RECENZJA „ MEN o programie wychowawczym szkoły”

RECENZJA
„ MEN o programie wychowawczym szkoły”
seria „Biblioteczka Reformy”
Wśród propozycji ukazujących się na naszym rynku księgarskim, dotyczących reformy systemu oświaty w Polsce pojawiła się seria Biblioteczka Reformy redagowana i wydawana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Kolejne zeszyty ukazujące się na przełomie lat
1998-2001 okazały się świetną pomocą dla nauczycieli podczas ich pierwszych kroków stawianych przy wprowadzaniu reformy.
Moją uwagę przyciągnęła pozycja zatytułowana „O programie wychowawczym szkoły” wydana w sierpniu 2001r., opracowana przez Jolantę Dobrzyńską – wicedyrektora Departamentu Kształcenia i Wychowania MEN pod kierunkiem Wojciecha Książka – podsekretarza
stanu w MEN. Zeszyt został opatrzony wstępem ówczesnego Ministra Edukacji Narodowej
prof. dra hab. inż. Edmunda Wittbrodta, w którym podkreśla on, że: „Oddziaływaniem wychowawczym przesiąknięte powinno być całe życie szkoły. Powinna nim być nasycona dydaktyka i organizacja życia placówki”. Kładzie również nacisk na współpracę z rodzicami
przy wszelkich projektach podejmowanych przez szkołę. Wyjaśnia też cel stworzenia tegoż
opracowania, a mianowicie: przybliżenie roli programu wychowawczego szkoły i wyjaśnienie
zasad tworzenia takiego programu.
Publikacja ta podzielona została na dwanaście rozdziałów zawierających m.in. podstawy prawne wychowania w szkole, strategie wychowawcze szkoły czy oddziaływania wychowawcze w różnych obszarach życia szkoły (np. relacje na linii nauczyciel-uczeń, wpływ
grupy rówieśniczej, organizacji szkolnych oraz samorządności na kształtowanie charakteru
młodego człowieka, a także właściwe wykorzystanie godzin do dyspozycji wychowawcy). Na
szczególną uwagę zasługuje opis sposobów diagnozy środowiska wychowawczego oraz kolejnych etapów tworzenia programu wychowawczego szkoły. Autorzy publikacji podkreślają,
iż u podstaw każdego programu leży określona filozofia – filozofia człowieka, jakim ma stać
się uczeń w przyszłości. Sam program powinien zaś wyznaczać cele i określać sposoby ich
osiągania, czyli zadania wychowawcze. Dalej podano w zeszycie przykłady formułowania
celów, zadań, osiągnięć, ale też podkreślono, iż należy zostawić pewną przestrzeń dla inicjatyw wychowawcy klasy. Mówi się też o różnorodności form pomagających realizować przyjęte zadania i osiągać wytyczone cele, wśród nich przedstawia się: lekcje, pracę w zespołach
zadaniowych, wspólne inicjatywy na rzecz środowiska, gry i zabawy oraz wyjazdy i wycieczki.
Jak już zaznaczyłam na początku, propozycja MEN-u jest doskonałą pomocą dla dyrektorów oraz rad pedagogicznych, pomagającą im ustrzec się przed błędami przy tworzeniu
programu wychowawczego szkoły. Ponadto wskazania z narady towarzyszącej Sejmikowi
Wychowawczemu MEN zawarte w końcowej części publikacji mogą stanowić pewne wytyczne do konstrukcji nowych programów lub ewaluacji i oceny, a co za tym idzie – przeredagowania już istniejących.
Dodatkowym atutem opracowania jest jego czytelny, zrozumiały język, przejrzysty
układ treści oraz konkretne przykłady będące pomocą dla twórców programów szkolnych.
2