Pobierz plik
Transkrypt
Pobierz plik
gra o tron. zarys dziejów intronizacji w polsce 966 „Za przedziwnym zrządzeniem Bożej Opatrzności weszliśmy jako naród na arenę historii świata poprzez chrzest święty. Tak więc dzieje naszego Narodu – bogate i trudne dzieje – narodziły się poprzez chrzest i w chrzcie narodził się nasz polski Naród” (Jan Paweł II, Przemówienie do Polaków 10 lipca 1980 r.) rzam”. Jezuita przekazuje swoim współbraciom, że Maryja chce być Królową Polski. 1610 XIII–XIV w. 8 maja sędziwy o. Giulio przybywa pieszo do Krakowa z orędziem Maryi, jest entuzjastycznie witany przez króla Zygmunta III Wazę, biskupów i wszystkie stany. W katedrze wawelskiej ponownie ukazuje mu się Matka Boża, która potwierdza: „Ja jestem Królową Polski”. W Bogurodzicy zostają sformułowane podstawy chrystologii i mariologii Polaków. 1628 1608 W nocy z 14 na 15 sierpnia włoskiemu jezuicie Giulio Mancinellemu ukazuje się Matka Boska. O. Giulio zawołał: „Królowo Wniebowzięta, módl się za nami!”, na co Matka Boża odpowiedziała: „Dlaczego nie nazywasz mnie Królową Polski? Ja to królestwo bardzo umiłowałam i wielkie rzeczy dla niego zamie- GRA O TRON W dziesiątą rocznicę śmierci o. Giulio Mancinellego mieszkańcy Krakowa umieszczają koronę na wieży kościoła Mariackiego. Korona znajduje się na niej do dziś. 1635 Książę Albrecht Radziwiłł, kanclerz wielki litewski, publikuje Dyskurs nabożny z kilku 143 słów wzięty o wysławianiu Najświętszej Panny Bogurodzicy Mariey, w którym popularyzuje objawienia Mancinellego w całej Rzeczpospolitej. 1717 8 września biskup chełmski Krzysztof Jan Szembek uroczyście koronuje obraz Matki Bożej Jasnogórskiej. Uroczystość zgromadziła około 200 tysięcy pielgrzymów. 1656 1 kwietnia w katedrze we Lwowie król Jan Kazimierz przy udziale władz kościelnych oficjalnie ogłasza Maryję Królową Polski. „Ja, Jan Kazimierz, za zmiłowaniem Syna Twego, Króla królów, a Pana mojego i Twoim miłosierdziem król, do najświętszych stóp Twoich przypadłszy, Ciebie dziś za Patronkę moją i za Królową państw moich obieram. Tak samo siebie, jak i moje Królestwo polskie, księstwo litewskie, ruskie, pruskie, mazowieckie, żmudzkie, inflanckie, smoleńskie, czernichowskie oraz wojsko obu narodów i wszystkie moje ludy Twojej osobliwej opiece i obronie polecam, Twojej pomocy i zlitowania w tym klęsk pełnym i opłakanym Królestwa mojego stanie przeciw nieprzyjaciołom Rzymskiego Kościoła pokornie przyzywam”. Tekst ślubów królewskich ułożył św. Andrzej Bobola. 1689 Św. Małgorzacie Marii Alacoque Pan Jezus objawia pragnienie, by król Francji Ludwik XIV poświęcił się wraz z całym dworem Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. „Wydaje mi się – pisała – że pragnie On wkroczyć z pompą i magnificencją do pałaców królów i książąt, i tam być czczonym tak bardzo, jak bardzo jest wzgardzony, upokorzony i uniżony w swej Męce” (cyt za: Łaszewski 2011: 159). 144 1764 Sejm Rzeczpospolitej uchwala konstytucję z następującym oświadczeniem: „Rzeczpospolita Polska stwierdza, że jest do swej Najświętszej Królowej Maryi Panny w Obrazie Częstochowskim cudami słynącym zawsze nabożna i Jej protekcji w potrzebach doznająca”. 1765 Polska uzyskuje od Klemensa XIII zgodę na kult Serca Jezusa. Kult ten został zatwierdzony dla całego Kościoła dopiero w 1864 roku. 1792 Ludwik XVI w więzieniu oddaje się Najświętszemu Sercu Jezusa i ślubuje zrealizować po uwolnieniu postulaty objawione przez św. Marię Małgorzatę swojemu pradziadkowi. 1793 21 stycznia Ludwik XVI zostaje zgilotynowany. 1846 Pod koniec roku Juliusz Słowacki wydaje PRESSJE 2014, TEKA 36 broszurę O potrzebie idei, w której dowodzi, że idea polska polega na swobodnym uznaniu Syna Bożego za Pana i Króla (Słowacki 1952 XII: 325). wia prawa sprzeczne z wiarą obywateli, to królestwo wewnętrznie podzielone, które się nie ostoi”. 1908 1862 Pius X na prośbę polskiego Kościoła zezwala Francuski jezuita Henri Ramière po raz na wpisanie do Litanii loretańskiej wezwania pierwszy pisze o „królewskości społecznej” „Królowo Polski”. Chrystusa. „Królowanie Chrystusa – stwierdza – nie może być oddzielone od Jego królowania w całym społeczeństwie” (cyt za: 1920 Superson 2005: 14). 27 lipca podczas wojny z bolszewikami biskupi polskiego Kościoła dokonali na Jasnej 1873 Górze Aktu Poświęcenia Narodu Polskiego Najświętszemu Sercu Jezusa. Prezydent Ekwadoru Gabriel Garcia Moreno uroczyście poświęca swoje państwo Sercu Jezusowemu. 1921 29 maja konsekrowano w Krakowie Bazylikę Najświętszego Serca Jezusowego jako wotum wdzięczności za odzyskaną niepodległość. 25 V Leon XII uroczyście poświęca cały ro- „Przeznaczenie Bazyliki i posłannictwo Rozalii dzaj ludzki Sercu Jezusowemu zlewają się w jedną całość, wzajemnie się uzupełniając i warunkując” (Kiersztyn 1998: 6). 1899 1901 19 września we wsi Jachówka w Beskidzie Makowskim przychodzi na świat Rozalia Celakówna. 3 czerwca biskupi przy udziale rzeszy wiernych dokonują na Małym Rynku w Krakowie Aktu Poświęcenia Sercu Jezusowemu całej Ojczyzny. W Akcie tym Jezus nazwany jest „Nieśmiertelnym Królem Wieków” i „Najwyższym Panem” Narodu Polskiego (Dobrzycki 2003: 100). 1906 1923 11 lutego św. Pius X ogłasza encyklikę Vehementer nos, w której potępia rozdział Kościoła od państwa. „Państwo, które ustana- GRA O TRON Pius XI ustanawia 3 maja świętem Królowej Korony Polskiej. 145 1922 Papież Pius XI ogłasza encyklikę Ubi arcano, w której stwierdza: „Jesteśmy świadkami naszego Przenajświętszego Odkupiciela, który obejmuje należne Mu miejsce jako Król wszystkich ludzi, wszystkich państw i wszystkich narodów. […] Taki potop zła rozlał się w świecie dlatego, iż większa część ludzi odsunęła Jezusa Chrystusa i Jego święte prawa od praktyki swego życia, od rodziny i spraw publicznych […]. Usunięto Boga i Jezusa Chrystusa od prawodawstwa i spraw państwowych i oświadczono, że władza nie pochodzi od Boga, ale od ludzi”. «Syn cieśli», jest tak bardzo Królem, że tytułem Królewskim stało się Jego Imię. Nazywając samych siebie chrześcijanami, określamy się sami jako ludzie Króla, jako ludzie, którzy uznają w Nim Króla” (Ratzinger 1986: 368). 1927 1 stycznia wierni w Meksyku podejmują zbrojną walkę przeciwko prześladującemu Kościół rządowi. Hasłem powstańców staje się zawołanie odwołujące się do niedawnej encykliki Piusa XI: Viva Cristo Rey! 1928 1925 8 maja Pius XI ogłasza encyklikę Miserentissimus Redemptor, w której wyjaśnia motywy ustanowienia święta Chrystusa Króla: „Aktem tym nie tylko w świetle postawiliśmy całe Królestwo Chrystusa Króla, które obejmuje wszystko, państwo, rodzinę, jednostkę, lecz daliśmy również przedsmak tego nad wyraz radosnego dnia, w którym cały świat z własnej woli chętnie się podda najsłodszemu panowaniu Chrystusa Króla”. 11 grudnia papież Pius XI ogłasza encyklikę Quas primas, w której głosi, że choć „Królestwo Chrystusowe jest głównie duchowe”, to „błądziłby […] bardzo ten, kto by odmawiał Chrystusowi […] władzy nad jakimikolwiek sprawami doczesnymi” (QP: 13, 15), przy czym „nie ma tu żadnej różnicy między jednostkami, rodzinami czy państwami” (tamże: 15). „Niech więc rządcy państw nie wzbraniają się sami i wraz ze swoim narodem oddać królestwu Chrystusowemu publicznych oznak czci i posłuszeństwa”. 1934 Jednocześnie Pius XI ustanawia w całym Kościele nowe święto Jezusa Chrystusa Króla. Joseph Ratzinger tak komentował sens tego święta: „Święto Chrystusa Króla jest świętem świeżej daty, lecz jego treść jest tak stara jak sama wiara chrześcijańska, albowiem słowo «Chrystus» nie jest niczym innym, jak greckim tłumaczeniem słowa «Mesjasz»: pomazaniec, król. Jezus z Nazaretu, ukrzyżowany 21 listopada kardynał Adam Sapieha w homilii komentuje J 18: 36: „Ludzkość, wpatrując się przez przeciąg dziewiętnastu wieków w Osobę Chrystusa Pana, zaczęła coraz lepiej rozumieć i pojmować istotę Królestwa Chrystusowego, które nie jest z tego świata, lecz dla tego świata, i poczęła Chrystusowi Panu wyrażać swoją cześć najgłębszą i poddaństwo, używając nazwy Chrystus-Król”. 146 PRESSJE 2014, TEKA 36 1937 25–29 czerwca w Poznaniu odbywa się Międzynarodowy Kongres Chrystusa Króla. Pius XI zwracał uwagę w liście do jego uczestników, że kongres „odbędzie się w kraju, który słusznie nazwano i który był rzeczywiście przedmurzem chrześcijaństwa […] na tej ziemi, która […] mimo najazdów herezji i schizmy zachowała wiarę katolicką, i to wiarę gorącą […]. Na tej polskiej ziemi kłaść będziecie podwaliny pod nowe opatrznościowe dzieła ku czci Chrystusa Króla” (cyt. za: Bajda 2011: 81). We wrześniu w Krakowie Rozalia Celakówna ma wielką wizję pomnika Chrystusa na placu między Stradomiem a Rynkiem Głównym. „Widziałam ludzi wiejskich z koszykami, inteligencję, robotników, Żydów itp., którzy znosili kamienie na budowę. […] Za chwilę zobaczyłam na tym placu pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa takich olbrzymich rozmiarów, że nic, żaden dom nie da się do tego przyrównać, ani żaden kościół”. Nieznajoma postać rzekła do niej: „Patrz, dziecko, Królestwo Chrystusowe przychodzi do Polski przez Intronizację”. „Wszystkich ludzi ręce były wzniesione do Pana Jezusa, nawet Żydów i innowierców” (Celakówna 2007: 40–42). Potem, spytana przez spowiednika, czy na piersiach Jezusa widać było Serce, odpowiedziała: „Nie widziałam w Jego piersiach Serca” (Wieczorek 2006: 107–108). 1938 4 lipca w Jachówce Rozalia Celakówna słyszy głos, który jej mówi: „Moje dziecko, za grzechy i zbrodnie […] popełniane przez ludz- GRA O TRON kość na całym świecie ześle Pan Bóg straszne kary. Sprawiedliwość Boża nie może znieść dłużej tych występków. Ostoją się tylko te państwa, w których będzie Chrystus królował”. Na pytanie Rozalii, czy Polska się ostoi, głos odpowiada: „Polska nie zginie, o ile przyjmie Chrystusa za Króla w całym tego słowa znaczeniu, jeżeli się podporządkuje pod prawo Boże, pod prawo Jego Miłości. Inaczej, moje dziecko, nie ostoi się” (Celakówna 2007: 87–88). 17 i 21 września Rozalia Celakówna na polecenie prymasa Augusta Hlonda przechodzi badania w Klinice Neurologicznej w Krakowie u dra Józefa Horodeńskiego. „Po tym badaniu zamiast ja lekarzowi wpierw podziękować, on mi gorąco dziękował, że do niego przyszłam. […] Nie przyjął ode mnie żadnego wynagrodzenia, lecz prosił kilka razy o modlitwę, pytając, czy będę pamiętała o tym w ciągu mojego życia, czy naprawdę nie zapomnę” (Celakówna 2007: 125, 126). 1939 20 kwietnia o. Pius Przeździecki, generał polskich paulinów, zaznajomiony z objawieniami Sł. B. Rozalii przez o. Dobrzyckiego, wysyła prymasowi Hlondowi alarmujące pismo w sprawie Intronizacji. „Eminentissime Domine! […] Obyśmy mogli już w tym roku przeprowadzić Intronizację, skoro przynagla nas do tego groźba wojny […]. Jestem starym, nad grobem stojącym i świadomie oraz dobrowolnie i bez najmniejszego wahania, owszem, z radością, biorę całą odpowiedzialność przed Bogiem naszym i Sędzią […], że Boskie Serce Jezusa i Najświętsza Maryja Panna istotnie w sposób 147 nadprzyrodzony łaskawie nam wskazują na Intronizację w Państwie jako na niezawodny ratunek dla Polski i świata” (cyt. za: Dobrzycki, Szafraniec 1998: 207–210). wadzeniu do powrotu poszczególnych ludzi i całej ludzkiej społeczności do chrześcijańskiego prawa prawdy i miłości”. 2 września Rozalia Celakówna odpowiada pisemnie na pytanie ks. Kazimierza Dobrzyckiego: „Co do danych, że Intronizacja ma być przeprowadzona uroczyście, to mogę powiedzieć, że tak widziałam, takie otrzymałam zrozumienie, że tak ma być… Trzeba oddać zewnętrzną cześć Panu Jezusowi, która wiele dusz przez to zwróci do Niego” (Celakówna 2007: 281). 1944 W nocy z 12 na 13 września umiera w opinii świętości Rozalia Celakówna. Jej grób na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie otoczony jest czcią, a z modlitwą na tym miejscu wiąże się wiele łask. 1946 4 września ks. Władysław Celak, brat Rozalii, wyrusza z listem do prymasa Hlonda. „Gdy dowiedziałam się, że nie dotarł do Warszawy z listem – notuje Celakówna – powstała straszna walka w mej duszy. […] Usłyszałam głos wyrzutu: «Czemu się niepokoisz i myślisz po ludzku? […] Nie mogło być Intronizacji bez tego oczyszczenia […]. Oddajcie się Mnie i bądźcie spokojni. Trzeba mieć wiarę bez rozumowania»” (Celakówna 2007: 298–299). 27 maja w Krakowie kardynał Adam Sapieha zatwierdza Dzieło Osobistego Poświęcenia się Najświętszemu Sercu Jezusa, prowadzone przez o. Kazimierza Dobrzyckiego, spowiednika Sł. B. Rozalii Celakówny, promujące Intronizację Najświętszego Serca Jezusa. W ciągu pierwszych pięciu lat istnienia aktu osobistego poświęcenia się dokonało około 5 milionów osób w Polsce. 22 października Pius XII ogłasza encyklikę Summi pontificatus, w której stwierdza: 1951 „Głównym złem, z powodu którego świat współczesny popadł w duchowe i moralne 28 października w Uroczystość Chrystusa bankructwo oraz ruinę, jest niegodziwe Króla polscy biskupi kolejny raz poświęcai zaiste zbrodnicze usiłowanie, by pozbawić ją cały naród Najświętszemu Sercu Jezusa. Chrystusa Jego Królewskiej władzy, a także Wcześniej ponad pięć milionów Polaków donieprzyjęcie nadanego przez Chrystusa pra- konało aktu Intronizacji Chrystusa w duszy. wa prawdy oraz odrzucenie prawa miłości, „Ukryta przyczyna sprawcza tego […] wielkiektóre jako Boskie tchnienie jest życiodajną go aktu leży w misji Rozalii” (Dobrzycki, Szatreścią i mocą Jego władania. […] Ratunek franiec 1998: 84). „To prawda, że w zarząi zbawienie dla współczesnego człowieka dzeniu i przeprowadzeniu tego wspaniałego znajduje się tylko w czci Chrystusa jako i pamiętnego aktu nasi Arcypasterze opierali Króla, w uznaniu uprawnień wynikających się nie na wizjach Rozalii Celakówny (choć z władzy, jaką On sprawuje, oraz w dopro- o nich wiedzieli) […] mimo to zostało speł- 148 PRESSJE 2014, TEKA 36 nione wtedy wszystko, co leżało w naszej możności i tą drogą spełniła się przemożna część tego, co Rozalia przepowiedziała” (tamże: 114, zob. także s. 126). 1956 26 sierpnia w rocznicę ślubów Jana Kazimierza Episkopat Polski dokonuje Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego. „Przyrzekamy uczynić wszystko, co leży w naszej mocy, aby Polska była rzeczywistym Królestwem Twoim i Twego Syna, poddanym całkowicie pod Twoje panowanie, w życiu naszym osobistym, narodowym i społecznym. Przyrzekamy Ci umacniać w rodzinach Królowanie Syna Twego Jezusa Chrystusa. Lud mówi: Królowo Polski, przyrzekamy!”. 1957 16 maja papież Pius XII ogłasza encyklikę Invicti athletae Christi, w której podkreśla rolę Polski i Polaków dla całego świata. „Niechże […] nadal bronią ojczystej wiary przeciw wszystkim niebezpieczeństwom, niech usiłują obyczaje do norm chrześcijańskich dostosować, […] żeby Polska zawsze wierna była dalej «przedmurzem chrześcijaństwa». Zdaje się bowiem […], że Bóg tę właśnie rolę narodowi polskiemu przeznaczył”. 1964 O. Zygmunt Dobrzycki bezskutecznie stara się o otwarcie procesu beatyfikacyjnego Rozalii Celakówny. GRA O TRON 21 listopada II Sobór Watykański uchwala konstytucję Lumen gentium, w której stwierdza: „Pan Jezus zapoczątkował Kościół swój głosząc radosną nowinę, a mianowicie nadejście Królestwa Bożego obiecanego od wieków w Piśmie. […] Kościół wyposażony w dary swego Zbawiciela i wiernie dochowujący Jego przykazań miłości, pokory i wyrzeczenia, otrzymuje posłannictwo głoszenia i krzewienia Królestwa Chrystusowego i Bożego wśród wszystkich narodów i stanowi zalążek oraz zaczątek tego Królestwa na ziemi” (LG: 5). 1966 3 maja prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński w obecności Episkopatu i rzesz wiernych dokonuje Aktu oddania Polski w macierzyńską niewolę Maryi Matki Kościoła za wolność Kościoła Chrystusowego. Rok wcześniej podobny akt dokonany został we wszystkich polskich parafiach. „Nie ma w nich ani słowa o państwie polskim czy zobowiązaniach władz państwowych. Śluby te są tak sformułowane, jakby państwa polskiego, polskich władz nie było, ponieważ ich nie było” (Krajski 2014: 54). 1969 Papież Paweł VI zmienia święto Chrystusa Króla na uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata i przenosi je na ostatnią niedzielę roku liturgicznego (Superson 2005, 2007). Zmianę tę często komentuje się jako próbę osłabienia jego wymowy: Chrystus ma być Królem, który panować będzie dopiero po końcu świata. 149 1975 25 grudnia, w homilii na Boże Narodzenie, Paweł VI formułuje ideę cywilizacji miłości. „Gdyby ludzkość podjęła tę ideę, spełniłoby się to, co Rozalia zobaczyła w symbolicznej wizji Pomnika Najświętszego Serca Pana Jezusa widzianego przez ludzi na całym świecie” (Kubik 2014: 156–157). 1976 drzwi Chrystusowi. Dla Jego zbawczej władzy otwórzcie granice państw, systemów ekonomicznych i politycznych, szerokie dziedziny kultury, cywilizacji, rozwoju!”. 1987 Ks. Franciszek Blachnicki w jednym ze swoich ostatnich wystąpień powiada: „W poprzednim okresie, przedsoborowym […] dominował obraz Chrystusa Króla. […] Akcentowano społeczne panowanie, królowanie Chrystusa w naszych czasach. Łączyło się to często z pewnym płyceniem; był – można by to tak nazwać – taki akademijny styl kultu Chrystusa – dużo było deklaracji, haseł, które były nieraz bardzo słabo podbudowane teologią. Natomiast obecny obraz Chrystusa Króla jest głęboko inspirowany przez Pismo Święte i właściwie zbliża się do obrazu Chrystusa Sługi”. 31 marca arcybiskup Marcel Lefebvre rozmawia w Bernie z nuncjuszem apostolskim w Szwajcarii Ambrogio Marchionim o wymuszonej przez Watykan rewizji konkordatu z katolickim kantonem Valais: „Abp Lefebvre: A Społeczne Panowanie Naszego Pana Jezusa Chrystusa, co zamierzacie z tym uczynić? Nuncjusz: Wiesz, to nie jest teraz możliwe: może w odległej przyszłości? […] W chwili obecnej to panowanie jest domeną jednostek; my musimy otworzyć 1990 się dla mas. Lefebvre: A encyklika Quas primas, co z nią uczynicie? Nuncjusz: Och… W grudniu powstaje Fundacja Serca Jezusa, Papież już dzisiaj by tego nie napisał! (Lefe- która stanie się powodem w procesie beatybvre 1997: 95). fikacyjnym Rozalii Celakówny. 31 grudnia umiera o. Zygmunt Dobrzycki, ostatni spowiednik Sł. B. Rozalii Celakówny. 1978 22 października św. Jan Paweł II w homilii w czasie mszy św. inaugurującej pontyfikat mówi: „Bracia i Siostry, nie bójcie się przygarnąć Chrystusa i przyjąć Jego władzę […]. Nie bójcie się, otwórzcie, otwórzcie na oścież 150 1992 Nowy Katechizm Kościoła Katolickiego potwierdza tradycyjną naukę o królowaniu Chrystusa. „Obowiązek oddawania Bogu prawdziwej czci odnosi się do człowieka w wymiarze indywidualnym i społecznym. […] Prowadząc nieustannie dzieło ewangelizacji, Kościół pracuje nad tym, by ludzie starali się o kształtowanie w duchu chrze- PRESSJE 2014, TEKA 36 ścijańskim sposobu myślenia i obyczajów, praw oraz ustroju własnej społeczności. […] W ten sposób Kościół ukazuje królowanie Chrystusa nad całym stworzeniem, a szczególnie nad społecznościami ludzkimi” (KKK: 2105). go z Objawieniem i z religią katolicką, wrogo nastawione do idei panowania Boga w naszym Narodzie” (Kiersztyn 2007). Korona zostaje zdjęta z figury Pana Jezusa i do dziś leży u stóp posągu. 1997 1995 W Krakowie powstaje pierwsza Wspólnota dla Intronizacji Najświętszego Serca Pana Jezusa, kierowana przez Ewę Nosiadek. 1996 Ks. Tadeusz Kiersztyn SJ zapoznaje się z pismami Rozalii Celakówny. „Pan Bóg pozwolił mi przewartościować całą dotychczas zdobytą wiedzę pod kątem Jego królewskiej godności. Dogłębnie zrozumiałem, że to Bóg króluje nad narodami i że On jest jedynym Władcą, Królem królów i Panem panujących” (Kiersztyn 2007). 5 listopada ks. kardynał Franciszek Macharski dzięki staraniom ks. Tadeusza Kiersztyna i powołanej przez niego Fundacji Serca Jezusa otwiera proces beatyfikacyjny Rozalii Celakówny. Od tej chwili przysługuje jej tytuł Służebnicy Bożej. 24 listopada w Uroczystość Chrystusa Króla ks. Tadeusz Kiersztyn składa w Bazylice Serca Jezusa w Krakowie złotą koronę – wotum za rozpoczęcie procesu Sł. B. Rozalii. „To wydarzenie – wspominał po latach ks. Kiersztyn – spowodowało, że ujawniły się ukryte dotąd w zakonie jezuitów i w Kurii krakowskiej siły liberalne, niewiele mające wspólne- GRA O TRON 16 kwietnia Komisja Krajowa NSZZ Solidarność w Apelu do społeczeństwa polskiego ogłasza: „Postanawiamy ponownie dokonać Intronizacji Chrystusa Króla AD 1997 i wezwać wszystkich patriotycznie myślących Polaków, aby do tego aktu przyłączyli się. Zwracamy się do naszych Biskupów o przewodzenie nam w tej uroczystości, w rocznicę Konstytucji 3 Maja i w święto Królowej Polski”. 3 maja prymas Polski kard. Józef Glemp na Jasnej Górze ogłasza, że w uroczystość Chrystusa Króla w 1997 roku Episkopat dokona aktu ogólnopolskiej intronizacji. „Zapowiedź ta nie została spełniona i przeminęła bez echa, zgaszona jakąś tajemniczą siłą” (Kiersztyn 2012: 436). 13 lipca na Jasnej Górze Rodzina Radia Maryja dokonuje Aktu Intronizacji Jezusa Chrystusa. W Adwencie o. Jan Mikrut wygłasza w Kościele NMP w Poznaniu rekolekcje intronizacyjne, transmitowane przez Radio Maryja (Mikrut 1998). 16 listopada wielotysięczna rzesza wiernych skupionych wokół ruchu Apostolstwa Modlitwy dokonuje w Bazylice Najświętszego Serca Jezusowego w Krakowie Intronizacji Jezusa Króla Polski. 151 Tajemniczy Brat Jerzy zaczyna rzekomo otrzymywać orędzia Dzieciątka Jezus, które doprowadzą go do sformułowania idei Intronizacji Dzieciątka Jezus na Króla Polski i Wszechświata. 1998 W kwietniu ks. Kiersztyn inicjuje w Bazylice Najświętszego Serca Jezusowego w Krakowie 9-letnią nowennę mszy św. w intencji „wyniesienia na ołtarze Sł. B. Rozalii Celakówny oraz uznania Jezusa Chrystusa Królem naszej Ojczyzny i ponownego poświęcenia Polski Jego Najświętszemu Sercu”. Koniec nowenny zbiegł się z zamknięciem procesu beatyfikacyjnego Rozalii na szczeblu diecezjalnym. W czerwcu ks. Kiersztyn zostaje zwolniony przez władze zakonu jezuitów ze stanowiska Krajowego Dyrektora Apostolstwa Modlitwy oraz ze stanowiska redaktora naczelnego „Posłańca Serca Jezusowego”. Władze zakonne nalegają, by wyjechał z Polski. 30 września ks. Kiersztyn decyduje o opuszczeniu zakonu jezuitów. Oficjalną dymisję uzyskuje rok później. sną Górę, podczas której dokonują Aktu Zawierzenia Matce Bożej i Intronizacji Jezusa Chrystusa na Króla Warszawy. „Świadomi całkowitej zależności od naszego Odkupiciela, Jezusa Chrystusa, Twojego Boskiego Syna, obieramy i ogłaszamy, że jedynym Panem i Królem nas samych i naszego miasta Warszawy jest Jezus Chrystus, Król Polski, Nauczyciel życia. Tylko w Jego łasce chcemy żyć i ofiarować się na dobro powszechne, tego i następnych pokoleń” (Mikrut 1999: 130–131). 6 marca ciało Rozalii Celakówny miało zostać przeniesione z grobu na Cmentarzu Rakowickim do sarkofagu w Bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie. Prace przerwano w ostatniej chwili na osobiste polecenie kardynała Franciszka Macharskiego. Komitet budowy sarkofagu stał się zalążkiem Stowarzyszenia Róża. 11 września ks. Józef Tischner pisze w „Gazecie Wyborczej”: „Dla wielu wolność pozostała wartością czysto zewnętrzną, której się lękali, i z którą nie wiedzieli co zrobić, gdy przyszła. […] Ideałem [ich] jest panowanie Pana naszego Jezusa Chrystusa – takie, o jakim pisał abp Marcel Lefebvre. Tylko ślepiec nie zauważa pod tą religijną retoryką przyciągającej siły faszyzmu” (Tischner 1999: 26). Od 10 do 13 grudnia w Brańszczyku o. Mikrut wygłasza transmitowane przez Radio 9 października ks. Kiersztyn odpowiada Maryja rekolekcje intronizacyjne dla pol- ks. Tischnerowi w „Naszym Dzienniku”: „Strasznym jest bluźnierstwem łączyć króskiej wsi (Mikrut 1999). lowanie Pana naszego Jezusa Chrystusa z demonicznym faszyzmem. […] Do tej pory do jawnej walki z Jezusem Królem i Jego 1999 władaniem stanął niegdyś Sanhedryn. Nie 27 lutego około osiemdziesięciu radnych sądziłem, że herezja ta zrodzi się w sercu Warszawy uczestniczy w pielgrzymce na Ja- i umyśle księdza katolickiego i że będzie on 152 PRESSJE 2014, TEKA 36 miał odwagę publicznie ją wyrazić” (Kiersztyn 1999: 15). intencji wrogiego przejęcia, ale po to, by we własnym domu przeciwdziałać powolnej entropii ubogich zasobów sensu”. 2000 Ks. prałat Sylwester Zawadzki po rekolekcjach intronizacyjnych w swojej parafii rozpoczyna budowę pomnika Chrystusa Króla w Świebodzinie. 22 lutego ks. Kiersztyn, wobec braku oficjalnego sprzeciwu kardynała Franciszka Macharskiego, podejmuje posługę kapłańską we Wspólnocie św. Klaudiusza, działającej w ramach Fundacji Serca Jezusa. 23 sierpnia Fundacja Serca Jezusa składa w kurii krakowskiej wszystkie dokumenty potrzebne do zamknięcia procesu na szczeblu diecezjalnym. Kardynał Macharski nie składa jednak podpisu umożliwiającego przesłanie dokumentów do Rzymu. 7–9 września w Toruniu odbywa się sympozjum z okazji setnej rocznicy urodzin Rozalii Celakówny. Organizatorem spotkania jest o. Jan Mikrut (Mikrut 2002). 2002 25 listopada kuria diecezjalna oświadcza, że planowany w Tarnowie pomnik Chrystusa 26 listopada miasto Świebodzin wraz ze Króla powinien zostać zastąpiony darami swym ordynariuszem ks. bp. Adamem Dycz- „dla ubogich, chorych, bezdomnych i bezrokowskim dokonuje intronizacji Jezusa na botnych, z którymi Chrystus się identyfikuje”. swojego Króla. 2003 2001 26 lipca powódź uszkadza dom Sł. B. Rozalii Celakówny w Jachówce. Kuria krakowska, której zapisał go brat Rozalii, niespodziewanie wydaje polecenie jego natychmiastowej rozbiórki. 11 kwietnia w Tarnowie odbywa się konferencja poświęcona projektowi Pomnika Chrystusa Króla Zbawiciela Świata na Górze św. Marcina. Pomnik miał mieć 85 metrów wysokości. W jego wnętrzu, na wysokości serca, miała znajdować się kaplica wieczystej adoracji Najświętszego Sakramentu. 14 października Jürgen Habermas wygłasza w kościele św. Pawła we Frankfurcie nad Me- 15 sierpnia w Krakowie zostaje zaprezentonem wykład Wierzyć i wiedzieć, który uważa- wana książka ks. Kiersztyna Ostatnia walka. ny jest za początek zwrotu postsekularnego. „Intronizacja – pisz ks. Kiersztyn – jako akt „Postsekularne społeczeństwo – powiada Ha- uznania nad sobą Jezusa Króla i poddania się bermas (2002: 20) – kontynuuje w stosunku pod Jego władzę, jest pierwszym i podstawodo religii pracę, którą religia wykonała w sto- wym wymogiem wiary. Taki jest sens introsunku do mitu. Tyle, że już nie w zuchwałej nizacji objawionej w Piśmie Świętym, i takiej GRA O TRON 153 intronizacji domagał się Jezus niegdyś od Żydów, i takiej dziś domaga się od Polski i od wszystkich narodów świata” (Kiersztyn 2012: 447). W dniach 15–21 września Koluszki dokonują uroczystej Intronizacji Jezusa Króla Polski według Siedmiodniowego Nabożeństwa Intronizacyjnego. Akt intronizacji odczytał biskup łódzki Ireneusz Pękalski. 28 listopada zostaje zarejestrowane związane z ks. Kiersztynem i Biurem Postulacji Sł. B. Rozalii Celakówny Stowarzyszenie Róża, mające na celu upowszechnianie postaci i misji służebnicy Bożej. 2004 19 stycznia w gmachu Akademii Katolickiej w Monachium Jürgen Habermas i Joseph Ratzinger dyskutują na temat przedpolitycznych podstaw liberalnego państwa. Habermas mówi między innymi: „Światopoglądowa neutralność państwa […] jest nie do pogodzenia z politycznym generalizowaniem sekularnego spojrzenia na świat. Zsekularyzowani obywatele nie mogą […] odmawiać z zasady religijnym obrazom świata pewnego potencjału prawdziwościowego ani też kwestionować prawa współobywateli, by swój wkład do publicznych dyskusji wnosili posługując się językiem religijnym” (Habermas 2012a: 116). 17–18 września w Toruniu odbywa się sympozjum z okazji sześćdziesiątej rocznicy śmierci Rozalii Celakówny. Organizatorem spotkania jest o. Jan Mikrut (Mikrut 2005). 154 W czerwcu prof. Andrzej Flaga, przewodniczący Ruchu Obrony Rzeczpospolitej Samorządna Polska, zapoznaje się z książką ks. Kiersztyna Ostatnia walka. W rezultacie Ruch energicznie włącza się w starania o Intronizację Jezusa Chrystusa. W czerwcu Konferencja Episkopatu Polski powołuje specjalny Zespół do spraw społecznych aspektów intronizacji Chrystusa Króla. Jego przewodniczącym zostaje abp Marian Gołębiewski, sceptyczny wobec idei Intronizacji. 1 października ks. abp Józef Życiński na kazaniu w kościele Przemienienia Pańskiego w Lublinie porównuje projektowany pomnik Pomnika Chrystusa Króla Zbawiciela Świata w Tarnowie do dawnego projektu pomnika Lenina, w którego głowie miała znajdować się biblioteka. 23 listopada ks. bp Wiktor Skworc w homilii w katedrze tarnowskiej na uroczystość Chrystusa Króla sprzeciwia się budowie Pomnika Chrystusa Króla Zbawiciela Świata w Tarnowie i zabrania zbierania pieniędzy na ten cel. 2005 Adam Kędzierski, mieszkaniec Ustronia, funduje kościół Chrystusa Króla Wszechświata jako wotum za beatyfikację Sł. B. Rozalii Celakówny i wypełnienie jej misji przez naród Polski. Kamień węgielny z wypisaną intencją poświęcił w Rzymie Jan Paweł II. Ukazuje się 5. teka „Pressji”, w której Krzysztof Szczerski prowokacyjnie nawołuje do powstania w Polsce republiki wyznaniowej PRESSJE 2014, TEKA 36 opartej na nauczaniu Jana Pawła II. „Powstanie republiki wyznaniowej to, w pewnym skrócie, kwestia wynalezienia kamienia filozoficznego, który zamieniłby dzisiejszą «zasadę pierwszą» polityki, składającą się ze wspomagających się kultów: pieniądza (posiadania) i nagiej siły, na nową «zasadę pierwszą», dzięki której te same instytucje ustrojowe działałyby wedle kultu cnót ewangelicznych. W moim przekonaniu nie jest to zadanie niemożliwe do wykonania, a jego spełnienie leży w rękach pokolenia obecnych młodych profesjonalistów o duchowości religijnej ukształtowanej przez nauczanie Jana Pawła II” (Szczerski 2005: 21). 25 grudnia członkowie Stowarzyszenia Róża prowadzą apostolstwo intronizacyjne w kościele na Żoliborzu, gdzie modlą się bracia Lech i Jarosław Kaczyńscy. 2006 12 czerwca Stowarzyszenie Róża umieszcza tablicę pamiątkową w Jachówce, w miejscu, gdzie stał dom Sł. B. Rozalii Celakówny. Ks. Janusz Królikowski publikuje książkę Intronizacja Najświętszego Serca Jezusa. W przypisie zauważa: „W niniejszym opracowaniu omawiam tylko kwestię intronizacji Najświętszego Serca, zostawiając na boku kwestię intronizacji Chrystusa Króla, czy też intronizację Chrystusa jako Króla Polski. Wydaje się, że te inicjatywy nie mają żadnych podstaw historycznych ani szerszego uzasadnienia teologicznego” (Królikowski 2006: 10). W czerwcu ukazuje się broszura ks. Kiersztyna Intronizacja. Polsko, Twój Król nadchodzi, rozsyłana w tysiącach egzemplarzy do biskupów, mediów katolickich i polityków. Dr Ewa Wieczorek, postulator w procesie Rozalii na szczeblu diecezjalnym, publikuje fundamentalną książkę Służebnica Boża Rozalia Celakówna. Życie i misja. W listopadzie i grudniu polscy biskupi przybywają z wizytą ad limina apostolorum do Benedykta XVI. Według abpa Tadeusza Gocłowskiego, gdy biskupi podnieśli kwestię intronizacji, to „temat spotkał się ze zdecydowanie negatywną reakcją tych, którzy reprezentowali Benedykta XVI” (Sporniak, Żyła 2011). Z kolei według ks. Janusza Królikowskiego, gdy abp Henryk Muszyński zapytał, czy można nazywać Chrystusa Królem Polski, abp Angelo Amato, sekretarz Kongregacji Nauki Wiary, powiedział: „Skoro wy w Polsce nazywacie Matkę Bożą Królową Polski, to dlaczego nie chcecie nazywać Chrystusa Królem Polski?” (Królikowski 2007: 8). 20 stycznia środowiska skupione wokół „Nowego Przeglądu Wszechpolskiego” występują do abpa Józefa Michalika z listem w sprawie Intronizacji Jezusa na Króla Polski oraz z prośbą o wszczęcie Rekolekcji Narodowych przygotowujących naród do uroczystej intronizacji Jezusa na Króla Polski. Apel podpisało 10 tysięcy osób. Prośba pozostała bez odpowiedzi. GRA O TRON W marcu Samorządna Polska wysyła do prezydenta Lecha Kaczyńskiego, marszałka Marka Jurka, premiera Kazimierza Marcinkiewicza oraz innych urzędników i polityków list w sprawie Intronizacji Jezusa Chrystusa na Króla Polski. 155 Od 28 kwietnia do 6 maja w katedrze wawelskiej odbywa się oficjalna adoracja Najświętszego Sakramentu zorganizowana przez środowiska związane Samorządną Polską i Stowarzyszeniem Róża. „Modliliśmy się szczególnie o odnowę moralną, zgodę i jedność Narodu Polskiego oraz za rządzących Polską. […] W siódmym dniu Adoracji z wielką radością przyjęliśmy informację o zawiązaniu się koalicji rządowej PiS – LPR – Samoobrona” (SP 11: 139). 24 maja poseł Prawa i Sprawiedliwości Artur Górski składa oświadczenie poselskie w sprawie Intronizacji Chrystusa Króla. „W wydarzeniach religijnych ostatniego ćwierćwiecza, których byliśmy i jesteśmy naocznymi świadkami, czyż nie należy odczytać przesłania wiary? Czy mógłby być bardziej duchowy, sławny i należny Bogu akt wdzięczności ze strony naszego Narodu za cuda Jego łaski okazane Polsce, jak dokonany przez obecny Sejm akt uznania Pana Jezusa Królem Polski?”. Okazją do tego aktu miałaby być 350. rocznica Ślubów Jana Kazimierza i 50. rocznica Ślubów Jasnogórskich Narodu Polskiego. 26 maja Organizacja Monarchistów Polskich protestuje przeciwko projektowi Artura Górskiego. „Widzimy potrzebę Intronizacji, lecz jedynie dokonanej przez prawowitą władzę monarszą […] niezależną od jakichkolwiek gier wyborczych”. 27 maja papież Benedykt XVI na Błoniach krakowskich przemawia do młodzieży: „Jezus niejednokrotnie jest ignorowany, jest wyśmiewany, jest ogłaszany Królem przeszłości, ale nie teraźniejszości, a tym bardziej nie jutra, jest spychany do lamusa spraw 156 i osób, o których nie powinno się mówić na głos i w obecności innych. […] Nie zniechęcajcie się!”. 21 czerwca i 23 września ks. Kiersztyn wygłosił w salach Sejmu konferencję dla posłów RP na temat intronizacji. 23 września Stowarzyszenie Róża rozsyła do biskupów informacje dotyczące intronizacji. Odpowiedzi biskupów są niejasne i wymijające. 29 listopada Piaseczno dokonało intronizacji Jezusa Króla Polski, poprzedzonej siedmiodniowym nabożeństwem intronizacyjnym. W akcie uczestniczył marszałek Sejmu Marek Jurek, posłowie, burmistrz i władze miasta. 18 grudnia grupa 46 posłów różnych ugrupowań pod przewodnictwem Artura Górskiego składa na ręce Marszałka Sejmu Marka Jurka projekt i uzasadnienie uchwały w sprawie nadania Jezusowi Chrystusowi tytułu: Jezus Król Polski. „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że tysiącletnie dzieje naszego Narodu […] tworzyły się i wzrastały w mocy i świetle Ewangelii Chrystusowej. […] Obecnie, w dobie powszechnego światowego kryzysu wiary i wartości, w nawiązaniu do duchowego patrymonium Polski, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, dziękując Bogu za odzyskaną przez naród wolność, idąc za głosem dwóch znakomitych mężów stanu i kapłanów: Jana Pawła II oraz Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego, całkowicie oddanych jasnogórskiej Pani, Królowej Polski, pragnie dać świadectwo wiary i nadziei na Bożą opiekę nad naszą Ojczyzną, nadając Królowi królów i Panu PRESSJE 2014, TEKA 36 panujących tytuł: Jezus Król Polski. […] Nadając Jezusowi Chrystusowi tytuł Jezus Król Polski, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża nadzieję, że akt ten zaowocuje zarówno w życiu Polski, jak też i całej Europy obfitym błogosławieństwem Boga na budowanie wspólnej przyszłości na fundamencie wiary”. „Być może, gdyby projekt podpisało czterdziestu czterech [posłów], komentatorzy dostrzegliby, iż fundamentalny rys całej sytuacji został określony przez ducha, który od dawna powinien być martwy, a jednak nagle objawił Polakom swą jakże problematyczną żywotność. Tym zaskakująco witalnym duchem okazał się duch mesjanizmu” (Kozak 2010: 476–477). 20 grudnia abp Sławoj Leszek Głódź komentuje dla Polskiej Agencji Prasowej projekt uchwały nadającej Jezusowi tytuł Króla Polski: „Niech murarz buduje mieszkania, krawiec szyje ubrania, a posłowie niech nie wtrącają się do tego, na czym się nie znają”. W podobnym duchu utrzymane są wypowiedzi innych hierarchów. iż „fundamentalizm i fanatyzm nie jest obcy również wyznawcom Kościoła katolickiego w Polsce, że wraz ze szczególną odmianą «patriotyzmu», «polskości», zaściankowości, ksenofobii, homofobii i antysemityzmu, tworzy porażającą mieszankę”. Od 1 do 7 lutego Zbigniew Masternak pisze opowieść Jezus na prezydenta! „Nigdy tak szybko nie pracuję […]. A tutaj – tydzień. Co dziwne, ta historia od razu była niezmiernie spójna” (Masternak 2010: 104). 7 lutego prezydent miasta Krakowa prof. Jacek Majchrowski spotyka się z przedstawicielami ruchów intronizacyjnych w sprawie budowy Pomnika Jezusa Króla na Wawelu. 10 lutego w Wyższej Szkole Jezuitów w Monachium Jürgen Habermas wygłasza odczyt Świadomość tego, co zostało utracone. Mówi między innymi: „Rozum praktyczny nie osiąga swojego celu, gdyż nie ma dość sił, by w świeckich umysłach obudzić i utrzymać w przytomności świadomość okaleczonej na całym świecie solidarności – świadomość tego, co zostało utracone, a co woła o pomoc do nieba” (Habermas 2012b: 230). 2007 Ukazuje się pierwszy tom opracowanych pism Sł. B. Rozalii Celakówny Wyznania z przeżyć wewnętrznych. Wcześniej pisma te znane były z cytatów w różnych publikacjach. 25 stycznia w Koszalinie prokuratura nakazuje zamknięcie wystawy Jesus Christ King of Poland, której towarzyszył billboard przedstawiający znane postaci życia publicznego i hasło: „Żydzi won z katolickiego kraju”. Jej autor Peter Fuss wyjaśniał, że chciał pokazać, GRA O TRON 22 lutego abp Józef Michalik, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, odpowiada pisemnie na pytanie marszałka Sejmu Marka Jurka o stosunek biskupów do projektu uchwały intronizacyjnej. Stwierdza, że w związku z planowanym przekazaniem procesu beatyfikacyjnego Sł. B. Rozalii Celakówny do Rzymu „jakiekolwiek projekty zewnętrzne należy na razie odłożyć”. Podczas rekolekcji wielkopostnych parafia w Mananteminie na Madagaskarze oddaje 157 się wraz z misjonarzem ks. Józefem Klatką pod panowanie Jezusa Króla Polski. 12 kwietnia ks. prof. Janusz Królikowski występuje przed parlamentarzystami z wykładem Ruchy intronizacyjne w Polsce, w którym stwierdza, że z teologicznego punktu widzenia bardziej uzasadniona jest Intronizacja Serca, a nie Osoby Chrystusa. Prócz tego zauważa, że zasada królowania Chrystusa ma raczej charakter duchowy, a nie prawny. „Nawet Kościół nie był w stanie przetransponować swego systemu prawnego tak, aby odpowiadał jednoznacznie systemowi władzy, który wypływa z tego królowania Chrystusa jako źródła władzy. Obawiam się, że tym trudniej jest tę zasadę – słuszną, ale mistyczną – zastosować do systemu prawnego na poziomie ziemskim” (Królikowski 2007: 8). 17 kwietnia ks. kardynał Stanisław Dziwisz bez rozgłosu zamyka proces beatyfikacyjny Rozalii Celakówny na szczeblu diecezjalnym i przekazuje dokumenty do Rzymu, gdzie proces prowadzony jest w Kongregacji do spraw Świętych. ski oraz w sprawie zmiany godła państwowego: przywrócenia orłowi zamkniętej korony z krzyżem i usunięcia gwiazdek ze skrzydeł. Do ruchu intronizacyjnego dołącza ks. Piotr Natanek, jednak opuszcza go po roku, propagując własną ideę Intronizacji Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata i łącząc ją z nieuznawanymi przez Kościół praktykami i orędziami. Wprowadza między innymi osobliwą nowennę do Aniołów i wiąże się z wizjonerkami Agnieszką i Mieczysławą Kordas, które głoszą, że jest on drugim św. Piotrem. 2008 Ukazuje się drugi tom opracowanych pism Sł. B. Rozalii Celakówny Pisma. 9 stycznia w Bazylice Serca Jezusa w Krakowie zostaje zamontowany sarkofag Rozalii Celakówny przygotowany już w 1999 roku przez Fundację Serca Jezusa. Sarkofag wciąż jednak pozostaje pusty. 19 kwietnia anonimowe pismo z kurii metropolitalnej ostrzega wiernych przed ks. Kiersztynem i informuje, że na mocy dekretu ks. kardynała Dziwisza do występowania w sprawie beatyfikacji Sł. B. Rozalii Celakówny mają wyłączne prawo ojcowie jezuici, do których należy także „troska o czystość kultu prywatnego Służebnicy Bożej”. Ks. Janusz Królikowski publikuje książkę Aby królował Chrystus! Teologia i kult Chrystusa Króla i Jego Najświętszego Serca. Pisze między innymi o tytule króla: „Jest oczywiste, że w przypadku Chrystusa tytuł ten nie posiada znaczenia politycznego, a odnosi się do życia chrześcijańskiego, a w szczególności do Królestwa Bożego. Uwypukliła to posoborowa reforma liturgiczna” (Królikowski 2008: 20). 27 października Stronnictwo Polska Racja Stanu podejmuje inicjatywę obywatelską przeprowadzenia referendum w sprawie nadania Panu Jezusowi tytułu Jezus Król Pol- 16 marca biskupi polscy kolejny raz zajmują stanowisko wobec intronizacji. „Ogłaszanie Chrystusa Królem Polski jest niewłaściwe, niepotrzebne, niezgodne z myślą Episkopa- 158 PRESSJE 2014, TEKA 36 tu. […] Na dzisiejsze czasy – wyjaśnia sekretarz Episkopatu bp Stanisław Budzik – najpiękniejszym jest ten obraz Chrystusa, który promował np. ks. Franciszek Blachnicki, tj. obraz Chrystusa sługi. – A jeżeli mówimy o Królestwie Chrystusa, to od razu należy dodać, że Jego Królestwo nie jest z tego świata – dodaje” (KEP 2008). 13 września przez Warszawę przechodzi pierwszy Marsz dla Jezusa Króla Polski. w ogóle i to wiąże się z negacją chrystianizacji narodu, państwa i kultury. Jest to ciężka choroba współczesnego chrześcijaństwa zachodniego” (SP 11: 163, 164). 8 marca w paryskiej katedrze Notre Dame Giorgio Agamben wygłasza wykład Kościół i Królestwo. „Wydaje się, że odniesienia do rzeczy ostatecznych tak dalece zniknęły z mowy Kościoła, że możliwe było – nie bez dozy ironii – powiedzenie, iż Kościoł rzymski zamknął swoje okienko eschatologiczne” (Agamben 2012: 77). 2009 6 stycznia Samorządna Polska wysyła polskim biskupom Memoriał do Pasterzy Kościoła: O godne przygotowanie Narodu Polskiego do Intronizacji Jezusa na Króla Polski poprzez Rekolekcje Narodowe. Memoriał pozostaje bez odpowiedzi. 16 lutego abp Marian Gołębiowski, przewodniczący Zespołu Konferencji Episkopatu Polski do spraw Społecznych Aspektów Intronizacji Chrystusa Króla, odpowiada w liście do Samorządnej Polski na postulaty związane z intronizacją Chrystusa Króla. „Próbowałem wykazać, że są na błędnej drodze, gdyż ich postulaty nie mają teologicznych podstaw. Niestety rozmowy się nie udały. Odniosłem wrażenie, że moje argumenty odbijały się jak od ściany” (Sporniak, Żyła 2011). Ks. prof. Czesław Bartnik komentuje list abpa Gołębiewskiego: „Zwyczajnie odpowiada on błędnie na Wasze dobrze udokumentowane pismo […]. Umysłowość liberalna, odrzucająca związek Chrystusa z konkretną społecznością, narodem czy państwem (obok związku z Uniwersum), prowadzi wprost do usunięcia Chrystusa z życia publicznego GRA O TRON 12 czerwca samorząd rejonu wileńskiego w obecności władzy duchownej dokonuje intronizacji Chrystusa Króla w Wilnie. 13 września przez Warszawę przechodzi drugi Marsz dla Jezusa Króla Polski. „Wchodząc w ul. Nowy Świat – relacjonuje Robert Skrzypczak – patriotyczno-religijnym śpiewem oraz sztandarami głosimy Warszawie potrzebę polskiego Nowego Świata – świata z Chrystusem Królem Polski!” (SP 11: 143). 3 lipca kardynał Stanisław Dziwisz powołuje komisję teologiczną mającą na celu ocenę nauczania i działalności ks. Piotra Natanka. 2010 2 marca kardynał Dziwisz po zapoznaniu się z wynikami prac komisji teologicznej badającej działalność ks. Natanka zabrania mu prowadzenia działalności naukowej na uczelniach katolickich, ogranicza działalność duszpasterską wyłącznie do parafii zamieszkania i nakazuje zamknięcie prowadzonych przez niego stron internetowych. 159 W kwietniu Samorządna Polska wysyła polskim biskupom Ponowny Apel o godne przygotowanie Narodu Polskiego do Intronizacji Jezusa na Króla Polski poprzez Rekolekcje Narodowe. Apel ponownie pozostaje bez odpowiedzi. 8 maja przez Kraków przechodzi Marsz dla Jezusa Króla Polski, w którym bierze udział około trzech tysięcy osób. 21 maja odbywa się premiera książki Zbigniewa Masternaka Jezus na prezydenta. W powieści główny zwolennik intronizacji, nieco podobny do posła Artura Górskiego, okazuje się być wcielonym diabłem. Chrystus powtórnie przychodzi na świat w Polsce, wygrywa wybory prezydenckie, ale zostaje ostatecznie ponownie ukrzyżowany. 4 lipca ks. Natanek nawołuje do Narodowej Intronizacji Owiec na polach Grunwaldu. 7 lipca abp Gołębiowski odpowiada na list Samorządnej Polski nawołujący do intronizacji. „Podstawowym błędem jest pomieszanie porządku nadprzyrodzonego z porządkiem naturalnym w rozumieniu istoty Królestwa Bożego. W konsekwencji, w pismach tych nie ma rozdziału między państwem a religią, miedzy autonomią rzeczywistości ziemskiej a nadprzyrodzonym porządkiem łaski i królestwa Bożego. Królestwo Boże traci wymiar eschatologiczny, a pojęcia intronizacji i detronizacji nabierają dosłownego, świeckiego i prawnego znaczenia, nie oddając istoty prawdy objawionej” (SP 11: 80). 18 września zostaje zorganizowany Kongres Chrystusa Króla w Rumii pod patronatem abpa Sławoja Leszka Głodzia. Kongres promuje tradycyjne nauczanie Piusa XI o spo- 160 łecznym panowaniu Chrystusa. Występuje na nim prof. Jerzy Bajda. 19 września przez Warszawę przechodzi trzeci Marsz dla Jezusa Króla Polski, w którym bierze udział około osiem tysięcy osób. 29 września Konferencja Episkopatu Polski na 353 zebraniu plenarnym po raz kolejny krytycznie odnosi się do inicjatyw zmierzających do ogłoszenia Jezusa Królem Polski. „Biskupi […] przestrzegają przed sprowadzeniem królowania Jezusa do jednorazowego aktu intronizacji, który miałby rozwiązać wszystkie problemy. Sam Chrystus wzywa swoich uczniów do podejmowania krzyża i pójścia za Nim w duchu Jego królowania, które nie jest z tego świata” (KEP 2010). 3 października Artur Sporniak w „Tygodniku Powszechnym” publikuje artykuł o ruchach intronizacyjnych. „Tęsknota za utopią czasów królów więcej ma wspólnego z duchem […] fantasy […] niż z przesłaniem Ewangelii. […] Mierzenie Ewangelii miarą naszych utopii politycznych jest grubym nieporozumieniem” (Sporniak 2010). 9 października przez Lublin przechodzi Marsz dla Jezusa Króla Polski, w którym bierze udział około dwa tysiące osób. 15 października Paweł Milcarek ogłasza krótki tekst o intronizacji, którego nie zgodził się opublikować tygodnik „Niedziela”. „Sama intronizacja też nie jest niczym błędnym: przecież w tym wypadku nie jest to jakaś wolna elekcja, na której się króla wybiera – lecz publiczny akt uznania władzy tego, kto królem już jest, rzec można: z urodzenia i z zasługi. W epoce szerokiego zeświecczenia każdy PRESSJE 2014, TEKA 36 publiczny akt posłuszeństwa Chrystusowi Królowi ma swoją wartość” (Milcarek 2010). 21 listopada zostaje poświęcony Pomnik Chrystusa Króla w Świebodzinie. Pomnik ma 36 metrów wysokości, waży 440 ton i kosztował 6 milionów złotych. Jest to największa figura Chrystusa na świecie. Ks. abp prof. Andrzej Dzięga podczas homilii mówi: „Ta Figura może stać się Znakiem nadziei dla wszystkich, którzy takiego znaku poszukują, a tutaj na skrzyżowaniu dróg prowadzących ze wschodu na zachód i z północy na południe, ma szanse stać się Znakiem szczególnie rozpoznawalnym i akceptowalnym” (SP 11: 175) „Pełna piękna, dostojeństwa, ciepła i spokoju postać Chrystusa Króla – pisze Robert Skrzypczak – górująca u zbiegu dwóch dróg europejskich (A2 z zachodu na wschód i A3 z północy na południe), zwrócona jest […] w kierunku Europy Zachodniej, w kierunku tych, którzy najbardziej potrzebują Bożego Miłosierdzia” (SP 11: 169). 25 listopada władze Samorządnej Polski odpowiadają abpowi Gołębiewskiemu na jego krytykę idei intronizacji. „Gdyby nie podpis Ekscelencji pod tym listem sądzilibyśmy, że jest to list liberałów świeckich, którzy chcą ośmieszyć katolików. […] Pasterze Kościoła […] odrywają się od Narodu i Ojczyzny, przekreślając tym samym swoje przewodnictwo w Narodzie Polskim. […] Tragiczna to sytuacja dla kraju, gdy największymi przeciwnikami uznania Jezusa Królem Polski są biskupi polscy” (SP 11: 80, 81, 82). 19 grudnia w Internecie pojawia się kazanie ks. Piotra Natanka Lekki i mocny okultyzm, które robi zawrotną karierę wśród młodzieży. GRA O TRON Paweł Perka publikuje religioznawczą analizę aktu intronizacji. „Sednem, istotą i celem rytuału intronizacji jest metaperformatywne ustanowienie ogólnospołecznej (czyli nomicznej) konwencji w obliczu antynomicznej sytuacji” (Perka 2010: 128). Autor uzasadnia postulat ogólnokrajowej intronizacji: „wraz ze wzrostem liczebności zgromadzenia siła illokucyjna performatywnych aktów mowy użytych podczas rytuału zostaje znacznie wzmocniona przez moc perlokucyjną” (tamże: 129). 2011 19 marca Marsz dla Jezusa Króla Polski przechodzi przez Wrocław. Robert Skrzypczak relacjonuje: „Młodzież empikowa na odgłos przemarszu przywarła do szyb przeszklonej budowli, jak ryby szukające pożywienia poza akwarium. Zdumienie mieszało się z podziwem” (SP 11: 180–181). Podczas marszu przemawia Franciszek Brodowski: „My nie chcemy, żeby w sejmie zasiadali biskupi czy kapłani, nasze dążenia nie mają nic wspólnego z państwem wyznaniowym, ale odwołują się do tysiącletniej chrześcijańskiej historii Polski i zmierzają do przywrócenia w naszym kraju ładu Królestwa Bożego, powrotu do praw zgodnych z Dekalogiem i miłością ewangeliczną” (SP 11: 183–184). 17 kwietnia w Niedzielę Palmową ks. Stanisław Małkowski wygłasza na Jasnej Górze kazanie dla motocyklistów. „Polsko! Nie zwlekaj! Czas nagli! Czas prawdy! Czas Króla! Czas Intronizacji nadchodzi! Niech tak się stanie!!! […] Takie właśnie postawy wierności Bogu, Honorowi i Ojczyźnie ujawniacie, drodzy motocykliści, Jazdo Polski wolnej, niepodległej, sprawiedliwiej” (SP 11: 102). 161 3 maja odbywa się Pielgrzymka do Maryi Królowej Polski o wyniesienie na tron Jezusa Króla Polski. Z tej okazji przygotowano feretron Arkę Jezusa Króla Polski i sztandar Samorządnej Polski i Polskiej Racji Stanu. Kulminacyjnym momentem jest ofiarowanie celebransowi figurki Jezusa Króla Polski. „Nie mieliśmy pojęcia – wspominają uczestnicy – że zaraz uderzy w nas ulewa, niczym furia piekielnej armii” (SP 11: 190). 20 lipca kardynał Dziwisz nakłada na ks. Natanka karę suspensy. Od tego momentu nie może on sprawować funkcji kapłańskich. o nas! Nie oglądamy się na wielkich tego świata, nie przekujmy niechętnych. Zacznijmy robić miejsce dla Jezusa Chrystusa teraz, gdzie jesteśmy!” (Łaszewski 2011: 178). 15 października bp Andrzej Czaja, stojący na czele Komisji Nauki i Wiary Episkopatu Polski, ogłasza, że Episkopat jeszcze raz przyjrzy się sprawie Intronizacji Jesusa Króla Polski. 20 listopada, w uroczystość Chrystusa Króla, na Jasnej Górze miała odbyć się ogłoszona przez związaną z ks. Natankiem Mieczysławę Kordas, wizjonerkę z Chicago, prowadzącą stronę Echo Chrystusa Króla, intronizacja Jezusa Chrystusa Króla Polski. „Rozgoryczony kilkutysięczny tłum nieświadom, że padł ofiarą manipulacji, pod koniec Mszy świętej zakłócił świętość miejsca, wznosząc okrzyki pełne protestu, oskarżeń i bólu” (Kiersztyn, Kuraś, Pasternak 2012: 53). 28 sierpnia Paweł Milcarek komentuje decyzję kardynała Dziwisza. „Podstawowe przesłanie ks. Natanka wiąże się z intronizacją Chrystusa Króla. Byłoby dobrze, gdybyśmy zdawali sobie sprawę z tego, na czym polega katolickie i poprawne rozumienie intronizacji. […] Nie wystarczy więc powtarzać, że obecne inicjatywy na rzecz ogłoszenia Chrystusa Królem Polski są ja- 20 listopada, w uroczystość Chrystusa Króla, koś «sprzeczne z Ewangelią». W końcu jest abp Józef Michalik w wywiadzie dla pisma katolicką oczywistością, że «trzeba, aby On „Idziemy” stwierdza: „Koncepcja intronizacji panował» – przez Maryję także nad Polską” Chrystusa […] spłyca głębię teologii o królowaniu Chrystusa na ziemi. […] Jest to próba (Milcarek 2011: 35). sprowadzenia idei […] panowania Boga na 26 sierpnia Rada Biskupów Diecezjalnych ze- ziemi do sensu literalnego. Tymczasem pobranych w Częstochowie oświadcza, że „nie winno nam chodzić o panowanie Chrystuma potrzeby szukania nowych, niezgodnych sa w ludzkich sercach i o realizowanie tego z zamysłem Kościoła, form nabożeństwa do panowania na ziemi za naszym, ludzkim Chrystusa Króla. […] Każdy, kto uporczywie pośrednictwem. […] Naszym zadaniem jest uczestniczy w takich pozakościelnych ru- ukoronować Chrystusa w sobie, w swoim suchach i grupach, traci jedność ze wspólnotą mieniu i życiu i wydobywać z siebie Chrystusowe spojrzenie na świat” (Michalik 2011). Kościoła”. Wincenty Łaszewski w książce Polska dla Króla pisze między innymi: „Leżący na dnie mają moc żłobić koryto historii. To słowa 162 10 grudnia w Tarnowie umiera ks. prof. Jerzy Bajda. Tuż przed śmiercią ukazuje się jego książka Trzeba ażeby Chrystus królował, PRESSJE 2014, TEKA 36 w której przedstawiona jest oryginalna teologia intronizacji. Królowanie Chrystusa ma doprowadzić do ogarnięcia przez logikę sakramentalną wszystkich sfer życia człowieka. „Sakramenty święte zawierają swoją logikę i dynamikę kształtującą istotne relacje międzyludzkie, budującą wspólnotę ludzką opartą na działaniu Ducha Świętego. Chrześcijaństwo ma się ujawnić jako nowa forma istnienia ludzkiego w wymiarze społecznym i historycznym” (Bajda 2011: 75) 2012 13 maja podczas Kongresu Polska Wielki Projekt w Warszawie odbywa się prezentacja 28. teki „Pressji” Powrót mesjanizmu. Jeden z tekstów dotyczył mistycznych podstaw neomesjanizmu. „W moim przekonaniu – pisał Marek Przychodzeń (2012: 109) – jeśli propagatorzy polskiego mesjanizmu oprą się na tekstach świętej Faustyny Kowalskiej, sługi Bożej Rozalii Celakówny czy błogosławionego Jana Pawła II, nie grożą im żadne heterodoksyjne odchylenia, takie jak ubóstwienie narodu czy czysto polityczna interpretacja aktu intronizacji”. W Katowicach na przystanku tramwajowym przy centrum handlowym Silesia City pojawiają się napisy: „Jezus Chrystus Królem Polski!” i „Rozalia Celakówna ratunkiem dla Polski”. 27 maja przez Gdańsk przechodzi Marsz dla Jezusa Króla Polski. Józef Kurecki, jeden z inicjatorów marszu, stwierdza, że inicjatywa spełniła swe zadanie, nagłośniła sprawę intronizacji, i nie będzie kontynuowana w kolejnych miastach. GRA O TRON W czerwcu Stowarzyszenie Róża wysyła do ponad dziesięciu tysięcy parafii w Polsce materiały na temat Rozalii Celakówny i intronizacji Jezusa Króla Polski. Przypuszczalnie ta inicjatywa skłoniła Episkopat do ogłoszenia listu o intronizacji. 22 sierpnia, w święto Matki Bożej Królowej, w wypadku samochodowym na obwodnicy Krakowa w Balicach ginie ks. Tadeusz Kiersztyn. 5 października w Artefakt Cafe na Kazimierzu odbywa się prezentacja 29. teki „Pressji” Ekonomia trynitarna, w której analizowane są społeczne konsekwencje dogmatu trynitarnego. „Chrześcijańska nauka społeczna jest prawdziwą teologią polityczną. Teologiczna nauka o Trójcy Świętej jest w niej bowiem podstawą życia społecznego, politycznego i gospodarczego. Jako w niebie ma być także na ziemi” (Rojek 2012b: 11). 24 października w Sejmie odbywa się konferencja Intronizacja Najświętszego Serca Pana Jezusa wezwaniem dla polskich parlamentarzystów, na której występuje o. Jan Mikrut. W konferencji bierze udział grupa posłów zabiegająca o intronizację Serca Jezusa. 25 października w uroczystość Chrystusa Króla Episkopat Polski ogłasza list O królowaniu Jezusa Chrystusa. Biskupi stwierdzają, że „królestwo Boże […] nie ma nic wspólnego z jakąkolwiek formą panowania człowieka w świecie. […] Nie trzeba Chrystusa ogłaszać Królem, wprowadzać Go na tron. […] Konieczne jest szerokie otwarcie drzwi Jezusowi, oddanie mu swego życia. Gdy dokonamy tego w naszych domach i parafiach, zmieni się oblicze naszej Ojczyzny i Kościoła”. 163 8 grudnia prof. Jacek Bartyzel komentuje list Episkopatu. „Nie sposób nie dojść do wniosku – pisze – że obecny w liście biskupów zarzut o «brak głębszego spojrzenia na prawdę o królowaniu Chrystusa» dałby się odnieść właśnie do nauczania papieża Piusa XI, albowiem to, co biskupi zdają się uważać za spojrzenie «płytkie» – czyli potwierdzenie przez zwierzchników wspólnot politycznych publicznego, społecznego panowanie Chrystusa – jest właśnie tym, o co upominał się kategorycznie i jednoznacznie ten papież!” (Bartyzel 2012). 2013 4 stycznia w hospicjum w Gliwicach umiera o. Jan Mikrut, redemptorysta, jeden z założycieli Radia Maryja, propagator intronizacji Najświętszego Serca Pana Jezusa Króla królów i Pana panów, współpracownik Dzieła Intronizacji Najświętszego Serca Pana Jezusa. 25 stycznia na spotkaniu Klubu Gazety Polskiej w Raciborzu Antoni Macierewicz deklaruje się jako zwolennik Intronizacji Jezusa Chrystusa na Króla Polski. 13 lutego odbywa się premiera 210. numeru „Res Publiki Nowej” z pomnikiem Jezusa Króla Polski na okładce. Redakcja ma nadzieję, że opublikowany przez nią esej Erica Petersona zneutralizuje polską teologię polityczną (Elliott, Pytalski 2012: 37). 15 czerwca w Krakowie odbywa się I Kongres dla Społecznego Panowania Chrystusa Króla zorganizowany przez Stowarzyszenie Fides et Ratio wraz z innymi organizacjami religijnymi i patriotycznymi. Dawid Gospodarek 164 przedstawia na nim referat Społeczne panowanie Chrystusa a mesjanizm, nawiązujący do przedstawionej w „Pressjach” interpretacji mesjanizmu. 22 czerwca na miejsce Zespołu do spraw społecznych aspektów intronizacji Chrystusa Króla, którego przewodniczącym był abp Gołębiewski, powstaje Zespół do spraw ruchów intronizacyjnych, na którego czele stoi bp Czaja. „Widzę, że – poza ks. Natankiem – uspokoiły się emocje w tym środowisku. Widzę też coraz większą gotowość tych ruchów do kształtowania ich duchowości w duchu posłuszeństwa Kościołowi” – mówi biskup Czaja. Członkowie ruchów intronizacyjnych przyjmują tę zmianę z nadzieją. 24 listopada, w uroczystość Chrystusa Króla Wszechświata, papież Franciszek ogłasza adhortację Evangelii gaudium, w której pisze: „W takiej mierze, w jakiej zdoła On królować między nami, życie społeczne będzie przestrzenią braterstwa, sprawiedliwości, pokoju, godności wszystkich. Tak więc zarówno orędzie, jak i doświadczenie chrześcijańskie zmierzają do wywołania konsekwencji społecznych […]. Nie można już dłużej twierdzić, że religia powinna się ograniczać do sfery prywatnej i że istnieje po to jedynie, by przygotować dusze do nieba. Wiemy, że Bóg pragnie szczęścia swoich dzieci także na tej ziemi, chociaż powołane są do wiecznej pełni. […] Nikt nie może od nas domagać się, abyśmy usuwali religię w przestrzeń tajemniczego wnętrza osób bez żadnego jej wpływu na życie społeczne i narodowe, nie przejmując się kondycją instytucji społeczeństwa świeckiego, bez wypowiadania się na temat wydarzeń, które interesują obywateli”. PRESSJE 2014, TEKA 36 24 listopada burmistrz Goleniowa Robert Krupowicz zawierza mieszkańców miasta i całą swą gminę Jezusowi Chrystusowi Królowi. „To jedna z najważniejszych chwil w moim życiu” – mówi dziennikarzom. SLD wnioskuje o skierowanie sprawy do prokuratury. 2014 Ks. Władysław Kubik SJ publikuje książkę Trudna droga o Sł. B. Rozalii Celakównie. „Nie chodziło jej o stawianie Jezusa na tronie w sensie rozumianym potocznie – jako budowę wielkiej figury, pomnika czy politycznie – tworzenie państwa wyznaniowego. Tym tronem ma być każde serce człowieka przyjmującego styl życia Jezusa” (Kubik 2014: 129). Znaczna część książki stanowi niemalże dosłowne powtórzenie książki o. Dobrzyckiego i o. Szafrańca (1998). 28 marca na polskie ekrany wchodzi film Stacja Warszawa, którego jeden z epizodów opowiada o powtórnym przyjściu Chrystusa, które zaczyna się w Polsce. 24 maja w Warszawie i 31 maja w Częstochowie odbywają się dwie sesje II Kongresu dla Społecznego Panowania Chrystusa. Organi- zatorem Kongresu jest Stowarzyszenie Fides et Ratio oraz Centrum Kultury i Tradycji Wiedeń 1683. 28 maja ponad trzy tysiące lekarzy składa na Jasnej Górze deklarację o nadrzędności prawa Bożego nad stanowionym. Dr Wandę Półtawską, inspiratorkę deklaracji, próbuje się oskarżyć przed sądem o inspirowanie przestępstwa. Stanisław Krajski w książce Chrystus Król i Matka Boża Królowa Polski dokonuje intelektualnego przejścia od królowania Maryi do królowania Chrystusa. „Przesłanie Maryi można streścić w jednym zdaniu wypowiedzianym przez Nią w Kanie Galilejskiej: Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie (J 2: 5). W efekcie Polska, będąc Królestwem Matki Bożej, jest również Królestwem Chrystusa. Skutkiem tego, że Królową Polski jest Matka Boża jest to, że Królem Polski jest Chrystus” (Krajski 2014: 45). Ukazuje się 36. teka „Pressji” Intronizacja: ludowy postsekularyzm poświęcona fenomenowi intronizacji. Opracował Paweł Rojek Współpraca: Marcin Majewski 165