Book 1.indb

Emocje doświadczane przez rodziców dzieci z chorobami
nowotworowymi krwi
Emotions experienced by parents of children with malignant blood diseases
Marta Pawełczak, Lidia Kajdas, Tomasz Szczepański, Danuta Sońta-Jakimczyk
Wstęp. Rozpoznaniu i leczeniu choroby nowotworowej u dziecka towarzyszą silne przeżycia emocjonalne jego
rodziców. Przeżycia te zmieniają się wraz z procesem adaptacji. Poznanie tych emocji jest podstawą do
zaplanowania opieki psychologicznej. Cel. Celem badań było poznanie dynamiki i intensywności przeżyć
emocjonalnych rodziców w czasie i po zakończeniu leczenia ich dziecka z chorobą nowotworową. Materiał i
metoda. Przeprowadzono dwa badania. W pierwszym udział wzięło 30 matek dzieci po zakończonym leczeniu.
Użyto w nim ankiety opracowanej na użytek badań, dotyczącej przeżyć emocjonalnych rodziców z okresu
leczenia ich dziecka oraz występujących aktualnie. W drugim badaniu udział wzięło 42 rodziców dzieci z
chorobą nowotworową na różnych etapach leczenia: w trakcie intensywnego leczenia, po wznowie choroby i
podczas przygotowań do przeszczepienia szpiku kostnego, do dwóch tygodni po i rok po zakończeniu leczenia.
W badaniu wykorzystano Inwentarz Stanu i Cechy Lęku. Wyniki. Wyniki pierwszego badania po-twierdziły
występowanie u matek emocji towarzyszących procesowi adaptacji do sytuacji leczenia. Ponadto dowiedziono,
że związane z zachorowaniem silne emocje negatywne i pozytywne towarzyszyły matkom także po zakończeniu
leczenia. Badanie Inwentarzem Stanu i Cechy Lęku ukazało, że najsilniejszy lęk odczuwali rodzice dzieci przed
przeszczepem. Prawie równie intensywnie lęk odczuwali rodzice dzieci tuż po zakończeniu intensywnego
leczenia, co wskazuje na silną lękotwórczość tego okresu. Rodzice, których dzieci były przynajmniej rok po
zakończeniu leczenia, prezentowali najmniejsze nasilenie lęku - stanu. Wynik ten jednak w porównaniu z
wysokim wynikiem w lęku - cesze wskazuje na działanie mechanizmu wyparcia emocjonalnego u tych rodziców.
Wnioski. Zdiagnozowane w obu badaniach silne przeżycia emocjonalne wskazują na konieczność objęcia
planową i długoterminową opieką psychologiczną rodziców dzieci - zarówno w trakcie leczenia, jak i po jego
zakończeniu.
Introduction. Diagnosis and treatment of childhood cancer is associated with strong emotional experiences by
the parents. Such experiences evolve with time. To plan a psychological care it is needed to assess those
experiences. Aims. The aim of the study was to assess dynamics and intensity of emotional experiences of
parents of children with cancer - during treatment and after treatment completion. Material and methods. Two
subsequent studies were performed. The first study included 30 mothers of children who completed their
treatment. The study was based on a custom - made questionnaire for the assessment of emotional experiences
of parents during treatment and at the moment of investigation. The second study included 42 parents, whose
children were at different stages of treatment: during intensive chemotherapy, after relapse and during the
preparation for transplantation, immediately and one year after treatment completion. The study employed the
State - Trait Anxiety Inventory. Results. The results of the first study confirmed that mothers experienced
emotions associated with the process of adaptation to treatment circumstances and strong negative and positive
emotions also after treatment completion. The study employing State - Trait Anxiety Inventory showed that
parents experienced the strongest anxiety before transplantation. The anxiety was almost equally intensive
immediately after treatment completion by children, which indicates that this period is strongly anxiogenic.
Parents, whose children finished the treatment at least one year before, represented the lowest levels of state anxiety. However, high score of trait- anxiety indicates the mechanism of emotional denial in these parents.
Conclusions. Strong emotional experiences diagnosed in both studies emphasize the need for systematic longterm psychological care for parents of children with cancer, both during the treatment and after treatment
completion.