Rola i znaczenie drewna w gospodarce światowej

Rola i znaczenie drewna w gospodarce światowej

1.
2.
3.
4.
Wprowadzenie
Protokół z Kyoto, mechanizmy Protokołu i co dalej?
Obieg węgla a lasy i drewno
Las, drewno i wiązanie węgla. Niektóre
zdumiewające liczby
5. Przegląd strategii lądowej gospodarki węglem i
potencjalnego użytkowania gruntu oraz działalności leśnej
• Przechwytywanie węgla
• Oszczędzanie węgla (promocja drewna, obecne światowe
problemy w budownictwie)
• Substytucja węgla (semafory komparatystyczne, drewno jako
biopaliwo)
• Etanol z drewna jako biopaliwo (amerykańska “Inicjatywa w
sprawie nowoczesnej energii”)
6. Podsumowanie
EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ –
W LATACH 1990-2012
(dane zarejestrowane i prognozowane)
Dane zarejestrowane dla 3 gazów: CO2; CH4; N2O
(1% = 42 Mt równoważnika CO2)
Dane zarejestrowane dla: CO2;
(1% = 34 Mt CO 2
Źródło: Anon. 1999. “Preparing for Implementation of the Kyoto Protocol”. Commission Communication to the Council and the Parliament.
http://europa.eu.int/comm/development/sector/environment/env_theme/climate_change/documents/comm(99)230.pdf, 12 May. Opracowanie i tłum.: W. Gil
Po ratyfikacji przez 141 krajów odpowiadających za 55% emisji
gazu cieplarnianego Protokół wszedł w życie i zaczął
obowiązywać od 16 lutego 2005. Protokół wymaga, aby
ograniczono emisje gazu cieplarnianego do roku 2012 przez
świat uprzemysłowiony średnio o 5,2% jako całości.
http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4267245.stm
Mechanizmy Kyoto
Wspólne wdrożenie
Joint implementation
Wspólne wdrożenie (JI) ujęte jest w Artykule 6 Protokołu z Kyoto. Procedura ta umożliwia
krajom uprzemysłowionym wspólną pracę dla osiągnięcia celów związanych z emisjami. Kraj
posiadający pewien cel dotyczący redukcji emisji może wypełnić część tego celu poprzez
projekt ukierunkowany na zmniejszenie emisji w każdym sektorze gospodarki innego kraju
uprzemysłowionego. Każdy z takich projektów musi być zatwierdzony przez kraje zaangażowane i musi owocować zmniejszeniem emisji, które nie wystąpiłoby w innym wypadku, tj.
bez realizacji projektu „Wspólne wdrożenie” (JI). W ramach projektu JI dozwolone jest wykorzystanie „zlewni węgla” (carbon sinks ) (np. projektów z zakresu leśnictwa).
Mechanizm Czystego Rozwoju
Clean development mechanism
Artykuł
12
Protokołu
z
Kyoto
wyjaśnia
mechanizm
czystego
rozwoju.
(CDM).
Jest to procedura podobna do wspólnego wdrożenia, ale rolę gospodarza dla działalności
związanej z danym projektem musi pełnić kraj rozwijający się. Tak jak w przypadku JI, projekty CDM muszą owocować redukcjami, które są efektem dodatkowym do tych redukcji,
które by uzyskano bez realizacji projektów. Posiadają także cel dodatkowy promowania trw ałego rozwoju w rozwijającym się kraju gospodarza. CDM jest nadzorowany przez Radę Wykonawczą (Executive Board), która zatwierdza projekty. Projekty CDM są w stanie generować kredyty od stycznia 2000, a te mogą być przechowywane w banku do wykorzystania w
czasie pierwszego okresu zobowiązań (2008 – 2012). Zasady rządzące projektami CDM pozwalają jedynie na pewne typy projektów rodzaju „zlewnie” (sinks) (zalesianie i odnawianie
(afforestation and reforestation)), zaś kraje nie będą mogły wykorzystywać kredytów generowanych przez projekty obejmujące elektrownie atomowe dla wypełniania celów dotyczących
zobowiązań z Kyoto. Dla zachęcenia do realizacji małych projektów opracowuje się specjalne
procedury „szybkiej ścieżki” (‘fast-track’ procedures).
Handel emisjami
Emissions trading
Artykuł 17 Protokołu z Kyoto pozwala krajom, które uzyskały zmniejszenie emisji znacznie
powyżej, tego czego od nich wymagano, zgodnie z ich celami z Kyoto, na sprzedaż nadwyżki krajom, dla których spełnienie zobowiązań z Kyoto jest zbyt trudne lub zbyt kosztowne. W
ten sposób szuka się obniżki kosztów podporządkowania się dla wszystkich zainteresowanych.
Źródło: Gugele B., Strobel B.,Taylor P. 2002. Greenhouse gas emission trends and projections in Europe. Are the EU and
the candidate countries on track to achieve the Kyoto Protocol targets? Environmental issue report No 33. EEA, Copenhagen.
Opracowanie i tłumaczenie: W. Gil
Cele w zakresie Odnawialnych Źródeł Energii, OZE (RES) w UE, 2006-2020
2006
Wszystkie
odnawialne
Biopaliwa
„Zielona”
elektryczność
BIOMASA:
Udział drewna
2008
wartości wskaźnikowe (%)
7
1
15
2020
wartości wiążące (%)
12
5,75
21
20
10
wg celów
sektorowych
150 Mtoe
195 Mtoe
27 Mtoe (?)
108-143 mln
m3(?)
35 Mtoe (?)
140-194 mln
m3(?)
Wall J. 2007. EU policy developments and the forest-based sector. http://www.unece.org/trade/timber/docs/tc-sessions/tc65/policyforum/presentations/03_Wall.pdf
Cele UE "20-20-20" do 2020 r.
 Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych co
najmniej o 20% poniżej poziomów 1990
 20% konsumpcji energii UE ma pochodzić ze
źródeł odnawialnych
 20% zmniejszenie w zakresie zużycia energii
pierwotnej w
porównaniu z poziomami
przewidywanymi do uzyskania, w rezultacie
poprawy efektywności energetycznej
http://ec.europa.eu/clima/policies/brief/eu/package_en.htm
ROCZNE EMISJE w t CO2 per capita
Niemcy:
11 t CO2
Luxembourg:
27 t CO2
USA:
20 t CO2
Finlandia:
12 t CO2
Kanada:
16 t CO2
Wlk. Brytania:
10 t CO2
Szwecja:
7 t CO2
Prof. Dr. Arno Frühwald University of Hamburg Centre for Wood Sience and Technology In: Comparision
with respect to environmental and energy balances
of wood products and major substitutes
ZOBOWIĄZANIA wg PROTOKOŁU Z KYOTO
(Baza - emisje w 1990, rok docelowy 2008/2012)
Europa:
- 8%
Niemcy:
- 21 %
Austria:
- 13 %
USA:
no interest
Szwecja:
+ 4%
Japonia:
- 6%
Nowa Zelandia:
+- 0 %
Prof. Dr. Arno Frühwald University of Hamburg Centre for Wood Sience and Technology In: Comparision of wood products and major substitutes with
respect to environmental and energy balances
Z jakimi najważniejszymi kwestiami boryka się twój kraj?
Bezrobocie
Przestępczoś
ć
System opieki zdrowotnej
Sytuacja
gospodarcza
Imigracja
Emerytury
Wzrost cen / /inflacja
System edukacyjny
Terroryzm
Podatki
Mieszkania
Kwestie związane z energią (ceny energii,
braki energii, etc.)
Ochrona środowiska
Transport publiczny
Obrona / Sprawy zagraniczne
Inne
Eurobarometer 2007
Brak odpowiedzi
Na pytanie o podanie 15 głównych problemów w opracowaniu pt.” Postawy obywateli
Unii Europejskiej w kwestii środowiska” (Anon 2005) kwestie związane z obawami
dotyczącymi relacji środowisko a zmiany klimatu uplasowały się 3 miejscu (46%
odpowiedzi).
Zatrucie wody (morza, rzeki, jeziora, źródła
podziemne, etc.
7 na 10 obywateli UE
sądziło, że stan
środowiska wpływa
istotnie na jakość naszego
życie
Szkody spowodowane przez człowieka (wielkie
wycieki ropy, wypadki przemysłowe, etc.
Zmiany klimatyczne
Zatrucie powietrza
Wpływ na nasze zdrowie chemikaliów
używanych w produktach codziennej potrzeby
Katastrofy naturalne (trzęsienia ziemi,
powodzie)
Rosnąca ilość odpadów
Zatrucie rolnictwa (używanie pestycydów,
nawozów, etc.)
Zubażanie zasobów przyrodniczych
Używanie organizmów modyfikowanych
genetycznie w rolnictwie
Utrata bioróżnorodności (wymieranie gatunków
zwierząt, flory i fauny, etc.)
Problemy urbanizacyjne (zatory komunikacyjne,
zatrucie, brak obszarów zieleni, etc.)
Skutki obecnych sposobów transportu (zwiększone
używanie prywatnych (indywidualnych) samochodów,
autostrady, zwiększony ruch lotniczy, etc.)
Nasze zwyczaje konsumpcyjne
Zagrożenie hałasem
Anon. 2005. Special EUROBAROMETER 217 “Attitudes of European citizens towards the environment” April .
http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_217_en.pdf
Promować odnawialne źródła energii
Wesprzeć finansowo małe firmy
i gospodarstwa domowe, aby ich
konsumpcja energii byłą bardziej
efektywna
Obniżyć emisję CO2 emitowanego
przez środki transportowe
Odpowiedzi
razem
Pierwsza
odpowiedź
Source: Standard Eurobarometer 2010. Standard Eurobarometer 2010 74/ Autumn 2010. Public opinion in the European Union.
Economic Governance in the European Union. TNS Opinion & Social. 12 January 2011 (European Semester Conference).
„Bitwa ze zmianą klimatu nie może wygrana bez lasów światowych
– jest to obecnie jasne” - Ban Ki-moon Sekretarz Generalny ONZ
The battle against climate change cannot be won without the world’s forests– this is now clear” – Ban Ki-moon UN
Secretary General
Lasy tropikalne nadal zanikają w zastraszającym tempie.
Między 1990 -2005 tempo wylesiania średnio wynosiło 13 mln ha/rok,
z czego 6 mln ha to lasy pierwotne.
IV Raport Oceniający Międzyrządowego Panelu ds. Zmiany Klimatu (The
Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change) wskazuje, że sektor
leśny, głównie na skutek wylesiania stanowi 17% udział w globalnych emisjach,
czyniąc go drugim największym źródłem, po sektorze energetycznym.
(United Nations Environment Programme)
http://www.unep.org/Themes/climatechange/default.asp
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych ds.
Zmiany Klimatu
Conference of the Parties COP
Konferencja StronUnited Nations Framework Convention on Climate Change
(UNFCCC)
COP-14
Ministerial - UNFCCC and Kyoto Protocol
December 1 - 12, 2008 Poznan, Poland
http://www.wiserearth.org/event/view/2cfe0ee7c3e476123dc6586544c938e3
Duńska inicjatywa , aby drewno usytuować
w centrum obrad COP 15
( United Nations Climate Change Conference,
Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Zmiany Klimatu)
w dn. 30 listopad - 11 grudzień 2009
www.trae.dk
Plan Akcji na Bali przyjęty przez Ramową Konwencję ONZ w sprawie Zmiany
Klimatu (The United Nations Framework Convention on Climate Change) na 13 Sesji
Konferencji Stron (COP-13) w grudniu 2007 upoważnił Strony do negocjacji
instrumentu prawnego po-2012 obejmującego zachęty finansowe dla działań opartych
o lasy na rzecz łagodzenia zmian klimatu w krajach rozwijających się.
W tym kontekście UNEP obecnie wdraża i ułatwia wdrożenie licznych wysiłków
budujących zdolność do takich akcji
oraz wspiera projekty pilotażowe celem
przygotowania krajów do rozpoczęcia zmniejszania emisji wynikających z wylesiania i
degradacji. Obejmują one:
 Nations Collaborative Programme on Reducing Emissions from Deforestation and
Forest Degradation (UN-REDD) Wspólny Program ONZ ds. Redukcji Emisji
wynikających z Wylesiania i Degradacji Lasu
 GRASP (Great Apes Survival Partnership) Partnerstwo na rzecz Przetrwania
Wielkich Małp Człekokształtnych
 COMIFORMm (Community-based Integrated Forest Resources Conservation and
Management) Zintegrowana Ochrona i Gospodarka Zasobami Leśnymi na Bazie
Wspólnot
SZACUNKI AKTUALNEGO OBIEGU WĘGLA
ATMOSFERA
750 + 3,5/rok
Systemy
lądowe
6,5
90
2190
92
Wymiana oceaniczna
63
Paliwa kopalne
i bieżąca produkcja
60
Produkcja lądowa
i oddychanie
Wylesienie
2
Powierzchnia
oceanu
1020
Rezerwy
paliw kopalnych
4000
Głębie oceanu
38000
Skały węglanowe
65 x 10 6
Uwagi Wszystkie liczby podano w gigatonach (Gt) (1Gt=109 ton).: Wielkość przepływów między atmosferą a oceanami i biosferą lądową nadal jest niepewna i stanowi
przedmiot bieżących badań
Źródło: Anon. 2001. The State of the World's Forests 2001. FAO, Rome. Tłumaczenie i opracowanie: W. Gil
Rozmieszczenie węgla lądowego według ekosystemów
Pustynie 5%
Tundra 8%
Mokradła 7%
Kultury rolne 9%
Lasy tropikalne 20%
Roślinność trawiasta
klimatu
umiarkowanego 10%
Sawanny tropikalne 8%
Lasy borealne 26%
Lasy klimatu umiarkowanego 7%
Całkowity zapas węgla 2 200 Gt
Źródło: Anon. 2001. The State of the World's Forests 2001. FAO. Tłumaczenie i opracowanie: W. Gil
ILOŚĆ WĘGLA NA 1 HEKTAR I ZAPAS WĘGLA ROŚLINNOŚCI I GLEB, DLA RÓŻNYCH
EKOSYSTEMÓW LEŚNYCH
Ilość węgla przypadająca na 1 ha (ton)
Kraj,
region
Ekosystem
Borealny
Umiarkowany
w roślinności
w glebie
w
roślinności
Federacja
Rosyjska
83
281
74
249
323
Kanada
28
484
12
211
223
Alaska
39
212
2
11
13
USA
62
108
15
26
41
Europa
32
90
9
25
34
Chiny
114
136
17
16
33
Australia
45
83
18
33
51
132-174
139
41-54
43
84-97
99
120
52
63
115
130
120
119
110
229
Azja
Tropikalny
Afryka
Ameryka Płd. i
Środk.
%
32
1 gigatona (Gt) = 109 t = 1 miliard ton Łączny zapas węgla w ekosystemach leśnych wynosi ponad
Źródło: Dixon, R.K. et al. 1994. Carbon pools and flux of global forest. ecosystems. Science, 263: 185-190.
1)
w glebie
Łączny
zapas
węgla
(Gt)
ZAPAS WĘGLA (Gt)1)
68
1200 Gt
%
48
14
38
100
Zweryfikowane wyniki zawartości węgla w ekosystemach leśnych (Fourth Assessment
Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC, 2007)
Wyszczególnienie
Gt
%
Globalna roślinność
leśna w biomasie
283
44
Martwe drewno
38
6
317
50
638
100
6
Gleby leśne (w
wierzchniej warstwie
do 30 cm i w ściółce)
Razem
FAO 2011. State of the World’s Forests 2011
Pytanie:
Ile metrów sześciennych powietrza zawierającego
węgiel atmosferyczny
równoważy ilość
węgla zawartego w 1 metrze sześciennym drewna?
Odpowiedź:
Obliczenia wykazały, że 1 m3 drewna zawiera około
250 kg węgla, podczas, gdy
1 m3 powietrza zawiera około 0,117 g węgla.
Tak więc, 1 m3 drewna zawiera tę samą ilość
węgla, co 1,4 mln m3 powietrza.
Kombinacja fotosyntezy i zdolności drzew do odkładania drewna ( celulozy i ligniny)
działają, jak potężne urządzenie stężające węgiel z atmosfery w formę związaną. Nie
istnieje technologia stworzona przez człowieka równa tej technologii, która zdolna
jest dokonać tego rodzaju stężenia węgla. W szczególności, że źródłem energetycznym
do produkcji drewna jest odtwarzalna energia słoneczna.
Obliczenia były następujące:
Powietrze zawiera 360 ppm CO2 według objętości, nie zaś masy, zatem, stężenie masowe
zależy od masy molekularnej mieszaniny. Dla CO2 (Masa molekularna = 44), 1 ppm (v/v)
= 0,001800 g/cm3 przy 25oC i ciśnieniu 1 atm. Tak więc, 360 ppm (v/v) = 360 x 0,001800
g/cm3 = 0,648 g/cm3
Ilość węgla (masa molekularna = 12) w tej ilości CO2 = 12/44 x 0,648 = 0,177 g/cm3
250 000 g węgla/m3 drewna/ 0,177 = 1 412 429 razy tyle węgla w 1 m3 drewna, co w
1 m3 powietrza
Źródło: Moore P. 1999. The Forest and Carbon Fixing - Some Stunning Figures. GREENSPIRIT.
http://www.greenspirit.com/carbon.htm Opracowanie W. Gil
Oznacza to, że las o przyroście około
8 m3/ha/rok (bieżący przyrost roczny
miąższości grubizny brutto, na 1 ha gruntów
leśnych zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe,
wynosi 7,7 m3/ha1)) wiąże ilość węgla,
stanowiącą
równoważnik
ok.
11,3 mln m3 powietrza, co odpowiada
kolumnie
powietrza
o podstawie 1 ha i wysokości 1130 m i do tego
każdego roku.
Gil W. - obliczenia własne
1) PGL LP. 2010. Raport o stanie lasów w Polsce 2009. DGLP, Warszawa.
ZDOLNOŚĆ GROMADZENIA WĘGLA PRZEZ
GATUNKI DRZEWIASTE
1 m³ drewna iglastego (sosna, świerk, modrzew)
~ 400 - 550 kg suchej masy
~ 200 - 275 kg węgla
1 m³ drewna liściastego (buk, dąb, jesion, inne)
~ 400 - 700 kg suchej masy
~ 200 - 350 kg węgla
średnio w Europie
1 m³ drewna 500 - 600 kg suchej masy lub 250 - 300 kg węgla
(Source: Karjalainen et al. 2000)
Pytanie:
Jaką powierzchnię muszę zalesić, aby
skompensować
użytkowanie
mojego
samochodu? (1)
Załóżmy, że jeździmy przez 40 lat po 15 000 km/rok
samochodem zasilanym benzyną, przy średnim zużyciu
paliwa 15 km/litr (tj. ok. 6,67 l/100 km).
Jaką powierzchnię muszę zalesić, aby
skompensować
użytkowanie
mojego
samochodu? (2)
Przy ciężarze właściwym benzyny 0,72 - 0,76 kg/litr, przy założeniu zawartości węgla ok. 80% ,
po spaleniu 1 l benzyny uwolnilibyśmy
0,76 kg *0, 8 = 0,608 kg C, przy parametrach jak wyżej oznaczałoby to:
zużycie paliwa na rok: 15000 km/rok /15km/l = 1000 l
Ilość uwolnionego węgla/rok: 1000 l*0,608 kg C/l =
0,608 t C/rok. (tj. ok. 24.32 ton C w ciągu 40 lat)
Jaką powierzchnię muszę zalesić, aby
skompensować
użytkowanie
mojego
samochodu? (3)
Odpowiedź:
Jeżeli przyjmiemy przechwytywanie
netto w wysokości
2,0 ton C/ha/rok (średni przyrost drewna na poziomie 8 m3/rok i
zdolność magazynowania węgla w drewnie 250 kg/m3) to musielibyśmy
sadzić 0,304 ha lasu rocznie
(czyli łącznie w ciągu
40 lat należałoby zalesić 12,16 ha
lasu) aby zrekompensować jedynie użytkowanie naszego
samochodu, przy założeniu, że węgiel jest magazynowany w takim
właśnie wyliczonym tempie i nie jest uwalniany.
Strategia lądowej gospodarki
węglem
Typ użytkowania gruntu i działalności leśnej
PRZECHWYTYWANIE
WĘGLA
1. Zalesianie, odnawianie i rekultywacja gruntów zdegradowanych
2. Udoskonalone techniki hodowli lasu prowadzące do zwiększenia
tempa wzrostu
3. Zastosowanie praktyk agroleśnych na gruntach rolnych
Carbon sequestration
OSZCZĘDZANIE
WĘGLA
Carbon conservation
SUBSTYTUCJA WĘGŁA
Carbon substitution
1. Oszczędzanie węgla biomasy i węgla glebowego w istniejących
lasach
2. Udoskonalone techniki pozyskiwania (np. zmniejszenie
oddziaływania użytkowania na las)
3. Udoskonalona efektywność przetwarzania drewna
4. Ochrona przeciwpożarowa i efektywniejsze stosowanie spalania
zarówno w systemach leśnych jak rolnych
1. Zwiększone przetwarzanie biomasy leśnej na trwałe produkty
drzewne, celem użytkowania w miejsce materiałów
energochłonnych
2. Zwiększone stosowanie biopaliw (np. wprowadzenie plantacji
bioenergetycznych)
3. Udoskonalona utylizacja odpadów pozyskaniowych (np. trocin)
jako materiału na biopaliwa
Źródło: Bass S. et al., 2000. Rural livelihood and carbon management. IIED Natural Resources Issues Paper No.1. London, IIED. Tłumaczenie i opracowanie: W. Gil
Zalesianie i odnawianie lasu w strefie klimatu umiarkowanego 31%
Potencjalny
wkład
działalności
rolno-leśnej i
zalesiania
oraz
odnawiania
lasu na
pochłanianie
węgla w skali
światowej
w latach
1995-2050
Działalność agro-leśna w strefie klimatu umiarkowanego 2%
Zalesianie i odnawianie lasu w strefie borealnej 6%
Działalność agro-leśna w tropikach 17%
Zalesianie i odnawianie lasu
w tropikach 44%
Całkowity potencjał absorpcyjny: 38 Gt węgla
Źródło: Anon. 2001. The State of the World's Forests 2001. FAO. Tłumaczenie i opracowanie: W. Gil
CYKL ŻYCIOWY PRODUKTÓW DRZEWNYCH
(W ASPEKCIE TECHNICZNYM)
W ODNIESIENIU DO MODELOWYCH PRODUKTÓW DRZEWNYCH
WYSYPISKO
OBRÓBKA
PIERWIASTKOWA
LAS
Drewno
okrągłe
Drewno
budowlane
80%
50%
ODPADY LEŚNE
20%
OBRÓBKA
WTÓRNA
ODPADY
PRZEMYSŁOWE
(wysoka zawartość
wilgoci)
30%
UŻYTKOWANIE
PRODUKTÓW
30%
ODPADY
PRZEMYSŁOWE
(małe wymiary, niska
zawartość wilgoci)
20%
ENERGIA
RECYKLING
DREWNA
DO ZAMKNIĘCIA
LUB
OTWARCIA
PĘTLI
RECYKLINGOWEJ
Źródło: Frühwald A. 1998. Wood Products at the End of their Life: Material Recycling, Energy Generation, or Landfill?. Technical, Economical and
Ecological Aspects. In: Recycling, Energy, and Market Interactions, UN-ECE Timber Committee, Workshop Proceedings, Istanbul, Turkey, 3-6 Nov.,
published by Ministry of Forestry, Turkey.. Opracowanie i tłum.: W. Gil
Rynek drewna poużytkowego w Polsce
Informacje z konferencji „Rynek drewna w Polsce – w drodze ku
stabilizacji”, (4-5 grudnia 2007) zorganizowanej przez DG LP, ITD.
Poznań i ZG SITLiD.
Według dr hab. Ewy Ratajczak rynek drewna poużytkowego w
Polsce to ok. 3 mln m3, które po wstępnej fazie przygotowania
nadawałoby się do dalszego przerobu (po wykluczeniu produktów,
które zostały potraktowane środkami konserwacji zabronionymi
przez UE).
Istnieje w Polsce potrzeba zainicjowania rynku drewna
poużytkowego, jako towaru
dla producentów płyt
drewnopochodnych. System taki działa z powodzeniem w
Niemczech.
Kajzer K. 2008. Drewno ciągle budzi emocje. Las Polski nr 2., str. 12.
W latach 1990 problem globalnego wylesiania prowadził do takich sloganów,
jak „Oszczędź drzewo, stosuj PCW”.
Opinia publiczna nie była w stanie unaocznić sobie różnicy między trwałą
gospodarka leśną a wylesianiem, które miało miejsce w niektórych regionach
świata. Od tego czasu każdy przemysł oparty na zasobach środowiskowych
dowodził zalet środowiskowych swych produktów.
Drewno jest zastępowane przez konkurujące materiały, takie jak plastiki,
aluminium, stal, beton i gips. Raport Współ-przewodniczących
Międzyrządowego Panelu ds. Leśnictwa Komisji ds. Trwałego Rozwoju ONZ
(1997) podkreślał potrzebę działań na rzecz promocji drewna jako materiału
przyjaznego dla środowiska. Ten sam apel powtarzano na Trzeciej
Ministerialnej Konferencji w sprawie Ochrony Lasów Europy w Lizbonie w
1998. Europejska Komisja Leśna FAO i Zespół Specjalistów ds. Rynków
Produktów Leśnych i Marketingu Komitetu Drzewnictwa Komisji Ekonomicznej
ONZ ds. Europy stwierdziły, że jest kwestią imperatywną opracowanie nowych
produktów i rozszerzenie rynków oraz, że ważna dla przemysłu produktów
leśnych jest współpraca międzynarodowa celem promocji zalet trwałej i
zrównoważonej produkcji drewna.
Wszystkie produkty przemysłu leśnego są przedmiotem
substytucji. Substytucja drewna jest silniejsza w zakresie materiałów
szkieletowych, okien i drzwi, form i skrzyń, okładzin, mebli, palet i opakowań.
Drewno i papierowe produkty opakowaniowe są zastępowane przez
konkurujące materiały, takie jak plastiki, aluminium, stal, beton i gips.
W oparciu o tzw. przemysłowy semafor komparatystyczny (industry
bench marking semaphore) dokonano oceny słabych i silnych stron kilku
przemysłów konkurencyjnych uwzględniając: związki z przemysłami
komplementarnymi; public relation i siłę lobbingu, strukturę przemysłu, zasoby
badawczo-rozwojowe, oraz wielkość przemysłu. Przemysł stalowy wydaje się
być najsilniejszy spośród konkurentów, a kolejnymi są przemysły tworzyw
sztucznych i aluminium.
SEMAFOR KOMPARATYSTYCZNY DLA OCENY SIŁY PRZEMYSŁU
Przemysł
leśny
Plastik
Alumi
nium
Stal
Beton
Związki z
przemysłami
komplementarn
ymi
Public
relations
i lobbing
Struktura
przemysłu
Zasoby
badawczorozwojowe
Wielkość
przemysłu
Siła
O.K.
Słabość
Źródło: Burrows J., Sanness B. (ed.) 1998. The competitive climate for wood products and paper packaging: the factors causing
substitution with emphasis on environmental promotions. A study performed by the Substitution Project subgroup of the joint
FAO/ECE Team on Public Relations Specialists in the Forest and Forest Industries Sector. Oslo, 203 pages, plus appendixes. ISBN
Wykonano także tzw. środowiskowy semafor komparatystyczny (environmental
bench marking semaphore) obejmujący: użytkowanie końcowe i recykling, konsumpcję
energii, przetwarzanie i bhp, zaopatrzenie w surowiec oraz odnawialność i obfitość zasobów
wraz z analizą cyklu życia, od źródeł surowcowych do użytkowania finalnego i recyklingu
Komparatystyka środowiskowa wykazuje przewagę produktów drzewnych, z
pozyskaniem jako główną słabością. Przemysł leśny posiada znaczne oddziaływanie na swe
otoczenie, ale posiada wiele zalet w stosunku do konkurentów. Jego surowce są odnawialne
i wytwarza bezpieczne produkty, które można poddać recyklingowi, lub których można
się pozbyć przy niskim oddziaływaniu na środowisko. W odróżnieniu od wielu produktów
konkurencyjnych możliwe jest odzyskiwanie zawartości energetycznej z produktów
leśnych. Większość konsumentów rozumie powiązanie między pozyskaniem i
przetwarzaniem produktów, chociaż niewielu konsumentów łączy przemysł tworzyw
sztucznych z wierceniami w poszukiwaniu ropy naftowej, zaś aluminium z górnictwem
boksytów a przemysł stalowy z górnictwem.
Rosnący nacisk na globalne ocieplenie i potrzeba ograniczania emisji gazów
cieplarnianych umacniają środowiskową pozycję przemysłu drzewnego. Dzieje się tak na
skutek przechwytywania CO2 w czasie przyrostu drewna, efektywności energetycznej
produkcji, recyklingu i odzyskiwania energii z produktów odpadowych
W kontekście globalnej zmian klimatu, produkty leśne stanowią lepszy wybór, niż produkty
substytucyjne.
Dla produktów leśnych stal i beton są najsilniejszymi konkurentami w budownictwie,
podczas gdy plastik i aluminium są najsilniejszymi konkurentami w sektorze opakowań.
Te sektory są także ważne dla przemysłów konkurujących.
SEMAFOR KOMPARATYSTYCZNY DLA OCENY WPŁYWU NA ŚRODOWISKO
Przemysł
leśny
Plastik
Aluminium
Stal
Beton
Użytkowanie
końcowe i
recykling
Konsumpcja
energii
Przetwarzanie
i bhp
Zaopatrzenie
w surowiec
Odnawialność
i obfitość
zasobów
Siła
O.K.
Słabość
Źródło: Burrows J., Sanness B. (ed.) 1998. The competitive climate for wood products and paper packaging: the factors causing substitution
with emphasis on environmental promotions. A study performed by the Substitution Project subgroup of the joint FAO/ECE Team on
Public Relations Specialists in the Forest and Forest Industries Sector. Oslo, 203 pages, plus appendixes. ISBN 82-910040-10-2.
Na wyprodukowanie 1 t drewna budowlanego
potrzeba ok. 580 kWh energii, podczas, gdy materiały
konkurencyjne wymagają o wiele więcej nakładu
energetycznego, np.





cegła: 4 razy tyle, co drewno;
cement: 5 razy,
plastik: 6,
stal: 24,
zaś aluminium: 126 razy tyle energii.
Produkty drzewne, po zakończeniu żywotności, łatwo poddają się
recyklingowi pozwalając na dodatkowe odzyskiwanie energii
Źródło: Birler A.S. 1998. The Opportunity of Forest Plantation Investment and its Expected Impact to National Economy in Turkey, p. 24. In:
Recycling, Energy, and Market Interactions, UN-ECE Timber Committee, Workshop Proceedings, Istanbul, Turkey, 3-6 Nov., published by Ministry of
Forestry, Turkey. Opracowanie i tłum.: W.Gil
Porównanie drewna i produktów niedrzewnych
1 m² elementów ściany
dom drewniany
dom z cegły
masa [kg]
71
273
energia [MJ]
271
876
CO2-emisje [kg]
- 50
58
zakwaszenie [kg]
128
196
(Source: Karjalainen et al. 2000)
W Europie Zachodniej, mimo tradycji budowania z
kamienia i betonu, ewidentne jest rosnące zainteresowanie
produktami drzewnymi.
Udział rynkowy budynków drewnianych (mieszkalnych i
niemieszkalnych) wzrósł w ostatnich 20 latach. Jednakże, z
powodu niesprzyjających ogólnych warunków ekonomicznych,
wzrost konsumpcji drewna uległ spowolnieniu.
Przykładem sukcesu promocji drewna jest Lignum,
szwajcarska organizacja promująca drewno od 1931. Zdołała ona
skłonić wiodących architektów do pracy z drewnem i uczyniła ich
budynki znanymi opinii publicznej oraz decydentom, a także
doprowadziła do pewnej liberalizacji w zakresie przepisów
dotyczących standardów przeciwpożarowych, co otworzyło wielkie
potencjalne możliwości rynkowe dla drewna.
http://www.metla.fi/ohjelma/pkm/esite-en.pdf
Drewniane budowle
szkoły jazdy konnej w
Chojnowie (woj.
Mazowieckie)
Źródło: strona Lasów Państwowych
Zajazd w Bieszczadach
Fot. W. Gil
Dom drewniany z okolicy Dobczyc k/ Krakowa
Fot. W. Gil
Tysiące rozpoczętych budów
Rozpoczęte budowy domów w regionie UNECE, 2005-2009
UNECE/FAO Forest Products Annual Market Review, 2009-2010
Ekonomiczne środki stymulujące zastosowane przez
w całych obszarze regionu UNECE dla odwrócenia
rządy
kryzysu
finansowego i ekonomicznego z lat 2008-2009 miały mało
wymierne oddziaływanie na sektor leśny
Przykładami środków, które posiadają potencjalnie
pozytywny wpływ na producentów produktów drzewnych są:
wsparcie eksportu finansowane w krajach UE i w Japonii,
inicjatywy do zakupu domów (spur home-buying) w USA
i Kanadzie i unikalna Inicjatywa Drewno Przede Wszystkim
(Wood-First Initiative) w Kolumbii Brytyjskiej , w Kanadzie.
W Europie kilka krajów podjęło działanie dotyczące coraz droższego
ubezpieczenia kredytu eksportowego (export credit insurance) stanowiącego
wyzwanie dla małych i średnich firm (SMEs) tworząc oficjalne agencje kredytu
eksportowego dla zagwarantowania i zapewnienia obsługi finansowej. Szereg
krajów eksporterów drewna ( Austria, Francja i Niemcy)
zaoferowało most gwarancji finansowych i spedycyjnych (bridge financing and
shipping guarantees) poprzez agencje finansowe i ubezpieczeniowe wspierane
przez państwo.
UNECE/FAO Forest Products Annual Market Review, 2009-2010
Z jakimi najważniejszymi kwestiami boryka się twój kraj?
Bezrobocie
Przestępczość
System opieki zdrowotnej
Sytuacja
gospodarcza
Imigracja
Emerytury
Wzrost cen / /inflacja
System edukacyjny
Terroryzm
Podatki
Mieszkania
Kwestie związane z energią (ceny energii,
braki energii, etc.)
Ochrona środowiska
Transport publiczny
Obrona / Sprawy zagraniczne
Inne
Brak odpowiedzi
Eurobarometer 2007
Czy jesteś za, czy przeciw użytkowaniu danych źródeł energii
w twoim kraju (25 krajów UE)
za
opinia neutralna
Energia słoneczna
Energia wiatrowa
Energia wodna
Energia oceaniczna (pływy/ fale/ prądy morskie)
Energia z biomasy (użytkowanie drewna, roślin, lub biogazu jako
paliwa)
Gaz
Ropa naftowa
Węgiel
Energia nuklearna
Eurobarometer 2007
przeciw
brak opinii
Skład i wartość kaloryczna drewna iglastego i liściastego w
porównaniu z węglem kamiennym
Drewno
iglaste
Drewno
liściaste
Węgiel
kamienny
węgiel
53
51
76
wodór
6
6
6
tlen
39
40
9
azot
0,1
0,2
2
siarka
-
-
1
popiół i inne
1,9
2,8
7
substancje lotne
41
52
32
węgiel związany
12
13
55
popiół
1
3
8
wilgoć
46
32
5
Materiał lotny jako % substancji
lotnych plus węgiel związany
77
80
37
Wartość kaloryczna w GJ/t
20
19
30
(i) Udział procentowy
materiału absolutnie suchego
(ii) Udział procentowy wg wagi
drewna świeżo ściętego
(1GJ = 947,800 Btu/h)
Źródło: Gil W.- Zrębki drzewne jako paliwo. Las Polski, 1994 nr14, s.14-15
Elektrownia węglowa o mocy 1 MW eksploatowana przez 30 lat
wymaga corocznego zakładania plantacji o powierzchni 500 ha
stałych lasów dla przechwycenia generowanej emisji CO2
Źródło: Forest Energy Forum – Newsletter No.3, 1998
Elektrownia o mocy 1 MW zasilana paliwem drzewnym wymaga
jedynie 500 ha lasów, aby w sposób trwały zrównoważyć
emisje CO2.
Źródło: Forest Energy Forum – Newsletter No.3, 1998
Energia z biomasy,
szczególnie energia z drewna, stanowi
witalny składnik przyszłych strategii dla
złagodzenia emisji gazów cieplarnianych,
ze szczególnym potencjalnym udziałem do
30% łącznego zmniejszenia emisji w
latach 2030 – 2050.
Anon. 2003. Forests in climate change negotiations. In: State of the World’s Forests 2003, FAO Rome, p.2529.
Opracowanie i tłum.: W. Gil
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WZROSTEM GLOBALNEJ LICZBY LUDNOŚCI ŚWIATA A
SPADKIEM GLOBALNEJ
POWIERZCHNI LASÓW
(w latach 2000 p.n.e. do 2000 naszej ery)
Źródło: Birler A.S. 1998. The Opportunity of Forest Plantation Investment and its Expected Impact to National Economy in Turkey. In: Recycling,
Energy, and Market Interactions, UN-ECE Timber Committee, Workshop Proceedings, Istanbul, Turkey, 3-6 Nov., published by Ministry of Forestry,
Turkey. Opracowanie i tłum.: W.Gil
WZROST POPULACJI A POPYT NA DREWNO NA ŚWIECIE
W LATACH 1950-2030
 Oczekuje się, że globalny popyt
na drewno osiągnie odpowiednio
4,2 mld m3 w roku 2000 oraz 5,6
mld m3 w roku 2020.
Rok
 Do roku 1990 i w latach
następnych globalny popyt na
drewno nie będzie już dłużej zbieżny
z dopuszczalnym pozyskaniem z
lasów naturalnych Świata.
1950
2,600
0,547
1,423
1960
3,003
0,597
1,794
1970
3,682
0,649
2,389
1980
4,364
0,672
2,934
1990
5,116
0,669
3,423
2000
6,070
0,698
4,236
2010
7,000
0,724
5,068
2020
7,900
0,708
5,593
2030
8,600
0,692
5,951
 W rezultacie, celem zaspokojenia
rosnącego popytu na drewno,
objęcie działalnością inwestycyjną
plantacji komercyjnych stanie się
pilną potrzebą.
Populacja
światowa
(mld)
Roczny popyt na drewno
Na 1
mieszkańca
(m3)
Ogółem
(mld m3)
Źródło: Birler A.S.: The opportunity of Forest Plantation Investment and its Expected Impact to National Economy in Turkey. In: Recycling, Energy, and Market Interactions,
UN-ECE Timber Committee, Workshop Proceedings, Istanbul, Turkey, 3-6 Nov. 1998, published. by Ministry of Forestry, Turkey.
Opracowanie i tłum.: W. Gil
Sześćdziesiąt agresywnych i szybko rosnących gatunków drzew
najbardziej przydatnych jako paliwo
Dla wilgotnych
tropików
Dla wyżyn
tropikalnych
Dla regionów suchych i pół-suchych
Acacia auriculiformis
Ailanthus altissima
Acacia brachystachya
E. microtheca
Calliandra calothyrsus
Acacia mearnsii
A. cambagei
E. occidentalis
Casuarina equisetifolia
Alnus acuminata
A. cyclops
Haloxylon aphyllum
Derris indica
A. nepalensis
A. nilotica
H. persicum
Gliricidia sepium
A. rubra
A. saligna
Parkinsonia aculeata
Gmelina arborea
Eucalyptus globulus
A. senegal
Pinus halepensis
Guazuma ulmifolia
E. grandis
A. seyal
Pithecellobium dulce
Leucaena leucocephala
Grevillea robusta
A. tortilis
Prosopis alba
Mangroves
Inga vera
Adhatoda vasica
P. chilensis
Mimosa scabrella
Albizia lebbek
P. cineraria
Muntingia calabura
Anogeissus latifolia
P. juliflora
Sesbania bispinosa
Azadirachta indica
P. pallida
S. grandiflora
Cajanus cajan
P. tamarugo
Syzygium cumini
Cassia siamea
Tamarix aphylla
Terminalia catappa
Colophospermum mopane
Zizyphus mauritiana
Trema
Emblica officinalis
Z. spina-christi
Eucalyptus camaldulensis
E. citriodora
E. gomphocephala
(Źródło: Wazeka R. - A long overdue manual of tree species especially suited for fuelwood, Unasylva 1981, no 131, vol. 33, pp. 40-41, FAO, Rom
Drewno w coraz większej mierze używane jest do
celów energetycznych (3)
Badania przeglądowe prowadzone przez Międzynarodową Agencję Energetyczną
(International Energy Agency) wskazują, że odnawialne źródła energii będą zwiększać swój
udział w rynku energii-mix (mix-energy) (IEA 2005). Chociaż ogrzewanie i gotowanie pozostaną
głównym wykorzystaniem paliwa drzewnego i węgla drzewnego w krajach rozwijających się,
wykorzystanie stałych
elektryczności potroi się do roku 2030.
oczekuje
się,
że
biopaliw
dla
produkcji
Chociaż obecnie paliwa drzewne pochodzą z odpadów (odpady leśne i
przemysłowe) w przyszłości więcej pochodzić będzie bezpośrednio z lasów i plantacji
drzew. Pozytywne i negatywne implikacje zwiększonego użytkowania drewna jako paliwa
zależeć będą od racjonalności przyszłej energii, polityki środowiskowej, leśnej i przemysłowej,
wliczając w to rolę zachęt i podatków dla promocji drewna jako paliwa.
Oczekuje się wzrostu handlu międzynarodowego w niektórych regionach wliczając
Amerykę Środkową i Południową. Produkcja paliw drzewnych i eksport mogą się stać
kluczowymi składnikami dla rozwoju i ekspansji działalności leśnej, chociaż nie wydaje się, aby
ten trend miał bezpośrednio wpływ na ubóstwo. Jednakże te działania mogą przyczynić się do
wylesiania i degradacji lasu, jeśli nie wdroży się polityki dla unikania negatywnych oddziaływań.
W miarę jak będzie wzrastał popyt na biomasę drzewna dla celów energetycznych
zmiany strukturalne w sektorze energetycznym będą miały pozytywne i negatywne implikacje na
przemysły drzewne.
Źródła biomasy, sposoby pozyskiwania,
metody przetwarzania i produkty finalne
ZASOBY BIOMASY
Leśnictwo tradycyjne
Leśnictwo oparte o
krótką rotację
Systemy
zaopatrzenia
Pozyskanie
Zbieranie
Uprawy i odpady
Przemieszczanie
rolnicze
Magazynowanie
Rośliny oleiste
Przetwarzanie
Produkty finalne
Biochemiczne
Paliwa
transportowe
Termochemiczne
Ciepło.
elektryczność
Procesy fizykochemiczne
Śmieci komunalne
Odpady przemysłowe
Źródło: IEA 2003. IEA BIOENWERGY http://www.ieabioenergy.com/ourwork.php?t=30#30 Opracowanie: W. Gil
Paliwa stałe
Łączny udział światowego zaopatrzenia
w energię pierwotną w 2004 r.
Gaz
20,9%
Inne
0,5%
En.
atomowa
6,5%
Ropa
naftowa
34,3%
Odnawia
lne
13,3%
Wiatr 0,064%
En.
wodna
2,2%
Produkty
odnawialne
palne i
odpady
odnawialne
10,6%
Odpady
nieodnawialne
0,2%
Pływy 0,0004%
Węgiel
25,1%
IEA 2006. Renewables in Global Energy Supply An IEA Fact Sheet September.
Słońce 0,039%
Geotermalna
0, 414%
Łączna konsumpcja energii UE 25, 2003
Gaz
23%
En. atomowa
14,8%
Biomasa/odpady
3,7%
Odna
wialne
5,8%
Ropa
38%
Węgiel
18,2%
Telenius B. 2007. The role of bioenergy for energy objectives. October 10, Swedish Energy Agency.
http://www.unece.org/trade/timber/docs/tc-sessions/tc-65/policyforum/presentations/PD_01_Telenius.pdf
Udział energii drzewnej
w użytkowaniu energii pierwotnej wybranych krajów
Źródło:
UNECE/FAO
2007. Forest Products
Annual Market Review
2006-2007.
ECE/TIM/SP/22. Timber
Section,
Geneva,
Switzerland.
http://www.unece.org/tra
de/timber/docs/fpama/20
07/FPAMR2007.pdf
Udział drewna w Całkowitym Zaopatrzeniu w Energię Pierwotną (TPES)
Przetwarzanie drewna w energię, mln m3 (% wskazuje udział drewna w TPES)
Odzyskane ( po konsumpcji)
Pośrednie (czarny ług powarzelny, pelety)
Bezpośrednie (z lasów)
Źródło; Saddler J. 2007. Wood energy policies and recent developments in the OECD. http://www.unece.org/trade/timber/docs/tcsessions/tc-65/policyforum/presentations/01_Saddler.pdf
Biomasa leśna na cele energetyczne w krajach OECD,
wg źródła pochodzenia, 2006
Biomasa leśna,
mln m3/rok
296 mln m3
Inne kraje
Finlandia
Szwecja
Francja
Kanada
129 mln m3
USA
14 mln m3
Bezpośrednio z lasu
Odpady przetwórcze,
czarny ług powarzelny
Odpady odzyskane,
po-konsumeckie
Źródło: Mabee Warren E., Saddler John N. 2007. Forests and energy in OECD countries. Forests and Energy Working Paper 1.
FAO, Rome. za Steierer et al., 2007.
USA jest największym pojedynczym użytkownikiem energii drzewnej
wykorzystując ok. 212 mln m3 rocznie z różnych źródeł.
Francja uzyskuje ok. 84,3 % swego całkowitego drzewnego surowca
energetycznego z bezpośredniego pozyskania, co jest najwyższym udziałem
w badaniach JWEE Steierer et al., 2007).
W Europie, średnio 45% energii drzewnej pochodzi bezpośrednio z
lasów, 49% ze strumieni odpadowych i 6 % jest materiałem odzyskiwanym
po użytkowaniu.
Dla porównania, w Ameryce Północnej jedynie 19% energii drzewnej
pochodzi z bezpośredniego pozyskania, 80% z odzysku odpadów i 1% z
odzysku po użytkowaniu
Wkład energii drzewnej
w całkowite zaopatrzenie w energię pierwotną (TPES), 2001
% całkowitego zaopatrzenia
w energię pierwotną
Świat
Kraje
G8
Reszta
Świata
Energia drzewna
Afryka
Azja
Ameryka
Płd. i
Środk.
Kraje
rozwijają
ce się
Paliwo drzewne (drewno opałowe + węgiel
drzewny)
Źrodło: FAO 2005. State of the world’s forests 2005, Rome.
Ameryk
a Płn.
Europa
Czarny ług
powarzelny
Udział bioenergii w Całkowitym
Zaopatrzeniu w Energie Pierwotną
(%)
FAO 2007. http://www.fao.org/nr/ben/ben_en.htm
Wkład energii drzewnej do całkowitego zaopatrzenia w energie pierwotną (TPES),
w wybranych krajach rozwiniętych 2001
Kraj
Udział w całkowitym zaopatrzeniu w energie pierwotną (TPES) (%)
Czarny ług powarzelny
Finlandia
Szwecja
Kanada
Nowa Zelandia
USA
Źrodło: FAO 2005. State of the world’s forests 2005, Rome Opracowanie W. Gil.
Łącznie energia drzewna
Zaopatrzenie w odnawialne źródła energii
(Prognoza)
Tradycyjna biomasa
Energia wodna
Biomasa komercyjna
Inne odnawialne
Europejska zdolność produkcyjna peletów drzewnych, 2006-2009
Amerykańska “Inicjatywa w sprawie nowoczesnej energii”
Uznając zależność od nieodnawialnego , paliwa importowanego Prezydent USA
ogłosił w roku 2006 “Inicjatywę w sprawie nowoczesnej energii”
(“Advanced Energy Initiative”) obejmująca zastąpienie ponad 75% importu ropy
USA z Bliskiego Wschodu do roku 2025 biopaliwem
W następstwie ustanowiono Inicjatywę Biopaliwową zakładającą uczynienie
etanolu produkowanego z celulozy konkurencyjnego pod względem kosztów z
benzyną – do roku 2012 (0,46 USD/litr etanolu) i zastąpienie 30% obecnego
poziomu konsumpcji benzyny konsumpcją biopaliw do roku 2030.
Użytkowanie benzyny ma zmaleć o 20% do roku 2017 poprzez stosowanie paliw
odnawialnych i alternatywnych w ilości 132 mld litrów/rok (obecnie USA zużywa
ok. 555 mld litrów benzyny/rok)
Istotne stają się rośliny zawierające celulozę , w tym drewno
Z 1 tony absolutnie suchego drewna można wytworzyć 80 - 375 litrów etanolu
Departament Energii sugeruje, że oczekuje się, iż do roku 2030, będzie corocznie
dostępne
905 mln ton odpadów rolniczych i 334 mln ton biomasy
drzewnej (odpady pozyskaniowe, drewno z pożarzysk, z trzebieży, odpady tartaczne,
miejskie odpady budowlane, drewno z rozbiórek domów etc.).
Źródło: www.whitehouse.gov/stateoftheunion/2007/initiatives/energy.html
Biomasa. Plan Programu Wieloletniego
Biomass. Multi-Year Program Plan
Sprzyjające warunki rynkowe stymulujące produkcje biopaliw w
ubiegłych latach:
 wysokie ceny rynkowe ropy naftowej
 wspierająca polityka rządowa
 rosnące zainteresowanie bezpieczeństwem energetycznym
i
środowiskowym oraz
 dostępność zapasów taniej kukurydzy i roślin oleistych
Biomass Program wspomaga przekształcanie krajowych,
odnawialnych i obfitych zasobów biomasy w konkurencyjne pod
względem kosztów, wysokowydajne biopaliwa, bioprodukty i
bioenergię elektryczną (biofuels, bioproducts, and biopower)..
Source: USDOE. 2011. Biomass. Multi-Year Program Plan. US Department of Energy. Energy Efficiency & Renewable
Energy. April
2011.
Dynamika zmian cen ropy naftowej (USD/baryłkę, OPEC Basket Price)
)
Source: http://www.opec.org/opec_web/en/data_graphs/40.htm
Produkcja bioetanolu na świecie w latach 1950-2007
Zdolności produkcyjne (mld litrów na rok)
Źródło; Saddler J. 2007. Wood energy policies and recent developments in the OECD. http://www.unece.org/trade/timber/docs/tcsessions/tc-65/policyforum/presentations/01_Saddler.pdf
Globalna produkcja biopaliw, mln baryłek dziennie
Reszta Świata
USA
India
Chiny
Brazylia
1 baryłka ropy = 158,987295 litrów
6 mln baryłek/dzień= 954 mln litrów/dzień
= 348,182 mld l/rok
USDOE. 2011. Biomass. Multi-Year Program Plan. US Department of Energy. Energy Efficiency & Renewable Energy.
April 2011.
Zdolności produkcyjne USA w zakresie wytwarzania ETANOLU
(mld galonów/rok)
1 galon (U.S) = 3,785 litra
13 mld galonów = 49,2 mld litrów
mld galonów /rok
KONKURENCYJNOŚĆ CENOWA BIOPALIW ZALEŻNIE OD SUROWCA
Etanol z celulozy
Etanol ze zboża (UE)
Benzyna (hurt)
Etanol z kukurydzy (USA)
Etanol z trzciny cukrowej
(Brazylia)
USD / litr
Source: FAO. 2008. Forests and energy. Key issues. For. Pap. 154
Inicjatywa o wartości 500 mln USD dla opracowania
nowych źródeł czystej energii odnawialnej
Bowyer et al. 2007
Etanol z celulozy
SPOJRZENIE WSTECZ I W PRZYSZŁOŚĆ
Stosowanie energii pierwotnej wg rodzaju
Gospodarka
Gospodarka
Gospodarka
węglowodorami
?? - 1800
węglowodorami
węglowodorami
1800 - 2050
1990 – 21??
Rewolucja
przemysłowa
Na bazie rolnictwa
węgiel
Źródło: Forest Products Biotechnology et UBC
ropa
naftowa i
gaz
biomasa i
odnawialne
Zestawienie wyników badań modelowych
w zakresie rynków energii odnawialnej
Instytucja prognozująca
Światowa Rada ds.
Energii
(World Energy Council)
Horyzont
czasowy
2050
Potencjalny udział energii odnawialnych
Do 25% udziału w rynkach globalnych (z obecnego
poziomu ok. 18%)
ONZ
(UN)
2050
Obecny udział wzrośnie z 20% do 60%
w zakresie elektryczności i do 40% w odniesieniu
do innych paliw
Firma Shell International
2060
do 40% całkowitego zaopatrzenia w energię
FAO 2000. The Energy and Agriculture Nexus. Environment and Natural Resources Working Paper No. 4, Rome.
Opracowanie: W. Gil
Oczekiwane wzrosty cen produktów żywnościowych do roku 2020,
w stosunku do roku 2005, % ( związane z produkcja biopaliw)
Scenariusz agresywnego wzrostu biopaliw do roku 2020
Uwaga pozostaje
skoncentrowana na
biopaliwach na
bazie produktów
żywnościowych
Przesunięcie
w kierunku biopaliw
drewnopochodnych
Biopaliwa
drewnopochodne +
rolnictwo
udoskonalone
kasawa
135
89
54
burak cukrowy
25
14
10
trzcina cukrowa
66
49
43
nasiona roślin oleistych
78
45
43
kukurydza
41
29
23
pszenica
30
21
16
Roślina używana do
produkcji biopaliwa
Źródło: Rosegrant, M.W., Msangi, S., Sulser, T. & Valmonte-Santos, R. 2006. Biofuels and the global food balance. In Bioenergy and
agriculture: promises and challenges. Hazell, P. & Pachauri, R.K. (eds.). 2020 Focus No. 14, November 2006. Washington, DC,
IFPRI.
Kwestie związane w szczególności z przeznaczaniem
drewna na cele energetyczne, poza swoimi pozytywnymi
cechami, mogą stwarzać szereg zagrożeń (1)
 Jeśli popyt na drewno energetyczne wzrośnie; podaż
drewna dostępnego do innych zastosowań może zmaleć, co
zaowocuje wzrostem cen dla wszystkich użytkowników drewna.
 Teren poprzednio przeznaczany na produkcję żywności
może zostać przeznaczony na produkcję biopaliw, bez wpływu
na ekosystemy leśne, ale być może to oddziaływać na
bezpieczeństwo żywnościowe.
 Uprawy produktów rolno-paliwowych mogą zostać
rozszerzone na tereny leśne generując konflikty w zakresie
użytkowania gruntów i zwiększając wylesianie z implikacjami
w zakresie bioróżnorodności, zmian klimatu i wody.
Kwestie związane w szczególności z przeznaczaniem
drewna na cele energetyczne, poza swoimi pozytywnymi
cechami, mogą stwarzać szereg zagrożeń (2)
 Subsydia za użytkowanie biomasy w produkcji energii nadal
powodują problemy dla użytkowników drewna o ugruntowanej
pozycji. Na przykład, w USA program subsydiowania pozyskania i
dostaw biomasy (biomass harvest and delivery subsidy
programme) ujemnie wpływa na producentów płyt
drewnopochodnych i papieru.
 Mogą rozszerzyć się plantacje leśne dla zaspokojenia
rosnącego popytu na energię z drewna.
Source: FAO 2007. Konferencja FAO “Lasy i energia” (Forests and Energy), 20 listopad, Rzym.
http://www.fao.org/forestry/site/40856/en/page.jsp
UNECE/FAO. 2010. UNECE/FAO Forest Products Annual Market Review, 2009-2010