otwórz

Krytyka vs feedback, a konformizm – analiza zestawionych pojęć
Elżbieta Rogalska
Pragnienie aprobaty i bycia lubianym
Przesiąkło mnie to szpiku kości
Dlatego jątrzę i błądzę po forum
Udaremniam nadzieję feedbacowych postów
Krytykuję dla przyjemności spoglądania
W wymiar przestrzennej obcości
Ludzi zza ekranu1
Współczesny świat jest odbierany coraz częściej jako świat pełen nienawiści, którego
idealnym odzwierciedleniem jest zjawisko hejterstwa: „Hejterstwo zatem kojarzy się przede
wszystkim z przejawami nieuzasadnionej agresji, złośliwości i nienawiści obserwowanymi
w wirtualnym świecie. Pojęcie to coraz częściej pojawia się jednak w codziennym użyciu,
odnoszone do jakiejkolwiek krytyki. Przez to zaciera się granica pomiędzy społecznie
akceptowalną formą krytyki, a tą już uznawaną za obraźliwą.”2 Granice mają to do siebie, że
są objęte w pewne ramy, które obowiązują, a ten kto je przekracza, uznawany jest za
odmieńca. Istnieją więc granice krytycznego odniesienia, które współcześnie przestają
obowiązywać. Nie każda krytyka bowiem jest konstruktywna, jak i nie każda krytyka jest
hejterstwem. Podstawowym założeniem artykułu jest ukazanie różnicy między krytyką
(rozumianą jako hejterstwo), a feedbackiem (krytyką konstruktywną). Pobocznym celem jest
zestawienie konformizmu/jego braku, w odniesieniu do tych pojęć.
Krytycyzm leksykalnie pochodzi od słowa criticus3, które oznacza osądzający;
definicyjnie krytycyzm to „Postawa umysłowa człowieka polegająca na poszukiwaniu racji
wszystkich przekonań cudzych i własnych oraz na gotowości do zmiany własnych przekonań
i znanych twierdzeń z chwilą pojawienia się nowych zaprzeczających im dowodów.”4
Krytyka wywodząca się ze słowa krytycyzm, opiera się o jej założenia. Ramy tego artykułu
za krytykę będą ujmować słowo feedback, które oznacza krytykę konstruktywną, opartą na
1
Autor: Elżbieta Rogalska
http://barbarzynca.com/aktualnosci/nadchodzace-numery-barbarzyncy 18.12.2015r.
3
K. Synak, Krytyka w procesie dydaktycznym, w: "Oeconomica" 273(56)/ 2009, s. 179-186.
4
W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2009, Wyd. Żak, s. 189.
2
faktach, argumentach i dowodach. „Zamień krytykę na feedback i pomóż Polakom wydostać
się z wzajemnej, bratobójczej wojny.”5 Mateusz Grzesiak odnosi się patriotycznie do
zagadnienia feedbacku, lokując krytykę – rozumianą jako hejterstwo – w ramach degradacji
innych, umożliwiającej poprawę samooceny. Nawołuje do zmiany nastawienia hejterskiego,
na konstruktywną krytykę. Stanowisko to pozwala wyzbyć się jednego z konfliktów
komunikacyjnych6.
Hejterstwo w ramach artykułu oznaczać będzie postawę człowieka, nastawionego
krytycznie do danego zjawiska, używającego wobec niego negatywnych odniesień, nie
uargumentowanych,
nie
popartych
dowodami,
przejawiających
często
stanowisko
konformistyczne. Konformizm będzie oznaczał uzyskiwanie aprobaty innych dzięki poddaniu
się fali hejterstwa7.
Przykładowo weźmy pod uwagę sytuację, w której dwaj mężczyźni zaczynają kłótnię
na forum, na któryś z konkretnych tematów. Przeradza się ona w wymianę obelg. Nowy
użytkownik forum loguje się i czyta ów przejaw hejterstwa. Widzi zadowolenie innych
użytkowników, wypowiedziami jednego z dyskutantów. Chce uzyskać kilka punktów
u stałych bywalców forum i hejtuje wraz z innymi. Jest to właśnie przejaw konformizmu,
wywołanego chęcią bycia lubianym, w wyniku poddaje się wizji większości i hejtuje wraz
z nimi. Rozważmy ten przykład z perspektywy osoby kierującej się konstruktywną krytyką.
Osoba przejawiająca feedback loguje się na forum i tworzy własne stanowisko, wyszukuje
argumenty i opiera się na faktach, zadaje dodatkowe pytania, analizuje je i wysnuwa wnioski.
Podsumowując kierowanie się emocjami i impulsami, powoduje chęć zabłyśnięcia,
które prowokuje pojawienie się konformizmu; wówczas zetknięcie z hejterstwem powoduje
jego rozrost, a więc przyłączenie się do fali niekonstruktywnej krytyki. Degradacja innych
sprzyja poprawie własnego wizerunku, we własnych oczach. Konstruktywna krytyka,
nazwana w ramach artykułu feedbackiem, opiera się na racjonalności: faktach, dowodach,
argumentach; pozwala na zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi. Konsekwencją feedbacku
jest brak konformizmu, z równoczesną poprawą własnego wizerunku w swoich oczach i być
może w oczach innych. Poezja pełni funkcję oczyszczającą8, w związku z tym przytoczony na
początku artykułu wiersz, jest odzwierciedleniem duszy osoby, która ma dość świata pełnego
obelg, jest sprzeciwem wobec szerzącego się hejterstwa internetowego świata.
5
M. Grzesiak, Psychologia relacji, czyli jak budować świadome związki z partnerem, dziećmi i rodzicami,
Gliwice 2016, wyd. Helion, s. 214.
6
Tamże.
7
Tamże, s. 212.
8
Pisał o tym Arystoteles.