Dokument 164 - Centralne Archiwum Wojskowe

Przygotowania obronne państwa 1935–1939
Administracja w przygotowaniach opl i rozproszenia miast
164
1938, 24 marca, Protokół posiedzenia Komisji dla spraw opl i bezpieczeństwa
przeciwpożarowego Zamku Królewskiego w Warszawie
Obecni:
Przedstawiciele Kancelarii Cywilnej Prezydenta Rzeczypospolitej:
1. p. dr Laskownicki Zbigniew – przewodniczący Komisji
2. p. Kupść Bronisław
3. p. Fedorowicz Henryk
4. p. Osikowski Eugeniusz – sekretarz Komisji
Przedstawiciele Gabinetu Wojskowego Prezydenta Rzeczypospolitej:
5. p. mjr Gębalski Wiktor261
6. p. mjr Czarnecki Stefan262
7. p. mjr Roszkowski Zygmunt
8. p. kpt. Huber Jan263
Przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrznych:
9. p. inż. Reda Jan
10. p. inż. Soroka Mikołaj
Przedstawiciele Komisariatu Rządu na m.st. Warszawę:
11. p. mjr dr Piekałkiewicz Stanisław
12. p. inż. Puzdrakiewicz Kazimierz
13. p. Rudzki Tadeusz
Przedstawiciele Kierownictwa Robót w Gmachach Reprezentacyjnych:
14. p. inż. Łukasik Jan
Przedstawiciele Związku Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej:
15. p. Milewski Józef – Naczelny Inspektor
Przedstawiciele Straży Ogniowej m.st. Warszawy:
16. p. kpt. Lgocki Jerzy
Przedstawiciele Zarządu Głównego LOPP:
17. p. inż. Piotrowski Zdzisław
Przedstawiciele Stowarzyszenia Elektryków Polskich:
18. p. inż. Kobosko Edward
Porządek dzienny:
1. Zagajenie.
2. Odczytanie protokołu poprzedniego posiedzenia.
261 Z Oddziału Zamkowego Prezydenta RP.
262 Dowódca kolumny samochodowej Oddziału Zamkowego Prezydenta RP.
263 Dowódca plutonu zamkowego żandarmerii.
390
Dokumenty: 1938, 24 marca
3. Sprawozdania przewodniczących Podkomisji z prac
a) Podkomisji technicznej
b) Podkomisji przeciwpożarowej
c) Podkomisji organizacyjnej
4. Wolne wnioski.
Przewodniczący p. dr Laskownicki Zbigniew zagaja posiedzenie, udzielając następnie
głosu sekretarzowi p. Osikowskiemu Eugeniuszowi, który odczytuje protokół posiedzenia
Komisji w dniu 13 października 1937 r. Protokół przyjęto bez zmian.
Z kolei Przewodniczący udziela głosu inż. Redzie Janowi, przewodniczącemu Podkomisji
technicznej, który referuje rezultaty prac Podkomisji.
Prace Podkomisji technicznej zmierzały do zaprojektowania rozwiązań techniczno-budowlanych zagadnienia opl biernej Zamku Królewskiego w Warszawie, ujętych pod kątem
samowystarczalności. Prace te szły w dwu zasadniczych kierunkach, a mianowicie: z jednej
strony w kierunku zabezpieczenia na wypadek zagrożenia lotniczego mieszkańców Zamku
Królewskiego, a w szczególności osoby Pana Prezydenta Rzeczypospolitej i Jego najbliższego
otoczenia, z drugiej w kierunku zabezpieczenia samego obiektu, przedstawiającego wyjątkową wartość architektoniczną oraz zawierającego bezcenne działa sztuki (w części unieruchomione np. plafony, freski).
Zabezpieczenie zbiorowe (niezależne od indywidualnego) mieszkańców Zamku Królews­
kiego będzie w dziedzinie techniczno-budowlanej polegało na:
a) przygotowaniu odpowiednich pomieszczeń ochronnych (schronów, pomieszczeń
uszczelnionych oraz pomieszczeń – baz dla służb opl) celem zabezpieczenia przed gazami,
spadającym gruzem, a wypadku szczególnym przed bombami burzącymi najwyższego kalibru (schron specjalny),
b) zaopatrzeniu Zamku Królewskiego w niezależne źródło prądu elektrycznego, jako
źródła światła, ciepła i energii napędowej,
c) zaopatrzeniu Zamku Królewskiego w niezależne źródło wody na wypadek zagrożenia
lotniczego, a w czasie pokoju na cele konsumpcyjne (studnia artezyjska).
Zabezpieczenie samego obiektu będzie polegało na przeciwpożarowym uodpornieniu
elementów konstrukcyjnych budowli oraz zaopatrzeniu Zamku Królewskiego w wodę na
cele pożarnicze.
Podkomisja, projektując pomieszczenia ochronne, przyjęła jako maksymalną ilość miesz­
kańców Zamku Królewskiego (licząc się z częściową ewakuacją) 500 osób. Wychodząc z tego
założenia Podkomisja projektuje na terenie Zamku Królewskiego:
7 schronów niewentylowanych
– kategorii I
1 schron wentylowany
– kategorii II
1 schron specjalny
– kategorii IV
Referent wyjaśnia, iż schrony I kategorii posiadają stropy obliczone na obciążenie użytkowe od 1500 kg/m² do 2500 kg/m², tj. na gruz budynku w zależności od ilości kondygnacji, przy czym nie posiadają wentylacji, mając objętość równą ilości osób pomnożonej przez
3 m³, schrony II kategorii posiadają stropy jak kategoria I oraz wentylację, schrony III kategorii posiadają stropy przeciw bombom 50–60 kg oraz wentylację, schrony IV kategorii
o specjalnym przeznaczeniu ze stropami przeciw bombom najcięższym (zał. nr 3).
391
Przygotowania obronne państwa 1935–1939
Podkomisja projektuje następujące usytuowanie schronów (plan sytuacyjny w załączeniu – zał. nr 1)264.
1. schron specjalny (kat. IV) przy Arkadach Kubickiego (skarpa)
2. schron kategorii II przy pierwszym dziedzińcu zamkowym
3. schron kategorii I przy drugim dziedzińcu zamkowym
4. schron kategorii I przy Pałacu pod Blachą z wejściem od strony Wisły
5. schron kategorii I przy Pałacu pod Blachą z wejściem od strony Zjazdu
7265. schron kategorii I przy pomieszczeniach kolumny samochodowej (na dolnym terenie)
6266. schron kategorii I w budynku za arkadami
8. schron kategorii I przy ul. Bugaj 6
9. schron kategorii I przy ul. Bugaj 14
(zał. nr 3, nr 4, nr 5)
Schematy projektowanych schronów były następujące:
1. schron specjalny, tj. kat. IV (zał. nr 3)
a) hydrofor i agregat z obsługą
16 m²
b) komenda Zamku (3–4 ludzi)
12 m²
c) telefon i telegraf
16 m²
d) dwa pokoje Pana Prezydenta po 20 m²
40 m²
e) adiutantura Pana Prezydenta
12 m²
f) przedsionek gazoszczelny z własnym
punktem odkażalnym
16 m²
g) pokoje zapasowe
16 m²
razem około 128 m²
2. schrony kategorii I i II:
a) przedsionek przeciwgazowy
b) komenda schronu
c) prysznic i szafa na ubranie skażone
d) sala schronowa
e) wyjście zapasowe
Schrony wyposażone są w klozety suche, z wyjątkiem schronu specjalnego, który posiada klozety spłukiwane wodą (zał. nr 7).
Podkomisja projektuje następujące usytuowanie pomieszczeń dla dwu baz służb rat. san.
i 2 baz służb ppożarowych (zał. nr 6):
a) przy schronie specjalnym I punkt rat. san.
b) przy schronie nr 2 (pierwszy dziedziniec) II punkt rat. san.
c) przy schronie nr 2 (pierwsza baza służby ppożarowej)
d) teren Kompanii Zamkowej druga baza służby ppożarowej rekrutującej się z żołnierzy kompanii zamkowej.
264 Plan sytuacyjny został zamieszczony na końcu wydawnictwa. Pozostałe załączniki nie zachowały się.
265 W oryginale punkt 6 poprawiony na 7.
266 W oryginale punkt 7 poprawiony na 6.
392
Dokumenty: 1938, 24 marca
Podkomisja projektuje jako niezależne źródło prądu elektrycznego własną siłownię
o mocy 80 kw/h (zał. nr 8 i 9). Siłownia dostarczałaby prądu na cele oświetlenia, ogrzewania
i napędu (pompy).
Jako niezależne źródło wody projektuje się studnie artezyjską o wydajności około 60 m³
na godz. (zał. nr 7, 8, 9).
Studnia dostarczałaby wodę na cele konsumpcyjne do wszystkich schronów, na potrzeby
punktów rat.-san. oraz na cele przeciwpożarowe do zbiorników zaprojektowanych na górnym terenie. Studnię można by użytkować w warunkach pokojowych, co przy znacznym
stosunkowo zużyciu wody na Zamku Królewskim spowodowałoby szybką amortyzację kosztu jej budowy. Referent wyjaśnia, iż obowiązujące przepisy prawne nie przewidują w odniesieniu do budynków państwowych obowiązku korzystania z wody miejskich wodociągów.
Przechodząc do zagadnienia bezpieczeństwa przeciwpożarowego Zamku Królewskiego
referent stwierdza, iż w ¾ głównego korpusu zostały wykonane żelazobetonowe ostatnie
stropy o grubości płyty 6 cm (zał. nr 2) oraz przebudowano konstrukcję dachu (wiązania
i częściowo pokrycia).
Podkomisja techniczna, uwzględniając istniejący stan rzeczy, projektuje:
a) dachy drewniane jeszcze nieprzerobione zastąpić żelbetowymi o grubości płyty 8 cm
(zał. nr 2),
b) przebudowane więźby dachowe drewniane z uwagi na nieopłacalność impregnacji przeciwpożarowej (zał. nr 3) przerobić na żelbetowe względnie pozostawić bez żadnych adaptacji,
c) stropy żelbetowe ocieplić lekkim betonem o grubości równoważnej ciężarowi obecnej
izolacji oraz zaizolować dwoma warstwami papy bitumicznej (zał. nr 2),
d) w Pałacu pod Blachą w korpusie głównym skasować podwójny strop i zastąpić go
jednym żelbetowym (zał. nr 2),
e) obetonować żelazną konstrukcję wieszarową nad salą Assemblową oraz odpowiednio
wzmocnić strop klejna (zał. nr 2).
Poza tym Podkomisja techniczna w porozumieniu z Podkomisją przeciwpożarową
projektuje budowę trzech zbiorników na górnych terenach o pojemności 250 m³, 250 m³
i 500 m³ oraz studnię kopaną na dolnych terenach, połączoną rurociągiem z Wisłą o pojemności około 500 m³ (zał. nr 10).
Preliminarz kosztów realizacji przedstawia się następująco:
–– Schrony (zał. nr 10)
1) Schron specjalny
zł 300 000
2) punkt rat.-san. przy schronie specjalnym
zł 50 000
3) schron nr 2 (na 60 osób po 150 zł/os.)
zł
9 000
4) schron nr 3 zł 15 000
5) punkt rat.-san. przy schronie nr 3
zł 25 000
6) schron nr 4 (50 osób po 150 zł/os.)
zł
7 500
7) schron nr 5 (20 osób po 100 zł/os.)
zł
2 000
8) schron nr 6 (50 osób po 150 zł/os.)
zł
7 500
9) schron nr 8 (100 osób po 150 zł/os.)
zł 15 000
razem zł 431 000
–– Instalacja bitumiczna, strychowa wraz z izolacją termiczną i częściową
impregnacją drzewa (przy izolacji 5.700 m² à zł 12 – zał. 10)
zł 68 400
393
Przygotowania obronne państwa 1935–1939
–– Strop ogniotrwały nad częścią sypialni Pana Prezydenta
(kredyt w ogólnym budżecie budowlanym – zał. 10)
zł
2 000
–– Strop ogniotrwały nad częścią Pałacu pod „Blachą”
(470 m² à zł 30 – zał. 10)
zł 14 200
–– Obetonowanie konstrukcji wieszarowej żelaznej
nad salą Assemblową (360 m² à zł 20 – zał. 10)
zł
7 200
–– Instalacje elektryczne (własna siłownia)
zł 100 000
–– Studnia artezyjska i instalacje wodociągowo-kanalizacyjne (zał. 7 i 8)
1) studnia artezyjska wraz z odżelaziaczem (bez połączenia z punktami
granicznymi sieci), suche klozety schronowe oraz klozety spłukiwane
w schronie specjalnym
zł 120 000
2) przedłużenie rur i doprowadzenie wody do schronów
wraz z instalacją zlewików
zł
3 000
3) instalacje w punktach rat.-san. zł 18 000
–– Budowa zbiorników (licząc dla zbiorników krytych po 100 zł za m³,
studni kopanej – otwartej po 80 zł za 1 m³ – zał. 10) zł 14 000
Ogółem zł 775 800
Po wysłuchaniu sprawozdania inż. Redy Jana podjęto dyskusję.
Mjr Roszkowski podkreśla konieczność budowy pomieszczenia ochronnego (schronu)
dla 120 żołnierzy Kompanii Zamkowej stwierdzając, że Podkomisja techniczna nie przedstawiła żadnego w tym kierunku projektu.
Inż. Łukasik wyjaśnia, iż budowa schronu w obecnym budynku koszarowym Kompanii
Zamkowej jest technicznie niewykonalna, schron dla Kompanii Zamkowej można by natomiast wybudować w najbliższym sąsiedztwie np. projektowanym pomieszczeniu dla Kolum­
ny Samochodowej względnie przy punkcie rat.-san. obok schronu nr 1.
Inż. Reda uważa rozbudowę punktu rat.-san. przy schronie nr 1 za niepożądaną, proponując jako zabezpieczenie dla żołnierzy Kompanii Zamkowej rowy strzeleckie.
Mjr Gębalski zajmuje w stosunku do koncepcji rowów strzeleckich stanowisko negatywne, podkreślając trudności terenowe.
Na wniosek dr. Laskownickiego postanowiono sprawę schronu dla Kompanii Zamkowej
przekazać do rozwiązania Podkomisji technicznej, która uprzednio dokona przy współudziale przedstawicieli Gabinetu Wojskowego wizji lokalnej.
Kpt. Huber Jan podnosi sprawę pomieszczenia ochronnego dla Zamkowego Szwadronu
Żandarmerii, zaznaczając, iż pomieszczenie to winno być obliczone na 40 ludzi.
Inż. Łukasik wyjaśnia, iż pomieszczenie ochronne dla Szwadronu Żandarmerii Podkomi­
sja techniczna przewidziała we wspólnym schronie głównego korpusu Zamku, w schronie
tym będzie można wydzielić odpowiednią ubikację dla Żandarmerii.
Z kolei inż. Łukasik wyjaśnia, iż impregnacja drewnianych konstrukcji poddaszy kalkuluje się niewspółmiernie wysoko, zdaniem inż. Łukasika ekonomiczniej byłoby wyposażyć
należycie poddasza w prewencyjne środki przeciwpożarowe (gaśnice, hydranty wewn., samoczynne środki alarmu itp.).
Inż. Reda, solidaryzując się ze stanowiskiem inż. Łukasika, zgłasza wniosek pozostawienia na razie poddaszy bez adaptacji w kierunku przeciwpożarowym.
394
Dokumenty: 1938, 24 marca
Wniosek przyjęto.
Przewodniczący udziela następnie głosu Naczelnemu Inspektorowi Związku Straży
Pożarnych RP Józefowi Milewskiemu, który referuje rezultaty prac Podkomisji przeciwpożarowej.
Przedmiotem prac Podkomisji przeciwpożarowej były przy uwzględnieniu postulatów
opl 4 zasadnicze zagadnienia a mianowicie:
1) zagadnienie prewencji pożaru
2) zagadnienie zaopatrzenia w sprzęt przeciwpożarowy
3) zagadnienie niezależnego źródła wody na cele przeciwpożarowe
4) zagadnienie szkolenia personelu.
I. Podkomisja po przeprowadzeniu szczegółowych oględzin Zamku Królewskiego zgłosiła następujące zasadnicze wnioski:
a) natychmiastowego zlikwidowania ze względów bezpieczeństwa przeciwpożarowego
istniejących pomieszczeń garażowych (zał. 13). Odpis protokołu oględzin tych pomieszczeń
wraz z projektem tymczasowej instrukcji dla personelu (zał. 13) został niezwłocznie przesłany do Kancelarii Cywilnej i Gabinetu Wojskowego z prośbą o jak najszybsze spowodowanie
likwidacji pomieszczeń oraz wydania odpowiednich zarządzeń dla personelu garaży (zał. 13),
b) zakończenia w możliwie najkrótszym czasie robót murarskich i izolacyjnych
w Bibliotece Królewskiej (zał. 14), wyłączenia na czas trwającej przebudowy prądu elektrycznego, usunięcia drewnianych przepierzeń, rusztowań i skrzyń z mieniem prywatnym,
przedstawiających materiał łatwopalny oraz zaopatrzenia Biblioteki w odpowiedni sprzęt
przeciwpożarowy,
c) uporządkowania poddaszy (zał. 15) w sensie usunięcia wszelkich materiałów łatwopalnych (drewnianych przepierzeń, skrzyń itp.), a w szczególności usunięcia warsztatu tapicerskiego, centrali telefonicznej oraz lokalu mieszkalnego (w wieży Zegarowej),
d) należytej rozbudowy murów ogniowych, a w szczególności wybudowania muru
ogniowego przy facjacie nad bramą Grodzką i przy sali Assemblowej od strony Kaplicy
Saskiej (zał. 15),
e) zamiany drewnianego stropu nad częścią apartamentów Pana Prezydenta na ogniotrwały,
f) wybudowanie ogniotrwałych schodów na wieżę zegarową (zał. 15) oraz klatki schodowej na strych w narożniku południowo-zachodnim,
g) zaopatrzenia wejść na strychy i przejść w murach ogniowych w szczelne ogniotrwałe,
automatycznie zamykane drzwi, zabezpieczenia przewodów elektrycznych na poddaszach
rurkami stalo-pancernymi, zaizolowania przewodów centralnego ogrzewania i wentylacji
materiałem ognioodpornym, uognioodpornienia świetlika z apartamentów Pana Prezydenta
(zał. 15).
II. Podkomisja w czasie przeprowadzonych oględzin apartamentów Pana Prezydenta
i pokoi królewskich stwierdziła niedostateczny stan ilościowy i jakościowy gaśnic.
Ilościowy stan gaśnic należałoby zdaniem Podkomisji podnieść do 100 sztuk (stan obecny około 50 sztuk).
Typy gaśnic (śniegowe, pianowe, płynowe) winny być uzależnione od przeznaczenia.
395
Przygotowania obronne państwa 1935–1939
Ogólny koszt uzupełniającego zakupu sprzętu przeciwpożarowego
40 000 zł, a mianowicie:
− zakup gaśnic − zakup dwóch motopomp
− zakup 600 mb węża − zakup umundurowania i uzbrojenia służby przeciwpożarowej − zakup drobnego sprzętu wyniesie około
około 6 000
około10 000
około 5 400
około12 000
około 7 000
III. Źródła wody na cele przeciwpożarowe zostały omówione w ramach sprawozdania
inż. Redy, referent ogranicza się do podkreślenia, iż pojemność zaprojektowanych basenów
wynosić winna 1500 m³.
IV. Przeszkoleniu ogólnemu (znajomość użycia gaśnicy, zachowania się w czasie pożaru itp.) należałoby poddać cały personel zamkowy, natomiast służbę przeciwpożarową (cele
opl) należałoby poddać przeszkoleniu specjalnemu.
Podkomisja zaprojektowała organizację służby przeciwpożarowej dla celów opl (rozmieszczenie i wielkość posterunków oraz rezerwy – zał. 16).
Z kolei referent omawia konieczność umożliwienia Straży Pożarnej należytego dostępu
w czasie akcji, podkreślając iż miejsca do których utrudniony jest dojazd drabin mechanicznych (górne tarasy) należałoby ustawić stałe drabiny pomocnicze. Referent wyraża opinię, iż
zewnętrzne instalacje przeciwpożarowe (drabiny, galeryjki wzdłuż dachu, ławy kominiarskie
itp.) można pogodzić z postulatami estetyki Zamku Królewskiego (zał. 17).
Na zakończenie referent podkreśla, iż w ramach prac Podkomisji został opracowany
plan obrony przeciwpożarowej Zamku Królewskiego, uwzględniający współudział wojska
i personelu cywilnego w akcji ratunkowej (zał. 18).
W wyniku przeprowadzonej nad sprawozdaniem Naczelnego Inspektora Milewskiego
dyskusji postanowiono na wniosek inż. Redy wybudować na dolnych terenach na cele przeciwpożarowe studnię kopaną (kręgi) połączoną rurociągiem z Wisłą oraz utrzymać na wniosek inż. Łukasika trzy istniejące mury ogniowe niewyciągane.
Przewodniczący zarządza 10-minutową przerwę.
Po przerwie przewodniczący udziela głosu p. Rudzkiemu Tadeuszowi, który referuje rezultaty prac Podkomisji organizacyjnej.
Podkomisja organizacyjna odbyła 11 posiedzeń w tym cztery przy udziale przedstawicieli Podkomisji technicznej i przeciwpożarowej oraz Dowódcy Kompanii Zamkowej
i Zamkowego Szwadronu Żandarmerii.
Prace Podkomisji miały na celu zaprojektowanie zorganizowania i wyposażenia służb
opl pod kątem pełnej – osiągalnej praktycznie samowystarczalności obiektu.
Rezultaty prac Podkomisji, sformułowane w ramach schematu opracowanego przez
Wydział Wojskowy Komisariatu Rządu na m.st. Warszawę, stanowią tzw. Elaborat opl Zamku
Królewskiego w Warszawie.
Elaborat składa się z 3 zasadniczych działów, a mianowicie:
–– działu I, obejmującego obowiązujące w dziedzinie organizacji opl przepisy prawne
(akty ustawodawcze, rozporządzenia wykonawcze, dodatkowe zarządzenia itp.)
–– działu II, obejmującego zamierzenia w formie planów organizacji opl Zamku Król.
396
Dokumenty: 1938, 24 marca
–– działu III, obejmującego dane definitywnie zrealizowanych zamierzeń oraz całokształt
materiałów, umożliwiających komendantowi opl Zamku Królewskiego natychmiastowe uruchomienie całego aparatu obrony (dzienniku czynności, instrukcje, pouczenia,
spisy personalne itp.).
Referent przechodzi z kolei do szczegółowego omówienia działu II elaboratu.
Dział II obejmuje plany organizacyjne następujących fragmentów obrony opl Zamku
Królewskiego:
1. plan podziału personelu,
2. plan obsady personalnej organów opl biernej oraz przeszkolenia personelu,
3. plan alarmowania,
4. plan oświetlenia i gaszenia świateł,
5. plan zaopatrzenia materiałowego służby przeciwpożarowej oraz zabezpieczenia
wodnego obiektu,
6. plan zaopatrzenia materiałowego komendy opl oraz pozostałych służb,
7. plan organizacji łączności,
8. plan przysposobienia pomieszczeń do opl,
oraz 9. terminarz realizacji zamierzeń w opl obiektu.
Zagadnienie zaopatrzenia wodnego (pkt 5) oraz przysposobienia pomieszczeń do opl
(punkt 8) były przedmiotem prac Podkomisji technicznej i przeciwpożarowej i zostały omówione w sprawozdaniach poprzednich. Referent ogranicza się do omówienia pozostałych
fragmentów opl (zawartych w II dziale elaboratu opl Zamku Królewskiego).
Referent zaznacza, iż przy opracowaniu działu II nie uwzględniono ewentualnej ewakuacji oraz pominięto, zgodnie z ogólnie przyjętą zasadą organizacji opl na terenie miasta,
służbę dozorowania dawniej tzw. służbę obserwacyjno-meldunkową. Ze względu jednak na
specyficzny charakter Zamku Królewskiego i jego usytuowanie uruchomienie punktu obserwacyjno-meldunkowego znajduje uzasadnienie (wieże).
Opracowany przez Podkomisje organizacyjną projekt organizacji został ujęty pod kątem wydanych w tej dziedzinie dyrektyw Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz schematów i instrukcji
Wydziału Wojskowego Komisariatu Rządu na m.st. Warszawę na podstawie rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1937 r. (Dz.U. RP nr 10, poz. 73) do ustawy ramowej
z dnia 15 marca 1934 r. o obronie przeciwlotniczej i przeciwgazowej (Dz.U. RP nr 80, poz. 742).
Referent zgłasza na zakończenie do decyzji Komisji następujące zagadnienia:
a) obsady personalnej komendy opl obiektu,
b) obsady personalnej służb opl obiektu,
c) zakupu sprzętu obrony indywidualnej.
W wyniku przeprowadzonych dyskusji postanowiono:
a) nie przesądzać obsady personalnej komendy opl obiektu, licząc się z możliwością
przejęcia opl Zamku Królewskiego przez władze wojskowe,
b) powołać do służb opl (zwłaszcza służb rat.-san.) kobiety oraz reklamować niezbędny
dla celów opl obiektu personel męski.
c) przeprowadzić odpowiednio wśród personelu zamkowego propagandę zakupu sprzętu obrony indywidualnej (maski).
W związku z zagadnieniem obsady komendy oraz skali rozbudowy służb opl obiektu
(zwłaszcza służby bezpieczeństwa) wyłoniła się kwestia miejsca pobytu Pana Prezydenta
397
Przygotowania obronne państwa 1935–1939
Rzeczypospolitej w czasie zagrożenia lotniczego. Przewodniczący Komisji dr Laskownicki
oświadczył, iż w sprawie tej zwróci się do Szefów Kancelarii Cywilnej i Gabinetu Wojskowego
Prezydenta Rzeczypospolitej.
Po wyczerpaniu dyskusji nad sprawozdaniami przewodniczący posiedzenia przechodzi
do ostatniego punktu porządku dziennego, tj. do wolnych wniosków.
Zabiera głos p. Fedorowicz Henryk, zarządca Łazienek Królewskich w sprawie przepracowania przez Komisję opl Łazienek Królewskich, podkreślając, iż Łazienki ze względu na sąsiedztwo obiektów o wybitnie strategicznym charakterze (np. koszary) będą poważnie zagrożone.
Dr Laskownicki solidaryzuje się w zupełności ze stanowiskiem p. Fedorowicza i zgłasza
wniosek, powołując się na uchwałę powziętą na posiedzeniu Komisji w dniu 13 października
ub. roku, przepracowania zagadnienia opl Łazienek Królewskich.
Inż. Reda sprzeciwia się budowie schronu w Łazienkach Królewskich oraz wszelkim
adaptacjom ujętym pod kątem opl, twierdząc, iż Łazienki są idealnie zamaskowane i nie
przedstawiają obiektu zainteresowania dla nieprzyjaciela.
Naczelnik Milewski uważa za wskazane dokonanie adaptacji dla celów bezpieczeństwa
przeciwpożarowego w Pomarańczarni i w Pałacu na Wodzie, gdzie należałoby wprowadzić
centralne ogrzewanie.
Inż. Łukasik popiera stanowisko nacz. Milewskiego dodając, iż w Pałacu na Wodzie należałoby wprowadzić także strop ognioodporny. Inż. Piotrowski sprzeciwia się kosztowniejszym inwestycjom na terenie Łazienek Królewskich dla celów opl, uważając za wystarczające
przygotowanie pomieszczeń uszczelnionych.
Dr Laskownicki, nawiązując do przeprowadzonej dyskusji zgłasza wniosek utrzymania
Komisji w jej dotychczasowym stanie personalnym i organizacyjnym, celem przepracowania
opl pozostałych rezydencji Prezydenta Rzeczypospolitej, z tym jednak, iż Łazienki i Spała
będą potraktowane w sposób identyczny do Zamku Królewskiego w Warszawie, natomiast
Poznań, Kraków i Wisła będą opracowywały opl przy współudziale kompetentnych władz
lokalnych korzystając z ogólnych dyrektyw i instrukcji Komisji.
Wniosek został przyjęty.
Na tym protokół zakończono.
Oryginał, maszynopis; CAW, GISZ, sygn. I.302.4.2023
165
1938, 21 czerwca. Pismo dyrektora Biura Wojskowego Ministra Spraw Wewnętrznych
mjr. Antoniego Wyszyńskiego, L.1879/Tjn.wojsk., do Inspektora Obrony Powietrznej Państwa
gen. bryg. Józefa Zająca w sprawie przygotowań w zakresie opl realizowanych na szczeblu
władz administracji ogólnej oraz samorządowej
Melduję Panu Generałowi, że zakres prac na odcinku przygotowania obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej miast oraz samoobrony, zlecony przez Pana Generała do wykonania
w br. wymaga reorganizacji komórek opl w niektórych wojewódzkich i powiatowych władzach administracji ogólnej oraz zwiększenia personelu przeznaczonego do tych prac.
398