W dniu 29 września Trybunał Konstytucyjny wydal orzeczenie, w

Stanowisko Izby Wydawców Prasy w sprawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
dotyczącego zgodności z konstytucją przepisów prawa prasowego
odnoszących się do obowiązku autoryzacji
W dniu 29 września Trybunał Konstytucyjny po rozpatrzeniu skargi Jerzego Wizerkaniuka,
redaktora naczelnego „Gazety Kościańskiej”, wydał orzeczenie, w którym stwierdził, że przepisy
prawa prasowego przewidujące karę grzywny lub ograniczenia wolności za publikację wypowiedzi
bez autoryzacji są zgodne z konstytucją.
Izba Wydawców Prasy jak zawsze z szacunkiem odnosi się do orzeczeń Trybunału, ponieważ
jednak sprawa autoryzacji – m.in. w związku z dyskusją o nowelizacji prawa prasowego – wywołuje ostatnio wiele kontrowersji, Izba uważa za konieczne przedstawienie swego stanowiska w tej
sprawie.
Fakt, iż wymóg autoryzacji oraz kary za jej brak, określone obecnie w prawie prasowym, nie są
sprzeczne z konstytucja, nie oznacza jednak – zdaniem Izby – iż obowiązujące w tej kwestii regulacje są właściwe. Niepokój budzą też niektóre fragmenty uzasadnienia, jakie przedstawił Trybunał
wydając w tej sprawie wspomniane orzeczenie, sugerujące – jak dowiadujemy się z prasy – że zachowanie zagrożonego sankcja karną obowiązku autoryzacji nie jest ograniczeniem wolności słowa
i gwarantuje precyzję debaty publicznej, a jej uchylenie byłoby niebezpieczne, ponieważ godziłoby
zarówno w dobra informatora, jak i w wolność wypowiedzi.
Izba Wydawców Prasy dostrzega, iż w pewnych szczególnych przypadkach autoryzacja wypowiedzi może służyć zapewnieniu precyzji wypowiedzi oraz prawidłowości przekazu, przyczyniając
się do dokładniejszego i bardziej wiarygodnego informowania odbiorcy. Dlatego też w przedstawionym przez siebie projekcie nowelizacji prawa prasowego Izba nie proponuje całkowitego zniesienia autoryzacji, postulując jednak usunięcie regulacji mogących uczynić z autoryzacji narzędzie
ograniczenia lub zablokowania informacji.
Izba przede wszystkim postuluje usunięcie sankcji karnej za brak autoryzacji (zmiana w art. 49
prawa prasowego), uznając, że – jak i w wielu innych kwestiach regulowanych przez prawo prasowe – wystarczające jest dochodzenie swych praw na drodze postępowania cywilnego.
Izba proponuje także wykreślenie z art. 14 prawa prasowego ustępów 4 i 5, które mogą służyć
faktycznemu zablokowaniu przekazanych dziennikarzowi informacji.
Izba proponuje również rozszerzenie obecnego prawa publikowania informacji dotyczących
prywatnej sfery życia, gdy wiąże się to bezpośrednio z działalnością lub publiczną danej osoby,
także na przypadki, gdy wiąże się to z jej działalność twórczą lub zawodową.
I wreszcie – co bardzo istotne – Izba postuluje określenie w art. 14 ust. 2 prawa prasowego, że
osoba, do której dziennikarz zwraca się o autoryzację, jest zobowiązana do niezwłocznego przekazania autoryzowanej wypowiedzi lub wyraźnego jej wycofania, a w razie braku niezwłocznej reakcji
dziennikarz byłby uprawniony do opublikowania uzyskanej wypowiedzi.
Wprowadzenie proponowanych przez Izbę zmian w regulacjach dotyczących obowiązku autoryzacji z jednej strony służyłoby zachowaniu odpowiedniej ochrony dóbr osoby udzielającej wypowiedzi oraz precyzji przekazywanej informacji, z drugiej zaś strony zapewniłoby prasie swobodę wypowiedzi w stopniu niezbędnym dla wypełniania jej społecznej funkcji oraz uniemożliwiłoby wykorzystywanie zawartych w prawie prasowym regulacji do przeinaczania lub blokowania przekazanych
dziennikarzowi informacji.
Zarząd Izby Wydawców Prasy
Warszawa, 6 października 2008 r.