Euro i eurosystem

Euro i eurosystem
Euro informacje podstawowe
Europejska waluta jest owocem współpracy państw członkowskich od samego początku po dzień
dzisiejszy.
Euro – waluta w większości krajów Unii Europejskiej obowiązuje od 1 stycznia 2002 roku. Znakiem
graficznym euro jest grecka litera epsilon przecięta dwiema równoległymi liniami. Symbolizuje ona
korzenie cywilizacji europejskiej, próby zintegrowania kontynentu i zapewnienia stabilizacji wewnętrznej.
Niektórzy dopatrują się również w symbolu euro wyzwania dla dolara amerykańskiego, dla którego
charakterystyczną cechą są dwie pionowe linie.
Źródło: Graficzny symbol euro: http://pl.wikipedia.org/wiki/Euro#Znak_graficzny_euro z dn. 27. 02.
2008.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Historia powstania euro.
Euro to pieniądz emitowany przez Europejski Bank Centralny, który zastąpił w 12 państwach UGiW (Unia
Gospodarcza i Walutowa) bez Danii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. Euro jest, więc kolejnym etapem Unii
Gospodarczej i Walutowej, etapem integracji gospodarczej w ramach Wspólnoty Europejskiej,
realizowanym od 1 I 1999 roku.
W latach siedemdziesiątych XX wieku nie było jeszcze warunków do realizacji planu wspólnej waluty, ze
względu na głębokie zmiany w międzynarodowym systemie walutowym i kryzys gospodarczy wywołany
wielokrotnym zwiększeniem cen ropy. W 1979 rozpoczął działalność Europejski System Walutowy (ESW):
- ustanowiono jednostkę rozrachunkową o nazwie ECU (European Currency Unit, to pierwowzór Euro);
- utworzono jednakowy mechanizm kształtowania kursów walutowych;
- ustanowiono system kredytów zapewniających równowagę bilansów płatniczych, a tym samym
stabilność kursów walutowych.
Początkowo waluta ta była tylko międzybankową walutą rozliczeniową i nie znajdowała się w normalnym
obiegu.
Etapowy przebieg wprowadzania Euro
Od 1998 roku możemy wyróżnić trzy etapy w procesie wprowadzenia gotówkowej postaci euro:
- okres przygotowawczy (od 1 maja 1998 r. do 31 grudnia 1998 r.), w którym ustalono listę państw
zakwalifikowanych do strefy euro, określono nieodwołalne kursy wymiany, utworzono także Europejski
Bank Centralny;
- okres przejściowy (od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2001 r.) W tym czasie wprowadzono euro w
formie bezgotówkowej, ustalono także, że euro i waluty narodowe będą, w tym okresie, funkcjonować
równolegle. Działalność rozpoczęły EBC (Europejski Bank Centralny) i ESBC (Europejski System Banków
Centralnych);
- okres końcowy (od 1 stycznia 2002 r. Do 30 czerwca 2002 r.), w którym nastąpiło wycofanie z obiegu
monet i banknotów narodowych oraz wprowadzenie w ich miejsce monet i banknotów euro.
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 22:43
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Eurosystem – Bankowość centralna Unii Gospodarczej i Walutowej
Spełnienie kryteriów legislacyjnych i ekonomicznych przez państwa członkowskie Unii Europejskiej było
warunkiem koniecznym, ale nie wystarczającym, utworzenia i zapoczątkowania działalności przez Unię
Gospodarczą i Walutową. Istotne znaczenie miało również osiągnięcie odpowiedniego stanu
przygotowania infrastruktury instytucjonalno – organizacyjnej i funkcjonalno – systemowej,
zwłaszcza w odniesieniu do nowego ustroju pieniężnego, którego głównym podmiotem jest Europejski
System Banków Centralnych. W traktacie z Maastricht, z 7 lutego 1992 roku zostały określone
podstawowe zasady nowego ustroju monetarnego oraz struktura organizacyjna i cechy instytucjonalne
bankowości centralnej Unii Gospodarczej i Walutowej.
„Układ ustanawiał Europejski System Banków Centralnych (ESBC), składający się z Europejskiego
Banku Centralnego (ECB) oraz narodowych banków centralnych (NBC) państw członkowskich Unii
Europejskiej.”
-Europejski System Banków Centralnych – organizacja i funkcje, [w:] W. Baka, Bankowość
europejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 59.
Dzięki postanowieniom Traktatu z Maastricht Parlament Europejski uzyskał realną władzę w procesie
ustawodawczym Unii Europejskiej. Umożliwiła to nowa procedura legislacyjna oparta na
współdecydowaniu. Dzięki Traktatowi posłowie mogą kierować do Komisji wnioski o opracowanie nowego
prawa. Kadencje Komisji Europejskiej i Parlamentu zostały zsynchronizowane na mocy Traktatu.
Komisarze i posłowie wybierani są na pięć lat, pierwsi zaczynają kadencję pół roku wcześniej. W
kontekście regulacji karnoprawnych Traktat z Maastricht przyznał Parlamentowi prawo powoływania
tymczasowych komisji śledczych do zbadania wybranych spraw.
„Dzięki międzyinstytucjonalnej konferencji przygotowawczej - na której po raz pierwszy
obradowali razem przedstawiciele Parlamentu Europejskiego, rządów, Rady i parlamentów narodowych Parlament Europejski doprowadził do uznania obywatelstwa europejskiego, wprowadzenia procedury
współdecydowania, uzyskał prawo mianowania na pięcioletnią kadencję przewodniczącego Komisji i
uznania roli grup politycznych.”
-[Za:] Instytucje i inne organy Unii Europejskiej, [za:]
http://europa.eu/institutions/inst/parliament/index_pl.htm z dn. 27. 02. 2008.
W celu zapewnienia przejrzystości struktur unijnych w listopadzie 1998 roku Rada zarządzająca
Europejskiego Banku Centralnego wprowadziła nowe pojęcie – Eurosystem. W jego ramach
funkcjonują:
- Europejski Bank Centralny;
- Dwanaście narodowych banków centralnych państw będących członkami UgiW, zwanej również strefą
euro.
W państwach członkowskich UGiW dokonana została konwersja pieniędzy narodowych na jednolity
pieniądz europejski – euro, co stworzyło warunki do stosowania na ich obszarze, określonych w
traktacie, zasad tworzenia i realizacji jednolitej polityki pieniężnej.
--Za: B. Mucha – Leszko: Strefa euro. Wprowadzenie, funkcjonowanie, międzynarodowa rola euro,
Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007.
W pozostałych państwach, które nie przystąpiły do UGiW, nadal obowiązującym środkiem płatniczym jest
pieniądz narodowy, a polityka pieniężna prowadzona jest samodzielnie przez narodowe banki centralne,
w sposób niezależny od Europejskiego Banku Centralnego, aczkolwiek w zgodności z pryncypiami
określonymi w Traktacie z Maastricht, a dotyczącymi m. in. takich kwestii jak:
- uznanie stabilności cen za podstawowy cel polityki pieniężnej;
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 22:43
- przestrzeganie zakazu finansowania (kredytowania) wydatków publicznych w tym deficytu budżetu
państwa, przez bank centralny;
- zapewnienie odpowiedniego stopnia niezależności instytucjonalnej i funkcjonalnej banku centralnego od
innych organów państwa.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Cele i funkcje Eurosystemu
Zgodnie z Traktatem o Unii Europejskiej (TUE) podstawowym celem Europejskiego Systemu Banków
Centralnych (ESBC) jest osiągnięcie i utrzymanie stabilności cen. Równie adekwatne jest sformułowanie
stwierdzające, że celem ESBC jest utrzymanie stabilności pieniądza. Jest to pojęcie szersze,
zobowiązujące bank centralny nie tylko do utrzymania stabilności cen, lecz także stworzenia warunków
bezpieczeństwa i stabilności systemu bankowego oraz sprawnego przebiegu płatności i rozliczeń
pieniężnych.
Przed polityką pieniężną Unii stawiane są różnorakie zadania doprowadzenia do określonych stanów w
sferze makroenomicznej, na przykład omawianego już zapewnienia stabilności cen, zdynamizowania
wzrostu gospodarczego, umocnienia równowagi rynkowej.
Polityka pieniężna Eurosystemu w działaniu związana jest walutą z euro. Jest ona realizowana przez
Europejski Bank Centralny oraz w sposób zdecentralizowany przez narodowe banki centralne.
Dotychczasowe doświadczenie wykazały, że mechanizm ten sprawdza się w praktyce. Szacuje się, iż w
obrębie państw należących do UGiW dostęp do operacji pieniężnych Eurosystemu, związanych z realizacją
polityki monetarnej, ma kilkanaście tysięcy instytucji kredytowych (banków).
Banki krajów UE spoza obszaru euro (Dania, Szwecja, Wielka Brytania], Polska, Czechy, Węgry, Litwa,
Łotwa, Estonia, Słowacja, Malta, Cypr] oraz ostatnio włączone w struktury Bułgara i Rumunia) mogą w
ramach ESBC prowadzić własną politykę pieniężną, ale są wyłączone z procesu decyzyjnego. Ustanowiono
też system TARGET – system automatycznych przeliczeń walut narodowych na euro.
Funkcjonowanie systemu TARGET
Jednym z priorytetowych zadań Europejskiego Systemu Banków Centralnych było utworzenie systemu
płatności i rozliczeń, który umożliwiał dokonywanie operacji w ramach UGiW na zasadzie on – line,
czyli w trybie natychmiastowym. Funkcje tę spełnia system TARGET (Trans-European Automatem Real
Time Gross Settlement Express Transfer System – transeuropejski zautomatyzowany
błyskawiczny system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym).
System ten integruje krajowe systemy rozliczeń dużych transakcji i transferu płatności, funkcjonujące w
poszczególnych państwach UGiW.
Ocenia się, że funkcjonowanie systemu TARGET:
- zwiększa skuteczność polityki pieniężnej w strefie euro;
- wspomaga tworzenie jednolitego rynku pieniężnego;
- zapewnia bezpieczeństwo płatnościom wysokokwotowym;
- ułatwia wykonywanie płatności transgranicznych;
- wydatne skraca czas przetwarzania transakcji;
- przyczynia się do obniżenia kosztów transakcji.
W 2002 roku Rada zarządzająca Europejskim Bankiem Centralnym podjęła decyzję dotyczącą utworzenia
systemu TARGET 2, który jest systemem wieloplatformowym, opartym na następujących zasadach:
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 22:43
- harmonizacji szeroko zdefiniowanych usług podstawowych;
- jednolitej strukturze cenowej;
- efektywności kosztowej, zakładającej, że ceny usług Systemu TARGET 2 wyznaczone będą na podstawie
ceny występującej w najbardziej efektywnym systemie RTGS.
RTGS – Real Time Gross Settlement System, obsługujący płatności podmiotów – dłużnik,
wierzyciel, bank obsługujący dłużnika, bank obsługujący wierzyciela, izba rozliczeniowa, bank centralny.
Banknoty euro
Banknoty euro są drukowane pod bezpośrednią kontrolą Europejskiego Banku Centralnego (w 12 różnych
drukarniach) i mają jednolity wygląd we wszystkich krajach. Monety są produkowane przez mennice
poszczególnych krajów, mają jednakowy kształt, jednakowy materiał i jednakowy wygląd awersu.
Na awersach od 1 do 5 eurocentów przedstawiono Zachodnią Europę na mapie świata. Zaznaczono
wszystkie kraje, również te, które nie należą do Unii. Na pierwszej wersji awersach monet od 10 do 50
eurocentów przedstawiono 15 poszczególnych krajów członkowskich UE w pewnej odległości od siebie w
tym nie należących do strefy euro: Danii, Szwecji i Wielkiej Brytanii. Na pierwszej wersji awersach monet
o wartości 1 i 2 euro, kraje złączone są w jedną całość, co odzwierciedla dewizę Jedności w różnorodności.
Od 2007 roku wprowadzano nowe monety. Monety od 10 centów do 2 euro są z awersem
przedstawiającym bez granic większą część Europy, zachowując awersy monet od 1 do 5 eurocentów, na
których pod lupą widać, że nowe kraje członkowskie nie są częścią zaznaczonego obszaru.
Rewersy natomiast są inne w każdym z krajów, które decydują, jakie symbole są tam zamieszczone.
Koncepcja wspólnych i narodowych stron monet euro ma odzwierciedlać ideę integracji europejskiej (tj.
jednoczenie się z zachowaniem różnic narodowych), a ponadto zwiększyć stopień ich akceptacji przez
mieszkańców UE. Naturalnie, każda moneta euro - bez względu na stronę narodową - będzie prawnym
środkiem płatniczym w całej strefie euro, a nie tylko w państwie członkowskim, w którym została
wyemitowana.
Natomiast banknoty euro przedstawiają bramy i okna na stronie przedniej oraz mosty na stronie
odwrotnej. Wszystkie prezentują różne okresy w sztuce europejskiej. Pozostałe elementy wzoru
zawierają: symbol Unii Europejskiej, nazwę waluty w alfabecie łacińskim i greckim; inicjały Europejskiego
Banku Centralnego w językach urzędowych państw członkowskich, symbol © wskazujący na
zabezpieczenie praw autorskich oraz podpis prezesa Europejskiego Banku Centralnego.
Źródło: Komisja Europejska i kraje członkowskie UE, Europejski Bank Centralny, broszura nieodpłatna.
Dystrybucją banknotów i monet zajmują się poszczególne banki centralne krajów strefy euro pod ścisłą
kontrolą Europejskiego Banku Centralnego.
Euro w Polsce
Jak wynika z informacji podanych przez Ministerstwo Finansów (8 lutego 2006 roku) o tym, że Polska
miała być gotowa do wejścia do Strefy euro w 2009 r., co jednak przełożono do (co najmniej) 2012 r.
Przyjmując za obowiązujący zaktualizowany program konwergencji Polska nie spełni do 2008 roku
wyznaczonych kryteriów.
Zgodnie z decyzją Eurostatu o klasyfikowaniu środków przekazywanych do OFE poza sektorem instytucji
rządowych i samorządowych deficyt w 2008 roku przekroczy 3% i wyniesie 3,7% PKB.
Na mocy paragrafu 11 rozporządzenia ministra finansów z 4 września 2007 roku w sprawie ogólnych
zezwoleń dewizowych (Dz. U. 2007 nr 168, poz. 1178) również w Polsce można używać euro do rozliczeń,
w których jedną stroną jest konsument, czy odbiorca usług (na przykład w sklepie).
Po wygranych wyborach parlamentarnych w 2007 roku, Platforma Obywatelska zapowiedziała, że Polska
będzie starać się jak najszybciej spełnić kryteria spójności, aby wejść do strefy Euro już 2012 lub 2013
roku.
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 22:43
Wpływ wprowadzenia euro na gospodarki krajów, w których będzie obowiązywać wspólna waluta
europejska
Euro jest sukcesem integracji europejskiej. Stwarza warunki do poprawy efektywności gospodarowania w
ramach wspólnoty europejskiej oraz zwiększenia jej międzynarodowej konkurencyjności. Wskazuje się na
korzyści z tytułu stosowania waluty międzynarodowej zamiast wielu walut narodowych.
Korzyści dla członków UE po wprowadzeniu waluty euro
- spadek inflacji;
- stabilizacja kursów walutowych;
- zbieżność stóp procentowych;
- eliminacja ryzyka walutowego;
- zredukowanie kosztów związanych z wymianą walut;
- większa efektywność i płynność rynków finansowych;
- wyrównanie poziomu cen na terenie UWiG (Unia Gospodarcza i Walutowa);
- ułatwienia w podróżowaniu;
- ułatwienie przedsiębiorcom z terenów UWiG ekspansji na rynki krajów sąsiadujących.
Najistotniejszą korzyścią z utworzenia UGiW jest jej stabilizujące oddziaływanie na gospodarki krajów
członkowskich. Niezależność banków centralnych oraz uczestnictwo w Europejskim Systemie Walutowym
spowodowały, że jeszcze przed utworzeniem UGiW inflacja w krajach członkowskich Unii spadła do
niskiego poziomu, nastąpiła daleko posunięta zbieżność narodowych stóp procentowych oraz stabilizacja
kursów walutowych.
Wprowadzenie euro wyeliminowało ryzyko walutowe występujące w obrębie UGiW, tj. niepewność, co do
kształtowania się kursów między walutami narodowymi. Tym samym zredukowano koszty transakcyjne
wymiany tych walut oraz koszty arbitrażu walutowego, czyli operacji zabezpieczających przed ryzykiem
kursowym. Zapewniło to większą swobodę i dynamiką prowadzenia działalności gospodarczej, a
zwłaszcza handlu.
Euro przyczyniło się do powstania bardziej efektywnych i płynnych rynków finansowych oraz wpłynęło na
ich stopniową integrację. W rezultacie rynki te zaoferowały dużo większe możliwości inwestycyjne niż
rozczłonkowane rynki narodowe. Wzrosła konkurencja na poszczególnych rynkach kapitałowych, między
centrami finansowymi oraz między bankami i towarzystwami ubezpieczeniowymi. Przedsiębiorstwa
zmieniły strukturę pozyskiwania funduszy na swą działalność i rozwój - coraz częściej zaczęły sięgać po
tańsze, niż kredyty bankowe, instrumenty rynku kapitałowego.
Jednym z najistotniejszych zadań, jakie stawiano przed unią walutową i wprowadzeniem euro, było
wyrównanie poziomu cen na terenie UGiW. Było ono niezbędne dla ostatecznego ukształtowania się
jednolitego rynku europejskiego oraz wzrostu konkurencji. Duże różnice między cenami tych samych
produktów oznaczały rynkową nieefektywność, gdyż zmuszały konsumentów do straty czasu i energii na
poszukiwanie miejsc, gdzie produkty są tańsze. Z chwilą pojawienia się euro w formie gotówkowej, dużo
łatwiej można podróżować po krajach unii walutowej - odpadła potrzeba wymiany jednej waluty
narodowej na inną.
Dla przedsiębiorstw z obszaru UGiW wprowadzenie euro oznacza łatwiejszą ekspansję na rynki krajów
sąsiadujących, gdyż zniknęły kłopoty z posługiwaniem się różnymi walutami narodowymi.
Korzyścią samą w sobie jest przynależność do ugrupowania o tak wielkim potencjale gospodarczym jak
UGiW, która poza USA i Japonią zaliczana jest do największych potęg gospodarczych świata.
http://www.wos.org.pl
Kreator PDF
Utworzono 8 March, 2017, 22:43