źródła wiedzy na temat gazu łupkowego

23.10.2013
AGENDA SPOTKANIA
1.
Zaprezentowanie mieszkańcom założeń programu „Razem o łupkach”
2.
Prezentacja wyników lokalnej diagnozy społecznej
3.
Przedstawienie założeń działania Lokalnego Komitetu Dialogu (LKD)
4.
Dyskusja
10.10.2013
23.10.2013
POSZUKIWANIA I WYDOBYCIE
GAZU ŁUPKOWEGO
W OPINII SPOŁECZNEJ
DIAGNOZA LOKALNA – POWIAT WEJHEROWSKI
PAŹDZIERNIK, 2013
23.10.2013
CELE DIAGNOZY SPOŁECZNEJ
ROZPOZNANIE NASTROJÓW SPOŁECZNYCH DOTYCZĄCYCH GAZU ŁUPKOWEGO
 poziom i źródła wiedzy na temat gazu łupkowego
 ocena skutków poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego
 poziom akceptacji dla prowadzonych prac
IDENTYFIKACJA GRUP INTERESARIUSZY
 mapa społeczna grup interesariuszy
IDENTYFIKACJA POSTRZEGANYCH ZAGROŻEŃ I KORZYŚCI
 określenie obaw
 zdefiniowanie korzyści
 zwolennicy i przeciwnicy gazu łupkowego
ZAGROŻENIE KONFLIKTEM I MAPA POTRZEB
10.10.2013
23.10.2013
METODOLOGIA [1]
DESK RESEARCH (analizy danych zastanych)
 publikacje na urzędowych stronach internetowych powiatu wejherowskiego
 publikacje na stronach internetowych gmin z terenu powiatu
 monitoring prasy: Gazeta Wyborcza Trójmiasto (48 artykułów); Gazeta Bałtycka (69);Gazeta Kaszubska
(30); Gryf Pomorski (7 ); Gazeta Pomorska (39);
 Informacje zawarte na lokalnych portalach internetowych: informacje na portalach: ekspresskaszubski.pl
(6 artykułów); trójmiasto.pl (5); serwisie wejherowo.naszemiasto.pl (5), GWE24.pl (4).
 branżowe portale internetowe: łupkipolskie.pl; gazlupkowy.pl
 serwisy ekologiczne: eko-unia.org.pl; zielonewiadomosci.pl;
 inne serwisy: http://fundacjaindigena.blogspot.com
10.10.2013
23.10.2013
METODOLOGIA [2]
BADANIA SPOŁECZNE w okresie 2 – 28.08.2013
 dyskusja grupowa z udziałem przedstawicieli władz wejherowskiego oraz instytucji odpowiedzialnych za
sprawy ochrony środowiska (Gdańsk)
 15 indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI)
3 wywiady IDI
2 wywiady IDI
2 wywiady IDI
2 wywiady IDI
4 wywiady IDI
1 wywiad IDI
1 wywiad IDI
z mieszkańcami gmin, w których są prowadzone prac
z właścicielami gospodarstw rolnych z gmin, w których są prowadzone prace
z właścicielami gospodarstw agroturystycznych z gmin, w których są prowadzone prace
z posiadaczami domów letnich na terenie gmin, w których są prowadzone prace
z przedsiębiorcami z terenu gmin, w których są prowadzone prace
z przedstawicielem instytucji samorządowej z terenu gminy, w której są prowadzone prace
z przedstawicielem organizacji społecznej
 ankiety internetowe: 37 wywiady
 analiza 200 komentarzy internatów nt poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego w powiecie wejherowskim
23.10.2013
10.10.2013
POSZUKIWANIE I WYDOBYCIE
GAZU ŁUPKOWEGO W OPINII
SPOŁECZNOŚCI POWIATU
WEJHEROWSKIEGO
23.10.2013
WIEDZA NA TEMAT INWESTYCJI W ZAKRESIE GAZU ŁUPKOWEGO
Na temat gazu łupkowego sporo mówiono w telewizji, radio, pisano w prasie
ogólnopolskiej i naszej miejscowej , widziałem też coś w internecie. Wiem, że były
spotkania z firmami co prowadzą wydobycie ….
[wywiad IDI - mieszkanka powiatu blisko terenu poszukiwań]
 prawie wszyscy badani słyszeli informacje o poszukiwaniach gazu łupkowego w Polsce
 w większości
badani słyszeli, że na terenie ich powiatubyły/są prowadzone prace związane
poszukiwaniem i wydobyciem gazu łupkowego
 część badanych nie wie czy prace były / są prowadzone na terenie ich gminy / powiatu
 lepszą wiedzą na temat gazu łupkowego dysponują przedstawiciele samorządu i administracji lokalnej
23.10.2013
ŹRÓDŁA WIEDZY NA TEMAT GAZU ŁUPKOWEGO
 najczęściej :z mediów ogólnopolskich (telewizji, prasy, radia, internetu) i regionalnych/lokalnych oraz ze
spotkania z przedstawicielami koncesariuszy
 rzadziej ze: spotkań z władzami miasta /wsi/gminy/powiatu; od sąsiadów; ze spotkań z przedstawicielami
organizacji ekologicznych; z ulotek oraz od instytucje zajmujących się geologią
WIEDZA NA TEMAT GAZU ŁUPKOWEGO I INWESTYCJI W Z TYM ZWIĄZANYCH
 znacząca część uczestników badań oceniła swoją wiedzę na temat gazu łupkowego i kwestii związanych
z jego poszukiwaniem/ wydobyciem, jako niewielką
 zdecydowana większość badanych deklarowała, że brakuje informacji dotyczących planowanych
poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego w ich powiecie /gminie /miejscowości w której mieszkają
23.10.2013
JAKICH INFORMACJI BRAKUJE?
 na temat gazu łupkowego, jego wydobycia oraz szans i zagrożeń, jakie niesie jego wydobycie (technologii
poszukiwań i wydobycia, ich wad i zalet w porównaniu z wydobyciem ropy, węgla, zwykłego gazu - w tym
nt zagadnień bezpieczeństwa)
 zagrożeń i możliwych skutków poszukiwań i wydobycia dla całego regionu, poszczególnych dziedzin
życia w skali makro oraz mikro
 korzyści płynących z wydobycia
 planów w zakresie poszukiwania i wydobycia gazu łupkowego w powiecie
oraz stanu bieżącego i
sytuacji na odwiertach
 na temat działań władz lokalnych w zakresie negocjacji z firmami poszukującymi/ wydobywającymi
23.10.2013
OCENA POSZUKIWANIA /
WEJHEROWSKIM
WYDOBYCIA
GAZU
ŁUPKOWEGO
W
POWIECIE
Jak zwykle , ktoś będzie miał więcej zysków, a ktoś mniej. Ale dokładniej się na tym nie znam i trudno to ocenić,
a opinie są za i przeciw… Ludzie też różnie mówią, jedni mówią, że będzie lepiej, a inni znów, że gorzej.
Kto to wie na pewno?
[wywiad IDI - mieszkaniec gminy w której prowadzone były prace]
 blisko połowa badanych jest przekonana, że wydobycie gazu łupkowego będzie dość korzystne dla
Polski i województwa pomorskiego, natomiast co piąty badanych twierdził, że skutki będą negatywne.
Cześć badanych nie potrafiła zająć stanowiska w tej kwestii
 co czwarty uczestnik badań był przekonany, że poszukiwanie i ewentualne wydobycie gazu łupkowego w
pobliżu ich miejsca zamieszkania przyniosłoby pozytywne skutki dla nich samych, ich gminy i
powiatu. Relatywnie niewielka część badanych twierdziła, że skutki będą negatywne. Znaczna część
badanych widziała zarówno pozytywy , jak i zagrożenia
23.10.2013
KORZYŚCI / SZANSE Z INWESTYCJI W GAZ ŁUPKOWY W POWIECIE WEJHEROWSKIM








wzrost dochodów samorządów lokalnych
rozwój regionu dzięki inwestycjom
rozwój infrastruktury, dofinansowanie inwestycji gminnych
nowe miejsc pracy bezpośrednio w przemyśle wydobywczym i w branżach powiązanych, wygenerowane
przez ogólny wzrost popytu
niższe ceny gazu dla ludności oraz przemysłu, obniżenie kosztów życia
uniezależnienie energetyczne Polski
zwiększenie znaczenia wagi ochrony środowiska i dbałości o nie
wg części badanych poszukiwanie gazu łupkowego oraz jego wydobycie nie będzie miało pozytywnego
wpływu, a niesie wyłącznie ryzyko i straty
23.10.2013
NEGATYWNE SKUTKI/ ZAGROŻENIA Z INWESTYCJI W GAZ ŁUPKOWY W POWIECIE
WEJHEROWSKIM









zagrożenia dla środowiska naturalnego
degradacja krajobrazu przyrodniczego i utrata walorów turystycznych
zagrożenie zasobów wodnych: wód gruntowych i powierzchniowych; zużycie wody pitnej
składowanie odpadów niebezpiecznych
zagrożenia ekonomiczne w kilku wymiarach, w tym:
 spadek cen nieruchomości
 wywłaszczania miejscowe właścicieli ziemi pod tereny górnicze,
 osłabienie / zamieranie przemysłu turystycznego i likwidacja miejsc pracy
 spadek produkcji rolnej na skutek degradacji środowiska
obniżenie komfortu życia oraz zagrożenie zdrowia ludzi
uszkodzenia dróg dojazdowych i wzrost kosztów utrzymania infrastruktury drogowej
antagonizowanie lokalnej władzy i społeczności
wg części badanych poszukiwanie gazu łupkowego oraz jego wydobycie nie będzie miało negatywnego
wpływu na rozwój powiatu, gmin i miast w nim zlokalizowanych oraz dobrobyt mieszkańców.
23.10.2013
POPARCIA DLA POSZUKIWAŃ / WYDOBYCIA GAZU ŁUPKOWEGO W POWIECIE
WEJHEROWSKIM
 znaczna część uczestników omawianych badań społecznych zadeklarowała, że jest osobiście
zwolennikami poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego
 spora część uczestnik badań deklarował, że jest osobiście jest przeciwnikiem poszukiwań i wydobycia
gazu łupkowego na terenie swojej miejscowości, gminy, powiatu
23.10.2013
OCZEKIWANIA WOBEC WŁADZ SAMORZĄDOWYCH W SYTUACJI WYDOBYCIA GAZU
ŁUPKOWEGO W POWIECIE WEJHEROWSKIM
 zabezpieczenia interesów mieszkańców /społeczności lokalnej
 dużej dbałości o bezpieczeństwo mieszkańców i ich zabezpieczenie przed ewentualnymi potencjalnymi
zagrożenia mogącymi być efektem eksploatacji gazu łupkowego
 rzetelnej i kompleksowej informacji o planach i przebiegu prac wydobywczych w poszczególnych
lokalizacjach
 prowadzenia dialogu z udziałem społeczności lokalnej
 skrupulatnej kontroli i bieżącego udostępniania wiedzy mieszkańcom
 współpracy z inwestorami (firmami inwestującymi w gaz łupkowy)
 część badanych doprowadzenia do zablokowania inwestycji gaz łupkowy
23.10.2013
OCZEKIWANIE WOBEC KONCESARIUSZY PLANUJĄCYCH PROWADZIĆ WYDOBYCIE
GAZU ŁUPKOWEGO W POWIECIE WEJHEROWSKIM








rzetelnej i kompleksowej informacji dla mieszkańców
nawiązania dialogu z mieszkańcami i współpracy z samorządami gmin, miejscowości i wsi
pracy dla mieszkańców z okolicy
rozwoju infrastruktury poprawiającej jakość życia i atrakcyjność inwestycyjną
zaangażowanie się firm – inwestorów w życie społeczności lokalnej
działań na rzecz ochrony środowiska i monitorowania wpływu wydobycia na jego stan
przestrzegania zasad prawa
pojedynczy uczestnicy badań wskazywali, że oczekują zaprzestania inwestycji związanych z gazem
łupkowym w Polsce
23.10.2013
KTO POWINIEN MIEĆ WPŁYW NA DECYZJĘ W SPRAWIE WYDOBYCIA GAZU
ŁUPKOWEGO TERENIE POWIATU WEJHEROWSKIEGO?
 przeważająca część badanych twierdziła, że mieszkańcy i lokalni przedsiębiorcy z danego terenu powinni
mieć wpływ na decyzję w sprawie wydobycia gazu łupkowego
 zdecydowanie mniejsza część badanych odmawiała przedstawicielom społeczności lokalnych wpływu na
tego typu decyzje
23.10.2013
KONFLIKT JAKO
NATURALNY ELEMENT
RELACJI SPOŁECZNYCH
23.10.2013
DEFNICJA KONFLIKTU
 „conflictus” i „confligre” ( z łac): zderzenie. w danym momencie zderzają się dwie różne: tendencje,
postawy, koncepcje, pomysły, poglądy, przekonania, interesy, cele, wartości, uczucia, potrzeby, czy po
prostu postrzeganie rzeczywistości. Ta różnica nie jest przez strony akceptowana i dochodzi do sporu.
KONFLIKT POWSTAJE GDY:
 dwie strony, które są od siebie zależne
 dostrzegają niemożliwe do pogodzenia różnice (interesów, potrzeb, wartości)
 żadna ze stron nie może osiągnąć celów bez udziału lub zgody drugiej strony
 strony blokują realizację swoich dążeń, etc.
23.10.2013
INWESTYCJE W GAZ ŁUPKOWY A POTENCJALNE KONFLIKTY W SPOŁECZNOŚCIACH
LOKALNYCH POWIATU WEJHEROWSKIEGO
 Istnieją różnic poglądów i opinii na temat poszukiwań i wydobywania gazu łupkowego między
 mieszkańcami a firmami mającymi koncesje
 mieszkańcami a władzami samorządowymi
 pomiędzy przedstawicielami władz samorządowych
 poszczególnymi grupami mieszkańców z terenu powiatu wejherowskiego
 pomimo wskazywanych różnić zdań (które są dość naturalnym zjawiskiem) w opinii badanych
atmosfera wokół gazu łupkowego w powiecie wejherowskim jest obecnie dość spokojna
23.10.2013
KOŁO KONFLIKTU
Christophera W. Moore’a
23.10.2013
KONFLIKT INTERESÓW
jedna stron pragnie zaspokoić interesy kosztem drugiej strony (materialne, proceduralne, psychologiczne)







koncesariusze vs mieszkańcy i „letnicy” - sąsiadami inwestycji: firmy mają zyski, a mieszkańcy mają ponosić koszty
inwestycji (obniżenie wartości nieruchomości; utrata walorów nieruchomość; uciążliwości dnia codziennego; obniżenie
jakości życia; uciążliwości psychologiczne;
koncesariusze vs przedsiębiorcy – sąsiedzi inwestycji z branży związanych z turystyką, z rolnictwem, rybołówstwem,
leśnictwem: koncesariusze zyskują a oni tracą (obniżenie wartości nieruchomości; degradacja warsztatu pracy (ziemia,
woda, atmosfera, lasy); utrata unikalnych wyróżników biznesu; utrata/ zmniejszenie zysków; obawa o upadek przemysłu
turystycznego i biznesów powiązanych;
władze różnych szczebli : inna perspektywa korzyści i strat
przedstawiciele różnych instytucji samorządowych i państwowych: „inna perspektywa przedstawicieli instytucji
odpowiedzialnych za środowisko, a inna za rozwój gospodarki, niwelowanie bezrobocia czy zarządzanie finansami
mieszkańcy sprzedający / wydzierżawiający grunty pod inwestycje vs ich sąsiedzi: obniżenie wartości nieruchomości;
uciążliwości dnia codziennego; obniżenie jakości życia; uciążliwości psychologiczne
politycy różnych opcji: kwestia poszukiwania i wydobycia gazu łupkowego elementem walki politycznej, budowy pozycji
na scenie politycznej
zwolennicy gazu łupkowego vs jego przeciwnicy (zarzuty o lobbing i czerpanie z tego korzyści)
23.10.2013
KONFLIKT WARTOŚCI (kiedy problemem jest druga strona - negatywne nastawienie do drugiej strony)
„my - zwolnicy gazu
łupkowego”






„oni – przeciwnicy
gazu łupkowego”
ochrona środowiska lub brak dbałości o nie (interes energetyczny / ekonomiczny ważniejszy niż
natura)
odmienne podejście do czynników uzyskiwania przewagi konkurencyjnej regionu
obrona lub nie interesów lokalnej społeczności (większe/ mniejsze dbanie o interesy mieszkańców
całego regionu lub/ i kraju kosztem mieszkańców danej miejscowości, gminy regionu)
ochrona zdrowia ludzi lub brak dbałości nie (szczególnie w długim cyklu)
obrona lub nie interesów regionu (większe/ mniejsze dbanie o interesy mieszkańców całego kraju
kosztem mieszkańców regionu)
obrona lub nie interesów narodowych (kwestia bezpieczeństwa energetycznego lub jego braku,
uzależnienia lub nie od Rosji)
23.10.2013
KONFLIKT DANYCH (nierównego dostępu do danych, oskarżenia o manipulowanie informacjami)
firmy wydobywcze
przeciwnicy łupków,
NGO przeciwne łupkom
władze państwowe
władze samorządowe
niezrzeszeni
zwolennicy łupków
media
mieszkańcy z terenów
wydobycia
władze samorządowe
władze państwowe
mieszkańcy z terenów
wydobycia
instytucje - interesariusze
23.10.2013
instytucje - interesariusze
KONFLIKT STRUKTURLANY (powodowany przez strukturę sytuacji, np. nierówne siły, brak czasu)

mieszkańcy vs koncesariusze (duża wolność działania i wykorzystywanie prawa, które nie chroni mieszkańców;
korzystają z pomocy prawników i wykorzystują luki w prawie; dzięki sile finansowej „lobbują i kupują pozytywne
decyzje, przychylność mediów”)

mieszkańcy vs władze lokalne, ale szczególnie rząd, sejm, ministerstwa, władze wojewódzkie (uchwalają prawo
korzystne dla firmy wydobywczych, ale nie dla ludzi mieszkających i prowadzących biznes w rejonie wydobycia
oraz dla całego regionu)

mieszkańcy vs władze lokalne (ludzie czują się zostawiani sami sobie)

władze lokalne vs władze wyższego szczebla (władze wyższego szczebla mogą narzucić tym niższego preferowane
przez siebie rozwiązania wbrew ich woli),

wewnątrz władz różnych szczebli (mający większość mogą narzucić coś będącym w mniejszości; główni decydenci
mogą narzucać swoją wolę podwładnym)
23.10.2013
KONFLIKT RELACJI (kiedy problemem jest druga strona - negatywne nastawienie do drugiej strony)
„my - zwolnicy gazu
łupkowego”
firmy wydobywcze
„oni – przeciwnicy
gazu łupkowego”
NGO przeciwne łupkom
władze państwowe
władze samorządowe
partie polityczne
„partia rządząca jest za łupkami”
media
23.10.2013
władze samorządowe
partie polityczne
„wybrane partie opozycyjne
są przeciw łupkom”
media
KLUCZOWE DZIAŁANIA W SYTUACJI KONFLIKTU
1. Należy sprowadzić konflikt do wspólnej, negocjowanej i rozwiązywalnej płaszczyzny
2. Zamienić postawę konfrontacji (ja przeciw tobie) na postawę konstruktywną (my przeciwko problemowi)
3. Sprowadzeniu konfliktu z poziomu relacji i wartości do płaszczyzny interesu i struktury może przynieść
szybki efekt w postaci zażegnania konfliktu
4. Docelowo trzeba dążyć do uruchomienie procesu dialogowego i jego instytucjonalizacji.
23.10.2013
DZIĘKUJĘ BARDZO
PROSZĘ O PYTANIA
23.10.2013
FUNDACJA ROZWIĄZAŃ
EKO ENERGETYCZNYCH
ul. Dyrekcyjna 7, 80-852 Gdańsk
tel.: 58 305 23 25, fax: 58 741 53 73
[email protected]
23.10.2013
LOKALNE KOMITETY DIALOGU:
WSPÓLNE SZUKANIE ROZWIĄZAŃ
PAŹDZIERNIK, 2013
23.10.2013
CYKLICZNOŚĆ SPOTKAŃ
SPOTKANIE 1 - DEBATA OTWARCIA
SPOTKANIE 2
SPOTKANIE 3
SPOTKANIE 4
SPOTKANIE 5
SPOTKANIE 6
SPOTKANIE 7
SPOTKANIE 8
SPOTKANIE 9
SPOTKANIE 10
10.10.2013
23.10.2013
Kartuzy
10.10.2013
13.11.2013
9.12.2013
13.01.2014
24.02.2014
24.03.2014
7.04.2014
5.05.2014
16.06.2014
09.2014
Lębork
22.10.2013
14.11.2013
10.12.2013
14.01.2014
25.02.2014
25.03.2014
8.04.2014
6.05.2014
17.06.2014
09.2014
Wejherowo
23.10.2013
15.11.2013
11.12.2013
15.01.2014
26.02.2014
26.03.2014
9.04.2014
7.05.2014
18.06.2014
09.2014