Recenzje wydawnictw PARP "Procesy inwestycyjne i strategie

Recenzje wydawnictw PARP
"Procesy inwestycyjne i strategie przedsiębiorstw w czasach kryzysu" – recenzja
opublikowanego raportu z badań
Autorka Martyna Majewska
12 maja 2010 roku na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
opublikowane zostały wyniki badań poświęconych analizie aktualnych postaw przedstawicieli
MŚP wobec zarządzania strategicznego i planowanych inwestycji.
Ogólnopolskie badania zostały przeprowadzone przez dra Roberta Maika, Andrzeja Gołosia,
Krzysztofa Szczerbacza oraz Pawła Walkiewicza. Projekt został sfinansowany ze środków
Europejskiego Funduszu Społecznego.
Prowadzący badania przyjęli za podstawowy cel próbę określenia źródeł pozyskiwania przez
przedsiębiorców informacji wykorzystywanych do zarządzania strategicznego. Zespół badający
chciał również określić, które z dostępnych źródeł oceniane są za najbardziej efektywne, a
które z nich uznawane są za najmniej przyjazne przedsiębiorcom i co jest przyczyną
powstawania takie opinii.
W ramach projektu prowadzący przeprowadzili wywiady pogłębione z przedstawicielami 20
przedsiębiorstw (a w tym firm mikro – 6 wywiadów, małych firm– 7 wywiadów oraz 7
wywiadów przedstawicielami firm określonych przez autorów jako średnie) reprezentujących
różne branże wyodrębnionych dzięki bazie REGON. Sam kwestionariusz pytań stosowanych
podczas wywiadów został wstępnie przetestowany na grupie 50 przedstawicieli MŚP, co
pozwoliło na dopracowanie narzędzia badawczego zastosowanego w badaniu podstawowym.
Respondentami byli:
• właściciele lub współwłaściciele firm,
• kadra zarządzająca wyższego szczebla,
• kadra zarządzająca średniego szczebla.
Ilość przedsiębiorców zaproszonych do badań, branże, jakie reprezentują, czas
funkcjonowania na rynku, a także położenie geograficzne ich siedzib stanowi skondensowane
odzwierciedlenie rzeczywistej struktury sektora MŚP w Polsce.
Druga część badań została poświęcona studiom przypadków czyli szczegółowej analizie
wyodrębnionych podmiotów zakwalifikowanych do badania.
Trzecią część badań poświęcono analizie działania podmiotów zajmujących się
profesjonalnie udzielaniem informacji sektorowi MŚP.
Omówienie wyników zrealizowanych badań zostało poprzedzone przez autorów omówieniem
definicji zastosowanych w raporcie. Przede wszystkim doprecyzowano pojęcie informacji
strategicznej, za którą, zgodnie z przyjętą nomenklaturą, uważa się „wiedzę potrzebną do
określenia i realizacji zadań służących do osiągania celów organizacji, a ściślej: właściwość
wiadomości lub sygnału polegającą na zmniejszeniu nieokreśloności lub niepewności co do
stanu albo dalszego rozwoju sytuacji, której ta wiadomość dotyczy”.
Jak wynika z opublikowanych badań przedsiębiorcy najczęściej szukają takich informacji, które
dotyczą ich funkcjonowania n rynku. Toteż ich zainteresowanie skupia się przede wszystkim
na;
• poszukiwaniu informacji o klientach, potencjalnej i realnej konkurencji oraz dostawcach
i podwykonawcach,
• informacjach dotyczących branży tj. zmian w ustawodawstwie, wskaźników rynkowych oraz
źródłach finansowania.
Najczęściej źródłami informacji są instytucje z najbliższego, sektorowego otoczenia: klienci,
konkurencja i dostawcy, jak również instytucje takie, jak ZUS Urząd Skarbowy, czy
ministerstwa. Niestety przedstawiciele MŚP oceniają, iż w kontaktach z instytucjami
państwowymi informacje uzyskuje się z największym wysiłkiem (23,7% wskazań) i po długim
kresie oczekiwania(9,5%). Czasem komunikat uzyskiwany od przedstawicieli administracji
państwowej jest niekompletny (tak ocenia 43,3% respondentów), niezrozumiały (9,2%
wskazań) i przez to oceniany jako mało przydatny. Jako źródło utrudnień wskazuje się również
niechęć instytucji do udzielania informacji (14,6%).
Ponad połowa badanych MSP ma trudności ze zdobyciem potrzebnych informacji w
zewnętrznych źródłach.
Interesującym wskaźnikiem opisanym przez autorów jest fakt, iż Internet plasuje się na czele
listy źródeł, z jakich korzystają przedstawiciele MŚP w toku wyszukiwania informacji
strategicznych – ponad 70% respondentów biorących udział w badaniu wskazało, że
wyszukując informacji korzysta z Internetu w tym konkretnych stron www lub e-maila. Jest to
tendencja o charakterze trwałym, ponieważ przywoływane w raporcie wcześniejsze badania
wskazują, że przedsiębiorcy co najmniej od połowy dekady XXI wieku przede wszystkim
korzystają z tego źródła informacji.
Niebagatelną rolę w pozyskiwaniu informacji przedsiębiorcy przypisują również kontaktom
osobistym czy też analizie wydawnictw specjalistycznych oraz kontaktów telefonicznych z
wybranymi instytucjami – zwłaszcza w sytuacji, gdy poszukują informacji nt interpretacji
przepisów.
Paradoksalnie, przeszkodą w efektywnym docieraniu do informacji strategicznym jest brak
strategii przedsiębiorstwa. Brak programów i projektów dotyczących kierunków rozwoju
rzutuje na to, iż MŚP pozyskują informacje o charakterze podstawowym, czasem niepełne lub
w ogóle odstępują od ich poszukiwania odkładając wiążące się z tym plany własnego rozwoju.
Brak strategii może również powodować, że trudno jest sprecyzować zakres poszukiwanych i
przydatnych w rozwoju przedsiębiorstwach informacji.
Niezbyt optymistycznym wnioskiem nasuwającym się po analizie raportu jest konstatacja, iż
ponad połowa (od 51% do nawet 86%) MSP prowadzi bieżącą działalność bez przynajmniej
prób pozyskiwania informacji strategicznych. Wynik badań wskazuje na to, iż nawet jeżeli MŚP
podejmują już działania w kierunku pozyskania informacji strategicznych to dzieje się to z
pominięciem instytucji zewnętrznych. Jak podkreślają autorzy raportu: „model zarządzania
strategicznego, wspomaganego pozyskiwaniem informacji niezbędnych do podejmowania
decyzji, jest wśród polskich małych i średnich przedsiębiorstw zjawiskiem rzadkim.”
Przyczyną takiej sytuacji może być nieprzywiązywanie przez osoby zarządzające wagi do
możliwości wdrażania w życie rozwiązań wiążących się z nowoczesnym zarządzaniem lub też
wymuszone rzeczywistością odkładanie wdrażania programów strategicznych (strategia „na
przetrwanie” w której wszystkie działania skierowanie są na funkcjonowanie na rynku wobec
trudnej sytuacji zewnętrznej).
Istnieje grupa podmiotów z otoczenia biznesu, których zasoby informacji są niedoceniane
i niewykorzystywane w pełni przez MŚP. Są to w zestawieniu alfabetycznym (wg autorów
badania):
• inkubatory (przedsiębiorczości, technologiczne, naukowe),
• Komisja Europejska,
• Narodowy Bank Polski,
• Polski Komitet Normalizacyjny,
• samorządy gospodarcze,
• Urząd Patentowy,
• Urząd Zamówień Publicznych,
• urzędy pracy,
• urzędy wojewódzkie administracji rządowej.
Warto zwrócić uwagę, iż podmioty te mogą zaoferować przedsiębiorcom dostęp do zasobów
informacyjnych w najbardziej dla nich (przedsiębiorców) efektywny sposób tj. za
pośrednictwem e-maila/ Internetu oraz w ramach kontaktów osobistych. Większość z tych
instytucji posiada wyodrębnione jednostki zajmujące się udzielaniem informacji i czyni to- w
sposób najbardziej doceniane przez przedsiębiorców. Niestety, niewielu przedstawicieli MŚP
ma świadomość tego, iż strony internetowe zawieraj interesujące dla ich sektora informacje brak jest działań informacyjno- promocyjnych adresowanych do przedsiębiorców promujących
nowe, a jakże przydatne źródła informacji.
Warunkiem koniecznym do poprawy sytuacji przedstawionej w raporcie jest także
uproszczenie procedur udzielania informacji oraz takie ich skonstruowanie, aby stały się
bardziej zrozumiałe – a przez to przydatne MŚP. Nie bez znaczenia jest trening z zakresu
komunikacji adresowanych do osób udzielających tych informacji ze strony podmiotów
okołobiznesowych. Bardzo przydatne – i rekomendowane przez przedstawicieli MŚP- byłoby
przyjęcie przez podmioty udzielające informacji „logiki biznesowej” czyli konstruowania
informacji w sposób konkretny i adekwatny do potrzeb przedsiębiorcy. Pomysłem
poddawanym przez interlokutorów było skupienie i publikowanie informacji w jednym miejscu
– np. wyspecjalizowanych witrynach internetowych o nieodpłatnym charakterze (wiele
podmiotów rynkowych oferuje takie kompendia za odpowiednim wynagrodzeniem; tymczasem
informacja publiczna powinna być darmowa).
Aby jednak wskazać na pozytywy aktualnej sytuacji należy zapoznać się z raportem
poświęconym przedsiębiorczości w Unii Europejskiej oraz poza jej granicami. Raport ten
opublikowany został w maju br. na witrynie Eurobarometru. Wynika z niego, iż 49%
respondentów raczej woli prowadzić własny biznes niż być zatrudnianym na umowę o pracę.
Plasujemy się tym samym na trzecim miejscu w sporządzonej klasyfikacji pod względem
gotowości do podjęcia własnej działalności gospodarczej i wyprzedzamy pod tym względem
obywateli tzw. Starej Europy.