wyniki badań - synteza - Urząd Statystyczny w Krakowie

WYNIKI BADAŃ - SYNTEZA
Stan ludności i jego zmiany
W końcu 2007 roku województwo małopolskie liczyło 3279,0 tys. mieszkańców, czyli o 0,2% więcej, a w liczbach bezwzględnych o 7,8 tys. osób więcej niż rok wcześniej. Rozkład ludności powiatów ziemskich mierzony ich udziałem w łącznej liczbie mieszkańców Małopolski jest bardzo zróżnicowany.
LUDNOŚĆ W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM
WEDŁUG POWIATÓW W 2007 R.
Stan w dniu 31 XII
m. Tarnów
3,5%
bocheński
3,1%
m. Nowy Sącz
2,6%
m. Kraków
23,1%
brzeski
2,8%
chrzanowski
3,9%
dąbrowski
1,8%
gorlicki
3,2%
krakowski
7,6%
limanowski
3,7%
Ludność ogółem
3279036
miechowski
1,5%
wielicki
3,3%
myślenicki
3,6%
wadowicki
4,7%
nowosądecki
6,1%
tatrzański
2,0%
tarnowski
5,9%
suski
2,5%
olkuski
3,5%
proszowicki
1,3%
nowotarski
5,6%
oświęcimski
4,7%
Najwięcej ludności zamieszkuje w powiatach otaczających miasta na prawach powiatu, czyli w krakowskim,
nowosądeckim i tarnowskim. Wynika to z relatywnie dużej powierzchni tych powiatów, ale także z wysokiego
tempa przyrostu rzeczywistego w ostatnich latach. W okresie 2000-2007 liczba mieszkańców województwa
wzrosła o 1,8%, natomiast w powiecie tarnowskim odpowiednio o 7,8%, nowosądeckim – o 4,8% i krakowskim – o 4,6%. Równie korzystną z punktu widzenia rozwoju demograficznego dynamikę w ostatnich 7 latach osiągnęły jeszcze 4 powiaty: wielicki – wzrost o 6,3%; myślenicki – o 4,7%; limanowski – o 4,3% i bocheński - wzrost o 4,0%.
Z drugiej strony w czterech powiatach w ciągu ostatnich 7 lat wystąpił spadek liczby mieszkańców – w miechowskim – o 2,7%; chrzanowskim – o 1,2%; olkuskim – o 0,9% oraz proszowickim – spadek o 0,5%.
Kraków w końcu 2007 roku liczył 756,6 tys. mieszkańców, czyli 23,1% ogółu populacji województwa. W 7letniej retrospekcji liczba ludności Krakowa zmniejszyła się o 0,3%. W tym samym okresie Tarnów zanotował
spadek liczby mieszkańców o 3,9% i w końcu 2007 roku liczył 116,1 tys. osób. W Nowym Sączu liczba ludności w okresie 2000-2007 wzrosła minimalnie i w końcu omawianego okresu wynosiła 84,5 tys. osób.
ZMIANY LUDNOŚCI WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO
WEDŁUG POWIATÓW W LATACH 2000-2007
(rok 2000 = 100)
miechowski
olkuski
dąbrowski
krakowski
chrzanowski
oświęcimski
proszowicki
m. Kraków
m. Tarnów
wielicki
wadowicki
myślenicki
suski
brzeski
tarnowski
bocheński
m. Nowy
Sącz
limanowski
gorlicki
nowosądecki
nowotarski
w%
tatrzański
poniżej 100,0
100,0 do 102,9
103,0 do 105,9
powyżej 105,9
(6)
(8)
(6)
(2)
Stopniowy spadek liczby mieszkańców miast postępuje w województwie małopolskim od początku
ostatniej dekady XX wieku. W końcu 2007 roku współczynnik urbanizacji, czyli odsetek ludności miejskiej
wynosił 49,4% i był o 2 pkt proc. mniejszy niż na początku lat 90-tych.
W układzie przestrzennym najmniej zurbanizowany jest powiat tarnowski, w którym w miastach mieszka
niespełna 11% ogółu jego mieszkańców. Najwyższe wskaźniki urbanizacji – odpowiednio 61,7% i 54,9%
mają powiaty chrzanowski i oświęcimski, stąd także gęstość zaludnienia w tych powiatach była relatywnie
2
najwyższa, gdyż na 1 km przypadało odpowiednio 344 i 377 osób.
2
W skali województwa gęstość zaludnienia w końcu 2007 roku wyniosła 216 osób/km i była minimalnie
wyższa niż w poprzednich 3 latach. Na ten relatywnie wysoki wskaźnik (drugi w kraju) zdecydowany wpływ
2
2
wywiera Kraków z zagęszczeniem 2314 osób/km . W Tarnowie na km przypada 1613 mieszkańców,
a w Nowym Sączu – 1456.
2
2
Najniższe zaludnienie – 75 osób/km , ma powiat miechowski, a relatywnie niskie wskaźniki do 110 osób/km ,
występują w 3 powiatach proszowickim, gorlickim i dąbrowskim. Związek bardzo niskiego poziomu
urbanizacji z relatywnie niską gęstością zaludnienia nie w pełni dotyczy powiatu tarnowskiego, który
2
z zagęszczeniem 138 osób/km wyprzedza 8 innych powiatów.
GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA I WSKAŹNIK URBANIZACJI
W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM WEDŁUG POWIATÓW W 2007 R.
Stan w dniu 31 XII
miechowski
olkuski
49,4%
23,1%
49,9%
dąbrowski
krakowski
61,7%
19,4%
14,2%
proszowicki
17,6%
chrzanowski
m. Tarnów
m. Kraków
26,3%
54,9%
wielicki
oświęcimski
wadowicki
29,2%
21,1%
31,8%
10,9%
25,9%
limanowski
24,9%
tarnowski
bocheński
myślenicki
suski
brzeski
m. Nowy
Sącz
30,9%
18,2%
gorlicki
nowotarski
nowosądecki
29,4%
18,5%
41,6%
tatrzański
osoby/km2
poniżej 111 (4)
111 - 160
(8)
161 - 299
(5)
300 - 399
(2)
powyżej 399 (3)
wskaźnik urbanizacji
w%
Struktura płci i wieku ludności
Wśród mieszkańców województwa małopolskiego występuje przewaga kobiet – 51,5% w końcu 2007
roku i ta tendencja od początku XXI wieku minimalnie umacnia się. Wskaźnik feminizacji, czyli liczba kobiet
na 100 mężczyzn od 4 lat wynosi 106 i jest zawyżony z powodu wysokiej dysproporcji płci w Krakowie, gdzie
na 100 mężczyzn przypada 114 kobiet. W Tarnowie relacja płci jest także mocno zaburzona, gdyż wskaźnik
feminizacji wynosi 111, a nieco lepiej jest w Nowym Sączu, gdzie na 100 mężczyzn przypada 109 kobiet.
W powiatach ziemskich proporcje płci kształtują się zdecydowanie bardziej korzystnie.
W skali województwa rok 2007 był kolejnym, w którym populacja osób w wieku przedprodukcyjnym
znacznie się zmniejszyła, chociaż od 3 lat obserwuje się zwolnienie tempa tego spadku. W końcu 2007 roku
zbiorowość ta liczyła 681,9 tys. osób, co w odniesieniu do stanu sprzed roku oznacza zmniejszenie o 2,1%.
Liczba ludności w wieku produkcyjnym nadal wzrasta. W końcu ubiegłego roku było 2076,7 tys. mieszkańców w tej grupie wieku i w stosunku do stanu z końca 2006 roku ich liczba wzrosła o 0,7%.
W wieku poprodukcyjnym w końcu 2007 roku było w województwie 520,4 tys. osób i w porównaniu ze
stanem w analogicznym okresie poprzedniego roku ta zbiorowość zwiększyła się o 1,4%.
KOBIETY NA 100 MĘŻCZYZN W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM
WEDŁUG POWIATÓW
W 2007 R.
powiaty
108,5
tatrzański
chrzanowski
106,5
oświęcimski
105,6
wielicki
105,5
olkuski
105,1
krakowski
105,0
nowotarski
104,8
wadowicki
104,4
bocheński
104,4
miechowski
104,3
103,4
proszowicki
gorlicki
102,8
brzeski
102,8
tarnowski
102,3
suski
102,0
myślenicki
101,8
dąbrowski
101,4
nowosądecki
100,8
limanowski
100,2
miasta na prawach powiatu
m.Kraków
113,8
m.Tarnów
111,0
108,7
m.Nowy Sącz
90,0
95,0
100,0
105,0
110,0
115,0
Analizowane w 7-letnim okresie: dynamika populacji według ekonomicznych grup wieku oraz mediana wieku, wskazują na rosnące tempo procesów starzenia. W końcu 2007 roku udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w całej populacji wynosił 20,8% i był o 4,7 pkt proc. niższy niż w 2000 roku. Z kolei zbiorowość
mieszkańców w wieku poprodukcyjnym w końcu 2007 roku stanowiła 15,9% ogółu i w ciągu 7 lat jej udział
wzrósł o ponad 1 pkt proc.
Statystyczny mieszkaniec województwa w 2007 roku liczył 36 lat i był o ponad rok starszy niż w 2000 roku.
Mediana wieku kobiet, blisko 38 lat, była znacznie wyższa niż mężczyzn – niespełna 34,5 roku. Siedem lat
wcześniej statystyczna mieszkanka województwa liczyła 35,5 roku, a mieszkaniec – 31,5 roku.
W układzie terytorialnym zaawansowanie procesów starzenia społeczeństwa jest bardzo zróżnicowane.
Najmniej korzystny w aspekcie demograficznym rozkład ludności według wieku występuje w powiecie miechowskim, gdzie udział dzieci i młodzieży do lat 17 jest niższy niż udział ludności w wieku poprodukcyjnym.
Taka relacja wieku przed- i poprodukcyjnego jest charakterystyczna dla wielkich miast i w województwie
poza powiatem miechowskim występuje tylko w Krakowie. W skali województwa udział osób w wieku przedprodukcyjnym był o 5 pkt proc. wyższy niż udział osób w wieku poprodukcyjnym. Mediana wieku w powiecie
miechowskim przekracza 39 lat i jest najwyższa w województwie.
Najbardziej korzystnie w tym zakresie kształtuje się sytuacja w powiecie limanowskim, gdzie udział zbiorowości w wieku przedprodukcyjnym był dwukrotnie wyższy niż udział osób w wieku poprodukcyjnym, a statystyczny mieszkaniec w 2007 roku liczył 32 lata.
MEDIANA WIEKU I STRUKTURA WIEKOWA
W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM
WEDŁUG POWIATÓW W 2007 R.
15,9%
19,4%
19,7%
20,8%
olkuski
16,5%
63,3%
60,9%
18,7%
miechowski
15,5%
17,1% 18,0%
64,9%
62,0%
m. Tarnów
m. Kraków
15,7%
66,3%
14,5%
19,5%
wadowicki
14,9%
63,8%
17,0%
14,7%
21,7%
bocheński
64,9%
tarnowski
23,3%
60,8%
limanowski
62,2%
13,6%
61,0%
24,0%
15,2%
62,3%
24,5%
13,3%
18,1%
62,1%
14,3% 23,4% brzeski
myślenicki
15,7%
23,2%
wielicki
22,3%
62,8%
22,0%
62,2%
proszowicki
20,9%
18,0%
oświęcimski
63,8%
krakowski
15,8%
63,6%
chrzanowski
16,7%
dąbrowski
20,6%
17,4%
64,8%
suski
27,2%
59,2%
15,6% 22,5%
m. Nowy
Sącz
14,6%
20,6%
64,8%
14,1%
nowotarski
24,5%
61,4%
61,9%
gorlicki
nowosądecki
13,1%
26,8%
60,1%
22,0%
16,2%
61,8%
tatrzański
wiek
poprodukcyjny
przedprodukcyjny
mediana wieku
poniżej 33,1 33,1 do 35,0 35,1 do 37,0 37,1 do 39,0 powyżej 39,0
(2)
(2)
(7)
(6)
(5)
produkcyjny
Ruch naturalny ludności
W 2007 roku w województwie małopolskim umocniły się pozytywne tendencje w ruchu naturalnym.
Nadal przyspiesza tempo wzrostu liczby nowozawieranych małżeństw. W omawianym roku urzędy stanu
cywilnego zarejestrowały 21,4 tys. małżeństw, czyli o 9,6% więcej niż rok wcześniej, a w liczbach bezwzględnych o 1,9 tys. Tym samym znacząco wzrósł współczynnik natężenia małżeństw i wynosił 6,6‰ wobec 6,0‰ w 2006 roku. W łącznej liczbie małżeństw blisko 77% stanowiły małżeństwa wyznaniowe.
W układzie przestrzennym województwa nasilenie nowych związków małżeńskich w omawianym roku było
zróżnicowane. Relatywnie najwięcej osób swoje plany matrymonialne zrealizowało w 2007 roku w powiecie
limanowskim, gdzie na każde 1000 ludności przypadało niemal 8 nowych małżeństw. Równocześnie w tym
powiecie zanotowano najbardziej korzystną w województwie relację liczby rozwodów na 1000 nowozawartych małżeństw – 62. Dla całego województwa tak prezentowany wskaźnik natężenia rozwodów wynosił
194/1000.
Charakterystyczny dla wielkich miast niski wskaźnik natężenia małżeństw, w Krakowie ukształtował się na
najniższym w województwie poziomie poniżej 6 nowych małżeństw na 1000 mieszkańców. Z drugiej strony
w Krakowie wystąpiła relatywnie duża liczba rozwodów, co spowodowało, że wskaźnik natężenia tych ostatnich na 1000 nowozawartych małżeństw ukształtował się na bardzo wysokim poziomie – 387 rozwodów
/1000 nowych małżeństw, co także jest cechą specyficzną procesów demograficznych wielkich miast.
NATĘŻENIE MAŁŻEŃSTW I ROZWODÓW
W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM
WEDŁUG POWIATÓW W 2007 R.
137
249
miechowski
194
68
olkuski
104
149
krakowski
proszowicki
282
chrzanowski
225
dąbrowski
387
83
176
m. Kraków
264
m. Tarnów
102
oświęcimski
wielicki
wadowicki
suski
tarnowski
bocheński
myślenicki
145
brzeski
105
m. Nowy
Sącz
limanowski
106
62
265
gorlicki
120
nowosądecki
nowotarski
94
133
70
tatrzański
192
liczba małżeństw
na 1000 ludności
poniżej 6,31
6,31 do 6,60
(2)
(7)
6,61 do 6,90
6,91 do 7,50
powyżej 7,50
(7)
(4)
(2)
liczba rozwodów na 1000
nowozawartych małżeństw
W omawianym roku w województwie orzeczono prawomocnie 4,1 tys. rozwodów i w porównaniu z 2006
rokiem ich liczba zmniejszyła się o niemal 17,0% i jest to pierwsze po 5 latach zmniejszenie liczby tych orzeczeń.
W 2007 roku sądy orzekły 376 separacji małżeństw w województwie, wobec 728 rok wcześniej. Zatem ich
liczba zmniejszyła się niemal 2-krotnie. Równocześnie sądy orzekły zniesienie 14 separacji małżeństw
w województwie. Rok wcześniej było 7 takich przypadków.
Miniony rok był czwartym z kolei, w którym wzrosła liczba urodzeń żywych. W 2007 roku urodziło
się 34,1 tys. dzieci i było to o 4,3% więcej, a w liczbach bezwzględnych o ponad 1,4 tys. urodzeń więcej niż
w poprzednim roku. Ten relatywnie wysoki wzrost przełożył się na wyższy wskaźnik natężenia urodzeń, który
w 2007 roku wynosił 10,5‰ i był wyższy niż rok wcześniej o 0,5 pkt proc.
W omawianym roku wzrosły nieco wskaźniki dzietności ogólnej, ale ich poziom jest nadal znacznie niższy niż
konieczny do prostej zastępowalności pokoleń. Współczynnik wojewódzki ukształtował się na poziomie 1,32
i był minimalnie wyższy niż rok wcześniej.
DZIETNOŚĆ W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM
WEDŁUG POWIATÓW W 2007 R.
miechowski
olkuski
dąbrowski
krakowski
chrzanowski
oświęcimski
proszowicki
m. Kraków
m. Tarnów
wielicki
wadowicki
myślenicki
suski
brzeski
tarnowski
bocheński
limanowski
m. Nowy
Sącz
gorlicki
nowotarski
tatrzański
nowosądecki
współczynnik dzietności
poniżej 1,11
1,11 – 1,30
(2)
(5)
1,31 – 1,45
1,46 – 1,60
powyżej 1,60
(8)
(5)
(2)
Prostą zastępowalność pokoleń gwarantuje współczynnik dzietności ogólnej na poziomie conajmniej 2,10,
wówczas na jedną kobietę w wieku 15-49 lat przypada średnio 2 dzieci, zatem wskaźniki z 2007 roku
potwierdzają utrzymywanie się depresji urodzeniowej.
Najbardziej korzystny wskaźnik dzietności mają powiaty: limanowski – 1,76 i nowosądecki – 1,65, a najniżej
ten wskaźnik ukształtował się w Tarnowie – 1,07 oraz Krakowie – 1,08, a z powiatów ziemskich – w dąbrowskim - 1,13.
Liczba zgonów w województwie od 2000 roku wykazuje tendencję wahadłową z wzrostami większymi niż
spadki. W analizowanym roku zmarło 29,4 tys. mieszkańców Małopolski i w stosunku do roku 2006 ich
liczba wzrosła o 2,6%. Stąd współczynnik natężenia zgonów był minimalnie wyższy – 9,0‰ wobec 8,8‰ rok
wcześniej.
W 2007 roku przyrost naturalny w województwie wynosił ponad 4,6 tys. osób i był o ponad 17% wyższy
niż rok wcześniej. W liczbach bezwzględnych był to poziom najwyższy od 5 lat.
W przeliczeniu na 1000 mieszkańców przyrost naturalny w 2007 roku wynosił w województwie 1,4‰.
W rozbiciu na powiaty rozpiętość między najwyższym i najniższym wskaźnikiem wyniosła niemal 8,7 pkt
proc.
PRZYROST NATURALNY NA 1000 LUDNOŚCI
W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM WEDŁUG POWIATÓW
W 2007 R.
powiaty
miechowski
-3,10
chrzanowski
proszowicki
-1,04
-0,84
tatrzański
-0,11
olkuski
-0,05
0,28
krakowski
0,31
dąbrowski
oświęcimski
1,00
1,85
brzeski
1,92
tarnowski
wielicki
2,06
suski
2,14
wadowicki
2,56
gorlicki
3,00
bocheński
3,24
myślenicki
4,04
nowotarski
4,46
5,39
5,57
nowosądecki
limanowski
miasta na prawach powiatu
m. Tarnów
-1,31
m. Kraków
-0,56
m. Nowy Sącz
3,09
-4,00
-2,00
0,00
2,00
w promilach
4,00
6,00
Relację urodzeń i zgonów bardziej obrazowo określa współczynnik dynamiki demograficznej, który w województwie ukształtował się na poziomie 1,16, czyli na każde 7 urodzeń przypada 6 zgonów. W powiecie limanowskim wskaźnik ten wynosił 1,71, czyli na 5 urodzeń – 3 zgony, a w powiecie miechowskim – wskaźnik
wynosił 0,75, co oznacza, że na każde 3 urodzenia przypadają 4 zgony.
Migracje ludności
W 2007 roku podobnie jak rok wcześniej wyraźnie wzrosła mobilność terytorialna ludności na pobyt
stały. Biura ewidencji ludności województwa zameldowały (łącznie w ruchu wewnętrznym i z zagranicy) na
pobyt stały 38,2 tys. osób, czyli o 7,9% więcej niż rok wcześniej. W tym samym czasie łączna liczba wymeldowań z pobytu stałego wyniosła 35,5 tys. i była o 4,0% wyższa niż rok wcześniej. Zatem saldo migracji
stałej wyniosło 2,7 tys. osób i było dwukrotnie wyższe niż w 2006 roku.
MIGRACJE STAŁE NA 1000 LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM
WEDŁUG POWIATÓW W 2007 R.
miechowski
11,0
olkuski
11,7
11,9
-0,8
10,9
11,1
0,8
dąbrowski
12,2
11,9
12,5
-1,4
0,3
krakowski
11,5
12,6
8,4
proszowicki
17,9
-1,1
9,8
chrzanowski
8,1
7,8
14,5
m.Kraków
21,2
10,2
12,8
m.Tarnów
9,7
11,9
0,5
wielicki
0,5
-6,8
10,1
9,3
9,7
oświęcimski
11,6
10,7
14,0
-1,3
10,3
-1,9
brzeski
0,9
wadowicki
12,0
tarnowski
bocheński
myślenicki
12,2
12,1
10,7
13,0
9,1
0,2
1,4
3,9
suski
m. Nowy
Sącz
limanowski
10,5
9,9
-2,6
13,9
10,6
0,5
10,9
13,4
9,7
9,1
-4,2
-1,5
gorlicki
9,2
8,8
nowosądecki
0,4
nowotarski
12,9
11,4
1,5
11,0
11,0
tatrzański
napływ
odpływ
saldo migracji
Kierunki migracji w powiatach wyznacza rosnąca tendencja w stałym odpływie ludności z miast na wieś.
Stąd utrzymuje się wysokie ujemne saldo migracji w miastach i wysokie dodatnie saldo migracji stałej na
terenach wiejskich. Wyjątkiem od tej reguły jest Kraków, gdzie napływ ludności na pobyt stały w niewielkim
stopniu przewyższa jej odpływ.
W 2007 roku mobilność terytorialna na pobyt czasowy była znacznie wyższa niż rok wcześniej. Według
stanu w końcu 2007 roku na pobyt czasowy dłuższy niż 3 miesiące zameldowanych było 71,7 tys. osób, czyli
o 2,0% więcej niż rok wcześniej. Równocześnie 56,9 tys. stałych mieszkańców województwa było czasowo
nieobecnych w swoim stałym miejscu zamieszkania. Było to o 1,6% więcej niż w końcu 2006 roku.
Wysoko dodatnie saldo migracji czasowej umocniło się i w końcu 2007 roku wyniosło 14,7 tys. osób wobec
14,3 tys. rok wcześniej.
Charakterystyczne dla wsi głęboko ujemne saldo migracji czasowej minimalnie wzrosło i w końcu 2007 roku
wyniosło minus 6,0 tys. osób wobec minus 5,9 tys. rok wcześniej.
Należy zaznaczyć, że na dynamikę migracji czasowych w województwie zasadniczy wpływ wywiera sytuacja
w Krakowie charakterystyczna dla wielkich miast. Bardzo wysokie dodatnie saldo, które w końcu omawianego okresu wynosiło 22,1 tys. osób „pokryło" całe ujemne saldo migracji czasowej wsi oraz wielu miast województwa.
Typologia demograficzna
Na początku niniejszej syntezy omówiono przyrost rzeczywisty ludności, który jest wypadkową trzech
czynników – przyrostu naturalnego, salda migracji stałej i różnicy w saldzie migracji czasowej.
Z wyżej wymienionych – pierwsze dwa są podstawą typologii demograficznej jednostek przestrzennych według J. W. Webba, która wyróżnia 8 typów oznaczonych literami od A do H. Pierwsze cztery typy A – D, charakteryzują jednostki aktywne demograficznie, czyli rozwojowe; natomiast typy E – H oznaczają jednostki
nieaktywne, w których ubywa ludności.
To grupowanie oprócz dynamiki wskazuje, który z dwóch czynników jest dominujący.
TYPOLOGIA DEMOGRAFICZNA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO
WEDŁUG POWIATÓW W LATACH 2000-2007
(według Webba)
miechowski
olkuski
dąbrowski
krakowski
chrzanowski
oświęcimski
proszowicki
m. Kraków
m. Tarnów
wielicki
wadowicki
tarnowski
bocheński
myślenicki
suski
brzeski
limanowski
m. Nowy
Sącz
gorlicki
nowotarski
nowosądecki
Typy demograficzne według Webba
jednostki
aktywne
A
B
C
D
nieaktywne
E
F
G
H
tatrzański
Typ A – dodatni przyrost naturalny przewyższa ujemne saldo migracji
Typ B – dodatni przyrost naturalny jest wyższy od dodatniego salda migracji
Typ C – dodatni przyrost naturalny jest niższy od dodatniego salda migracji
Typ D – dodatnie saldo migracji z nadwyżką rekompensuje ujemny przyrost naturalny
Typ E – ujemny przyrost naturalny nie jest rekompensowany przez dodatnie saldo migracji
Typ F – ujemny przyrost naturalny z ujemnym, ale nie mniejszym (w wartości bezwzględnej) saldem migracji
Typ G – ujemny przyrost naturalny z ujemnym, ale nie większym (w wartości bezwzględnej) saldem migracji
Typ H – ujemne saldo migracji nie jest rekompensowane przez dodatni przyrost naturalny
W województwie małopolskim w okresie 2000-2007 wśród powiatów ziemskich 13 na 19 wykazywało aktywność demograficzną. W tej grupie zwraca uwagę typ C, w którym dominuje dodatnie saldo migracji. Ten typ
występuje tylko w powiatach krakowskim i wielickim i jest efektem silnego oddziaływania wielkiego miasta,
na rozwój demograficzny sąsiednich jednostek administracyjnych. W pozostałych powiatach aktywność demograficzna jest efektem dominacji dodatniego przyrostu naturalnego.
Ujemny przyrost naturalny łącznie z ujemnym saldem migracji, czyli typy F i G oznaczają demograficzny
regres. Typ F charakteryzuje powiaty chrzanowski i olkuski, a typ G – powiat miechowski. Pojedynczo
w województwie występuje typ E - w powiecie proszowickim, w którym ujemny przyrost naturalny dominuje
nad dodatnim saldem migracji. W dwóch powiatach – dąbrowskim i oświęcimskim, występuje typ H, w którym ujemnego salda migracji nie rekompensuje dodatni przyrost naturalny.
Ten ostatni typ demograficzny w całym okresie 2000–2007 dotyczy także miasta Tarnowa. Nowy Sącz
z relatywnie wysokim przyrostem naturalnym mieścił się w typie A, a Kraków z jego zsumowanymi parametrami z 7 lat charakteryzował typ D.
Warto zwrócić uwagę, że typologia demograficzna ustalona tylko dla roku 2007, w odniesieniu do powiatów
ziemskich nie zmieniła się, natomiast w miastach na prawach powiatu uległa pogorszeniu. Nowy Sącz
w minionym roku charakteryzował typ H, Tarnów spadł do typu F, a Kraków przesunął się do typu E i wydaje
się, że ten typ jest bardziej specyficzny dla wielkich miast. Jest to potwierdzeniem wniosków z analiz wielkich
1
miast , że w Krakowie niekorzystne tendencje w procesach demograficznych następują później niż w innych
wielkich miastach Polski.
Powyższa synteza jest rozwinięciem informacji sygnalnej „Stan i ruch naturalny ludności w województwie małopolskim w 2007 r.” dostępnej na stronie internetowej http://www.stat.gov.pl/krak
1
W. Obraniak „Ludność Łodzi i innych wielkich miast w Polsce w latach 1984-2006” US Łódź 2007