docE-learning - Cyfroteka.pl
download 
Reklamacja Transkrypt
E-learning - Cyfroteka.pl
Marlena Plebaƒska E-learning Tajniki edukacji na odległoÊç E-learning Tajniki edukacji na odległoÊç Marlena Plebaƒska E-learning Tajniki edukacji na odległoÊç Wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2011 Wydawca Joanna Perzyńska Redaktor merytoryczny Anna Perzyńska Projekt okładki i stron tytułowych GRAFOS Ilustracja na okładce GRAFOS istockphoto com yystom Seria Zarządzanie Recenzent prof zw dr hab in Ryszard Tadeusiewicz Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach jako projekt badawczy MNiSzW nr BH pt Wpływ relacji międzyorganizacyjnych na procesy integracji w Unii Europejskiej © Wydawnictwo C.H. Beck 2011 Wydawnictwo C H Beck Sp z o o ul Bonifraterska Warszawa tel Skład i łamanie Studio Graficzne MIMO Michał Moczarski Druk i oprawa Interdruk Warszawa ISBN ISBN e book Spis treści Wstęp Rozdział Edukacja na odległość podstawowe zagadnienia Charakterystyka e learningu Formy e learningu Szkolenie mieszane Modele szkoleń mieszanych Zalety szkoleń mieszanych Wady szkoleń mieszanych Standardy e learningu Standardy treści szkoleniowej Standardy systemów kształcenia na odległość Studium przypadku Pytania Literatura zalecana Rozdział Szkolenia e learningowe Wprowadzenie Charakterystyka treści szkoleń e learningowych Opracowywanie szkoleń e learningowych Proces tworzenia szkoleń e learningowych Testy w szkoleniach e learningowych Klasyfikacja zadań testowych Rodzaje testów Zało enia metodyczne dotyczące kryteriów oceny pracy osoby szkolonej Studium przypadku Pytania Literatura zalecana Rozdział Portale i platformy edukacyjne Wprowadzenie Portal edukacyjny jako platforma konsolidacji i wymiany wiedzy Platforma edukacyjna jako kluczowy element portali edukacyjnych Funkcje platform edukacyjnych Główne komponenty platform edukacyjnych Wdra anie platform edukacyjnych Spis treści Narzędzia portali edukacyjnych Platformy typu open source Porównanie funkcjonalności platform typu open source Platformy komercyjne Porównanie funkcji platform komercyjnych Narzędzia wspierające pracę portali edukacyjnych Zarządzanie platformą edukacyjną Administrator Kastomizowanie platformy edukacyjnej do potrzeb portalu edukacyjnego Materiały dydaktyczne na platformie edukacyjnej Zarządzanie u ytkownikami platformy edukacyjnej Studia przypadków Pytania Literatura zalecana Rozdział Usługi procesu e nauczania Wprowadzenie E nauczanie w organizacji i jej otoczeniu Procesy wsparcia mentorskiego w e nauczaniu Bariery efektywnego wykorzystania e learningu w organizacjach Marketing wewnątrzorganizacyjny programów szkoleniowych w formule e learningu Efektywność e szkoleń Ocena efektywności e szkolenia metodą Kirkpatricka Charakterystyka narzędzi e learningowych Studia przypadków Pytania Literatura zalecana Rozdział Perspektywy rozwoju e learningu Kultura nauki i ludzie Organizacja jutra Zapewnienie skuteczności procesu uczenia się E learning trendy oraz prognozy na przyszłość Nauczanie na ądanie Pytania Literatura zalecana Aneks Przykłady szkoleń e learningowych Przykład Wybrane fragmenty szkolenia dla mened erów Przykład Wybrane fragmenty kursu nauki języka angielskiego Przykład Wybrane fragmenty szkolenia pracowników Warty Bibliografia Słowniczek Indeks Wstęp Kształcenie na odległość distance learning nazwa rozpowszechniona rów nie w Polsce nazywane potocznie e learningiem e nauczaniem jest obecnie wykorzystywane niemal w ka dej dziedzinie ycia społecznego biznesu poli tyki jak równie w yciu prywatnym wielu ludzi Mimo rosnącej powszechno ści jego stosowania i rosnącej liczby wdro eń systemów e learningowych nie ma jak dotąd jednej powszechnie przyjętej definicji e learningu a wszystkie próby definiowania tego pojęcia są na ogół wykładnią doświadczenia i wizji osoby definiującej Mo na przyjąć e e learning to nauczanie z wykorzystaniem no śników elektronicznych CD ROM ów platformy e learningowej i in Pod poję ciem e learningu rozumie się zatem wszelkiego rodzaju szkolenia elektroniczne e kursy e szkolenia e nauczanie przy czym pojęcia te są przewa nie u ywane zamiennie Obecnie profesjonalnie opracowane szkolenia e learningowe wyko rzystują jako nośnik platformy edukacyjne Właśnie takiej formie kształcenia na odległość poświęcona jest niniejsza publikacja Zastosowanie najnowszych technologii informacyjnych w procesie kształce nia wpływa na atrakcyjność oraz skuteczność nauczania Dzięki e learningowi mo na w efektywny sposób kształcić wiele osób w tym samym czasie zacho wując jakość merytoryczną materiałów edukacyjnych szkoleniowych Umo li wia on naukę w dowolnym miejscu czasie i w zindywidualizowanym tempie Pozwala na ukończenie kursu szkolenia a nawet niektórych zajęć na studiach bez potrzeby fizycznej obecności w sali wykładowej Udostępniając i wykorzy stując bogate zasoby materiałów edukacyjnych e learning sięga do nowych i wydajnych technologii przekazu oraz pozwala na istotną redukcję kosztów szkolenia ma zatem równie istotne uzasadnienie w rachunku ekonomicznym Rosnąca liczba uczelni oraz przedsiębiorstw wykorzystujących e learning jest dowodem skuteczności i efektywności takiego nauczania Jak wykazują liczne badania e nauczanie przyczynia się do sprawniejszego korzystania z zasobów i narzędzi komunikacyjnych Internetu Osoby korzystające z e learningu uczą się efektywnego porozumiewania się w Sieci potrafią równie pracować w wir tualnych zespołach uczą się tym samym współpracy w grupie co przyczynia się do rozwoju i sprawnego funkcjonowania wielu organizacji W nauczaniu e learning wykorzystuje narzędzia które są specjalnie do tego celu przygotowane na przykład programy komputerowe strony internetowe Wstęp fora dyskusyjne pocztę elektroniczną czat wideo konferencje czy wręcz zło o ne systemy technologiczne umo liwiające kształcenie na odległość Narzędzia te i system który powala nimi zarządzać są umieszczane na platformach udostęp nianych u ytkownikom w Internecie Najpopularniejszą a zarazem najbardziej efektywną metodą wykorzysty waną w portalach edukacyjnych do udostępniania wiedzy i zarządzania nią są platformy edukacyjne Te zaawansowane systemy nauczania za pośrednictwem Internetu są projektowane zarówno do samodzielnej nauki jak i do nauki pod opieką instruktora Poziomem technicznym oraz mo liwościami oferowanych rozwiązań zaczynają zbli ać nauczenie w formie elektronicznej do wymagań stawianych kursom prowadzonym w tradycyjnej formie Zwolenników e learningu systematycznie przybywa jednak do przełamania pozostało jeszcze wiele barier choćby mentalnych czy psychologicznych Nie wiele osób wyobra a sobie by wirtualna klasa mogła zastąpić klasę tradycyjną by wykładowca prowadzący kurs wirtualnie mógł konkurować jakością i efek tywnością nauczania z tradycyjnym nauczycielem Jednak za e learningiem przemawiają nie tyko oszczędności lecz tak e wysoka efektywność W więk szości przypadków główną barierą nauczania na odległość pozostaje w dalszym ciągu nieznajomość stosowanych narzędzi i ich mo liwości oraz brak zaufania do tej formy kształcenia czyli brak głębszej wiedzy na ten temat Jednak dobrze przygotowany i sprawnie prowadzony kurs e learningowy z zastosowaniem naj nowszych osiągnięć nauczania na odległość z mo liwością interakcji za pomocą głosu a tak e obrazu mo e nie tylko konkurować z tradycyjnymi metodami prowadzenia zajęć lecz tak e w wielu przypadkach być od nich efektywniejszy Niniejsza ksią ka ma na celu przedstawienie Czytelnikom w syntetycznej formie tego rozległego zagadnienia jakim jest e learning oraz całego spektrum procesów edukacyjnych w których kształcenie na odległość mo e być stosowa ne Prezentuje wachlarz narzędzi form oraz trybów e nauczania a tak e prze gląd narzędzi technologicznych za pomocą których mo e być ono prowadzone Przedstawia metody i usługi wsparcia procesu e nauczania oraz metody po miaru jego efektywności i rentowności Zawiera liczne przykłady zastosowań poszczególnych rozwiązań e learningowych które pozwolą Czytelnikowi sko rzystać z wiedzy i doświadczeń wielu organizacji oraz zestawy ćwiczeń pozwa lające odnieść nabytą wiedzę do własnych realiów Rozdział Edukacja na odległość podstawowe zagadnienia Charakterystyka e learningu Współczesne społeczeństwo informacyjne to społeczeństwo ludzi twór czych otwartych na informacje płynące z wielu ródeł i nośników kanałów Jednocześnie są to ludzie biegle posługujący się wszelkiego rodzaju oprogramo waniem Obecnie coraz większym problemem staje się nadmiar wiedzy i chaos informacyjny Choć dostęp do wiedzy jest prosty to sposób jej wykorzystania stanowi prawdziwe wyzwanie Współczesną młodzie często nazywa się wręcz dziećmi Google a gdy po wiedzę sięgają do Internetu gdzie ich zdaniem jest wszystko i przerabiają ją na własne potrzeby Niezbędne staje się zatem wy selekcjonowanie i uporządkowanie wiedzy w sposób pozwalający zaintereso wanemu u ytkownikowi wyszkolenie wyspecjalizowanie się w danej dzie dzinie bez konieczności poszukiwania informacji w wielu ródłach Wa ne jest równie by wiedza była przekazywana w formie atrakcyjnej skondensowanej przejrzystej i dostosowanej do odbiorcy Na to zapotrzebowanie odpowiada e le arning Dzięki niemu osoba poszukująca wiedzy z danej dziedziny nie musi szu kać potrzebnych informacji w kilku miejscach ma dostęp do wiedzy w pigułce a jednocześnie ma mo liwość sprawdzenia stopnia opanowania zdobytych wia domości i umiejętności Pozwala to na oszczędność czasu i zwiększa zaufanie do nabywanej wiedzy Wiedza przestała być ju jedynym najwa niejszym składni kiem wykształcenia równie wa na stała się bowiem umiejętność jej wykorzysta nia oraz poszerzania Intensywny rozwój cywilizacyjny oraz idący za nim roz wój technologii informacyjnych spowodowały wiele zmian w funkcjonowaniu przedsiębiorstw a tak e jednostek Rozwój ten pociąga za sobą równie zmiany w formach zarówno uczenia się jak i nauczania E learning jest nowoczesną interaktywną formą kształcenia coraz częściej docenianą zarówno przez przedsiębiorstwa jak i indywidualne osoby Funk Edukacja na odległość podstawowe zagadnienia cjonowanie w społeczeństwie informacyjnym społeczeństwie wiedzy wymaga od firm ciągłego szkolenia pracowników a od jednostek uczenia się przez całe ycie kształcenia ustawicznego Zastosowanie najnowszych technologii in formacyjnych sprzyja przygotowaniu atrakcyjnych materiałów edukacyjnych wpływając w ten sposób na motywację do nauki i skuteczność nauczania Jed nocześnie wykorzystanie tych technologii w e learningu umo liwia obni enie kosztów szkolenia Ten sam e kurs mo e być bowiem zakupiony przez ró ne przedsiębiorstwa do szkolenia pracowników mo e te być sprzedawany indy widualnym odbiorcom nie wymaga przy tym wynajęcia sali czy fizycznej obec ności wykładowcy Jak wykazują badania e learning sprzyja nabywaniu umie jętności korzystania z ró nych ródeł informacji zamieszczonych w Internecie oraz wykorzystania narzędzi ułatwiających komunikację zarówno interperso nalną jak i między grupami osób społecznościami sieciowymi czy te klien tem a przedsiębiorstwem W dobie gospodarki globalnej te umiejętności mają niebagatelne znaczenie dla rozwoju i efektywnego działania przedsiębiorstwa oraz rozwoju jednostki Rysunek 1.1. Charakterystyka e learningu Technologia Treść Komunikacja E-learning Zachowanie Ludzie Kontekst Źródło opracowanie własne Najpopularniejszym a zarazem najbardziej efektywnym narzędziem wy korzystywanym w e learningu jest portal edukacyjny przeznaczony do udo stępniania szkoleń kursów oraz zarządzania nimi Z poziomu portalu u yt kownik ma dostęp do platformy e learningowej która jest systemem nauczania Charakterystyka e learningu zaprojektowanym specjalnie do nauki zarówno samodzielnej jak i pod opieką instruktora za pośrednictwem Internetu Wprawdzie na odległość na pewno nie da się ani uczyć tańca czy jazdy na rowerze ani prowadzić zajęć grupowych z psychologii czy wykonywać doświadczenia w laboratorium mo na jednak uczyć się języków obcych historii matematyki czy innych nauk zarówno hu manistycznych jak i ścisłych na przykład in ynierskich Poziom techniczny i mo liwości oferowanych narzędzi pozwalają dziś na przygotowanie takiego e nauczania które spełnia wymagania stawiane kursom prowadzonym w trady cyjnej formie czyli opartym na bezpośrednim kontakcie nauczyciela z uczniem wykładowcy ze studentem itp Za formą wirtualną przemawiają głównie oszczędności oraz mo liwość prezentacji materiałów multimedialnych W większości przypadków barierą nauczania na odległość jest brak znajomości tej formy nauczania i brak zaufa nia podobny do tego jaki w początkach lat XX wieku występował w wielu firmach podczas wdra ania systemów komputerowych Ze względu na liczne definicje e learningu zamieszczane w literaturze oraz zamienne stosowanie pojęć z nim związanych warto przeanalizować schemat przedstawiony na ry sunku by poznać obszary które obejmuje ta forma nauczania i zdać sobie sprawę z ich wzajemnego powiązania E learning obejmuje sześć wzajemnie powiązanych i wpływających na siebie obszarów omawianych poni ej Treści czyli elektroniczne materiały edukacyjne udostępniane osobom uczącym się lub nauczanym Nośnikiem tych materiałów mogą być płyty CD ROM ró nego rodzaju aplikacje i narzędzia internetowe Pod pojęciem treści nale y rozumieć szeroko pojmowane materiały edukacyjne zawierające nie tylko samą wiedzę lecz tak e ćwiczenia czy sprawdziany Treści mogą przybierać for mę zarówno zaawansowanych technologicznie materiałów dydaktycznych np animacji jak i tekstu zamieszczonego w formacie pdf czy sprawdzonych okreś lonych zasobów internetowych Przykładem tego typu treści są między innymi materiały do samokształcenia w formie tekstu lub tekstu z ilustracjami udostępniane w takich formatach jak np doc pdf ppt animacje symulacje gry edukacyjne e testy e sprawdziany e ćwiczenia e booki audiobooki publikacje internetowe wideokonferencje podcasty webcasty Edukacja na odległość podstawowe zagadnienia Technologia czyli wszelkiego rodzaju oprogramowanie software i sprzęt komputerowy hardware wykorzystywane do tworzenia ró nego typu treści e learningowych i odpowiedzialny za pracę z nimi Software umo liwia stosowanie wszelkich form oraz trybów kształcenia na odległość W szczegól ności jest to oprogramowanie przeznaczone do tworzenia e szkoleń platfor ma e learningowa lub dowolnego rodzaju aplikacja wspomagająca Hardware sprzęt jest przeznaczony do tworzenia oraz utrzymania infrastruktury tech nicznej konkretnego wdro enia e learningowego są to głównie serwery łą cza itp Kontekst czyli warunki w jakich wdra ane jest szkolenie ze szczegól nym uwzględnieniem skali szkolenia liczby u ytkowników jednocześnie korzystających z e szkolenia oraz ich rozproszenia terytorialnego czasu trwania szkolenia zakresu merytorycznego szkolenia charakterystyki grupy docelowej specyfiki przewidzianych treści Ludzie czyli grupa docelowych u ytkowników danego szkolenia e lear ningowego charakteryzowana pod kątem następujących kryteriów wieku doświadczenia w korzystaniu z nauczania na odległość rozproszenia terytorialnego kompetencji informatycznych czasu jaki dana grupa mo e przeznaczyć na realizację e szkolenia nastawienia do nauczania na odległość Komunikacja rozumiana zarówno jako komunikacja o szkoleniu jak i komunikacja podczas szkolenia przy czym komunikacja o szkoleniu to sposób oraz forma przekazywania infor macji o sposobie jego prowadzenia celach rezultatach oraz wszelkich istotnych informacjach grupie docelowej odbiorców oraz środowisku w którym odbywa się szkolenie a tak e przekaz informacji od odbiorców którego celem jest zebranie opinii przydatnych do doskonalenia kursu komunikacja podczas szkolenia to sposób forma oraz zasady porozu miewania się jego uczestników z uwzględnieniem ich ró nych grup np komunikacja na poziomie trener kursant kursant kursant Zachowania określenie ró nego typu zachowań psycho społecznych występujących podczas szkolenia związanych z postrzeganiem rozumieniem oraz odczuwaniem szkolenia e learningowego przez jego uczestników oraz ich otoczenie Wymienione powy ej obszary elementy e learningu wpływają wzajemnie na siebie i wzajemnie się przenikają Zakończone sukcesem wdro enie jakiego kolwiek kursu e learningowego niezale nie od typu organizacji przedsiębior Charakterystyka e learningu stwo uczelnia w jakiej jest on wdra any nie mo e odbyć się bez uwzględnienia któregokolwiek z nich Wprawdzie ich spektrum jest bardzo szerokie niemniej jednak konieczne jest ich uwzględnienie we wszystkich fazach projektowania kursów e learningowych E learning pozwala na tworzenie i prowadzenie kursów realizowanych przez u ytkowników samodzielnie oraz w grupach udostępnionych w Interne cie i lub w intranecie za pośrednictwem platformy e learningowej Wszystkie narzędzia kształcenia udostępniane są wówczas u ytkownikowi przez przeglą darkę internetową dzięki czemu odbywa on szkolenie nie opuszczając swojego stanowiska pracy lub miejsca zamieszkania Dobrze przygotowane szkolenie e learnigowe powinno spełniać odpowied nie wymagania w zakresie treści powinny być przygotowane w kontekście środowiska pracy powinny być zamieszczane w odpowiednim czasie być wysokiej ja kości całościowe mające bezpośrednie przeło enie na wykonywaną pracę oczekiwane umiejętności dostosowane poziomem do odbiorcy i realizowane w zró nicowanej formie powinny zapewniać stopniowe zdobywanie a następnie poszerzanie nabytej ju wiedzy i doświadczenia powinny być łatwe do szybkiej modyfikacji umo liwiając ich dostoso wanie do zmieniających się potrzeb i celów osób uczących się procesu uczenia się powinien łączyć w sobie cele procesu ciągłego uczenia się zarówno w sposób tradycyjny jak i on line za pomocą systemu wspierania pracy performance suport system czy job aids powinien funkcjonować jako system wspierania procesów generowania zdobywania kodyfikowania transferowania przechowywania i udo stępniania informacji wraz z procedurami przekształcania informacji w wiedzę powinien przedstawiać szeroki zakres strategii rozwiązywania proble mów w bezpiecznym środowisku pracy zespołowej personalizacji e learningu powinien odpowiadać potrzebom celom i oczekiwaniom indywidualnych uczestników szkoleń oraz uczących się grup o określonych profilach powinien motywować uczących się przez dostosowanie rozwiązań prze kazujących wiedzę do ich preferencji stanów emocjonalnych przekonań i przyzwyczajeń kultury uczenia się powinien wspierać poczucie e uczenie się jest integralną częścią pracy powinien promować indywidualną odpowiedzialność za myślenie krytyczne i propagować uczenie się jako proces społeczny przebiegający w środowisku pracy Edukacja na odległość podstawowe zagadnienia powinien wspierać postrzeganie problemów z ró nych punktów widze nia zespołowe formułowanie problemów poszukiwanie rozwiązań jak równie wspólną refleksję i ocenę wspólnych działań technologii powinien wykorzystywać technologię znaną i wykorzystywaną przez uczących się musi być zintegrowany z technologią wykorzystywaną przy wykony waniu obowiązków w pracy oraz dostępny na ądanie Z punktu widzenia przedsiębiorstwa e learning spełnia następujące wyma gania jest uzasadniony ekonomicznie obni a bud et eliminuje koszty dele gacji honorariów trenerów i koszty logistyki transport ywienie zakwatero wanie skutecznie wspiera zarządzanie zmianami umo liwia wystarczająco szybką reakcję na zmiany i budowanie nowych kompetencji w związku z ich wdra aniem pracownicy korzystający z e lerningu przestają bać się zmian po niewa są dobrze do nich przygotowani standaryzuje treść i nabywane umiejętności adna grupa trenerów nie jest w stanie przeprowadzić szkolenia w identyczny sposób e learning zapew nia e metodyka szkolenia treści merytoryczne i przekaz są za ka dym razem identyczne zmienia mentalność pracowników i wyrównuje szanse pracownicy z własnej inicjatywy samodzielnie wybierają szkolenia formy dostarczania wie dzy i tempo jej przyswajania e learning kształtuje u pracownika nawyk ciągłe go samodzielnego doskonalenia wiedzy i umiejętności oszczędza czas pracy pracownik nie traci czasu odrywając się od swo jego stanowiska pracy szkoli się w czasie dla niego najdogodniejszym i w taki sposób aby nie ucierpiały na tym obowiązki słu bowe pozwala na monitorowanie wyników szkolenia w czasie rzeczywistym w ka dej chwili jest dostępna pełna informacja o postępach w szkoleniu dzięki testom wiedzy i testom umiejętności osoba ucząca się jest w stanie odpowiedzieć sobie na pytanie w jakim stopniu opanowała wiedzę ze szkolenia ma zawsze taką samą powtarzalną jakość niezale nie od czasu miejsca i liczby szkolonych osób pozwala na twardą i sprawiedliwą przeprowadzoną przez komputer ocenę wiedzy nabytej przez pracowników nie ogranicza tematyki kursów umo liwia szkolenie pracowników za równo z takich dziedzin jak szkolenia komputerowe prawo podatki kursy ję zykowe zarządzanie sprzeda czy obsługa klienta motywuje pracownika umo liwia mu bowiem ciągłą obserwację włas nych wyników skłania do ich poprawy pozwala na dostosowanie szkolenia do jego indywidualnych potrzeb i poziomu wiedzy Formy e learningu Formy e learningu Kształcenie na odległość pozwala na tworzenie i prowadzenie szkoleń reali zowanych w ró norodnej formie zarówno przez indywidualnych u ytkowni ków jak i grupy szkoleniowe Uczestnicy szkoleń nabywają wiedzę i kształtują umiejętności uczestnicząc w multimedialnych i interaktywnych kursach szko leniowych laboratoriach sesjach dyskusyjnych konferencjach ćwiczeniowych oraz konferencjach na ywo Korzystają z interaktywnych testów nagrań audio i wideo biorą udział w quizach oraz grach symulacyjnych Zastosowane w szko leniu formy kształcenia są dostępne dla u ytkownika z poziomu przeglądarki internetowej dzięki czemu kursant podejmuje naukę nie opuszczając swojego stanowiska pracy czy miejsca zamieszkania Forma e learningu zale y od cha rakteru e szkolenia stosowanej technologii mo e równie przybierać ró norod ne formy Szkolenia e learningowe mo na sklasyfikować według takich kryteriów jak forma przekazu tryb uczestnictwa tryb dostępu przekaz informacji do systemu Podział szkoleń e learningowych na ró ne formy ze względu na wyró nione kryteria przedstawiono poni ej Podział ze względu na formę przekazu Forma podawcza w której materiał dydaktyczny stanowią podawcze formy przekazu oraz dokumenty prezentacje multimedialne nagrania audio lub wideo udostępniane za pośrednictwem platformy edukacyjnej Uczestnicy kursu korzystają z treści szkoleniowych ucząc się samodziel nie bez mo liwości skorzystania w ramach platformy edukacyjnej z kontaktu z nauczycielem czy innymi uczestnikami szkolenia nie mają równie do dyspozycji ćwiczeń interaktywnych Forma interaktywna w której materiały dydaktyczne udostępniane na platformie e learningowej są wzbogacone w ró nego rodzaju interaktyw ne formy kształcenia wymagające czynnego udziału i zaanga owania u ytkownika Nale ą do nich zadania sprawdzające stopień opanowania wiedzy i umiejętności testy quizy gry symulacje Forma współpracy która pozwala na współdziałanie dwóch lub większej liczby osób Polega na wymianie informacji między nimi organizowaniu wirtualnej grupy laboratoriów sesji dyskusyjnych i ćwiczeniowych oraz konferencji na ywo Podział ze względu na tryb uczestnictwa Forma asynchroniczna polegająca na korzystaniu z treści dydaktycz nych z dowolnego miejsca w dowolnym czasie ró nym dla ka dego Edukacja na odległość podstawowe zagadnienia uczestnika Najczęściej asynchroniczna forma nauczania ogranicza się do samokształcenia coraz częściej jednak jest wspierana ró norodnymi formami mentoringu Forma synchroniczna polegająca na korzystaniu przez uczestników szkolenia z treści dydaktycznych z dowolnego miejsca ale w tym samym czasie Spotkania w Sieci przyjmują najczęściej formę zorganizowanych spotkań w tzw wirtualnych grupach klasach pod opieką instruktora moderującego zajęcia Forma mieszana blended learning polegająca na połączeniu nauczania tradycyjnego i kształcenia na odległość Rozwiązania e learningowe wspierają proces kształcenia prowadzony w sposób tradycyjny Jest to forma bardzo efektywna i coraz bardziej popularna Podział ze względu na tryb dostępu Forma off-line polegająca na pobieraniu materiałów e szkoleń z syste mu a następnie korzystaniu z nich bez konieczności stałej komunikacji z portalem szkoleniowym Forma on-line polegająca na korzystaniu z materiałów e szkoleń przy stałym połączeniu z portalem szkoleniowym Podział ze względu na przekaz informacji do systemu Forma bez śledzenia no tracking polegająca na korzystaniu przez u ytkowników z e szkoleń w trakcie których system zarządzania nie gromadzi informacji na temat postępu u ytkownika w szkoleniu oraz wyników jego wykonania Forma ze śledzeniem postępu tracking polegająca na korzystaniu przez u ytkowników z e szkoleń w trakcie których do systemu zarządzania są przekazywane informacje na temat ich postępów lub wyniku prze prowadzonego e szkolenia Umo liwia to automatyczne prowadzenie punktacji i oceny postępu u ytkownika w danym e szkoleniu Powy sze zestawienie form kształcenia na odległość ukazuje ich du ą ró norodność Dzięki niej mo liwe jest dostosowanie szkolenia do indywidualnych potrzeb zarówno organizacji jak i u ytkownika Forma kształcenia na odległość jest jednak uzale niona nie tylko od rodzaju treści merytorycznej lecz tak e od grupy docelowej osób szkolonych ich rozproszenia terytorialnego oraz poziomu kompetencji Podział szkoleń e learningowych ze względu na model opracowywania kursów Szkolenia gotowe przygotowane do natychmiastowego u ytku dotyczą głównie wiedzy i umiejętności uniwersalnych a więc takich które mogą być z powodzeniem wykorzystywane w większości organizacji z ró nych segmentów rynku Formy e learningu Szkolenia personalizowane budowane z gotowych komponentów lekcji lub rozdziałów dobieranych na podstawie wykonanej wcześniej analizy potrzeb u ytkownika Szkolenia dedykowane budowane pod kątem indywidualnych zamó wień ściśle dostosowane do potrzeb u ytkownika Ich wdra anie odnosi najlepsze efekty edukacyjne Najczęściej są one przygotowywane na podstawie zasobów wiedzy korporacyjnej i praktyki biznesowej u ytkownika Podział szkoleń e learningowych ze względu na typ treści e szkolenia Szkolenia twarde obejmują nabywanie wiedzy oraz kształcenie umiejęt ności w obszarach ściśle związanych z wykonywaną pracą np obsługa maszyn i urządzeń wiedza z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przepisów praw nych księgowości zasad dokumentacji znajomości procedur kodów i systemów E szkolenia twarde składają się z trzech etapów por rys krok po kroku polega na przekazywaniu wiedzy przez pokazywanie poszczególnych kroków jakie są niezbędne do osiągnięcia oczekiwanego rezultatu zrób to sam polega na motywowaniu do aktywności w wyniku której uczestnik wykonuje te same lub podobne czynności które poznał wcześniej w trakcie ćwiczeń mo e korzystać z pomocy w postaci pod powiedzi jak nale y wykonać zadanie test umiejętności polega na samodzielnym wykonywaniu przez u ytkownika czynności poznanych podczas szkolenia w dwóch poprzed nich etapach wynik testu rejestrowany jest na platformie dzięki czemu wiadomo na jakim poziomie uczestnik szkolenia opanował materiał Szkolenia miękkie obejmują kształtowanie umiejętności personalnych oraz rozwój osobisty Mają za zadanie wzbogacić cechy osobowościowe i klu czowe kompetencje osoby szkolonej Obszary których najczęściej dotyczą tego typu szkolenia to komunikacja interpersonalna motywowanie wpływanie na innych rozwój osobisty itp Szkolenia miękkie w wersji podstawowej składają się z trzech modułów por rys moduł wiedzy w którym jest przedstawiany konkretny materiał mery toryczny określony w celach szkolenia multimedialność tego modułu mo e przyjmować ró ny poziom w zale ności od wielu parametrów a zwłaszcza specyfiki grupy docelowej uczestników szkolenia celów stawianych szkoleniu kontekstu jego wykorzystania itd moduł ćwiczeniowy w którym przez zastosowanie ró nego typu ćwiczeń utrwalana jest wiedza i kształtowane są umiejętności oparte na wiedzy przekazywanej w pierwszym module e szkolenia module wiedzy test wiedzy w którym jest sprawdzany poziom zdobytej wiedzy i umie jętności osiągniętych w ramach e szkolenia w testach stosowane są ró nego typu zadania najczęściej zadania wielokrotnego wyboru z jedną poprawną odpowiedzią Edukacja na odległość podstawowe zagadnienia Rysunek 1.2. Schemat szkolenia twardego Krok po kroku Zrób to sam Test umiejętności Przekazywanie wiedzy poprzez pokazywanie poszczególnych kroków jakie są niezbędne do osiągnięcia oczekiwanego rezultatu Wykonywanie aktywnych ćwiczeń symulujących czynności poznane w module Krok po kroku W trakcie ćwiczenia mo na korzystać z pomocy w postaci podpowiedzi jak nale y wykonać dane działanie Polega na samodzielnym wykonywaniu czynności poznanych w szkoleniu w modułach Krok po kroku oraz Zrób to sam Wynik testu jest rejestrowany na platformie dzięki czemu wiadomo na jakim poziomie materiał szkoleniowy został opanowany Źródło opracowanie własne Rysunek 1.3. Podstawowy schemat e szkolenia miękkiego Moduł merytoryczny prezentujący zagadnienia wiedzowe Wiedza Ćwiczenia Test wiedzy Moduł ćwiczeniowy w którym ćwiczony jest zakres wiedzy przekazany w pierwszym szkoleniu Moduł sprawdzający zakres wiedzy nabytej i wyćwiczonej w dwóch pierwszych modułach Źródło opracowanie własne Formy e learningu Znaczącą modyfikacją e szkoleń realizowaną zarówno w szkoleniach mięk kich jak i twardych jest model badający przyrost wiedzy uczestników e szko lenia por rys Rysunek 1.4. Podstawowy schemat szkolenia miękkiego z badaniem przyrostu wiedzy Moduł badający wstępny poziom wiedzy osób przystępujących do realizacji e szkolenia Pretest Moduł merytoryczny prezentujący dane zagadnienie wiedzowe Wiedza Ćwiczenia Pos est Moduł ćwiczeniowy w którym ćwiczony jest zakres wiedzy przekazany w szkoleniu module Wiedza Moduł sprawdzający zakres wiedzy nabytej i wyćwiczonej w dwóch pierwszych modułach Źródło opracowanie własne Model ten składa się z czterech podstawowych modułów pretestu modułu zawierającego test za pomocą którego bada się wstęp ny poziom wiedzy osób przystępujących do realizacji e szkolenia wiedzy modułu merytorycznego prezentującego wiedzę ćwiczeń modułu ćwiczeniowego którego zadaniem jest utrwalenie wie dzy i kształtowanie umiejętności posttestu modułu zawierającego test sprawdzający poziom wiedzy i umiejętności nabytych podczas szkolenia Edukacja na odległość podstawowe zagadnienia Szkolenie mieszane Biorąc pod uwagę specyfikę szkoleń e learningowych oraz formy kształcenia na odległość szkolenia mieszane blended learning mo na uznać za najbardziej efektywną ich formę Łączy ona zalety tradycyjnych form kształcenia oraz form elektronicznych nie ma przy tym wad i słabości charakteryzujących ka dą z tych form stosowaną oddzielnie Blended learning dzięki odpowiedniemu łączeniu zalet komplementarnych metod szkoleniowych pozwala w sposób najbardziej efektyw ny kształcić maksymalizuje korzyści procesu uczenia się oraz ułatwia realizację przyjętej strategii rozwoju Szkolenie mieszane polega na jednoczesnym wykorzy staniu zarówno metod tradycyjnych jak i nowoczesnych elektronicznych Najczęstszym połączeniem jest zestawienie technik e learningu ze szkole niem tradycyjnym w szerokim znaczeniu tego słowa przyjmującym ró no rodne formy od najprostszych form podawczych począwszy a skończywszy na warsztatowych czy projektowych metodach pracy z uczniem W tabeli zestawiono charakterystykę wybranych elementów e learningu oraz szkoleń tradycyjnych skonsolidowanych w ramach szkolenia blended learning Tabela 1.1. Charakterystyka blended learning Element szkolenia Szkolenie e learningowe 1 2 Blended learning Szkolenie tradycyjne Treści na uczania Mo liwość indywidualnego dobo ru treści ka dy uczestnik szkole nia mo e dobierać interesujące go zagadnienia a pom ać te mniej przydatne czy lepiej mu znane Czas poświęcony na naukę mo e być dobrany indywidualnie w zale ności od stopnia trud ności przekazywanych treści i poziomu uczestnika szolenia Uczestnicy mają wpływ na to cze go gdzie i kiedy się uczą Treści nauczania są takie same dla wszystkich realizowane w takim samym tempie i w tym samym czasie podczas uczestnictwa w zajęciach Istnieje mo liwość przedysku towania na bie ąco niektórych treści zarówno w całej grupie jak i w małych grupach jest mo li wość poznania ró nych zdań na dany temat Koszty operacyj ne Minimalizacja kosztów logistycz nych związanych z organizacją procesu nauczania Nie dezorganizuje pracy w organi zacji nauka odbywa się w miej scu pracy w najwygodniejszych dla organizacji i pracownika terminach Znaczne koszty logistyczne związane z organizacją procesu nauczania zakwaterowanie wy ywienie dojazd uczestników na szkolenie Terminy szkoleń są z góry zapla nowane odbywają się zwykle jednocześnie dla większej grupy pracowników co mo e dezorga nizować pracę organizacji
