ORGANIZACJA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W POLSCE
Transkrypt
ORGANIZACJA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W POLSCE
ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W GDYNI ... Krzysztof Grzelec − Gł. Specjalista d/s Marketingu w Zarządzie Komunikacji Miejskiej w Gdyni Olgierd Wyszomirski − Dyrektor Zarządu Komunikacji Miejskiej w Gdyni ORGANIZACJA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W POLSCE ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W GDYNI W LATACH 2004-2013 34 Z integrowany Program Operacyjny Roz woju Regionalnego jest jednym z sied miu programów operacyjnych, które posłużą do realizacji Narodowego Planu Roz− woju. Celem ZPORR jest tworzenie warun− ków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długo− falowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i te− rytorialnej oraz integracji z Unią Europejską. W zakresie transportu publicznego celem ZPORR jest między innymi: Â udostępnienie nowych i zwiększenie atrakcyjności istniejących terenów in− westycyjnych, Â wzmocnienie w zakresie rozwoju za− sobów ludzkich i polityki społecznej po− przez poprawę mobilności warunków podróżowania oraz stworzenie nowych możliwości w zakresie zatrudnienia, Â polepszenie jakości funkcjonowania transportu publicznego, Â poprawa bezpieczeństwa ruchu, Â zmniejszenie zanieczyszczeń spowo− dowanych ruchem drogowym, Â poprawa estetyki krajobrazu, Warunkiem uznania danego programu za zintegrowany jest powiązanie ze sobą co naj− mniej dwóch środków transportu publicznego. Na podstawie wymaganych założeń dla ZPORR, Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni opracował Zintegrowany Plan Roz− woju Transportu Publicznego w Gdyni w latach 2004−2013. W części opisowej planu przedstawiono sy− tuację społeczno−gospodarczą Gdyni, jako punkt wyjściowy do rozważań na temat roli transportu publicznego w obsłudze miasta. Scharakteryzowano, istotne z punktu widzenia podziału zadań przewozowych w mieście, pod− systemy transportu publicznego: komunikację komunalną organizowaną przez Zarząd Komu− nikacji Miejskiej w Gdyni i PKP Szybką Kolej Miejską w Trójmieście. Ponadto zaprezentowa− no podstawowe parametry określające wpływ transportu na środowisko naturalne. Jednym z warunków akceptacji Planu Roz− woju Transportu Publicznego jest jego spój− ność z podstawowymi dokumentami i opra− cowaniami dotyczącymi kierunków rozwoju przestrzennego, gospodarczego, społeczne− go, kulturowego i ekologicznego miasta. W tym zakresie Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Gdyni w latach 2004−2013 jako determinanty kierunków roz− woju przyjął: Â Strategię Rozwoju Województwa Po− morskiego, Â Uchwałę Rady Miasta Gdyni z 2003 r. w sprawie przyjęcia aktualizacji Stra− tegii Rozwoju Gdyni, Â Uchwałę Rady Miasta Gdyni z 1998 r. o polityce transportowej, Â Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Gdyni, Â wyniki badań preferencji i zachowań komunikacyjnych mieszkańców Gdy− ni w 2002 r. Do determinant szczegółowych w naj− większym stopniu oddziałujących na kierun− ki rozwoju transportu publicznego w Gdyni zaliczono: Â tworzenie systemu transportowego równoważącego rolę kolei, transportu drogowego i wodnego, Â stworzenie zintegrowanego systemu transportu miejskiego, łącznie z szybką koleją miejską, a w szczególności ujed− Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 76 ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W GDYNI ... Â Â Â Â Â Â Â Â Â Analiza SWOT transportu publicznego w Gdyni wykazała przewagę silnych stron i szans komunikacji komunalnej i równowa− żenie się silnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń w odniesieniu do Szybkiej Kolei Miejskiej. Delimitacja obszaru realizacji planu zosta− ła oparta na trzech założeniach: Â Gdynia jako samodzielna jednostka samorządu terytorialnego ma bezpo− średni wpływ na kształt transportu pu− blicznego jedynie w swoich granicach administracyjnych, Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 76 Â obszar działania lokalnego transportu publicznego w Gdyni obejmuje także funkcjonalnie z nią powiązane obsza− ry, znajdujące się w granicach admini− stracyjnych gmin ościennych, Â transport publiczny w Gdyni stanowi element składowy zintegrowanego w przyszłości transportu publicznego aglomeracji gdańskiej. Na podstawie tak przyjętych założeń, uwzględniając kierunki ekspansji przestrzen− nej miasta, wyznaczono podstawowe kierunki rozwoju transportu publicznego. W celu osią− gnięcia zrównoważonego rozwoju systemu transportowego, w odniesieniu do transportu publicznego założono następujące cele szczegółowe: Â objęcie obsługą obszarów rozwojo− wych miasta, Â objęcie obsługą pojazdami o mniejszej pojemności obszarów miasta dotąd nie− obsługiwanych przez transport publicz− ny z uwagi na parametry układu ulicz− nego i (lub) niedostateczny popyt, Â wzbogacenie powiązań między pod− systemami transportu publicznego miast aglomeracji, zwłaszcza na głów− nych kierunkach przemieszczeń, Â integrację funkcjonalną transportu dro− gowego z SKM poprzez organizację pa− sażerskich węzłów integracyjnych (przesiadkowych) przy przystankach SKM i koordynację rozkładów jazdy, Â wprowadzenie wspólnego systemu ta− ryfowego dla wszystkich podsystemów transportu publicznego w Gdyni i na całym obszarze działania ZKM w Gdy− ni oraz w aglomeracji, Â wprowadzenie priorytetu dla transpor− tu publicznego poprzez modernizację układu ulicznego oraz budowę nowo− czesnego systemu sterowania ruchem ulicznym (w tym ruchem pojazdów transportu publicznego), Â rozwój komunikacji trolejbusowej jako przyjaznej dla środowiska, przez przed− łużenie sieci trolejbusowej oraz budo− wę nowej zajezdni, Â dalszą wymianę taboru (przede wszyst− kim trolejbusów) na odpowiadający standardom europejskim, ORGANIZACJA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W POLSCE Â nolicenie systemu taryfowo−biletowego w transporcie zbiorowym, ograniczenie użytkowania samocho− dów osobowych w śródmieściu Gdyni i ujednolicenie zasad ich parkowania, rezerwowanie w planach zagospodaro− wania przestrzennego terenów na par− kingi i węzły integracyjne w bezpośred− nim sąsiedztwie stacji i przystanków ko− lejowych oraz wybranych peryferyj− nych przystanków drogowego transpor− tu zbiorowego, zachęcanie mieszkańców do korzysta− nia z transportu publicznego, przez podnoszenie jakości i zwiększanie róż− norodności usług komunikacyjnych, rozwijanie komunikacji trolejbusowej jako przyjaznej dla środowiska oraz współtworzącej unikatowy wizerunek miasta, realizowanie inwestycji służących usprawnianiu transportu zbiorowego, w tym wydzielanie pasów jezdni dla prio− rytetowego prowadzenia ruchu autobu− sów i trolejbusów, modernizację systemu organizacji ru− chu, w tym budowę systemu sterowa− nia ruchem z uwzględnieniem priory− tetu dla transportu zbiorowego, kontynuowanie procesu modernizacji taboru autobusowego i trolejbusowego, doprowadzenie do pełnego uwzględ− niania wymogów niepełnosprawnych użytkowników komunikacji, rozbudowanie komunikacji trolejbuso− wej, poparcie 65% mieszkańców dla rozwo− ju komunikacji trolejbusowej. 35 ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W GDYNI ... Â zwiększanie dostępności do transportu publicznego dla osób niepełnospraw− nych m.in. (poza wymianą taboru) po− przez likwidację barier architektonicz− nych, głównie na przystankach SKM oraz stworzenie informacji wizualnej i akustycznej w pociągach i na przystan− kach SKM. ORGANIZACJA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W POLSCE Planując rozwój poszczególnych podsys− temów transportu publicznego założono: 36 Â w odniesieniu do Szybkiej Kolei Miej− skiej: − utrzymanie w granicach Gdyni obec− nego układu linii SKM, − budowę lub przebudowę węzłów in− tegracyjnych przy przystankach SKM, polegającą na przybliżeniu przystanków drogowego transportu zbiorowego (w tym komunikacji miejskiej) do kolei oraz budowę par− kingów „park & ride” wraz z parkin− gami rowerowymi. Â w odniesieniu do komunikacji trolej− busowej − zwiększenie różnorodności oferowanych usług transportu zbioro− wego na substytucyjnych trasach przez: − przedłużenie sieci trolejbusowej do czterech osiedli mieszkaniowych w zachodniej części Gdyni, − budowę nowoczesnej zajezdni tro− lejbusowej, − przedłużenie sieci trolejbusowej z Sopotu do pętli tramwajowej w Gdańsku Oliwie, − przedłużenie sieci trolejbusowej z Gdyni do Rumi, − zakup 25 nowych trolejbusów zwią− zany z rozwojem sieci komunikacji trolejbusowej. Â w odniesieniu do komunikacji autobu− sowej rozwój sieci połączeń autobuso− wych w zależności od zmian w popy− cie na usługi przewozowe i posiada− nych środków finansowych, przez: − budowę 4 nowych pętli autobuso− wych i autobusowo − trolejbusowych; − modernizację 4 istniejących pętli au− tobusowych i autobusowo − trolejbu− sowych, − uruchomienie nowych lub przedłu− żenie istniejących połączeń autobu− sowych do obszarów trzech sołectw w gminach ościennych, − rozwój komunikacji midibusowej w 4 dzielnicach, które ze względu na warunki ruchowo−drogowe i wiel− kość popytu nie były w określonych obszarach objęte obsługą komunika− cyjną, − postępującą wymianę taboru autobu− sowego w tempie, który pozwoli do 2006 r. wycofać z eksploatacji wszystkie autobusy wysokopodłogo− we. Integralnym elementem planu rozwoju transportu publicznego w Gdyni jest jego me− tropolizacja, która: Â w wersji maksimum (zakłada powoła− nie komunalnego związku komunika− cyjnego i utworzenie na jego szczeblu metropolitalnego zarządu transportu) obejmie: − 10 miast i gmin, z możliwością roz− szerzenia o inne zainteresowane gminy tworzące szeroko rozumianą metropolię Trójmiasta, − funkcjonalną i taryfową integrację transportu zbiorowego w aglomera− cji, której narzędziem będzie bilet elektroniczny, − zapewnienie atrakcyjnych warun− ków podróżowania na obszarze ca− łej aglomeracji, − stworzenie odpowiednio silnej pozy− cji transportu zbiorowego w stosun− ku do indywidualnego, − optymalizację nakładów na transport zbiorowy. Â w wersji minimum (zakłada zawarcie porozumienia transportowego jedno− stek samorządu terytorialnego i orga− nizatorów transportu, koordynację rozkładów jazdy ZKM w Gdańsku, ZKM w Gdyni, MZK w Wejherowie i SKM oraz integrację taryfowo−bile− tową) zostanie zrealizowana w wer− sji: Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 76 − wąskiej – przez wprowadzenie sie− ciowego biletu zintegrowanego waż− nego wyłącznie na obszarze działa− nia ZKM w Gdyni (obejmie on usłu− gi gdyńskiej komunikacji komunal− nej i SKM) i biletu aglomeracyjnego ważnego na obszarze od Pruszcza Gdańskiego do Wejherowa w całej komunikacji komunalnej i SKM; − szerokiej – przez zaoferowanie zróż− nicowanych cen biletów aglomera− cyjnych w zależności od liczby miast, w których obowiązywałyby te bilety na całym obszarze działania gdańskiej, gdyńskiej i wejherowskiej komunikacji komunalnej i SKM. Realizacja planu rozwoju transportu pu− blicznego w Gdyni wymaga wdrożenia spój− nego programu promocji transportu publicz− nego, zachęcającego mieszkańców do korzy− stania z usług komunikacji komunalnej i SKM. Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Gdy− ni w pierwszej kolejności skoncentruje się na działaniach interaktywnych, obejmując: Â akcję edukacyjną dla dzieci i młodzieży, w ramach spójnego programu „Wycho− wanie komunikacyjne”, kładącą szczegól− ny nacisk na ekologię i pozytywną zmia− nę stosunku do transportu publicznego, Â akcję edukacyjną dla mieszkańców, wyjaśniającą zasady korzystania i za− chęcającą do kupowania biletów elek− tronicznych, w sytuacji ich wprowa− dzenia w aglomeracji, Â akcję edukacyjną dla mieszkańców wskazującą na zagrożenia wynikające z niekontrolowanego wzrostu użytko− wania samochodów w mieście, Â realizację priorytetu dla transportu pu− blicznego na określonych ciągach ulicznych i skrzyżowaniach, Â realizację polityki bezpłatnego parko− wania na parkingach zorganizowanych w systemie „Park & Ride” dla posiada− czy imiennych biletów okresowych, Â wprowadzenie opłat za parkowanie w centrum Gdyni. Monitoring realizacji planu będzie prowa− dzony przy wykorzystaniu oczekiwanych wskaźników osiągnięć planu: Biuletyn Komunikacji Miejskiej nr 76 Â pracy przewozowej i parametrów cha− rakteryzujących infrastrukturę transpor− tową oraz tabor, w przekroju poszcze− gólnych podsystemów transportu zbio− rowego, Â podziału zadań przewozowych syste− mu transportowego i w ramach podsys− temu transportu publicznego, Â popytu i jego struktury, Â jakości usług komunikacyjnych w prze− kroju poszczególnych podsystemów transportowych. Podstawą systemu monitorowania będą: Â badania preferencji i zachowań komu− nikacyjnych mieszkańców; Â badania jakości usług przewozowych; Â badania stanu środowiska naturalnego; Â badania poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym; Â badania efektywności ekonomiczno− eksploatacyjnej linii komunikacyjnych i systemów organizacyjnych. Wskazano na następujące źródła finanso− wania Planu Rozwoju Transportu Publiczne− go w Gdyni w latach 2004−2013: Â opłaty za usługi przewozowe, Â środki z budżetów gmin w ramach re− fundacji utraconych przychodów z ty− tułu stosowania ulg i zwolnień w opła− tach, Â środki z budżetów gmin na dofinanso− wanie nierentownych kursów, których realizacja jest uzasadniona względami społecznymi, Â środki z budżetów gmin na realizację określonych przedsięwzięć inwestycyj− nych i funkcjonalnych, Â środki pochodzące z opłat parkingo− wych, Â środki z Unii Europejskiej na realizację projektów rozwoju i promocji transpor− tu publicznego. W lutym 2004 roku Rada Miasta Gdyni jednogłośnie przyjęła Zintegrowany Plan Roz− woju Publicznego Transportu Zbiorowego w Gdyni w latach 2004−2013. ORGANIZACJA KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W POLSCE ZINTEGROWANY PLAN ROZWOJU TRANSPORTU PUBLICZNEGO W GDYNI ... 37