1 SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia. Nazwa modułu

SYLABUS
Część A - Opis przedmiotu kształcenia.
Nazwa
modułu/przedmiotu :
Mikrobiologia lekarska
Wydział:
II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym
Kierunek studiów:
Kierunek lekarski
Kod modułu
LK.3.C.002
Specjalności:
Poziom studiów:
I (licencjackie)
Rodzaj studiów:
stacjonarne x
Rok studiów:
I
Typ modułu/
przedmiotu:
Rodzaj modułu/
przedmiotu:
Język wykładowy:
X
niestacjonarne x
II X III
IV
V
VI
Semestr
studiów:
3X 4 X
obowiązkowy X
polski X
Forma kształcenia
Godziny
Wykład
20
Seminarium
Ćwiczenia
50
Laboratorium
E-learning
Zajęcia praktyczne
Praktyki zawodowe
inne
RAZEM 70
Cel kształcenia
Celem kształcenia jest nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu:
1. Bakteriologii, wirusologii i mikologii ogólnej i klinicznej w tym:
 pobierania i transportu materiału do badań mikrobiologicznych
 podstaw diagnostyki mikrobiologicznej i serologicznej
 diagnostyki molekularnej w zakażeniach
 patogenezy zakażeń i epidemiologii infekcyjnej
 transmisji i zapobiegania zakażeniom jatrogennym
 interpretacji wyników badań mikrobiologicznych i serologicznych
2. Genetycznych mechanizmów nabywania lekooporności przez drobnoustroje i ich znaczenia w terapii
3. Antybiotykoterapii empirycznej i celowanej
4. Podstaw immunologii infekcyjnej, swoistej i nieswoistej profilaktyki zakażeń
5. Dezynfekcji i sterylizacji oraz postępowania aseptycznego
1
Macierz efektów kształcenia dla modułu / przedmiotu w odniesieniu do metod weryfikacji zamierzonych
efektów kształcenia oraz formy realizacji zajęć.
Student, który zaliczy moduł
(przedmiot) wie/umie/potrafi:
Metody weryfikacji
osiągnięcia
zamierzonych efektów
kształcenia:
Forma zajęć dydaktycznych
W01
Zna genetyczne mechanizmy nabywania
lekooporności przez drobnoustroje
odpowiedź ustna na
ćwiczeniach, zaliczenie
modułu ustne lub test
uzupełniania krótkich
ustrukturyzowanych
zdań, egzamin
teoretyczny: test
jednokrotnego wyboru
W,Ć
W02
Klasyfikuje drobnoustroje, z
uwzględnieniem chorobotwórczych i
obecnych we florze fizjologicznej
odpowiedź ustna na
ćwiczeniach, zaliczenie
modułu ustne lub test
uzupełniania krótkich
ustrukturyzowanych
zdań, egzamin
teoretyczny: test
jednokrotnego wyboru
W,Ć
W03
Zna epidemiologię zarażeń wirusami,
bakteriami i grzybami z uwzględnieniem
geograficznego zasięgu ich
występowania
odpowiedź ustna na
ćwiczeniach, zaliczenie
modułu ustne lub test
uzupełniania krótkich
ustrukturyzowanych
zdań, egzamin
teoretyczny: test
jednokrotnego wyboru
W,Ć
W04
Zna wpływ abiotycznych i biotycznych
(wirusy, bakterie) czynników
środowiska na organizm i populację
ludzi oraz drogi ich wnikania do
organizmu człowieka; opisuje
konsekwencje narażenia organizmu
człowieka na różne czynniki biologiczne
oraz zasady profilaktyki
odpowiedź ustna na
ćwiczeniach, zaliczenie
modułu ustne lub test
uzupełniania krótkich
ustrukturyzowanych
zdań, egzamin
teoretyczny: test
jednokrotnego wyboru
W,Ć
W05
Zna inwazyjne dla człowieka formy lub
stadia rozwojowe wybranych wirusów,
bakterii i grzybów z uwzględnieniem
geograficznego zasięgu ich
występowania
odpowiedź ustna na
ćwiczeniach, zaliczenie
modułu ustne lub test
uzupełniania krótkich
ustrukturyzowanych
zdań, egzamin
teoretyczny: test
jednokrotnego wyboru
W,Ć
Numer efektu
kształcenia
*wpisz symbol
2
W06
W07
W08
omawia zasadę funkcjonowania układu
pasożyt - żywiciel oraz zna podstawowe
objawy chorobowe wywoływane przez
pasożyty
Zna objawy zakażeń jatrogennych, drogi
ich rozprzestrzeniania się oraz patogeny
wywołujące zmiany w poszczególnych odpowiedź ustna na
narządach
ćwiczeniach, zaliczenie
modułu ustne lub test
uzupełniania krótkich
ustrukturyzowanych
zdań, egzamin
teoretyczny: test
jednokrotnego wyboru
Zna i rozumie podstawy diagnostyki
mikrobiologicznej
W, Ć
W,Ć, ZP
odpowiedź ustna na
ćwiczeniach, zaliczenie
modułu ustne lub test
uzupełniania krótkich
ustrukturyzowanych
zdań, egzamin
teoretyczny: test
jednokrotnego wyboru
W09
Zna podstawy dezynfekcji, sterylizacji i
postępowania aseptycznego
odpowiedź ustna na
ćwiczeniach, zaliczenie
modułu ustne lub test
uzupełniania krótkich
ustrukturyzowanych
zdań, egzamin
teoretyczny: test
jednokrotnego wyboru
W,Ć, ZP
U01
Posługuje się metodami opartymi na
reakcji antygen - przeciwciało w
aktualnych modyfikacjach i technikach
dla diagnostyki chorób zakaźnych i
autoimmunizacyjnych
arkusz obserwacji
umiejętności, egzamin
praktyczny
Ć,ZP
U02
Przygotowuje preparat i rozpoznaje
patogeny pod mikroskopem
arkusz obserwacji
umiejętności, egzamin
praktyczny
Ć, ZP
U03
Interpretuje wyniki badań
mikrobiologicznych i serologicznych
arkusz obserwacji
umiejętności, egzamin
praktyczny
Ć, ZP
U04
Analizuje zjawiska odczynowe, obronne
i przystosowawcze oraz zaburzenia
arkusz obserwacji
umiejętności, egzamin
Ć, ZP
3
regulacji wywoływane przez czynnik
etiologiczny
praktyczny
U05
Projektuje schemat racjonalnej
chemioterapii zakażeń, empirycznej i
celo anej
arkusz obserwacji
umiejętności, egzamin
praktyczny
Ć, ZP
K01
Student współpracuje z grupą studentów
oraz pozostałym personelem.
arkusz bieżącej
obserwacji
Ć, ZP
K02
Student przestrzega zasad aseptyki i
antyseptyki
arkusz bieżącej
obserwacji
Ć, ZP
*W- wykład; S- seminarium; Ć- ćwiczenia; L- laboratorium; EL- e-learning, ZP- zajęcia praktyczne;
PZ- praktyka zawodowa
+++
Wiedza
++
Umiejętności
+
Postawy
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS)
Forma nakładu pracy studenta
Obciążenia studenta (h)
1. Godziny kontaktowe
70
2. Czas pracy własnej studenta
110
Sumaryczne obciążenie pracy studenta
180
Punkty ECTS za moduł/przedmiotu
6
Uwagi
Treść zajęć:
Wykłady
1. Wirusy, bakterie i grzyby - podobieństwa i różnice
2. Wpływ abiotycznych i biotycznych (wirusy, bakterie, grzyby) czynników środowiska na organizm i
populację ludzi oraz drogi ich wnikania do organizmu człowieka. Patomechanizm zakażeń wirusowych,
bakteryjnych i grzybiczych – czynniki wirulencji, drogi zakażenia
3. Immunologia zakażeń i profilaktyka swoista i nieswoista
4. Mechanizmy oporności na antybiotyki o największym znaczeniu epidemiologicznym
5. Zakażenia jatrogenne. Zakażenia szpitalne
6. Zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych
7. Zakażenia i zatrucia przewodu pokarmowego
4
8. Zakażenia układu moczowego i płciowego. Zakażenia okołoporodowe
9. Bakteriemia, posocznica.
10. Zakażenia OUN. Zakażenia skóry, tkanki podskórnej i błon śluzowych
Ćwiczenia
1. Drobnoustroje jako czynnik etiologiczny zakażenia.
2. Wprowadzenie do diagnostyki mikrobiologicznej. Budowa komórki bakteryjnej. Zasady barwienia metodą Grama,
Ziehl-Neelsena, Neissera. Znaczenie preparatu mikroskopowego w diagnostyce mikrobiologicznej
Fizjologia bakterii.. Wzrost bakterii „in vivo”, metody hodowli bakterii „in vitro”, Identyfikacja bakterii.
3. Podstawy antybiotykoterapii w zakażeniach bakteryjnych. Antybiotyki i chemioterapeutyki (definicja, podział).
Mechanizmy działania antybiotyków na komórki bakteryjne. Metody oznaczania wrażliwości na antybiotyki.
Genetyczne mechanizmy nabywania lekooporności przez drobnoustroje. Znaczenie epidemiologiczne wybranych
mechanizmów oporności (MRSA, MRCNS, MLSB, VISA, VRSA, VRE, HLAR, ESBL, MBL, KPC). Zasady
racjonalnej antybiotykoterapii empirycznej i celowanej.
4. Klasyczne i nowoczesne odczyny serologiczne. Zastosowanie metod serologicznych w diagnostyce
mikrobiologicznej (wykrywanie antygenów, oznaczanie poziomu p/ciał). Interpretacja wyników badań
serologicznych.
5. Metody dekontaminacji:
 Definicje:- sanityzacja, dezynfekcja, sterylizacja, antyseptyka, aseptyka
 Kontrola mikrobiologiczna środowiska szpitalnego
 Mycie i dezynfekcja rąk
6. Flora fizjologiczna organizmu człowieka, mikroflora środowiska. Klasyfikacja drobnoustrojów z uwzględnieniem
chorobotwórczych i obecnych we florze fizjologicznej.
7. Charakterystyka drobnoustrojów z uwzględnieniem form inwazyjnych i cykli życiowych wybranych
drobnoustrojów. Czynniki zjadliwości, chorobotwórczość. Epidemiologia z uwzględnieniem geograficznego zasięgu.
Diagnostyka i profilaktyka zakażeń:
 Staphylococcus (S.aureus, S.saprophyticus, S.epidermidis)
 Streptococcus (S.pyogenes, S.agalactiae, S.pneumoniae, S.grupa viridans)
 Enterococcus ( E.faecalis, E.faecium )
 Neisseria (N.meningitidis, N.gonorrhoeae)
 Moraxella ( M.catarrhalis )
 Mycobacterium (M.tuberculosis, M.bovis, prątki atypowe, M.leprae)
 Corynebacterium ( C.diphtheriae, maczugowce oportunistyczne)
 Nocardia, Actinomyces (A.israeli)
 Listeria (L.monocytogenes)
 Haemophilus (H.influenzae, H.parainfluenzae, H.ducreyi)
 Bordetella (B.pertusis, B.parapertusis, B.bronchoseptica)
 Legionella (L.pneumophila)
 Klebsiella (K.pneumoniae, K.ozaenae, K.rhinoscleromatis)
 Pseudomonas
 Salmonella
 Shigella
 Escherichia coli
 Enterobacter
 Proteus
 Yersinia (Y.pestis, Y.enterocolitica)
 Brucella (B.melitensis, B.abortus, B.suis)
 Vibrio (V.cholerae, V.parahaemolyticus)
 Helicobacter (H.pylori)
 Campylobacter (C.jejuni, C.fetus)
5




















Treponema (T.pallidum)
Borrelia
Leptospira
Bacillus (B.anthracis, B.cereus, B.subtilis)
Clostridium (C.tetani, C.botulinum, C.difficile, C.perfringens)
Bacteroides (B.fragilis)
Propionibacterium (P.acnes)
Chlamydia (C.pneumoniae, C.trachomatis, C.psittaci)
Mycoplasma (M.pneumoniae, M.hominis)
Ureaplasma (U.erealyticum)
Rickettsia
Coxiella (C.burnetii)
Ehrlichia
Candida ( C.albicans, C.glabrata, C.parapsilosis, C.tropicalis, C.krusei)
Cryptococcus (C.neoformans)
Aspergillus (A.fumigatus, A.flavus, A.niger)
Geotrichum
Trichophyton
Microsporum
Epidermophyton
8. Charakterystyczne cechy wirusów (budowa, cykle replikacji, metody hodowli). Drogi zakażenia i szerzenia się
wirusów w organizmie. Zasady diagnostyki laboratoryjnej chorób wirusowych (pobieranie materiału do badań,
wykrywanie wirusów w materiale klinicznym, metody serologiczne). Leki przeciwwirusowe i mechanizmy ich
działania. Charakterystyka chorobotwórczość, diagnostyka i profilaktyka :
 wirusy zapalenia wątroby typu A, B, C, D, E
 wirus HIV
 wirus grypy
 wirus świnki
 wirus odry
 wirus różyczki
 wirusy z rodziny Herpes - HSV, EBV, VZV, CMV
 wirus polio
9. Zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze w poszczególnych układach. Czynniki etiologiczne zakażeń - zjawiska
odczynowe, obronne i przystosowawcze oraz zaburzenia regulacji. Rekomendacje kliniczne antybiotykoterapii
empirycznej:
 górne i dolne drogi oddechowe
 przewód pokarmowy
 układ moczowo- płciowy
 ośrodkowy układ nerwowy
 skóra, tkanki podskórnej i błon śluzowych
 zakażenia przebiegające z bakteriemią
10. Pobieranie materiałów do badań mikrobiologicznych, interpretacja wyników badań mikrobiologicznych i
serologicznych w zakażeniach wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych.
Literatura podstawowa:
1. Virella G. Mikrobiologia i choroby zakaźne Urban& Partner
2. Gladwin M., Trattler B. Mikrobiologia kliniczna DW Publishing Co
3. Kayser F. H. i wsp. – Mikrobiologia lekarska Wydawnictwo Lekarskie PZWL
4. Hryniewicz W. Meszaros J. – Antybiotyki w profilaktyce i leczeniu zakażeń Wydawnictwo Lekarskie PZWL
Literatura uzupełniająca:
1. Zaremba M., Borowski J. – Mikrobiologia Lekarska Wydawnictwo Lekarskie PZWL
2. Colier L. Oxford J. – Wirusologia Wydawnictwo Lekarskie PZWL
6
3. Szewczyk E.M.- Diagnostyka bakteriologiczna Wydawnictwo Naukowe PWN
4. Dzierżanowska D. – Antybiotykoterapia praktyczna α – medica Press
Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych:
1. Sala ćwiczeniowa przystosowana do prowadzenia zajęć z mikrobiologii (wyposażona w mikroskopy, palniki,
cieplarkę, umywalki, lodówki).
2. Materiały do prezentacji – wzory skierowań do badań mikrobiologicznych, wymazówki jałowe zwykłe i z
podłożem transportowym, podłoża do posiewu krwi, gotowe preparaty mikroskopowe, podłoża
mikrobiologiczne, testy biochemiczne do identyfikacji gatunkowej, testy lateksowe, odczyny serologiczne,
antybiogramy. Plansze ze schematami diagnostycznymi oraz z danymi epidemiologicznymi w zakresie
chorób infekcyjnych
3. Rzutnik multimedialny, telewizor, odtwarzacz multimedialny, rzutniki pisma, tablice
Warunki uzyskania zaliczenia przedmiotu:
1. Pozytywne oceny z zaliczeń cząstkowych z ćwiczeń.
2. Obecność na ćwiczeniach.
3. Aktywny udział w zajęciach.
4. Zaliczenie z wykładów z oceną.
5. Egzamin – obie części egzaminu zaliczone na ocenę pozytywną.
I część : egzamin praktyczny – ustny – przedstawienie schematu diagnostyki mikrobiologicznej w zakażeniach, ocena
preparatów mikroskopowych, interpretacja antybiogramów i odczynów serologicznych
II część : egzamin teoretyczny – pisemny – test jednokrotnego wyboru
Nazwa i adres jednostki prowadzącej moduł/przedmiot, kontakt (tel./e-mail):
Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej
ul. Chodźki 1, 20-093 Lublin
tel. 81 742 37 81
e-mail: [email protected]
Nazwisko osoby prowadzącej/osób prowadzących zajęcia:
Prof. dr hab. n. med. Maria Kozioł-Montewka
Dr hab. n. med. Alina Olender
Dr n. med. Elżbieta Mazur
Dr n. med. Justyna Niedźwiadek
Dr n. med. Agnieszka Magryś
Dr n. med. Jolanta Paluch-Oleś
Dr n. med. Agnieszka Sikora
Dr n. med. Agnieszka Bogut
Lek. wet. Jerzy Ligięza
Podpis Kierownika jednostki prowadzącej zajęcia
Podpis Dziekana
Prof. dr hab. Maria Kozioł Montewka
Data sporządzenia sylabusa:
7