Pobierz

Wiadomości gospodarcze z Litwy
Nr 6/2016 (08 – 14.02.2016)
MAKROEKONOMIA
Bezrobocie spada
Poziom bezrobocia na Litwie w poprzednim roku wyniósł 9,1 % i był o 1,6 pkt procentowego niższy niż
w 2014 r. Bezrobocie wśród mężczyzn zmniejszyło się o 2,1 pkt procentowego i wyniosło 10,1 %, a
wśród kobiet zmniejszyło się o 1 pkt procentowy – do 8,2 %. Stopa bezrobocia długoterminowego w
ciągu roku zmniejszyła się o 0,9 pkt procentowego do poziomu 3,9 %. (Lietuvos rytas, 13.02.2016)
Na Litwie wciąż deflacja
Według danych Departamentu Statystyki, w styczniu br. na Litwie odnotowano miesięczną stopę deflacji
na poziomie 0,3 %. Roczna stopa inflacji w styczniu wyniosła 0,9 %, a średnioroczna stopa deflacji
wyniosła 0,7 %. Na zmiany cen największy wpływ miał spadek cen odzieży (o 7,8 %), paliw i olejów (o
3,7 %) oraz obuwia (o 8 %). (Lietuvos rytas, 13.02.2016)
„Orlen Lietuva” tradycyjnie największym płatnikiem podatków na Litwie
Podobnie jak i we wcześniejszych latach, spółka „Orlen Lietuva” uplasowała się na pierwszej pozycji
rankingu największych płatników podatków na Litwie. W poprzednim roku spółka wpłaciła 309,764 mln
EUR podatków. Popyt na paliwa w poprzednim roku znacznie się zwiększył, spółka osiągnęła doskonałe
wskaźniki rentowności, jednak podatków zapłaciła znacznie mniej, niż w 2014 r., gdy wpłaciła 384,579
mln EUR, przez co dystans od innych płatników podatków znacznie się zmniejszył. W poprzednim roku
drugą w rankingu spółkę „Philip Morris Baltic” rafineria w Możejkach wyprzedziła o 120 mln EUR, gdy
w 2014 r. drugą na liście spółkę „Orlen Lietuva” wyprzedzał ponad dwukrotnie. W opinii analityków
spowodowane to jest mniejszą wartością wpłaconego podatku VAT, który jest naliczany w oparciu o cenę
końcową paliw, która w ciągu ostatniego roku znacznie się zmniejszyła. W rankingu za 2015 r. na
dalszych pozycjach za spółką „Orlen Lietuva” uplasowały się: producent wyrobów tytoniowych „Philip
Morris Baltic” – 188,087 mln wpłaconych podatków (169,293 mln EUR w 2014 r.), spółka handlująca
wyrobami naftowymi „Okseta” – 181,813 mln EUR (178,746 mln EUR), spółka handlu detalicznego
„Maxima LT” – 121,812 mln EUR (111,246 mln EUR), spółka dystrybucyjna „Sanitex” – 115,553 mln
EUR (38,907 mln EUR), spółka handlu paliwami „Statoil Fuel & Retail Lietuva” – 107,153 mln EUR
(99,741 mln EUR), spółka handlująca napojami alkoholowymi „Mineraliniai Vandenys – 97,291 mln
EUR (142,705 mln EUR). (Lietuvos rytas, 12.02.2016)
Ulga podatkowa w obronie przed polskimi produktami?
Władze Litwy są zachęcane, by jak najszybciej podjęły kroki w celu zahamowania legalnego i
nielegalnego strumienia polskiego mięsa na Litwę. Kierownik Państwowej Inspekcji Żywności i
Weterynarii Jonas Milius wspomniał, że jedną z propozycji może był ulgowa stawka podatku VAT w
wysokości 5 %. Przedstawiciele Inspekcji zamierzają spotkać się z producentami, sformułować
propozycje i przedstawić je premierowi Algirdasowi Butkevičiusowi. „Premier zamierza zaprosić
wszystkie instytucje na wspólne spotkanie i w jakiś sposób ograniczyć tę działalność, gdyż mieszkańcy
Litwy masowo kupują w Polsce mięso, produkty mleczarskie, drób” – stwierdził J. Milius. Wg niego
najgorsze jest to, że praktycznie codziennie są ustalane fakty nielegalnego sprowadzania na Litwę mięsa z
Polski, jednak w żaden sposób nie udaje się tego strumienia zatrzymać. J. Milius dodał, że w ciągu
ostatnich 2 lat Inspekcja wykryła ponad 20 nielegalnych wytwórni. Mięso jest sprowadzane w ogromnych
ilościach. Tylko policyjne metody są niewystarczające, należy zastanowić się również nad
ekonomicznymi. „Obecnie euro kosztuje około 4,5 PLN, na mięso surowe, artykuły spożywcze pierwszej
potrzeby w Polsce obowiązuje ulgowa 5 % stawka VAT” – oświadczył J. Milius. Wg niego, do
magazynów w Kownie legalnie tygodniowo sprowadza się około 300 ton drobiu. Poza tym, sporo
hodowców z Litwy jest skłonnych korzystać również z polskich rzeźni. „Mamy około 700 tys. świń.
Rocznie około 300 tys. z nich jest ubijanych w Polsce. Z rejonów przygranicznych praktycznie cały drób
1
jest ubijany w Polsce. Są tracone zarówno miejsca pracy, jak i podatki” – powiedział J. Milius. (Lietuvos
rytas, 12.02.2016)
Handel zagraniczny wyhamował
Wartość eksportu Litwy w 2015 r. wyniosła 22,984 mld EUR, a wartość importu – 25,397 mld EUR. Jest
to odpowiednio o 5,7 % oraz 1,9 % mniej, niż w 2014 r. Wartość deficytu handlowego wyniosła w
poprzednim roku 2,413 mld EUR i była o 57,9 % wyższa niż przed rokiem. Bez wyrobów mineralnych
wartość eksportu zmniejszyła się o 4,3 %, a importu – o 1,8 %. Wartość eksportu produktów litewskiego
pochodzenia zmniejszyła się o 2,4 %, a z wyłączeniem produktów mineralnych – zwiększyła się o 2,7 %.
(Lietuvos rytas, 10.02.2016)
INWESTYCJE
Inwestorzy: najważniejszy atut – specjaliści
Działający na Litwie inwestorzy zagraniczni po raz pierwszy od momentu rozpoczęcia ankietowania
inwestorów wskazali, że najważniejszą przewagą konkurencyjną Litwy nie są niskie koszty pracy, a
podaż specjalistów, którzy mogą sprostać zapotrzebowaniu inwestorów. Najnowsze badanie zrzeszenia
„Investors’ Forum” pt. „Indeks zaufania inwestorów na Litwie” wskazało, że znaczenie kosztów pracy
dla inwestorów zagranicznych spada – jako przewagę konkurencyjną wskazało na to 48 % z 62 badanych
kierowników spółek z zagranicznym kapitałem działających na Litwie. Przed dwoma laty wskazało na to
74 % kierowników. Największą przewagą konkurencyjną dzisiaj pozostaje doskonale rozwinięta
infrastruktura, na którą wskazało 50 % respondentów, 45 % respondentów wyróżniło, że zasób talentów
jest jedną z najważniejszych przewag konkurencyjnych Litwy, a w celu jego zwiększenia konieczna jest
systematyczna reforma oświaty, uproszczenie procedur migracyjnych oraz elastyczne stosunki pracy. Już
dzisiaj inwestorzy odczuwają brak wykwalifikowanej siły roboczej – ponad połowa inwestorów (57 %)
stwierdziła, że to wywołuje u nich zmartwienie. (Verslo žinios, 09.02.2016)
BANKOWOŚĆ, FINANSE
Znaczny wzrost na rynku ubezpieczeń
Wartość litewskiego rynku ubezpieczeń, uwzględniając również działające na Litwie filie zagranicznych
towarzystw ubezpieczeniowych, pod względem przyciągniętych nowych składek w 2015 r. wyniosła
645,093 mln EUR i była o 7,4 % większa niż w 2014 r. Na rynku ubezpieczeń majątkowych odnotowano
wzrost o 6 % - do 409,137 mln EUR, natomiast na rynku ubezpieczeń na życie wzrost wyniósł 9,7 % - do
235,956 mln EUR. W poprzednim roku zawarto 5,171 mln umów ubezpieczeniowych, z czego 5,036 mln
umów ubezpieczeń majątkowych oraz 135,3 tys. umów ubezpieczeń na życie. Towarzystwa ubezpieczeń
majątkowych w poprzednim roku wypłaciły 234,173 mln EUR na pokrycie szkód, natomiast wartość
zrekompensowanych szkód w przypadku spółek ubezpieczeń na życie wyniosła 11,067 mln EUR. Jest to
odpowiednio o 6,2 % oraz 4,1 % więcej niż w 2014 r. (Lietuvos žinios, 12.02.2016)
ENERGETYKA
Międzynarodowy arbitraż przyjął pozew „Veolii”
Międzynarodowy Arbitraż Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSID) w Waszyngtonie przyjął do
rozpatrzenia pozew francuskiego koncernu „Veolia” przeciwko Litwie, którego wstępna wartość wynosi
100 mln EUR. „Podstawowe kwestie, które będą rozpatrywane w arbitrażu, to wartość inwestycji
„Veolii” oraz metody stosowane na Litwie, dzięki którym inwestycje zostały zawłaszczone” – stwierdził
reprezentujący „Veolię” główny partner kancelarii „Sidley Austin LLP” S. Alexandrov. Koncern ten
wnioskuje o zrekompensowanie strat, które rzekomo poniósł z powodu nieuczciwych i
dyskryminacyjnych zmian aktów prawnych oraz decyzji dot. regulacji działalności. (Lietuvos rytas,
13.02.2016)
2
ROLNICTWO
Czy powstanie fundusz wsparcia dla producentów mleka?
Przeciągający się kryzys cen skupu mleka najdotkliwiej uderzył w małe gospodarstwa. Rozważany jest
pomysł powołania specjalnego funduszu, ze środków którego byliby wspierani rolnicy w sytuacji, gdy na
rynku panuje kryzys. Przetwórcy przedstawiają Ministerstwu Rolnictwa pomysł, by powołać specjalny
fundusz, do którego trafiałoby 5 lub 10 % od podatku VAT za sprzedane artykuły mleczarskie. Ze
środków tego funduszu można byłoby wspierać rolników w przypadku ponownego spadku cen skupu
mleka. Miałoby to uratować gospodarstwa mleczarskie. Proces zanikania drobnych gospodarstw już się
rozpoczął, rolnicy sprzedają całe stada bydła. Wg dyrektora Litewskiego Zrzeszenia Mleczarzy „Pieno
Centras” Egidijusa Simonisa, ostatni kryzys cen skupu mleka ujawnił wszystkie wady sektora na Litwie,
z których największą są zbyt małe gospodarstwa. Obecnie 74 % rolników trzyma zaledwie 1 – 5 krów,
jednak dostarczają oni na rynek zaledwie 15 % ogólnej ilości wyprodukowanego mleka. Około 16 %
średnich gospodarstw (6 – 14 krów) dostarcza 15 % mleka, a znaczna część – około 70 %
produkowanego mleka – przypada na duże gospodarstwa posiadające więcej niż 15 krów, których jest
zaledwie około 10 %. Jednak takie duże gospodarstwa w wielu krajach UE uchodziłyby za małe. W 2013
r. średni unijny wskaźnik wynosił 38 krów, a dla przykładu w Holandii – 83, a w Danii – nawet 134
krowy. W opinii E. Simonisa, duże gospodarstwa obecnie otrzymują za mleko tyle, ile ich koledzy z
innych krajów UE – w styczniu br. przetwórcy płacili im po 0,269 EUR/kg mleka. Natomiast drobni
rolnicy otrzymują zaledwie po 0,12 – 0,14 EUR/kg. Wszyscy się zgadzają, że sytuacja jest krytyczna.
Wcześniej ceny skupu spadały na krótko – na kilka miesięcy. Obecnie finansowa susza dla rolników trwa
praktycznie od 2014 r. Wg E. Simonisa, w przypadku istnienia specjalnego funduszu o wiele łatwiejsze
byłoby udzielanie wsparcia dla rolników, niż przysłowiowe łatanie dziur, gdy sytuacja staje się krytyczna.
„Poza tym, państwo powinno wreszcie zdecydować, czy na pewno potrzebujemy takiej ilości drobnych
gospodarstw. Jeżeli pozostawiamy taki sam model socjalny, wówczas rolników trzeba wspierać ze
środków budżetowych. Jeżeli jednak sądzimy, że gospodarstwa stopniowo należy zwiększać, to już teraz
należy szkolić rolników, uczyć i wspierać ich przedsiębiorczość.” – stwierdził E. Simonis. (Lietuvos
rytas, 11.02.2016)
USŁUGI
LOT poleci do Połągi
W marcu polski przewoźnik powietrzny LOT uruchomi połączenie lotnicze z Warszawy do Połągi (lit.
Palanga). Wg przedstawicieli LOT’u nowe połączenie jest przeznaczone przede wszystkim dla klientów
biznesowych, gdyż dotychczas brakowało dogodnego połączenia między zach. częścią Litwy a Warszawą
i innymi miastami Europy. Początkowo samolot będzie latach trzy razy tygodniowo, natomiast w okresie
letnim częstotliwość lotów wzrośnie do 6 tygodniowo. Samolot z Warszawy będzie wylatał późnym
wieczorem, natomiast rano wróci z powrotem. Pierwszy lot do Połągi został zaplanowany na 30 marca.
„To bardzo cieszy, że samoloty LOT’u dotrą nie tylko do litewskiej stolicy, ale też do Połągi. To
doskonały krok, który pozwoli poprawić kontakty biznesowe z Litwą Zachodnią, z portem” – stwierdził
Henryk Szymański, kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wilnie. (Verslo
žinios, 12.02.2016)
REGULACJE PRAWNE
Obowiązek deklarowania diet, wypłacanych pracownikom
Państwowa Inspekcja Podatkowa postanowiła, że przewoźnicy będą zobowiązani do deklarowania
wszystkich diet, wypłacanych dla pracowników. W opinii Inspekcji to jest konieczne, gdyż spora część
pracowników pracujących w sektorze transportowym znaczną część wynagrodzenia otrzymywała w
postaci diet. Część tych diet zostanie opodatkowana podatkiem od dochodów osób fizycznych (15 %),
jednak będą też wyjątki. Diety nie będą opodatkowane w tym przypadku, jeżeli kierowca będzie
otrzymywał miesięczne wynagrodzenie powyżej 455 EUR brutto. Jeżeli wynagrodzenie jest mniejsze lub
3
równe tej kwocie, ta część diet, która stanowi ponad połowę miesięcznego wynagrodzenia, zostanie
opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Od początku br. wszystkie firmy na Litwie,
nie tylko przewoźnicy, mają obowiązek deklarowania wypłacanych diet, niepodlegających
opodatkowaniu. Dotychczas obowiązek deklarowania obejmował tylko diety opodatkowane podatkiem
dochodowym. Firmy także powinny deklarować wypłacane dla pracowników rekompensaty za
zwiększone wydatki, które również nie są opodatkowane. Takie rekompensaty są płacone pracownikom,
którzy wykonują pracę w trakcie podróży, na zewnątrz, praca jest związana z delegacjami. Inspekcja
podkreśla, że taki obowiązek jest konieczny w celu sprawdzenia, czy firmy nie ukrywają płaconych
wynagrodzeń. (Verslo žinios, 10.02.2016)
Opracowanie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Wilnie
na podstawie litewskiej prasy ekonomicznej
4