Monarchia Konstytucyjna i Pierwsza Demokracja Setek Tysięcy

Monarchia Konstytucyjna i
Pierwsza Demokracja Setek Tysięcy
Wolnych Obywateli we Wczesnej
Europie Nowożytnej
1493-1569
Parlament Dwuizbowy
Za panowania króla Jana Olbrachta (1459-1501), syna króla Kazimierza IV,
polski parlament stał się dwuizbowym (1493). W ten oto sposób, za sprawą
Sejmu Walnego, w roku 1493 polska monarchia konstytucyjna wkroczyła w
wiek dojrzałości. Sejm Walny obejmował trzy stany: króla, senat składający się z
biskupów i dygnitarzy, oraz izby niższej, czyli Izby Poselskiej, której
przewodniczył marszałek. Natomiast Senatowi przewodniczył król. Był to ważny
krok dla rodzimej formy przedstawicielstwa władzy, która miała przetrwać
trzysta lat bez przerwy.
Rok 1493 również zapoczątkował 160-letni okres pomyślnej działalności Sejmu.
W tym okresie ukuto powiedzenie:
Polska nie rządem stoi, ale cnotą, oznaczające, że
pomyślność Polski zależy od cnót jej obywateli.
Każdy poseł na Sejm był przedstawicielem swojego regionu i, w teorii, był
zobowiązany do blokowania za pomocą weta takich propozycji, które były w
sprzeczności z udzielonym mu mandatem. Jeżeli nie osiągnięto jednomyślności,
to sprawy mniejszej wagi były odkładane na później, natomiast sprawy pilne
były rozstrzygane na drodze perswazji lub konfederacji sejmu, w której
obowiązywała zasada większości.
W Rosji, Iwan Groźny umocnił swoją władzę, miażdżąc w 1476 r. niezależna
republikę kupiecką Nowogrodu i deportując w 1480 r. w góry Uralu 10 000 jej
mieszkańców. Był to okres dojrzewania moskiewskiej „inżynierii” politycznej i
początek 500-letniej tradycji budowy imperium opartego na przymusie,
deportacjach i despotyzmie.
Z czasem stanie się ona fundamentem rosyjskiego imperializmu, który okaże się
tak zgubnym dla Polski.
31