o frakcjach 8-40 mm oraz 0-8 mm pod wiatą na placu
dojrzewania (obiekt 6) będzie na nim sezonowany. Żużel jako stała pozostałość po procesie
termicznego przekształcania odpadów komunalnych składa się głównie z substancji
niepalnych, nierozpuszczalnych w wodzie krzemianów, tlenków glinu i żelaza. Po procesie
waloryzacji żużel będzie zbywany jako materiał do przemysłowego wykorzystania
i odbierany przez samochody ciężarowe. Transport żużla, nie wymaga specjalistycznego
transportu gdyż jest to odpad w pełni bezpieczny, bez zapachu.
Żużel będzie sezonowany przez okres 4-6 tygodni, po czym po uzyskaniu „Aprobaty
technicznej” wymaganej Prawem Budowlanym będzie mógł służyć jako materiał budowlany
do budowy ulic i dróg (np. jako warstwa nośna, tłuczniowa), do budowli krajobrazowych
i ziemnych (budowa tam i wałów ziemnych, nasypów niwelacyjnych, ziemnych ekranów
akustycznych). Żużel będzie odbierany transportem kołowym z zakładu. Załadunek odbywać
się będzie w hali. Żużel poprocesowy stanowi podobny produkt uboczny jak żużle
z cementowni i innych tego typu zakładów tak popularnych w naszym kraju. Nie zawiera on
żadnych metali ciężkich nie charakterystycznych dla tego typu odpadów po procesowych.
Proces sezonowania żużla polega na przenikaniu wilgoci zawartej w powietrzu do ziaren
żużla gdzie zachodzą procesy hydratacji. Proces hydratacji polega na przyłączaniu wody do
związków chemicznych zawartych w ziarnach żużla. Taka metoda waloryzacji żużla wyraźnie
poprawia jego odporność na wymywanie metali ciężkich, pozwalając na ich pełne,
przemysłowe wykorzystanie.
Cały proces waloryzacji żużla wraz z mechaniczną obróbką będzie odbywał w halach,
budynkach procesowych a dojrzewanie żużla na placach składowych zadaszonych
i ograniczonych ścianami bocznymi. Budynki i hale będą odpowiednio wentylowane. Emisja
pyłu będzie zminimalizowana poprzez przeróbkę mokrego żużla, a ponadto poprzez
zastosowanie miejscowych odciągów, skąd powietrze będzie odprowadzone ciągiem
wentylacyjnym poprzez filtry workowe w celu wyłapania niezorganizowanej emisji pyłu
i innych zanieczyszczeń.
Nie przewiduje się pylenia ani żadnej emisji niezorganizowanej powodującej negatywne
oddziaływanie na powietrze. W związku z tym analizując specyfikę procesu waloryzacji
żużla, oraz zastosowane rozwiązania techniczne i technologiczne nie przewiduje się z tego
bloku negatywnego oddziaływania na środowisko powietrzne.
Zastosowane rozwiązania będą miały na celu:
- przygotowanie żużla w celu wykorzystania jako materiał budowlany (kruszywo, podsypka),
- odzysk złomu żelaznego z strumienia przeznaczonego do waloryzacji,
- odzysk metali nieżelaznych z strumienia przeznaczonego do waloryzacji,
- odzysk metali żelaznych z strumienia żużla.
Poprzez zastosowane rozwiązania techniczne na etapie prowadzenia waloryzacji żużla,
wyeliminuje się negatywne oddziaływania na wszystkie komponenty środowiska
189
W wyniku przekształcania odpadów w ZTPOK powstanie około 145 000 Mg/rok żużla.
Rysunek 7.6. Przykładowe rozwiązanie konstrukcyjne placu sezonowania żużli
190
7.2.2. Standardy i normy
Żużle powstałe w wyniku termicznego przekształcania odpadów komunalnych będą musiały
spełniać wymagania zapisane w § 13 Rozporządzenia w sprawie wymagań dotyczących
prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów w szczególności w odniesieniu
do pozytywnego efektu testu wymywalności.
Odpad w postaci Żużli i popiołów paleniskowych – 19 01 12 po procesie spalania jest
kwalifikowany, jako inny niż niebezpieczny. Wymaga to jednak okresowego potwierdzania
badaniami laboratoryjnymi wykonanymi przez akredytowane laboratorium zgodnie
z zakresem badań określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004r
w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. z 2004r.,
Nr 128, poz.1347), celem ustalenia czy znajdują się w nich substancje niebezpieczne
W Austrii, Francji, Niemczech i Wielkiej Brytanii test wymywalności wykonuje się na
podstawie normy EN 12457-4 pt. „Charakteryzowanie odpadów -- Wymywanie -- Badanie
zgodności w odniesieniu do wymywania ziarnistych materiałów odpadowych i osadów -Część 4: Jednostopniowe badanie porcjowe przy stosunku cieczy do fazy stałej 10 l/kg w
przypadku materiałów o wielkości cząstek poniżej 10 mm (bez redukcji lub z redukcją
wielkości)”. W krajach takich jak Dania, Finlandia czy Szwecja żużel poddawany jest
badaniom na wymywalność zgodnie z normą EN 12457-3 pt. „Charakteryzowanie odpadów - Wymywanie -- Badanie zgodności w odniesieniu do wymywania ziarnistych materiałów
odpadowych i osadów -- Część 3: Dwustopniowe badanie porcjowe przy stosunku cieczy do
fazy stałej 2 l/kg i 8 l/kg dla materiałów o wysokiej zawartości fazy stałej
i wielkości cząstek poniżej 4 mm (bez redukcji lub z redukcją wielkości)”.
Zaproponowany system sezonowania żużli zgodny z dokumentem referencyjnym Reference
Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006 zapewni
osiągnięcie wymaganych prawnie parametrów.
W kwestii ewentualnego wykorzystania żużli z instalacji ZTPOK istnieją zapisy
w następujących uregulowaniach prawnych:
1) Dyrektywa 2000/76/WE - Artykuł 9 Pozostałości – „ Minimalizuje się ilość i szkodliwość
pozostałości pochodzących z działania spalarni lub współspalarni. Gdzie stosowne,
pozostałości poddaje się recyklingowi bezpośrednio w instalacji lub poza nią, zgodnie
z właściwym prawodawstwem wspólnotowym. /…./ Przed określeniem dróg unieszkodliwiania
lub recyklingu pozostałości ze spalarni lub współspalarni przeprowadza się właściwe
badania w celu ustalenia charakterystyki fizycznej i chemicznej oraz możliwości
zanieczyszczania różnych pozostałości spalania. Analiza obejmuje całą frakcję rozpuszczalną
i frakcję rozpuszczalną metali ciężkich.”
2) Rozporządzenia Ministra Gospodarki (Dz.U. 02.37.339 oraz Dz.U. 04.1.2) - § 13 –
„1. Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów poddaje się odzyskowi,
a w przypadku braku takiej możliwości — unieszkodliwia się, ze szczególnym uwzględnieniem
unieszkodliwienia frakcji metali ciężkich.
191
2. Dopuszcza się wykorzystanie pozostałości po termicznym przekształceniu odpadów do
sporządzania mieszanek betonowych na potrzeby budownictwa, z wyłączeniem budynków
przeznaczonych do stałego przebywania ludzi lub zwierząt oraz do produkcji lub
magazynowania żywności, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.”
W przypadku nie spełnienia norm budowlanych (w przypadku nie uzyskania aprobaty
technicznej) będzie deponowany na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne np. jako
warstwa inercyjna, przesypki. Szacuje się, że około 5% odpadu może nie spełnić norm
budowlanych w celu pełnienia roli kruszywa.
Zgodnie z zapisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 lutego 2009r.
zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji,
budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk
odpadów jako warstwę izolacyjną można wykorzystać zarówno materiały będące odpadami
lub materiałami nie będącymi odpadami. W przypadku odpadów typu 19 01 12 istnieje
możliwość wykorzystania ich jako przesypki, jeżeli na podstawie badań stwierdzono, że
spełniają kryteria przewidziane dla odpadów obojętnych określonych w Rozporządzeniu
Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur
dopuszczania odpadów do składowania odpadów danego typu.
Analizując doświadczenia pracujących instalacji w Europie należy stwierdzić, że żużel po
waloryzacji i mechanicznej obróbce, może być wykorzystany zarówno jako materiał
budowlany jak i przesypka na składowiskach.
Nie ma znaczenia czy żużle po preparowaniu będą wykorzystywane do budowy dróg (np.
jako warstwa nośna, tłuczniowa), do budowli ziemnych (budowa tam i wałów ziemnych,
nasypów niwelacyjnych, ziemnych ekranów akustycznych), czy też jako warstwy inercyjne
i przykrycia w budowie składowisk. Zakres i miejsce wtórnego zastosowania żużli jako
kruszywa podlegać będzie ograniczeniom, które sformułowane będą w Aprobacie
Technicznej. W tym zakresie na pewno będzie można skorzystać z praktycznych doświadczeń
innych krajów, które sposób ten praktykują od wielu lat.
7.2.3. Przykłady zastosowania żużla w przemyśle
Budowa obwodnicy Waltham Abbey w Wielkiej Brytanii (rok 1999)
Praca polegała na wybudowaniu 4 kilometrowego odcinka obwodnicy Waltham Abbey. Żużel
został wykorzystany do wykonania podbudowy drogi w formie mieszanki z cementem
OPC 42.5 N.
Budowa parkingu w Waltham Abbey w Wielkiej Brytanii (2001)
Podczas budowy parkingu oraz dróg dojazdowych, wykorzystano 2 000 Mg ton żużla,
w zastępstwie głównego materiału wykorzystywanego do wykonania podbudowy.
192
Budowa kwatery na składowisku odpadów Burnshill w Wielkiej Brytanii (rok 2000)
Drobna frakcja żużla (<6 mm) została użyta w ilości około 6 000 Mg przy budowie nowej
kwatery składowiska odpadów. Warstwa o grubości 300 mm została położona na warstwę
zastosowanej geomembrany HDPE.
Przytoczone przykłady pochodzą z dokumentu pn.: Energy from Waste: A good practice
guide. Published November 2003 by IWM Business Services Ltd on behalf of The Chartered
Institution of Waste Management”.
W tabeli 7.9. przedstawiono ilości oraz sposób zagospodarowania żużli i popiołów
paleniskowych po procesie termicznego przekształcania odpadów komunalnych
w wybranych krajach europejskich.
Tabela 7.5. Ilości i sposoby zagospodarowania żużli w wybranych krajach Europy
Żużel
Wytworzony
poddany
żużel
odzyskowi
Mg
Mg
Austria
225 000
0
Belgia
bd
bd
Czechy
118 359
105 782
Dania
644 626
629 278
Finlandia
9 781
0
Francja
2 995 000
2 146 000
Niemcy
3 140 000
2 025 700
Włochy
641 533
106 904
Holandia
1 200 000
800 000
Norwegia 19 .000
102 000
Szwajcaria 640 000
0
Hiszpania bd
bd
Odzyskane
metale żelazne i
nieżelazne
Mg
0
bd
7 463
31 500
141 960
246 000
23 634
250 000
13 000
40 000
bd
Szwecja
bd
446 478
40 000
Zagospodarowanie
Żużel
do
składowania
Mg
225 000
bd
12 577
15 348
9 781
707 030
868 200
534 629
150 000
95 000
600 000
bd
Brak
Materiał budowlany
Budowa składowisk
Materiał budowlany
Brak
Budowa dróg
Budownictwo
Przemysł cementowy
Budowa dróg
Budowa składowisk
Brak
Bd
Materiał budowlany i
bd
do budowy składowisk
Źródło: ”Management of Bottom Ash from WTE Plants” An overview of management options
and treatment methods, ISWA-WG Thermal Treatment - 2006
Schemat instalacji do waloryzacji żużla przedstawia poniższy rysunek.
193
Rysunek 7.7. Schemat instalacji do waloryzacji żużla
7.3. Charakterystyka technologii – instalacja do zestalania i chemicznej
stabilizacji
W wyniku prowadzenia procesu termicznego odpadów komunalnych powstaną następujące
opady poprocesowe:
• 19 01 07* odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
• 19 01 13* popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
• 19 01 15* pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
Są to odpady traktowane jako niebezpieczne. W celu minimalizacji ich szkodliwego
oddziaływania na środowisko będą poddawane zestaleniu i chemicznej stabilizacji
w instalacji znajdującej się na terenie ZTPOK. Metoda ta jest zgodna z zaleceniami
najlepszych dostępnych technik opisanych w dokumencie Reference Document on the Best
Available Techniques for Waste Incineration August 2006. Zestalone i poddane chemicznej
stabilizacji pozostałości będą kierowane na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne
i obojętne.
7.3.1. Przebieg procesu zestalania i stabilizacji odpadów poprocesowych
Na rysunku poniżej przedstawiono schemat poglądowy instalacji zestalania i stabilizacji
odpadów poprocesowych.
Rysunek 7.9. Schemat poglądowy zagospodarowania instalacji zestalania i stabilizacji
odpadów poprocesowych
195
Popioły kotłowe i lotne oraz stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą
procesowi unieszkodliwiania w drodze zestalenia i chemicznej stabilizacji, w przeznaczonej
do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiążących. W związku z tym szacuje się,
że na skutek prowadzenia procesu zestalania i stabilizacji powstanie około 33 000 Mg/rok
odpadów o kodzie 19 03 05.
Wszystkie odpady niebezpieczne kierowane będą drogą pneumatyczną (obiekt 5) lub
w szczelnie zamkniętych kontenerach do zbiornika/-ów (obiekt 7) znajdującego się
w instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji (obiekt 6). Zbiornik będzie zabezpieczony
przed niekontrolowanym wydostaniem się lotnych pozostałości. Zmieszany lotny popiół
i pozostałości z oczyszczania spalin będą dozowane do mieszalnika (obiekt 8), do którego
dodawane będą woda, cement oraz substancja stabilizująca. Zbiorniki z wodą, cementem oraz
substancją stabilizującą znajdować się będą w budynku zestalania i stabilizacji.
Niebezpieczne pozostałości po wymieszaniu z dodatkami w scalonej postaci za pomocą
przenośnika będą trafiać do kontenera (obiekt 9). Zadaniem procesu zestalania i stabilizacji
opadów poprocesowych jest skuteczne związanie substancji niebezpiecznych w nich
zawartych, uniemożliwiając ich wymywanie z odpadów. Zestalony i poddany stabilizacji
odpad staje się odpadem o kodzie 19 03 05 (odpady stabilizowane inne niż wymienione
w 19 03 04).
Po procesie będą transportowane i tymczasowo magazynowane w specjalnie przygotowanym
miejscu wydzielonym ścianami od całej hali procesowej (obiekt 10). Cała hala, jak i miejsce
przeznaczone do magazynowania odpadów o kodzie 19 03 05, wyposażone będzie w system
rynien odprowadzających wody opadowe oraz roztopowe do kanalizacji deszczowej. Nie
przewiduje się, powstawania jakiekolwiek odcieku z palcu tymczasowego magazynowania
ustabilizowanych i zestalonych odpadów poprocesowych. Miejsce czasowego
magazynowania zestalonych i ustabilizowanych odpadów poprocesowych będzie wyłożone
geomembraną.
Odpady te, zgodnie z ,,Wytycznymi dla sporządzenia przeglądów ekologicznych spalarni
i współspalarni odpadów” przygotowanych przez Ministerstwo Środowiska, powinny być
deponowane na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach, które będą
posiadały zezwolenie na przyjęcie tych odpadów.
Tego typu instalacje od lat z powodzeniem stosowane są przy zestalaniu pozostałości
poprocesowych w instalacjach do termicznego przekształcania odpadów niebezpiecznych,
osadów ściekowych i komunalnych.
Uproszczony schemat instalacji do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów
poprocesowych przedstawia poniższy rysunek.
196
Rysunek 7.8. Schemat instalacji do zestalania i stabilizacji odpadów poprocesowych
Rysunek 7.9. Przykład deponowania zestalonych pozostałości z odpylania spalin i pyłów
lotnych z kotła
Źródło: KVA Winterthur, Szwajcaria
Jako alternatywna powyższej metody zagospodarowania pyłów i popiołów analizowano
przekazanie pozostałości poprocesowych bez wstępnego przerobu do odzysku w specjalnie do
tego celu przygotowanych sztolniach kopalni soli. W Polsce niestety obecnie żadna kopalnia
nie posiada takowego zezwolenia na składowanie odpadów. Najbliższe miejsca gdzie można
by było składować to kopalnie w Niemczech posiadające odpowiednie zezwolenia.
Zagospodarowanie odpadów poprocesowych w kopalniach soli polega na wykorzystaniu
odpadów jako posadzka w starych wyrobiskach – jest to odzysk odpadów. Ze względów
197
ekologicznych wykorzystanie odpadów w kopalniach soli ma bardzo pozytywne znaczenie.
Umieszczając odpady w kopalni soli, są one całkowicie odcięte od kontaktu z biosferą.
Rysunek 7.10. Przykład deponowania zestalonych pozostałości z odpylania spalin i
pyłów lotnych z kotła w sztolniach kopalń.
Metoda ta pomimo wielu zalet nie została pozytywnie rozpatrzona przez autorów ze względu
na brak rozwiązań w polskim prawie jednoznacznie pozwalających na składowanie tego typu
odpadów w wyrobiskach pokopalnianych. Autorzy raportu nie wybrali tej metody
zagospodarowania odpadu, aby uniknąć przewozu odpadów w postaci nie związanej (sypkiej)
na znaczne odległości co mogło by się wiązać z ryzykiem awarii podczas przewozu
i hipotetycznym zanieczyszczeniem środowiska.
7.4. Zapotrzebowanie na media podczas eksploatacji
Poniżej przedstawiono charakterystykę mediów, które będą wykorzystane w instalacji
termicznego przekształcania odpadów. Wyróżniono następujące rodzaje:
Zapotrzebowanie na wodę.
Przewiduje się, że zapotrzebowanie na wodę dla Zakładu Termicznego Przekształcaniu
Odpadów wyniesie nie więcej niż 172 350 m3/rok. Znaczącą większość stanowi
zapotrzebowanie na cele przemysłowe wynoszące ok. 168 000 m3/rok.
Szczegółowo bilans wodny przedstawiono w rozdziale 9.3.
198
Tabela 7.6. Zapotrzebowanie ZTPOK na wodę
Odpadów wyniesie nie więcej niż 172 350 m3/rok.
Zapotrzebowanie wody na cele:
Ilość zużytej wody [m3/rok]
Bytowe
1250
Laboratorium
600
Mycie pojazdów, kontenerów, zmywanie placów i
urządzeń
utrzymanie zieleni
przemysłowe
RAZEM:
2300
200
168 000
172 350
Zapotrzebowanie na chemikalia i materiały
Podstawowe zapotrzebowanie na te materiały wiąże się z eksploatacją instalacji do
termicznego przekształcania. W tabeli poniżej podano podstawowe zapotrzebowanie na
substancje do poszczególnych procesów eksploatacji instalacji.
Tabela 7.7 Zapotrzebowanie na chemikalia i materiały
Proces
Substancja/materiał
Wodorotlenek sodu NaOH
(roztwór 50%)
Zapotrzebowanie
55 Mg/rok
Uzdatnianie wody
Chlorowodór (roztwór 33%)
Fosforan (V) sodu Na3PO4
Hydrazyna N2H4
Wapno palone
35 Mg/rok
8,15 Mg/rok
4,9 Mg/rok
5 220 Mg/rok
Oczyszczanie spalin
Węgiel aktywny
Stały mocznik
Cement
175 Mg/rok
950 Mg/rok
7 560 Mg/rok
Substancja do
zestalania i
chemicznej
stabilizacji
Paliwo wspomagające
Substancja stabilizująca
19 Mg/rok
242 000 dm3/rok
Olej opałowy
Oprócz wymienionych do prawidłowego funkcjonowania zakładu potrzebne będą części
zamiennych do maszyn i urządzeń, sorbenty oraz środki czyszczące.
199
Wykazane materiały deponowane są na terenie ZTPOK w ilościach zdeterminowanych
zasobnikami lub zbiornikami opisanymi wyżej i ilości te nie mogą stanowić podstawy do
rozpatrywania ZTPOK jako zakładu niebezpiecznego w świetle obowiązującego prawa.
Ciepło
Nie przewiduje się poboru ciepła z miejskiej sieci ciepłowniczej na potrzeby ogrzewania
budynków lub inne potrzeby własne. Eksport ciepła do m.s.c. będzie zapewniony po
wybudowaniu przyłącza do kolektora przechodzącego przez teren działki. Woda powracająca
z m.s.c. będzie podgrzewana w wymienniku ciepła do odpowiedniej temperatury poprzez parę
pochodzącą z upustu turbiny
Energia elektryczna
Energia elektryczna produkowana będzie dla potrzeb ZTPOK na miejscu.
Charakterystyka wybranych materiałów
Nie opisywano w niniejszym punkcie: fosforanu (V) sodu Na3PO4 , wodorotlenku sodu
NaOH (roztwór 50%), hydrazyna N2H4, cementu i chlorowodoru (roztwór 33%) z uwagi na
możliwości stosowania ww. materiałów wg dostępności rynkowej. W tym wypadku decyduje
tylko i wyłącznie stechiometria o koniecznej ilości użycia a inne parametry nie mają istotnego
znaczenia dla realizowanych celów wg niniejszego raportu.
Wapno palone
Wapno palone używane do przygotowania mleczka wapiennego powinno spełniać
następujące wymagania:
CaO
> 93
%
CaCO3
4-6,5
%
SiO2 + AI2O3
<1
%
Fe2O3
< 0,5
%
MgO
< 0,5
%
S
< 0,03
%
H2O
<1
%
Rozmiar ziaren
> 28
m2/g
100 %
<100
µm
85 %
< 64
µm
50 %
< 20
µm
Reaktywność
Dla stosunku masowego 4 (np. mieszanka 150 g CaO i 600 g wody) temperatura powinna
wynosić:
- 50 do 60 C przez 5 minut
- 60 d0 70 C przez 15 minut
200
Powierzchnia właściwa (B.E.T.)
> 20
m2/g
Wodorotlenek wapnia
Proces neutralizacji kwaśnych składników spalin odbywa się z udziałem uwodnionego
wodorotlenku wapnia, którego własności są następujące:
Ca(OH)2
> 95
%
CaCO3
2-4
%
SiO2 + AI2O3
<1 %
Fe2O3
< 0,5
%
MgO
< 0,5
%
S
< 0,03
%
H2O
<1
%
powierzchnia właściwa (B.E.T.)
> 28
m2/g
objętość porowata (B.J.H.)
>0,07
cm3/g
średnica ziaren
d50 < 10 µm
Węgiel aktywny
Podstawowe właściwości węgla aktywnego przyjęte dla potrzeb instalacji oczyszczania spalin
są następujące:
typ aktywny w parze
liczba jodowa
> 700
wilgotność przy zastosowaniu < 4%
zawartość popiołów
< 10
%
ciężar objętościowy
= 490
g/l
powierzchnia właściwa (B.E.T.)
> 700 m2/g
udział w % wagowych cząstek o rozmiarach
10 mikronów
< 60
%
44 mikronów
< 30
%
74 mikronów
< 15
%
150 mikronów
<3
%
Stały mocznik
Wykorzystanie stałego mocznika ma następujące zalety w porównaniu z metodą SNCR,
wykorzystującą mocznik mokry.
• nie wymaga rozcieńczenia i wtrysku wody jak przy mokrej metodzie SNCR,
co zwiększa efektywność produkcji energii elektrycznej i ciepła o około 1%,
• nie jest toksyczny i łatwo dostępny na polskim rynku.
Odczynnik ma postać białych granulek utwardzonych przez formalinę. Jego właściwości
przedstawiają się następująco :Skład:
Azot
> 46,20
%
Wilgotność
< 0,40
%
201
Biuret
Formaldehyd
NH3 wolny
Rodzaj analiz
nierozpuszczalność w wodzie
żelazo
popioły
pH w roztworze 10%
Własności fizyczne
temperatura topnienia
masa właściwa:
− zbita
− niezbita
Rozpuszczalność
woda w 20°C
alkohol w 90°C
Własności chemiczne
masa molowa
wzór sumaryczny
Wielkość ziaren
1 < ∅ < 2,5 mm
średnica średnia
∅ < 1 mm
< 0,6
%
pomiędzy 0,2 i 0,3 %
< 0,5 % wagowych
< 15
<5
< 20
10
ppm
ppm
ppm
max
131-132°C
750-800
700-750
50
17
kg/m3
kg/m3
%
%
60
CO (NH2)2
> 95
1,6
<3
% wagowy
mm
% wagowy
7.5. Zabezpieczenia INSTALACJI
Bezpieczeństwo funkcjonowania Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów
Komunalnych jest najważniejszą przesłanką dla projektowania takiego zakładu.
Bezpieczeństwo to rozumiane musi być w kilku płaszczyznach, w tym bezpieczeństwo ludzi
(zatrudnionych, mieszkańców okolicznych), bezpieczeństwo środowiska, bezpieczeństwo
ruchowe zakładu itp.
Przykłady rozwiązań bezpiecznych:
i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do min. 850 oC, co jest
doprowadzeniu powietrza. Palniki rozruchowo-wspomagające będą używane podczas fazy
202
wygaszania procesu spalania odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać
zakończona przy ściśle określonej temperaturze spalin, przy której można dopiero wstrzymać
podawanie ostatniej partii odpadów.
W założeniu budowy dwóch identycznych linii spalania jest zwiększenie bezpieczeństwa
w przypadku awarii lub planowanego remontu jednej z nich. Wyłączenie z eksploatacji jednej
linii, w przypadku funkcjonowania ZTPOK jako instalacji o dwu liniach technologicznych
(z uwzględnieniem możliwego przeciążenia), wymagać będzie awaryjnego „przechowania”
mniej niż połowy strumienia dziennego odpadów. W przypadku planowego postoju, należy
w pierwszej kolejności wykorzystać możliwości buforowe bunkra odpadów.
Nie przewiduje się wyłączenia obu linii jednocześnie (niezwykle małe prawdopodobieństwo
konieczności wyłączenia obu linii jednocześnie). Z uwagi na fakt, iż nie przewiduje się
możliwości okresowego składowania odpadów po np.: belowaniu (z uwagi na
niewystarczającą wielkość terenu - działki)
Rezerwowy agregat niskiego napięcia umożliwi zasilanie instalacji, stanowiąc jej
zabezpieczenie w przypadku jednoczesnej utraty zasilania z lokalnej sieci i turbogeneratora.
Rozruch agregatu będzie automatyczny przy braku napięcia. Przewidziane są niezbędne
blokady uniemożliwiające równoległą pracę agregatu i zasilania z sieci. Parametry
rezerwowego zasilania zostaną podane przez dostawcę technologii.
W przestrzeni bunkra powinny być zainstalowane cyfrowe kamery termowizyjne w stropie
bunkra, które monitorować będą w określonym cyklu powierzchnię warstwy odpadów
w bunkrze. System automatycznego gaszenia musi być tak zaprojektowany, by po jego
uruchomieniu można było powierzchnię składowanych odpadów pokryć warstwą piany.
Gaszenie wodą daje – jak pokazały doświadczenia – niedostateczne rezultaty a ponadto przy
gaszeniu pianą unika się dodatkowego zwiększania wilgotności odpadów przed ich
spaleniem.
Instalacja oczyszczania spalin stanowiąca najważniejszy blok instalacyjny ZTPOK będzie
opomiarowana, mierzy się zarówno parametry techniczne takie jak np. temperatura, ciśnienie
jak i środowiskowe stężenia i natężenie czynników chemicznych. Instalacja odprowadzania
spalin, począwszy od kotła po wentylator wyciągowy znajdujący się za ostatnim stopniem
oczyszczania spalin, będzie pracowała na podciśnieniu tak, aby w przypadku powstania
nieszczelności spaliny nie wydostawały się na zewnątrz.
Planuje się, że bunkier odpadów wykonywany będzie jako „szczelna wanna” zagłębiona
w terenie tak, aby wjazd samochodów dostawczych do hali rozładunkowej mógł się odbywać
z poziomu terenu otaczającego instalacje ZTPOK. Odciek z wanny kierowany jest na
oczyszczalnie ścieków, a po oczyszczeniu woda służy do gaszenia żużla.
Piec i kocioł będą wyposażone w odpowiednia aparaturę pomiarową, tak aby umożliwić
kontrolę i utrzymanie wymaganych parametrów procesu spalania. W ZTPOK prowadzony
203
będzie ciągły i okresowy monitoring wielkości emisji. Równocześnie będzie prowadzona
w sposób ciągły kontrola parametrów procesu spalania oraz parametrów pracy instalacji.
ZTPOK będzie wyposażony w zaawansowany system kontroli spalania, w tym
monitorowania procesu spalania, temperatury spalania na ruszcie, system kontroli dystrybucji
powietrza pierwotnego i wtórnego dostarczanego do wszystkich stref rusztu
ZTPOK będzie wyposażony w automatycznie działający system wygaszania rusztu dla
sytuacji awaryjnych np.: pożaru lub przekroczenia emisji substancji niebezpiecznych, wraz
z systemem wycofania rusztu z komory paleniska.
W powyższym rozdziale przedstawiono tylko wybrane przewidywane rozwiązania
zabezpieczające instalację. W poszczególnych rozdziałach przedstawiono wszystkie możliwe
zabezpieczenia w tym uwzględniające awarie przemysłowe.
204
8. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA
OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO
ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
NA ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA
OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16
KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY
8.1. Warunki klimatyczne
Klimat Rudy Śląskiej w dużej mierze przynależy ( regionalizacja W. Wiszniewski,
W. Chełkowski 1986) do regionu Wyżyny Śląsko-Częstochowskiej, w obrębie której ścierają
się różnorodne masy powietrza: podzwrotnikowe napływające przez bramę Morawską,
kontynentalne, arktyczne a także wilgotne oceaniczne.
Ruda Śląska nie posiada własnej stacji obserwacyjnej. Opisane dane dotyczą wieloletnich
obserwacji temperatury posterunków. Katowice i Czekanów, a także Halemba, Katowice,
Lipiny, Mikołów, Murcki, Bytom (stacje rejestracji opadów).
Teren lokalizacji ZTPOK położony jest w zachodnio-środkowej części Rudy Śląskiej na
terenie Śląskiego Parku Przemysłowego w dzielnicy Ruda.
Warunki klimatyczne określa się poprzez tzw. elementy klimatyczne, do których zalicza się
zachmurzenie i nasłonecznienie oraz wynikające z elementów klimatycznych temperaturę
powietrza, wilgotność powietrza i opady, oraz wiatry.
Parametry charakteryzujące klimat Rudy Śląskiej:
• Liczba dni pochmurnych z pokryciem co najmniej 6/8 wynosi 188, w tym dni z mgłą 56,
Występuje znaczne zróżnicowanie warunków termicznych w ciągu doby, występują inwersje
powodujące powstawanie mgieł i zastoin powietrza.
• Średnie nasłonecznienie rzeczywiste (wg atlasu klimatu województwa śląskiego) wynosi
średnio ok. 1300-1400 godzin na rok.
• Średnie roczne temperatury powietrza wynoszą : 7,70C w Katowicach do 7,90C
w Czekanowie, Skrajne temperatury od -33,30C w miesiącu styczniu w Katowicach do
36,90C w sierpniu. Liczba dni o temperaturze poniżej 00C wynosi 60dni, a powyżej 150C od
90 do 100dni. Najchłodniejszym miesiącem jest styczeń ( średnio -3,10C w Katowicach
i 2,70C w Czekanowie), a najcieplejszym miesiącem jest lipiec ( średnio 17,60C
w Katowicach i 17. 0C w Czekanowie),
• Wilgotność średnioroczna ( posterunek Makoszowy) wynosi 79%, przez cały rok
występują niekorzystne warunki wilgotności względnej powietrza sprzyjające konwersji
zanieczyszczeń powietrza (przekraczanie progu 70%),
• Średnie roczne sumy opadów są bardzo zróżnicowane. Poniżej podano sumy opadów
z najbliżej działki ZTPOK, a mianowicie posterunku Halemba:
Średnie wieloletnie: 769mm
205
Największe wartości opadów występują w miesiącu lipcu: 110mm
Najmniejsze wartości opadów występują w miesiącu lutym: 37 mm
Największa liczba dni z opadem występuje w miesiącach zimowych (od grudnia do marca),
ale są to opady o znacznie mniejszej wydajności niż w okresie letnim.
• Wiatry o kierunku dominującym to wiatry południowo-zachodnie( (19,9% w Katowicach
i 18,4% w Czekanowie – powiat tarnogórski). Wiatry z kierunków :
- północno –wschodniego do południowo zachodniego stanowią 50,2% w Katowicach
i 45,5% w Czekanowie.
- południowego i południowo-wschodniego stanowią 16,1% w Katowicach i 15%
w Czekanowie.
Wiatry są najczęściej słabe i umiarkowane. Średnioroczne prędkości 3,5m/s w Katowicach
i 2,6 w Czekanowie. Ważną cechą klimatu Rudy Śląskiej jest znaczna częstotliwość
występowania cisz; liczba dni z ciszą ok.50 i wpływa niekorzystnie na stan zanieczyszczenia
powietrza.
8.2. Jakość powietrza
Na terenie Rudy Śląskiej zlokalizowanych jest szereg zorganizowanych i niezorganizowanych
źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza. Zorganizowane źródła emisji zanieczyszczeń to
w szczególności wysokie źródła punktowe – kominy, wprowadzające do powietrza
zanieczyszczenia, które są wynikiem spalania paliw w celach grzewczych i na potrzeby
technologiczne – kotłownie i piece, a także szereg źródeł zanieczyszczeń z różnorodnych
procesów technologicznych. Ponadto do istotnych źródeł zanieczyszczeń, które mają wpływ
na stan powietrza w Rudzie Śląskiej należy emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw
w pojazdach samochodowych.
Uciążliwymi dla mieszkańców źródłami zanieczyszczeń powietrza, w szczególności
w przypadku starej zabudowy zwartej i zabudowy jednorodzinnej na obszarach w których
brak jest sieci ciepłowniczej, są indywidualne kotły grzewcze. Stosuje się tam indywidualne
systemy ogrzewania, które zasilane są gazem, olejem opałowym lub paliwem stałym –
węgiel, koks. Całościowy udział źródeł emisji niezorganizowanej w ogólnej emisji
szacowany jest jako znaczący, ale nie jest on sprecyzowany ilościowo, ze względu na
charakter i rozproszenie źródeł niepunktowych.
Największy udział w emisji zanieczyszczeń, stanowią substancje pochodzące przede
wszystkim z procesów spalania energetycznego. Są to: tlenki azotu tlenki azotu (NO,NO2),
dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO) i pyły. W wyniku eksploatacji środków transportu
największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO,NO2)
i benzen (C6H6).
206
8.3. Geomorfologia
Ruda Śląska położona jest wg podziału fizyczno-geograficznego (J.Kondracki 1988) na
obszarze Wyżyny Śląsko-Dąbrowskiej, makroregionu Wyżyny Śląskiej.. Teren miasta
znajduje się w obrębie mniejszej jednostki, która jest częścią Wyżyny Śląskiej a mianowicie
Wyżyny Katowickiej.
Wg podziału geomorfologicznego Ruda Śląska położona jest na Płaskowyżu BytomskoKatowickim. W rejonie Rudy Śląskiej rzeźba Wyżyny Katowickiej przybiera postać garbów
o spłaszczonych wierzchowinach (300-320m n.pm) rozdzielonych licznymi obniżeniami,
które utworzyły się na liniach uskokowych.
Przedmiotowy obszar, na którym zlokalizowano ZTPOK usytuowany jest w obrębie jednostki
geomorfologicznej Dolina Czerniawki o przebiegu SEE na NWW.
Lokalnie jednak (i ma to miejsce na przedmiotowym obszarze) pierwotna rzeźba terenu
została przekształcona działalnością człowieka, która polegała na płytkiej eksploatacji węgla,
co spowodowało powstanie licznych deformacji terenu, a następnie po zaniechaniu
eksploatacji wyrównywanie powstałych zagłębień gruntami antropogenicznymi.
207
8.4. Budowa geologiczna
Budowę geologiczna terenu miasta ilustruje poniższa mapa
Rysunek 8.1 Mapa Geologiczna bez utworów czwartorzędowych
Źródło: Opracowanie Ekofizjograficzne wykonane do Planu Zagospodarowania Przestrzennego
miasta Ruda Śląska
Obszar miasta Ruda Śląska położony jest w obrębie Niecki Górnośląskiej , która zbudowana
jest ze skał górnokarbońskich. Skały karbonu występują zwykle pod pokrywą struktur
młodszych – triasowych, trzeciorzędowych, czwartorzędowych. Lokalnie odsłaniają się na
powierzchni warstwy triasowe (wykształcone jako iły, piaski, żwiry i margle, wapienie
krystaliczne) i trzeciorzędowe mioceńskie (wykształcone jako iły, iły margliste, iłołupki
208
z wkładkami piasków, żwirów i tufitów) które stwierdzone zostały w południowej części
miasta (KWK Bielszowice, KWK Halemba); zalegają warstwami o różnej miąższości (od 0
do 200m). Generalnie miąższość wzrasta z zachodu na wschód.
Utwory czwartorzędowe występują na powierzchni niemal całego miasta ( za wyjątkiem
lokalnych wychodni karbonu). Osady czwartorzędowe związane są z plejstoceńską
akumulacją wodno-lodowcową i lodowcową, a także holoceńską akumulacją rzeczną oraz
współczesnymi osadami antropogenicznymi.
Miąższość utworów czwartorzędowych na terenie Rudy Śląskiej jest zróżnicowana i wynosi
od 0-100m. Największe miąższości występują w dolinach rzek. Pod względem litologicznych
plejstocen tworzą osady morenowe wykształcone w postaci iłów, glin, piasków i żwirów,
holocen tworzą osady aluwialne w postaci piasków drobnoziarnistych i pylastych oraz mułu,
występujące często na powierzchni grunty antropogeniczne (nasypy, hałdy) zbudowane są
najczęściej z odpadów kopalnianych i gruzu budowlanego.
Przedmiotowy teren jest położony w obrębie antykliny Zabrza, która jest częścią Siodła
Głównego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Tektonika jest jednym z głównych
czynników, które miały wpływ na ukształtowanie morfologiczne terenu i budowę
geologiczną. Uskokowa tektonika spowodowała, że najwyżej położone obszary występujące
na wychodniach utworów karbońskich nie są przykryte młodszymi utworami. Natomiast
powstałe w wyniku eksploatacji węgla obniżenia terenu są wypełnione prze grunty
antropogeniczne. Orientacyjny opis budowy geologicznej terenu, w obrębie którego
zlokalizowano ZTPOK przeprowadzono głównie na podstawie dokumentacji geologicznoinżynierskiej dla drogi „N-S” odcinek od ul.1Maja do ul. Bukowej. Pełna dokumentacja
hydrogeologiczna i geologiczno-inżynierska zostanie sporządzona na etapie przygotowania
projektu budowlanego, kiedy będzie znane szczegółowe usytuowanie poszczególnych
obiektów ZTPOK i ich parametry.
Najbliższy teren rozpoznany pracami wiertniczo-geologicznymi jest położony wzdłuż
wschodniej granicy terenu Śląskiego Parku Przemysłowego. Od powierzchni terenu (rejon
otworów 3-5) zalegają grunty antropogeniczne (przerobiona skała płona z urobku kopalni,
może zwierać także domieszki żużla oraz gruz budowlany), które zostały celowo nawiezione
w ramach prac rekultywacyjnych na terenach zagospodarowywanych po likwidacji KWK
Wawel. Nasyp powstawał bez kontroli zagęszczenia. Litologicznie są to łupki częściowo
zlasowane i piaskowce. Miąższość utworzonej hałdy jest bardzo zmienna. W rejonie
projektowanej drogi na odcinku m. otworami 3-5 wynosi 4,5 m do 16,8m, a w otworze maleje
do 0,8m. Jest to rejon płytkiej eksploatacji węgla w pokładzie 405.
W podłożu pod warstwą gruntów nasypowych występują osady karbonu (warstwy rudzkie)
wykształcone w postaci zwietrzałych piaskowców i łupków z domieszką węgla. W dalszej
części, bardziej na południe (otwór nr 6 zlokalizowany już poza terenem działki, na której
projektuje się lokalizacje ZTPOK) pod cienką warstwą gruntów antropogenicznych występują
kilkumetrowej miąższości płaty rodzimych osadów czwartorzędowych wykształconych
w postaci glin piaszczystych zwięzłych oraz piasków drobnych i średnich.
209
Teren lokalizacji ZTPOK jest całkowicie nierozpoznany pod względem warunków
litologicznych występujących w podłożu projektowanej instalacji. Ze względu na
przewidywaną zmienność ukształtowania pierwotnego terenu (przed wykonaniem prac
rekultywacyjnych) i wykształcenia litologicznego warstw podłoża problem wymaga
wyjaśnienia poprzez wykonanie szczegółowych badań.
Rysunek 8.2 Lokalizacje wykonanych w pobliżu otworów wiertniczych i przebieg Trasy
N-S
210
Rysunek 8.3 Lokalizacje wykonanych otworów wiertniczych
211
Profile litologiczne otworów 3-6
Otw. Nr 3 rz. 309,34 m n.p.m.
0,0 - 16,8 m – nasyp ( odpady kopalniane, gruz ceglany, barwa c. szara) czwartorzęd
_____________________________________________________________________
16,8 –18,0 m – wietrzelina łupka ilastego, barwa czarna
karbon
W przewierconych utworach nie stwierdzono występowania zwierciadła wody i sączeń.
Otw. Nr 4 rz.311,76 m n.p.m.
0,0 – 5,0m nasyp ( odpady kopalniane, gruz ceglany, barwa czarna) czwartorzęd
W przewierconych utworach nie stwierdzono występowania zwierciadła wody i sączeń.
Otw. Nr 5. rz.312,61 m.n.p.m.
0,0 – 4,5m – nasyp (odpady kopalniane, gruz ceglany, barwa szara i czarna)czwartorzęd
_____________________________________________________________________
4,5 – 5,6 m wietrzelina łupka ilastego + węgiel kamienny, barwa szaro-żółta; karbon
5,6 – 6,7 m węgiel kamienny przewarstwiony łupkiem, barwa czarna
6,7 – 8,0 m wietrzelina łupka ilastego
W przewierconych utworach nie stwierdzono występowania zwierciadła wody i sączeń
Otw. Nr 6 rz. 311,40 m n.p.m.
0,0 – 0,7 m – nasyp ( gleba, piasek, glina, odpady kopalniane,
barwa ciemno szara)
czwartorzęd
0,7 – 1,4 m wietrzelina gliniasta ciemnożółta ;
karbon
1,4 - 3,7 m wietrzelina łupka ilastego ciemnożółta
3,7 – 4,3 m węgiel kamienny
4,3 - 5,0 m wietrzelina łupka ilastego szara
W przewierconych utworach nie stwierdzono występowania zwierciadła wody i
sączeń
8.5. Zjawiska geodynamiczne
Miasto Ruda Śląska znajduje się w obrębie siodła głównego jednostki geologicznej zaliczanej
do regionu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) o szczególnie dużym zagrożeniu
tąpaniami. Rejony, gdzie koncentruje się większość wstrząsów można wiązać z rejonami
prowadzonej eksploatacji ; ogniska wstrząsów posuwają się zgodnie z postępującym frontem
eksploatacji.
212
Wpływy prowadzonych w minionych latach eksploatacji złóż węgla kamiennego analizowane
są na podstawie pomiarów geodezyjnych w założonej sieci obserwacyjnej. Określenie
wpływu eksploatacji na terenie zlikwidowanej kopalni Wawel, która znajdowała się na terenie
obecnego Śląskiego Parku Przemysłowego (ŚPP) jest trudne z uwagi na brak informacji.
Kopalnia została postawiona w stan likwidacji w roku 1995, część zakładów kopalni została
włączona do KWK Pokój. W roku 2004 został utworzony Rudzki Inkubator
Przedsiębiorczości o powierzchni 60ha; obszar ten później został włączony w obszar
Śląskiego Parku Przemysłowego.
Teren dawnej kopalni i koksowni Wawel został poddany pracom rekultywacyjnym. Faktem
jest, że w wyniku eksploatacji złóż węgla kamiennego na powierzchni terenu powstają
deformacje ciągłe typu niecki osiadań oraz deformacje nieciągłe typu progi oraz uskoki.
Odkształcenia poziome terenu w części obszaru miasta zaliczono do I, II i III kategorii
górniczej. (Prognoza oddziaływania na środowisko Miejscowego Planu zagospodarowania
Przestrzennego dla miasta Ruda Śląska z roku 2005).
Na mapach górniczych KWK „Pokój” zaznaczono w niewielkiej odległości od planowanej
lokalizacji ZTPOK (ok. 100m) na S dwa rozgałęzienia uskoku Saara o przebiegu
równoleżnikowym o zrzucie ok. 100m na południe. Na mapie tej zaznaczono także w formie
izolinii kategorie deformacji terenu. Wynika z nich, że przedmiotowy teren leży poza linią
graniczną I kategorii deformacji terenu (ale w pobliżu, ponieważ linia ta została wyznaczona
na E od projektowanej trasy drogowej N-S).
8.6. Warunki geologiczne
Teren Śląskiego Parku Przemysłowego, w obrębie którego znajduje się lokalizacja ZTPOK
posiada nierozpoznane warunki geologiczno-inżynierskie. Na podstawie ogólnych informacji
zawartych w Opracowaniu Ekofizjograficznym dla miasta Ruda Śląska i materiałów
archiwalnych stwierdzić można, że jest to obszar, który posiada złożone i trudne warunki
geologiczno-inżynierskie. Jest to teren zlikwidowanej kopalni węgla kamiennego Wawel.
Eksploatacja prowadzona była z pokładów znajdujących się na głębokości 60-100m,
a w niektórych miejscach na głębokości nawet mniejszej niż 60m. W ostatniej dekadzie
teren ten został zrekultywowany poprzez nadsypanie. Nasypy są różnej miąższości.
Według badań wykonanych dla trasy drogi N-S (która wyznaczona została w pobliżu
wschodniej granicy działki ZTPOK) a także wywiadu terenowego w Zakładach CarboEnergia i Kopalni Węglowej „Pokój” nasypy zbudowane są z odpadów kopalnianych
(rozdrobnione łupki , piaskowce i ich zwietrzelina), oraz gruzu budowlanego; powstały jako
nasypy niekontrolowane, brak więc danych dotyczących ich zagęszczenia i własności.
Miąższość tych gruntów jest bardzo zmienna (od kilku do kilkunastu metrów), a skład
litologiczny bardzo niejednorodny.
213
Mapa załączona do opracowania ekofizjograficznego „Uwarunkowania górnicze w mieście
Ruda Śląska” nie określa przedmiotowego terenu lokalizacji ZPTOK jako zagrożony
odkształceniami. Wg tej mapy teren lokalizacji ZTPOK leży poza terenem, do którego
przypisane są kategorie górnicze deformacji terenu. Jednak ze względu na prowadzoną przed
laty eksploatację węgla kamiennego z pokładów zalegających płytko pod powierzchnią terenu
(ok.60mp.p.t. a nawet płycej), braku danych odnośnie ukształtowania powierzchni terenu
przed kształtowaniem nasypu, a także ze względu na rangę obiektu, problem ten powinien być
szczegółowo wyjaśniony na etapie projektowania inwestycji poprzez wykonanie opinii
górniczo-geologicznej, wykonanej przez K.W. Pokój. Opinia ta określi m.in. kategorię
deformacji górniczej terenu lokalizacji ZTPOK.
Stwierdzić należy, że nasypy niekontrolowane są bardzo niejednorodne i na ogół słabo
skonsolidowane, wskutek czego nie stanowią kwalifikowanego podłoża budowlanego.
Rozprzestrzenienie, wykształcenie, miąższość nasypów, a także wykształcenie podłoża
rodzimego na terenie obszaru przeznaczonego pod budowę ZTPOK powinna być
przedmiotem szczegółowych badań.
Na podstawie wstępnego rozeznania podłoża terenu przeznaczonego na lokalizację ZTPOK
zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw wewnętrznych i Administracji z dnia 24
września 1998r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów
budowlanych (Dz.U.98.126.839) ze względu na:
• posadowienie obiektów ZTPOK w skomplikowanych warunkach gruntowych
(występowanie w podłożu warstw gruntów niejednorodnych, zmiennych genetycznie
i litologicznie, szczególnie niekontrolowanych nasypów), na terenach wcześniejszej
eksploatacji górniczej,
• brak danych odnośnie występowania wód gruntowych,
• konieczność określenia warunków geotechnicznych i hydrogeologicznych
składowiska odpadów,
• popiołów i żużli powstałych w procesie termicznej utylizacji odpadów,
• rangę obiektu ( brak doświadczeń krajowych w projektowaniu i budowie spalarni
odpadów komunalnych),
zakwalifikowano omawiany obszar jako posiadający trudne i złożone warunki gruntowe do
III kategorii geotechnicznej (wg Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 24 września 1998r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków
posadowienia obiektów budowlanych (Dz.U.98.126.8390). Powyższa kwalifikacja skutkuje
koniecznością opracowania geotechnicznych warunków posadowienia w formie dokumentacji
geologiczno – inżynierskiej, której zakres określa Rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 14 października 2005 Dz.U. nr 201poz.1673.
Dokumentacja ta powinna także uściślić warunki hydrogeologiczne dla podłoża obiektów
ZTPOK i składowiska żużla i popiołu.
214
Ustalenie warunków hydrologicznych i geologicznych zostanie przeprowadzone na etapie
ponownej oceny oddziaływania na środowisko dla realizacji inwestycji polegającej na
budowie zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych dla Górnośląskiego
Obszaru Metropolitalnego na etapie pozwolenia na budowie.
Dokumentacja w konsekwencji przedstawić powinna wskazania dotyczące:
- sposobów racjonalnego posadowienia obiektów ZTPOK, z uwzględnieniem także
warunków hydrogeologicznych,
- warunków składowania odpadów powstałych w wyniku termicznej utylizacji odpadów
komunalnych.
8.7. Hydrografia
Obszar Rudy Śląskiej znajduje się na terenie dwóch dorzeczy I-go rzędu a mianowicie rzeki
Wisły i rzeki Odry. Przedmiotowy teren położony jest na obszarze dorzecza Odry poprzez
dopływ o nazwie Kłodnica. Prawobrzeżnym dopływem Kłodawy jest rzeka Czarniawka, która
płynie z NEE na SWW w pobliżu ( w odległości ok.50-100m) północnej granicy Śląskiego
Parku Przemysłowego, następnie zmienia kierunek na NS. Obszarem źródłowym są dwa
stawy położone ok.280m na E od szybu „Elżbieta” K.W.K.”Wawel”. Rzeka Czarniawka
odprowadza wody deszczowe, ścieki miejskie oraz wody dołowe z kopalni „Pokój”
i „Bielszowice”, następnie w pobliżu ul. Zajęczej przekracza granice miasta zmieniając nieco
swój kierunek na zachodni; uchodzi do rzeki Kłodnica poza granicami miasta Ruda Śląska.
Rzeka posiada charakter drenujący.
Na rzece Czarniawce w obrębie miasta Ruda Śląska nie są prowadzone obserwacje
hydrologiczne i administrator cieku (Śląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych
w Gliwicach) nie posiada szczegółowych danych. Brak również danych odnośnie jakości
wód, ponieważ ciek ten nie jest objęty monitoringiem WIOŚ.
Na terenie lokalizacji ZTPOK, ani też w pobliżu nie występują żadne cieki ani tez zbiorniki
powierzchniowe. Najbliższe powierzchniowe zbiorniki (są to stawy, osadniki lub obniżenia
lokalne wypełnione wodą ) znajdują się w odległości kilkuset metrów( co najmniej 200m).
Teren nie jest położony na obszarze bezpośredniego zagrożenia powodzią (Studium
określające obszary bezpośredniego zagrożenia powodzią dla obszarów nieobwałowanych
w zlewniach dopływów górnej Odry. Zlewnia rzeki Kłonicy.- opracowanie Zakładu IMGW
O/Wrocław ).
Jakość wód powierzchniowych
Woda w analizowanych na terenie miasta (poza terenem lokalizacji ZTPOK) przekrojach
badawczych jest złej jakości. zła. Brak danych odnośnie jakości wód powierzchniowych
w pobliżu lokalizacji ZTPOK.
215
8.8. Warunki hydrogeologiczne
Ruda Śląska jest zlokalizowana w subregionie górnośląskim, który jest częścią ŚląskoKrakowskiego regionu hydrogeologicznego. Przedmiotowy teren ( i cały obszar miasta) jest
położony poza obszarem chronionym zbiorników wód podziemnych.
W profilu hydrogeologicznym miasta Ruda Śląska wyróżnia się piętra wodonośne
przynależne do karbonu, triasu, trzeciorzędu i czwartorzędu.
Poziom karboński: utworami wodonośnymi są silnie spękane i słabo przepuszczalne
piaskowce. Zasilanie tego poziomu następuje prawdopodobnie przez infiltracje wód
opadowych w rejonach, gdzie nadkład posiada małą miąższość lub przez lokalnie
występujące wychodnie. W utworach wiertniczych wykonanych dla potrzeb projektu trasy
drogi N-S (ale poza terenem działki ZTPOK) stwierdzono występowanie wód o charakterze
naporowych w obrębie spękań i szczelin utworów karbońskich. W utworach karbońskich
występują warstwy wodonośne drenowane prze wyrobiska górnicze związane z piaskowcami
warstw rudzkich a także wody szczelinowe związane ze strefami spękań uskokowych.
Zasilanie warstw karbońskich następuje na wychodniach warstw piaskowcowych a także
systemem spękań i szczelin.
216
Rysunek 8.4 Mapa warunków występowania, użytkowania, zagrożenia i ochrony
zwykłych wód podziemnych GZW i jego obrzeżenia.
Należy również nadmienić, ze wieloletnia eksploatacja węgla spowodowała zaburzyła
naturalne warunki hydrogeologiczne; długoletnie odwodnienia spowodowały częściowe
sczerpanie zasobów dynamicznych i statycznych a także wytworzenie sztucznych poziomów
spowodowanych odwadnianiem. Obecnie, po zakończeniu eksploatacji KWK „Wawel”
warunki hydrogeologiczne w warstwach rudzkich kształtują się inaczej, niż pierwotnie. Brak
danych na szczegółowy opis tego zjawiska.
• Poziom triasowy: utworami wodonośnymi są warstwy wapieni i dolomitów i słabo
zwięzłe piaskowce (występują na południu miasta poza przedmiotowym terenem
rozpatrywanym jako lokalizacja ZTPOK),
• Poziom trzeciorzędowy związany jest z mioceńskimi iłami, piaskami , łupkami
i gipsami. Pełni głównie funkcję izolacyjną i występuje w południowej części miasta.
poza przedmiotowym terenem rozpatrywanym jako lokalizacja ZTPOK,
217
• Poziom czwartorzędowy występuje na całym obszarze miasta, i związany jest
z występowaniem utworów piaszczysto-żwirowych.
Poziom ten ma charakter lokalny i jest nieciągły, co jest konsekwencją zmienności pionowej
i wykształcenia litologicznego. Zasilanie jest bezpośrednie przez infiltracje wód opadowych.
Przedmiotowy teren znajduje się poza obszarem GZWP 331 – Dolina kopalna rzeki Górna
Kłodnica. W obrębie utworów czwartorzędowych występują dwa poziomy wodonośne:
I poziom związany z piaskami i pyłami leżącymi na glinach zwałowych na głębokości
0-5m p.p.t
II poziom związany z piaskami i żwirami wypełniającymi doliny rzek.
Obydwa w/w poziomy wodonośne leżą poza terenem ZTPOK.
Brak informacji odnośnie występowania wód gruntowych na przedmiotowym terenie., ale nie
można wykluczyć występowania wód zawieszonych w obrębie nasypów i stropowej części
warstw karbonu.. W otworach 3-6 nie stwierdzono występowania wód podziemnych.
Jakość wód podziemnych
Na podstawie dostępnych informacji zawartych w raportach WIOŚ i zawartych
w opracowaniu ekofizjograficznym dla Planu Zagospodarowania Przestrzennego miasta
można stwierdzić, ze wody podziemne północnej i środkowej części miasta (a więc także
dotyczy przedmiotowego terenu ZTPOK) nie spełniają żadnych kryteriów ilościowych
i jakościowych, by można je było uznać za poziom użytkowy.
8.9. Aktualne ukształtowanie terenu
Pierwotna rzeźba terenu, na którym zlokalizowano ZTPOK została nieodwracalnie zmieniona
przez działalność górniczą. W obecnym ukształtowaniu terenu dominują formy
antropogeniczne a mianowicie hałdy i nasypy, które są efektem prac likwidacyjnych
a następnie rekultywacyjnych po dawnej eksploatacji węgla kamiennego kopalni „Wawel”.
Kopalnia ta była jedną z najstarszych kopalni węgla na terenie Górnośląskiego Okręgu
Przemysłowego ( zatwierdzone nadanie pochodzi z roku 1752 jako kopalnia „Brandenburg”).
Najbliższą kopalnią węgla kamiennego, która prowadzi aktualnie wydobycie jest kopalnia
„Pokój”. Obszar górniczy znajduje się na południe od lokalizacji ZTPOK i położony jest
w obrębie filarów ochronnych dla obiektów budowlanych i przemysłowych, co narzuca
określone rygory w zakresie systemów eksploatacji, ochrony powierzchni przed szkodami
górniczymi i niedopuszczeniem do dalszej degradacji środowiska. Kopalnia w obecnym
kształcie organizacyjnym działa od 1 lipca 1995 roku; Zakład górniczy KWK Wawel został
postawiony w stan likwidacji przez połączenie z KWK „Pokój”. Aktualnie (dane ze strony
internetowej kopalni „Pokój”) posiada czynny obszar wydobycia 3.1 km2 (przy obszarze
górniczym o powierzchni 23,48km2).
218
Rysunek 8.5 Mapa aktualne granice obszarów górniczych na terenie Rudy Śląskiej.
Źródło: Opracowanie Ekofizjograficzne do Planu Zagospodarowania Przestrzennego Rudy Śląskiej
Wpływy dokonanej eksploatacji na powierzchnie terenu analizuje się na podstawie pomiarów
geodezyjnych linii obserwacyjnych i sieci punktów rozporowych. Dokładny rozkład
przestrzenny deformacji powstałych w wyniku całego czasu prowadzonej eksploatacji nie jest
znany (różny czas rozpoczęcia pomiarów i częste niszczenie punktów pomiarowych).
Określenie wpływu eksploatacji zlikwidowanej kopalni Wawel jest szczególnie trudne ze
względu na brak informacji. Teren pierwotny został silnie zaburzony, powstały liczne
zagłębienia. Pierwotna rzeźba terenu została zmieniona przez formy antropogeniczne
a mianowicie hałdy i nasypy .
219
W okresie ostatnich kilku lat przeprowadzone zostały prace rekultywacyjne (działalność
wydobywcza kopalni została zakończona w roku 2001; teren został nadsypany gruntem
antropogenicznym.—głównie odpadami kopalnianymi i gruzem budowlanym.
Analiza geologicznych materiałów archiwalnych (dokumentacja geologiczno-inżynierska dla
terenu przeznaczonego pod budowę odcinka trasy „N-S” od ul 1 Maja do ul. Kokota
w Rudzie Śląskiej – wykonawca PHU GEOPOL – Katowice roku 2008) wskazuje, że wzdłuż
projektowanej trasy drogowej N-S na odcinku od ul. 1 Maja a ul. Hallera zalegają nasypy
miąższości od kilku do kilkunastu metrów.
Aktualne rzędne terenu, na którym zlokalizowano trasę drogi (między otworami 3-6)
przyjmują wartości w przedziale 309-312 m n.p.m.
8.10. Gleby i użytkowanie gruntów
Na terenie miasta Ruda Śląska doszło do zakłócenia warunków glebowych w wyniku
działalności człowieka, w szczególności na terenie ZTPOK, gdzie działały liczne zakłady
przemysłowe, kopalnia węgla Wawel i koksownia Wawel. Naturalne wartości gleb uległy
degradacji, same gleby zostały wyeliminowane i zastąpione przez grunty antropogeniczne.
Z danych IETU (Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach) wynika, że
na terenie miasta Ruda Śląska powierzchniowa warstwa gruntu podobnie jak gleb jest
zanieczyszczona metalami ciężkimi (cynkiem, ołowiem, kadmem), występują ponadto bardzo
wysokie zawartości związków organicznych, a mianowicie wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych, węglowodorów benzolowych i fenoli. Zawartości niektórych
z tych związków, np. naftalenu, fenantrenu, benzo(α)antracenu przekraczają ilości
dopuszczalne dla terenów przemysłowych.
Znaczne powierzchnie Śląskiego Parku Przemysłowego zostały przykryte przez nasypy
antropogeniczne. Są to głównie odpady kopalniane wymieszane z gruzem budowlanym
Tło geochemiczne gruntów występujących w podłożu projektowanej trasy drogi N-S
oceniono (PHU GEOPOL Łódź 2008) w oparciu o wyniki badań chemicznych zawartości
substancji ropopochodnych i metali.
Ocenę jakości gruntów oparto o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września
2002r. w sprawie jakości gleby i standardów jakości ziemi. Grunty zalegające na obszarze
przewidywanej lokalizacji ZTPOK należą do grupy C (tereny przemysłowe). Oznacza to, że
grunty podłoża nie mogą zawierać substancji ropopochodnych i metali w zawartościach
przekraczających dopuszczalne stężenia dla gruntów grupy C.
Można wstępnie założyć, że nasypy zalegające na terenie projektowanego ZTPOK posiadają
zbliżone własności do gruntów nasypowych zalegających na trasie projektowanej drogi N-S ,
na odcinku przebiegającym w pobliżu lokalizacji ZTPOK.
220
Na podstawie wykonanych (dla podłoża trasy drogi) badań stwierdzono, że na 11 pobranych
próbek (jedna z próbek pobrana była z głębności 16,0-16,3 m p.p.t nasypu w otworze 3, który
wykonany został najbliżej przedmiotowej działki) jedno badanie wykonane na próbce
z otworem Nr 3 wykazało ponadnormatywna zawartość benzyny dopuszczalnej dla gruntów
grupy C w wysokości 911 mg/kg s.m. Pozostałe próbki zawierają benzyny, oleje mineralne,
węglowodory aromatyczne, metale ciężkie (As, Ba, Cr, Zn, Sn, Cd, Co, Cu, Mo, Ni, Pb, Hg)
w stężeniach odpowiadających wymogom stawianym gruntom grupy C czyli terenów
przemysłowych ( a także gruntom grup A i B o wyższych wymogach). Problem ten wymaga
szczegółowego wyjaśnienia na podstawie badań, które powinny być przeprowadzone
w ramach prac określających warunki geotechniczne podłoża terenu wyznaczonego na
lokalizację ZTPOK.
8.11. Flora i fauna
Na terenie Rudy Śląskiej spotykamy głównie zieleń miejską, którą stanowią parki miejskie
i aleje drzew wzdłuż ulic miasta. Ponadto w północnej części Rudy nad stawem odnaleźć
można zbiorowiska roślin szuwarowych: trzcinę pospolitą i pałki wąsko- i szerokolistną oraz
wodnych: rzęsy wodnej i rdestnicy pływającej.
W sąsiedztwie doliny Bytomki, na trenach użytkowanych przez ludzi, rozwijają się łąki
wilgotne i świeże. Łąki te charakteryzują się bujną warstwą zielną, w której najczęściej
spotkać można: ostrożeń łąkowy, krwiściąg lekarski, knieć błotną. W miejscach o mniejszej
wilgotności rozwijają się kępy traw: rajgras wyniosły, tymotka łąkowa, tomka wonna,
kłosówka wełnista oraz byliny: chaber łąkowy, firletka poszarpana, komonica zwyczajna.
Na terenie Rudy napotkać można łąkowe zbiorowiska ruderalne złożone z ekspansywnych
gatunków, których głównymi reprezentantami są: nawłoć kanadyjska i trzcinnik piaskowy.
Napotkać tu można również liczne gatunki zwierząt, w tym ptaków lęgowych m.in. łabędź
niemy, głowienka, myszołów, kuropatwa, łyska, wrona siwa oraz gatunek chroniony dzięcioł zielony. Nad stawem i na podmokłych łąkach odnajdziemy żaby wodne i lądowe,
ropuchy zielone i brunatne oraz zaskrońca - gatunek zagrożony wyginięciem w mieście.
Teren przeznaczony pod inwestycję to obszar pokryty hałdami które są wynikiem działalności
górniczej na tym terenie. Jest całkowicie zdegradowany pozbawiony szaty roślinnej.
8.12. Obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
Środowisko Metropolii „Silesia” charakteryzuje się wysokim stopniem przekształcenia
antropogenicznego i degradacji wskutek intensywności procesów urbanizacyjnych,
wysokiego stopnia uprzemysłowienia i wielkoskalowej eksploatacji nieodnawialnych
zasobów naturalnych.
Na terenie Metropolii Silesia występują następujące obiekty prawnie chronione, ustanowione
na podstawie ustawy o ochronie przyrody:
221
o fragment Parku Krajobrazowego w północnej części Dąbrowy Górniczej, tj. Park
Krajobrazowy „Orlich Gniazd”,
o 5 rezerwatów przyrody, po jednym w Bytomiu, Jaworznie, Gliwicach oraz dwa
w Katowicach:
• Rezerwat przyrody Segiet
• Rezerwat przyrody Ochojec
• Rezerwat przyrody Las Murckowski
• Rezerwat przyrody Dolina Żabnika,
• Rezerwat przyrody Las Dąbrowa.
o 13 użytków ekologicznych, zlokalizowanych w Katowicach, Dąbrowie Górniczej,
Sosnowcu, Tychach, Jaworznie i Świętochłowicach: Bagna w Antoniowie, Źródliska
w Zakawiu, Młaki nad Pogorią I, Pogoria II, Torfowisko Bory , Śródleśne Łąki
w Starych Maczkach, Płone Bagno, Stawy na Tysiącleciu, Staw Grunfeld, Remiza
Leśna Bucze, Mały Lasek, Paprocany, Staw Foryśka.
o 7 obszarów przyrodniczo krajobrazowych położonych na granicy kilku miast, są to:
• Wzgórza Gołonoskie,
•
„Źródła Kłodnicy”,
•
„Szopienice-Borki”,
•
„Żabie Doły”,
•
„Uroczysko Buczyna”,
•
Dobra Wilkoszyn,
•
Przełajka.
Na terenie objętym bezpośrednio przedsięwzięciem oraz na terenach z nim sąsiadujących brak
prawnych form ochrony przyrody i krajobrazu w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody. Nie
występują tu gatunki roślin objęte ochroną prawną. Brak także projektowanych
i proponowanych form ochrony przyrody.
Obszar przeznaczony pod realizację inwestycji znajduje się poza granicami obszarów Natura
2000, do których zalicza się obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) oraz specjalne obszary
ochrony siedlisk (SOO).
Poniżej wykaz i położenie obszarów Natura 2000 na terenie Metropolii Silesia:
• Pustynia Błędowska – jest to obszar specjalnej ochrony siedlisk. Zlokalizowana jest na
wschodzie Górnośląskiego Związku Metropolitalnego na terenie Dąbrowy Górniczej.
Pustynia Błędowska w całości położona jest na terenie Parku Krajobrazowego Orlich
Gniazd. Całkowita powierzchnia obszaru Pustyni Błędowskiej wynosi 1963,901 ha z tego
w granicach administracyjnych miasta Dąbrowa Górnicza znajduje się obszar
o powierzchni 289,98 ha. Pustynia Błędowska jest największym w Europie Środkowej
śródlądowym obszarem występowania piasków wydmowych z interesującymi formami
geomorfologicznymi typowymi dla krajobrazu pustynnego, licznymi rzadkimi
222
•
i chronionymi gatunkami flory i fauny oraz zbiorowiskami muraw piaskowych. Przez
Pustynie przepływa rzeka Biała Przemsza.
Podziemia Tarnogórsko – Bytomskie są obszarem specjalnej ochrony siedlisk, który
zlokalizowany jest na terenie Tarnowskich Gór, Bytomia, Zbrosławic i Radzionkowa
i obejmuje powierzchnię około 3 490,799 ha. Część tego obszaru położona jest
w północno zachodnim obszarze Górnośląskiego Związku Metropolitalnego na północy
Bytomia. Podziemia Tarnogórsko - Bytomskie tworzą wyrobiska po trwającej od XVI do
XX wieku eksploatacji kruszców srebronośnych w postaci chodników, komór, szybów
i sztolni, w tym 5 sztolni odwadniających. Z uwagi na specyficzny mikroklimat
i charakter terenu, w Podziemiach Tarnogórsko- Bytomskich znajduje się zimowisko
nietoperzy, które jest drugim, co do wielkości w Polsce. Liczebność hibernujących
w podziemiach nietoperzy szacuje się na kilkanaście tysięcy, występują tu przedstawiciele
takich gatunków, jak: nocek duży, gacek brunatny, nocek rudy, nocek Brandta, nocek
wąsatek, nocek Natterera, a także mroczek późny, gacek szary i nocek Bechsteina.
8.13. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu
oddziaływania przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
W gminnej ewidencji zabytków znajduje się obecnie około tysiąc obiektów zabytkowych
z czego: 104 stanowią zabytki wpisane do rejestru zabytków pozostałe chronione są na
podstawie zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Część z nich to zabytki techniki, z których najważniejsze to szyb Andrzej zlokalizowany
w Rudzie Śląskiej Wirku, a także szyb Mikołaj przy ul. Szyb Walenty z działającą zabytkową
maszyną wyciągową. Ponadto kilkaset obiektów znajduje się w 30 zespołach zabudowy
patronackiej o różnym stopniu zachowania, najbardziej znane jest osiedle Kaufhaus przy
ul. Niedurnego w Nowym Bytomiu, którego potoczna nazwa pochodzi od dominującego
budynku handlowego.
W mieście znajduje się także 50 zabytkowych schronów i obiektów bojowych, jedno
stanowisko archeologiczne oraz jeden pomnik przyrody.
W roku 2006 utworzony został Szlak Zabytków Techniki w którym skupione zostało
kilkadziesiąt zabytków przemysłu i techniki na terenach Śląska i okolic. W Rudzie Śląskiej na
szlaku znalazły się:
• Kolonia Ficinus przy ul. Kubiny
• Dworzec Kolejowy Chebzie
• Szyb Mikołaj – jako obiekt dodatkowy
Do najważniejszych zabytków architektury Rudy Śląskiej zalicza się (lista zabytków
chronionych prawem):
223
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej – powstał w latach1869-72
według projektu budowniczego achtela,
kościół pod wezwaniem Świętego Józefa - Kościół św. Józefa powstał w latach 190104 na wzór rzymskiej bazyliki San Lorenzo di Campo Verano. Jest tu pochowany
jeden z właścicieli Rudy - Franz hrabia von Ballestrem,
kościół pod wezwaniem Świętego Piusa X - poświęcono w 1870 roku, także dzieło
Wachtela,
kamienice przy ul. Wolności 8, 10, 13,
kolonie robotnicze przy ulicach: Kościelnej - Staszica - Wolności oraz Wolności Raciborskiej - zabudowane zostały charakterystycznymi dwukondygnacyjnymi
domami (tzw. familokami), powstałymi około 1904 r. Były to domy postawione przez
hrabiego von Ballestrem dla robotników jego zakładów przemysłowych,
zespół zabudowań szybu "Franciszek" ,
budynek przy ul. Wolności 1,
kościół pw. Ścięcia Św. Jana Chrzciciela – zbudowany w latach 1867-71,
zaprojektowany przez Teodora Linke, budowniczego Schaffgotschów,
krzyż przy zbiegu ulic Goduli i Bytomskiej,
część budynków przy placu Niepodległości – m.in. siedziba dawnego Zarządu obszaru
jak też później urząd gminny w budynku przy obecnym pi. Niepodległości 6,
kościół pod wezwaniem Świętego Michała Archanioła - Obecny kościół pw. św.
Michała Archanioła powstał w latach 1894-1895 (projektant Wilhelm Wieczorek)
i został rozbudowany w latach 1911-15 według projektu Maksymiliana Giemsy,
część zabudowy pierzejowej przy ul. Kardynała A. Hlonda,
pozostałości koksowni "Orzegów" – wybudowana w latach 1900-03 obok koplani
Karol,
zabudowa kopalni "Karol" - w latach 1873-77 uruchomiono nową kopalnię "Gotthard"
(Karol) z szybami "Gotthard" i "Kynast".
część zabudowy pierzejowej przy ul. 11-go listopada,
klasycystyczny pałacyk myśliwski z XVIII w,
kościół pw. Matki Boskiej z Lourdes ,
Dom Opieki Społecznej,
kościół pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej,
figura pasyjna przy zbiegu ulic Goduli i Pawła,
domy robotnicze w rejonie ulic Dworcowej i Węglowej,
kościół pod wezwaniem Świętego Pawła - powstał w latach 1911-12 według projektu
Holendra Johannesa Klompa z Dortmundu,
kamienice przy ulicy Niedurnego 30 i 34, 41-67 oraz Placu Jana Pawła II,
willa "Florianka",
Miejski Ośrodek Kultury im. H.Bisty,
wieża wodna u zbiegu ulic Chorzowskiej i Pokoju,
domy robotnicze przy ul. Wojska Polskiego i Parkowej,
kościół pod wezwaniem Świętego Wawrzyńca,
224
•
•
•
•
•
•
•
kościół ewangelicko-augsbusrki pod wezwaniem Odkupiciela,
szyb "Andrzej",
dawna kolonia robotnicza "Ficinus" przy ul. Kubiny,
domy robotnicze przy ulicach Katowickiej, 1-go Maja oraz Ściegiennego - tzw.
"Werdon",
kamienice wzdłuż ulic 1-go Maja, Sienkiewicza, Dąbrowskiego,
kościół pw. św. Marii Magdaleny - w 1440 r. istniał w Bielszowicach drewniany
kościół pw. Wszystkich Świętych. Na jego miejscu w 1883 r. zbudowano obecny,
murowany kościół pw. św. Marii Magdaleny, projektu mistrza budowlanego Philippa
z Gliwic,
budynek KWK Bielszowice.
225
9. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO WARIANTU REALIZACJI
INWESTYCJI, W TYM RÓWNIEŻ WYSTĄPIENIA
POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ, A TAKŻE
MOŻLIWEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODOWISKO
9.1. Oddziaływanie na stan jakości powietrza atmosferycznego
9.1.1. Przedmiot i zakres analizy
Przedmiotem analizy jest ocena stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
spowodowanego emisją substancji pyłowych i gazowych ze źródeł usytuowanych na terenie
obiektu w fazie eksploatacji przedsięwzięcia polegającego na instalacji termicznego
przekształcania frakcji resztkowej odpadów komunalnych (ZTPOK) wraz z możliwością
przekształcenia stabilizatu po fermentacji.
Niniejsza część zawiera następujące elementy:
przedstawienie wymagań formalno - prawnych w zakresie ochrony powietrza,
syntetyczny opis i ocenę przyjętych rozwiązań techniczno – technologicznych,
metodykę oceny jakości powietrza,
charakterystykę źródeł emisji,
określenie rodzajów i ilości zanieczyszczeń w g/s, kg/h i Mg/rok, jakie będą
odprowadzane do atmosfery z poszczególnych źródeł,
określenie maksymalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu,
określenie stężeń poszczególnych substancji zanieczyszczających odniesionych do
1 godziny, a także stężeń średnich, uwzględniając tło zanieczyszczeń atmosfery
i okoliczne warunki fizjograficzne,
sformułowanie wniosków wynikających z przedstawionej analizy.
9.1.2. Wymagania formalno - prawne
Obowiązujące w kraju przepisy prawne nakładają na źródła emisji zanieczyszczeń powietrza
obowiązek dotrzymania norm stężeń substancji zanieczyszczających (imisji) oraz norm
emisji.
226
Wielkości dopuszczalne imisji zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3
marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47, poz.
281). Wartości te prezentuje tabela poniżej. Dla planowanej inwestycji przyjęto poziomy jak
dla roku 2010, ze względu na przewidywany termin zakończenia budowy po 2012 roku.
Tabela 9.1. Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu wg
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47, poz. 281)
Dopuszczalna Margines tolerancji
Dopuszczalny Częstość
[%]
Nazwa
Okres
poziom
przekraczania [µ
µg/m3]
substancji uśredniania
substancji
Lp.
dopuszczalnego
(numer
wyników
w powietrzu poziomu w
od
CAS)*
pomiarów
20072008 2009
roku
[µ
µg/m3]
2010
kalendarzowym
rok
60 40 20
1 Benzen
5c)
0
3
2
1
kalendarzowy
15 10 5
Dwutlenek jedna
200 c)
18 razy
0
godzina
30 20 10
azotu
(10102-44- rok
15 10 5
40 c)
0
0)
kalendarzowy
6
4
2
Tlenki
2.
azotu d)
30 e)
(10102-44- rok
od
0
0
0
0
0
0,
kalendarzowy
01.01.2003
10102-439)
jedna
350 c)
24 razy
0
0
0
0
godzina
24
125 c)
3 razy
0
0
0
0
godziny
Dwutlenek
Rok
siarki
3
kalendarzowy
(7446-09i pora
5)
0
0
0
0
zimowa
20e)
(okres od
01.X do
31.III)
Ołówf)
rok
0,5c)
4 (7439-920
0
0
0
kalendarzowy
1)
24
50 c)
35 razy
0
0
0
0
Pył
godziny
zawieszony
5
rok
PM10 g)
40 c)
0
0
0
0
kalendarzowy
227
Termin
osiągnięcia
poziomów
dopuszczalnych
2010 r.
2010 r.
2010 r.
2003 r.
2005 r.
2005 r.
2003 r.
2005 r.
2005 r.
2005 r.
Dopuszczalna Margines tolerancji
Dopuszczalny Częstość
[%]
Nazwa
Okres
poziom
przekraczania [µ
µg/m3]
substancji uśredniania
substancji
Lp.
dopuszczalnego
(numer
wyników
w powietrzu poziomu w
od
CAS)*
pomiarów
20072008 2009
roku
[µ
µg/m3]
2010
kalendarzowym
Tlenek
osiem
6 węgla
10000 c) h)
0
0
0
0
godzin h)
(630-08-0)
Termin
osiągnięcia
poziomów
dopuszczalnych
2005 r.
Objaśnienia:
a) oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number
b) w przypadku programów ochrony powietrza o których mowa w art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska,
częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz a marginesem tolerancji
c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
d) Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu
e) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
f) Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
g) Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 m (PM10) mierzone metodą wagową z separacją
frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne
h) maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich
jednogodzinnych w ciągu doby. Każdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się
ona kończy. Pierwszym okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 17.00 dnia
poprzedniego do godziny 01.00 danego dnia. Ostatnim okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od
godziny 16.00 do 24.00 tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET
Drugim aktem prawnym regulującym poziomy imisji jest rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. nr 16, poz. 87). Prezentuje je poniższa tabela.
Tabela 9.2 Wartości odniesienia substancji zanieczyszczających w powietrzu oraz
czasy ich obowiązywania wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia
2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr
16, poz. 87) i tło zanieczyszczeń w rejonie inwestycji
Nazwa substancji
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Tlenek węgla
Pył zawieszony PM10
Chlorowodór
Fluorowodór
Kadm *
Tal*
Wartości odniesienia
uśrednione dla okresu
numer CAS D1 [1 godz.] Da [1 rok]
µg/m3
µg/m3
10102-44-0 200
40
7446-09-05 350
30
630-08-0
30000
280
40
7647-01-0
200
25
7782-41-4
30
2
0,01 (od 2013 –
7440-43-9
0,52
0,005)
7440-28-0
1
0,13
228
Tło
zanieczyszczeń
R
µg/m3
27
3
42
2,5
0,2
µg/m3
13
17
**
22,5
1,8
0,001
0,013
0,009
0,117
Da - R
Wartości odniesienia
Tło
uśrednione dla okresu
zanieczyszczeń
Nazwa substancji
R
numer CAS D1 [1 godz.] Da [1 rok]
3
3
µg/m
µg/m
µg/m3
Rtęć*
7439-97-6
0,7
0,04
0,004
Ołów*
7439-92-1
5
0,5
0,052
Antymon i jego związki* 7440-36-0
23
2
0,2
0,01 (od 2013 –
Arsen*
7440-38-2
0,2
0,006)
0,001
Chrom*
7440-47-3
4,6
0,4
0,04
Kobalt*
7440-48-4
5
0,4
0,04
Miedź*
7440-50-8
20
0,6
0,06
Mangan*
7439-96-5
9
1
0,1
0,025 (od 2013 –
Nikiel*
7440-02-0
0,23
0,02)
0,0025
Wanad*
7440-62-2
2,3
0,25
0,025
Cyna*
7440-31-5
50
3,8
0,38
Da - R
µg/m3
0,036
0,448
1,8
0,009
0,36
0,36
0,54
0,9
0,0225
0,225
3,42
* suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
** na etapie uzyskiwania pozwolenia zintegrowanego powstaje konieczność podjęcia i realizacji procedury
kompensacyjnej. Uzasadnienie takiego procedowania wynika z prawa ochrony środowiska (art. 225 – 229)
Uznaje się, że wartość odniesienia substancji w powietrzu uśredniona dla jednej godziny jest
dotrzymana, jeżeli wartość ta nie jest przekraczana więcej niż przez 0,274% czasu w roku dla
dwutlenku siarki oraz więcej niż 0,2% czasu w roku dla pozostałych zanieczyszczeń.
Jeżeli wartość odniesienia i dopuszczalny poziom substancji uśrednione dla roku nie są
przekroczone, należy uznać, że nie nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej wartości.
Zgodnie z Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 16, poz. 87) oraz rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu
(Dz. U. nr 47, poz. 281), jeśli wokół rozpatrywanego Zakładu i w odległości mniejszej niż 30
xmm, czyli 30-krotność odległości emitora od punktu występowania maksymalnych stężeń
jednogodzinnych występują obszary ochrony uzdrowiskowej, podczas obliczeń należy wziąć
pod uwagę zaostrzone normy czystości powietrza.
W analizowanym przypadku obszary ochrony uzdrowiskowej nie występują w odległości 30
* xmm (30 * 587,7 m = ok. 17,6 km) od Zakładu.
Rozporządzenie to określa także wartość odniesienia opadu dla:
• substancji pyłowej - 200 g/(m2 rok)
• dla ołowiu – 100 mg/(m2 rok),
• kadmu – 10 mg/(m2 rok).
229
Dla niektórych instalacji zostały określone również dopuszczalne do wprowadzania do
powietrza normy emisji. Reguluje je rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia
2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Dla
omawianej instalacji normy te prezentuje tabela poniżej.
Tabela 9.3 Standardy emisyjne z instalacji spalania odpadów wg rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych
z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181)
Nazwa substancji
Lp.
1
1
2
3
4
5
6
7
2
pył ogółem
substancje organiczne w postaci gazów i par wyrażone
jako całkowity węgiel organiczny
chlorowodór
fluorowodór
dwutlenek siarki
tlenek węgla
tlenek azotu i dwutlenek azotu w przeliczeniu na
dwutlenek azotu z istniejących instalacji o zdolności
przerobowej powyżej 6 Mg odpadów spalanych w ciągu
godziny lub z nowych instalacji
metale ciężkie i ich związki wyrażone jako metal
8
9
kadm + tal
rtęć
antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt + miedź +
mangan + nikiel + wanad
Standardy emisyjne w mg/m3u(dla
dioksyn i furanów w ng/m3u) przy
zawartości 11% tlenu w gazach
odlotowych (spaliny suche)
Średnie
Średnie
trzydziestominutowe
dobowe
A
B
3
4
5
10
30
10
10
20
10
10
1
50
50
60
4
200
100
10
2
50
150*
200
400
200
Średnie z próby o czasie trwania
30 minut do 8 godzin
0,05
0,05
0,5
Średnia z próby o czasie trwania
od 6 do 8 godzin
0,1
dioksyny i furany
* wartość średnia 10-minutowa
9.1.3. Syntetyczna charakterystyka technologii w aspekcie emisji zanieczyszczeń
Szczegółowe założenia technologiczne zostały przedstawione w rozdziale 7 niniejszego
raportu. Poniżej natomiast syntetycznie przedstawiono rozwiązania technologiczne
najbardziej istotne z punktu widzenia ochrony atmosfery.
230
Rozwiązania technologiczne i użytkowe
W zaproponowanej koncepcji wykorzystano doświadczenia aglomeracji europejskich
dotyczące termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych w oparciu o spalanie w
piecu rusztowym, bowiem metoda ta jest wiodącą we wszystkich aglomeracjach europejskich
liczących powyżej 500 000 mieszkańców.
Do najistotniejszych cech wskazanego rozwiązania należą:
ruszt pochylony do tyłu lub poziomy, którego konstrukcja sprawdziła się w zakładach
termicznego przekształcania odpadów komunalnych na całym świecie, i który należy
uwzględnić już teraz, aby zapewnić możliwość spalania odpadów o różnej wartości
opałowej,
piec zintegrowany z kotłem, umożliwiający osiąganie temperatury w kotle ≥ 850ºC
gwarantujące destrukcję dioksyn i furanów zgodnie z wymaganiami ochrony
środowiska,
optymalny odzysk energii zawartej w odpadach poprzez współpracę
z turbogeneratorem kondensacyjno-upustowym o parametrach pary 400°C i 40 bar,
pozwalającym na skojarzone funkcjonowanie, zapewniające zasilanie miejskiej sieci
w ciepłą wodę i sieci publicznej w energię elektryczną. Powyższe spełnia warunek
ochrony środowiska polegający na produkcji energii elektrycznej i ciepła
w skojarzeniu (kogeneracji) podnoszącej zdecydowanie sprawność cieplną instalacji
i obniżając w ten sposób wielkość wszystkich emisji zanieczyszczeń do środowiska.
oczyszczanie spalin z efektywnym systemem, typu selektywnej niekatalitycznej
redukcji SNCR, w celu redukcji tlenków azotu, spełniającym najbardziej
rygorystyczne wymagania emisyjne oraz pół-suchym systemem oczyszczania spalin w
celu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń, pyłów, metali ciężkich oraz dioksyn
i furanów.
Wszystkie emitowane substancje zanieczyszczające nie będą przekraczać standardów
emisyjnych wymaganych przez Dyrektywę w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne
z tą dyrektywą prawo polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r.
w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. nr 260, poz. 2181).
Dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu zostały przedstawione w tabeli 9.1., wartości
odniesienia w tabeli 9.2., a standardy emisyjne przedstawione zostały w tabeli 9.3.
Przebieg procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych w aspekcie emisji
zanieczyszczeń do powietrza
Analiza przedstawionego schematu i charakterystyki technologii szczegółowo wskazuje, że w
czasie eksploatacji występują potencjalne następujące miejsca i źródła emisji zanieczyszczeń
do powietrza:
a) przywóz i wyładunek odpadów,
b) proces załadunku pieca i spalania odpadów,
231
c)
d)
e)
f)
g)
proces oczyszczania spalin,
proces odżużlania i waloryzacji żużla,
gospodarka sorbentem i odpadami poprocesowymi instalacji oczyszczania spalin,
gospodarka węglem aktywnym,
proces stabilizacji popiołów i odpadów poprocesowych z instalacji oczyszczania
spalin.
Ad. A. Przywóz i wyładunek odpadów
Zarówno dowóz odpadów do ZTPOK jak i wywóz żużla będzie odbywać się samochodami
ciężarowymi o ładowności ok. 8, 20 i 30 Mg. Wjazd i wyjazd z terenu ZTPO będzie się
odbywać przez jedną bramę, od ulicy Szyb Walenty.
Po przyjeździe do zakładu samochody będą ważone na wadze pomostowej wyposażonej
w komputerowy system ważenia.
Odpady będą wyładowywane do wybetonowanej fosy z poziomu wyładunkowego
w zamkniętej hali. Następnie z fosy odpady podawane będą do pieca. Rampa wyładowcza
będzie przykryta konstrukcją umożliwiającą całkowite odizolowanie procesu
technologicznego od środowiska zewnętrznego. Przykrycie rampy zredukuje całkowicie
możliwość oddziaływań odorowych. Wentylatory powietrza pierwotnego zasysające
powietrze z rejonu hali wyładunkowej będą wytwarzać podciśnienie zapobiegając emisji
zanieczyszczeń (pyły i odory) powietrza do środowiska. Zassane powietrze z nad fosy będzie
stanowić powietrze pierwotne w komorze paleniskowej, gdzie całkowitej redukcji ulegną
odory. Części palne pyłu znad fosy zostaną również spalone w komorze paleniskowej.
W świetle powyższego przywóz i wyładunek odpadów powodować będzie jedynie emisję
zanieczyszczeń z silników samochodów przywożących odpady komunalne i wywożących
pozostałości procesowe.
Ad. B. Proces załadunku pieca i spalania odpadów
Przewiduje się mechaniczny załadunek pieców bez wstępnej segregacji stałych odpadów
komunalnych. Fosa zapewni całkowitą pojemność na zapas odpadów na 3 – 4 dni, przy
maksymalnym obciążeniu linii.
Wejście do pieca stanowi lej z urządzeniem dozującym zaopatrzonym w hydrauliczny
wypychacz wykonujący ruchy posuwisto-zwrotne. Wypchnięte odpady spadają na początek
rusztu. W operacji załadunku brak emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Powietrze pierwotne niezbędne do procesu spalania odpadów, spełniające także rolę czynnika
chłodzącego ruszt, pobierane będzie częściowo lub całkowicie znad fosy gromadzącej
odpady, zwanej też zbiornikiem odpadów, co pozwala na utrzymywanie w zbiorniku stałej
wartości podciśnienia, dzięki czemu następuje zasysanie powietrza do wnętrza fosy
232
eliminując w ten sposób przedostawanie się na zewnątrz stacji rozładunku odorów i pyłów,
które wraz z zassanym powietrzem pierwotnym kierowane są pod ruszt, a tym samym do
pieca i tam dopalane.
i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do min. 850oC, co jest
doprowadzeniu powietrza.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. Nr 37, poz.
339 z późn. zm.) mówi, że termiczny proces przekształcania odpadów, prowadzi się w sposób
zapewniający, aby temperatura gazów powstających w wyniku spalania, zmierzona w pobliżu
wewnętrznej ściany lub w innym reprezentatywnym punkcie komory spalania lub dopalania,
wynikającym ze specyfikacji technicznej instalacji, po ostatnim doprowadzeniu powietrza,
nawet w najbardziej niekorzystnych warunkach, utrzymywana była przez co najmniej 2
sekundy na poziomie nie niższym niż:
1) 1.100°C - dla odpadów zawierających powyżej 1% związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor,
2) 850°C - dla odpadów zawierających do 1% związków chlorowcoorganicznych
przeliczonych na chlor.
Ponieważ z krajowych i światowych danych wynika, że zawartość związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor w odpadach komunalnych przeznaczonych do
termicznego przekształcania jest mniejsza od 1%, aby nastąpiło dobre dopalenie spalin w
komorze paleniskowej i zredukowanie do minimum dioksyn, spaliny w komorze spalania
muszą przebywać w temperaturze min. 850°C przez co najmniej 2 sekundy.
Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że w normalnych warunkach nie ma konieczności
używania palników wspomagających. Ich obecność zwiększa niezawodność prowadzonego
procesu termicznego przekształcania odpadów. Kiedy temperatura spalin osiąga minimalną
dopuszczalną wartość lub spada poniżej, system alarmowy uruchamia palniki wspomagające.
Palniki rozruchowo-wspomagające będą również używane podczas fazy wygaszania procesu
spalania odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać zakończona przy
ściśle określonej temperaturze spalin, przy której można dopiero wstrzymać podawanie
ostatniej partii odpadów.
Przedstawiony proces spalania generować będzie emisję substancji zanieczyszczających
powstających przy spalaniu odpadów. Wymagają one redukcji minimum do poziomu
233
przedstawionego w tabeli 9.2. Poniżej w punkcie C przedstawia się zastosowany proces
oczyszczania spalin.
Ad. C. Proces oczyszczania spalin
Gazy ze spalania będą przechodzić kolejno przez:
kocioł odzysknicowy,
instalację oczyszczania spalin,
wentylator ciągu,
komin wypychający spaliny do atmosfery.
Proponowany system oczyszczania spalin będzie spełniał wymagania standardów emisyjnych
wymaganych przez dyrektywę w sprawie spalania odpadów i kompatybilnym z nią prawem
polskim zawartym w rozporządzeniu w sprawie standardów emisyjnych z instalacji.
Szczegółowy opis oczyszczania spalin metodą pół – suchą przedstawiono w rozdziale 7.1.3.4.
Przedstawiony tam proces oczyszczania spalin gwarantuje dotrzymanie wymaganych
standardów emisyjnych.
Przeprowadzona w tym zakresie analiza wyników pomiarów dla istniejących spalarni
europejskich wykazuje, że wszystkie emitowane substancje zanieczyszczające nie
przekraczają standardów emisyjnych zawartych w cytowanym rozporządzeniu Ministra
Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji spalania odpadów.
Wyniki pomiarów emisji z istniejących instalacji
W celu potwierdzenia prawidłowości wyboru systemu oczyszczania spalin, oprócz
rekomendowania go przez dokumenty BAT, przeanalizowano te same rozwiązania
technologiczne oraz ten sam system oczyszczania spalin. Lista referencyjna zwiera ponad 30
obiektów (tabela 9.4) spełniających standardy emisyjne, a przykładowe wyniki pomiarów dla
sześciu instalacji przedstawiono w tabelach poniżej. W załączniku nr 9.1a przedstawiono
szerszą formę wyników pomiarów emisji zanieczyszczeń z tych instalacji.
Referencje
Poniżej w tabeli przedstawiono referencje instalacji termicznego przekształcania odpadów
komunalnych z zastosowaniem pół – suchego systemu oczyszczania spalin spełniające
standardy emisyjne.
Tabela 9.4
Kraj
Belgia
Czechy
Referencje instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych
z pół-suchym systemem oczyszczania spalin
Miejscowość
Oostende
Brno
Wydajność [Mg/h]
18
45
234
Kraj
Dania
Dania
Dania
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Niemcy
Niemcy
Niemcy
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Węgry
Włochy
Włochy
Włochy
Norwegia
Portugalia
Portugalia
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Miejscowość
Nykøbing F
Roskilde
Rønne
Grand Quevilly
La Veuve
Lasse
Le Fayet
Orisane
Poitiers
Sainte Gemmes sur Loire ANGERS
Toulon
Villejust
Lauta
Olching
Schwandorf
Billingham
Huddersfield
Stoke on Trent
Sheffield
Wolverhampton
Budapest
Macomer
Mergozzo
Verona
Al.
Funchal
Moreira da Maia
Bilbao
Cerceda
Madrid
Mataro
Palma De Mallorca
Wydajność [Mg/h]
12
34
2,5
43,5
12,5
12,5
7,5
15
6,6
25,2
3
11
30
18
98
28
17
24
28
14
60
6
4,4
24
3
16
49,4
30
26
27,51
20
37,5
Źródło: Energy from Waste State of Art Report – 5th edition 2006
Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych zlokalizowana w Sheffield
w Wielkiej Brytanii o nominalnej przepustowości 28 Mg/h
Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych zlokalizowana w Sheffield
w Wielkiej Brytanii o nominalnej przepustowości 28 Mg/h. System oczyszczania spalin
opiera się na pół - suchej metodzie odsiarczania spalin oraz strumieniowo pyłowej na bazie
węgla aktywnego w celu redukcji dioksyn, furanów i metali ciężkich.
235
W tabeli poniżej przedstawiono przykładowe wartości osiąganych przez ZTPO Sheffield
emisji do powietrza w roku 2007. W całym okresie pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń
wartości dopuszczalnych.
Tabela 9.5
Dopuszczalne i osiągane wartości emisji przez ZTPO Sheffield
Dopuszczalne wartości emisji do powietrza (1)
Zanieczyszczenia
Jednostki
Średnie
wartości
dobowe
(dopuszczalne)
10
10
50
1
200
50
Średnie wartości dobowe
(osiągane przez instalację)
Pył całkowity
(mg/mu3)
1,01
3
HCl
(mg/mu )
7,43
3
SO2
(mg/mu )
12,67
HF
(mg/mu3)
Nie wykryto
3
NO + NO2 jako NO2
(mg/mu )
146
3
CO
(mg/mu )
3,03
3
Substancje organiczne w postaci
(mg/mu )
gazów i par, w przeliczeniu na
10
0,49
całkowity węgiel organiczny
Wartości średnie dotyczące minimum 30 minutowego i maksymalnie 8 godzinnego okresu pobierania
próbek
Cd+Tl
(mg/mu3)
0,05
0,0023
3
Hg
(mg/mu )
0,05
0,00085
3
Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu+Mn+Ni+V (mg/mu )
0,5
0,045
Wartości średnie mierzone w minimum 6 godzinnym i maksimum 8 godzinnym okresie pobierania
próbek
Dioksyny i furany
(ng/mu3)
0,1
0,011
(1) 1013 mbar ; 0 °C ; 11 % O2 gaz suchy.
Źródło: Sheffield Energy Recovery Facility Annual Performance Report 2007
Analiza tych danych wykazuje, że rzeczywiste wielkości standardów emisyjnych (poza NO2)
są prawie o rząd wielkości mniejsze od dopuszczalnych średniodobowych.
Wyniki emisji zanieczyszczeń z instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych
Hamm w Niemczech
Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych Hamm znajduje się
w Niemczech. Nominalna przepustowość instalacji wynosi 245 000 Mg/rok. System
oczyszczania spalin opiera się na metodzie pół-suchej. Na wykresach poniżej przedstawiono
procentowy udział emisji w stosunku do standardów emisyjnych dla HCL, SO2, NOx, CO, Hg
i pyłu dla dwóch linii termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Wyniki
reprezentują średnią stężeń emisji w 2009 roku.
236
Linia nr 1
Substancja
Limit emisji
[mg/m3]
Pył całkowity
10
TOC
10
HCl
10
CO
50
SO2
50
NOx
200
Hg
0,03
Linia nr 2
Substancja
Limit emisji
[mg/m3]
Pył całkowity
10
TOC
10
HCl
10
CO
50
SO2
50
NOx
200
Hg
0,03
Rok 2009
Średnie wartości
dobowe [mg/m3]
0,03
0,32
3,87
14,15
27,74
164,47
0,00380
Rok 2009
Średnie wartości
dobowe [mg/m3]
0
0,37
5,43
14,15
30,01
155,15
0,00278
Rysunek 9.1 Wyniki emisji zanieczyszczeń z instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych Hamm w Niemczech
Analiza powyższych wyników wskazuje, że i w tym przypadku (dla instalacji o bardzo
zbliżonej wydajności) pomierzone wielkości emisji są wielokrotnie (poza NO2) mniejsze od
dopuszczalnych.
we Frankfurcie nad Menem w Niemczech
Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych we Frankfurcie nad Menem
znajduje się w Niemczech. Instalacja składa się z czterech linii każda po 15 Mg/h. System
oczyszczania spalin opiera się na metodzie pół-suchej. W tabeli poniżej przedstawione są
średnie wartości dobowe stężeń HCL, SO2, NOx, CO, Hg i pyłu dla dwóch linii termicznego
przekształcania odpadów komunalnych gdyż pozostałe dwie są modernizowane. Tabela
przedstawia losowo wybrane pomiary ze stałego okresu pomiarowego. W całym okresie
pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń wartości dopuszczalnych.
Tabela 9.6
Rok 2009
Wyniki średnich stężeń dobowych z instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych we Frankfurcie nad Menem w Niemczech
Linia nr 1
Linia nr 2
237
Limit emisji
Substancja
Pył całkowity
TOC
HCl
CO
SO2
NOx
Hg
Średnie wartości
dobowe [mg/m3]
1,32
0,21
3,78
6,88
0,91
168,3
0,0004
Średnie wartości
dobowe [mg/m3]
3,49
0,51
2,63
6,27
1,67
143,1
0,0009
[mg/m3]
10
10
10
50
50
200
0,03
Linköping w Szwecji
Instalacja zlokalizowana jest w miejscowości Linköping w Szwecji. Przepustowość instalacji
wynosi 200 000 Mg/rok. W tabeli poniżej przedstawiono średnie wartości dobowe oraz
średnie wartości trzydziestominutowych stężeń HCL, SO2, HF, NOx, TOC, CO oraz pyłu.
Tabela przedstawia losowo wybrane pomiary ze stałego okresu pomiarowego. W całym
okresie pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń wartości dopuszczalnych. Wartości HF są
poniżej wartości mierzalnych.
Tabela 9.7 Wyniki średnich stężeń dobowych i trzydziestominutowych z instalacji
termicznego przekształcania odpadów komunalnych Linköping w Szwecji
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Substancja
Osiągane średnio dobowe
wartości emisji dla
instalacji
[mg/m3]
Pył
TOC
HCl
HF
CO
SO2
NOx
0,3
0,0
0,5
<0,1
5
6
84
Osiągane średnie
wartości
trzydziestominutowych
emisji dla instalacji
Mg/m3]
5
5
5
<0,1
25
100
Wyniki emisji zanieczyszczeń z instalacji termicznego przekształcania odpadów w Bonn
w Niemczech
Instalacja termicznego przekształcania odpadów w Bonn składa się z trzech linii, każda po 10
Mg/h. W tabeli poniżej przedstawiono maksymalne wartości średniodobowe oraz
maksymalne wartości trzydziestominutowe stężeń HCL, HF, SO2, NOx, TOC, CO oraz pyłu
dla linii nr 1 (dane dla czerwca 2007 r.).
238
Tabela 9.8
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Wyniki średnich stężeń dobowych i trzydziestominutowych z instalacji
termicznego przekształcania odpadów w Bonn w Niemczech
Substancja
Osiągane średnio dobowe
wartości emisji dla
instalacji
[mg/m3]
Pył
TOC
HCl
HF
CO
SO2
NOx
0,619
0,77
0,39
0,02
18,32
7,82
83,5
Osiągane średnie
wartości
trzydziestominutowych
emisji dla instalacji
[mg/m3]
1,32
0,91
0,6
0,022
37,2
13,4
85,4
Wyniki emisji zanieczyszczeń z elektrociepłowni MHKW Rothensee w Magdeburgu
Elektrociepłownia MHKW Rothensee w Magdeburgu powstała w latach 2003-2006.
W zakładzie funkcjonują 4 kotły rusztowe o mocy przerobowej 650 000 Mg/rok. Zakład
unieszkodliwia odpady komunalne z Magdeburga oraz z 9 innych powiatów z landu Saksonia
Anhalt, czyli w sumie od ok. 1,5 mln mieszkańców. Poniżej w tabeli przedstawiono wartości
emisji zanieczyszczeń przez instalację MHKW Rothensee.
Tabela 9.9
Lp.
Dopuszczalne i osiągane wartości emisji przez instalację MHKW
Rothensee
Substancja
1. Pył ogółem
2. Substancje
organiczne w
postaci gazów i par
wyrażone jako
całkowity węgiel
organiczny
3. chlorowodór
4. fluorowodór
5. Dwutlenek siarki
6. Tlenek węgla
7. Tlenek azotu i
Standardy emisyjne w
mg/m3u(dla dioksyn i
furanów w ng/m3u) przy
zawartości 11% tlenu w
gazach odlotowych
Średnie
Średnie 30dobowe
minutowe
[mg/Nm3]
[mg/Nm3]
10
30
Średnie wartości osiągane przez
instalację MHKW Rothensee *
Średnie
dobowe
[mg/Nm3]
0
Średnie 30-minutowe
[mg/Nm3]
max.
min.
1,9
0
10
20
0
0
0
10
1
50
50
200
60
4
200
100
400
4,7
-**
31,9
2,6
149,7
12,1
-**
173,5
21,1
198,7
0,6
-**
6,5
239
0
78,2
dwutlenek azotu w
przeliczeniu na
dwutlenek azotu z
istniejących
instalacji o
zdolności
przerobowej
powyżej 6 Mg
odpadów spalanych
w ciągu godziny i
dla nowych
instalacji
* - wartości emisji pochodzą z dnia 27.09.2009 r.
** - wartości dla fluorowodoru poniżej mierzalnego poziomu
Analiza uzyskanych wyników pomiarów wyraźnie wskazuje, że w rzeczywistości można
oczekiwać wielokrotnie mniejszych emisji od zawartych w standardach emisyjnych
z instalacji.
Ad. D. Proces odżużlania i waloryzacji żużla
tzw. fałszywego powietrza do komory paleniskowej jak także wypływ spalin i pyłów
z komory na zewnątrz instalacji.
Odżużlacz z zamknięciem wodnym:
gwarantuje schładzanie żużla do temperatury rzędu 80°C do 90°C;
nawilża żużel zapobiegając emisji pyłów;
wraz z komorą paleniskową zapewnia osłonę od gazów i zapobiega napływaniu
strefy wypalania, poprzez stożkową rynnę odżużlacza.
Następnie żużel będzie transportowany na taśmie przenośnika na plac przyjęcia żużla
i następnie do instalacji waloryzacji żużla. Po sezonowaniu będzie zbywany jako produkt dla
celów przemysłowych (np. wykorzystanie jako kruszywo do podbudowy dróg). Z uwagi na
znaczne nawilżenia żużla przedstawione w technologii odżużlania nie przewiduje się emisji
pyłu z taśmy przenośnika i placu przyjmowania żużla.
Popioły opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod rusztem
i odprowadzane będą do studzienek żużlowych. Dalej po zmieszaniu z żużlem będą razem
z nim waloryzowane.
240
W budynku waloryzacji żużla przewiduje się system wentylacyjny wyposażony w filtry
tkaninowe maksymalne ograniczające emisję pyłu powstającą w procesie waloryzacji, a
szczególnie w fazie kruszenia (≤ 5 mg/Nm3).
Przewiduje się prace kruszarki przez 6 h dziennie w dni robocze.
Proces stabilizacji popiołów i odpadów z oczyszczania spalin
Popioły pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem oraz z instalacji do oczyszczania
spalin będą grupowane i usuwane odrębnie w stosunku do żużla i podlegać będą procesowi
zestalenia w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiążących.
Z procesu tego przewiduje się emisję do powietrza jedynie z silosu popiołów powstałych w
kotle i ekonomizerze i podawanych pneumatycznie do silosu popiołów oraz silosu cementu.
Roczne zużycie cementu wyniesie ok. 7560 Mg.
Gospodarka sorbentem
W zaproponowanej koncepcji gospodarki sorbentem ograniczenie emisji pyłu rozwiązano na
drodze magazynowania sorbentów w silosie ok. 8 m. Napełnianie silosu odbywać się będzie
co 7 dni. Czas rozładowania 20 Mg sorbentu wynosić będzie 120 min. Zainstalowanie na
„oddechu” filtra tkaninowego ograniczy emisję pyłu sorbentu do minimum (≤ 5 mg/Nm3).
Roczne zużycie sorbentu wyniesie ok. 5220 Mg.
Gospodarka węglem aktywnym
Przewidywany do procesu oczyszczania spalin węgiel aktywny, podobnie jak sorbent, będzie
magazynowany w oddzielnym silosie o wysokości ok. 6 m. Napełnianie silosu odbywać się
będzie co 14 dni. Czas rozładowania 5 Mg węgla aktywnego wynosić będzie 40 min.
Zainstalowanie na „oddechu” filtra tkaninowego ograniczy emisję pyłu węgla aktywnego do
minimum (≤ 5 mg/Nm3). Roczne zużycie węgla aktywnego wyniesie ok. 175 Mg.
Podsumowanie
Podsumowując niniejszy rozdział należy stwierdzić, że z punktu widzenia technologii, w tym
ochrony powietrza przyjęte rozwiązania cechuje bardzo duża i pozytywna dojrzałość
techniczno-technologiczna, organizacyjna oraz ekologiczna polegająca między innymi na:
Wyeliminowaniu emisji odorów i pyłu ze stanowiska wyładunku odpadów poprzez
budowę zamkniętej hali wyładowczej (na rampie), wytworzenie w niej podciśnienia
poprzez zasysanie z niej powietrza i kierowanie go jako powietrza pierwotnego do
spalania w piecu;
Zaprojektowanie procesu załadunku i spalania odpadów w sposób dający gwarancję
bardzo dobrego spalania, zbliżonego do spalania zupełnego i całkowitego;
Zapewnieniu produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu (kogeneracji), co
jest rozwiązaniem z punktu widzenia ochrony środowiska (powietrza) nowoczesnym
i oczekiwanym;
241
Zaproponowanie nowoczesnego i kompleksowego oczyszczania spalin,
gwarantującego spełnienie wymagań rozporządzenia w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji;
Zaproponowanie odżużlacza z zamknięciem wodnym umożliwiającym taśmociągowy
przesył żużla do hali waloryzacji i eliminującego pylenie z taśmociągu;
Zaproponowanie ograniczenia emisji pyłu w węzłach waloryzacji żużla, gospodarki
popiołami pochodzącymi z lejów spod kotłów i ekonomizera oraz popiołów i stałych
pozostałości z systemu oczyszczania spalin;
Zaproponowanie ograniczenia emisji pyłu przez zainstalowanie filtrów tkaninowych
w silosach sorbentu i węgla aktywnego ograniczy do realnego minimum ich emisję do
atmosfery.
Na zakończenie należy podkreślić, że w przedsięwzięciu najbardziej istotny element ochrony
powietrza, jakim jest oczyszczanie spalin, jest dobrany i zaprojektowany w sposób
optymalny, zapewniający spełnienie wszelkich obowiązujących norm w tym zakresie.
Potwierdzają to w pełni przedstawione wyniki pomiarów emisji z instalacji wykorzystujących
tę samą metodę oczyszczania spalin.
9.1.4. Metodyka obliczania stanu jakości powietrza
Obliczenia wykonano wg pakietu OPERAT 2000 dla Windows firmy PROEKO, Usługi
Komputerowe w Ochronie Środowiska, Al. Wolności 21/11, Kalisz. System obliczeń
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym OPERAT uwzględnia
referencyjne metody obliczeniowe zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia
26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu
(Dz. U. Nr 16, poz.87).
9.1.5. Analiza uciążliwości
9.1.5.1. Warunki meteorologiczne i analiza szorstkości terenu
Przy wykonaniu analizy rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu i wpływu
rozpatrywanego źródła emisji na stan jakości powietrza niezbędne jest poznanie warunków
meteorologicznych panujących na danym terenie. Szczegółowy opis warunków
meteorologiczno - klimatycznych mających wpływ na rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń
w Rudzie Śląskiej, a zatem stan jakości powietrza, został przedstawiony w rozdziale 8.2.
W niniejszej ocenie uwzględniono elementy klimatyczne, które bezpośrednio wpływają na
rozkład przestrzenny zanieczyszczeń: temperaturę powietrza, rozkład kierunków i prędkości
wiatru oraz stany równowagi atmosfery zawarte w rutynowych danych dla potrzeb metodyki
referencyjnej.
Dane pochodzą ze stacji Katowice jako najbliżej położonej względem omawianej inwestycji
i reprezentatywnej dla tych obliczeń:
242
wysokość wiatromierza – 16 m,
średnia roczna temperatura powietrza: 280,9 K,
średnia temperatura okresu zimowego: 275,1 K,
średnia temperatura okresu letniego: 286,8 K.
W tabelach poniżej przedstawiono udziały poszczególnych kierunków wiatru [%] oraz
zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%], które w sposób jakościowy
pozwalają ocenić wpływ omawianego obiektu na otoczenie.
Tabela 9.10 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru %
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
NNE ENE E
ESE SSE
S
SSW WSW W
WNW NNW N
5,57 5,42 9,19 7,69 5,90 5,43 11,25 18,01 12,61 8,21 5,94 4,78
Tabela 9.11 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru %
1 m/s 2 m/s 3 m/s 4 m/s 5 m/s 6 m/s 7 m/s 8 m/s 9 m/s 10 m/s 11 m/s
26,87 18,31 18,70 13,65 9,54
5,15
3,26
2,54
1,33
0,36
0,29
Analiza tych danych wskazuje, że w ciągu roku obserwuje się przewagę wiatrów z kierunków
południowo - zachodnich oraz wschodnich. W związku z tym najbardziej narażone na
negatywny wpływ Zakładu będą tereny położone po jego północno – wschodniej stronie, w
mniejszym stopniu tereny po stronie zachodniej.
Dokładny opis terenów wokół Zakładu zamieszczony został w rozdziale 6.1.1. W pobliżu
lokalizacji instalacji ZTPOK brak jest zwartej zabudowy mieszkalnej.
243
Najbliższa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest w odległości ok. 800 m od granicy
Zakładu w kierunku północnym i północno-wschodnim. Jest to głównie zabudowa
jednorodzinna parterowa lub jednopiętrowa.
W promieniu ok. 1 km nie ma innej zabudowy niż opisana powyżej.
W związku z tym, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r.
w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu, wykonano dodatkowe
obliczenia stężeń zanieczyszczeń emitowanych z Zakładu na różnych poziomach zabudowy
mieszkaniowej (odległość zabudowy od najwyższego emitora ≤ 10 hmax). W rozpatrywanym
przypadku uwzględniono to poprzez obliczenie rozkładu stężeń na wysokości 3 i 6 m
(wysokość kondygnacji zabudowy).
Stany równowagi atmosfery dla poszczególnych kierunków i prędkości wiatrów
uwzględnione zostały w obliczeniach za pomocą pakietu programów komputerowych
OPERAT 2000. Szorstkość aerodynamiczną podłoża wyznaczono na podstawie mapy
topograficznej 1:10 000 w zasięgu równym 50 hmax. Dla każdego sektora róży wiatrów
obliczono średnią wartość z0 według wzoru:
1
z 0 = ∑ Fc ⋅ z 0 c
F c
gdzie:
z0 – średnia wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu na obszarze
objętym obliczeniami [m],
z0c – średnia wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu na obszarze o
danym typie pokrycia terenu [m],
F – powierzchnia obszaru objętego obliczeniami,
Fc – powierzchnia obszaru o danym typie pokrycia terenu.
Biorąc pod uwagę charakter terenu sąsiadującego z projektowaną inwestycją, do obliczeń
stężeń przyjęto średnią wartość z0 z wartości obliczonych dla występujących obszarów
o danym typie pokrycia terenu, tj. 1,19 m.
Tabela 9.12 Obliczenie współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu
Sektor
N
NE
E
SE
S
SW
W
WN
Typ pokrycia terenu oraz odpowiadający mu współczynnik z0
Woda
Łąki Lasy Zabudowa Zabudowa Zabudowa
0,00008
0,02
2,0
niska
średnia
wysoka
0,5
2,0
3,0
Sady
0,4
0,0000016
0,0000040
0,0000024
0,0000040
0,0000040
0,0000040
0,0000024
0,0000024
0,06
0,06
0,04
0,06
0,04
0,06
0,06
0,04
0,004
0,004
0,003
0,005
0,005
0,005
0,003
0,006
0,5
0,6
0,4
0,3
0,6
0,4
0,6
0,44
0.025
0,025
0.050
0,050
0,075
0,075
0,050
0,050
0,46
0,4
0,6
0,5
0,2
0,3
0,3
0,4
244
0,3
0,15
0,3
0,15
0,15
0,15
0,3
0,15
Z0
średnia
dla
sektora
1,35
1,24
1,39
1,07
1,07
0,99
1,31
1,09
Średni współczynnik aerodynamicznej szorstkości rozpatrywanego terenu
9.1.5.2.
1,19
Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
Zgodnie z pismem Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Katowicach aktualne
tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w rejonie lokalizacji inwestycji wynosi:
dwutlenek azotu – 27 µg/m3,
pył zawieszony PM10 – 42 µg/m3,
benzen – 3,6 µg/m3,
ołów – 0,052 µg/m3.
Dla pozostałych zanieczyszczeń przyjęto wartości odniesienia zgodnie z Rozporządzeniem
w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu w wysokości 10%
dopuszczalnego stężenia średniorocznego.
Zgodnie z dopuszczalnymi poziomami dla niektórych substancji w powietrzu podanymi
w Załączniku 1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie
poziomów niektórych substancji w powietrzu, z punktu ochrony zdrowia odnotowano
przekroczenie dopuszczalnego stężenia pyłu zawieszonego PM 10 (poziom dopuszczalny wg.
rozporządzenia 40 µg/m3).
W przypadku pozostałych substancji nie stwierdzono przekroczenia stężeń.
Wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza (lub zintegrowanego)
w opisanej wyżej sytuacji wymaga przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego
(art. 226 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska). Łączna redukcja ilości wprowadzanych do
powietrza gazów lub pyłów z innych instalacji powinna być o co najmniej 30% większa niż
ilość gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzania do powietrza z nowo zbudowanej
instalacji (art. 225 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska).
Z uwagi na fakt, że za realizacją przedsięwzięcia przemawiają wymogi nadrzędnego interesu
publicznego oraz brak realnych rozwiązań alternatywnych w ramach przedsięwzięcia,
w rozpatrywanym terenie będzie można przeprowadzić taką procedurę w zakładach
współoddziaływujących.
Rozpoczęcie tej procedury powinno jednak nastąpić po uzyskaniu decyzji
o uwarunkowaniach środowiskowych. Należy przy tym podkreślić, że w ramach krajowego
planu działań prowadzonych przez GIOS na rzecz wyeliminowania przekroczeń PM10 za 2-3
lata poziom aktualnego stanu jakości powietrza w zakresie PM10 będzie niższy od
dopuszczalnego. Tym bardziej, że obecne przekroczenie jest niewielkie – 42 w stosunku do
dopuszczalnego 40 µg/m3.
9.1.5.3.
Źródła emisji
245
Na bazie przedstawionych dotychczas w opracowaniu informacji, a głównie charakterystyki
procesu technologicznego spalania odpadów i oczyszczania spalin oraz organizacji
eksploatacji wyodrębniono miejsca i źródła emisji zanieczyszczeń powietrza.
Źródła te można podzielić na źródła punktowe, powierzchniowe i liniowe oraz na emisję
zorganizowaną i niezorganizowaną.
Analizując schemat eksploatacji Zakładu oraz proces technologiczny uznaje się, że w okresie
eksploatacji można wyodrębnić następujące źródła emisji:
1. Budynek fos
Budynek ten jest potencjalnym źródłem niezorganizowanej emisji pyłu i odorów, zachodzącej
podczas rozładunku odpadów. Aby zminimalizować wpływ budynku fos na powietrze
atmosferyczne, podjęto decyzję zabudowy ramy wyładowczej przykrytą konstrukcją
umożliwiającą całkowite odizolowanie procesu technologicznego od środowiska
zewnętrznego. Dodatkowo w celu ochrony powietrza przyjęto rozwiązanie poboru powietrza
pierwotnego do spalania odpadów znad budynku fos oraz ww. zamkniętej konstrukcji rampy.
Rozwiązanie takie sprawi, że powstające w fosie i stacji rozładunku odory i pył są zasysane
pod ruszt pieca i dopalane podczas spalania odpadów. Sprawność zasysania jest zależna od
wytworzonego podciśnienia i może osiągać wartość zbliżoną do 100%. Ewentualne emisje
podczas otwierania bram do rampy będą emisjami śladowymi.
W świetle przedstawionych informacji w ocenie uciążliwości nie uwzględniono tego
potencjalnego źródła emisji, a zaproponowane rozwiązanie ograniczenia/wyeliminowania go
jako źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza uznaje się za w pełni prawidłowe i spełniające
swoje zadanie.
2. Linie spalania odpadów
Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń gazowych na terenie ZTPOK jest prowadzony tam
proces technologiczny termicznego przekształcania odpadów, polegający na kompleksowej
przeróbce stałych odpadów komunalnych z odzyskiem energii elektrycznej i ciepła. W
wyniku spalania odpadów w piecu i złożonych procesów chemicznych zachodzących w
wysokich temperaturach powstają zanieczyszczenia gazowe i pyłowe. Przed wydaleniem ich
do atmosfery podlegać będą systemowi oczyszczania spalin opisanemu szczegółowo w
poprzednich rozdziałach raportu.
Do obliczeń uciążliwości Zakładu przyjęto maksymalną dopuszczalną emisję substancji
zanieczyszczających, wynikająca z iloczynu ilości spalin i standardów emisyjnych. Takie
podejście do zagadnienia na tym etapie projektowania jest uzasadnione, bowiem określa
maksymalną potencjalną uciążliwość w zakresie powietrza przy dotrzymaniu standardów
emisji. Zgodnie z podanymi w tekście informacjami w rzeczywistości osiągane wielkości
emisji są znacznie mniejsze od standardów.
246
Planowana jest budowa dwóch linii termicznego unieszkodliwiana odpadów o wydajności
32 Mg/h każda. Nowe linie będą wyposażone w odrębne kominy o wys. ok. 80 m
i wentylatory ciągu. Zakłada się ciągłą pracę linii przez 24 h na dobę, siedem dni w tygodniu
z czasem wykorzystania mocy zainstalowanej 8000 h/rok.
3. Instalacja waloryzacji żużli
Powstały w wyniku procesu technologicznego żużel będzie transportowany na
przenośnika na plac przyjęcia żużli. Proces waloryzacji i obróbki żużli prowadzony
w instalacji waloryzacji żużla. Po obróbce mechanicznej i wydzieleniu odpowiednich
będzie układany w pryzmy na placu dojrzewania żużla. Żużel po sezonowaniu
zbywany jako produkt.
taśmie
będzie
frakcji
będzie
System wentylacyjny budynku przeznaczonego pod instalację waloryzacji żużli i kruszarkę
został wyposażony w filtry tkaninowe o sprawności gwarantującej stężenie pyłów na wylocie
nie przekraczające 5 mg/Nm3, co w bardzo dużym stopniu ograniczy emisję pyłów do
atmosfery. Hala waloryzacji żużla posiada wysokość ok. 10 m, a wylot wentylacyjny będzie
znajdował się 2 m ponad dachem budynku. Prace związane z funkcjonowaniem placu
składowania żużla funkcjonować będą przez 6 h/dobę w dni robocze.
4. Silos sorbentu
W silosie przechowywany będzie sorbent używany w metodzie półsuchej odsiarczania spalin
stosowanej w Zakładzie. Silos będzie miał wysokość ok. 8 m i podczas napełniania go może
być źródłem emisji pyłu. Aby ograniczyć jego uciążliwość przewiduję się „na otworze
oddechowym” silosu zainstalowanie filtra tkaninowego, który ograniczy emisje pyłów do
minimum. Określenie stopnia redukcji emisji zostanie dokonane na etapie projektu
technicznego. Można jednak przewidywać, że zgodnie z praktyką maksymalne stężenie pyłu
w gazach odlotowych nie przekroczy 5 mg/Nm3. Silos funkcjonował będzie przez 24 h/d
i siedem dni w tygodniu. Natomiast emisja będzie występować podczas jego napełniania
przez 2 h/tydzień.
5. Silos węgla aktywnego
W silosie magazynowany będzie węgiel aktywny wykorzystywany w procesie oczyszczania
spalin. Silos będzie miał wysokość około 4 – 6 m i potencjalnie może być źródłem emisji pyłu
węgla aktywnego. Z uwagi na nie istotną wielkość unosu pyłu podczas załadunku, zakłada
się, że zabudowa filtra tkaninowego ograniczy tę emisję do wielkości poniżej 5 mg/Nm3.
Zakłada się ciągłą pracę silosa przez 24h/d i 7 dni w tygodniu, natomiast emisja będzie
występować podczas jego napełniania przez 40 min na 2 tygodnie.
6. Linia zestalania pozostałości z oczyszczania spalin
247
Popioły i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą procesowi
zestalania w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiążących.
Po stabilizacji będą składowane na składowisku przystosowanym do składowania tego typu
odpadów.
Silosy popiołów i cementu będą miały wysokość ok. 8 m. Potencjalna emisja pyłu z operacji
napełniania silosów będzie ograniczona do minimum poprzez zainstalowanie na „oddechu”
filtra tkaninowego o sprawności gwarantującej stężenie pyłów na wylocie nie przekraczające
5 mg/Nm3. Zakłada się ciągłą pracę linii.
Środki transportu
a) dowóz odpadów
Zmieszane odpady komunalne będą transportowane samochodami ciężarowymi o ładowności
8, 20 i 30 Mg. Samochody dostarczające odpady będą ważone na wadzie znajdującej się na
wjeździe do ZTPOK obok portierni. Następnie będą kierowały się do zamkniętej konstrukcji
przy rampie wyładowczej. Szacowane jest, że na teren zakładu wjedzie w ciągu 14 godzin ok.
188 samochodów transportujących odpady.
Proces rozładunku samochodu obejmować będzie podjazd pod bramę, otwarcie bramy
budynku fos, postój na biegu jałowym, opróżnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd.
Jak już podano w punkcie dotyczącym budynku fos emisja zanieczyszczeń w budynku fos
zostanie zassana pod ruszt i ulegnie dopaleniu. Emisja zatem związana z dowozem
i rozładunkiem odpadów ograniczona zostanie do emisji zanieczyszczeń z pojazdów
samochodowych dowożących odpady i wracających po rozładunku.
b) transport żużla
Wytworzony w kotle (piecu) mokry żużel będzie transportowany na taśmie przenośnika na
plac przyjęcia żużla. Przy użyciu ładowarki zostanie przemieszczony do waloryzacji budynku
instalacji mechanicznej obróbki. Następnie żużel przenośnikami taśmowym będzie
transportowany na plac sezonowania na terenie ZTPOK i następnie zbywany jako produkt do
celów gospodarczego wykorzystania.
Obsługa instalacji waloryzacji żużla prowadzona będzie przez ładowarkę pracującą 2-3
godziny dziennie i załadowującej samochody wywożące zwaloryzowany żużel. Przewiduje
się wywóz żużla samochodami o ładowności 25 Mg w ilości około 23/dzień. Praca ładowarki
i wywóz żużli odbywał się będzie w godzinach dziennych w dni robocze.
Analiza procesu waloryzacji żużla wskazuje, że źródłem punktowym emisji zanieczyszczeń
będzie dodatkowo pomieszczenie kruszarki z odpowiednim odciągiem i filtrem workowym
o sprawności gwarantującej stężenie pyłów na wylocie nie przekraczające 5 mg/Nm3.
Ponadto wystąpi emisja zanieczyszczeń z silnika ładowarki.
248
c) dowóz sorbentu
Sporadycznie (ok. 1 raz w tygodniu) do ZTPOK dowożony będzie sorbent. Podczas
wyładunku będzie występować minimalna emisja pyłu z „oddechu” silosa wyposażonego
w filtr tkaninowy opisana powyżej. Dodatkowo występować będzie emisja z samochodu
przywożącego sorbent na trasie: brama – silos –brama.
d) dowóz węgla aktywnego
Charakter emisji zanieczyszczeń związanych z dowozem węgla aktywnego używanego
w procesie oczyszczania spalin będzie podobny jak przy dowozie sorbentu, a wielkość
wynikać będzie z ilości i czasu załadunku.
e) odbiór pozostałości poprocesowych
Z odbiorem pozostałości poprocesowych wiązać się również będzie emisja zanieczyszczeń
z silników samochodowych o ładowności 20 Mg na trasie: brama – miejsca składowania –
brama – 6 kursów dziennie.
9.1.5.4.
Obliczenia emisji z poszczególnych źródeł
W fazie eksploatacji emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego z terenu obiektu
będzie miała charakter zorganizowany oraz niezorganizowany.
9.1.5.4.1.
Emisja z procesu technologicznego – emisja zorganizowana
Linie termicznego unieszkodliwiania odpadów
Proces spalania odpadów stanowi główne źródło uciążliwości ZTPOK dla powietrza
atmosferycznego. Wynika to z faktu powstawania w procesie spalania odpadów
zanieczyszczeń m.in. dioksyn i furanów. Przewidziane jest zaprojektowanie systemów
kominowych dla planowanych dwóch linii. Oczyszczone spaliny będą kierowane przez
wentylator ciągu do komina i dalej do atmosfery. Planowane jest ulokowanie kominów
osobno dla każde linii obok siebie. Ostateczne rozstrzygnięcie szczegółowej lokalizacji
i wysokości kominów nastąpi na etapie projektu technicznego w ramach wykonywanej
dokumentacji do pozwolenia zintegrowanego. W chwili obecnej z uwagi na niekorzystny
istniejący stan jakości powietrza w Rudzie Śląskiej przyjęto wysokość komina h = 80 m,
umożliwiającą zminimalizowanie uciążliwości i wpływu tych warunków na
rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń.
Głównym źródłem emisji zorganizowanej zanieczyszczeń gazowych na terenie Zakładu
Termicznego Przekształcania Odpadów będzie prowadzony tam proces technologiczny,
polegający na kompleksowej przeróbce stałych odpadów komunalnych i związane z tym
249
termiczne unieszkodliwianie odpadów Poza głównymi składnikami spalin takimi jak,
dwutlenek węgla i para wodna, w wyniku spalania powstają również wykazujące właściwości
toksyczne związki nieorganiczne i organiczne. Są to między innymi: tlenki azotu (NOx),
dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO), chlorowodór (HCl), fluorowodór (HF), metale
ciężkie (As, Co, Pb, Cd i in.), a także całkowity węgiel organiczny (TOC) oraz dioksyny
i furany. Wykaz wszystkich substancji podlegających uwzględnieniu w obliczeniach
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu zawarty jest w załączniku 9.1 pod nazwą –
Parametry emitorów i emisji.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie
standardów emisyjnych z instalacji wielkości dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń
w gazach odlotowych z nowych instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów
przedstawiają się następująco:
Tabela 9.13 Wielkości dopuszczalne
Parametry instalacji
Jednostka
Stężenie
maksymalne
CO w gazach odlotowych
(gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
Pyły w gazach odlotowych
HCl w gazach odlotowych
HF w gazach odlotowych
SO2 w gazach odlotowych
Substancje organiczne wyrażone w (TOC)
Dioksyny i furany w gazach odlotowych
NOx wyrażony jako NO2 w gazach odlotowych
Metale ciężkie w gazach odlotowych
Cd + Ti*
Hg
Sb + As + Pb + Cr + Co + Cu + Mn + Ni + V*
mg/m3u
50
mg/m3u
10
mg/m3u
10
mg/m3u
1
mg/m3u
50
mg/m3u
10
ng/m3u
0,1
mg/m3u
200
mg/m3u
mg/m3u
mg/m3u
0,05
0,05
0,5
* obejmuje sumę metali. Do obliczeń uciążliwości przyjmuje się, że wielkości standardów poszczególnych
zanieczyszczeń są proporcjonalne do ilości substancji.
Według danych technologicznych przedstawionych przez dostawcę technologii strumień
gazów suchych w warunkach umownych przeliczone na 11% O2 wynosi dla linii 1 i 2 po 163
530 m3/h. Wobec tego maksymalna emisja wynikająca z iloczynu spalin i standardu
emisyjnego dla każdej linii przedstawia się następująco:
Tabela 9.14 Wielkości emisji z jednej linii termicznego unieszkodliwiania odpadów
Lp.
Rodzaj zanieczyszczenia
1.
antymon i jego związki
Emisja
[kg/h]
0,00909
250
[Mg/rok]
0,07268
Lp.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
arsen
całkowity węgiel organiczny*
chlorowodór
chrom
dioksyny i furany
dwutlenek siarki
fluorowodór
kadm
kobalt
mangan
miedź
nikiel
ołów
pył ogółem
rtęć
tal
tlenek węgla
tlenki azotu
wanad
Emisja
[kg/h]
0,00909
1,63530
1,63530
0,00909
0,00002
8,17650
0,16353
0,00409
0,00909
0,00909
0,00909
0,00909
0,00909
1,63530
0,00818
0,00409
8,17650
32,70600
0,00909
[Mg/rok]
0,07268
13,08240
13,08240
0,07268
0,00013
65,41200
1,30824
0,03271
0,07268
0,07268
0,07268
0,07268
0,07268
13,08240
0,06541
0,03271
65,41200
261,64800
0,07268
* ponieważ w polskim prawie nie ma norm emisji dla całkowitego węgla organicznego, przyjęto wartości
dopuszczalne jak dla węgla elementarnego
Taki sposób ujęcia zagadnienia przedstawia maksymalne emisje zanieczyszczeń spełniające
obowiązujące standardy emisyjne i może z cytowanych wyników stężeń zanieczyszczeń
z podobnych obiektów emisje te są znacznie mniejsze.
Zgodnie z danymi technologicznymi, maksymalny przepływ spalin wilgotnych w warunkach
normalnych dla jednej linii termicznego unieszkodliwiania odpadów wyniesie
167 525 Nm3/h.
W warunkach rzeczywistych przy uwzględnieniu temperatury spalin u wylotu 124°C,
maksymalny przepływ spalin będzie kształtował się następująco:
397
m3
= 167525 ⋅
≅ 243617
Qrz = Qn ⋅
Tn
273
h
Tg
Wynikająca z tego maksymalna prędkość wylotowa gazów będzie wynosić:
Vrz =
Qrz
243617
m
m
=
≅ 53878 ≅ 14,97
2
2
h
s
Π⋅r
3,14 ⋅ 1,2
Silos sorbentu
251
Emisja dopuszczalna pyłu z silosu wynikać będzie z czasu załadowania silosu z cysterny,
maksymalnego stężenia pyłu na wylocie filtra tkaninowego oraz ilości podawanego
sprężonego powietrza podczas załadunku.
Na podstawie danych projektowych i eksploatacyjnych z istniejących obiektów (np.
Elektrownia KOZIENICE) na rozładowanie 1 Mg mączki wapiennej zużywa się od 3 do 4 m3
sprężonego powietrza. Przyjęto, że ciężar właściwy mączki wynosi ok. 1,4 Mg/m3, a czas
rozładowania 20 Mg sorbentu wynosić będzie 2 h.
Zgodnie z przedstawionymi informacjami technicznymi emisja pyłu będzie przedstawiać się
następująco:
kg
Nm 3
kg
g
mg
⋅
10
⋅
1
,
4
⋅
4
= 0,00028 = 0,000078 = 0,078
3
Nm
h
h
s
s
kg
h
kg
= 0,0257
E a = 0,00028 ⋅ 92
h
rok
rok
E1h = 0,000005
Silos węgla aktywnego
Emisja dopuszczalna pyłu z silosu wynikać będzie z czasu załadowania silosu z cysterny,
maksymalnego stężenia pyłu na wylocie filtra tkaninowego oraz ilości podawanego
sprężonego powietrza podczas załadunku.
Na podstawie danych projektowych i eksploatacyjnych z istniejących obiektów (np.
Elektrownia KOZIENICE) na rozładowanie 1 Mg węgla aktywnego zużywa się od 2 do 3 m3
sprężonego powietrza. Przyjęto, że ciężar właściwy węgla aktywnego i wynosi ok.
0,8 Mg/m3, a czas rozładowania 5 Mg sorbentu wynosić będzie 40 min.
Zgodnie z przedstawionymi informacjami technicznymi emisja pyłu będzie przedstawiać się
następująco:
kg
Nm 3
kg
g
mg
⋅
5
⋅
0
,
8
⋅
3
= 0,00006
= 0,000017 = 0,017
3
Nm
h
h
s
s
kg
h
kg
E a = 0,00006 ⋅ 31
= 0,00186
h
rok
rok
E1h = 0,000005
Silos popiołów
Maksymalne stężenie na wylocie silosu po zainstalowaniu filtra workowego będzie wynosić
5 mg/Nm3. Ilość powietrza używanego do wtłaczania do silosu cementu wynosi w ciągu
godziny ok. 2 m3, a zakładany czas pracy silosu to 8000 h/rok. Emisja pyłu do powietrza
wynosić będzie 10 mg/h (0,078 kg/rok czyli 0,00008 Mg/rok).
Tok obliczeń przedstawiono poniżej:
252
kg
Nm 3
kg
mg
⋅
2
= 0,000010
= 10
3
h
h
h
Nm
kg
h
Mg
= 0,00008
E a = 0,000010 ⋅ 8000
h
rok
rok
E1h = 0,000005
Silos cementu
Maksymalne stężenie na wylocie silosu po zainstalowaniu filtra workowego będzie wynosić
5 mg/Nm3. Ilość powietrza używanego do wtłaczania do silosu cementu wynosi w ciągu
godziny ok. 2 m3, a zakładany czas pracy silosu to 8000 h/rok. Emisja pyłu do powietrza
wynosić będzie 10 mg/h (0,078 kg/rok czyli 0,00008 Mg/rok).
kg
Nm 3
kg
mg
⋅
2
= 0,000010
= 10
3
h
h
h
Nm
kg
h
Mg
E a = 0,000010 ⋅ 8000
= 0,00008
h
rok
rok
E1h = 0,000005
Hala waloryzacji wraz pomieszczeniem kruszarki
Maksymalne stężenie na wylocie systemu wentylacji hali waloryzacji żużli wraz z kruszarką
po zainstalowaniu filtra workowego będzie wynosić 5 mg/Nm3. Kruszarka będzie pracować
6 h/dobę przez 344 dni w roku. Kubatura hali wynosić będzie ok. 17500 m3, ilość wymian
powietrza w ciągu godziny – 2. Emisja maksymalna będzie więc kształtować się na poziomie
0,175 kg/h (0,3612 Mg/rok).
kg
kg
E1h = 0,000005
⋅ 17500 Nm 3 ⋅ 2 wymiany = 0,175
3
Nm
h
kg
h
dni
Mg
E a = 0,175 ⋅ 6
⋅ 344
= 0,3612
h
dobę
rok
rok
Prędkość gazów na wylocie będzie kształtować się następująco:
17500m 3
⋅ 2 wymiany
m
h
V =
= 12,38
1m
s
π ⋅ ( )2
2
Charakterystyka fizyczna projektowanych punktowych źródeł emisji do powietrza (emitorów)
została zebrana poniżej w tabeli poniżej.
Tabela 9.15 Charakterystyka emitorów w Zakładzie
253
Symbol
Opis emitora
emitora
E1
E2
E3
E4
E5
E6
E7
Komin z pieca linii
1
Komin z pieca linii
2
Odpowietrzenie
silosu sorbentu
Odpowietrzenie
silosu węgla
aktywnego
Odpowietrzenie
silosu popiołów
Odpowietrzenie
silosu cementu
Wentylacja hali
waloryzacji żużli
9.1.5.4.2.
Wysokość
emitora [m]
Średnica
wewnętrzna
emitora [m]
Przepływ w
emitorze lub
wydajność
wentylatora
[Nm3/h]
Temperatura
wylotowa
gazów [oC]
80
2,4
173 670
124
80
2,4
173 670
124
8,3
1,0
0
20
6,3
1,0
0
20
8,3
1,0
0
20
8,3
1,0
0
20
12
1,0
35 000
20
Emisja niezorganizowana
Emisja niezorganizowana na terenie Zakładu będzie pochodzić z operacji dowozu odpadów
do bunkra rozładunkowego (podjazd pod bramę, otwarcie bramy budynku fos, postój na biegu
jałowym, opróżnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd), transportu żużla i pracy
ładowarki oraz transportu odpadów poprocesowych.
Środki transportu
a) dowóz odpadów na terenie Zakładu
Odpady przeznaczone do spalenia dowożone będą do ZTPOK samochodami ciężarowymi
o ładowności ok. 8, 20 i 30 Mg. Przewiduje się, że dziennie w godzinach 7.00-21.00 do
ZTPOK będzie przyjeżdżało ok. 188 samochodów ciężarowych dowożących odpady. Długość
drogi przejazdu samochodu dowożącego odpady to ok. 500 m.
b) transport żużla na terenie Zakładu
Żużel będzie okresowo składowany na placu sezonowania żużla, a następnie po waloryzacji
odbierany przez zewnętrznego odbiorcę – 23 kursy dziennie (pojemność pojazdów to ok. 25
Mg).
Dodatkowo z ZTPOK będą wywożone odpady z oczyszczania spalin, odpady poprocesowe
i złom przeznaczony na sprzedaż – 6 kursów dziennie. Wszystkie te produkty będą wywożone
samochodami o ładowności ok. 20 Mg.
254
Przejazd jednego samochodu na terenie ZTPOK trwać będzie ok. 3 min i wynosić ok. 300 m.
c) ładowarka
Ładowarka będzie pracowała na placu składowym żużli po waloryzacji przez ok. 3 godz.
dziennie.
Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł liniowych przyjęto wg „Assessment of Sources
of Air, Water and Land Pollution – A Guide to Rapid Source Inventory Techniques and their
Formulating Environmental Control Strategies”, Aleksander P. Economopoulos, World
Health Organization, Genewa 1993 r., dla pojazdów poruszających się z niewielką prędkością
przyjęte do obliczeń przedstawiono poniżej.
Tabela 9.16 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.]
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Węglowodory alifatyczne
Dwutlenek siarki
Pył zawieszony
Samochody ciężarowe
Zapłon samoczynny
18,20*
7,30
5,80
3,63
1,60
*wskaźnik dotyczy sumy tlenków azotu, w której udział dwutlenku azotu stanowi ok. 20%
Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych przyjęto wg publikacji
Wydawnictwa Komunikacji i Łączności „Paliwa, Oleje i Smary”, J. Michałowska (poniżej):
Tabela 9.17 Ilość szkodliwych składników gazów spalinowych ze spalania oleju
napędowego (kg/Mg paliwa)
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Ilość składnika gazów spalinowych w kg pochodząca z 1 tony
spalonego oleju napędowego
13,01
20,81
4,16
7,80
Emisję zanieczyszczeń dla źródeł liniowych określono wg wzoru:
E = n⋅k ⋅l
gdzie:
E –
n –
k –
l
–
emisja danego zanieczyszczenia [g/h],
potok pojazdów [poj/h],
wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj],
długość trasy przejazdu [km],
Emisję zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych określono wg wzoru:
255
B⋅k
1000
gdzie:
E – emisja danego zanieczyszczenia [kg/h],
B – maksymalne zużycie paliowa przez maszyny budowlane [kg/h],
k – wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj],
E=
1. dowóz odpadów
ilość pojazdów: maksymalnie 188 w ciągu 14 godzin (7-21)
czas przejazdu jednego pojazdu: 3 min
droga: 0,500 km
czas emisji w roku: 3/60 h * 188 pojazdów * 260 dni = 2444 h/rok
Przykładowe obliczenia dla dwutlenku azotu przedstawiono poniżej:
188 poj
g
kg
E1h =
⋅ 0,2 * 18,20
⋅ 0,500km = 0,0244
km ⋅ poj
h
14h
Erok = 0,0244
kg
h
Mg
⋅ 2444
= 0,0597
h
rok
rok
Tabela 9.18 Wielkość emisji generowanej podczas dowozu odpadów
Lp.
1
2
3
4
5
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Pył zawieszony
Emisja
[g/s]
0,0068
0,0136
0,0068
0,0030
0,0108
[kg/h]
0,0244
0,0490
0,0244
0,0107
0,0389
[Mg/rok]
0,0597
0,1198
0,0596
0,0263
0,0952
2. transport żużla, odpadów z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji
ilość pojazdów: maksymalnie 29 w ciągu 14 godzin (7-21)
czas przejazdu jednego pojazdu: 3 min
droga: 0,300 km
czas emisji w roku: 3/60 h * 29 pojazdów * 260 dni = 377 h/rok
Przykładowe obliczenia dla dwutlenku azotu przedstawiono poniżej:
29 poj
g
kg
E1h =
⋅ 0,2 ⋅ 18,20
⋅ 0,3km = 0,0023
14h
km ⋅ poj
h
E rok = 0,0023
kg
h
Mg
⋅ 377
= 0,0009
h
rok
rok
Tabela 9.19 Wielkość emisji generowanej podczas transportu żużla, odpadów z
oczyszczania spalin i popiołów ze stabilizacji
Lp.
Emisja
256
1
2
3
4
5
[g/s]
0,0006
0,0013
0,0006
0,0003
0,0010
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Pył zawieszony
[kg/h]
0,0023
0,0045
0,0023
0,0010
0,0036
[Mg/rok]
0,0009
0,0017
0,0009
0,0004
0,0014
3. ładowarka
czas pracy w ciągu dnia: 3 godz.
maksymalne zużycie oleju napędowego – 20 l/h – 17,5 kg/h
czas emisji w roku: 3 h * 260 dni/rok = 780 h/rok
E1h = 17,5
kg
kg
kg
⋅ 13,01
= 0,2277
h
h
1000 kg
E rok = 0,2277
kg
h
Mg
⋅ 780
= 0,1776
h
rok
rok
Tabela 9.20 Wielkość emisji generowanej podczas pracy ładowarki
Lp.
1
2
3
4
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Emisja
[g/s]
0,0632
0,1012
0,0202
0,0379
[kg/h]
0,2277
0,3642
0,0728
0,1365
[Mg/rok]
0,1776
0,2841
0,0568
0,1065
Emisja sumaryczna
Tabela 9.21 Wielkość sumarycznej emisji niezorganizowanej z terenu ZTPOK
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Pył zawieszony
Emisja sumaryczna
[g/s]
[kg/h]
0,0707
0,2544
0,1160
0,4177
0,0453
0,1631
0,0123
0,0441
0,0647
0,2328
[Mg/rok]
0,2382
0,4056
0,1669
0,0774
0,3372
W związku ze specyficzną działalnością Zakładu, obejmującą przede wszystkim termiczne
unieszkodliwianie odpadów komunalnych, jego uciążliwość względem powietrza
atmosferycznego bierze swoje źródło przede wszystkim w tych procesach. Transport
samochodowy na terenie Zakładu stanowić będzie niejako poboczne źródło emisji
o charakterze lokalnym, o niewielkiej uciążliwości i zasięgu. Częstotliwość przejazdów
samochodów transportujących odpady to najczęściej 16 samochodów w ciągu godziny, a więc
emisja pochodząca z transportu będzie stanowić znikomy procent całkowitej emisji Zakładu.
9.1.5.5.
Obliczenia uciążliwości
257
Zgodnie z wymaganiami metodyki referencyjnej w pierwszej fazie obliczeń uciążliwości
wykonywane są obliczenia stężeń maksymalnych jedno-godzinnych. Wyniki tych obliczeń
stanowią podstawę zakresu dalszych obliczeń dla poszczególnych zanieczyszczeń. Zgodnie
z rozporządzeniem w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu
przyjęto, że dla zanieczyszczeń, dla których stężenie maksymalne jest mniejsze od 10%
stężenia dopuszczalnego nie wymagają one dalszych obliczeń (rozkładów przestrzennoczasowych) i ich uciążliwość uznaje się za nieistotną i gwarantującą dotrzymanie norm. Dla
zanieczyszczeń, dla których stężenia maksymalne są większe od 10% wielkości
dopuszczalnej (wartości odniesienia) wykonuje się tzw. pełny zakres obliczeń uciążliwości
w postaci rozkładów przestrzenno czasowych.
9.1.5.5.1.
Określenie maksymalnych stężeń oraz zakres obliczeń
Obliczenia maksymalnych stężeń zanieczyszczeń (Smm) przeprowadzono na komputerze
w oparciu o pakiet programów OPERAT 2000.
W obliczeniach uwzględniono maksymalne emisje
zanieczyszczeń oraz maksymalne czasokresy pracy źródeł.
zanieczyszczeń,
aktualne
tło
Cemisy dla poszczególnych źródeł emisji przedstawiono w tabeli poniżej:
Tabela 9.22 Cemisy
Numer emitora Rodzaj emitora
Czas emisji [h/rok]
E1
E2
E3
E4
E5
E6
E7
8000
8000
92
23
8000
8000
2064
Linia 1
Linia 2
Odpowietrzenie silosu sorbentu
Odpowietrzenie silosu węgla aktywnego
Odpowietrzenie silosu popiołów
Odpowietrzenie silosu cementu
Wentylacja hali waloryzacji żużli
Cemisy (udziały
w roku)
0,9132
0,9132
0,0105
0,0026
0,9132
0,9132
0,2356
Parametry emitorów oraz dane do obliczeń przedstawia załącznik 9.1.
Klasyfikację emitorów poprzez porównanie sumy stężeń maksymalnych powstałych
w wyniku oddziaływania wszystkich emitorów do wartości dopuszczalnej D1 przedstawia
poniższa tabela (załącznik 9.2):
Tabela 9.23 Klasyfikacja emitorów
Lp. Nazwa zanieczyszczenia
1
2
3
4
5
arsen
dwutlenek azotu
dwutlenek siarki
kadm
nikiel
Stęż.
Suma stężeń max.
dopuszcz.D1
3
ΣSmm [µg/m ]
[µg/m3]
0,0124
0,2
89,002
200
22,25
350
0,00556
0,52
0,0124
0,23
258
Ocena
Smm < 0.1*D1
0.1*D1< Smm <D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Σ Smm
D1
0,062
0,445
0,064
0,011
0,054
Stęż.
Suma stężeń max.
dopuszcz.D1
3
ΣSmm [µg/m ]
[µg/m3]
ołów
0,0124
5
pył zawieszony PM10
60,157
280
rtęć
0,0111
0,7
tlenek węgla
22,25
30000
antymon i jego związki
0,0124
23
chlorowodór
4,45
200
chrom związki III i IV wartośc 0,0124
20
tal
0,00556
1
fluor
0,445
30
kobalt
0,0124
5
mangan
1,24E-05
9
miedź
0,0124
20
wanad
0,0124
2,3
węgiel elementarny
2,225
150
Lp. Nazwa zanieczyszczenia
Ocena
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
Smm < 0.1*D1
0.1*D1< Smm <D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Σ Smm
D1
0,002
0,215
0,016
0,001
0,001
0,022
0,001
0,006
0,015
0,002
0,000001
0,001
0,005
0,015
*skrócony zakres obliczeń oznacza ΣSmm≤0.1 D1
9.1.5.5.2.
powietrza
Obliczenia rozkładów przestrzenno – czasowych stanu zanieczyszczenia
Przestrzenne rozkłady maksymalnych, sumarycznych stężeń poszczególnych zanieczyszczeń
emitowanych na terenie obiektu w stosunku do obowiązujących norm – uwzględniając tło
zanieczyszczeń – obliczono w oparciu o program OPERAT 2000.
Ze względu na wartość Σ Smm do pełnego zakresu obliczeń zakwalifikowane zostały
dwutlenek azotu i pył. Spośród tych zanieczyszczeń emisja dwutlenku azotu będzie miała
zdecydowanie największe znaczenie dla stanu środowiska (stosunek stężenia maksymalnego
do stężenia dopuszczalnego dla tego zanieczyszczenia jest największy w porównaniu
z innymi zanieczyszczeniami).
Pozostałe emitowane zanieczyszczenia nie stanowią zagrożenia dla stanu czystości powietrza
w okolicy, ponieważ ich maksymalne stężenia są mniejsze od wartości 0,1 D1 i nie wymagają
dalszych obliczeń (zakres skrócony).
Dane do obliczeń długookresowych zawiera załącznik 9.3.
Do obliczeń przyjęto siatkę obliczeniową 100 x 100 [m].
Poniżej przedstawiono wyniki obliczeń w siatce receptorów na wysokości 0, 3 i 6 m.
Poziom terenu
Zestawienie maksymalnych wartości stężeń dwutlenku azotu w sieci receptorów
259
Parametr
Stężenie maksymalne µg/m3
Stężenie średnioroczne µg/m3
Częst. przekrocz. D1= 200 µg/m3, %
Wartość
88,947
4,0519
0,00
X
m
6000
6000
-
Y
m
4800
5200
-
kryt.
kier.w.
2
2
-
kryt. kryt.
pręd.w.
1
W
1
WSW
-
Zestawienie maksymalnych wartości stężeń pyłu zawieszonego PM10 w sieci receptorów
Parametr
Wartość
X
Y
kryt. kryt. kryt.
m
m
kier.w. pręd.w.
27,096
5400
4700
6
1
N
3
Stężenie średnioroczne µg/m
0,1215
5400
4700
6
1
N
0,00
Poziom 3 m
Zestawienie maksymalnych wartości stężeń dwutlenku azotu w sieci receptorów na
wysokości 3 m
Parametr
Wartość
X
Y
kryt. kryt. kryt.
m
m
kier.w. pręd.w.
88,966
6000
4800
2
1
W
4,0578
6000
5200
2
1
WSW
0,00
na wysokości 3 m
Parametr
Wartość
X
Y
kryt. kryt. kryt.
m
m
kier.w. pręd.w.
35,149
5400
4700
6
1
N
3
0,1388
5400
4700
6
1
N
0,00
Poziom 6 m
Zestawienie maksymalnych wartości stężeń dwutlenku azotu w sieci receptorów na
wysokości 6 m
X
Y
kryt. kryt. kryt.
Parametr
Wartość
m
m
kier.w. pręd.w.
89,023
6000
4800
2
1
W
4,0756
6000
5200
2
1
WSW
0,00
na wysokości 6 m
Parametr
Wartość
X
Y
kryt. kryt. kryt.
m
m
kier.w. pręd.w.
42,491
5400
4700
6
1
N
3
0,1539
5400
4700
6
1
N
0,00
-
260
Wartości stężeń jednogodzinnych oraz wartości stężeń substancji odniesionych do roku dla
wysokości 0 m, 3 m i 6 m zawiera załącznik 9.4. Graficzną prezentację stanu
zanieczyszczenia przedstawiono w załączniku 9.5 - 9.16.
Wykonane obliczenia wykazują, że wartości odniesienia stężeń średniorocznych oraz
maksymalnych są dotrzymane, również na różnych poziomach okolicznej zabudowy
mieszkaniowej. Dla zobrazowania wyników obliczeń, oprócz wykresów izolinii na poziomie
terenu dla wszystkich analizowanych zanieczyszczeń, w załącznikach przedstawiono wykresy
izolinii wysokości 3 i 6 m (maksymalna wysokość zabudowy w promieniu 10 hmax).
9.1.5.5.3.
Opad pyłu
Poza dotrzymaniem Smax i Sa dla PM10 zanieczyszczenia pyłowe muszą jeszcze spełniać
kryterium dopuszczalnego opadu pyłu wg rozporządzenia w sprawie wartości odniesienia dla
niektórych substancji w powietrzu. Obliczeń opadu pyłu nie wykonuje się, jeżeli:
0,0667
∑f ∑e E śrfe ≤ n ∑e he3,15 [mg / s]
1.
Suma emisji średniej pyłu po frakcjach i emitorach:
E1 (komin linii 1)
1,6353 kg/h = 0,4543 g/s = 454,3 mg/s
E2 (komin linii 2)
1,6353 kg/h = 0,4543 g/s = 454,3 mg/s
E3 (silos sorbentu)
0,00028 kg/h = 0,000078 g/s = 0,078 mg/s
E4 (silos węgla aktywnego) 0,00006 kg/h = 0,000017 g/s = 0,017 mg/s
E5 (silos popiołów)
0,00001 kg/h = 0,000003 g/s = 0,003 mg/s
E6 (silos cementu)
0,00001 kg/h = 0,000003 g/s = 0,003 mg/s
E7 (hala waloryzacji żużla) 0,175 kg/h = 0,0486 g/s = 48,6 mg/s
454,3 + 454,3 + 0,078 + 0,017 + 0,003 + 0,003 + 48,6 ≤
(
)
0,0667
⋅ 80 3,15 + 80 3,15 + 8,33,15 + 6,33,15 + 8,33,15 + 8,33,15 + 12 3,15 [mg / s]
7
957,3 ≤ 18822
Warunek 1 jest spełniony.
Łączna emisja pyłu wynosi 26,526 Mg/rok
W związku z tym warunek 2 jest spełniony.
Emisja kadmu wynosi 0,00409 kg/h i 0,03271 Mg/rok i przekracza 0,005 % emisji określonej
w warunku 1 i 2.
Emisja ołowiu wynosi 0,00909 kg/h i 0,07268 Mg/rok przekracza 0,05 % emisji określonej w
warunku 1 i 2.
261
W związku z powyższym wykonano obliczenia opadu pyłu, kadmu i ołowiu w siatce
receptorów.
Maksymalny opad pyłu łącznie z tłem wynosi 23,4 g/m2/rok wobec dopuszczalnych
200 g/m2/rok.
Dla ołowiu maksymalna wartość opadu z tłem wynosi 30 mg/m2/rok przy dopuszczalnym 100
mg/m2/rok. Dla kadmu wartość ta z tłem osiąga w jednym punkcie siatki 10 mg/m2/rok –
wartość dopuszczalną, nie przekraczając jej jednak.
W związku z powyższym można stwierdzić, iż zarówno opad pyłu, kadmu i ołowiu, po
uwzględnieniu tła opadu, nie przekracza wartości dopuszczalnych.
Wydruki obliczeń oraz wykresy izolinii przedstawiono w załączniku 9.17-9.20.
9.1.5.6.
Ocena uciążliwości
Otrzymane wyniki prognozowanej uciążliwości projektowanego Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów Komunalnych w Rudzie Śląskiej (ZTPOK) wskazują na minimalne
jego oddziaływanie na stan jakości powietrza. Jest to głównie efektem bardzo dobrego z
punktu widzenia ochrony powietrza zaprojektowania technologii spalania wraz z instalacją
oczyszczania spalin oraz organizacji/logistyki pracy i rozwiązań technicznych (np. szczelna
hala rozładunku odpadów).
Należy przy tym zauważyć, że przyjęte do obliczeń uciążliwości emisji wynikają z iloczynu
ilości spalin i dopuszczalnego standardu emisyjnego. W rzeczywistości – co przedstawiono w
opracowaniu – wielkości pomiarowe stężeń w spalinach po ich oczyszczeniu w takich samych
rozwiązaniach technologicznych oraz oczyszczania spalin są wielokrotnie mniejsze od
dopuszczalnych standardów. Stąd można wyciągnąć wniosek, że rzeczywista uciążliwość
ZTPOK będzie znacznie mniejsza od obliczonej i zaprezentowanej w opracowaniu.
Jak wynika z danych podanych przez WIOŚ, na terenie Rudy Ślaskiej występują
przekroczenia pyłu zawieszonego PM10. Na obszarze, na którym zostały przekroczone
standardy jakości powietrza, wydanie pozwolenia na emisję dla nowo budowanej instalacji
jest możliwe, jeżeli zostanie zapewniona odpowiednia redukcja ilości wprowadzanych do
powietrza gazów lub pyłów powodujących naruszenia tych standardów, wprowadzanych z
innych instalacji usytuowanych na tym obszarze (zgodnie z art. 225 ust. 1 cyt. ustawy Prawo
ochrony środowiska).
Wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza (lub zintegrowanego)
w opisanej wyżej sytuacji wymaga przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego
(art. 226 ust.1 ustawy Prawo ochrony środowiska). Łączna redukcja ilości wprowadzanych do
powietrza gazów lub pyłów z innych instalacji powinna być o co najmniej 30% większa niż
ilość gazów lub pyłów dopuszczonych do wprowadzania do powietrza z nowo zbudowanej
instalacji (art. 225 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska).
262
Należy ponadto podkreślić, iż za realizacją przedsięwzięcia przemawiają wymogi
nadrzędnego interesu publicznego oraz brak realnych rozwiązań alternatywnych w ramach
przedsięwzięcia.
Rozpoczęcie tej procedury
uwarunkowaniach.
nastąpi
po
uzyskaniu
decyzji
o
środowiskowych
9.1.5.7. Wnioski i zalecenia
W niniejszej analizie dokonano oceny uciążliwości dla powietrza atmosferycznego
wynikającej z budowy Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych
w Rudzie Śląskiej, ze szczególnym uwzględnieniem fazy eksploatacji, dla której wykonano
obliczenia emisji oraz rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń z emitorów zakładowych
z uwzględnieniem tła oraz istniejących warunków fizjograficznych.
W opracowaniu uwzględniono metodykę obliczeń i wartości odniesienia zawarte
w rozporządzeniu w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu oraz
dopuszczalne poziomy zgodnie z rozporządzeniem w sprawie poziomów niektórych substancji
w powietrzu.
Na terenie obiektu występować będą następujące źródła emisji zanieczyszczeń:
faza realizacji - spalanie oleju napędowego oraz pylenie przez maszyny budowlane
(emisja niezorganizowana),
faza eksploatacji - emisja pochodząca z instalacji termicznego unieszkodliwiania
odpadów oraz silosu (emisja zorganizowana) oraz emisja spalin w wyniku ruchu
pojazdów samochodowych po terenie Zakładu (emisja niezorganizowana).
Jak wykazała analiza, realizacja inwestycji zgodnie z przyjętymi założeniami nie będzie
powodować ponadnormatywnego oddziaływania na powietrze atmosferyczne planowanego
obiektu poza jego granicami. Faza budowy będzie stosunkowo krótkotrwała, a uciążliwości
ograniczać się będą do placu budowy i będzie przemieszczać się zgodnie z harmonogramem
budowy. Wykluczy to możliwość negatywnego oddziaływania inwestycji na zdrowie
okolicznych mieszkańców.
Dla fazy eksploatacji przedsięwzięcia, jako fazy najbardziej istotnej pod względem
oddziaływania na powietrze atmosferyczne, dokonano szczegółowej i kompleksowej analizy
technologii spalania zanieczyszczeń, oczyszczania spalin oraz rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń z instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów.
Wstępne obliczenia wykazały, że większość zanieczyszczeń emitowanych z instalacji została
zakwalifikowana do skróconego zakresu obliczeń, co oznacza, że ich stężenia w powietrzu są
bardzo niskie i nie stanowią żadnego zagrożenia dla czystości atmosfery. Do pełnego zakresu
obliczeń zostały zakwalifikowane dwutlenek azotu oraz pył zawieszony PM10.
263
Przeprowadzone obliczenia rozkładów przestrzenno – czasowych w siatce receptorów
potwierdziły ich znikomy wpływ na środowisko – zarówno wartości stężeń średniorocznych
jak i jednogodzinnych są znacznie poniżej dopuszczalnych wartości, również na różnych
poziomach najbliżej położonej zabudowy mieszkaniowej.
Nowoczesny i wysokosprawny system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej (w
celu redukcji związków kwaśnych oraz dioksyn i furanów) oraz metodzie SNCR
z wykorzystaniem mocznika w celu redukcji NOx zapewni redukcję zanieczyszczeń
zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego poziomu, co potwierdziły przeprowadzone
obliczenia. Potwierdzają to załączone wyniki pomiarów z istniejących instalacji pracujących
w tej technologii i tym samym systemie oczyszczania spalin.
Analiza wykazała, że dla wszystkich rozpatrywanych zanieczyszczeń zarówno w czasie
budowy, eksploatacji jak i likwidacji ZTPOK, spełnione będą wymagania przepisów ochrony
powietrza. Realizacja przedsięwzięcia z uwagi na przyjęte rozwiązania technologiczne
ochrony powietrza i organizacyjne zagwarantuje dotrzymanie dopuszczalnych wartości
jakości powietrza, a zatem nie spowoduje uciążliwości względem powietrza atmosferycznego.
Problem przekroczeń dopuszczalnych wartości PM10 występujący na terenie Rudy Śląskiej
jeszcze przed realizacją inwestycji, dla stanu jakości powietrza będzie wymagał rozeznania na
etapie wykonywania dokumentacji do pozwolenia zintegrowanego. W przypadku
potwierdzenia się przekroczeń w tym czasie inwestor musi podjąć procedurę kompensacyjną.
9.2. Oddziaływanie na klimat akustyczny
9.2.1 Materiały wyjściowe
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 04.11.2008 roku w sprawie wymagań w zakresie
prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z dnia 5 lipca 2007 roku.)
9.2.2 Opis i analiza wykorzystanych danych i zastosowanych metod oceny
i prognozowania
Metody oceny i prognozowania emisji hałasu do środowiska
Obliczenia wykonano przy użyciu programu komputerowego HPZ 2001 – wersja luty 2004 rok (autor:
Instytut Techniki Budowlanej), licencja nr 0097. Algorytm obliczeniowy wykorzystywany w tym
programie jest zgodny z normami: PN-ISO 9613-1 „Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji
w przestrzeni otwartej. Obliczanie pochłaniania dźwięku przez atmosferę.” PN-ISO 9613-2.
„Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólna metoda
obliczania.”
264
Równoważny poziom dźwięku A hałasu pochodzącego od punktowego źródła określa wzór:
L Aeqi = L AWeqi + K0 − ∆LB − 10 ⋅ lg[ 4Π] − ∆Lr − ∆Le − ∆Lz − ∆L p
gdzie: L Aeqi - równoważny poziom dźwięku A pochodzącego od źródła oznaczonego numerem „i”,
L AWeqi - równoważny poziom mocy akustycznej A źródła oznaczonego numerem „i”,
K0 - poprawka uwzględniająca kąt przestrzenny, w który jest promieniowany dźwięk,
∆LB - poprawka uwzględniająca autoekranowanie dla źródeł zlokalizowanych na ścianach budynków,
 r 
∆Lr - poprawka uwzględniająca odległość r punktu obserwacji od źródła: ∆Lr = 20 ⋅ lg 
 1m 
∆Le - składnik uwzględniający wpływ ekranowania,
∆Lz - poprawka stosowana w przypadku, gdy źródło jest całkowicie zasłonięte przez gęstą roślinność
zieloną w zimie, dla obliczeń poziomu dźwięku A przyjmuje się średnią 0,05 dB/m
∆L p - tłumienie dźwięku przez powietrze.
Sumaryczny poziom dźwięku hałasu pochodzącego od wszystkich źródeł oblicza się stosując wzór:


0 ,1⋅ L
L Aeq = 10 ⋅ lg∑ 10 Aeqi 
 i

9.2.3.Opis i analiza danych wykorzystanych do obliczeń
Źródła hałasu na terenie Zakładu podzielono na trzy kategorie:
1. Źródła „punktowe” emitujące hałas bezpośrednio do środowisko (zainstalowane na zewnątrz
obiektów). Większość tych urządzeń pracuje w systemie ciągłym.
2. Źródła „kubaturowe”. Hałas urządzeń zainstalowanych wewnątrz budynków emitowany do
środowiska poprzez powierzchnie ograniczające obiekty (ściany, okna, drzwi, otwory
wentylacyjne). Wśród obiektów kubaturowych, ze względu na specyfikę procesu
wytwarzania, większość również pracuje w systemie ciągłym.
3. Źródła „ruchome” związane z transportem samochodowym oraz pracą ładowarki. Urządzenia
te pracują w ograniczonym przedziale czasowym, jedynie w porze dnia.
Tabela 9.24 Źródła stacjonarne emisji hałasu w warunkach normalnej pracy spalarni
w Rudzie Śląskiej
Kod źródła
hałasu
1
Ilość
urządzeń
[szt.]
Nazwa źródła hałasu
2
3
Z1/1÷
÷Z1/10 Wentylatory chłodni wentylatorowej
10
265
Równoważny poziom mocy
akustycznej A w czasie odniesienia
T [dB]
Pora dnia
T=480min
Pora nocy
T=60min
4
5
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 87 dBA
LWA = 87 dBA
Z2/1÷
÷Z2/4
Wentylatory wyciągowe na budynku
kotłowni
4
Z3/1÷
÷Z3/4
Wentylatory wyciągowe w hali przyjęć
4
Z4/1÷
÷Z4/4
Wyciągi z hali waloryzacji żużla
Z5
Z6
4
Wylot komina
2
Przenośnik żużla
1
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 90 dBA
LWA = 90 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 90 dBA
LWA = 90 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 90 dBA
LWA = 90 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 98 dBA
LWA = 98 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 80 dBA
LWA = 80 dBA
Tabela 9.25 Źródła „kubaturowe” emisji hałasu w warunkach normalnej pracy spalarni
w Rudzie Śląskiej
Kod źródła
hałasu
1
B1
Ilość
urządzeń
[szt.]
2
3
Maszynownia
1
Chłodnia wentylatorowa
1
B2
(okno wlotowe h=7m)
B3
B4
B5
Stacja uzdatniania wody
1
Budynek zestalania i stabilizacji odpadów
Segment spalania i oczyszczania spalin
(kotłownia)
266
1
1
Równoważny poziom dźwięku w
odległości jednego metra od ściany
wewnętrznej pomieszczenia w
czasie odniesienia T [dB]
Pora dnia
T=480min
Pora nocy
T=60min
4
5
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 90 dBA
LWA = 90 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 88 dBA
LWA = 88 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 80 dBA
LWA = 80 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 80 dBA
LWA = 80 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 87 dBA
LWA = 87 dBA
B5
B7/B8
B9
Hala przyjęć odpadów
1
Podoczyszczalnia ścieków
2
Budynek waloryzacji żużla
1
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 80÷90
dBA
LWA = 80÷90
dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 80 dBA
LWA = 80 dBA
t0 = 480 min
t0 = 60 min
LWA = 92 dBA
LWA = 92 dBA
Przyjęto ogólną zasadę dla wszystkich budynków, że 95 % każdej ściany stanowi konstrukcja
o izolacyjności 48 dB(A), a 5 % o izolacyjności 22 dB(A), stanowią drzwi i okna. Obliczona
według powyższego wzoru izolacyjność wypadkowa wynosi 35 dB(A) i taką zastosowano dla
ścian wszystkich źródeł budynkowych.
Dla dachów przyjęto wartość izolacyjności akustycznej równą 49 dB(A).
Tabela 9.26 Źródła ruchome emisji hałasu w warunkach normalnej pracy spalarni w
Rudzie Śląskiej
Kod źródła
hałasu
1
Z7
Z8
Z9
Z10
Z11
Ilość
przejazdów
w czasie
odniesienia
2
Samochody osobowe
dzień/noc
[szt.]
Pora dnia
T=480min
Pora nocy
T=60min
3
4
5
t0 = 5 min
t0 = 1 min
LWA = 64.2 dBA
LWA = 66.2 dBA
t0 = 291 min
t0 = 0 min
LWA = 93.8 dBA
LWA = -
t0 = 10 min
t0 = 0 min
LWA = 78.9 dBA
LWA = -
t0 = 11 min
t0 = 0 min
LWA = 79.5 dBA
LWA = -
t0 = 4 min
t0 = 0 min
LWA = 86.6 dBA
LWA = -
10/2
Samochody ciężarowe – dowóz odpadów
Samochody ciężarowe – dowóz sorbentu
Samochody ciężarowe – odbiór popiołu
Samochody ciężarowe – odbiór żużla
267
Równoważny poziom mocy
akustycznej A w czasie odniesienia
T [dB]
188/-
6/-
6/-
11/-
Ładowarka
1/1
Z12
(praca ładowarki na placu odbioru żużla)
Ładowarka
Z13
(praca ładowarki na placu sezonowania
żużla)
1/1
t0 = 360 min
t0 = 60 min
LWA = 99.8 dBA
LWA = 101 dBA
t0 = 360 min
t0 = 60 min
LWA = 99.8 dBA
LWA = 101 dBA
Poziom mocy akustycznej ładowarki kołowej przyjęto jako maksymalną wartość
dopuszczalną określoną Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w
sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie
emisji hałasu do środowiska. (Dz. U. Nr 263, poz. 2202 oraz z 2006 r. Nr 32, poz. 223). Na
placu odbierania żużla ładowarka pracuje pod wiatą.
Przejazdy samochodów ciężarowych przedstawiono jako źródła liniowe wzdłuż trasy ich
przejazdu po terenie Zakładu. Przyjęto prędkość jazdy 20 km/h.
9.2.4. Klimat akustyczny
Teren przeznaczony na realizację przedsięwzięcia (ZTPOK) są to działki nr 745/473, 746/473,
749/485, 752/494, położone w Rudzie Śląskiej.
Teren planowanej inwestycji (oznaczony kolorem czerwonym na powyższej mapie) położony
jest w rejonie przemysłowym. W bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się zakłady
przemysłowe linie kolejowe oraz drogi o dużym natężeniu ruchu samochodowego.
268
Najbliższa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest w odległości około 800 m w kierunku
północno-wschodnim od planowanej inwestycji.
Porównując charakter zabudowy mieszkaniowej z klasyfikacją terenów zawartą
w Rozporządzeniu Ministra Środowiska, z dnia 14.06.2007 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) proponuje się przyjąć dopuszczalne
wartości poziomu hałasu emitowanego z badanej Inwestycji w następującej wysokości:
45 dBA – dla pory nocy
55 dBA – dla pory dnia
Przewiduje się całodobową pracę zakładu, natomiast ruch pojazdów dowożących odpady,
sorbent oraz odbierających żużel i popiół będzie odbywał się jedynie w porze dziennej
9.2.5 Emisja hałasu
9.2.5.1 Oddziaływanie na etapie budowy
Emisja hałasu związana z prowadzeniem prac budowlano-montażowych będzie się wiązała
z koniecznością wykorzystania ciężkiego sprzętu budowlanego. Oddziaływanie akustyczne na
etapie prowadzenia tego typu prac, ograniczy się do terenu budowy, zaplecza budowy oraz
dróg dojazdowych i nie będzie miała istotnego wpływu na warunki akustyczne poza terenem,
na którym planowane jest przedsięwzięcie. Zasadniczo prace będą przebiegały w 2 etapach:
• wykonanie koniecznych prac ziemnych związanych z niwelacją terenu
i przygotowaniem terenu pod fundamentowanie,
• wykonanie fundamentów, wznoszenie konstrukcji kubaturowych (budynki)
oraz montaż instalacji i urządzeń.
Charakter oddziaływania akustycznego podczas prowadzenia prac budowlano-montażowych
oraz znaczne odległości, w jakich występuje najbliżej położona zabudowa mieszkaniowa
podlegająca ochronie pozwalają na stwierdzenie, że na granicy tych terenów nie należy
spodziewać się znaczącego oddziaływania w zakresie emisji hałasu.
Należy mieć na uwadze także fakt, że przy tej fazie prac praktycznie nie ma technicznych
możliwości ograniczenia emisji hałasu, a jedyną metodą jest maksymalne skrócenie czasu ich
trwania w zakładanym harmonogramie budowy.
9.2.5.2 Oddziaływanie na etapie eksploatacji
Oddziaływanie akustyczne projektowanego zakładu przedstawiono na mapach nr 9.2. i 9.3.
odpowiednio dla pory dnia i nocy.
Analizując przebieg izofon odpowiednio o wartościach 45 dBA dla pory nocy i 55 dBA dla
pory dnia możemy stwierdzić, że nie obejmują one swym zasięgiem terenów podlegających
ochronie akustycznej.
269
Izofona o wartości 55 dBA dla pory dnia swoim zasięgiem nieznacznie wykracza poza
granice działki planowanego zakładu, jedynie na kierunku północno – wschodnim (praca
chłodni wentylatorowej) oraz południowo – zachodnim (praca ładowarki).
Natomiast dla pory nocy, przebieg izofony o wartości 45 dBA wykracza poza granice działki
około 200 - 300 m, w największym zakresie podobnie jak powyżej na kierunkach północno –
wschodnim oraz południowo – zachodnim. Jednak porównując zasięg izofon z odległością
lokalizacji najbliższej zabudowy mieszkaniowej (800 m) można stwierdzić, że eksploatacja
nowego Zakładu nie będzie powodowała uciążliwości akustycznej dla terenów podlegających
ochronie.
270
RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO PRZEDSIĘWZIĘCIA PN. BUDOWA ZAKŁADU TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW (ZTPOK) W RUDZIE ŚLĄSKIEJ PRZY ULICY
SZYB WALENTY DLA GÓRNOŚLĄSKIEGO ZWIĄZKU METROPOLITALNEGO – TEKST JEDNOLITY
Mapa nr 9.2. Przebieg izofony o wartości 55 i 50 dBA dla normalnej pracy Zakładu w porze dnia
271
Mapa nr 9.2.a. Przebieg izofony o wartości 55 i 50 dBA dla normalnej pracy Zakładu w porze dnia
– wydruk z programu HPZ
272
Mapa nr 9.3. Przebieg izofony o wartości 45 i 40 dBA dla normalnej pracy Zakładu w porze nocy
273
Mapa nr 9.3.a. Przebieg izofony o wartości 45 i 40 dBA dla normalnej pracy Zakładu w porze nocy
– wydruk z programu HPZ
274
ZWIĄZKU METROPOLITALNEGO
9.2.6. Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie
lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko
Analizując proces technologiczny zakładu, możemy wyszczególnić źródła hałasu mogące
wpływać na klimat akustyczny wokół projektowanej instalacji. Są to:
• chłodnia wentylatorowa
• wylot komina
• urządzenia wentylacyjne głównych budynków zakładu
• praca ładowarki
• transport kołowy (jedynie w porze dnia)
Poniżej przedstawiono środki ograniczające emisję hałasu przewidziane na etapie
projektowania Inwestycji:
• ściany budynków głównych wykonane z materiałów o wysokiej izolacyjności
akustycznej
• obudowy dźwiękochłonne wentylatorów spalin,
• tłumik akustyczny za wentylatorem spalin (zapobieżenie emisji hałasu przez wylot
komina),
• tłumik akustyczny na oknie wlotowym do chłodni wentylatorowej o skuteczności
minimum 10 dBA,
• obudowy dźwiękochłonne na wentylatorach wyciągowych z budynków głównych
Zakładu,
• ograniczenie dopuszczalnej prędkości poruszania się pojazdów po terenie zakładu
9.2.7 Propozycja monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie
jego budowy i eksploatacji
Proponuje się wykonywanie monitoringu oddziaływania akustycznego Zakładu na
środowisko ,w punktach kontrolnych zlokalizowanych przy najbliższej zabudowie
mieszkaniowej z częstotliwością nie mniejszą niż raz na dwa lata oraz po każdej zmianie
typu, ilości lub lokalizacji znaczących źródeł hałasu.
9.3. Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe
Oddziaływanie na środowisko wodne następować może przez pobór wody ze środowiska oraz
poprzez emisję zanieczyszczeń. W związku z przedstawionymi rozwiązaniami oraz
zabezpieczeniami zaprojektowanymi dla gospodarki wodno – ściekowej oraz systemu
oczyszczania spalin nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na w/w komponenty.
9.3.1. Pobór wody
275
Na potrzeby ZTPOK pobór wody do celów pitnych, przemysłowych, sanitarnych
i przeciwpożarowych następować będzie z miejskiej sieci wodociągowej.
Cele przemysłowe
Pobierana woda z wodociągu miejskiego będzie transportowana do zbiornika wody surowej,
którego pojemność wyniesie ok. 100 m3. Stamtąd będzie pobierana do stacji uzdatniania
wody i dalej kierowana do zbiornika wody uzdatnionej o pojemności ok. 150 m3. Woda
będzie wykorzystywana do uzupełniania obiegu parowego. Część pary będzie
wykorzystywana do zdmuchiwania sadzy gromadzącej się w przestrzeni kotła. Wymagane
jest również regularne odmulanie kotła w celu usuwania gromadzących się zanieczyszczeń.
Woda z odmulania będzie kierowana do systemu gaszenia żużli. Woda z płukania filtrów
stacji uzdatniania wody będzie kierowana do podczyszczalni ścieków i dalej będzie
uzupełniać obieg wody do gaszenia żużli. Woda ze zbiornika wody surowej będzie
wykorzystywana do gaszenia żużli oraz do schładzania spalin w reaktorze będącym
elementem pól-suchego systemu oczyszczania spalin. Woda po schłodzeniu spalin będzie
wyparowywać i w postaci pary wodnej będzie usuwana przez komin. Część wody,
wykorzystanej do gaszenia żużli będzie wyparowywać. Pozostała część wody będzie wsiąkać
w żużel. Całkowite zapotrzebowanie na wodę do celów przemysłowych wyniesie 168 000
m3/rok. Woda na cele p.poż będzie pobierana w części z sieci wodociągowej i/lub
z zamkniętego zbiornika p.poż uzupełnianego podczyszczoną wodą opadową i roztopową
z dachów, dróg i placów utwardzonych. Zapotrzebowanie wody na cele technologiczne
zostało określone na podstawie dokumentów referencyjnych działających instalacji.
Cele socjalno - bytowe
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. (Dz. U. 2002
nr 8 poz. 70) norma zużycia wody na cele socjalno-bytowe kształtuje się na poziomie 90
l/osobę/dzień. Na potrzeby raportu przyjęto 100 l/osobę/dzień, zwiększając wartość
wg. normy o zapotrzebowanie na utrzymanie w czystości zaplecza socjalno-biurowego.
Z iloczynu 100 l/osobę/dzień x 48 osoby x 260 dni pracy wynika, że jest to około 1250m3
rocznie. Zapotrzebowanie na wodę laboratorium określono na podstawie „Reference
Document on the Best AvailableTechniques for Waste Incineration z sierpnia 2006r.”
w ilości 500 m3/rok. W obecnie funkcjonujących instalacjach odchodzi się od wykonywania
analiz na terenie zakładu, zleca się natomiast w ramach usługi zewnętrznej akredytowanym
laboratoriom. Podobnie będzie w przypadku ZTPOK, laboratorium na terenie zakładu pełnić
będzie jedynie funkcje pomocnicze, głównie do badania jakości wody kotłowej
wykorzystywanej do produkcji pary. Nie wymaga to wykorzystania odczynników, które jako
substancje toksyczne bądź niebezpieczne powodowałyby powstawanie ścieków
wymagających specjalistycznego zagospodarowania.
Bilans poboru wody
276
Odpadów wyniesie nie więcej niż 172 350 m3/rok.
Tabela 9.27. Zestawienie zapotrzebowania ZTPOK na wodę
Zapotrzebowanie wody na cele:
Ilość zużytej wody [m3/rok]
Bytowe
1250
Laboratorium
600
Mycie pojazdów, kontenerów, zmywanie placów i
urządzeń
utrzymanie zieleni
przemysłowe
RAZEM:
2300
200
168 000
172 350
Instalacje do Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych charakteryzują się
brakiem ścieków po procesowych wprowadzanych do kanalizacji czy środowiska ze względu
na zamknięty obieg wody procesowej. Jedynymi ściekami, które będą trafiać do kanalizacji
miejskiej z zakładu będą ścieki komunalno bytowe z części biurowej budynków. Na terenie
zakładu podczyszczane będą wody po opadowe z terenu zakładu oraz powstające ścieki
przemysłowe w podczyszczalniach, a powstała woda będzie powtórnie wykorzystywana
w procesach technologicznych. Pod względem zagrożenia ściekami przemysłowymi zakłady
tego typu są całkowicie bezpieczne.
9.3.2. Emisja zanieczyszczeń do wód
ZTPOK będzie wyposażony w kanalizację, której rodzaj zostanie określony w warunkach
technicznych przyłączenia.
• przemysłowe,
• bytowe,
• opadowe i roztopowe.
9.3.2.1. Ścieki przemysłowe
W celu powtórnego wykorzystania ścieków powstających w instalacji, gospodarka wodno –
ściekowa będzie prowadzona tak, aby wszystkie ścieki (wody przemysłowe) mogły być
wykorzystywanych do procesu. Należą do nich:
277
• Woda z odmulania kotłów – będą kierowane do odżużlacza z zamknięciem wodnym.
• Woda z czyszczenia filtrów stacji uzdatniania wody – będzie kierowana do
wodnym.
• Ścieki z mycia powierzchni „brudnych” – (hala wyładunkowa, budynek spalania) –
będzie pompowana w 100% do systemu gaszenia żużli.
• Woda dodawana do reaktora wchodzącego w skład pół-suchego systemu oczyszczania
spalin będzie wyparowywać i w postaci pary wodnej zmieszanej
z oczyszczonymi spalinami będzie wypuszczana do atmosfery. W związku z tym
ZTPOK nie będzie powodować tworzenia się ścieków z systemu oczyszczania spalin.
• Odcieki pochodzące z bunkra (fosa magazynująca odpady) – będą kierowane poprzez
do wewnętrznej kanalizacji zakładowej (przemysłowej) której końcowym blokiem
będzie podczyszczanie ścieków przemysłowych. Następnie po oczyszczeniu wody te
nie przewiduje się powstawania odcieków. System kanalizacyjny ZTPOK, będzie również
wyposażony w zbiornik buforowy (bezodpływowy) – pojemność ok. 50 m3. Zbiornik ten
będzie wykorzystywany w przypadku awarii (np. pożar), w celu zabezpieczenia zakładu przed
dopływem ścieków z gaszenia pożarów. W przypadku wystąpienia awarii (np. pożar)
kanalizacją p.poż będą odprowadzane ścieki pożarowe do zbiornika. Zbiornik ten zabezpieczy
kanalizację deszczową, sanitarną przed zanieczyszczeniem w trakcie awarii.
zostanie wykonana kanalizacja p.poż i drugi zbiornik buforowy (bezodpływowy) – pojemność
ok. 50 m3. Ścieki w wypadku awarii (np. pożar) będą gromadzone w zbiornikach buforowych,
278
Tabela 9.28. Ilość ścieków powstających z wód przemysłowych
Przeznaczenie
Rodzaj ścieków
Ilość
odmulanie kotłów
Przemysłowe
czyszczenie filtrów
stacji DEMI
mycie powierzchni
„brudnych”
Odcieki pochodzące
z bunkra
17 200
m3/rok
4 720
m3//rok
2600
m3/rok
0,001
m3/Mg
Kierowane do gaszenia żużli
żużli
żużli
żużli
9.3.2.2. Ścieki bytowe
Przyjęto, że ilość wytwarzanych ścieków bytowych równa jest ilości wody pobranej z sieci na
ten cel. Ścieki z zaplecza socjalnego, budynku biurowego odprowadzane będą siecią
kanalizacji sanitarnej-tłocznej do kanalizacji miejskiej. Ich ilość wynosić będzie około
1 200 m3/rok. Ścieki z laboratorium mogą być kierowane razem ze ściekami bytowymi z
uwagi na fakt, iż stężenie zanieczyszczeń jest w tych ściekach dużo mniejsze niż w ściekach
bytowych (ścieki powstałe podczas mycia szkła laboratoryjnego). Ich ilość wyniesie średnio 2
m3/d
i nie powinna przekraczać 4 m3/d pracy instalacji. Ilość ścieków z laboratorium wynika
z „Reference Document on the Best AvailableTechniques for Waste Incineration z sierpnia
2006 r.”. Łączna ilość ścieków bytowych i z laboratorium wynosić będzie około 1800 m3/rok.
9.3.2.3. Wody opadowe i roztopowe
W wyniku opadów atmosferycznych w planowanej instalacji będą powstawać wody opadowe
i roztopowe. Wody opadowe i roztopowe z dachów będą kierowana do zamkniętego zbiornika
na terenie planowanej inwestycji. Brudne wody opadowe pochodzące z dróg, terenów
utwardzonych i zielonych będą kierowane do podczyszczalni, która zostanie wyposażona
w separator substancji ropopochodnych oraz zawiesin. Woda po podczyszczeniu będzie
kierowana do zamkniętego zbiornika.
Dachy przykrywające plac przyjęcia żużla i tymczasowego magazynowania zestalonych
i ustabilizowanych odpadów poprocesowych zostaną wyposażone w system rynien
odprowadzających wody opadowe do podczyszczalni wód a następnie do zbiornika na terenie
zakładu. Powierzchnie, z których odprowadzane będą wody opadowe i roztopowe są
następujące:
• dachy
–
10 788 m2,
• drogi i place –
10 240 m2,
• tereny zielone –
13 459 m2.
279
Poziom redukcji (efekt oczyszczania w osadnikach) na podstawie literatury („Oczyszczanie
ścieków” Arkady Warszawa 1983, s. 429) wynosi:
• Zawiesiny: 40 – 70 %
• BZT5:
30 – 40 %
• ChZT:
50 %
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków jakie
należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji
szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. nr 137 poz. 984) mówi:
• Zawiesiny ogólne 100 mg/l (redukcja do 80%)
• Węglowodorów ropopochodnych: 15 mg/l (redukcja do 80%).
Obliczenia ilości powstających ścieków deszczowych wykonano wg wzoru:
Q=qxFxΨ
gdzie :
q – natężenie deszczu miarodajnego = 0,13 m3/s/ha
F – odwadniana powierzchnia
Ψ – współczynnik spływu
Do obliczeń przyjęto następujące współczynniki spływu:
z dachów 0,9
z dróg i placów 0,9
z terenów zielonych 0,5
i otrzymano następujące wyniki:
Tabela 9.29. Ilość ścieków powstających z wód opadowych
Rodzaj ścieków
Opadowe i
roztopowe
Ilość
z dachów
z dróg i placów
0,14 m3/s
0,130 m3/s
0,087 m3/s
9.4. Gospodarka odpadami
Podstawową funkcją ZTPOK, jako najistotniejszego elementu systemu gospodarki odpadami
dla miasta Ruda Śląska jest efektywne i zgodne z najlepszymi dostępnymi technikami (BAT)
gospodarowanie odpadami, które ma na celu ochronę środowiska oraz poprawę jego stanu.
zapobiegać powstawaniu odpadów,
zapewnić bezpieczne dla środowiska wykorzystanie odpadów jeżeli nie udało się
280
zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska sposób postępowania z odpadami,
Zatem budowa ZTPOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych odpadów,
zwiększenie odzysku surowców wtórnych z terenu objętego projektem i stosowanie metod
unieszkodliwiania zgodnych z najlepszymi dostępnymi technikami. Umożliwi efektywny
odzysk energii z odpadów w układzie kogeneracyjnym (ciepło + elektryczność). Ponadto
przyczyni się do zmniejszenia zużycia paliw kopalnych, a co za tym idzie zmniejszenia emisji
zanieczyszczeń do powietrza.
9.4.1. Ilość, rodzaje oraz sposób postępowania z odpadami
ZTPOK pracować będzie minimalnie 8000 godzin w roku. Zakładana ilość przyjmowanych
odpadów komunalnych i wysuszonych osadów ściekowych będzie 500 000 Mg/rok.
Z wstępnych szacunków wynika więc, że dobowo przekształcane będzie około 1924 Mg na
dobę. W czasie trwania przerw konserwacyjnych, remontowych odpady komunalne nie będą
przyjmowane na teren ZTPOK.
Poza bunkrem na odpady nie przewiduje się żadnej innej formy magazynowania odpadów
przeznaczonych do termicznego przekształcenia na terenie ZTPOK. W wypadku wystąpienia
przerwy konserwacyjnej, remontowej bądź też sytuacji awaryjnej wykluczającej możliwość
prawidłowego działania instalacji, odpady będą gromadzone na terenie innych
obiektów/instalacji w chodzących w skład systemu gospodarki odpadami dla Górnośląskiego
Związku Metropolitalnego, w szczególności na stacjach przeładunkowych. W rozplanowaniu
przestrzennym na terenie innych instalacji (szczególnie stacji przeładunkowych)
wchodzących w skład systemu, powinno być zaprojektowane odpowiednie miejsce do
okresowego magazynowania nadmiarowych ilości odpadów przeznaczonych do ich
termicznego przekształcania w ZTPOK.
W związku z tym należy wyposażyć odpowiednie instalacje np. składowiska lub stacje
przeładunkowe, w rozdrabniarkę wirnikową i belownicę do pakowania przywożonych
odpadów w folię HDPE lub MDPE. Spakowane odpady będą przeznaczone do tymczasowego
magazynowania na terenie wydzielonego placu składowego lub hali magazynowej na terenie
stacji przeładunkowych lub
innych wyznaczonych instalacji. Belowanie zatem jest
przewidywane w systemie gospodarki odpadami dla GZM poza terenem ZTPOK.
Przykładowy sposób magazynowania odpadów przedstawiono na rysunku poniżej.
281
Rysunek 9.4 Przedstawienie sposobu okresowego składowania nadmiarowych ilości
odpadów
Źródło: F..P. Neubacher UV&P, Wien
Odpady te po ponownym uruchomieniu instalacji, będą przewożone na teren ZTPOK
poddawane termicznej obróbce bez rozpakowania z folii.
W wyniku eksploatacji ZTPOK powstaną następujące rodzaje odpadów:
282
Tabela 9.30. Rodzaje oraz ilość odpadów powstających w wyniku eksploatacji ZTPOK wraz z instalacją
waloryzacji żużla oraz instalacją do zestalania, stabilizacji pyłów i popiołów
Kod odpadu
Rodzaj odpadu
Ilość
odpadów
[Mg/rok]
13 01 10*
13 02 05*
13 02 08*
13 05 02*
15 02 02*
16 02 13*
16 06 01*
19 01 07*
19 01 10*
19 01 13*
19 01 15 *
0,9
mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające
0,5
0,8
2,1
sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne
zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi – zużyte czyściwo
fluorescencyjne
0,1
0,1
0,9
1
8 951,5
Popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne2
315
11 169
3
klasyfikowana jako „odpady piecowe i materiały ogniotrwałe z procesów
nie metalurgicznych, zawierające substancje niebezpieczne”
Suma odpadów wytwarzanych:
Suma odpadów powstałych z wyłączeniem odpadów podlegających zestalaniu i
chemicznej stabilizacji
15 01 01
15 01 02
15 02 03
czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania
ochronne niezanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi)
19 01 12
(po przekształceniu tego odpadu w procesie mechanicznej obróbki oraz
waloryzacji żużla i po uzyskaniu stosownych atestów będzie traktowany
jako produkt budowlany wykorzystywany w budownictwie drogowych)
19 01 99
5 140
16 11 05*
1
Opad podlegający procesowi zestalania i chemicznej stabilizacji
3
2
283
10
25 590,9
330,4
0,8
0,8
0,08
145 000
1
19 03 05
19 12 02
19 12 03
20 03 01
Odpad ten powstanie po przeróbce następujących odpadów z ZTPOK:
(popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne po zestaleniu i
stabilizacji 19 01 13* - po przeróbce – odpady stabilizowane inne niż
wymienne w 19 03 04) - około 14 520 Mg/rok
(pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne po zestaleniu i
stabilizacji 19 01 15*– po przeróbce - odpady stabilizowane inne niż
wymienione w 19 03 04) – około 6 682 Mg/rok
stabilizacji 19 01 07* -po przeróbce - odpady stabilizowane inne niż
wymienione w 19 03 04) – około 11 637 Mg/rok
metale żelazne
metale nieżelazne
Suma:
32 839
7 450
3 160
2
188 44,61
W poniżej zamieszczonej tabeli przedstawiono dane wymagane zgodnie z np. 18, ust. 1, pkt. 1
i 2 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach, dotyczące rodzajów i charakterystyki
wytwarzanych odpadów związanych z eksploatacją przedmiotowej instalacji.
Tabela 9.31. Rodzaj i charakterystyka wytwarzanych odpadów
Rodzaj odpadu
Kod odpadu
Mineralne oleje hydrauliczne
13 01 10*
chlorowcoorganicznych – mineralne
oleje hydrauliczne
Opis właściwości i składu odpadu
Mineralne oleje silnikowe,
przekładniowe i smarowe nie
zawierające związków
Świeży olej smarowy składa się z oleju
bazowego i dodatków uszlachetniających, takich
jak: detergenty metaliczne dyspergatory,
inhibitory korozji i zużycia, inhibitory utleniania i
modyfikatory lepkości np.
W oleju przepracowanych znajdują się
dodatkowo: metale pochodzące ze zużycia
powierzchni urządzeń np. metale ciężkie i
rozpuszczalniki.
Szlamy z odwadniania olejów zawierają ww.
substancje
Odpad niebezpieczny, który stanowią głównie
zaolejone szmaty i czyściwa zawierające
rozpuszczalniki i związki organiczne, zużyte
filtry.
lampy fluorescencyjne zawierające związki metali
ciężkich, w tym rtęci
akumulatory zawierające stężone kwasy i związki
metali ciężkich (np. ołów).
13 02 05*
Inne oleje silnikowe, przekładniowe 13 02 08*
i smarowe – oleje smarowne
Szlamy z odwadniania olejów
w separatorach
13 05 02*
Sorbenty, materiały filtracyjne,
ochronne zanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi
Zużyte urządzenia zawierające
elementy niebezpieczne lampy
fluorescencyjne
Baterie i akumulatory ołowiowe
15 02 02 *
16 02 13*
16 06 01*
Odpad powstanie w wyniku okresowej wymiany
olejów oraz konserwacji urządzeń
technologicznych eksploatowanych na terenie
instalacji.
284
Rodzaj odpadu
odpady stałe z oczyszczania gazów
odlotowych
Zużyty węgiel aktywny z
oczyszczania gazów odlotowych
Popioły lotne zawierające substancje
niebezpieczne
pyły z kotłów zawierające
Wymurówka z remontów komory
spalania i komory dopalania,
klasyfikowana jako „odpady
piecowe i materiały ogniotrwałe z
procesów nie metalurgicznych,
zawierające substancje
niebezpieczne”
Kod odpadu Opis właściwości i składu odpadu
19 01 07*
Mieszanki soli reakcyjnych ze spalarni odpadów
19 01 10*
Odpad niebezpieczny powstały w wyniku
prowadzenia procesu oczyszczania spalin
prowadzenia procesu spalania
Odpady klasyfikowane jako niebezpieczne ze
względu na wysoką zawartość metali ciężkich
remontów komory spalania i dopalania
(wymurówka i materiały ogniotrwałe)
19 01 13*
19 01 15*
16 11 05*
15 01 01
Opakowania z tworzyw sztucznych 15 01 02
Sorbenty, materiały filtracyjne,
15 02 03
ochronne inne niż wymienione w 15
02 02
Żużle i popioły paleniskowe inne niż 19 01 12
Inne niewymienione odpady
19 01 99
Odpady stabilizowane inne niż
19 03 05
Metale żelazne
19 12 02
Metale nieżelazne
19 12 03
Odpad nie zaliczany do odpadów
niebezpiecznych, który stanowić będą różnego
rodzaju opakowania z papieru i tektury.
niebezpiecznych, który stanowić będą różnego
rodzaju opakowania z tworzyw sztucznych.
niebezpiecznych, który stanowić będą materiały
filtracyjne oraz zużyte szmaty i czyściwa nie
zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi.
Odpady inne niż niebezpieczne – jest to stała
pozostałość po spaleniu; popiół jest odpadem
wtórnym, otrzymywanym przez działanie
wysokiej temperatury na substancje mineralne
zawarte w materiale poddanemu spalaniu.
Wszystkie pozostałe niewymienione odpady nie
zaliczane do pozostałych grup
Są to odpady inne niż niebezpieczne powstałe w
skutek stabilizacji i zestalaniu takich odpadów
niebezpiecznych jak:
- odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
- popioły lotne zawierające substancje
niebezpieczne
- pyły z kotłów zawierające substancje
niebezpieczne
niebezpiecznych. Odzysk ze spalanych odpadów i
żużli, metale z obróbki mechanicznej
285
Rodzaj odpadu
Niesegregowane (zmieszane )
odpady komunalne
Kod odpadu Opis właściwości i składu odpadu
20 03 01
niebezpiecznych. Odzysk ze spalanych odpadów i
żużli, metale z obróbki mechanicznej
Odpad powstający w wyniku pracy pracowników
obsługujących
Opis odpadów wraz ze sposobami ich magazynowania
Mineralne oleje hydrauliczne, mineralne oleje silnikowe i smarowe, szlamy z odwadniania
olejów w separatorach – 13 01 10*, 13 02 05*, 13 02 08*,13 05 02*
Powstawać będą w wyniku eksploatacji maszyn i urządzeń pracujących na terenie ZTPOK.
Zużyte oleje smarowe zlewane będą w beczki metalowe i do czasu przekazania odbiorcy
magazynowane będą w zamykanym pomieszczeniu magazynowym.
Zużyte oleje smarowe odbierane będą przez odbiorcę, który posiadał będzie zezwolenie na
odbiór olejów odpadowych, w tym na ich transport, odzysk i unieszkodliwianie.
Szlamy z odwadniania w separatorach będą na bieżąco usuwane, odbierane i transportowane
przez firmę zewnętrzną.
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi – zużyte czyściwo, 15 02 02*
Powstawać będą podczas prac konserwacyjnych, porządkowych i remontowych
prowadzonych na terenie ZTPOK. Są to kawałki materiałów zanieczyszczone między innymi
środkami dezynfekcyjnymi, produktami ropopochodnymi oraz filtry tkaninowe służące do
odpylania spalin. Odpad ten gromadzony będzie w podwójnych workach foliowych
w kontenerach i do czasu przekształcenia magazynowany w pomieszczeniu magazynu.
Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do
16 02 12 (lampy fluorescencyjne)- 16 02 13*
Do tych odpadów zostały zaliczone zużyte źródła światła – świetlówki (rtęciówki i neonówki)
Źródłem ich powstawania będą pomieszczenia socjalno – bytowe, biura, laboratorium itp.
Zużyte świetlówki zbierane będą do opakowań oryginalnych, co zabezpiecza przed ich
rozbiciem. Magazynowane będą na palecie drewnianej w oryginalnych opakowaniach
w wydzielonej części budynku magazynu. Odpady po zgromadzeniu odpowiedniej ilości
odbierane będą przez firmę posiadającą stosowne zezwolenia. Zużyte źródła światła będą
transportowane w specjalnym kontenerze.
Odbierane będą przez specjalistyczną firmę posiadającą zezwolenie na transport
i unieszkodliwianie/odzysk odpadów niebezpiecznych.
286
Baterie i akumulatory ołowiowe – 16 06 01*
Ten odpad jest wynikiem eksploatacji urządzeń i pojazdów. Będzie magazynowany
selektywnie i przekazywany firmie posiadającej odpowiednie zezwolenie na odbiór
i transport.
Odpady piecowe i materiały ogniotrwałe z procesów nie metalurgicznych, zawierające
substancje niebezpieczne- 16 11-05*
Do tej grupy zaliczone zostały odpady pochodzące z okresowych remontów i napraw
uzupełniających wymurówki w komorze spalania i komorze dopalania. Zakłada się, że takie
remonty wykonywane podczas przeglądu instalacji „na zimno” przeprowadzane będą raz do
roku i usunięta wymurówka deponowana będzie na składowisku odpadów niebezpiecznych.
Odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych - 19 01 07*
Ten odpad powstanie wyniku prowadzenia procesu oczyszczania spalin powstałych
w wyniku termicznego przekształcania odpadów. Są to głownie mieszanki soli reakcyjnych.
Odpad ten gromadzony w silosach i dalej w procesach zestalania i chemicznej stabilizacji
przekształcany na odpad nie niebezpieczny.
Zużyty węgiel aktywny - 19 01 10*
w wyniku termicznego przekształcania odpadów. Zużyty węgiel aktywny powstanie w
wyniku dozowania węgla aktywnego w czasie oczyszczania gazów odlotowych. Odpad ten
będzie zawracany do procesu spalania. Zatem nie przewiduje się aby on powstawał jako
końcowy odpad z prowadzonego procesu w instalacji.
Popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne - 19 01 13*
w wyniku termicznego przekształcania odpadów. Odpad ten gromadzony w silosach i dalej w
procesach zestalania i chemicznej stabilizacji przekształcany na odpad nie niebezpieczny.
Pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne –19 01 15*
Charakteryzują się wysoką koncentracją metali ciężkich i polichlorowanych dioksyn
i furanów. Ze względu na swoja konsystencję (sypkość) musza być odpowiednio
magazynowane, transportowane i unieszkodliwiane (składowanie głębokie) – D3.
Podobnie jak w przypadku pozostałości z oczyszczania spalin, istnieje możliwość
przekształcenia tego odpadu w odpad inny niż niebezpieczny w procesie zestalania
i stabilizacji lub ekstrahowania metali ciężkich. Proces zestalania i stabilizacji będzie
prowadzony na terenie przedsięwzięcia.
Odpad będzie wykorzystany jako materiał budowlany (odzysk) w przypadku uzyskania
aprobaty technicznej lub w przypadku nie spełnienia norm budowlanych deponowany na
składowisku odpadów innych niż niebezpieczne np. jako warstwa inercyjna, przesypki.
287
Szacuje się, że około 5 % odpadu może nie spełnić norm budowlanych w celu pełnienia roli
kruszywa.
Opakowania z papieru i tektury, opakowania z tworzyw sztucznych, – 15 01 01, 15 01 02,
Odpady te tworzą: opakowania papierowe (worki, pudła tekturowe, np.) oraz opakowania
z tworzyw sztucznych (pojemniki, worki, folia, np.). Magazynowane one będą selektywnie
i przekazywane do ich wykorzystania.
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne inne niż
wymienione w 15 02 02 – 15 02 03
Powstawać będą podczas prac konserwacyjnych, porządkowych i remontowych
prowadzonych na terenie ZTPOK. Odpad ten gromadzony będzie workach foliowych i do
czasu przekształcenia magazynowany w pomieszczeniu magazynu.
Odpady stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04 – 19 03 05
Zestalanie i chemiczna stabilizacja przy użyciu środków wiążących i substancji stabilizującej.
Przed procesem odpad niebezpieczny magazynowany w szczelnych zamkniętych zbiornikach.
Po procesie zestalania i stabilizacji - tymczasowe magazynowanie w budynku odpadów po
procesowych.
Odpady przeznaczone do zestalania i stabilizacji to:
- odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
- popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
- pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
Odpady te charakteryzują się wysoką koncentracją metali ciężkich i polichlorowanych
dioksyn i furanów. Ze względu na swoja konsystencję (sypkość) muszą być odpowiednio
magazynowane, transportowane i unieszkodliwiane (składowanie głębokie) – D3.
Dla rozpatrywanego przedsięwzięcia zastosuje się proces zestalania i stabilizacji w celu
przekształcenia tych odpadów w inne niż niebezpieczne. Proces zestalania i stabilizacji będzie
prowadzony na terenie przedsięwzięcia.
Żużle i popioły paleniskowe – 19 01 12
Odpad ten po procesie spalania jest odpadem innym niż niebezpieczny. Wymaga to jednak
okresowego potwierdzenia badaniami laboratoryjnymi wykonanymi przez akredytowane
laboratorium zgodnie z zakresem badań określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska
w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. z 2004r.,
Nr 128, poz.1347).
Metale żelazne i nieżelazne – 19 12 02 i 19 12 03
288
Odpady te powstaną podczas procesu ich odzysku ze strumienia przywożonych odpadów
komunalnych oraz z procesu ich odzysku z żużli i popiołów paleniskowych. Odzyskane
odpady metali magazynowane będą selektywnie i przekazywane do ich wykorzystania – R15
Inne niewymienione odpady – 19 01 99
Będą to odpady technologiczne inne niż niebezpieczne z grupy 19 01, które będą gromadzone
selektywnie i przekazywane przeważnie do ich unieszkodliwiania np. balast obojęty.
Niesegregowane (zmieszane ) odpady komunalne – 20 03 01
Będą to odpady powstałe w wyniku pracy i bytowania pracowników zatrudnionych
w ZTPOK. Odpady te będą gromadzone w kontenerze a następnie zagospodarowania we
własnym zakresie.
Wszystkie ww. odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne przekazywane na zewnątrz
ZTPOK będą przekazywane firmom posiadającym stosowne decyzje i zezwolenia na ich
odbiór, transport oraz utylizacje lub unieszkodliwianie.
Odpady procesowe jak i eksploatacyjne przed przekazaniem do unieszkodliwienia lub
odzysku będą magazynowane w budynku (magazynie) odpadów poprocesowych w specjalnie
przygotowanych kontenerach. Wyjątkiem będą odpady typu Odpady stabilizowane inne niż
wymienione w 19 03 04 – 19 03 05, które będą po procesie zestalenia i stabilizacji
gromadzone w hali (zestalania, stabilizacji) w specjalnie wydzielonej kwaterze oddzielonej
ścianami w w/w hali, odpowiednio zabezpieczonej. Szacuje się, że jednorazowo na terenie
planowanej inwestycji zapewni się możliwość czasowego magazynowania odpadu o kodzie
19 03 05 w ilości około 1650 Mg/rok (5 % rocznej emisji).
Zasady i metody gospodarowania odpadami
Tabela 9.32. Zasady i metody gospodarowania odpadami
Kod
Rodzaj
1
2
13 01 10* Mineralne
oleje
hydrauliczne,
13 02 05*
mineralne oleje silnikowe i smarowe,
13 02 08*
13 05 02* Szlamy z odwadniania olejów w
separatorach
15 02 02*
Sorbenty,
materiały
filtracyjne,
ochronne
zanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi –
zużyte czyściwo, filtry tkaninowe
*
16 02 13
Zużyte
urządzenia
zawierające
niebezpieczne elementy inne niż
wymienione w 16 02 09 do 16 02 12
289
Przykładowe zasady Przykładowe metody
gospodarowania
gospodarowania
3
4
odzysk
R9
unieszkodliwianie
D5
Odzysk/
unieszkodliwianie
R1/ D10,D16
odzysk
R4
(lampy fluorescencyjne)16 06 01* Baterie i akumulatory ołowiowe
16 11 05* Wymurówka z remontów komory
spalania
i
komory
dopalania,
klasyfikowana jako „odpady piecowe
i materiały ogniotrwałe z procesów
nie metalurgicznych, zawierające
substancje niebezpieczne”
19 01 07* odpady stałe z oczyszczania gazów
odlotowych
19 01 10* Zużyty węgiel aktywny z
oczyszczania gazów odlotowych
19 01 13* Popioły lotne zawierające substancje
niebezpieczne
19 01 15* pyły z kotłów zawierające substancje
niebezpieczne
15 01 01
Opakowania z papieru i tektury,
15 01 02
15 02 03
Sorbenty,
materiały
filtracyjne,
ochronne inne niż wymienione w 15
02 02
19 03 05
Odpady stabilizowane inne niż
19 01 12
Żużle i popioły paleniskowe
19 12 02
Metale żelazne i nieżelazne
19 12 03
19 01 99
Inne niewymienione odpady
20 03 01
Niesegregowane (zmieszane ) odpady
komunalne
odzysk
Odzysk/
unieszkodliwianie
R4,R6,R14
R1/ D10,D16
unieszkodliwianie
D9
odzysk
R1
unieszkodliwianie
D9
unieszkodliwianie
D9
odzysk
R14
odzysk
R1
unieszkodliwianie
D3
odzysk
odzysk
R14,R15
R15
unieszkodliwianie
odzysk
D1
R1
Gospodarka odpadami w ZTPOK, dzięki zastosowanej technologii, pozwoli na minimalizację
odpadów, które powinny zostać przekazane do unieszkodliwienia.
Z odpadów komunalnych przyjmowanych na teren instalacji do termicznego przekształcania
powstawać będzie przede wszystkim ciepło i energia elektryczna, zaś emisja do powietrza
z instalacji spalania jest monitorowana i sterowana, co zapewnia bezpieczeństwo i kontrolę
procesu termicznego przekształcania dostarczanych odpadów komunalnych.
Największe ilości powstających
odpadów podprocesowych stanowią żużle (około
145 000 Mg/rok). Dzięki zastosowaniu procesu waloryzacji żużla około 95% tej masy będzie
podlegało odzyskowi. Natomiast powstające odpady niebezpieczne będą, poprzez
zastosowany proces ich stabilizacji, przekształcane w odpady inne niż niebezpieczne
i kierowane na składowiska posiadające odpowiednie zezwolenie na ich deponowanie.
290
Pozostałe odpady wytwarzane w wyniku procesów technologicznych oraz powstające przede
wszystkim podczas eksploatacji maszyn i urządzeń przekazywane będą firmom zewnętrznym
posiadającym odpowiednie zezwolenia i decyzje na ich odbiór i transport w celu odzysku
bądź unieszkodliwienia.
Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania należy stwierdzić, że gospodarka odpadami
w ZTPOK jest zaplanowana w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa w tym
zakresie, pozwalający na minimalizację ilości wytwarzanych odpadów i zagospodarowania
jak najbliżej miejsca ich wytworzenia.
Patrząc na zagadnienie w szerszym kontekście, należy podkreślić że realizacja
przedsięwzięcia odgrywa niezwykle istotną rolę w rozwiązaniu problemu gospodarki
odpadami dla Miasta.
9.5. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, gleby
W fazie eksploatacji nie przewiduje się prowadzenia żadnych wykopów ani ingerencji
w powierzchnię ziemi. Biorąc pod uwagę proponowaną technologię termicznego
przekształcania odpadów, system oczyszczania spalin, rozwiązania z zakresu gospodarki
odpadami na terenie zakładu, które zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza
przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się wpływu na zanieczyszczenie gleb
spowodowanego eksploatacją ZTPOK.
9.6. Oddziaływanie na krajobraz
W granicach obszaru opracowania i najbliższej okolicy nie ma powierzchni z atrakcyjną
rzeźbą terenu, pagórków, punktów widokowych oraz miejsc z atrakcyjnym widokiem w skali
dalekiej i panoramicznej.
Jest to typowy krajobraz antropogeniczno – techniczny (technokrajobraz). Cała jego
powierzchnia (także terenów przylegających) podlega silnym oddziaływaniom
antropogenicznym, związanym z działalnością człowieka W ramach realizacji inwestycji
powstaną bryły nowych obiektów o charakterze przemysłowym wraz z kominem linii
termicznego przekształcania. Nowe obiekty nie wpłyną na pogorszenie jakości krajobrazu
tym bardziej, że jest to teren przemysłowy. W celu poprawy walorów krajobrazowych terenu
inwestycyjnego, plan zagospodarowania terenu uzupełni się o projekt zagospodarowania
wolnych miejsc.
9.7. Oddziaływanie na ludzi, faunę i florę
Rozpatrując zagadnienie w szerokim kontekście obszarowym, realizacja przedsięwzięcia
wiązać się będzie z korzystnym oddziaływaniem na człowieka oraz świat zwierzęcy
291
i roślinny. Ujęcie gospodarki odpadami w Rudzie Śląskiej w dobrze zorganizowany system,
którego najistotniejszym elementem będzie ZTPOK pozwoli na bezpieczniejsze dla zdrowia
ludzkiego gospodarowanie odpadami niż np. ich składowanie czy kompostowanie odpadów
zmieszanych.
Jak wykazała analiza oddziaływania projektowanej inwestycji na powietrze oraz klimat
akustyczny (czyli potencjalnie zakresy, w których możliwe jest największe oddziaływanie
inwestycji pośrednio lub bezpośrednio na organizmy żywe) dotrzymane zostaną
rygorystyczne normy dopuszczalnej emisji i imisji, a zatem eksploatacja planowanej
inwestycji nie będzie w sposób istotny oddziaływać negatywnie na ludzi, zwierzęta i rośliny.
W przypadku normalnej eksploatacji ZTPOK nie stwarza zagrożenia dla warunków zdrowia
i życia ludzi mieszkających w jego sąsiedztwie, jak również przebywających na jego terenie.
Na wypadek wystąpienia awarii przewidziane są zabezpieczenia (m.in. samoczynne
przerwanie załadunku odpadów do pieca, awaryjne dysze dopalania). Proces jest
w znaczącym stopniu zautomatyzowany, także i w takich sytuacjach wykluczona jest
możliwość zagrożenia.
Pracowników instalacji obowiązywać będzie regulamin zakładowy oraz zasady BHP,
dostosowane do specyfiki funkcjonowania ZTPOK i zapewniające bezpieczeństwo ich pracy.
Rozpatrując zagadnienie eksploatacji ZTPOK w Rudzie Śląskiej w szerokim kontekście
obszarowym, realizacja przedsięwzięcia wiązać się będzie z korzystnym oddziaływaniem na
człowieka oraz świat zwierzęcy i roślinny. Ujęcie gospodarki odpadami w dobrze
zorganizowany system, którego najistotniejszym elementem będzie spalarnia odpadów
pozwoli na bezpieczniejsze dla zdrowia ludzkiego, flory oraz fauny gospodarowanie
odpadami niż np. ich składowanie czy kompostowanie odpadów zmieszanych.
Jak wykazała analiza oddziaływania projektowanej inwestycji na powietrze oraz klimat
akustyczny (czyli potencjalnie zakresy, w których możliwe jest największe oddziaływanie
inwestycji pośrednio lub bezpośrednio na organizmy żywe) dotrzymane zostaną
rygorystyczne normy dopuszczalnej emisji i imisji, a zatem eksploatacja planowanej
inwestycji nie będzie w sposób istotny oddziaływać negatywnie na zwierzęta i rośliny.
W przypadku normalnej eksploatacji ZTPOK nie stwarza zagrożenia dla warunków zdrowia
i życia ludzi mieszkających w jego sąsiedztwie, jak również przebywających na jego terenie.
Na wypadek wystąpienia awarii przewidziane są zabezpieczenia (m.in. samoczynne
przerwanie załadunku odpadów do pieca, awaryjne dysze dopalania). Proces jest
w znaczącym stopniu zautomatyzowany, także i w takich sytuacjach wykluczona jest
możliwość zagrożenia.
Obecnie w instalacjach termicznego przekształcania odpadów stosowane są skuteczne metody
ograniczania emisji zanieczyszczeń. Systemy oczyszczania gazów odlotowych w spalarniach
odpadów na przestrzeni lat ulegały licznym modyfikacjom. W miarę rozwoju nauki
292
dokonywał się równocześnie istotny postęp techniczny. W związku z tym emisja z ZTPOK
będzie znacznie po niżej norm i standardów w tym zakresie.
Większym zagrożeniem dla świata roślin i zwierząt oraz bezpośrednio i pośrednio na zdrowie
człowieka jest niekontrolowane spalanie odpadów (wypalanie, spalanie w piecach
domowych). W procesie tym powstają m.in. dioksyny. Niekontrolowane procesy
przetwarzania odpadów, a szczególnie ich spalanie w niewłaściwych warunkach stanowią
wciąż podstawowe źródło dioksyn w środowisku. Ponadto proces składowania odpadów na
przeznaczonych w tym celu wysypiskach, czy też kompostowanie organicznej części
odpadów, a także spalanie odpadów i zachodzące podczas tego reakcje chemiczne są źródłem
wielu substancji organicznych dostających się do atmosfery, wód gruntowych. Pozostają
także na długie lata w glebie. Podstawowym źródłem dioksyn w organizmie człowieka jest
pożywienie, szczególnie zawierające tłuszcz zwierzęcy. Zawartość dioksyn w tłuszczach
roślinnych jest zdecydowanie niższa. Kwestia dioksyn istotna jest w jadalnych częściach
roślin narażonych na kontakt z zawierającym dioksyny pyłem zawartym w powietrzu
atmosferycznym. Przykładem mogą być jadalne liście roślin takich jak kapusta lub sałata.
Rośliny uprawiane na wolnym powietrzu w terenach zanieczyszczonych przemysłowo są
stale narażone na opad pyłu z powietrza zawierającego dioksyny.
Podczas takiego spalania powstają pyły, które odkładając się w glebie powodują szkodliwe
dla zdrowia człowieka zanieczyszczenie metalami ciężkimi. Niezależnie od powyższego,
w procesie spalania powstają związki chemiczne szkodliwe dla zdrowia i środowiska. I tak:
przy spalaniu wszelkiego rodzaju tworzyw sztucznych powstają rakotwórcze dioksyny
i furany oraz związki siarki. Toksyczne są już ich śladowe ilości. Są niezwykle trwałe
i w organizmie ludzkim odkładają się w tkance tłuszczowej i wątrobie. Spalanie polichlorku
winylu (PCV) składnika wykładzin podłogowych, folii, butelek (pety), rur, okładzin
meblowych itp. powoduje wydzielanie trującego chlorowodoru. Spalanie maty, uszczelki,
gąbki tapicerskiej, myjki zawierające poliuretan wydzielają cyjanowodór, jedną
z najsilniejszych trucizn.
Nieobojętne dla środowiska jest także spalanie chwastów oraz resztek roślin po zbiorze
warzyw, gałęzi oraz innych materiałów organicznych, zwłaszcza gdy są one wilgotne.
Podczas spalania wydzielają bardzo dużo gryzącego dymu, zawierającego również szkodliwe
dioksyny. Przy każdym procesie spalania powstaje trujący tlenek węgla, dwutlenek węgla
przyczyniający się do globalnego efektu cieplarnianego oraz szkodliwy tlenek azotu.
9.8. Wpływ na obszary przyrodniczo cenne, w tym na Obszary Natura 2000
Omawiany obszar znajduje się poza granicami obszarów znajdujących się na liście obszarów
specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 i obszarów specjalnych ochrony siedlisk Natura
2000.
293
Występowanie oraz charakterystyka obszarów chronionych położonych najbliżej miejsca
inwestycji zostały przedstawione w rozdziale 8.
Uwzględniając specyfikę funkcjonowania ZTPOK, potencjalne oddziaływanie na obszary
chronione mogłoby być związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu. Jednakże, jak
wykazano w rozdziale dotyczącym oddziaływania na powietrze atmosferyczne, zastosowane
technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla spełnienia rygorystycznych norm jakości
powietrza. Należy również założyć, że utworzenie sprawnego systemu gospodarki odpadami
komunalnymi opartym na ZTPOK wpłynie na uszczelnienie systemu, znaczące zmniejszenie
powstawania dzikich wysypisk śmieci. Powinno to w sposób korzystny wpłynąć na stan
jakości środowiska na obszarze objętym projektem, szczególnie w obrębie miasta.
Tak więc obecny stan jakości powietrza, jak również proponowane rozwiązania
technologiczne, w tym głównie w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń oraz dotrzymanie
przez zakład norm jakości powietrza pozwalają wnioskować, że nie wpłynie on na
pogorszenie stanu tych obszarów. Mając na uwadze, iż zakład produkować będzie energię
cieplną m.in. na potrzeby grzewcze dla mieszkańców, pozwoli to na zmniejszenie liczby
lokalnych kotłowni, które, nie mając nowoczesnych systemów oczyszczania spalin wpływają
w coraz istotniejszy sposób na zanieczyszczenie powietrza.
Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obszary przyrodniczo cenne w tym
obszary Natura 2000.
9.9. Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne
Oddziaływanie opisywanej instalacji na zabytki lub dobra kultury mogłoby jedynie
następować poprzez emisję zanieczyszczeń do powietrza.
Z punktu widzenia ochrony atmosfery nie istnieją specjalne wymagania co do ochrony
obiektów zabytkowych oraz dóbr materialnych. Dotrzymanie ogólnych wymagań ochrony
powietrza będzie więc oznaczać, że wpływ ZTPOK na ww. obiekty będzie znikomy i nie
spowoduje pogorszenia ich ogólnego stanu.
Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania przedsięwzięcia na dobra materialne, dobra
kultury oraz zabytki.
9.10. Oddziaływanie transgraniczne
W załączniku nr 1 do Konwencji o Ocenach Oddziaływania na Środowisko w kontekście
Transgranicznym z lutego 1991 r. podpisaną w Espoo w Finlandii sprecyzowano rodzaje
działalności mogące powodować oddziaływanie transgraniczne. Należą do nich m.in.:
294
•
•
•
•
•
rafinerie ropy naftowej,
elektrownie konwencjonalne i jądrowe,
kombinaty chemiczne,
autostrady, drogi szybkiego ruch, magistrale kolejowe i lotniska,
instalacje do usuwania odpadów przez spalanie, obróbkę chemiczną lub
składowanie toksycznych i niebezpiecznych odpadów,
• dużych baz zbiorników itp.
Ze względu na skalę oddziaływania instalacji na środowisko, oddziaływania transgraniczne
nie będą miały miejsca. Planowana inwestycja nie będzie generować zanieczyszczeń
i uciążliwości, których zasięg będzie przekraczał granice państwa.
Nie zachodzi więc potrzeba przeprowadzenia procedury OOŚ z udziałem krajów sąsiednich.
9.11. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Planowana inwestycja nie będzie generować oddziaływań elektromagnetycznych szkodliwych
dla środowiska. Źródłem pól elektromagnetycznych na terenie ZTPOK będą przede
wszystkim separatory ferromagnetyków. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
wytwarzanych przez te urządzenia będzie miało jedynie lokalny charakter i przy zachowaniu
warunków BHP pracy przy tych urządzeniach nie będą one również szkodliwie oddziaływać
na zdrowie ludzi.
9.12. Poważne awarie przemysłowe
Zgodnie z zapisem art. 3 pkt.23 i 24 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
środowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 ze zmianami) przez pojęcie
„poważnej awarii przemysłowej” rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub
eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu,
w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do
natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub
powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem.
Zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, w zależności od
rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie uznaje się za
„zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii” albo za „zakład o dużym ryzyku
wystąpienia awarii” (art.248 Ustawy – Prawo ochrony środowiska). Zakwalifikowanie
zakładu do jednej z wyżej określonych kategorii następuje zgodnie z rozporządzeniem
Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji
niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu
o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej (Dz. U. Nr 58 z 2002 rok, poz. 535 ze zmianami).
295
Z przeprowadzonej, zgodnie z wymogami ww. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia
9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których
znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo
zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wynika, że w trakcie
eksploatacji instalacji do prowadzenia procesu termicznego unieszkodliwiania odpadów będą
wykorzystywane substancje niebezpieczne, których obecność może ten zakład kwalifikować
do zakładów zwiększonego lub dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Są to następujące substancje:
• hydrazyna, fosforan III sodu, roztwór chlorowodoru stosowane w procesie
• uzdatniania wody,
• olej opałowy służący do wspomagania procesu spalania.
Przewidywane roczne zużycie tych substancji i materiałów wyniesie:
1. Hydrazyna
– 4,9 Mg
2. Fosforan III sodu
– 8,15 Mg
3. Roztwór chlorowodoru – 35 Mg
4. Olej opalowy
– 242 000 dm3
Karty charakterystyk wymienionych substancji zostały zamieszczone w załączniku nr 6.
Zgodnie z rozporządzeniem o tym czy dany zakład/instalacje należy zaliczyć do zakładów
zwiększonego lub dużego ryzyka decyduje ilość substancji znajdujących się w zakładzie
w danej chwili (substancje magazynowane). Wszystkie wymienione materiały i substancje
będą magazynowane na terenie w ilościach mniejszych niż to przewiduje przedmiotowe
rozporządzenie Ministra Gospodarki i będą to następujące ilości:
1. Hydrazyna
– do 0,3 Mg
2. Fosforan III sodu
– do 0,5 Mg
3. Roztwór chlorowodoru – do 5,0 Mg
4. Olej opałowy
– do 5,0 Mg
W przypadku gdy znajdujące się w zakładzie poszczególne substancje niebezpieczne nie
występują w ilościach wyższych lub równych odpowiednim ich ilościom określonym
w kolumnie 4 i 5 tabeli 1 rozporządzenia lub odpowiednim ich ilościom w kolumnie 2 lub 3
tabeli 2 stosuje się określoną w rozporządzeniu zasadę sumowania.
I tak w przypadku ZTPOK odpowiedni wynik z sumarycznego wzoru z rozporządzenia dla
przypadku zaliczenia zakładu do zakładu zwiększonego ryzyka wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej będzie następujący:
0,3/50 + 0,5/50 + 5,0/50 + 5,0/50 = 0,006 + 0,001 + 0,100 + 0,100 = 0,216
Ponieważ wynik tego sumowania jest mniejszy od 1,0 to instalacja ZTPOK nie może być
zaliczona do zakładu o zwiększonym ryzyku, ani tym bardziej do zakładu dużego ryzyka
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
296
Wszystkie zbiorniki oraz miejsca magazynowania substancji niebezpiecznych będą
odpowiednio zabezpieczone, wentylowane i oznaczone zgodnie z obowiązującymi
wymogami. Zbiorniki będą posadowione na odpowiednich „tacach” mogących przejąć całą
zawartość zbiornika w przypadku jego rozszczelnienia. W pobliżu magazynów substancji
niebezpiecznych będzie się znajdował odpowiedni sprzęt i substancje neutralizujące, zgodnie
z przepisami p.poż. Miejsca magazynowania będą zaprojektowane i wykonane w sposób
hermetyczny zapewniający niekontrolowaną emisję do środowiska. Również sposób
napełniania i opróżniania zbiorników przeznaczonych na magazynowanie tych substancji
będzie zapewniał hermetyczność i eliminował skażenie środowiska, a w szczególności
powierzchni ziemi i powietrza.
Fosa/bunkier na odpady będzie podzielona na sekcje, które w przypadku samozapłonu
magazynowanych odpadów przed podaniem ich na ruszt kotła będą ograniczały „przerzut”
ognia z jednej sekcji do drugiej. Hala wyładowcza i bunkier będą wyposażone w odpowiednie
systemy zabezpieczające oraz systemy gaszące m.in. w klapy p.poź. odcinające dopływ
powietrza i dozowanie odpadów do kotła/pieca.
Dla zabezpieczenia się przed potencjalnymi zagrożeniami wystąpienia samozapłonu odpadów
przechowywanych w bunkrze stosuje się odpowiednie zabezpieczenia w formie
dwustopniowej blokady przestrzeni bunkra. Dodatkowo w przestrzeni bunkra będą
zainstalowane cyfrowe kamery termowizyjne w stropie bunkra, które monitorować będą
w określonym cyklu powierzchnię warstwy odpadów w bunkrze.
System automatycznego gaszenia musi być tak zaprojektowany, by po jego uruchomieniu
można było powierzchnię składowanych odpadów pokryć warstwą piany.
Personel ZTPOK będzie odpowiednio przeszkolony zarówno w kwestii bezpiecznej
eksploatacji wszystkich urządzeń i procesów technologicznych wchodzących w skład
instalacji, jak również w sposobie zachowania się w sytuacjach awaryjnych. Cały zakład
będzie wyposażony w systemy przeciwpożarowe oraz rozwiązania zapewniające jego
bezpieczną pracę minimalizujące możliwość wystąpienia awarii.
Podstawowym i niezbędnym wyposażeniem ZTPOK będzie system wczesnego wykrywania
i powiadamiania w przypadku powstania pożaru lub sytuacji potencjalnie stwarzającej
możliwość poważnej awarii przemysłowej.
Agregat prądotwórczy będzie wyłącznie awaryjnym źródłem, zabezpieczającym dostawę
energii elektrycznej w przypadku awarii sieci energetycznej. Zastosowany będzie zespół
chłodzenia – mający za zadanie awaryjny odbiór ciepła produkowanego przez agregat
(wymiennik płytowy separujący itp.), uruchamiany w sytuacji, gdy odbiór ciepła przez układ
wody grzewczej nie będzie funkcjonował lub gdy będzie on niewystarczający.
297
W przypadku awarii zakładu, operator najszybciej jak to tylko praktycznie możliwe
zmniejszy skalę eksploatacji lub przerwie eksploatację, aż do czasu przywrócenia warunków
normalnych. Będzie musiał poinformować o zaistniałym problemie dostawców odpadów
i przewidywanym czasie trwania awaryjnego wyłączenia instalacji.
Zarządzający ZTPOK powinien zidentyfikować możliwe sytuacje awaryjne i określić metody
i środki przeciwdziałania skutkom awarii. Instalację należy wyposażyć w systemy
automatyczne, przeciwdziałające zakłóceniom, powodujące zatrzymanie funkcjonowania
instalacji w przypadku awarii lub przekroczeń dopuszczalnych poziomów emisji i tym samym
ograniczające skutki awarii.
Podsumowując, przedmiotowej instalacji nie zalicza się do kategorii zakładów
o zwiększonym ryzyku, ani tym bardziej do kategorii zakładów o dużym ryzyku.
Wystąpienie stanów awaryjnych cechuje bardzo niskie prawdopodobieństwo. Wynika to
z faktu zaliczenia ZTPOK do obiektów energetycznych ujmowanych w planie krajowym.
Jako taki, obiekt podlegać będzie rygorystycznym przepisom związanym z dozorem
technicznym oraz okresowymi przeglądami i remontami.
9.12.1. Przykładowe zabezpieczenia na wypadek awarii przemysłowych
a) Bunkier/fosa na odpady będzie podzielona na sekcje, które w przypadku samozapłonu
magazynowanych odpadów przed podaniem ich na ruszt kotła będą ograniczały „przerzut”
ognia z jednej sekcji do drugiej. Hala wyładowcza i bunkier będą wyposażone w odpowiednie
systemy zabezpieczające oraz systemy gaszące m.in. w klapy p.poż. odcinające dopływ
powietrza i dozowanie odpadów do kotła/pieca.
b) ZTPOK będzie wyposażony w dwie dublujące się linie technologiczne. W przypadku
wystąpienia awarii jednej z nich cały proces technologiczny będzie można prowadzić na
drugiej autonomicznej linii.
c) ZTPOK będzie posiadł pełny monitoring parametrów procesowych oraz monitoring emisji
gazów odlotowych do powietrza. W przypadku awarii proces będzie zatrzymywany
i uruchamiany dopiero w momencie usunięcia awarii.
d) kanalizacja ZTPOK
System kanalizacyjny ZTPOK, będzie wyposażony w zbiornik buforowy (bezodpływowy)
– pojemność ok. 50 m3. Zbiornik ten będzie wykorzystywany w przypadku awarii (np. pożar),
w celu zabezpieczenia zakładu przed dopływem ścieków z gaszenia pożarów. W przypadku
wystąpienia awarii (np. pożar) kanalizacją p.poż będą odprowadzane ścieki pożarowe do
zbiornika. Zbiornik ten zabezpieczy kanalizację deszczową, sanitarną przed
zanieczyszczeniem w trakcie awarii.
298
W wypadku pożaru magazynu reagentów procesowych (substancje niebezpieczne), w celu
zabezpieczenia przed ściekami pożarowymi z tego segmentu technologicznego, zostanie
wykonana kanalizacja p.poż i drugi zbiornik buforowy (bezodpływowy) – pojemność ok.
50m3.
Ścieki w wypadku awarii (np. pożar) będą gromadzone w zbiornikach buforowych,
e) Gospodarka odpadami w przypadku wystąpienia przestoju instalacji lub awarii
W przypadku wystąpienia awarii linii termicznego przekształcania ZTPOK oraz zapełnienia
bunkra w ilości uniemożliwiającej dowożenie kolejnych partii odpadów komunalnych będą
one transportowane do innych zakładów wchodzących w skład systemu gospodarki
odpadami. Operator ZTPOK będzie musiał poinformować dostawców odpadów o zaistniałym
problemie i przewidywanym czasie trwania usuwania awarii. Na terenie ZTPOK nie
przewiduje się czasowego magazynowania odpadów komunalnych w obszarach innych niż
bunkier na odpady.
ZTPOK będzie zakładem, który poprzez wykorzystywanie nowoczesnych i w pełni
z automatyzowanych technologii, odpowiednio zabezpieczonym oraz zatrudniającym
przeszkolonych pracowników, przyczyni się do poprawy stanu środowiska na obszarze
Górnośląskiego Związku Metropolitalnego.
299
10. Uzasadnienie wybranego wariantu ze wskazaniem
oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, w szczególności
ludzi, zwierzęta, rośliny, powierzchnię ziemi, wodę, powietrze,
klimat, dobra materialne, dobra kultury, krajobraz, oraz
wzajemne oddziaływanie między elementami
Uzasadnienie wybranego wariantu lokalizacyjnego, technologicznego, oraz systemowego
zostało zamieszczone w rozdziale 5 niniejszego opracowania, w którym przedstawiono
optymalne rozwiązanie pod względem środowiskowym, lokalizacyjnym i technologicznym.
Dlatego w tym rozdziale w szczególności skupiono się na wskazaniu oddziaływania
wybranego wariantu na ludzi, zwierzęta, rośliny, powierzchnię ziemi, wodę, powietrze,
klimat, krajobraz, dobra materialne, dobra kultury oraz wzajemne oddziaływanie na
środowisko.
Wariant proponowany do realizacji:
Budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów wraz z instalacją do mechanicznej
obróbki i waloryzacji żużla i z instalacją do zestalania i stabilizacji odpadów niebezpiecznych
podprocesowych na działkach nr 745/473, 746/473, 749/485, 752/494, obręb 0001 Ruda
Śląska. Jest to teren o powierzchni ok. 6,0599 hektarów.
Termiczne przekształcanie odpadów – termicznemu przekształcaniu będą poddawane
wyłącznie odpady pozostałe po selektywnym zbieraniu, czyli po wybraniu z nich najbardziej
wartościowych odpadów posiadających wartość materiałową lub tzw. odpadów
problemowych tj. np. odpady wielkogabarytowe, niebezpieczne ze strumienia odpadów
komunalnych oraz suche/prasowane ustabilizowane osady ściekowe. Strumień odpadów
komunalnych przeznaczonych do przekształcenia termicznego będzie wynosił 500 000
Mg/rok.
Tabela 10.0-1 Zakładane parametry techniczne instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych
Mg/h
przekształcania
h
Mg/rok
Mg/rok
300
32
2
8000
Ok. 145 000
Ok. 33 000
Mg/rok
481 700
kJ/kg
9 320
Mg/rok
18 300 (90% s.m.)
kJ/kg
12 600
Technologia
Piec
rusztowe
Ruszt
Kocioł parowy
odzysknicowy
Turbina
Rodzaj oczyszczania
Metoda
Odczynnik
Odsiarczanie spalin
Pół-sucha
Mleczko wapienne
Odazotowanie spalin
SNCR
Mocznik stały
Węgiel aktywny
ciężkich
Ciśnienie
MPa
4
Temperatura
°C
400
Mg/h
92,6
Sprawność kotła
%
83
Temperatura spalin
komora paleniskowa
°C
~1000
komora dopalenia
°C
Min. 850
• wybudowanie zakładu termicznego przekształcania odpadów zawierającego dwie
niezależne linie technologiczne, każda o wydajności 32 Mg/h przy wartości
opałowej 9,32 MJ/kg. Zakłada się pracę ciągłą przez 24 h na dobę, 7 dni w tygodniu
z gwarantowaną ilością godzin dyspozycyjności 8000 h/rok dla każdej z linii. Dla
umożliwienia ciągłej eksploatacji ZTPOK w ciągu roku należy zapewnić możliwość
eksploatowania każdej z linii osobno (przy wyłączonej drugiej linii),
pozostałości z procesu oczyszczania spalin – około 33 000 Mg,
301
10.1. Oddziaływanie na ludzi
Oddziaływanie przedsięwzięcia na zdrowie ludzi będzie znikome. Przedstawione sposoby
zminimalizowania ujemnego wpływu planowanego przedsięwzięcia obecnie w pełni
wyczerpują wymagania obowiązujące w tym zakresie. Stosowana technika spalania odpadów
komunalnych jest bezpieczna, zgodna z wszelkimi normami. Oddziaływanie na zdrowie ludzi
w zakresie przewidywanych emisji gazowych, nie będzie powodować żadnych negatywnych
skutków dla zdrowia i życia człowieka. Emisja hałasu związana będzie głównie z ruchem
ciężkich pojazdów: samochodów ciężarowych, ciągników. Teren działki zostanie urządzony
zielenią niska i wysoką.
10.2. Oddziaływanie na przyrodę i krajobraz
Wszelkie prace budowlane będą prowadzone tak aby nie powodować negatywnego wpływu
na przyrodę i krajobraz. Ze względu na charakter zagospodarowania cały teren aktualnie nie
przedstawia znaczącej wartości przyrodniczej, a krajobraz kulturowy na większości terenu
jest przekształcony przez człowieka i posiada charakter przemysłowy.
Budowa nowoczesnego obiektu wiąże się także z zagospodarowaniem wolnych od niezbędnej
zabudowy powierzchni zielenią niską i wysoką. W/w działania będą mieć korzystny wpływ
na warunki przyrodnicze i umożliwią wkomponowanie inwestycji w naturalny krajobraz.
Budowa ZTPOK nie będzie powodować negatywnego wpływu na obszary Natura 2000.
Faza eksploatacji inwestycji nie będzie miała negatywnego oddziaływania na przyrodę
i krajobraz.
10.3. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i warunki gruntowo - wodne
W związku z zaproponowaną technologią termicznego przekształcania odpadów
komunalnych oraz związaną z fazą eksploatacji prowadzoną:
• gospodarką odpadami,
• gospodarką wodościekową,
• rozwiązaniami w systemie oczyszczania spalin,
• nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na powierzchnię ziemi i warunki
gruntowo wodne.
10.4. Oddziaływanie na powietrze i klimat
Jak wynika z przedstawionych w rozdz. 9.1 obliczeń propagacji zanieczyszczeń ze źródeł
ZTPOK oraz źródeł emisji niezorganizowanej, standardy jakości powietrza dla planowanej
inwestycji zostaną dotrzymane. Oddziaływanie źródeł emisji gazów do powietrza z ZTPOK
nie będzie powodować negatywnego ponadnormatywnego oddziaływania na środowisko.
302
Z uwagi na powyższe omawiany wariant przedsięwzięcia nie będzie miał ujemnego
oddziaływania na lokalny klimat.
10.5. Oddziaływanie na dobra materialne, kultury
Zaproponowany wariant instalacji nie będzie powodować negatywnego wpływu na dobra
materialne i kulturalne.
10.6. Oddziaływanie na obszary Natura 2000
Jednym z zagrożeń dla zachowania terenów cennych przyrodniczo w obecnym stanie stanowi
brak rozwiązania problemu gospodarki odpadami dla Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego. Obszary chronione ze względu na wartości przyrodnicze położone są
w znacznym oddaleniu od terenu inwestycji. Dla zachowania funkcji najbliżej położonych
obszarów Natura 2000, ZTPOK w Rudzie Śląskiej nie będzie odgrywać istotnego znaczenia.
10.7. Wzajemne oddziaływanie na środowisko - podsumowanie
Uzasadniając i podsumowując oddziaływanie Zakładu Termicznego Przekształcania
Odpadów należy stwierdzić, że zakład będzie instalacją, która nie pogorszy środowiska
lokalnego, ale doprowadzi do wtórnej poprawy stanu środowiska i gospodarki komunalnej na
terenie Górnośląskiego Związku Metropolitalnego.
Przedsięwzięcie (ZTPOK) będzie skutkowało ograniczeniem ilości składowanych odpadów
ulegających biodegradacji zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Polskie
prawo, które uwzględnia zasady obowiązujące w krajach Unii Europejskiej, określa
dopuszczalną ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, które mogą być
składowane.
Według np. art. 16a Ustawy o odpadach wymagane jest ograniczenie ilości odpadów
ulegających biodegradacji kierowanych do deponowania, a w szczególności:
• Do 31. grudnia 2010 r. – do nie więcej niż 75% całkowitej masy odpadów
ulegających biodegradacji
• Do 31. grudnia 2013 r. – do nie więcej niż 50% całkowitej masy odpadów
ulegających biodegradacji
• Do 31. grudnia 2020 r. 35% całkowitej masy odpadów ulegających biodegradacji
303
Oprócz ograniczenia składowanych odpadów komunalnych na składowiskach poprzez
termiczne składowanie wykorzysta się odpady komunalne jako wsad energetyczny w celu
produkcji energii cieplnej i elektrycznej.
Przedstawione w ,,Raporcie….” bilanse emisji, oddziaływanie na każdy komponent
środowiska, sposoby minimalizacji i redukcji tych emisji oraz spełnienie wszystkich
wymagań zakładu pod względem emisji do środowiska świadczą, że budowa Zakładu
Termicznego Przekształcania Odpadów będzie przedsięwzięciem przyjaznym
i potrzebnym dla środowiska i gospodarki komunalnej dla Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego.
304
11. OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH
ORAZ OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH
ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA
ŚRODOWISKO, OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE,
POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-,
ŚREDNIO I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE
ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCE
Z ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA, WYKORZYSTANIE
ŚRODOWISKA, EMISJI
Przedstawiona w niniejszym rozdziale prognoza zawiera oddziaływanie ZTPOK na
środowisko w aspekcie poszczególnych jego komponentów. Przyjęte metody opracowania
niniejszej prognozy są konsekwencją charakteru przedsięwzięcia, którego zakres
merytoryczny przedstawiono w poprzednich rozdziałach Raportu. Przewidywane
oddziaływanie na środowisko o charakterze znaczącym, krótkotrwałym, odwracalnym,
lokalnym, nieznaczącym, długotrwałym, nieodwracalnym, regionalnym oraz oddziaływaniu
pomijalnie małym lub braku takiego oddziaływania, przedstawiono w tabelach 11.1. i 11.2.
dla 3 faz wykorzystania terenu – faza realizacji, eksploatacji i likwidacji przedsięwzięcia.
Dla fazy eksploatacji przedsięwzięcia prognozę wykonano w oparciu o opis technologiczny
przedsięwzięcia i analizę wariantów, dokumenty BAT oraz wykonane wyliczenia propagacji
substancji do powietrza oraz hałasu. Dla fazy realizacji i likwidacji prognozę opracowano na
podstawie opisu oddziaływania fazy realizacji i oceny specjalistycznej.
Tabela 11.1. Lista potencjalnych oddziaływań na środowisko w fazie budowy (likwidacji)
Nr
Element
Przyrodnicze
1
Wody
powierzchniowe
2
Wody podziemne
3
Jakość powietrza
4
Klimat
5
Klimat akustyczny
(hałas i wibracje)
6
Gleby i
powierzchnia ziemi
(w tym odpady)
7
Lasy
8
Fauna i flora
Oddziaływania niekorzystne
Z NZ K D OD NO L
R
Oddziaływania korzystne
Z NZ K D L R
-
0
0
-
0
-
0
-
-
-
-
-
-
-
-
X
X
X
X
-
X
X
-
X
X
-
-
-
-
-
-
-
-
X
X
-
X
-
X
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
X
-
X
X
-
-
-
-
-
-
-
305
Nr
Element
9
Z NZ K D OD NO L
- -
Przestrzenne i
punktowe formy
ochrony przyrody
10 Krajobraz
- X
X
11 Poważne awarie
- Społeczno-gospodarcze i zdrowie ludzi
1
Warunki BHP
- 2
Zatrudnienie
- 3
Poprawa
- mobilności zakładu
R
-
Z NZ K D L R
-
-
-
-
0
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
X
-
X
-
-
X
-
-
Oznaczenia: Z – znaczące; K – krótkotrwałe; OD – odwracalne; L – lokalne; NZ – nieznaczące; D –
długotrwałe; NO – nieodwracalne; R – regionalne; X – oddziaływanie występujące; - - brak oddziaływania; 0 –
oddziaływanie pomijalnie małe
Tabela 11.2. Lista potencjalnych oddziaływań na środowisko w fazie eksploatacji
Nr
Element
Z
NZ K
D OD NO
L
R
Z
NZ K
D
L
R
Przyrodnicze
1
Wody
powierzchniowe
2
Wody podziemne
0
0
0
3
Jakość powietrza
0
0
0
X
X
X
X
0
4
Klimat
5
Klimat akustyczny
0
0
0
0
0
X
X
X
(hałas i wibracje)
6
Gleby i
X
X
X
X
powierzchnia ziemi
(w tym odpady)
7
Lasy
8
Fauna i flora
0
0
0
9
Przestrzenne
i punktowe formy
ochrony przyrody
10 Krajobraz
0
0
X
X
X
11 Poważne awarie
X
X
0
X
0
X
Społeczno-gospodarcze i zdrowie ludzi
1
Warunki BHP
2
Zatrudnienie
X
X
X
3
Poprawa mobilności X
X
X
zakładu
Oznaczenia: Z – znaczące; K – krótkotrwałe; OD – odwracalne; L – lokalne; NZ – nieznaczące; D –
długotrwałe; NO – nieodwracalne; R – regionalne; X – oddziaływanie występujące; - - brak oddziaływania; 0 –
oddziaływanie pomijalnie małe
Z przedstawionej skrótowej prognozy oddziaływania na środowisko realizacji instalacji
ZTPOK należy stwierdzić, że:
306
1. Niekorzystne oddziaływanie na środowisko w fazie realizacji inwestycji będzie
dotyczyło jedynie zanieczyszczenia powietrza i hałasu oraz powierzchni ziemi.
Oddziaływanie to jednak będzie miało charakter nieznaczący i wielu przypadkach
chwilowy i odwracalny.
2. Natomiast realizacja budowy ZTPOK oraz jego eksploatacja będzie zasadniczo
charakteryzowała się oddziaływaniem korzystnym.
znaczące i odczuwalne szczególnie
3. Korzystne oddziaływanie powinno być
w przypadku zagospodarowania istniejącego terenu. Oddziaływanie to będzie
posiadało charakter znaczący, długotrwały o znaczeniu lokalnym.
307
12. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA
CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB
KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI
NA CELE I PRZEDMIOT OBSZARU NATURA 2000 ORAZ
INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU
ZTPOK będzie projektowany, budowany, wyposażony i użytkowany w sposób zapewniający
osiągnięcie poziomu termicznego przekształcania, przy którym ilość i szkodliwość dla życia,
zdrowia ludzi lub dla środowiska odpadów i innych emisji powstających wskutek
termicznego przekształcania odpadów będzie jak najmniejsza.
12.1. Metody ochrony powietrza
Wymagania ekologiczne, jakie są stawiane instalacjom ZTPOK, które to wymagania są
nieporównanie wyższe w stosunku do innych obiektów energetycznych, zmuszają do
projektowania i budowania procesowo zróżnicowanych i rozbudowanych zespołów instalacji
ochrony przed zanieczyszczeniem do powietrza. Podstawowym sposobem zapobiegania
oddziaływania Zakładu na powietrze atmosferyczne jest nowoczesny i wysokosprawny
system spalania odpadów oraz oczyszczania spalin. System oczyszczania został oparty na
metodzie pół-suchej (w celu redukcji związków kwaśnych, pyłów, metali ciężkich,
węglowodorów w przeliczeniu na sumaryczny węgiel organiczny oraz dioksyn i furanów)
oraz na metodzie SNCR z wykorzystaniem mocznika w celu redukcji NOx. Metody te
zapewnią redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego
poziomu, co potwierdziły przeprowadzone pomiary emisji na istniejących instalacjach tego
typu.
Podstawowe zabezpieczenia przed emisją zanieczyszczeń z instalacji:
1. Dowóz odpadów
Odpady komunalne i suche osady ściekowe, będą dowożone w szczelnych samochodach
ciężarowych, hermetycznie zamkniętych tak, aby nie powodować emisji zanieczyszczeń
z transportu. W przypadku osadów wysuszonych transport odbywać się będzie jak każdy inny
materiał sypki, gdyż jest to materiał inertny, który spewnością nie stanowi żadnego
zagrożenia dla środowiska. Osady prasowane zgodne z obowiązującym prawem będą
transportowane jedynie w dostosowanym transporcie i nie stanowią żadnego zagrożenia dla
środowiska.
308
2. Bunkier, hala wyładowcza
Aby uniknąć przedostawania się na zewnątrz
niekontrolowanej emisji odorów
i zanieczyszczeń w hali i bunkrze zastosowane będzie podciśnienie. Powietrze pobierane
z bunkra i jednocześnie z hali będzie wykorzystane w procesie spalania co gwarantuje nie
wydostawanie się odorów i zanieczyszczeń na zewnątrz instalacji.
Pozostałe pomieszczenia ciągu technologicznego ZTPOK będą wyposażone w wentylacje
mechaniczną i grawitacyjną zapewniającą wymianę powietrza zgodnie z przepisami
sanitarnymi i ochrony p.poż., w tym wymagane klapy dymowe na wypadek pożaru.
3. Instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji
Silos sorbentu, silos węzła zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów, silos cementu będą
szczelnie zamknięte tak, aby nie powodować żadnej emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Proces zestalania i chemicznej stabilizacji pyłów i popiołów będzie się odbywał w hali
procesowej, w której będą znajdować się wszystkie obiekty technologiczne (silosy,
mieszalniki, itp.). W hali procesowej zostanie zainstalowana wentylacja, na której jako blok
końcowy zostanie zainstalowany filtr workowy w celu ograniczenia emisji i wyłapania
niezorganizowanej emisji pyłu.
4. Silos węgla aktywnego
Silos węgla aktywnego wykorzystywanego do procesu spalania będzie umiejscowiony w hali
procesowej. Będzie hermetycznie i szczelnie zamknięty.
5. Instalacja do waloryzacji żużla
Waloryzacja żużla będzie odbywać się w specjalnie przygotowanym budynku, dzięki czemu
emisja zanieczyszczana będzie ograniczona w bardzo dużym stopniu. System wentylacji
budynku będzie wyposażony w filtr workowy w celu wyłapania pyłów powstałych w czasie
waloryzacji żużla.
6. Plac sezonowania żużla z kwaterami dojrzewania żużla
Cały proces sezonowania i dojrzewania żużla będzie odbywał się na specjalni
przygotowanym placu, który będzie posiadał zabezpieczenia boczne (ściany) oraz przykrycie
dachowe w celu zabezpieczenia przeciw wtórnemu pyleniu i wpływom warunków
atmosferycznych – opady deszczu, śniegu.
12.2. Metody ochrony przed nadmiernym hałasem
Proces termicznego przekształcania odpadów (termicznego przekształcania, waloryzacji
żużla, stabilizacji i zestalania odpadów po procesowych niebezpiecznych) będzie odbywał się
w szczelnych i odpowiednio przygotowanych pomieszczeniach (halach procesowych).
309
Wszystkie urządzenia wykorzystane w powyższych procesach będą urządzeniami nowymi
i odpowiednio zabezpieczonymi przed nadmierną emisją hałasu. Zastosowana technologia,
sposób jej prowadzenia oraz wyposażenie instalacji w poszczególne urządzenia
z zabezpieczeniami akustycznymi w ZTPOK, w pełni pozwoli na osiągniecie odpowiednich
prawem przewidzianych standardów odnośnie ochrony przed nadmiernym hałasem.
Oznaczać to będzie m.in. budowanie zespołu rozdrabniania odpadów, zespołów pomp
i innych maszyn wirnikowych, turbiny parowej z generatorem, wentylatorów powietrza
pierwotnego i wtórnego oraz powietrza do palników rozpałkowych w pomieszczeniach lub
ochronach, które zabezpieczać będą przed rozprzestrzenianiem się hałasu poza miejsce jego
generowania. Podobnie przy pomocy odpowiedniego ekranowania zabezpieczone będzie
rozprzestrzenianie się hałasu z wentylatora (wentylatorów) ciągu głównego i chłodni
wentylatorowej.
12.3. Metody ochrony wód powierzchniowych, podziemnych
Pobór wody na potrzeby budowy jak i działania instalacji będzie się odbywał z miejskiej sieci
wodociągowej. Ścieki będą odprowadzane do miejskiej kanalizacji na warunkach
uzgodnionych z odbiorcą.
ZTPOK zostanie wyposażona w pełną instalacje wodno – kanalizacyjną, która będzie
posiadać opomiarowanie, zabezpieczenia p.poż, zabezpieczenia na wypadek awarii.
Wszystkie pomieszczenia (np. bunkier, fosa na odpady, magazyn odpadów) będą
wybetonowane i szczelne. Powierzchnie placów będą utwardzone i szczelne, wyposażone
w system wewnętrznej kanalizacji deszczowej. Plac żużla będzie zadaszony.
W celu minimalizacji zużycia wody i odprowadzenia ścieków będą zastosowane następujące
rozwiązania:
• Woda z odmulania kotłów – będzie kierowana do odżużlacza z zamknięciem wodnym.
• Woda z czyszczenia filtrów stacji uzdatniania wody – będzie kierowana do
wodnym.
• Ścieki z mycia powierzchni „brudnych” – (hala wyładunkowa, budynek spalania) –
będzie pompowana w 100% do systemu gaszenia żużli.
• Woda dodawana do reaktora wchodzącego w skład pół-suchego systemu oczyszczania
spalin będzie wyparowywać i w postaci pary wodnej zmieszanej z oczyszczonymi
spalinami będzie wypuszczana do atmosfery. W związku z tym ZTPOK nie będzie
powodować tworzenia się ścieków z systemu oczyszczania spalin.
• Odcieki pochodzące z bunkra (fosa magazynująca odpady) – będą kierowane poprzez
do wewnętrznej kanalizacji zakładowej (przemysłowej), której końcowym blokiem
310
będzie podczyszczalnia ścieków przemysłowych. Następnie po oczyszczeniu wody te
Powyższe metody oczyszczania ścieków zabezpieczą wody powierzchniowe, podziemne,
gleby przed zanieczyszczeniem.
12.4. Gospodarka odpadami
• zapobiegać powstawaniu odpadów,
• zapewnić bezpieczne dla środowiska wykorzystanie odpadów jeżeli nie udało się
• zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska sposób postępowania z odpadami,
Wytwórca odpadów wytwarzanych w wyniku funkcjonowania ZTPOK dopełni obowiązki
wynikające z Ustawy o odpadach. Zgodnie z art. 3 ust. 3. pkt. 22 Ustawy z dnia 27.04.2001r.
o odpadach wytwórcą odpadów w przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia jest
prowadzący określoną działalność gospodarczą. Wytwórca odpadów przed przystąpieniem do
realizacji przedsięwzięcia zobowiązany jest wystąpić do odpowiedniego dla rangi
przedsięwzięcia organu administracyjnego określonego w prawie ochrony środowiska
o uregulowanie stanu formalno-prawnego poprzez przedłożenie informacji o wytwarzanych
odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami (zgodnie z art. 17
ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach). Wytwórca odpadów na etapie funkcjonowania
przedsięwzięcia będzie miał uregulowany stan formalno prawny, między innymi w zakresie
gospodarki odpadami określony pozwoleniem zintegrowanym w tym zakresie. Na znaczącą
minimalizację wytwarzania odpadów w wyniku eksploatacji ZTPOK, które będą musiały
zostać poddane składowaniu na zewnątrz instalacji będzie miało zdecydowany wpływ:
• prowadzenie waloryzacji żużli,
• odzysk metali żelaznych z żużli.
Odpady niebezpieczne (popioły, odpady z suchego oczyszczania gazów odlotowych) będą
stabilizowane na terenie w celu ich przekształcenia w odpad inny niż niebezpieczny.
12.5. Metody ochrony przyrody i krajobrazu
Budowa nowoczesnego obiektu wiązać się będzie, także z zagospodarowaniem wolnych od
niezbędnej zabudowy powierzchni zielenią niską i wysoką, powyższe poprawi w znacznym
stopniu walory krajobrazu i przyrody.
311
12.6. Ludzie, zwierzęta i rośliny
Podstawowe oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny mogłoby odbywać się pośrednio,
poprzez zanieczyszczenie atmosfery. Zastosowane rozwiązania, pozwalające na
przestrzeganie norm emisji substancji zanieczyszczających do powietrza, a tym na stan
zdrowia ludzi zostały opisane w podrozdziale dotyczącym zanieczyszczeń powietrza.
Minimalizację oddziaływania odorowego uzyska się poprzez wprowadzanie powietrza
z bunkra i hali wyładowczej, w której gromadzone są odpady przed spaleniem, do instalacji
termicznego przekształcania jako tzw. powietrza pierwotnego.
ZTPOK wyposażony będzie w brodzik dezynfekcyjny, zapobiegający przedostawaniu się
skażeń mikrobiologicznych poza teren instalacji na kołach wyjeżdżających samochodów.
Teren instalacji jak również urządzenia będą utrzymywane w czystości. Będą też
przestrzegane przepisy BHP i p.poż. W celu wyeliminowania potencjalnych uciążliwości
związanych z transportem, generowanych przez samochody ciężarowe dowożące odpady na
teren ZTPOK, transport będzie się głównie w porze dziennej.
12.7. Metody ochrony obszarów Natura 2000
Na terenie objętym bezpośrednio niniejszym opracowaniem oraz w jego sąsiedztwie nie
występują obszary objęte formami ochrony przyrody ani o wysokich walorach
przyrodniczych – w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody. Nie stwierdzono również
występowania objętych ścisłą ochroną gatunków fauny i roślin – w rozumieniu
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28.09.2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
14.08.2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających
ochronie. W związku z tym przewiduje się, że budowa ZTPOK w Rudzie Śląskiej nie
wpłynie negatywnie na formy ochrony przyrody znajdujące się poza terenem objętym
bezpośrednio inwestycją (zasięgiem jej oddziaływania), na obszarze miasta Ruda Śląska.
W związku z tym nie przewiduje się wprowadzenia specjalnych metod ochrony obszarów
Natura 2000.
12.8. Metody ochrony Zabytków i dóbr kultury
ochroną konserwatorską, zarówno w fazie realizacji, eksploatacji oraz likwidacji. W związku
z tym, nie przewiduje się wprowadzenia specjalnych metod ochrony Zabytków i Dóbr
Kultury.
312
12.9. Metody ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym
Na terenie planowanego zakładu nie przewiduje się posadowienia instalacji czy urządzeń, dla
których wymagane jest zastosowanie specjalnych środków ochrony przed oddziaływaniem
pól elektromagnetycznych (promieniowanie niejonizujące).
313
13. PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z
TECHNOLOGIĄ SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA O KTÓRYCH
MOWA W ART. 143 USTAWY PRAWO OCHRONY
ŚRODOWISKA. PORÓWNANIE PROPONOWANEJ
TECHNIKI Z NAJLEPSZĄ DOSTĘPNĄ TECHNIKĄ BAT.
W części raportu poświęconej analizie oddziaływania inwestycji na środowisko
przedstawiono metody ochrony środowiska uwzględniające poszczególne jego składowe
komponenty.
Podsumowując należy stwierdzić, że zastosowane metody i urządzenia są wystarczające
z punktu widzenia ochrony środowiska – co potwierdza także zestawienie sporządzone
w ramach analizy spełniania wymagań BAT. Ponadto należy podkreślić, że stosowana
w Zakładzie technologia nie jest uciążliwa dla środowiska, a stosowane procedury i systemy
monitorowania procesów produkcyjnych, pozwalają na dostateczną kontrolę i panowanie nad
nimi.
Generalnie należy stwierdzić, że korzystając z dostępnych materiałów można kierować się
przede wszystkim pewnymi ogólnymi zasadami, które sprowadzają się do podstawowych
założeń definicji i filozofii najlepszych dostępnych technik (BAT), w tym zwłaszcza:
• dotrzymywanie standardów emisyjnych,
• dotrzymywanie standardów jakości środowiska,
• zapewnienie efektywnej gospodarki materiałowo-surowcowej,
• zapewnienie efektywnej gospodarki energetycznej,
• zapewnienie bezpiecznej gospodarki substancjami niebezpiecznymi,
• zapewnienie rentowności produkcji przy spełnieniu powyższych wymagań.
W przypadku termicznego przekształcania odpadów w ZTPOK wszystkie powyższe kryteria
będą spełnione, gdyż:
• nie odnotowuje się przekroczeń dopuszczalnych wartości emisyjnych zanieczyszczeń,
• zastosowano nowoczesną instalację do termicznego przekształcania odpadów,
• dotrzymane będą normy jakości środowiska poza terenem, do którego Wnioskodawca
ma tytuł prawny,
• zastosowane urządzenia ochronne są wystarczające z punktu widzenia dotrzymywania
standardów emisyjnych i imisyjnych,
• wykorzystanie surowców, materiałów i energii można uznać za racjonalne
i efektywne, co wymuszane jest przede wszystkim wymaganiami rynkowymi
(zastosowano procedury racjonalizacji zużycia surowców i energii),
• realizowana jest zasada minimalizacji ilości powstających odpadów oraz stosowane
jest selektywne zbieranie odpadów w miejscach ich wytwarzania,
314
• stosowane substancje niebezpieczne są odpowiednio zabezpieczone,
• monitoring procesów technologicznych i emisji zanieczyszczeń pozwala na kontrolę
w zakresie oddziaływania Zakładu na środowisko oraz utrzymanie i kontrolę reżimów
prowadzenia procesu spalania.
Wobec powyższych stwierdzeń zaproponowano, aby uznać dopuszczalne parametry emisyjne
przedstawione w części operacyjnej niniejszego raportu jako parametry charakteryzujące
najlepszą dostępną technikę dla tej konkretnej technologii i w jej aktualnej lokalizacji.
W myśl obowiązujących przepisów:
• art. 201, ust. 1 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn.
zm.);
• pkt. 5 ppkt. 2 załącznika do Rozporządzenia w sprawie rodzajów instalacji mogących
powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo
środowiska jako całości
dla planowanej inwestycji konieczne jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego.
Pozwolenie zintegrowane należy uzyskać przed oddaniem instalacji do użytkowania.
Zgodnie z art. 66 ust. 1 lit.11 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji – raport
o oddziaływaniu na środowisko powinien zawierać porównanie proponowanej technologii
z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy Prawo ochrony
środowiska,
Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny
instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia
się w szczególności:
1) stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń;
W ZTPOK wykorzystywane będą substancje sklasyfikowane jako niebezpieczne jednak
w ilościach nie klasyfikujących go do zakładów o zwiększonym ani dużym ryzyku
wystąpienia awarii przemysłowej. Należy dążyć do jak najmniejszego wykorzystania
substancji stwarzających zagrożenie. W systemie oczyszczania spalin SNCR w celu redukcji
tlenków azotu zastosowano mocznik, który nie jest traktowany jako substancja niebezpieczna.
W ten sposób do celu oczyszczania spalin nie musi być wykorzystywany szkodliwy amoniak.
2) efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii;
Zastosowany w ZTPOK system odzysku i produkcji energii zapewni jej efektywne
wykorzystanie. System odzysku ciepła ze spalin w celu podgrzewania wody zasilającej,
powietrza pierwotnego oraz wytwarzania pary w maksymalny sposób wykorzysta zawarte
w nich ciepło. Produkcja energii elektrycznej w generatorze sprzężonym z turbiną upustowokondensacyjną pozwoli na zaspokojenie potrzeb własnych i odsprzedaż pozostałej części
energii do sieci energetycznej. Ciepło odzyskane z pary w wymienniku ciepła pozwoli na
podgrzanie wody z miejskiej sieci ciepłowniczej. Wszystkie zastosowane systemy zapewnią
efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii.
315
3) zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw;
Praca instalacji, maszyn i urządzeń wchodzących skład będzie tak zoptymalizowana aby
zużycie wszystkich surowców, wody, materiałów i paliw było na jak najniższym poziomie.
Opomiarowanie elementów związanych z przepływem mediów, prowadzenie monitoringu
zużycia reagentów w systemie oczyszczania spalin, wody wykorzystywanej w obiegu
parowym, chłodzenia żużli i innych, prowadzenia monitoringu zużycia ilości oleju opałowego
w piecu zapewni racjonalne zużycie wszystkich mediów.
4) stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku
powstających odpadów;
W wyniku prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych będą
powstawać stale pozostałości w postaci żużla, pyłów oraz stałych pozostałości z oczyszczania
spalin. Żużle będą poddawane procesowi waloryzacji w instalacji na terenie Zakładu. Po
odpowiednio długim okresie sezonowania i przejściu testów na wymywalność metali ciężkich
z żużla będzie on zbywany jako produkt nadający się do podbudowy dróg lub przesypka
wykorzystywana na składowiskach odpadów. Pyły i stałe pozostałości z oczyszczania spalin
poddane będą procesowi zestalenia i stabilizacji w instalacji na terenie i będą wywożone
i składowane na składowisku odpadów innym niż niebezpieczne i obojętne.
5) rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji;
W fazie eksploatacji możliwe największe oddziaływanie inwestycji będzie odbywało się
w sferze oddziaływania na powietrze oraz na klimat akustyczny. Z przeprowadzonej analizy
i obliczeń wynika, iż realizacja budowy w proponowanym zakresie zapewni dotrzymanie
obowiązujących standardów w zakresie dopuszczalnych emisji i imisji. Oddziaływanie na
pozostałe komponenty środowiska jak również oddziaływanie na ludzi, dzięki zastosowanej
technologii i systemom oczyszczania będzie nieistotne. Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo
funkcjonowania instalacji nie ma potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania
dla ZTPOK w Rudzie Śląskiej.
6) wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie
zastosowane w skali przemysłowej;
Proponowana technologia termicznego przekształcania odpadów komunalnych, system
oczyszczania spalin, zestalanie i stabilizacja odpadów poprocesowych oraz proces
waloryzacji żużla są technologiami szeroko stosowanymi w krajach UE. Podlegają one
ciągłemu rozwojowi i ulepszaniu. W Europie pracuje ponad 400 tego typu instalacji.
316
W tabeli poniżej zostały przedstawione przykładowe instalacje pracujące w Europie
w oparciu o pół-suchy system oczyszczania spalin.
Tabela 13.1. Wykaz instalacji do termicznego przekształcania odpadów pracujących w
Europie w oparciu o pół – suchy system oczyszczania spalin
Kraj
Belgia
Czechy
Dania
Dania
Dania
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Niemcy
Niemcy
Niemcy
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Węgry
Włochy
Włochy
Włochy
Norwegia
Portugalia
Portugalia
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Miejscowość
Oostende
Brno
Nykøbing F
Roskilde
Rønne
Grand Quevilly
La Veuve
Lasse
Le Fayet
Orisane
Poitiers
Sainte Gemmes sur
ANGERS
Toulon
Villejust
Lauta
Olching
Schwandorf
Billingham
Huddersfield
Stoke on Trent
Sheffield
Wolverhampton
Budapest
Macomer
Mergozzo
Verona
Al.
Funchal
Moreira da Maia
Bilbao
Cerceda
Madrid
Mataro
Palma De Mallorca
317
Wydajność [Mg/h]
18
45
12
34
2,5
43,5
12,5
12,5
7,5
15
6,6
Loire
–
25,2
3
11
30
18
98
28
17
24
28
14
60
6
4,4
24
3
16
49,4
30
26
27,51
20
37,5
W tabeli poniżej zostały przedstawione przykładowe instalacje pracujące w oparciu
o technologię spalania w piecach rusztowych.
Tabela 13.2. Wykaz instalacji termicznego przekształcania odpadów pracujących w oparciu o
technologię spalania w piecach rusztowych
Termiczne przekształcanie odpadów w piecach rusztowych
Referencje Corteolona (Włochy) – 1 linia – przepustowość – 37 400 Mg/rok;
Livorno (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 44 806 Mg/rok;
Pietrasanta (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 46 849 Mg/h;
Trezzo Sul (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 152 540 Mg/h;
Weurt (Holandia) – 2 linie – przepustowość 269 585 Mg/rok
Arnoldstein (Austria) – 1 linia – przepustowość – 40 644 Mg/rok;
Zwentendorf (Austria) – 2 linie – przepustowość – 323 000 Mg/rok;
Doel-Beveren (Belgia) – 3 linie – przepustowość – 397 029 Mg/rok;
Praga (Czechy) – 4 linie – przepustowość – 211 383 Mg/rok;
Liberec (Czechy) – 1 linia – przepustowość – 92 260 Mg/rok;
Horsens (Dania) – 2 linie – przepustowość – 70 713 Mg/rok;
Esbjerg (Dania) – 1 linia – przepustowość – 181 635 Mg/rok;
Bessieres (Francja) – 2 linie – przepustowość 155 000 Mg/rok;
Blois (Francja) – 2 linie – przepustowość 89 700 Mg/rok;
Fourchambault (Francja) – 1 linia – 20 650 mg/rok;
Guichainville (Francja) – 2 linie – przepustowość 90 000 Mg/rok;
Halluin (Francja) – 3 linie – przepustowość – 332 976 Mg/rok;
La Veuve (Francja) – 1 linia – przepustowość – 97 500 Mg/rok;
Lasse (Francja) – 1 linia – przepustowość – 97 500 Mg/rok;
Frankfurt (Niemcy) – 4 linie – przepustowość – 211 000 mg/rok;
Lauta (Niemcy) – 2 linie – przepustowość – 225 000 Mg/rok;
Schweinfurt (Niemcy) – 3 linie – przepustowość – 155 000 Mg/rok;
Weißenfels (Niemcy) – 2 linie – przepustowość – 300 000 Mg/rok
Sheffield (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 226 200 Mg/rok;
Portsmouth (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 171 600 Mg/rok;
Marchwood (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 171 600 Mg/rok;
Budapeszt (Węgry) – 4 linie – przepustowość – 160 054 Mg/rok;
Bergen (Norwegia) – 1 linia – przepustowość – 105 000 Mg/rok;
Oslo (Norwegia) – 2 linie – przepustowość – 148 161 Mg/rok;
Funchal (Portugalia) – 2 linie – przepustowość – 113 823 Mg/rok;
S. Joao de Talha (Portugalia) – 5 linii – przepustowość – 534 640 Mg/rok;
Bilbao (Hiszpania) – 1 linia – przepustowość – 157 808 Mg/rok;
Melilla (Hiszpania) – 1 linia – przepustowość – 46 227 Mg/rok;
Palma De Mallorca (Hiszpania) – 2 linie – przepustowość – 328 747 Mg/rok;
Jönköping (Szwecja) – 1 linia – przepustowość – 156 000 Mg/rok;
Uddevalla (Szwecja) – 1 linia – przepustowość – 85 800 Mg/rok;
Uppsala (Szwecja) – 4 linie – przepustowość – 273 000 Mg/rok;
Lausanne (Szwajcaria) – 1 linia – przepustowość – 44 117 Mg/rok;
Posieux (Szwajcaria) – 1 linia – przepustowość – 88 401 Mg/rok;
Weinfelden (Szwajcaria) – 2 linie – przepustowość – 113 097 Mg/rok.
318
7)
postęp naukowo-techniczny;
Wszystkie zastosowane technologie będą uwzględniały postęp naukowo-techniczny.
W nowo wybudowanej instalacji termicznego przekształcania odpadów będą zastosowane
najnowsze, sprawdzone rozwiązania z dziedziny spalania odpadów, odzysku energii,
oczyszczania spalin oraz bezpiecznego zagospodarowania pozostałości poprocesowych.
13.1. Zgodność proponowanej technologii z rozporządzeniem w sprawie
wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania
odpadów
ZTPOK spełnia wszystkie warunki wymienione w Rozporządzeniu w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów.
Tabela 13.3. Zgodność proponowanej technologii z rozporządzeniem w sprawie
wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów
Warunki wg rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21marca
2002 r.
§ 3. Termiczny proces przekształcania odpadów, zwany dalej
"procesem", prowadzi się w sposób zapewniający, aby temperatura
gazów powstających w wyniku spalania, zmierzona w pobliżu
wewnętrznej ściany lub w innym reprezentatywnym punkcie komory
spalania lub dopalania, wynikającym ze specyfikacji technicznej
instalacji, po ostatnim doprowadzeniu powietrza, nawet w najbardziej
niekorzystnych warunkach, utrzymywana była przez co najmniej 2
sekundy na poziomie nie niższym niż:
1) 1100 °C - dla odpadów zawierających powyżej 1 % związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor,
2) 850 °C - dla odpadów zawierających do 1 % związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor.
Spełnianie warunków
Konstrukcja pieca i kotła,
oraz urządzenia do
ewentualnego
wspomagania procesu
spalania (palniki
rozruchowo wspomagające) zapewnią
dotrzymanie wymaganej
temperatury
§ 5. Przekształcanie termiczne odpadów powinno zapewniać
odpowiedni poziom ich przekształcenia, wyrażony jako maksymalna
zawartość nieutlenionych związków organicznych, której miernikiem
mogą być oznaczane zgodnie z Polskimi Normami:
1)
całkowita zawartość węgla organicznego w żużlach i
popiołach paleniskowych nieprzekraczająca 3% lub
2)
udział części palnych w żużlach i popiołach
paleniskowych nieprzekraczający 5%.
Proces prowadzenia
termicznego
zapewnia dotrzymanie
wymagań określonych w
§ 5. Odpowiednio długie
przebywanie odpadów na
ruszcie zapewnia
wypalenie niemal w całości
materii organicznej.
§ 6. Instalacje lub urządzenia do termicznego przekształcania odpadów
wyposaża się w:
1)
co najmniej jeden włączający się automatycznie palnik
pomocniczy do stałego utrzymywania wymaganej temperatury procesu
oraz wspomagania jego rozruchu i zatrzymania; palnik wspomaga
W instalacji przewidziane
są wymagane urządzenia i
systemy
319
2002 r.
proces tak długo, dopóki w komorze spalania będą pozostawały
nieprzekształcone odpady,
2)
automatyczny system podawania odpadów, pozwalający
na zatrzymanie ich podawania podczas:
a)
rozruchu do czasu osiągnięcia wymaganej temperatury,
b)
procesu, w razie nieosiągnięcia wymaganej temperatury lub
przekroczenia dopuszczalnych wartości emisji,
3)
urządzenia techniczne do odprowadzania gazów
spalinowych, gwarantujące dotrzymanie norm emisyjnych, określonych
w odrębnych przepisach,
4)
urządzenia techniczne do odzysku energii powstającej w
procesie termicznego przekształcania odpadów, jeżeli stosowany rodzaj
instalacji lub urządzenia umożliwia taki odzysk,
5)
urządzenia techniczne do ochrony gleby i ziemi oraz
wód powierzchniowych i podziemnych,
6)
urządzenia techniczne do gromadzenia suchych
pozostałości poprocesowych.
§ 7. 1. Podczas prowadzenia procesu, w komorze spalania lub komorze
dopalania, przeprowadza się ciągły pomiar:
1)
temperatury gazów spalinowych, mierzonej w pobliżu
ściany wewnętrznej, w sposób eliminujący wpływ promieniowania
cieplnego płomienia,
2)
zawartości tlenu w gazach spalinowych,
3)
ciśnienia gazów spalinowych.
2. Czas przebywania gazów spalinowych w wymaganej temperaturze, o
której mowa w § 3, podlega weryfikacji podczas rozruchu i po każdej
modernizacji instalacji.
3. W przypadku gdy techniki pomiarowe zastosowane do poboru i
analizy składu gazów spalinowych nie obejmują osuszania gazów przed
ich analizą, proces monitoruje się także w zakresie zawartości pary
wodnej w gazach spalinowych.
§ 8. 1. Do przeprowadzania wymaganych pomiarów stosuje się
urządzenia techniczne do ciągłego pomiaru parametrów procesu.
2. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, należy poddawać corocznym
przeglądom technicznym oraz nie rzadziej niż raz na 3 lata kalibracji.
§ 9. Standardy emisyjne z instalacji spalania lub współspalania
odpadów określają przepisy odrębne.
320
Prowadzony będzie ciągły
pomiar wymienionych
parametrów
Zastosowane będą
urządzenia techniczne do
ciągłego pomiaru
parametrów procesu, które
będą poddawane
przeglądom i kalibracji.
Instalacja będzie spełniać
standardy emisyjne
zgodnie z
Rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia
20.12.2005 r. w sprawie
standardów emisyjnych z
instalacji Dz. U. nr 260 z
2002 r.
§ 10. Dopuszczalne ilości substancji zawartych w ściekach z procesu
określają odrębne przepisy.
§ 11. Wymagania w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości
substancji lub energii wprowadzanej do środowiska przez prowadzącego
instalację lub użytkownika urządzenia regulują odrębne przepisy.
§ 12. 1. W przypadku wystąpienia zakłóceń w instalacjach termicznego
przekształcania, w tym współspalania odpadów, polegających na
niedotrzymaniu warunków prowadzenia procesu określonych w § 3,
albo w pracy urządzeń ochronnych ograniczających wprowadzanie
substancji do powietrza:
1)
wstrzymuje się podawanie odpadów do instalacji,
2)
nie później niż w czwartej godzinie występowania
zakłóceń rozpoczyna się procedurę zatrzymania instalacji, w trybie
przewidzianym w instrukcji obsługi instalacji,
3)
wstrzymuje się pracę instalacji, jeżeli łączny czas
występowania zakłóceń w roku kalendarzowym przekroczy 60 godzin.
2. Wymóg, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, obowiązuje dla każdej linii
technologicznej instalacji termicznego przekształcania, w tym
współspalania odpadów, wyposażonej w odrębne urządzenia ochronne
ograniczające wprowadzenie substancji do powietrza.
§ 13. 1. Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów poddaje
się odzyskowi, a w przypadku braku takiej możliwości - unieszkodliwia
się, ze szczególnym uwzględnieniem unieszkodliwienia frakcji metali
ciężkich.
2. Dopuszcza się wykorzystanie pozostałości po termicznym
przekształceniu odpadów do sporządzania mieszanek betonowych na
potrzeby budownictwa, z wyłączeniem budynków przeznaczonych do
stałego przebywania ludzi lub zwierząt oraz do produkcji lub
magazynowania żywności, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
3. Stężenie metali ciężkich w wyciągach wodnych z badania
wymywalności tych metali z próbek mieszanek betonowych, o których
mowa w ust. 2, nie może przekroczyć 10 mg/dm3 łącznie w przeliczeniu
na masę pierwiastków.
4. Badanie wymywalności metali ciężkich z wyrobów betonowych,
zawierających unieszkodliwione odpady niebezpieczne, przeprowadza
się przez całkowite zanurzenie w wodzie próbki badanego materiału i
utrzymanie jej przez 48 godzin przy stałym mieszaniu; do badania
używa się wody niezawierającej chloru, o temperaturze w granicach
18°-22°C i twardości w granicach 3-6 mval/dm3; stosunek wagowy
wody do materiału badanego powinien wynosić 10:1.
§ 14. Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów magazynuje
się i transportuje w sposób uniemożliwiający ich rozprzestrzenianie się
321
2005 r., poz. 2181).
W wyniku pracy instalacji
nie będą powstawać ścieki
procesowe.
Wymagania w zakresie
pomiarów są opisane w
rozdziale 16 dot.
monitoringu.
Zakłada się zastosowanie
procedur ustalonych
rozporządzeniem.
Wstrzymywanie
podawania odpadów
następować będzie
automatycznie.
Pozostałości po
termicznym
przekształcaniu odpadów –
tj. żużle poddane zostaną
odzyskowi, wyodrębnione
zostaną metale żelazne i
nieżelazne z żużla oraz
sam żużel.
Żużel nie będzie
wykorzystywany na
potrzeby budownictwa.
Może być wykorzystywany
na potrzeby drogownictwa.
Pozostałości po
termicznym
2002 r.
w środowisku.
322
przekształcaniu odpadów
tj. lotny popiół (LP) oraz
stałe pozostałości z
oczyszczania spalin (POS)
kierowane będą drogą
pneumatyczną lub w
szczelnie zamkniętych
kontenerach do zbiornika
znajdującego się w
instalacji zestalania i
chemicznej stabilizacji.
Zbiornik będzie
zabezpieczony przez
niekontrolowanym
wydostaniem się lotnych
pozostałości. Zmieszany
lotny popiół i pozostałości
z oczyszczania spalin będą
dozowane do mieszalnika,
do którego dodawane będą
woda, cement, substancja
stabilizująca. Zbiorniki z
wodą, cementem oraz
substancją stabilizującą
znajdować się będą w
budynku zestalania i
stabilizacji. LP i POS po
wymieszaniu z dodatkami
w scalonej postaci, za
pomocą przenośnika będą
trafiać do kontenera.
Zestalone pozostałości
będą odbierane przez
samochody i wywożone na
składowisko. Żużle
poprocesowe będą
magazynowane na
szczelnym podłożu, a
następnie odbierane
transportem
samochodowym przez
odbiorców.
13.2. Porównanie proponowanej technologii z BAT
Dokumentem na poziomie Unii Europejskiej opisującym Najlepsze Dostępne Techniki (BAT)
dla spalania odpadów jest „Integrated Pollution Prevention and Control. Reference Document
on the Best Available Techniques for Waste Incineration” z sierpnia 2006 roku, zwany
w dalszej cześć opracowania BREF. Opracowanie to zostało wydane przez działający przy
Komisji Europejskiej Instytut Studiów Perspektyw Technologicznych. Dokument ten stanowi
jeden z całej serii dokumentów przedstawiających wyniki wymiany informacji pomiędzy
Państwami Członkowskimi UE, a dotyczących najlepszych dostępnych technik (BAT),
związanego z tym monitoringu oraz ich rozwoju. Dokument ten został wydany przez Komisję
Europejską zgodnie z Artykułem 16(2) Dyrektywy 96/61/EC dotyczącej zintegrowanego
zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń (zwanej dalej „Dyrektywą IPPC”) i dlatego musi być
wzięty pod uwagę przy określaniu „najlepszej dostępnej techniki” zgodnie z Aneksem IV
Dyrektyw IPPC.
Określenie „najlepsza dostępna technika” (ang: best available technique = BAT) zostało
zdefiniowane w Artykule 2(11) Dyrektywy IPPC jako „najbardziej skuteczny
i zaawansowany etap w realizacji działań oraz metod ich wykonywania, które wskazują
praktyczną odpowiedniość poszczególnych technik dla zapewnienia bazy dla wartości
granicznych emisji, określonych, aby chronić - a gdzie to nie ma zastosowania - ogólnie
zredukować emisję i wpływ na środowisko naturalne jako całość”. Artykuł 2(11) dalej
wyjaśnia tę definicję w następujący sposób:
„techniki” obejmują zarówno zastosowaną technologię, jak i sposób, w jaki instalacja jest
zaprojektowana, wykonana, utrzymana, eksploatowana i wycofana z eksploatacji.
„dostępne” techniki, to te, rozwinięte na skalę, która pozwala na wdrożenie we właściwym
sektorze przemysłu, w warunkach uzasadnionych ekonomicznie i technicznie, biorąc pod
uwagę koszty i korzyści, niezależnie czy te techniki są stosowane lub wytwarzane wewnątrz
Państw Członkowskich, o których mowa, dopóty są one racjonalnie osiągalne dla operatora.
„najlepsze” oznacza najbardziej efektywne w osiąganiu wysokiego, ogólnego stopnia ochrony
środowiska naturalnego jako całości.
Metody oraz środki techniczne i organizacyjne, które należy podjąć przy realizacji
przedmiotowego przedsięwzięcia inwestycyjnego, a służące ograniczaniu oddziaływania
instalacji, będącej przedmiotem Raportu, na poszczególne elementy środowiska
przedstawiono poniżej w formie tabelarycznej. W poniższych tabelach uwzględniono też
analizę koniecznych do spełniania wymogów Najlepszych Dostępnych Technik (BAT)
w wyżej omówionym zakresie.
323
SZYB WALENTY DLA GÓRNOŚLĄSKIEGO ZWIĄZKU METROPOLITALNEGO
ANALIZA SPEŁNIANIA REFERENCYJNYCH BAT
ZAGADNIENIE
WYMAGANIA BAT
SPOSÓB SPEŁNIENIA PRZEZ
INSTALACJĘ WYMOGÓW BAT
(1)
INFORMACJE WSTĘPNE
(2)
(3)
Budowa instalacji
Zaprojektowanie i wybudowanie instalacji do
poprzedzone analizą docelowego wykorzystania
(analiza rynku, charakterystyka odpadów,
modelowanie przepływu oraz warunki lokalne)
Stan techniczny /porządek,
czynność
Utrzymanie porządku i czystości na terenie
instalacji/zakładu.
324
OCENA
SPEŁNIENIA
WYMAGAŃ
(4)
Projekt i instalacji (i jej eksploatacja) jest
zgodny z przeznaczeniem. Instalacja
będzie tak zaprojektowana, aby w jak
największym stopniu mogła sprostać
wymogom ekologicznym, to znaczy
poprawnie spalać odpady (minimum
850°C w komorze spalania i ponad
1100°C w komorze dopalania oraz czas
utrzymania spalin przez minimum 2
sekundy), maksymalnie odzyskać
Zgodność z
wytworzoną energię, oczyścić spaliny z
wymogami BAT
pyłów i zminimalizować emisję
zanieczyszczeń przy wykorzystaniu półsuchej metody oczyszczania spalin
połączonej z metodą strumieniowo-pyłową
z wtryskiem węgla aktywnego.
Dla przedmiotowej instalacji przyjęto
zastosowanie pieca z rusztem (np.
posuwisto-zwrotnym), jako najczęściej
stosowanego i najlepiej dostosowanego do
spalania zmieszanych odpadów
komunalnych.
Teren zakładu będzie ogrodzony,
Zgodność z
właściwie zagospodarowany z
wymogami BAT
Utrzymywanie całego wyposażenia w dobrym
stanie operacyjnym oraz wykonywanie
okresowych inspekcji oraz czynności
prewencyjnych, zapewniających osiągnięcie
gotowości operacyjnej.
Prawidłowa praca instalacji
• stosowaniu paliw, surowców i materiałów
eksploatacyjnych zapewniających ograniczanie
ich negatywnego oddziaływania na środowisko,
podejmowaniu odpowiednich działań w
przypadku powstania zakłóceń w procesach
technologicznych i operacjach technicznych w
celu ograniczenia ich skutków dla środowiska.
325
uwzględnieniem dużej ilości zieleni i
warunek –
utrzymania czystości.
okresowa ocena
Będą zapewnione stosowne procedury i
stanu
zasady obsługi i eksploatacji instalacji.
technicznego
Instrukcja obsługi instalacji oraz
procedury operacyjne będą zawierać
informacje o rodzajach i częstotliwości
przeglądów i konserwacji niezbędnych dla
utrzymania ruchu oraz terminy i czas
przestojów remontowych.
Stosowane w instalacji pomocnicze
materiały i surowce, klasyfikowane jako
niebezpieczne, będą stosowane w ilościach
minimalnych, niezbędnych do
prawidłowego przebiegu procesu.
Zarządzający spalarnią będzie
identyfikował możliwe sytuacje awaryjne i
określi metody i środki przeciwdziałania
skutkom awarii. Instalacja będzie
wyposażona w systemy automatyczne,
Zgodność z
przeciwdziałające zakłóceniom,
wymogami BAT
powodujące zatrzymanie funkcjonowania
instalacji w przypadku awarii lub
przekroczeń dopuszczalnych poziomów
emisji i tym samym ograniczające skutki
awarii.
W koncepcji technologicznej instalacji
przyjęto rozwiązania techniczne i
organizacyjne, które będą ograniczać jej
negatywne oddziaływanie na środowisko
Transport/odbiór odpadów
Utrzymanie należytego stanu odbieranych
odpadów. Bezpieczny i monitorowany transport
Obróbka wstępna odpadów
Działania wstępne – mieszanie w bunkrze z
odpadami przy użyciu chwytaka lub innych,
rozdrabnianie, kruszenie, cięcie odpadów oraz
ich segregacja (gdy jest taka potrzeba)
Odzysk metali żelaznych i nieżelaznych przed
procesem termicznego unieszkodliwienia np.
przy użyciu elektromagnesu i/lub na etapie
procesu waloryzacji żużla
Przenoszenie odpadów i
Zastosowanie monitoringu magazynowania i
326
w czasie przyjmowania i termicznego
przekształcania odpadów, do poziomów
określonych w przepisach szczegółowych,
nie powodujących przekraczania
standardów jakości środowiska.
Odpady komunalne będą przywożone do
zakładu śmieciarkami, a wysuszone osady
ściekowe szczelnymi naczepami. Odpady
poprocesowe wywożone będą w specjalnie
przystosowanych do tego samochodach.
Wjazd i wyjazd samochodów jest
kontrolowany i monitorowany.
W instalacji przewidziano systemy
ważenia odpadów dostarczanych na
instalację. Sprawdzanie zgodności
odpadów ujęte będzie w procedurach i
instrukcjach eksploatacyjnych spalarni.
Dostarczane zmieszane odpady komunalne
będą homogenizowane w bunkrze za
pomocą chwytaków przed dostarczeniem
ich do lejów zasypowych linii termicznego
ich unieszkodliwienia.
Odzysk metali żelaznych i nieżelaznych,
złomu żelaznego będzie prowadzony na
etapie termicznego przekształcania
(bunkier/fosa – odseparowanie dużych
odpadów) oraz separacja magnetyczna
(elektromagnes) pozostałości na etapie
waloryzacji żużla
Obszar załadunku odpadów do pieca oraz
Zgodność z
wymogami BAT
Zgodność z
wymaganiami
BAT
Zgodność z
załadunek
załadunku
bunkier są monitorowane. Obraz
przekazywany jest do centralnej
dyspozytorni oraz operatorów suwnic z
chwytakami.
wymaganiami BAT
Bezpośredni załadunek odpadów do pieca
Redukcja niekontrolowanego wlotu powietrza
do komory spalania podczas załadunku poprzez
zastosowanie systemu samo - załadowczego
oraz blokady drzwi;
Odpady komunalne będą dostarczane do
lejów zasypowych pieców za pomocą
suwnic wyposażonych w chwytaki. Osady
ściekowe będą podawane bezpośrednio do
lejów zasypowych pieców.
Słup odpadów znajdujących się w lejach
zasypowych tworzy śluzę powietrzną nie
pozwalając na wlot powietrza do komory
spalania. Lej zasypowy wyposażony jest w
klapę zamykającą uruchamianą w
awaryjnych przypadkach w celu odcięcia
strumienia podawanych odpadów.
PROCES SPALANIA ODPADÓW/OBRÓBKI CIEPLNEJ
Stosowanie systemu kontroli i
monitoringu procesu spalania
Zastosowanie kamer, innych metod np.
pomiarów ultradźwiękowych lub innych metod
kontroli temperatury
327
Wszystkie urządzenia będą wyposażone w
urządzenia i czujniki do pomiaru
parametrów. Piec i kocioł będą
opomiarowane, aby umożliwić kontrolę i
utrzymanie wymaganych parametrów
Zgodność z
procesu spalania.
wymaganiami BAT
Instalacja będzie wyposażona w systemy
automatyki wstrzymujące podawanie
odpadów do spalania w przypadku
niedotrzymywania wymaganych
warunków prowadzenia procesu.
Ciągła praca instalacji
Zastosowanie ciągłej pracy instalacji bez
uwzględniania częstych rozruchów osiągane
m.in. przez magazynowanie odpadów
Optymalizacja i kontrola dostarczonego
powietrza – zastosowanie systemu zaopatrzenia
powietrza
Optymalizacja i kontrola
warunków spalania w
komorze termicznego
unieszkodliwiania.
Parametry procesu
Optymalizacja, kontrola pierwotnego
dystrybucja powietrza pierwotnego– system
dostarczania powietrza
Podgrzewanie powietrza pierwotnego i
wtórnego
Optymalizacja i kontrola dostarczania powietrza
wtórnego poprzez odpowiedni system
328
Procedury eksploatacji spalarni będą
przewidywać zatrzymanie pracy instalacji
w przypadku zaistnienia zakłóceń
eksploatacyjnych.
Instalacja będzie wyposażona w system
ciągłych pomiarów emisji oraz urządzenia
umożliwiające realizację wymogów
zatrzymania podawania odpadów do
spalania w przypadku przekraczania
dopuszczalnych wartości emisji.
Instalacja będzie pracować w trybie
ciągłym - 8000 h/rok. Bunkier pełniąca
rolę zbiornika buforowego zapewni zapas
odpadów na około sześć dni.
Pod ruszt doprowadzone będzie podgrzane
powietrze pierwotne (zassane z obszaru
bunkra w celu redukcji odorów i
utrzymywania podciśnienia). Powietrze
wtórne doprowadzane jest do komory
dopaleniowej (poprzez wentylator
nadmuchowy zbierający ogrzane
powietrze z obszaru nad kotłem) –
kontrola dostarczonego powietrza.
Optymalizacja procesu poprzez ciągły
pomiar i rejestrację ciśnienia, poziomu O2
oraz temperatury.
Powietrze pierwotne będzie podgrzewane
w wymienniku ciepła przez parę
pochodzącą z upustu turbiny. Ogrzane
Zgodność z
wymaganiami BAT
Zgodność z
wymaganiami BAT
powietrze wtórne będzie zasysane z
obszaru nad kotłem.
System kontrolno-pomiarowy steruje
ilością dostarczanego powietrza wtórnego.
Zastosowanie automatycznego
palnika/palników
pomocniczych
Termiczny proces przekształcania odpadów,
prowadzi się w taki sposób, aby temperatura
gazów powstających w wyniku spalania,
zmierzona w pobliżu wewnętrznej ściany lub w
innym reprezentatywnym punkcie komory
spalania lub dopalania, wynikającym ze
specyfikacji technicznej instalacji, po ostatnim
doprowadzeniu powietrza, nawet w najbardziej
niekorzystnych warunkach, utrzymywała się na
wymaganym poziomie
Przekształcanie termiczne odpadów powinno
zapewniać odpowiedni poziom ich
przekształcenia, wyrażony jako maksymalną
zawartość nieutlenionych związków
organicznych, której miernikiem mogą być
oznaczane zgodnie z Polskimi Normami:
1) całkowita zawartość węgla organicznego w
żużlach i popiołach paleniskowych
nieprzekraczająca 3%
lub
2) udział części palnych w żużlach i popiołach
paleniskowych nieprzekraczający 5%
Instalacje lub urządzenia do termicznego
przekształcania odpadów wyposaża się w co
najmniej jeden włączający się automatycznie
palnik pomocniczy do stałego utrzymywania
329
Instalacja wyposażona jest w urządzenia
zapewniające utrzymywanie wymaganej
temperatury oraz czasu przebywania spalin
w komorze spalania i dopalania. Proces
jest kontrolowany przez system kontroli i
monitoringu gazów spalinowych
niezbędne do osiągnięcia wymaganych
parametrów. Ruszt mechaniczny o
odpowiednim kształcie rusztowin oraz
kontrolowane dostarczenie powietrza
pierwotnego zapewni osiągnięcie
wymaganych parametrów.
Instalacja będzie wyposażona w olejowe
palniki pomocnicze. Palniki pracują w
trybie automatycznym zapewniając
utrzymanie wymaganej temperatury w
Zgodność z
wymaganiami BAT
Zgodność z
wymaganiami BAT
wymaganej temperatury procesu oraz
wspomagania jego rozruchu i zatrzymania;
palnik wspomaga proces tak długo, dopóki w
komorze spalania nie osiągnie się wymaganej
temperatury procesowej
komorze paleniskowej. Będą używane do
rozruchu oraz wygaszania pracy instalacji.
ODYSK ENERGII
Odzysk
Instalacje lub urządzenia do termicznego
przekształcania odpadów wyposaża się w
urządzenia techniczne do odzysku energii
powstającej w procesie termicznego
przekształcania odpadów, jeżeli stosowany
rodzaj instalacji lub urządzenia umożliwia taki
odzysk.
Optymalizacja efektywności
wykorzystania energii oraz jej
odzysku
Zagwarantowanie długoterminowych odbiorów
odzyskanego ciepła.
Optymalizacja efektywności wykorzystania
energii oraz odzysku energii w procesie (użycie
kotła w celu przetwarzania energii spalin na
energię)
Zalecane jako BAT:
Odzysk ciepła:
330
techniczne do odzysku energii - kocioł
odzysknicowy, turbinę upustowokondensacyjną, generator do wytwarzania
energii elektrycznej oraz wymiennik ciepła
do odzysku energii cieplnej.
W zależności od potrzeb możliwa będzie
produkcja jednocześnie ciepła i energii
Zgodność z
elektrycznej lub samej elektryczności.
wymaganiami BAT
Zastosowane rozwiązania oraz wybór
lokalizacji zapewnią maksymalizację
produkcji energii w skojarzeniu oraz jej
eksport na poziomie odpowiadającym
wartości określonej jako BAT (przy
uwzględnieniu rzeczywistej wartości
opałowej odpadów).
Wytwarzana w procesie energia cieplna i
elektryczna po zaspokojeniu potrzeb
własnych będzie przekazywana do sieci.
Efektywność konwersji cieplnej powyżej
70% na cele ciepłownictwa.
Spełnione
Zgodność z
wymaganiami BAT
Redukcja strat energii
Redukcja zapotrzebowania na
energię dla całego procesu
Ograniczenie procesu korozji
w kotłach
Odzysk ciepła na cele gorącej wody lub
ciepłownictwa;
Odzysk ciepła na potrzeby własne
Lub Produkcja energii elektrycznej
Lub skojarzona produkcja energii elektrycznej i
ciepła
Zastosowanie metod redukcji strat energii
poprzez dobre prowadzenie procesu spalania
(dopalanie), wykorzystanie ciepła w procesie
Redukcja poprzez zastosowanie odpowiednich
rozwiązań na wszystkich etapach
unieszkodliwienia odpadów, w tym:
ograniczania zastosowania niepotrzebnych
urządzeń, optymalizacja zużycia energii w skali
całego procesu a nie pojedynczych instalacji,
zastosowanie wymienników ciepła w celu
ograniczenia dostaw energii z zewnątrz itd.
Zastosowanie materiałów antykorozyjnych w
konstrukcji np. nikiel, chrom itd. jako okładzina
lub płytki ceramiczne;
Zastosowanie odzysku ciepła
Zgodność z
wymaganiami BAT
Zastosowanie odzysku ciepła
Zgodność z
wymaganiami BAT
Przewidziane w projekcie.
Zgodność z
wymaganiami BAT
OCZYSZCZANIE SPALIN
−
−
−
−
Redukcja emisji pyłu
Redukcja emisji gazów
kwaśnych (głównie HCl i
HF oraz SO2)
Redukcja emisji tlenków
azotu
Redukcja emisji dioksyn
furanów (tzw. PCDD/F)
Emisja powinna być ograniczona poprzez
wykorzystanie nowoczesnej i najbardziej
zaawansowanej techniki.
331
Redukcję emisji:
o dioksyn, furanów i metali ciężkich
zapewni zastosowanie metody
strumieniowo pyłowej z wtryskiem węgla
aktywnego,
o tlenków azotu zapewni podawanie do
pieca stałego mocznika,
o pyłu zapewni zastosowanie filtra
workowego,
Zgodność z
wymaganiami BAT
−
Redukcja emisji metali
ciężkich
Zakłady spalające będą zaprojektowane,
wyposażone, zbudowane i eksploatowane w taki
sposób, aby nie zostały przekroczone
dopuszczalne wartości emisji w gazach
odlotowych
Należy przeprowadzać ciągłe pomiary
następujących substancji: NOx, pod warunkiem,
że są ustalone dopuszczalne wartości emisji,
CO, całkowitego pyłu, całkowitej zawartości
węgla organicznego, HCl, HF i SO2;
Należy przeprowadzać co najmniej dwa
pomiary rocznie metali ciężkich, dioksyn i
furanów; z tym, że w ciągu pierwszych 12
miesięcy eksploatacji zostanie przeprowadzony
332
o kwaśnych gazów zapewni pół-suchy
system oczyszczania spalin
z zastosowaniem mleczka wapiennego.
Kontrola procesu spalania i utrzymywanie
parametrów procesów na wymaganym
poziomie zapewni ograniczanie
szkodliwych emisji
Gazy spalinowe, przed wprowadzeniem do
powietrza, będą oczyszczone w stopniu
zapewniającym nie przekraczanie
standardów emisyjnych. Parametry
komina (wysokość, średnica wylotu) będą
tak dobrane, żeby emisja zanieczyszczeń
nie powodowała przekraczania
poziomów/wartości odniesienia.
Pozwolenie na wprowadzanie gazów lub
pyłów do powietrza określi graniczne
wartości emisji zanieczyszczeń do
powietrza. Przewidziano prowadzenie
monitoringu emisji zanieczyszczeń do
powietrza zgodnie z przepisami.
Instalacja jest wyposażona w system
pomiarowy umożliwiający w sposób
ciągły pomiar i kontrolę emisji.
Zgodność z
wymaganiami BAT
pomiarowy umożliwiający pomiar
i kontrolę emisji.
Zgodność z
wymaganiami BAT
co najmniej jeden pomiar raz na trzy miesiące.
Należy przeprowadzać ciągłe pomiary
następujących parametrów eksploatacyjnych
procesu: temperatury w pobliżu wewnętrznej
ściany lub w innym reprezentatywnym punkcie
kontroli procesu umożliwiający pomiary
komory spalania zatwierdzonym przez właściwy
wymaganych parametrów.
organ, stężenia tlenu, ciśnienia, temperatury
gazów odlotowych i zawartości w nich pary
wodnej
GOSPODARKA ODPADAMI – STAŁYMI POZOSTAŁOŚCIAMI Z PROCESU
Zastosowane i kontrolowane przez system
Osiągane poprzez:
kontrolno – pomiarowy
Zastosowanie technik i zasad
odpowiednie
prowadzenie
procesu
–
prawidłowego prowadzenia
odpowiedni czas i wystarczająco wysoka
Uśrednianie składu odpadów (mieszanie w
procesu spalania w celu
temperatura procesu;
bunkrze odpadowym)
osiągania wartości
mieszanie
odpadów
i
inne
metody
przed
całkowitego węgla
procesem;
Instalacja została tak zaprojektowana, aby
organicznego w popiele
w jak największym stopniu mogła sprostać
poniżej 3% (zwyczajowo 1 optymalizacja i kontrola warunków spalania,
wymogom ekologicznym, między innymi
2%)
włączając zaopatrzenie w tlen
przez wprowadzanie optymalizacji i
kontroli warunków spalania.
zastosowanie separacji w celu odzysku (jeśli jest
Separacja metali z popiołu
Metale z popiołu paleniskowego będą
to uzasadnione ekonomicznie i praktycznie)
paleniskowego
odzyskiwane poprzez eletromagnes
metali żelaznych i nieżelaznych z popiołu
Żużle jako odpad z procesu
Zastosowanie:
Zastosowanie metod
technologicznego będą waloryzowane w
suchych metod z lub bez elementu
postępowania z żużlami z
przystosowanej do tego instalacji na
„dojrzewania” – w tym składowanie na
procesu
terenie zakładu. Po przejściu okresu
powietrzu lub w odpowiednich budynkach przez
„dojrzewania” będą zbywane jako materiał
kilkanaście tygodni;
przemysłowy.
333
Zgodność z
wymaganiami BAT
Zgodność z
wymaganiami BAT
Zgodność z
wymaganiami BAT
Zgodność z
wymaganiami BAT
Metody postępowania z
pozostałościami procesu
oczyszczania spalin
Zastosowanie metod:
Scalanie pozostałości z procesu FGT z użyciem
cementu
OGRANICZENIE EMISJI HAŁASU
Zastosowanie metod redukcji
Zastosowanie technik ograniczania emisji hałasu
emisji hałasu
analogicznie jak w zakładach przemysłowych
DZIAŁANIA ORGANIZACYJNE I SYSTEMOWE
Plan przeciwpożarowy w odniesieniu do
terenów magazynowania odpadów przed
Posiadanie planu
procesem, załadunku strumienia odpadów i
zapobiegania, wykrywania i
procesu termicznego unieszkodliwiania
kontroli ryzyka pożaru na
posiadanie automatycznego systemu
terenie zakładu
wykrywania i powiadamiania; używanie
ręcznego/automatycznego systemu interwencji i
kontroli przeciwpożarowej
MONITORING TECHNOLOGICZNY I EMISJI ZANIECZYSZCZEN
Monitoring technologiczny
Zalecany ciągły i okresowy monitoring
parametrów pracy instalacji
Zalecana kontrola w sposób ciągły parametrów
procesu spalania
334
Pozostałości z oczyszczania spalin w tym
nadmiar reagentów, węgiel aktywny,
przereagowane odczynniki, popioły będą
scalane z dodatkiem cementu, wody i
substancji stabilizującej.
Zgodność z
wymogami BAT
Będzie rozwiązane na etapie
projektowania
Zgodność z
wymaganiami BAT
W zakładzie funkcjonują instrukcje i
procedury technologiczne
i stanowiskowe.
Zgodność z
wymogami BAT
Zakład posiada wymagany prawem system
Zgodność z
wykrywania i powiadamiania kontroli
wymogami BAT
przeciwpożarowej.
i kontrolę parametrów procesu oraz pracę
instalacji.
Instalacja zostanie wyposażona w systemy
kontroli i wizualizacji parametrów procesu
spalania, wraz z automatycznymi
układami korekty tych parametrów, będą
pozwalać na optymalizację przebiegu
procesu i zapewnią niezbędną archiwizację
danych. W szczególności kontroli będą
podlegać następujące parametry: ilość
Zgodność z
wymaganiami BAT
przy prawidłowej
pracy systemu
pomiaru
i rejestracji oraz
systemów
dodatkowych
dostarczonego powietrza, poziom i rozkład
temperatury spalania, stężenia
zanieczyszczeń w oczyszczonych
spalinach, oraz przy próbach odbiorowych
- czas przebywania spalin surowych w
wymaganej temperaturze. Konstrukcja
pieca będzie zapewniać odpowiednie
temperatury i turbulencję gazów.
Monitoring emisji
zanieczyszczeń*
i kontrolę emisji.
Zalecany ciągły i okresowy monitoring
wielkości emisji zanieczyszczeń
Zgodność z
wymaganiami BAT
przy prawidłowej
pracy systemu
pomiaru
i rejestracji oraz
prowadzeniu
monitoringu
okresowego
* Uwzględnienie wymagań prawa polskiego w tym zakresie: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2004r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia
pomiarów wielkości emisji. Zakres oraz metodyki referencyjne wykonywania pomiarów obowiązujące do dnia 27 grudnia 2005r.określa załącznik nr 5 a od dnia 28 grudnia
2005r. załącznik nr 6 do w/w Rozporządzenia.
335
Kontrola i ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego
Ocena zgodności z Najlepszą Dostępną Techniką BAT - Zaleca się rozwiązania stosowania
systemów oczyszczania spalin jako części składowej instalacji unieszkodliwiania odpadów.
Stosowanie systemów opisanych jako Najlepsze Dostępne Techniki BAT ma prowadzić do
osiągnięcia poziomów emisji zanieczyszczeń do atmosfery, przedstawionych
w tabeli poniżej.
Dopuszczalne wartości emisji do powietrza
Zanieczyszczenia
∗
∗
∗
∗
∗
∗
∗
Pył całkowity
(mg/mu3)
HCl
(mg/mu3)
SO2
(mg/mu3)
HF
(mg/mu3)
NO + NO2 jako NO2
(mg/mu3)
3
NH3
(mg/mu )
CO
(mg/mu3)
Średnie
wartości
dobowe
10
10
50
1
200
10
50
97%
Średnie
Średnie
wartości
wartości
półgodzinne
półgodzinne
30
10
60
10
200
50
4
2
400
200
- 100 lub
- 150 dla średniej
wartości 10
minutowej
20
10
∗ Substancje organiczne w postaci gazów i 10
par, w przeliczeniu na całkowity węgiel
organiczny
(mg/mu3)
Wartości średnie dotyczące minimum 30 minutowego i
maksymalnie 8 godzinnego okresu pobierania próbek
3
0,05
∗ Cd+Tl (mg/mu )
0,05
∗ Hg
(mg/mu3)
0,5
∗ Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu+Mn+Ni+V
(mg/mu3)
Wartości średnie mierzone w minimum 6 godzinnym i
maksimum 8 godzinnym okresie pobierania próbek
3
0,1
∗ Dioksyny i furany (ng/mu )
Odniesienia:
Wielkości standaryzowane w warunkach normalnych – 11% tlenu, suchy gaz, temperatura
273 K i ciśnienie 101,3 kPa.
Poziomy BAT dla dioksyn i furanów zostały podane przy użyciu współczynników
równoważnych zgodnie z dyrektywą 2000/76/WE.
336
14. WSKAZANIE CZY DLA PRZEDSIĘWZIĘCIA
KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU
OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA W ROZUMIENIU
PRZEPISÓW USTAWY Z DNIA 27 KWIETNIA 2001 R. –
PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA, ORAZ OKREŚLENIE
GRANIC TAKIEGO OBSZARU, OGRANICZEŃ W ZAKRESIE
PRZEZNACZENIA TERENU, WYMAGAŃ TECHNICZNYCH
DOTYCZĄCYCH OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I
SPOSOBÓW KORZYSTANIA Z NICH
W ustawie Prawo ochrony środowiska w art. 135 mowa jest o potrzebie i warunkach ustalenia
obszaru ograniczonego użytkowania dla inwestycji mogących znacząco oddziaływać na
środowisko w przypadku gdy z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko,
z analizy porealizacyjnej albo z przeglądu ekologicznego wynika, że mimo zastosowania
dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być
dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu to tworzy
się obszar ograniczonego użytkowania.
Zaproponowany do realizacji wariant technologiczny dotrzymuje wymagane standardy
określone dla środowiska, dlatego też dla planowanego przedsięwzięcia nie przewiduje się
ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania.
Równocześnie należy podkreślić, że wśród przedsięwzięć wymienionych w art. 135 ust.1 nie
wymieniono instalacji do termicznego przekształcania odpadów.
337
15. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH
ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM
ORAZ ZAGROŻENIA I KORZYŚCI DLA INNYCH
UŻYTKOWNIKÓW ŚRODOWISKA
Doświadczenie wskazuje, że w czasie lokalizacji lub budowy inwestycji związanych
z gospodarką odpadami towarzyszy ryzyko wystąpienia protestów i konfliktów społecznych.
Emocje budzi instalacja termicznego przekształcania odpadów, która jest mało
rozpowszechniona, a dostępne informacje na jej temat w środkach masowego przekazu czy
propagowane przez tzw. ekologów zazwyczaj sugerują jej szkodliwe oddziaływanie na ludzi
i środowisko. Spowodowane jest to głównie brakiem wiedzy o zasadach działania instalacji,
o dopuszczalnych wartościach emisji zanieczyszczeń i nieznajomością procedur
administracyjnych. Charakterystyczną, w takich sytuacjach jest postawa NIMBY(ang. Not In
My Back Yard), zgodnie, z którą mieszkańcy rozumiejąc potrzebę powstania inwestycji, nie
godzą się na usytuowanie jej w pobliżu miejsca zamieszkania.
W przypadku tego rodzaju inwestycji występuje także zjawisko nazywane jest przez
socjologów „brakiem bezpieczeństwa ekologicznego”. Wśród mieszkańców powstaje zwykle
poczucie zagrożenia stwarzane przez zastosowanie nowej technologii, której skutki nie są
powszechnie znane.
Mieszkańcy nie zdają sobie sprawy, iż ochrona ich interesów jest zagwarantowana prawnie,
m.in. na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Według art. 5 ust. 1 pkt. 9
w/w ustawy obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy,
biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób
określony w przepisach, w tym techniczno budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy
technicznej, zapewniając poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu,
uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej.
Ponadto, oddziaływanie inwestycji, w tym między innymi hałasu powinno się zamknąć
w obrębie działki, na której przedsięwzięcie zostało zlokalizowane.
Dla planowanej inwestycji powyższe uwarunkowania zostaną spełnione. Usytuowanie
inwestycji na obszarze elektrociepłowni jest rozwiązaniem w tym wypadku nie tylko
korzystnym z ekonomicznego punktu widzenia, ale co może szczególnie ważne inwestycja
poprawi, jakość stanu środowiska, gdyż zastąpi przestarzałą technologię spalania węgla
kamiennego na nowoczesne spalanie odpadów.
Główna kwestią problematyczną w przypadku instalacji jest emisja zanieczyszczeń do
atmosfery i symbolizujący ją komin, który w wielu przypadkach jest widoczny z dalszej
odległości.
338
W społeczeństwie panuje przeświadczenie, że emisja z kominów instalacji przyczynia się do
znacznego zanieczyszczenia środowiska i tym samym jest niezwykle szkodliwa dla ich
zdrowia. Co ciekawe, praktyka spalania plastików, drewna impregnowanego lub
lakierowanego zamiast węgla w paleniskach domowych, szeroko stosowana wśród
mieszkańców korzystających z indywidualnych systemów ogrzewania nie spotyka się
z podobnym sprzeciwem. Tymczasem, przy dostępnej wiedzy i stosowanych rozwiązaniach
technologicznych termiczne przekształcanie odpadów jest najbezpieczniejszym sposobem ich
utylizacji - emisja jest punktowa i łatwa do ujęcia w sprawny system oczyszczania.
Większą aprobatą społeczeństwa cieszą się, obecne w naszej rzeczywistości od
kilkudziesięcioleci składowiska odpadów. Wspomniane składowiska zazwyczaj nie są
odpowiednio zabezpieczone, zaś emisja z ich terenu, choć często niewidoczna, powoduje
trudne do ograniczenia i kontrolowania rozprzestrzeniania się skażenie mikrobiologiczne,
zagrożenie dla wód podziemnych i powierzchniowych, gleby, atmosfery itp., a więc
pośrednio także dla zdrowia samych mieszkańców.
Celem uzyskania większej akceptowalności społecznej przedmiotowej inwestycji jest
włączenie społeczeństwa do udziału w projekcie na jak najwcześniejszym jego etapie poprzez
akcje informacyjne, spotkania, publikacje. Z praktyki wynika, że rozbudowanie
pozainstytucjonalnych struktur dialogu ze społeczeństwem, włączenie inwestora w proces
informowania i edukacji, zwiększenie roli organizacji pozarządowych, pozwala na
zmniejszeniu obaw, a tym samym ułatwienie mediacji i znalezienie konstruktywnych
rozwiązań w sytuacji potencjalnego konfliktu ze społeczeństwem.
Akceptacja społeczna dla podejmowanych działań jest ściśle uzależniona od zrozumienia
potrzeby rozwiązania problemu gospodarki odpadami, zasad lokalizacji i funkcjonowania
obiektów, mechanizmów ich oddziaływania na środowisko, w tym szczególnie na ludzi,
metod oceny oddziaływania, a nader wszystko poczucia udziału w podejmowaniu decyzji.
Jednym z istotnych elementów prowadzonych w takich przypadkach kampanii PR jest
element edukacji. Podstawowym zadaniem edukacji społeczeństwa jest obalenie mitów
dotyczących termicznego przekształcania odpadów i jednoczesne przekazanie wiarygodnych
informacji. Ponadto celem szeroko pojętej edukacji społeczeństwa powinien być wzrost
świadomości odnośnie szkodliwości spalania odpadów w paleniskach domowych, oraz
propagowanie dobrej praktyki postępowania z odpadami w gospodarstwach domowych.
W działania edukacyjne powinni być zaangażowani zarówno przedstawiciele organizacji
pozarządowych, w tym szczególnie stowarzyszeń ekologicznych, jednostek naukowobadawczych, gmin, jak i producenci energii. Korzystnie jest, jeśli w proces edukacji
zaangażowane są osoby o ogólnie rozpoznawalnym autorytecie oraz specjalistycznej wiedzy.
Poprzez edukację ekologiczną należy ukazywać pozytywne przykłady zrealizowanych
inwestycji zarówno w Polsce, jak i w innych krajach.
339
Chcąc zaangażować społeczeństwo w proces podejmowania decyzji w ramach kampanii
informacyjno-edukacyjno-konsultacyjnej zaplanowano niżej wymienione przedsięwzięcia:
1.
2.
3.
4.
5.
Konferencje prasowe dotyczące kolejnych etapów przygotowywania dokumentacji
aplikacyjnej dla projektu.
Cykl spotkań konsultacyjnych z mieszkańcami potencjalnych lokalizacji.
Podczas spotkań prezentowana będzie idea budowy i eksploatacji zakładu termicznego
przekształcania odpadów, analiza potencjalnych lokalizacji a co najważniejsze
mieszkańcy bezpośrednio będą mogli wyrazić swoją opinię na temat planowanej
inwestycji,
Prezentacje kolejnych faz realizacji projektu dla Radnych Gmin GZM. Przekazywanie
wiarygornych informacji radnym ww. ma niezwykle istotne znaczenie z uwagi na
udrożnienie przepływu informacji pomiędzy Radnymi a mieszkancami.
Przygotowanie i dystrybucję materiału promocyjno-edukacyjnego multimedialnego.
Przeprowadzenie badań socjologicznych – sondaż na temat opinii mieszkańców na
temat planowanego przedsięwzięcia na losowej grupie mieszkańców. Zaplanowano
przygotowanie „Mapy społeczna konfliktu”.
Wszystkie wyżej opisane działania służyć będą przekazaniu zainteresowanym grupom
społecznym najważniejszych informacji na temat zakładanych wariantów lokalizacyjnych
i technologicznych dla systemu gospodarki odpadami dla Górnośląskiego Związku
Metropolitalnego wraz z wyborem lokalizacji, dla ZTPOK oraz zebraniu opinii, uwag
i propozycji mieszkańców dotyczących zaprezentowanych wariantów projektowych oraz
włączenie zainteresowanych przedstawicieli mieszkańców do oceny wskazanych lokalizacji
z punktu widzenia wybranych kryteriów - środowiskowych, techniczno-finansowych,
społecznych, itp.
340
16. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU
ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE JEGO
BUDOWY I EKSPLOATACJI LUB UŻYTKOWANIA, W
SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY
OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO
OBSZARU
16.1. Etap budowy
Faza realizacji przedsięwzięcia nie będzie wymagała prowadzenia specjalistycznego ciągłego
monitoringu środowiska. Przed przystąpieniem do realizacji inwestycji trzeba dokonać serii
pomiarów oraz badań hydrogeologicznych, które będą miały na celu ustalenie tzw. stanu
wyjściowego w zakresie zanieczyszczenia gleb, jakości oraz poziomu wód podziemnych.
W przypadku wód podziemnych otwory obserwacyjne (piezometry) należy tak docelowo
zlokalizować, aby pozostały one przez cały okres budowy i eksploatacji przedsięwzięcia.
Zaleca się również wykonanie serii pomiarów stanu zanieczyszczenia powietrza. Na etapie
budowy powinna być prowadzona ewidencja odpadów wytwarzanych podczas realizacji
budowy zgodnie z wydanymi decyzjami/zezwoleniami uzyskanymi przez firmę wykonawczą.
16.2. Etap eksploatacji
ZTPOK ze względu na rodzaj oraz wielkość powinien obejmować aparaturę kontrolnopomiarową do ciągłych pomiarów wybranych parametrów procesu i zanieczyszczeń.
Podstawowy zakres wraz z metodyką pomiarów regulowane jest przez m.in. Rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 4 listopad 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia
pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. nr 206 poz. 1291)
oraz Dyrektywa 2000/76/EC z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów.
W trakcie prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych winny
być monitorowane w sposób ciągły w komorze spalania lub komorze dopalania następujące
parametry procesowe:
temperatura gazów spalinowych, mierzona w pobliżu ściany wewnętrznej,
w sposób eliminujący wpływ promieniowania cieplnego płomienia,
zawartość tlenu w gazach spalinowych,
ciśnienie gazów spalinowych,
zawartość pary wodnej w gazach spalinowych, w przypadku, gdy techniki
pomiarowe zastosowane do poboru i analizy gazów spalinowych nie obejmują
osuszania gazów przed ich analizą.
341
Czas przebywania gazów spalinowych w wymaganych temperaturze, podlega weryfikacji
podczas rozruchu i po każdej modernizacji Instalacji.
Dla ZTPOK przewiduje się monitoring ilości zużytej energii elektrycznej poprzez
zainstalowanie odpowiednich liczników na sieci energetycznej.
16.2.1. Monitoring emisji zanieczyszczeń powietrza
Monitoring oddziaływania przedsięwzięcia na etapie eksploatacji realizowany będzie poprzez
pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza. Założenie takie jest konieczne i stosowane
powszechnie z uwagi na współoddziaływanie w analizowanym terenie bardzo wielu źródeł
emisji i niemożność selektywnego wydzielenia z tego oddziaływania rozpatrywanego źródła
emisji. Z uwagi na transparentność inwestycji oraz interes społeczny, Inwestor powinien
monitorować emisję również we własnym zakresie.
16.2.1.1. Wymagania formalno-prawne
Zgodnie z wymogami prawnymi instalacja wyposażona będzie w ciągły monitoring spalin do
kontroli dotrzymania standardów emisji określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska
z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz.
2181). System komputerowy rejestrować będzie w sposób ciągły wszystkie operacje oraz
ustawienia urządzeń decydujących o parametrach proces termicznej obróbki odpadów, w tym
również emisji podstawowych wskaźników. Na wylocie spalin do atmosfery powinny być
zainstalowane analizatory pracujące w systemie on-line, realizujące ciągłe pomiary
następujących parametrów w spalinach oczyszczonych suchych:
Stężenia: tlenu, pyłu, HCl, SO2, TOC (substancje organiczne w postaci gazów i par
wyrażone jako całkowity węgiel organiczny), HF i CO;
NOX, pod warunkiem, że są ustalone dopuszczalne wartości emisji,
Prędkość gazów spalinowych lub ciśnienie dynamiczne gazów odlotowych,
Ciśnienie statyczne spalin,
Współczynnik wilgotności,
Temperaturę gazów spalinowych w przekroju pomiarowym.
W zapisach Dyrektywy zastrzega się jednak możliwość późniejszego wprowadzenia wymogu
monitorowania zawartości metali ciężkich oraz PCDD i PCDF.
Metodyki referencyjne wykonywania ciągłych i okresowych pomiarów emisji do powietrza
z instalacji albo urządzeń spalania lub współspalania odpadów oraz częstotliwość
prowadzenia pomiarów okresowych reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4
listopad 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz
pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. nr 206 poz. 1291).
342
Tabela 16.1. Substancje i parametry mierzone w sposób ciągły oraz metodyki
referencyjne wykonywania pomiarów ciągłych
Lp.
Nazwa substancji lub parametru zakres
Jednostka
miary
Metodyka referencyjna
Technika
dowolna
wzorcowana
metoda grawimetryczną
Absorpcja promieniowania IR lub inna
metoda optyczna z uwzględnieniem
normy PN-ISO 7935
Absorpcja promieniowania IR lub inna
metoda optyczna z uwzględnieniem
normy PN-ISO 10849
Absorpcja promieniowania IR
Technika
ciągłej
detekcji
płomieniowo-jonizacyjnej (FID)
1.
Pył ogółem
mg/m3
2.
SO2
mg/m3
3.
NOx (w przeliczeniu na NO2)
mg/m3
4.
5.
mg/m3
mg/m3
7.
CO
HCl
Substancje organiczne w postaci gazów i
par wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny
HF
8.
O2
6.
mg/m3
mg/m3
%
Prędkość przepływu spalin lub ciśnienie
dynamiczne spalin
Temperatura
spalin
w
przekroju
10
pomiarowym
Ciśnienie statyczne lub bezwględne
11.
spalin
Wilgotność
bezwzględna
gazów
12.
odlotowych lub stopień zawilżenia gazów
m/s
Pa
9.
K
Pa
-
Metoda
paramagnetyczna,
celi
cyrkonowej lub elektrochemiczna
gwarantująca niepewność pomiaru nie
gorszą niż ± 0,4% obj. O2
1), 2)
3)
4)
2), 5)
Objaśnienia:
IR - promieniowanie podczerwone,
1) w przypadku braku możliwości technicznych lub metrologicznych zainstalowania urządzeń do ciągłego
pomiaru prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin dopuszcza się odstępstwa od
prowadzenia ciągłych pomiarów prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin oraz
wyznaczanie strumienia objętości spalin metodą bilansową, gdy gwarantuje ona uzyskanie niepewności wyniku
mniejszej niż 10 %,
2) pomiary parametrów mogą być wykonywane dowolnymi metodami gwarantującymi niepewność pomiaru
mniejszą niż 10 %,
3) dowolna metoda gwarantująca niepewność pomiaru ±5 K,
4) dowolna metoda gwarantująca niepewność pomiaru ± 10 Pa,
5) dopuszcza się odstępstwa od prowadzenia ciągłych pomiarów wilgotności bezwzględnej lub stopnia
zawilżenia oraz ich wyznaczanie metodą bilansową, gdy gwarantuje ona uzyskanie niepewności wyniku
mniejszej niż 10 %,
6) metodykę należy dobrać odpowiednio do stężenia oznaczanego pierwiastka.
343
Tabela 16.2. Substancje mierzone w sposób okresowy oraz metodyki referencyjne
wykonywania pomiarów okresowych
Lp.
Nazwa substancji
Jednostka
miary
1.
Pb
mg/m3
2.
Cr
mg/m3
3.
Cu
mg/m3
4.
Mn
mg/m3
5.
Ni
mg/m3
6.
As
mg/m3
7.
Cd
mg/m3
8.
Hg
mg/m3
9.
Tl
mg/m3
10
Sb
mg/m3
11.
V
mg/m3
12.
Co
mg/m3
13.
Dioksyny i furany
ng/m3
Metodyka referencyjna
Spektrometria absorpcji atomowej lub emisyjna
spektrometria atomowa ze wzbudzeniem plazmowym 6)
Norma PN-EN 13211
Norma PN-EN 1948 – 1, 2, 3
Rozporządzenie to zawiera również wytyczne, co do częstotliwości wykonywania pomiarów
okresowych, zasad prowadzenia pomiarów ciągłych dla tlenków azotu, kontroli systemów
ciągłych pomiarów i dokładności pojedynczego pomiaru, sposobu uśredniania stężeń
dobowych oraz zasad postępowania w przypadku awarii systemu pomiarów ciągłych. Zostały
one przedstawione poniżej:
1) Ciągłe pomiary emisji tlenków azotu (NOx) wykonuje się wtedy, gdy w pozwoleniu
na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza lub w pozwoleniu zintegrowanym
ustalono wielkość dopuszczalnej emisji tej substancji.
2) Systemy do ciągłych pomiarów emisji do powietrza co najmniej raz w roku podlegają
procedurom zgodnym z normą PN-EN 14181, zapewniającym odpowiedni poziom
jakości, w tym co najmniej raz na trzy lata kontroli za pomocą pomiarów
równoległych prowadzonych z użyciem innych systemów z zastosowaniem metodyk
referencyjnych lub manualnych (dla pyłu zgodnie z normą PN-Z-04030-7 lub normą
PN-EN 13284-1, dla NOx zgodnie z normą PN-EN 14792, dla HCl zgodnie z normą
PN-EN 1911, dla SO2 zgodnie z normą PN-EN 14791, dla O2 zgodnie z normą PNEN 14789).
344
3) Systemy do ciągłych pomiarów emisji do powietrza podlegają zgodnie z normą PNEN 14181 pełnej procedurze kalibracji i walidacji w przypadku:
systemów nowo instalowanych,
systemów istniejących - co najmniej raz w ciągu trzech lat,
każdej większej zmiany w pracy instalacji spalania paliw i większych zmian
lub napraw systemów istniejących.
4) Wartości średnie dobowe wyznaczane są na podstawie wartości średnich
trzydziestominutowych lub dziesięciominutowych stężeń substancji zmierzonych
w czasie eksploatacji instalacji, z uwzględnieniem okresów rozruchu i zatrzymywania,
o ile podczas ich trwania spalane są odpady, po odjęciu wartości przedziału ufności
określonego w pkt 5 niniejszego załącznika.
5) Wartości przedziału ufności dla pojedynczego wyniku pomiaru określa się zgodnie
z normą PN-EN 14181, przyjmując, że 95 % wartości przedziału ufności
pojedynczego wyniku pomiaru nie powinno przekraczać następujących wartości
wyrażonych w procentach standardu emisyjnego:
a. 10 % - w przypadku tlenku węgla;
b. 20 % - w przypadku dwutlenku siarki;
c. 20 % - w przypadku dwutlenku azotu;
d. 30 % - w przypadku pyłu całkowitego;
e. 30 % - w przypadku całkowitego węgla organicznego;
f. 40 % - w przypadku chlorowodoru;
g. 40 % - w przypadku fluorowodoru.
6) Jeżeli z powodu niesprawności lub konserwacji systemu do pomiarów ciągłych,
w ciągu roku kalendarzowego wystąpi więcej niż 10 dni, w których z każdej doby
więcej niż pięć średnich trzydziestominutowych wartości stężeń substancji jest
nieważnych, to prowadzący instalację podejmuje działania w celu zwiększenia
niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji i informuje wojewódzkiego
inspektora ochrony środowiska o podjętych działaniach.
System pomiarów ciągłych powinien być uzupełniony systemem pomiarów okresowych,
co zapewni kontrolę poziomów emisji zanieczyszczeń. Pomiarami okresowymi będą ujęte te
zanieczyszczenia, które nie będą mierzone w sposób ciągły, a których pomiary są konieczne
ze względu na charakter przedsięwzięcia. Pomiary okresowe prowadzi się nie mniej niż raz na
sześć miesięcy, a przez pierwsze dwanaście miesięcy eksploatacji instalacji lub urządzeń nie
mniej niż raz na trzy miesiące. Ciągłe pomiary tlenków azotu (NOx) wykonuje się wtedy, gdy
w pozwoleniu na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza lub w pozwoleniu
zintegrowanym ustalono wielkość dopuszczalnej emisji tej substancji.
Jeżeli prowadzący instalację może wykazać, że emisje chlorowodoru (HCl), fluorowodoru
(HF) i dwutlenku siarki (SO2) w żadnych okolicznościach nie będą wyższe niż ich standardy
emisyjne określone w odrębnych przepisach, to pomiary tych substancji prowadzi się
okresowo, co najmniej dwa razy w roku kalendarzowym - raz w sezonie zimowym
(październik - marzec) oraz raz w sezonie letnim (kwiecień - wrzesień), a przez pierwsze
dwanaście miesięcy eksploatacji nie mniej niż raz na trzy miesiące.
345
Jeżeli w wyniku neutralizacji chlorowodoru zapewnione jest dotrzymywanie standardu
emisyjnego tej substancji, to pomiary fluorowodoru prowadzi się okresowo, co najmniej dwa
razy w roku kalendarzowym - raz w sezonie zimowym (październik - marzec) oraz raz
w sezonie letnim (kwiecień - wrzesień), a przez pierwsze dwanaście miesięcy eksploatacji nie
mniej niż raz na trzy miesiące.
16.2.1.2. Wymagania w stosunku do ZTPOK
Przeprowadzona powyżej analiza wymagań formalnych w zakresie dopuszczalnych
poziomów niektórych substancji w powietrzu, wartości odniesienia oraz wymagań w zakresie
prowadzenia wielkości emisji wskazuje, że pomiarami należy objąć wszystkie rozpatrywane
zanieczyszczenia zawarte w rozporządzeniu w sprawie standardów emisyjnych z instalacji.
Dla ZTPOK należy prowadzić pomiary ciągłe i okresowe, zgodnie z przepisami prawa w tym
zakresie. Dla instalacji ZTPOK zakres prowadzonych pomiarów przedstawia się następująco:
Pomiary ciągłe dla dwóch linii termicznego przekształcania odpadów należy prowadzić dla:
• pyłu ogółem,
• NOx (w przeliczeniu na NO2),
• CO,
• SO2,
• HCl,
• HF,
• substancji organicznych w postaci gazów i par wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny,
• O2 ,
• prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin,
• temperatury spalin w przekroju pomiarowym,
• ciśnienia statycznego spalin,
• współczynnika wilgotności.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie
prowadzenia pomiarów wielkości emisji, oraz pomiarów ilości pobieranej wody jeżeli
prowadzący instalację lub urządzenie może wykazać, że emisje chlorowodoru, fluorowodoru
i dwutlenku siarki w żadnych okolicznościach nie będzie wyższe niż standardy emisyjne
określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 145 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo
ochrony środowiska, to pomiary emisji tych substancji mogą być prowadzone okresowo,
z częstotliwością co najmniej raz na 6 miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji co najmniej
raz na 3 miesiące.
Pozostałe pomiary okresowe należy prowadzić dla:
• Pb,
346
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Cr,
Cu,
Mn,
Ni,
As,
Cd,
Hg,
Tl,
Sb,
V,
Co,
dioksyn i furanów.
Pomiary okresowe dla linii termicznego przekształcania odpadów należy prowadzić co
najmniej raz na sześć miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji co najmniej raz na trzy
miesiące. Systemy ciągłych pomiarów emisji do powietrza zainstalowane w Zakładzie należy
kontrolować za pomocą równoległych pomiarów prowadzonych przy użyciu innych
systemów z zastosowaniem metodyk referencyjnych (zgodnie z rozporządzeniem),co
najmniej raz na trzy lata.
W przypadku awarii takiego systemu, która wystąpi więcej niż 10 dni w ciągu roku,
w których z każdej doby więcej niż trzy razy średnie jednogodzinne wartości stężeń
substancji będą nieważne, Inwestor będzie musiał podjąć działania w celu zwiększania
niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji oraz poinformować Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska o podjętych działaniach. Monitoring emisji połączony będzie
z automatyką ZTPOK z możliwością udostępnienia wyników on-line uprawnionym
instytucjom nadzoru ekologicznego (WIOŚ, służby Marszałka Województwa),
odpowiedzialnym za ochronę środowiska i nadzór nad pracą instalacji spalania odpadów, tak
by można mieć bezpośredni wgląd w odpowiednie wyniki świadczące o właściwej pracy
instalacji i o spełnianiu wymagań emisji, które zdefiniowane będą m.in. w pozwoleniu
zintegrowanym.
16.2.2. Monitoring parametrów procesowych
Monitoring parametrów procesowych, tzw. monitoring technologiczny jest pomiarem
uzupełniającym i wspomagającym monitoring emisji zanieczyszczeń do powietrza
i w łącznym spełnieniu wymagań daje gwarancję dotrzymania norm emisji. W rozważanym
przypadku proponuje się następujący układ monitoringu technologicznego.
Układ spalania:
347
W piecach należy przeprowadzać pomiary ciągłe następujących parametrów:
• temperatura spalin,
• podciśnienie,
• zawartość tlenu w spalinach,
• czas przebywania spalin (nie jest wymagany prawnie)
W komorze dopalania monitorowane powinny być:
• temperatura spalin,
• pomiar ilości czynników podawanych do układu spalania (powietrze
pierwotne/wtórne, paliwo wspomagające),
• Komory dopalania powinny być wyposażone w luki i wzierniki umożliwiające nadzór
zarówno wzrokowy, jak i przy pomocy przyrządów pomiarowych nie zainstalowanych
na stałe.
I stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
• pomiar ciągły strumienia masy wtryskiwanego stałego mocznika,
• pomiar ciągły temperatury roztworu mocznika,
• pomiar ciągły ciśnienia roztworu mocznika.
II stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
• pomiar ciągły ilości wdmuchiwanego sorbentu,
• pomiar ciągły recyrkulatu z nieprzereagowanym sorbentem,
• pomiar ciągły stężenia SO2 za filtrem tkaninowym,
• pomiar ciągły ciśnienia przed i za filtrem tkaninowym,
• pomiar ciągły temperatury spalin przed wejściem na tkaninowym.
Monitoring temperatury procesu wraz z emisją do powietrza, połączony będzie z automatyką
ZTPOK z możliwością udostępnienia wyników on-line uprawnionym instytucjom nadzoru
ekologicznego (WIOŚ, służby Marszałka Województwa), odpowiedzialnym za ochronę
środowiska i nadzór nad pracą instalacji spalania odpadów, tak by można mieć bezpośredni
wgląd w odpowiednie wyniki świadczące o właściwej pracy instalacji i o spełnianiu wymagań
emisji, które zdefiniowane będą np. w pozwoleniu zintegrowanym.
16.2.3. Monitoring hałasu
Nie przewiduje się prowadzenia ciągłych pomiarów hałasu oprócz pomiarów okresowych.
W trakcie opracowywania projektu technicznego należy wykonać ponowne obliczenia
akustyczne z uwzględnieniem parametrów akustycznych charakterystycznych dla ostatecznie
przyjętych rozwiązań technologicznych i ostatecznej lokalizacji urządzeń. Po zakończeniu
prac budowlanych i uruchomieniu ZTPOK należy wykonać kontrolne pomiary propagacji
348
hałasu w środowisku. Pomiary hałasu należy wykonywać przynajmniej dwukrotnie w ciągu
roku w okresie letnim i zimowym.
16.2.4. Monitoring wód podziemnych
Podstawą określenia lokalizacji otworów obserwacyjnych (piezometrów), służących kontroli
jakości środowiska gruntowo-wodnego oraz zakresu monitoringu powinna być dokumentacja
określająca warunki hydrogeologiczne w związku z projektowaniem inwestycji mogącej
zanieczyścić wody podziemne, wykonana zgodnie z ustawą Prawo geologiczne i górnicze
i przyjęta bez zastrzeżeń przez właściwy organ administracji. W wykonanych w fazie budowy
piezometrach należy prowadzić pomiary i badania przynajmniej dwa razy w ciągu roku (co 6
miesięcy).
Zakres pomiarowy badań powinien być ustalony w opracowaniu hydrogeologicznym
sporządzonym dla etapu realizacji przedsięwzięcia (faza budowy). W zakresie badań powinny
być uwzględnione oprócz elementów ogólnych m.in. elementy nieorganiczne, w tym metale
ciężkie oraz elementy organiczne, w tym substancje ropopochodne i WWA – Rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód
podziemnych (Dz. U. nr 143., poz.896).
16.2.5. Monitoring poboru wody i wytwarzanych ścieków
Należy prowadzić bieżącą automatyczna rejestrację ilości zużytej wody oraz wytwarzanych
ścieków.
16.2.6. Gospodarka odpadami
Kontrola funkcjonowania gospodarki odpadami prowadzona będzie w taki sposób, że:
• przyjęcie odpadów nastąpi po uprzednim ustaleniu masy odpadów oraz sprawdzeniu
zgodności przyjmowanych odpadów z danymi zawartymi w karcie przekazania
odpadów;
• system ewidencji odpadów (przyjmowanych i wytwarzanych) będzie prowadzony
zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu w sprawie wzorów stosowanych
na potrzeby ewidencji odpadów;
• kontrola dostarczanych odpadów odbywać się będzie zgodnie z wymaganiami
określonymi w art. 45 ust. 1a, 1b oraz 2 ustawy o odpadach (Dz. U. z 2007 Nr 39
poz.251 z póź. zm.);
• pomiary wartości opałowej i wilgotności w odpadach przyjmowanych do termicznego
przekształcenia dokonywane będą 4 razy do roku;
• roczne sprawozdanie sporządzane będzie na formularzu M09 na potrzeby Głównego
Urzędu Statystycznego.
349
• Roczne sprawozdanie przekazywane do urzędu marszałkowskiego zgodnie
z wymogami określonymi w rozporządzeniu w sprawie zakresu informacji oraz
wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień
danych.
16.2.7. Monitoring gleb
Wskazane jest, aby monitoring jakości gleb był prowadzony według metodyki stosowanej
w instalacjach o podobnym charakterze. Pozwoli to na ewentualne dokonywanie analizy
porównawczej pomiędzy tymi instalacjami., w kwestii ewentualnego oddziaływania na
powierzchnie ziemi (gleby) eksploatacji ZTPOK.
Metodyka powinna być opracowana pod kątem oznaczania tzw. tła geochemicznego dla
polichlorowanych dibenzodioksyn, polichlorowanych dibenzofuranów, metali ciężkich
w glebach, wykonanego w fazie budowy. Kontrolne pomiary w fazie eksploatacji należy
prowadzić raz na 3 lata.
16.2.8. Pozostałe systemy kontroli
W ZTPOK proponuje się powołanie komórki badawczo-kontrolnej, której zadaniem będzie:
• kontrola procesów technologicznych;
• stały monitoring wszystkich obiektów, instalacji i urządzeń pod względem ich
oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi.
Ponadto kontrola spełniania warunków ochrony środowiska będzie sprawowana również
przez odpowiednie zewnętrzne instytucje kontrolne.
Kontrole m.in. WIOŚ mają na celu stwierdzenie zgodności sposobu realizacji inwestycji oraz
jej eksploatacji z obowiązującymi przepisami prawa krajowego oraz decyzjami
administracyjnymi wydawanymi na etapie planowania, budowy i eksploatacji inwestycji.
Ewentualne nieprawidłowości stwierdzone przez organy kontroli spowodują konsekwencje
o różnym stopniu uciążliwości dla zarządzającego ZTPOK.
350
17. WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z
NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE
WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO
OPRACOWUJĄC RAPORT
Podczas opracowywania raportu nie wystąpiły trudności które mogłyby stanowić przeszkodę
w jego napisaniu na potrzeby uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
W ostatnich latach w Polsce nie oddano do eksploatacji żadnej instalacji termicznej utylizacji
odpadów komunalnych, stąd brak jest jeszcze doświadczeń w szacowaniu oddziaływań
związanych z realizacją i funkcjonowaniem przedsięwzięcia. Mimo niedostatków
doświadczeń praktycznych, wiedzę na ten temat dla potrzeb niniejszego dokumentu czerpano
z bogatych doświadczeń krajów Unii Europejskiej, m.in. zebranych i publikowanych
w dokumentach BREF.
Zdaniem autorów raportu wskazane jest wykonanie analizy porealizacyjnej po co najmniej
jedno rocznym okresie eksploatacji, w której dokonano by porównania ustaleń zawartych
w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i w decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach z rzeczywistym oddziaływaniem przedsięwzięcia na środowisko
i działaniami podjętymi w celu jego ograniczenia. Obowiązek taki winien być nałożony na
inwestora w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 56 ust. 4 pkt. 2 Ustawy –
prawo ochrony środowiska).
Wykonanie analizy porealizacyjnej pozwoliłoby na lepsze rozeznanie interakcji zachodzących
w środowisku przyrodniczym a tym samym pozwoliło by zapobiec powielaniu ewentualnych
błędów w procesie lokalizacji podobnych inwestycji.
351
18. WSKAZANIE KONIECZNOŚCI PONOWNEGO
PRZEPROWADZENIA OCENY ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO
Na realizację przedsięwzięcia Inwestor będzie aplikował o środki finansowe z UE – Fundusz
Spójności, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko; POIiŚ 2.1-13., na podstawie
tzw. żółtego Fidica – „zaprojektuj i wybuduj”. Zgodnie z wymogami Komisji UE należy dla
takiego przedsięwzięcia przeprowadzić dwie oceny oddziaływania na środowisko:
• 1-sza ocena; na obecnym etapie postępowania administracyjnego (niniejszy raport jest
istotną częścią tego postępowania)
• 2-ga ocena; po wykonaniu studium wykonalności i opracowaniu projektu
technicznego – dokumenty te uszczegółowiają wszystkie uwarunkowania techniczne
oraz finansowe realizacji przedsięwzięcia.
Jest to zgodne z zapisami rozdziału 4 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227).
Dlatego z uwagi na brak obecnie ustalonych ostatecznych szczegółowych rozwiązań
technicznych, uwarunkowań i parametrów należy przeprowadzić ponowną ocenę
oddziaływania na środowisko na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę.
Niniejszy raport oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia jest sporządzony
w celu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i zapisy zawarte w tym
raporcie należy traktować jako wytyczne dla celów projektowych.
352
19. WNIOSKI
1) Rozpatrywane przedsięwzięcia polegać będzie na budowie Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów (ZTPOK) dla w Rudzie Śląskiej dla Górnośląskiego
Związku Metropolitalnego.
2) Budowa ZTPOK jest zgodna z dokumentami strategicznymi Polski, województwa
Śląskiego, miasta Ruda Śląska oraz Metropolii Silesia.
3) Teren przeznaczony na realizację przedsięwzięcia (ZTPOK) są to działki o numerach
745/473, 746/473, 749/485, 752/494, obręb 0001 Ruda Śląska. Jest to teren
o powierzchni ok. 6,0599 hektarów.
4) Przedmiotowe działki są położone poza obszarami chronionym w rozumieniu
obowiązujących przepisów o ochronie przyrody (w tym także obszarów Natura 2000).
Inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na obszary Natura 2000.
5) Budowa ZTPOK z zastosowaniem metody termicznego przekształcania odpadów
z odzyskiem energii pozwoli na:
• unieszkodliwianie znacznej ilości odpadów komunalnych i wykorzystanie ich
do produkcji energii,
• znaczącą redukcję ilościową odpadów komunalnych,
• ponowne wykorzystanie odpadów poprocesowych tj. żużli, metali żelaznych
i nieżelaznych,
6) Zakres budowy obiektów i urządzeń obejmuje budowę Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów w skład, której wchodzić będą następujące obiekty
technologiczne:
• instalacja termicznego przekształcania odpadów,
• instalacja waloryzacji żużla,
• instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości
z systemu oczyszczania spalin.
7) W Górnośląskim Związku Metropolitalnym do termicznego przekształcania będą
przyjmowane:
• zmieszane odpady komunalne,
• osuszone/prasowane osady ściekowe,
• inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej
obróbki odpadów inne niż wymienione w 19 12 11 (kod odpadu: 19 12 12).
Będzie to balast (frakcja energetyczna) po procesach odzysku odpadów tj.
odpadów materiałowych, odpadów wielkogabarytowych.
Odpady te pochodzić będą z terenu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego i będą
przywożone z planowanych stacji przeładunkowych (dopuszcza się dowóz zmieszanych
odpadów bezpośrednio do ZTPOK z obszaru do 10 km od lokalizacji zakładu termicznego),
na których odbywać się będzie obróbka odpadów pochodzących z systemu gospodarki
odpadami Górnośląskiego Związku Metropolitalnego.
8) Proponowana technologia termicznego przekształcania odpadów jest rekomendowana,
ponieważ:
• spełnia wymagania BAT,
• jest zweryfikowana i sprawdzona pod względem technicznym i ekonomicznym
w setkach instalacji w aglomeracjach europejskich,
• zapewnia optymalne zużycie reagentów w stosunku do osiąganych efektów;
• jest bezściekowa,
• zapewnia maksymalne wykorzystanie energii zawartej w paliwie (odpadach),
353
• wykorzystuje urządzenia zapewniające wydajny system oczyszczania spalin
redukujący poziom emisji zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE
oraz prawem krajowym.
9) Przed fazą realizacji należy:
• zweryfikować czy standardy jakości gleby oraz ziemi na terenie inwestycji
odpowiadają wartościom ustalonym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska
w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. W tym
celu konieczne będzie wykonanie specjalistycznych badań i pomiarów.
Pozwoli to na określenie stanu istniejącego jakości gleb i ziemi na terenie
przedsięwzięcia,
• przed rozpoczęciem prac budowlanych należy wykonać opracowanie
geotechnicznych warunków posadowienia w formie dokumentacji
geologiczno-inżynierskiej,
• przed fazą budowy należy bezwzględnie wykonać dokumentację
hydrogeologiczną w celu dokładniejszego rozpoznania terenu realizacji
inwestycji, uwzględniającą ochronę wód podziemnych i ich monitoring.
10) Emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego nie będzie miała negatywnego
wpływu na tereny sąsiednie. Przeprowadzona analiza i wyliczenia rozkładu stężeń
zanieczyszczeń wskazują na dotrzymanie obowiązujących dopuszczalnych stężeń
emitowanych przez ZTPOK substancji.
11) Emitowany przez ZTPOK hałas nie będzie miał szkodliwego wpływu na środowisko
oraz zdrowie i życie ludzi.
12) Na terenie inwestycyjnym nie występują żadne obiekty objęte ochroną
konserwatorską. Inwestycja ZTPOK nie będzie powodować negatywnego
oddziaływania na obiekty objęte ochroną konserwatorską, zarówno w fazie realizacji,
eksploatacji jak również likwidacji. Nie przewiduje się też negatywnego
oddziaływania na dobra materialne i krajobraz kulturowy.
13) Zatem budowa ZTPOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych
odpadów, zwiększenie odzysku surowców wtórnych z terenu objętego projektem
i stosowanie metod unieszkodliwiania zgodnych z najlepszymi dostępnymi
technikami. Umożliwi efektywny odzysk energii z odpadów w układzie
kogeneracyjnym (ciepło + elektryczność). Ponadto przyczyni się do zmniejszenia
zużycia paliw kopalnych, a co za tym idzie zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do
powietrza.
14) Zgodne z zapisami rozdziału 4 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227),
należy dla rozpatrywanego przedsięwzięcia, przeprowadzić ponowną ocenę
oddziaływania na środowisko na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę.
354
20. ZAŁĄCZNIKI
1. Wypis z rejestru gruntów
2. Wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Ruda
Śląska
3. Analiza wyboru lokalizacji Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów dla GZM
wraz z analizą wielokryterialną
5. Mapa z naniesionymi emitorami
6. Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych
9. Pismo WIOŚ w sprawie tła zanieczyszczeń
9.1 Parametry emitorów na terenie zakładu: ZTPOK w Rudzie Śląskiej - faza eksploatacji
9.1a Wyniki pomiarów emisji z istniejących instalacji
9.2 Klasyfikacja grupy emitorów na podstawie sumy stężeń maksymalnych
9.3 Dane do obliczeń stężeń w sieci receptorów
9.4 0m Zestawienie maksymalnych wartości stężeń dwutlenku azotu w sieci receptorów
oraz zestawienie maksymalnych wartości stężeń pyłu zawieszonego PM10 w sieci
receptorów
na wysokości 3 m oraz zestawienie maksymalnych wartości stężeń pyłu zawieszonego
PM10 w sieci receptorów na wysokości 3 m
na wysokości 6 m oraz zestawienie maksymalnych wartości stężeń pyłu zawieszonego
PM10 w sieci receptorów na wysokości 6 m
9.5 Izolinie stężeń maksymalnych dwutlenku azotu µg/m3 (dopuszcz. 200 µg/m3)
9.6 Izolinie stężeń średnich dwutlenku azotu µg/m3 (dyspoz. 13 µg/m3)
9.7 Izolinie stężeń maksymalnych pyłu zawieszonego PM10 µg/m3 (dopuszcz. 280 µg/m3)
9.8 Izolinie stężeń średnich pyłu zawieszonego PM10 µg/m3 (dyspoz. 0 µg/m3)
9.9 Izolinie stężeń maksymalnych dwutlenku azotu µg/m3 na wysokości 3 m (dopuszcz.
200 µg/m3)
9.10 Izolinie stężeń średnich dwutlenku azotu µg/m3 na wysokości 3 m (dyspoz. 13
µg/m3)
9.11 Izolinie stężeń maksymalnych pyłu zawieszonego PM10 µg/m3 na wysokości 3 m
(dopuszcz. 280 µg/m3)
9.12 Izolinie stężeń średnich pyłu zawieszonego PM10 µg/m3 na wysokości 3 m (dyspoz.
0 µg/m3)
9.13 Izolinie stężeń maksymalnych dwutlenku azotu µg/m3 na wysokości 6 m (dopuszcz.
200 µg/m3)
9.14 Izolinie stężeń średnich dwutlenku azotu µg/m3 na wysokości 6 m (dyspoz. 13
µg/m3)
9.15 Izolinie stężeń maksymalnych pyłu zawieszonego PM10 µg/m3 na wysokości 6 m
(dopuszcz. 280 µg/m3)
355
9.16 Izolinie stężeń średnich pyłu zawieszonego PM10 µg/m3 na wysokości 6 m (dyspoz.
0 µg/m3)
9.17 Maksymalny opad
9.18 Opad pyłu + tło g/m2/rok
9.19 Opad ołowiu + tło mg/m2/rok
9.20 Opad kadmu + tło mg/m2/rok
9.21 Obliczenia, wyniki, rozkłady emisji hałasu
10. Kopia mapy zasadniczej
Załączniki w formie elektronicznej na płytach – nr 2.
356

pobierz

Transkrypt

Podobne dokumenty