docPrognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony
download 
Reklamacja Transkrypt
Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony
Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Józefów na lata 2010 – 2013 z perspektywą na lata 2014-2017 Styczeń 2010 J.W.W. Triland Sp. z o.o. Spis treści 1. Wprowadzenie ................................................................................................................... 4 1.1. Podstawa prawna i cel opracowania ....................................................................................... 4 1.2. Zawartość projektu POŚ dla Miasta Józefów ........................................................................... 6 1.3. Powiązanie projektu POŚ z innymi dokumentami ................................................................... 9 2. Analiza stanu środowiska na terenie Miasta Józefów ................................................... 9 2.1. Położenie geograficzne i administracyjne............................................................................... 9 2.2. Gleby ...................................................................................................................................... 10 2.3. Powietrze atmosferyczne....................................................................................................... 11 2.4. Wody powierzchniowe .......................................................................................................... 11 2.5. Wody podziemne ................................................................................................................... 12 2.6. Zasoby przyrody ..................................................................................................................... 13 2.7. Lasy ........................................................................................................................................ 14 2.8. Hałas....................................................................................................................................... 15 2.9. Promieniowanie elektromagnetyczne ................................................................................... 15 2.10. Poważne awarie przemysłowe .......................................................................................... 16 3. Problemy ochrony środowiska na terenie Józefowa w odniesieniu do POŚ.............. 16 3.1. Gleby ...................................................................................................................................... 16 3.2. Powietrze atmosferyczne....................................................................................................... 17 3.3. Wody powierzchniowe i wody podziemne............................................................................ 17 3.4. Zasoby przyrody i lasy ............................................................................................................ 18 3.5. Hałas....................................................................................................................................... 18 3.6. Promieniowanie elektromagnetyczne ................................................................................... 19 3.7. Awarie i klęski żywiołowe ...................................................................................................... 19 4. Cele ochrony środowiska uznane za priorytetowe na szczeblu międzynarodowym, krajowym i regionalnym oraz zakres i sposoby ich uwzględnienia w POŚ identyfikacja, analiza i ocena ......................................................................................... 19 5. Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie POŚ dla Józefowa ........................................................................................... 20 6. Propozycje rozwiązań służących zapobieganiu, ograniczaniu lub kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją POŚ ................................................................................................................................... 22 7. Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w POŚ........... 24 8. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji POŚ .............. 24 9. Metody wykorzystane przy opracowaniu prognozy i analizie realizacji POŚ .......... 25 10. Metody analizy realizacji postanowień programu ochrony środowiska.................... 25 11. Oddziaływania transgraniczne związane z realizacją POŚ dla Józefowa................. 25 12. Streszczenie w języku niespecjalistycznym................................................................... 26 2|Strona J.W.W. Triland Sp. z o.o. SPIS TABEL........................................................................................................................... 28 SPIS RYSUNKÓW ................................................................................................................ 28 3|Strona J.W.W. Triland Sp. z o.o. 1. Wprowadzenie 1.1. Podstawa prawna i cel opracowania Przedstawiona Środowiska „Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony dla Miasta Józefów na lata 2010-2013 z perspektywą na lata 2014-2017” ma na celu określenie wpływu na środowisko założonych w opracowaniu celów i zadań zarówno krótko jak i długoterminowych. Prognoza zawiera zbiór celów i zadań, które nawiązują do innych dokumentów i jest z nimi powiązana. W opracowaniu została dokonana analiza i ocena istniejącego stanu środowiska na terenie miasta oraz zmiany jakie wystąpią w przypadku zaniechania lub braku działań w tym obszarze. Prognoza dokonuje również analizy i oceny obszarów chronionych, a w tym istniejące i planowane formy ochrony przyrody. Dokument ten analizuje i przewiduje sposób oddziaływania z uwzględnieniem rodzajów oddziaływania z podziałem na: bezpośrednie i pośrednie, długoterminowe, średnioterminowe i krótkoterminowe, stałe, ciągłe miejscowe i chwilowe, wtórne i skumulowane, pozytywne i negatywne na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: • ludzi, • zwierzęta, • różnorodność biologiczną, • rośliny, • krajobraz, • powietrze, • wody, • powierzchnię ziemi, • zasoby naturalne, • klimat, • zabytki. Prognoza przedstawia rozwiązania, których nadrzędnym celem jest ograniczanie i zapobieganie negatywnym zjawiskom w oddziaływaniu na środowisko i jego elementy. W opracowaniu przedstawiono alternatywne rozwiązania oraz dokonano ich analizy w celach porównawczych. Podstawę prawną opracowania Prognozy stanowi ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). Ustawa ta została uzupełniona ustawą z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199 poz. 1227). Akt ten precyzuje kwestie udziału społeczeństwa 4|Strona J.W.W. Triland Sp. z o.o. w opracowywaniu dokumentów oraz przy podejmowaniu decyzji dotyczących ochrony środowiska i jego elementów. Nowa ustawa eliminuje niezgodności i rozbieżności występujące w regulacjach prawnych polskich oraz unijnych zawartych w poniższych dyrektywach: • Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE w sprawie oceny oddziaływania niektórych planów i programów na środowisko, art. 3, ust. 1 – postępowanie w sprawie POŚ będzie przeprowadzane dla opracowań, których uchwalenie, bądź przyjęcie może mieć znaczące skutki dla środowiska, • Dyrektywy 2003/4/WE w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska, gwarantującej każdemu dostęp do informacji o środowisku będących w posiadaniu organów władzy publicznej. Informacje o środowisku są udostępniane każdemu, kto się o to zwróci z wnioskiem o ich udostępnienie. W zakresie inwestycji wprowadza czytelne i ujednolicone zapisy, które korzystnie wpływają na proces przygotowywania inwestycji. Ustawa z dnia 3 października 2008 roku nowelizuje i określa nowe zasady i tryb postępowania w następujących obszarach: udziale społeczeństwa w ochronie środowiska, sposobie udostępnienia informacji środowisku i jego ochronie, ocenach oddziaływania na środowisko z uwzględnieniem transgranicznego oddziaływania na środowisko oraz określa organy administracji właściwe w tych sprawach. Prognoza oddziaływania na środowisko dla Miasta Józefów uwzględnia zagadnienia określone art. 51. ust 1. ustawy z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Obowiązek jej sporządzenia wynika z ustaleń i uzgodnień z Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym oraz Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska. W Prognozie dokonano analizy celów i zadań, które zostały przedstawione w dokumencie „Program Ochrony Środowiska dla Miasta Józefów na lata 2010-1013 z perspektywą na lata 2014-2017” oraz określono ich zgodność z powiatowymi, wojewódzkimi, krajowymi i międzynarodowymi dokumentami odnoszącymi się do ochrony środowiska. Szczegółowo porównano zgodność celów i zadań programu z „Programem Ochrony Środowiska dla Województwa Mazowieckiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2014” i Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Otwockiego. Dodatkowo przeanalizowano, czy Projekt POŚ opiera się na rządowych dokumentach określających politykę ekologiczną państwa, jak: II Polityka Ekologiczna Państwa, Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010 i Program Wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002 – 2010. Analiza obecnego stanu w obszarze ochrony środowiska na terenie Józefowa została wykonana, przy wykorzystaniu dostępnych danych, w sposób zgodny ze stanem 5|Strona J.W.W. Triland Sp. z o.o. faktycznym. Opierając się na tej analizie określono potencjalne negatywne skutki dla środowiska. W Prognozie stwierdzono, iż przedstawione w Programie Ochrony Środowiska cele i działania mają szanse na realizacje, pod warunkiem podjęcia pełnej współpracy pomiędzy jednostkami odpowiedzialnymi za działanie poszczególnych elementów zaproponowanego systemu także gospodarowania odpadami, zachowania terminowości realizacji poszczególnych zadań, a także wzrostu informacji oraz świadomości ekologicznej mieszkańców miasta, którzy powinni brać aktywny udział w ochronie środowiska. 1.2. Zawartość projektu POŚ dla Miasta Józefów Uwzględniając zapisy artykułu 14 z Ustawy Prawo Ochrony Środowiska w opracowaniu POŚ określono kierunki działań oraz cele i priorytety. Zaprezentowano rodzaje tych działań, jak również cele ujęte w horyzoncie czasowym z podziałem na: długoterminowe i krótkoterminowe. Wskazano mechanizmy prawno-ekonomiczne oraz źródła niezbędne do finansowania tych działań. Realizacja zaproponowanych działań w POŚ zdecydowanie wpłynie na poprawę stanu środowiska w Józefowie (poprawę jakości takich elementów środowiska jak: powietrze atmosferyczne, wody powierzchniowe i podziemne, gleby, lasy, itd.). Określono także działania, jakie należy podjąć w celu zmniejszenia ewentualnych negatywnych skutków mogących wystąpić przy realizacji założeń POŚ. Realizacja działań przedstawionych w Programie wpłynie na zminimalizowanie negatywnych skutków zarządzania środowiskiem, dzięki takim działaniom jak w tabeli numer 1. Tabela 1 Kierunki działań Działania długookresowe Działania krótkookresowe Rozwój społeczno-gospodarczy miasta • Rozwój gospodarczy nie wpływający negatywnie na środowisko naturalne, • Popularyzacja energii odnawialnej i technologii przyjaznych środowisku, • Rozwój ekoturystyki, • Podniesienie walorów przyrodniczych i krajobrazowych miasta, • Prowadzenie edukacji ekologicznej, • Wspieranie lokalnych inicjatyw proekologicznych; Poprawa jakości środowiska na terenie Józefowa • Budowa systemów infrastruktury technicznej, w tym: sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej, gazociągów i termomodernizacja budynków, • Poprawa funkcjonowania systemów komunikacyjnych poprzez budowę i modernizację istniejących dróg oraz rozwój infrastruktury komunikacyjnej, • Rozbudowa i usprawnienie systemu gospodarki odpadami, promowanie selektywnej zbiórki odpadów jak również likwidacja dzikich wysypisk; 6|Strona J.W.W. Triland Sp. z o.o. Działania długookresowe Ochrona zasobów o najwyższych walorach przyrodniczych występujących w mieście Wyżej wymienione Działania krótkookresowe • Organizowanie i wspieranie współpracy samorządów, lokalnych i organizacji społecznych w następujących obszarach: ochrona istniejących cieków wodnych i zagospodarowania terenów położonych w ich otoczeniu, • Wykorzystanie walorów przyrodniczych dla rozwoju turystyki i rekreacji; działania będą się opierały na postępowaniu zgodnie z wyznaczonymi celami do ich realizacji. Celem nadrzędnym jest poprawa jakości warunków życia mieszkańców poprzez poprawę jakości poszczególnych elementów środowiska. Cel ten jest zgodny z głównym celem „Programem Ochrony Środowiska dla Województwa Mazowieckiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2014”. W poniższej tabeli zaprezentowano działania z podziałem czasu ich realizacji i priorytety. Tabela 2 Działania długoterminowe do 2017 roku, krótkoterminowe na lata 2010-2013 i priorytety Priorytet 1 Ochrona wód i efektywne wykorzystanie zasobów wodnych Działania długoterminowe • racjonalna gospodarka wodno-ściekowa, • poprawa jakości stanu wód podziemnych i powierzchniowych • dostosowanie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi do standardów UE Działania krótkoterminowe • rozbudowa systemu zaopatrzenia w wodę • rozwijanie sprawnego systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków • eliminowanie źródeł zanieczyszczeń wód powierzchniowych, gruntowych i cieków wodnych • ochrona miejscowych ujęć wody przed zanieczyszczeniem Priorytet 2 Gospodarka odpadami Cele zostały określone w aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami Priorytet 3 Ochrona powietrza atmosferycznego Działania długoterminowe • redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza, • propagowanie alternatywnych źródeł energii, • spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza atmosferycznego Działania krótkoterminowe • ograniczanie „niskiej” emisji • ograniczanie praktyk nielegalnego spalania odpadów • ograniczenie emisji ze źródeł przemysłowych, • zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych Priorytet 4 Ochrona powierzchni ziemi Działania długoterminowe Działania krótkoterminowe 7|Strona J.W.W. Triland Sp. z o.o. • ochrona powierzchni ziemi i racjonalne wykorzystanie gleb • prowadzenie monitoringu gleb • rekultywacja i zagospodarowanie terenów zdegradowanych • identyfikacja i likwidacja zagrożeń powierzchni ziemi • ograniczanie negatywnego oddziaływania procesów gospodarczych na środowisko glebowe Priorytet 5 Ochrona środowiska akustycznego Działania długoterminowe • zmniejszenie skali narażenia mieszkańców na nadmierny, ponadnormatywny poziom hałasu, Działania krótkoterminowe • ograniczanie wpływu hałasu komunikacyjnego, • ograniczanie emisji hałasu pochodzącego z sektora gospodarczego Priorytet 6 Ochrona przed polami elektromagnetycznymi Działania długoterminowe • kontrola i ograniczanie emisji do środowiska promieniowania elektromagnetycznego Działania krótkoterminowe • prowadzenie monitoringu PEM • edukacja mieszkańców na temat oddziaływania PEM Priorytet 7 Ograniczanie ryzyka wystąpienia poważnych awarii Działania długoterminowe • minimalizacja ryzyka wystąpienia awarii oraz sprawne usuwanie ich skutków, • wdrażanie przepisów prawnych zgodnych z dyrektywami Unii Europejskiej odnoszących się do przeciwdziałania poważnym awariom Działania krótkoterminowe • opracowanie programu informowania społeczeństwa o poważnych awariach oraz klęskach żywiołowych i edukacja w tym zakresie, obejmująca działania na szczeblu lokalnym w celu wywołania prawidłowych zachowań w razie ich wystąpienia, • wsparcie techniczne systemu reagowania kryzysowego w zakresie ratownictwa ekologicznego i chemicznego Priorytet 8 Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazu Działania długoterminowe • zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej, • podnoszenie wartości krajobrazu poprzez działania skierowane na ochronę, zrównoważone gospodarowanie, planowanie i odtwarzanie krajobrazów oraz uaktywnianie społeczeństwa w decydowaniu o losie otaczającego krajobrazu Działania krótkoterminowe • zachowanie, wzbogacanie i ochrona istniejącej różnorodności biologicznej, bieżąca ochrona istniejących obszarów i obiektów prawnie chronionych, ochrona najcenniejszych siedlisk przyrodniczych, gatunków flory i fauny • utrzymanie ciągłości i tworzenie korytarzy ekologicznych, Priorytet 9 Ochrona i zrównoważony rozwój lasów Działania długoterminowe • utrzymanie poziomu lesistości i zrównoważona gospodarka leśna Działania krótkoterminowe • prowadzenie trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej • dosadzanie drzew, uzupełnienie systemu zadrzewień przydrożnych oraz na terenach miejskich Priorytet 10 Edukacja ekologiczna Działania długoterminowe • poprawa dostępu do edukacji i świadomości ekologicznej mieszkańców • kształtowanie postaw ekologicznych Działania krótkoterminowe • podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa • upowszechnianie informacji o środowisku 8|Strona J.W.W. Triland Sp. z o.o. 1.3. Powiązanie projektu POŚ z innymi dokumentami Program Ochrony Środowiska dla Miasta Józefów zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska opracowywany jest w celu realizacji Polityki ekologicznej państwa. Spójne z POŚ opracowanie stanowi zaktualizowany plan gospodarki odpadami dla Miasta Józefów, który realizuje cele Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 oraz Planu Gospodarki Odpadami Województwa Mazowieckiego 2007 - 2011. Prognozę oddziaływania projektu POŚ dla Józefowa wykonano z wykorzystaniem następujących materiałów sporządzonych na poziomie krajowym, wojewódzkim i powiatowym: • Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2007-2010, • Projekt Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektyw na lata 2011-2014, • Narodowa Strategia Ochrony Środowiska na lata 2007-2015, • Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2014, • Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2020, • Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Otwockiego na lata 2004-2015, • Program Ochrony Środowiska dla Miasta Józefów, 2005, • Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Józefów, • Strategia Rozwoju Miasta Józefów, • Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Józefów, • Raport o stanie środowiska w województwie mazowieckim w 2007 r., • Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim w 2007 r., 2. Analiza stanu środowiska na terenie Miasta Józefów 2.1. Teren Położenie geograficzne i administracyjne Józefowa położony jest w Nizinie Środkowomazowieckiej w granicy mezoregionu Doliny Środkowej Wisły. Szczegółowe położenie geograficzne przedstawia poniższa tabela. Tabela 3 Podział fizyczno – geograficzny terenu Miasta Józefów Podział fizyczno geograficzny Nazwa wydzielenia megaregion Pozaalpejska Europa Środkowa prowincja Niż Środkowoeuropejski 9|Strona J.W.W. Triland Sp. z o.o. Podział fizyczno geograficzny Nazwa wydzielenia podprowincja Niziny Środkowopolskie makroregion Nizina Środkowomazowiecka mezoregion Dolina Środkowej Wisły źródło: Kondracki J., 2000, Geografia Regionalna Polski, PWN, Warszawa Miasto Józefów jest położone w centralnej części województwa mazowieckiego, w Powiecie Otwockim. Od strony północnej miasto graniczy bezpośrednio z Warszawą. Od południa z Otwockiem. Wschodnią granicę Józefowa wyznacza rzeka Świder, zachodnią natomiast – Wisła. Miasto zajmuje obszar o powierzchni 2 391,9108 ha. Obszar Józefowa znajduje się w Paśmie Otwockim, obszarze tarasu wydmowego doliny Wisły o znacznej lesistości, wzdłuż którego powstało pasmo osiedli. 2.2. Użytki Gleby rolne na terenie Miasta Józefów stanowią 308,5 ha. Grunty leśne i zadrzewione zajmują powierzchnię 688,2 ha. Grunty zurbanizowane czyli zabudowane, w tym tereny mieszkaniowe, przemysłowe, rekreacyjne i przeznaczone do celów komunikacyjnych stanowią 1 021,7ha. Grunty pozostałe stanowią 373,5 ha. Rysunek 1 Struktura użytkowania gruntów źródło: opracowane na podstawie danych z Urzędu Miasta Struktura użytkowania gruntów świadczy o typowo miejskim charakterze z dużym udziałem obszarów leśnych. Na terenie Józefowa około 61,9% stanowią gleby zaliczane do VI klasy bonitacyjnej – gleby orne najsłabsze. Gleby te są słabe i przesuszone, nie nadające się do wielu upraw. Wśród pozostałych klas bonitacyjnych przeważają gleby klasy V – 28%. Są to gleby orne 10 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. słabe. Niewielki odsetek (6,3%) stanowią gleby klasy III - gleby orne dobre i średnio dobre. Odznaczają się one dużym wahaniem poziomu wody w zależności od opadów atmosferycznych. Resztę stanowią gleby klasy IV – gleby orne średniej jakości. Na terenie Miasta Józefów nie jest prowadzony monitoring gleb. Gleby w Józefowie, podobnie jak na zanieczyszczenia obszarze metalami całego ciężkimi Powiatu Otwockiego, (naturalna zawartość wykazują metali). 0 stopień Podwyższone zawartości metali ciężkich związane są z emisją spalin samochodowych na glebach w sąsiedztwie szlaków komunikacyjnych. Dodatkowo gleby w pobliżu dróg na skutek posypywania ich powierzchni solami są silnie zasolone. 2.3. Powietrze atmosferyczne Pomiary jakości powietrza bezpośrednio na terenie Miasta Józefów nie są prowadzone. Najbliższe punkty monitoringu znajdują się w Otwocku przy ul. Brzozowej i ul. Sportowej. Pod względem jakości powietrza atmosferycznego obszar Miasta Józefów znajduje się w granicach strefy otwockiej. Według „Rocznej ocena stanu jakości powietrza w 2008 roku” pod względem zawartości dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, tlenku węgla, benzenu i ołowiu obszar miasta można zaliczyć do klasy czystości A, w której żaden z badanych składników nie przekroczył dopuszczalnego dla niego poziomu. Występują jednak przekroczenia dopuszczalnej normy 24-godzinnej emisji pyłu zawieszonego PM10, przez co obszar strefy otwockiej zaliczono do klasy C. Analiza pyłu zawieszonego PM10 wykazała, że zawartość benzo(a)pirenu w 2008 roku również przekracza dopuszczane normy. Pomiary dla ozonu O3 wykazały przekroczenia poziomu docelowego, stąd strefa mazowiecka, w której znajduje się Józefów, skierowana została do sporządzenia Programu Ochrony Powietrza dla ozonu. 2.4. Wody powierzchniowe Miasto Józefów jest położone w zlewni rzeki Wisły. Sieć rzeczną na tym obszarze tworzy główna rzeka regionu Wisła z dopływem prawobrzeżnym rzeką Świder oraz rzeką Mienia. Badane rzeki na terenie Józefowa do klasy IV tzn., że ich wody są niezadowalającej jakości. Wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów oraz oddziaływania antropogenicznego. Większość wskaźników przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Na ocenę jakości wód wpływ mają zanieczyszczenia mikrobiologiczne (liczba bakterii grupy coli 11 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. i liczba bakterii grupy coli typu kałowego), wskaźniki biogenne (azot Kjeldahla, fosforany, fosfor ogólny) oraz selen. Ocena przydatności wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych wskazuje, że w rzekach nie były dotrzymane normy jakości wymagane dla prawidłowego rozwoju ryb łososiowatych i karpiowatych. O negatywnej ocenie zdecydowały przede wszystkim wskaźniki tlenowe (BZT5 i tlen rozpuszczony), biogenne (azotyny, azot amonowy, fosfor ogólny) oraz całkowity chlor pozostały. Przeprowadzone badania i pomiary są podstawą do stwierdzenia że rzeki są zagrożone eutrofizacją. Zrzuty ścieków powodują, że rzeki prowadzą wody nie odpowiadające normom. 2.5. Pod Wody podziemne względem hydrogeologicznym Miasto Mazowieckiej, dla której charakterystyczne są Jozefów położone jest w Niecce dwa piętra wodonośne: trzeciorzędowe i czwartorzędowe. Zgodnie z „Mapą obszarów głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce wymagających szczególnej ochrony” Józefów położony jest w zasięgu GZWP nr 222 Dolina Rzeki Środkowej Wisły (Warszawa-Puławy). Na terenie Miasta Józefów nie są zlokalizowane punkty monitoringu jakości wód podziemnych. W ramach krajowej sieci monitoringu wód podziemnych najbliższe punkty pomiarowe wód zbiornika GZWP Nr 222 zlokalizowane są w Warszawie w dzielnicy Radość. Tabela 5 Jakość wód podziemnych Miejsco wość poziom wodon ośny wskaźniki stężeń w wodzie o niskiej jakości klasa wód rodzaj wód 2004 gruntowe – wody płytkiego Warszawa czwartor krążenia o I -Radość zędowe swobodnym zwierciadle wody źródło: „Ocena jakości wód podziemnych”, PIG 2005 2006 2007 2004 2005 II III III - - 2006 2007 Fe Fe Badane wody podziemne w okolicach Miasta Józefów kwalifikują się generalnie do wód o dobrej jakości. Klasa III oznacza wody zadowalającej jakości. Podstawą zakwalifikowania wód do III klasy jakości było przekroczenie dopuszczalnych stężeń wskaźników żelaza. Nie są obserwowane podwyższone wskaźniki substancji toksycznych. 12 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. 2.6. Zasoby przyrody Józefów ma charakter miasta – ogrodu, położony jest wśród lasów sosnowych, które kształtują specyficzny mikroklimat charakteryzujący się wartościami uzdrowiskowymi. Miasto stanowi fragment kompleksu lasów i osiedli leśnych o szczególnych walorach klimatyczno – uzdrowiskowych pasma otwockiego. Zasoby przyrodnicze miasta są atrakcyjne dla mieszkańców Warszawy pod względem rekreacyjno – wypoczynkowym, z czym związane są wieloletnie tradycje miasta, jako miejsca letniego wypoczynku. Józefów charakteryzuje się rozbudowanym systemem obszarów chronionych, świadczącym o bogactwie przyrodniczym i krajobrazowym tego terenu. Najbardziej cenne walory przyrodnicze i krajobrazowe zostały objęte różnymi formami ochrony. Na terenie miasta znajduje się 12 pomników przyrody, które stanowią drzewa: • dąb szypułkowy, ul. Wspólna 21, • dąb szypułkowy przy ul. Nadwiślańskiej 226, • dąb szypułkowy przy ul. Nadwiślańskiej 252, • trzy dęby na skarpie, osiedle Dębinka, ul. Nadwiślańska 254, • trzy dęby na skarpie, osiedle Dębinka, ul. Nadwiślańska 256, • dąb szypułkowy przy skrzyżowaniu Al. Nadwiślańskiej z ul. Drogowców, • dąb szypułkowy Nowa Wieś • sosna zwyczajna, ul. 3 Maja, obok kościoła; Wschodnia część Józefowa znajduje się w zasięgu Krajobrazowego, który zajmuje powierzchnię 15 519 ha. Mazowieckiego Parku Park ten został utworzony w celu ochrony lasów i najcenniejszych przyrodniczo obszarów po prawej stronie Wisły. Ponad 70% powierzchni parku zajmują lasy, głównie iglaste z niemal wszystkimi typami borów. Dominującym zespołem leśnym jest bór świeży. Na terenie parku zachowały się również torfowiska oraz inne zespoły charakterystyczne dla obszarów podmokłych, takie jak olsy czy zespoły łozowo-kruszynowe. Wśród drzew dominującym gatunkiem jest sosna zwyczajna. Na terenie Józefowa w obrębie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego występują pasma łagodnych wzgórz (np. tzw. józefowskie wydmy, ciągnące się od dzielnicy Józefowa - Rycice, aż do Międzylesia). W okolicy Józefowa łańcuchy wydm osiągają nawet do 20 m wysokości. Obszar miasta znajduje się w granicach Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu obejmującego strefy szczególnej ochrony ekologicznej a także strefy ochrony urbanistycznej. Powierzchnia obszaru wynosi 149 051 ha. Obejmuje tereny dolin rzecznych Wisły i Narwi i ich dopływów oraz związane z nimi kompleksy leśne. Stanowi on otulinę dla innych form ochrony przyrody. Pełni rolę systemu korytarzy ekologicznych, 13 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. pozwalających na swobodne rozprzestrzenianie się gatunków. Obszar chronionego krajobrazu tworzy system osłony ekologicznej aglomeracji warszawskiej. Na obszarze Józefowa znajdują się także 3 rezerwaty przyrody: Dolina Świdra, Wyspy Zawadowskie i Wyspy Świderskie. Rezerwat Dolina Świdra służy ochronie rzek Świder i Mienia z licznymi przełomami, zakolami i wodospadami oraz nadbrzeżną roślinnością. Chronione są pasy szerokości ok. 20 m znajdujące się po obu stronach koryt rzecznych. Rezerwat przyrody Wyspy Zawadowskie obejmuje wyspy, mielizny i piaszczyste łachy oraz wody płynące Wisły, zaś celem utworzenia rezerwatu była ochrona ekosystemów wodnych o charakterze naturalnym lub zbliżonym do naturalnego. Jest to miejsce gniazdowania i żerowania rzadkich gatunków ptaków oraz ostoja zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym. Rezerwat należy do krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA. Rezerwat Wyspy Świderskie obejmuje liczne wyspy, mielizny i piaszczyste łachy przy ujściu rzeki Świder oraz wody płynące Wisły. Ma na celu ochronę ekosystemów wodnych w korycie środkowej Wisły. Również należy do krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA. W Mieście Józefów zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 179, poz. 1275) znajduje się obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO): Dolina Środkowej Wisły (kod PLB140004). Na terenie Józefowa znajduje się 499,4 ha. Jest to obszar specjalnej ochrony ptaków, obejmujący odcinek Wisły pomiędzy Dęblinem a Płockiem. Na obszarze ostoi rzeka zachowała swój naturalny charakter rzeki roztokowej, z licznymi wyspami. Istniejące formy ochrony przyrody na terenie objętym Doliną Środkowej Wisły na obszarze Miasta Józefów to: Wyspy Zawadowskie, Wyspy Świderskie oraz Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu. Wśród projektowanych obszarów Natura 2000 na terenie Józefowa znajduje się Wisła Środkowa (Shadow List 2006) i Dolina Świdra (Shadow List 2008), którego zasięg w 2009 roku został zmniejszony i nadano nazwę Dolina Środkowego Świdra, obszar ten nie będzie znajdował się w granicach Miasta Józefów. 2.7. Lasy Lasy są dominującym elementem roślinnym na terenie Józefowa. 48% powierzchni miasta. Należą one do i subatlantyckiego boru sosnowego świeżego. zespołów boru Zajmują one aż sosnowego suchego Przeważającym gatunkiem w tych zbiorowiskach jest sosna pospolita, której towarzyszy brzoza brodawkowata i dąb szypułkowy. We wschodniej części miasta miejscami występuje drzewostan ponad 100letni. W obrębie miasta występują także lasy łęgowe, na terenach zalewowych w dolinach rzek Świder i Wisła. Ten typ lasu ma dużą wartość przyrodniczą, uznawany jest za jeden 14 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. z najrzadszych w skali całego kraju. Zespoły roślinne na terenie Józefowa należą do grupy łęgów: nadrzeczny łęg topolowy, nadrzeczny łęg wierzbowy oraz łęg jesionowoolszowy. Gatunkowo dominuje olcha, wierzba, topola. Część z nich znajduje się w zasięgu obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły. 2.8. Hałas Źródłem informacji o hałasie w środowisku jest Państwowy Monitoring Środowiska, który stanowi system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska. Monitoring hałasu obejmuje zarówno emisję hałasu jak i ocenę klimatu akustycznego. W wyniku przeprowadzonej na terenie Józefowa akcji ankietyzacyjnej stwierdza się, że 67% ankietowanych mieszkańców skarży się na hałas związany głównie ze szlakami komunikacyjnymi. Na terenie miasta nie są prowadzone pomiary hałasu. Badania takie były natomiast przeprowadzone w Warszawie wzdłuż drogi nr 801 - Wał Miedzeszyński, która przebiega przez teren Józefowa jako Al. Nadwiślańska. Pomiary przeprowadzone przez WIOŚ w latach 2003 i 2004 wskazuje na nieznaczne przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu, szczególnie w porze dziennej. Badania monitoringowe hałasu przeprowadzone w 2007 r. na terenie województwa mazowieckiego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie wykazały, że hałas komunikacyjny w dalszym ciągu jest jednym z największych zagrożeń i uciążliwości. Prawie wszystkie pomiary wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla pory dnia i nocy. Największe zagrożenie hałasem występuje w miastach a poza miastami przy drogach, na których odbywa się ruch tranzytowy. Punktowe źródła emisji hałasu, związane głównie z działalnością produkcyjną lub przetwórczą podmiotów gospodarczych mają bardziej lokalny charakter. 2.9. Promieniowanie elektromagnetyczne Monitoring promieniowania elektromagnetycznego prowadzony przez WIOŚ realizuje zadania związane z pozyskiwaniem i przetwarzaniem danych o polach elektromagnetycznych występujących w środowisku. Monitoringiem objęte są tylko duże miasta. W 2008 roku pomiary promieniowania elektromagnetycznego wykonano w Otwocku. Analiza wyników pomiarów wykazała, że występujące w środowisku poziomy pól elektromagnetycznych są mniejsze od poziomów dopuszczalnych (dopuszczalny poziom w zależności od częstotliwości zawiera się w przedziale od 7 V/m do 20 V/m) i nie powinny zagrażać środowisku i zdrowiu ludzi. Na zlecenie Urzędu Miasta na terenie Józefowa również przeprowadzono takie badania. Wojewódki Inspektorat Ochrony Środowiska przeprowadził pomiary promieniowania elektromagnetycznego przy 15 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. ul. Słonecznej w latach 2007 i 2008. Badania wykazały, że dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych nie zostały przekroczone. W roku 2009 pomiary zlecono niezależnej firmie posiadającej akredytowane laboratorium. Przekroczeń nie stwierdzono. Na obszarze Józefowa źródłem promieniowania niejonizującego są linie energetyczne wysokiego napięcia 110 kV przebiegające przez teren miasta. Źródłem promieniowania są także maszty telekomunikacyjne. W Józefowie znajduje się 9 stacji bazowych telefonii komórkowej. Dodatkowo przy ulicy Piłsudskiego przy Rejonowym Punkcie Zasilania znajduje się maszt internetowy SFERIA. 2.10. Poważne awarie przemysłowe W Józefowie nie występują źródła, które mogłyby spowodować poważne awarie. Poważne awarie mogą wystąpić w mieście jedynie na skutek wypadków drogowych oraz wycieków substancji niebezpiecznych ze środków transportu np. cystern przewożących materiały niebezpieczne. Zdarzenia te charakteryzują się specyficznymi cechami takimi jak: niepewność ich wystąpienia, złożoność przyczyn, różnorodność bezpośrednich skutków, indywidualny i niepowtarzalny przebieg. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska prowadzi „Krajowy rejestr potencjalnych sprawców poważnych awarii”. Według stanu na dzień 31.12. 2008 r. na terenie województwa mazowieckiego istnieje 135 zakładów zwiększonego i dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Na terenie Józefowa nie znajduje się żaden z nich. 3. Problemy ochrony środowiska na terenie Józefowa w odniesieniu do POŚ 3.1. Gleby Zanieczyszczenia powierzchni ziemi są związane przede wszystkim z odpadami jakie powstają i są składowane na terenie miasta. Odpady stanowią jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla wód powierzchniowych, podziemnych i gleb, szczególnie wtedy gdy gromadzone są na niezabezpieczonych „dzikich” składowiskach. Aż 79% ankietowanych mieszkańców Józefowa zauważa porzucone odpady. Znajdują się one przede wszystkim przy drogach, w lasach i wzdłuż rzeki Świder. Prowadzone są okresowe akcje porządkowe „dzikich” składowisk, jednak skala zjawiska jest bardzo duża i trudno zapanować nad tym zjawiskiem. Na jakość gleb wpływa także nieuregulowana gospodarka wodno-ściekowa, w szczególności nieszczelne szamba. Wraz ze ściekami do gleb może przedostawać się 16 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. bardzo duża ilość zanieczyszczeń. Ścieki bytowe zawierają m.in. detergenty oraz drobnoustroje chorobotwórcze. Zanieczyszczenia mogą dotyczyć także gleb występujących w pobliżu dróg. Zazwyczaj gleby takie zawierają zwiększone ilości niebezpiecznych związków ołowiu, cynku i tlenków azotu. Na skutek posypywania powierzchni dróg solami, gleby w pobliżu szlaków komunikacyjnych są silnie z komunikacją nie dotyczy jedynie zasolone. Zasięg zanieczyszczeń związanych obszaru najbliższego sąsiedztwa drogi, może dochodzić nawet do 300 m. 3.2. Powietrze atmosferyczne Ponad 64% ankietowanych mieszkańców miasta uważa, że zanieczyszczenia powietrza wpływają negatywnie na standard ich życia. Za główne źródło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego ankietowani mieszkańcy zaliczyli trasy komunikacyjne. Zagrożenie ze strony ruchu samochodowego związane jest z emisją do powietrza metali ciężkich, komunikacja stanowi poważne źródło emisji dwutlenku azotu. Stan atmosfery ulega nieznacznemu pogorszeniu w okresie zimowym, gdy jakość powietrza atmosferycznego wywiera wpływ tzw. emisja niska, czyli emisja z lokalnych kotłowni oraz gospodarstw indywidualnych. W wyniku spalania paliw stałych takich jak węgiel kamienny stężenia dwutlenku siarki, tlenku węgla, benzenu, pyłu PM10 i B(a)P zanotowane w 2008 roku w sezonie grzewczym były znacznie wyższe niż w sezonie letnim. Do zanieczyszczenia powietrza przyczynia się także niska świadomość ekologiczna części mieszkańców przejawiająca się spalaniem odpadów w paleniskach domowych. Dużą uciążliwość stanowi dla wielu mieszkańców także spalanie liści i odpadów z ogrodów. 3.3. Wody powierzchniowe i wody podziemne Przeprowadzone konsultacje ze społeczeństwem wykazały, że jednym z największych problemów na terenie Józefowa jest pogorszenie jakości wody pitnej. Około 30% mieszkańców twierdzi, że zjawisko to negatywnie wpływa na standard ich życia. Na jakość wody pitnej narzekają mieszkańcy korzystający z wodociągów. Mieszkańcy posiadający własne ujęcia wody cieszą się wodą dobrej jakości. Powodem niskiej jakości wód gruntowych na terenie miasta jest gospodarka ściekowa. Jedną z głównych przyczyn nieuregulowana zanieczyszczeń wód jest niewystarczający system sieci kanalizacyjnej i związane z tym nielegalne odprowadzanie ścieków socjalno-bytowych bezpośrednio do gruntu. Dodatkowo nieszczelne szamba mogą być źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych, gruntowych oraz powodować skażenie gleb. Na jakość wody wpływ wywierają także emisje zanieczyszczeń gazowych 17 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. i pyłowych – obiekty przemysłowe a także szlaki komunikacyjne oraz obiekty infrastruktury transportowej (głównie stacje paliw). Problemem może być także brak racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi. Część mieszkańców oraz podmiotów gospodarczych pozbawiona jest świadomości ekologicznej. Racjonalizacja zużycia wody jest bardzo istotna ze względu na corocznie zwiększające się jej zużycie. podziemnych do celów Należy dążyć do minimalizacji wykorzystania wód gospodarczych. Ważne jest także prowadzenie działań edukacyjnych mających na celu upowszechnianie oszczędzania zasobów wodnych wśród mieszkańców. 3.4. Zasoby przyrody i lasy Około 40% mieszkańców poddanych ankietyzacji uważa, że na terenie Miasta Józefów występują obiekty o dużej wartości przyrodniczej. Większość mieszkańców dostrzega potrzebę rozwoju rekreacji na terenie miasta. W tym celu należy zatroszczyć się o występujące na tym obszarze walory przyrodnicze jak też i antropogeniczne. Zagrożenie dla zasobów przyrodniczych występujących na terenie Józefowa stanowi narastająca presja antropogeniczna i urbanizacja. Silna antropopresja na tereny cenne przyrodniczo związana jest przede wszystkim z zajmowaniem tych terenów pod zabudowę mieszkaniową. Większość mieszkańców, którzy poddani byli ankietyzacji zauważa degradację zasobów roślinnych, która przejawia się najczęściej poprzez usychanie drzewostanów. Głównym zagrożeniem dla środowiska przyrodniczego Józefowa jest proces niszczenia środowiska leśnego, przede wszystkim przez samowolną wycinkę drzew oraz nielegalny wywóz odpadów do lasu. 3.5. Hałas Badania monitoringowe hałasu przeprowadzane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie wykazały, że hałas komunikacyjny w dalszym ciągu na terenie województwa jest jednym z największych zagrożeń i uciążliwości. Prawie wszystkie pomiary wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla pory dnia i nocy. Największe zagrożenie hałasem występuje w miastach a poza miastami przy drogach, na których odbywa się ruch tranzytowy. Czynnikiem, który w znacznej mierze decyduje o uciążliwości hałasu jest wzrost liczby środków transportu. Przekłada się to w bezpośredni sposób na natężenie ruchu za równo w porze dnia jak i nocy. Na terenie Józefowa drogi o znacznym natężeniem ruchu takie jak Al. Nadwiślańska stanowią uciążliwość dla ankietowanych mieszkańców, wśród których 67% narzeka na nadmierny hałas za równo w porze dnia jak i nocy. Wielkość 18 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. hałasu komunikacyjnego jest także związana z nienajlepszym stanem nawierzchni dróg. Część ankietowanych mieszkańców skarży się także na hałas kolejowy. Punktowe źródła emisji hałasu, związane głównie z działalnością podmiotów gospodarczych mają lokalny charakter. 3.6. Promieniowanie elektromagnetyczne Na terenie Józefowa przeprowadzone badania natężenia pól elektromagnetycznych nie przekraczają dopuszczalnych poziomów. Do podstawowych działań z zakresu ochrony przed polami elektromagnetycznymi na terenie miasta należeć powinno dalsze prowadzenie badań, które pozwolą na ocenę skali zagrożenia promieniowaniem, by utrzymać dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku a także edukacja mieszkańców. 3.7. Awarie i klęski żywiołowe Poważne awarie przemysłowe, podobnie jak klęski żywiołowe należą do trudno przewidywalnych zagrożeń środowiska. Możliwości przeciwdziałania im są znacznie ograniczone. i W sytuacji wystąpienia klęsk żywiołowych, zagrożeń chemicznych biologicznych niezbędne jest wspólne działanie jednostek odpowiedzialnych za ratownictwo i usuwanie skutków zagrożeń naturalnych i technologicznych. Na terenie miasta nie jest stworzony program informowania społeczeństwa o poważnych awariach oraz klęskach żywiołowych. Brakuje także działań edukacyjnych w tym zakresie, obejmujących działania na szczeblu lokalnym w celu wywołania prawidłowych zachowań wśród mieszkańców w razie wystąpienia awarii lub klęsk żywiołowych. Należy również wzmocnić działania związane z monitorowaniem środowiska, uwzględniające informowanie, ostrzeganie i reagowanie pod kątem potencjalnych zagrożeń. 4. Cele ochrony środowiska uznane za priorytetowe na szczeblu międzynarodowym, krajowym i regionalnym oraz zakres i sposoby ich uwzględnienia w POŚ identyfikacja, analiza i ocena Do ustalenia celów „Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Józefów na lata 20102013 z perspektywą diagnostycznej na problemów lata 2014-2017” środowiskowych prócz i zdefiniowanych priorytetów w jego ekologicznych części posłużyły wymienione już uprzednio trzy główne i uzupełniające się nawzajem dokumenty polityki krajowej. 19 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. Program ochrony środowiska środowiska przyrodniczego, nie definiuje przyjmując jako własnego celu głównego ochrony wiążące dla regionu, cele Polityki Ekologicznej Państwa (w zakresie odnoszącym się do regionu) na wszystkich szczeblach zarządzania, zaś zasadą stanowiącą nadrzędne kryterium rozwiązań strategicznych powinna być zasada zrównoważonego rozwoju. Dokumenty krajowe w dużej mierze przyswoiły już cele i założenia europejskiej i światowej polityki ekologicznej, zatem można przyjąć, że cele ochrony środowiska w Józefowie są w najwyższym stopniu zbieżne z odpowiadającymi im celami oraz zasadami polityki ekologicznej ustanowionymi na poziomie międzynarodowym i krajowym. „Strategia rozwoju województwa mazowieckiego na lata 2007-2020” ustala jako podstawowy cel w sferze polityki ekologicznej: „ochronę i rewaloryzację środowiska przyrodniczego dla zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju”. W zakresie tym zostały określone priorytety: • dostosowanie systemu monitoringu zanieczyszczeń środowiska do wymogów UE, • utworzenie systemu obszarów prawnie chronionych, • zwiększenie lesistości regionu i ochronę lasów, • poprawa jakości wód powierzchniowych, ochronę wód podziemnych i kopalin, • uporządkowanie gospodarki odpadami, • poprawa bezpieczeństwa na wypadek klęsk żywiołowych i katastrof ekologicznych, • rewitalizacja zdegradowanych obszarów poprzemysłowych, • ochrona bioróżnorodności środowiska naturalnego i zachowanie naturalnych siedlisk, • szerzenie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców, • zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, • ochrona powietrza i ochrona przez hałasem, • rozwój rolnictwa ekologicznego. Cele te uwzględniają więc kryterium zrównoważonego rozwoju. Można stwierdzić, że przyjęte w programie cele ochrony środowiska oraz towarzyszące mu zasady realizacji są w wystarczającym stopniu zgodne z odpowiadającymi im celami i priorytetami polityki ekologicznej ustanowionymi w strategii rozwoju województwa. 5. Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko zadań ujętych w projekcie POŚ dla Józefowa Poniższa tabela określa potencjalny wpływ przewidzianych w programie ochrony środowiska działań na poszczególne elementy środowiska. 20 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. Przyroda i krajobraz Powierzchnia ziemi i za soby naturalne Zabytki i dziedzictwo kulturowe Powietrze i klimat Cel Wody Zadania Zdrowie ludzi Tabela 6 Potencjalne oddziaływanie na środowisko zaproponowanych celów i zadań do realizacji Przyroda Pielęgnacja i tworzenie obszarów zieleni miejskiej Zwiększenie bioróżnorodności + + + + +/‐ + Tworzenie obszarów chronionych, w tym rezerwatów i pomników przyrody Objecie ochroną wszystkich wartościowych obszarów i obiektów + + + + + + 0 + 0 0 + + Gleby Tworzenie i aktualizacja rejestru gruntów zdegradowanych oraz opracowanie programu ich rekultywacji ochrona wód, renaturalizacja Wody podziemne i powierzchniowe Racjonalizacja gospodarowania wodą ograniczenie – minimalizacja wykorzystania jej na wykorzystania cele komunalne i gospodarcze + + 0 0 + 0 Ustanawianie stref ochronnych ujęć i zbiorników wód podziemnych ochrona wód podziemnych + + 0 0 + 0 Budowa przyłączy sieci wodociągowej i kanalizacyjnej do budynków, modernizacja i budowa stacji uzdatniania wód, modernizacja oczyszczalni ścieków uregulowanie gospodarki wodno‐ściekowej + + 0 0 +/‐ 0 Monitoring, prace badawcze i techniczne kontrola stanu czystości wód + + 0 0 0 + Powietrze atmosferyczne Modernizacja systemów ogrzewania w budynkach Termomodernizacja budynków Promowanie wśród mieszkańców miasta korzystania z energii ze źródeł odnawialnych Wsparcie przedsięwzięć mających na celu rozwój sieci gazowej Rozwój sieci monitoringu jakości powietrza przez udział miasta w monitoringu regionalnym Zmiana nośnika energii, ograniczenie jej zużycia Ograniczenie zużycia energii, ochrona powietrza Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców + 0 + + 0 0 + 0 + + 0 0 + +/‐ + 0 +/‐ +/‐ Zmniejszenie spalania paliw stałych + 0 + + 0 + Kontrola stanu jakości powietrza + 0 + + + + + + + + +/‐ +/‐ Hałas Modernizacja nawierzchni na drogach gminnych Ochrona przed hałasem komunikacyjnym 21 | S t r o n a Prowadzenie nasadzeń i odnowy zieleni ochronnej przy drogach gminnych Przebudowa dróg gminnych Ochrona przed hałasem komunikacyjnym Poprawa komfortu i bezpieczeństwa ruchu Przyroda i krajobraz Powierzchnia ziemi i za soby naturalne Zabytki i dziedzictwo kulturowe Powietrze i klimat Cel Wody Zadania Zdrowie ludzi J.W.W. Triland Sp. z o.o. +/‐ + + + + + + +/‐ + + +/‐ +/‐ Promieniowanie elektromagnetyczne Współpraca ze służbami kontrolno‐pomiarowymi obiektów emitujących pola elektromagnetyczne Element systemu zarządzania środowiskiem 0 0 ‐ 0 + +/‐ 0 0 0 0 0 0 0/+ 0 0 0/+ 0 0 Awarie Doposażenie w sprzęt ratownictwa ekologicznego formacji Straży Pożarnej Ochrona przed awariami Edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia Edukacja społeczności + oddziaływanie pozytywne - oddziaływanie negatywne 0 brak oddziaływania Program ochrony środowiska dla Miasta Józefów nie zawiera znaczących zagrożeń dla środowiska. Przyjęte przedsięwzięcia i ich realizacja ograniczy oddziaływanie na środowisko, a w przyszłości zminimalizuje lub wyeliminuje konflikty środowiskowe. 6. Ocena przewidywanego oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 W związku z istniejącym na obszarze miasta obszarem specjalnej ochrony ptaków (OSO) Dolina Środkowej Wisły a także projektowanym obszarem ochrony siedlisk (SOO) Wisła Środkowa stosownie do art. 33 ustawy o ochronie przyrody, zabrania się podejmowania działań mogących w istotny sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w istotny sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 (dotyczy to także obszarów projektowanych). Na obszarach NATURA 2000 nie podlega natomiast ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie zagrażają one zachowaniu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk roślin i zwierząt ani nie wpływają w sposób istotny 22 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. negatywnie na gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar NATURA 2000. W ramach realizacji POŚ na terenie Józefowa nie są planowane inwestycje mogące wpływać w znaczący sposób na obszary Natura 2000. 7. Propozycje rozwiązań służących zapobieganiu, ograniczaniu lub kompensacji przyrodniczej negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją POŚ Do przedsięwzięć realizowanych w ramach programu ochrony środowiska, które mogą negatywnie na nie oddziaływać należą przede wszystkim inwestycje w zakresie budowy infrastruktury komunalnej: wodociągów, kanalizacji, oczyszczalni ścieków, sieci gazowej a także eksploatacja instalacji takich jak: drogi i urządzenia hydrotechniczne. Negatywne oddziaływanie tych inwestycji na środowisko można ograniczyć poprzez ich odpowiednią lokalizację, ponieważ wpływ na środowisko zależy od lokalnych uwarunkowań. Ważne jest zwrócenie uwagi na potrzeby ochrony środowiska już w momencie planowania inwestycji. Negatywne oddziaływanie na środowisko można ograniczyć poprzez prawidłowe zabezpieczenie placu budowy, stosowanie odpowiednich technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych oraz dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu zwierząt. Realizacje inwestycji drogowych należy przeprowadzać ograniczając presję na tereny wrażliwe i szczególnie cenne. Istotne jest zachowanie drożności korytarzy ekologicznych oraz utrzymanie głównych szlaków migracji zwierząt. Aby ograniczyć emisję hałasu i spalin należy w projekcie uwzględnić możliwość budowy ekranów akustycznych oraz rozwiązania poprawiające płynność ruchu czy nasadzenie wzdłuż dróg. W przypadku gdy całkowite uniknięcie negatywnego oddziaływania jest niemożliwe i istnieje niebezpieczeństwo nieodwracalnego zniszczenia cennych elementów przyrody, konieczne jest podjęcie odpowiednio wcześniej działań kompensacyjnych. Mając na uwadze charakter duży przekształceń zasięg oraz środowiska w większości podczas realizacji przypadków nieodwracalny analizowanych inwestycji, zaleca się dokładne rozważanie lokalizacji inwestycji a także zastosowanie przyjaznych dla środowiska oraz wysokiej klasy rozwiązań technicznych. Realizacja POŚ dla Miasta Józefów nie przewiduje skutków czy oddziaływań środowiskowych wymagających przeprowadzenia kompensacji przyrodniczej, w związku z czym nie przewiduje się podjęcia działań kompensacyjnych. 23 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. 8. Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w POŚ Prawie wszystkie proponowane do realizacji przedsięwzięcia w ramach programu ochrony środowiska mają pozytywny wpływ na środowisko. Działania wpływające negatywnie dotyczą zazwyczaj jednego elementu środowiska, zaś pozytywnie wpływają na wiele innych. Proponowanie alternatywnych rozwiązań nie ma zatem uzasadnienia. Skutki środowiskowe podejmowanych działań silnie zależą od lokalnej sytuacji. Przy budowie nowych dróg, stacji uzdatniania wody, urządzeń wykorzystujących odnawialne źródła energii należy rozważać warianty alternatywne tak aby wybrać ten, który w najmniejszym stopniu będzie negatywnie oddziaływać na środowisko. 9. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji POŚ Wszystkie działania zaproponowane do realizacji w ramach programu ochrony środowiska dla Miasta Józefów mają z założenia na celu poprawę stanu środowiska. Stale zwiększa się presja na obszary cenne przyrodniczo i niezurbanizowane oraz zapotrzebowania na surowce. Należy liczyć się także ze wzrostem zanieczyszczeń powietrza, wód i innych elementów środowiska a także zwiększającą się uciążliwością hałasu. Brak realizacji zapisów programu prowadzić będzie do znaczącego pogorszenia wszystkich elementów środowiska. W przypadku braku realizacji Programu ochrony środowiska przeprowadzona analiza i ocena stanu istniejącego pozwala wykazać, że może nastąpić pogorszenie stanu ochrony środowiska. Brak realizacji POŚ przyczyniać się będzie do utrwalania oraz występowania negatywnych tendencji w zakresie korzystania ze środowiska. Potencjalne zmiany środowiska w wyniku braku realizacji celów zawartych w „Programie Ochrony Środowiska dla Miasta Józefów na lata 2010-2013, z perspektywą na lata 2014-2017” będą przejawiać się w: • zmniejszeniu się zasobów wodnych, • pogorszeniu jakości wód powierzchniowych i podziemnych, • pogorszeniu jakości powietrza, • postępującej degradacji gleb, • utracie różnorodności biologicznej i cennych przyrodniczo terenów, • wzroście uciążliwości hałasu, • pogorszeniu jakości życia mieszkańców. 24 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. 10. Metody wykorzystane przy opracowaniu prognozy i analizie realizacji POŚ Ocenę oddziaływania na środowisko przeprowadzono według następującego schematu: określenie zagadnień oceny oddziaływania na środowisko identyfikacja stanu elementów środowiska wrażliwych na zmiany w wyniku realizacji POŚ identyfikacja działań, które mogą wpłynąć na stan środowiska sporządzenie listy zależności w rozbiciu na poszczególne komponenty środowiska 11. Metody analizy realizacji postanowień programu ochrony środowiska Program ochrony środowiska dla Miasta Józefów określa zasady oceny i monitorowania efektów jego realizacji. W ramach każdego priorytetu zaproponowano wskaźniki, które pozwolą określić stopień realizacji poszczególnych działań i związane z tym zmiany w środowisku. Ocena realizacji programu wskaźników dokonywana ochrony środowiska na podstawie wyznaczonych będzie co dwa lata. Zamieszczone w POŚ propozycje wskaźników monitorowania jego realizacji są właściwe i pozwalają w pełni ocenić zmiany jakie nastąpią w środowisku w wyniku jego realizacji. 12. Oddziaływania transgraniczne związane z realizacją POŚ dla Józefowa W związku z obowiązkiem rozważania możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć specjalnej analizie powinny podlegać inwestycje 25 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. zlokalizowane blisko granic państwa, a także te realizowane dalej, ale ze względu na rozmiar przedsięwzięcia mogące powodować znaczące emisje lub zmiany w środowisku. Na terenie Józefowa realizacja Programu Ochrony Środowiska nie będzie oddziaływać w skali ponadlokalnej. Przewidziane do realizacji działania nie są inwestycjami mogącymi w znaczącym stopniu wpływać na środowisko, tym bardziej ich oddziaływanie nie będzie miało znaczenia transgranicznego. Ewentualne negatywne oddziaływanie przedsięwzięć będzie miało zasięg lokalny. Oddziaływanie transgraniczne może wystąpić w przypadku poważnej awarii transportowej przy przewożeniu substancji niebezpiecznych. 13. Streszczenie w języku niespecjalistycznym „Prognoza Oddziaływania na Środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Józefów na lata 2010-2013 z perspektywą na lata 2014-2017” została opracowana zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) oraz uzupełniona ustawą z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199 poz. 1227). Celem prognozy jest identyfikacja sposobu oddziaływania realizacji programu na poszczególne elementy środowiska a także środowiska jako całości. Dodatkowo prognoza ma na celu określenie, czy realizacja proponowanych zadań sprzyjać będzie ochronie środowiska i zrównoważonemu rozwojowi. Analiza celów programu ochrony środowiska wykazała, że realizują one cele strategiczne wyznaczone w Strategii Rozwoju Józefowa, Strategii Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Otwockiego, a także w Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego. W programie ochrony środowiska przyjęto cele długookresowe dotyczące poszczególnych komponentów środowiska. Do każdego z celów przyporządkowane zostały kierunki działań zmierzające do osiągnięcia postawionych celów. Dla osiągnięcia wyznaczonych celów wskazano działania oraz zadania prowadzące do ich realizacji. Ocena stanu środowiska na terenie Józefowa pozwoliła wskazać najważniejsze problemy ochrony środowiska, z których najważniejsze stanowią: nieuporządkowana gospodarka wodno-ściekowa, nieracjonalne wykorzystanie zasobów, duża emisja do powietrza, zanieczyszczenie gleb poprzez nielegalne pozbywanie się odpadów, nieuregulowana gospodarka odpadami. Wskazane problemy środowiskowe zostaną rozwiązane w ramach zaproponowanych w POŚ zadań do realizacji. W niniejszym opracowaniu przeanalizowano wpływ wskazanych do realizacji w POŚ zadań i określono czy oddziaływanie to może mieć kierunek negatywny, pozytywny czy obojętny na poszczególne elementy środowiska. Ocena ta umożliwiła określenie potencjalnych niekorzystnych skutków środowiskowych 26 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. związanych z realizacją poszczególnych zadań. Pozytywne oddziaływania na środowisko jednak zdecydowanie przeważają nad negatywnymi. Potencjalne negatywne oddziaływania mogą być związane z realizacją inwestycji takich jak: budowa przyłączy do wodociągów, kanalizacji i sieci gazowej, przebudowa dróg. Będą one miały jednak krótkotrwały charakter. Natomiast do oddziaływań, które mogą w znaczący sposób (w skali lokalnej) wpłynąć na środowisko są inwestycje drogowe czy ewentualnie instalacje wykorzystujące źródła energii odnawialnej. Oddziaływania te mogą być ograniczone poprzez wybór odpowiedniej lokalizacji, właściwą realizację oraz użytkowanie inwestycji. Realizacja żadnego z proponowanych działań nie pociągnie za sobą transgranicznego oddziaływania na środowisko. Planowane inwestycje nie będą wpływać w znaczący sposób na obszary Natura 2000. Przeprowadzona analiza i ocena wszystkich założonych kierunków działań w programie ochrony środowiska pozwala na stwierdzenie, że ich realizacja spowoduje poprawę jakości środowiska, zachowanie różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego, a także wpłynie na racjonalne gospodarowanie zasobami. 27 | S t r o n a J.W.W. Triland Sp. z o.o. SPIS TABEL TABELA 1 KIERUNKI DZIAŁAŃ .................................................................................................................................. 6 TABELA 2 DZIAŁANIA DŁUGOTERMINOWE DO 2015 ROKU, KRÓTKOTERMINOWE NA LATA 2009‐2012 I PRIORYTETY ................................................................................................................................................... 7 TABELA 3 PODZIAŁ FIZYCZNO – GEOGRAFICZNY TERENU MIASTA JÓZEFÓW ....................................................... 9 TABELA 5 JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ............................................................................................................... 12 TABELA 6 POTENCJALNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO ZAPROPONOWANYCH CELÓW I ZADAŃ DO REALIZACJI ................................................................................................................................................... 21 SPIS RYSUNKÓW RYSUNEK 1 STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW............................................................................................ 10 28 | S t r o n a
