Program Duszpasterski 2011
Transkrypt
Program Duszpasterski 2011
Ja jestem krzewem winnym, wy – latoroślami. (J 15,5) PROGRAM DUSZPASTERSKI NA ROK 2011 W komunii z Bogiem Kościół domem i szkołą komunii PISMO URZĘDOWE ARCHIDIECEZJI GNIEŹNIEŃSKIEJ Rok LXV Wydanie specjalne 2010 Redaktor: ks. Franciszek Jabłoński Program diecezjalny został przygotowany na podstawie informacji zawartych w ogólnopolskim programie duszpasterskim, W komunii z Bogiem. Kościół domem i szkołą komunii, Poznań 2010 Zdjęcia na okładce: 1. Mozaika z kaplicy Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie 2. Skan okładki ogólnopolskiego programu duszpasterskiego oraz proponowanych projektów duszpasterskich Wydawca: Wydział Duszpasterstw Specjalistycznych Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie ul. J. Łaskiego 7, 62-200 Gniezno ISSN 0239-4510 Skład i druk: Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentinum Sp. z o.o ul. Jana Łaskiego 7, 62-200 Gniezno www.gaudentinum.pl Spis treści Wprowadzenie...................................................................... 5 I. Listy pasterskie abp. Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski, ............................................................. 9 1. Na rozpoczęcie Adwentu i nowego roku pracy duszpasterskiej w archidiecezji gnieźnieńskiej............................................................9 2. Z okazji ogłoszenia Roku Prymasa Stefana Wyszyńskiego w archidiecezji gnieźnieńskiej..........................................................14 II. Główne cele programu duszpasterskiego...................... 19 1. Cele programu duszpasterskiego na lata 2010-2013........................19 2. Cele programu duszpasterskiego na rok 2011.................................19 III. Realizowanie programu w Kościele i społeczeństwie.... 21 1. Kościół jako komunia.....................................................................21 2. Kapłani w komunii z wiernymi.......................................................21 3. Rodzina jako komunia....................................................................22 4. Człowiek w komunii z Bogiem.......................................................22 IV. Propozycje duszpasterskie ............................................ 23 1. Wskazania ogólne...........................................................................23 2. Rocznice w duszpasterskiej praktyce................................................24 3. Propozycje szczegółowe ..................................................................25 Zakończenie........................................................................ 31 Komunikat po posiedzeniu Archidiecezjalnej Rady Duszpasterskiej................................................................... 33 Terminarz 2011................................................................... 35 Wprowadzenie Tak jak w poprzednich latach, program diecezjalny 2010/2011 będzie stanowił adaptację programu ogólnopolskiego, szczególnie ważnej dla diecezji tematyki duszpasterskiej. Poszczególne kurialne wydziały i referaty podejmą realizację programu w ramach całorocznej pracy. I tak: referat rodzin swoją pracę realizować będzie pod hasłem: Komunia małżeńska w komunii z Bogiem, referat misyjny: Komunia kluczem do misji, referat młodzieżowy, zgodnie z hasłem XXVI Światowego Dnia Młodzieży: Zakorzenieni i zbudowani na Chrystusie, mocni w wierze (por. Kol 2,7). Wydział katechizacji i szkół katolickich podejmuje nieprzerwaną pracę formacyjną, która zawarta została w „Biuletynie Katechetycznym”. Z kolei w seminarium duchownym w roku akademickim 2010/11 towarzyszy hasło zaczerpnięte z Listu św. Pawła do Filipian (2,15) – Estote sicut luminaria in mundo („Jawicie się jako źródła światła w świecie”). Program skierowany jest do kapłanów zaangażowanych w duszpasterstwie, członków Parafialnych Rad Duszpasterskich i Ekonomicznych, katechetów oraz wiernych, którzy aktywnie włączają się w życie parafialne oraz partycypują w ruchach i grupach apostolskich (Akcja Katolicka, członkowie ruchów prorodzinnych, animatorzy misyjni, doradcy życia rodzinnego, członkowie Żywego Różańca, nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej, animatorzy grup młodzieżowych, członkowie Odnowy w Duchu Świętym, Ruchu Światło Życie, itp.). Kluczem do właściwego ujęcia i zrozumienia programu jest łacińskie słowo communio, wywodzące się z greckiego słowa koinónia. Pojęcia communio czy koinonia są mocno zakorzenione w Piśmie świętym i mają wymiar religijny, a mówiąc ściślej ewangeliczny. Łaciński termin communio pochodzi od słów cum („razem z”) i manus („powinność”, „zadanie”) i oznacza „współuczestniczenie w powinności”. Grecki termin koinónia, pochodzący od przymiotnika koinós („wspólny”), wyraża ideę uczestnictwa, udziału, partycypacji. Koinónia i terminy pokrewne oznaczają rzeczywistość, która może być inaczej nazywana lub przedstawiana za pomocą innych obrazów. Są to takie zwroty, Program duszpasterski na rok 2011 jak: „być razem z Nim”, „podążać za”, „naśladować”, „upodobnić się do”, „gromadzić się”. Wszystkie istotne elementy chrześcijańskiego pojęcia communio zawiera sformułowanie z Pierwszego Listu św. Jana Apostoła, które można uznać za kryterium trafności chrześcijańskiego rozumienia communio: „oznajmiamy wam, cośmy ujrzeli i usłyszeli, abyście i wy mieli współuczestnictwo z nami. A mieć z nami współuczestnictwo znaczy: mieć je z Ojcem i z Jego Synem Jezusem Chrystusem” (1 J 1,3) (por. kard. J. Ratzinger, Watykan, 27 lutego 2000 r.). Chcąc uniknąć rozumienia kościelnej wspólnoty wyłącznie w wymiarze horyzontalnym, konsekwentnie zaczęto stosować łacińskie słowo communio na określenie szczególnego rodzaju wspólnoty, inne od czysto ziemskiego jej pojmowania. Odtąd owo łacińskie określenie jest stosowane we wszystkich dokumentach kościelnego nauczania. Słowo communio oznacza w pierwszym rzędzie nie strukturę Kościoła, lecz jego istotę lub – jak mówi Sobór – jego misterium. Kościół jest sakramentem, tzn. znakiem i narzędziem zjednoczenia, communio z Bogiem i jedności rodzaju ludzkiego (por. KK ln). Komunia z Bogiem jest rzeczywistością centralną i podstawową dla życia człowieka i całego Kościoła (por. FC 19). W doskonałej komunii z Bogiem życie człowieka staje się życiem prawdziwym, jak pisze św. Augustyn: „Kiedy do Ciebie przywrę całą moją istotą, skończy się dla mnie wszelki ból i wszelki trud. Wtedy moje życie będzie naprawdę żywe, całe napełnione Tobą”. Szczęście swoje znajduje człowiek właśnie w doskonałej komunii z Bogiem, wówczas radość jego będzie pełna (por. J 15,11) i nikt nie zdoła jej odebrać (por. J 16,22). Komunia z Bogiem jest powołaniem człowieka. To nie człowiek wybiera tę komunię, ale to Bóg go do niej powołuje. Zasadnicza treść pojęć communio i koinonia odnosi się do zjednoczenia z Bogiem przez Jezusa Chrystusa w Duchu Świętym, które dokonuje się w słuchaniu Słowa Bożego i przyjmowaniu sakramentów. Jan Paweł II w liście apostolskim Novo millennio ineunte (por. NMI 43-45) ukazuje duchowość komunii. Papież przedstawił ją za pomocą czterech aspektów: Wprowadzenie a)Związanie człowieka z tajemnicą Trójcy Świętej, która w nas zamieszkuje i której odbicie można dostrzec w obliczach sióstr i braci żyjących obok nas. b)Zdolność odczuwania więzi z braćmi i siostrami w wierze aż do ofiarowania im daru prawdziwej i głębokiej przyjaźni. c)Zdolność dostrzegania w drugim człowieku tego, co w nim jest pozytywne, traktując to jako dar Boży, który należy przyjąć i cenić. d)Otwarcie się na drugiego człowieka poprzez umiejętność stworzenia w swoim życiu miejsca dla niego i dzielenia z nim jego trudów. Oznaczać to będzie odrzucenie pokus egoizmu rodzących źle pojętą rywalizację, bezwzględne dążenie do kariery, nieufność czy zazdrość. Główne założenia teologiczne programu zostały zawarte w liście pasterskim abp. Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski, na rozpoczęcie Adwentu i nowego roku pracy duszpasterskiej w archidiecezji gnieźnieńskiej. I. Listy pasterskie abp. Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski 1. Na rozpoczęcie Adwentu i nowego roku pracy duszpasterskiej w archidiecezji gnieźnieńskiej Umiłowana w Panu Rodzino Diecezjalna, Adwent – Czuwać w komunii z Bogiem Wraz z dzisiejszą niedzielą wkraczamy ponownie w błogosławiony czas Adwentu. Słowo pochodzenia łacińskiego adventus oznacza przyjście. W tradycji chrześcijańskiej oznaczało od początku podwójne przyjście i jednocześnie czas oczekiwania na te wydarzenia. Z jednej strony mianem Adwentu określano oczekiwanie na spełnienie się wielkiej Obietnicy Boga, na przyjście Mesjasza, która to obietnica wypełniła się we Wcieleniu Jezusa – Syna Bożego i narodzinach Zbawiciela w Betlejem. Stąd Adwent jest czasem bezpośredniego przygotowania do świąt Bożego Narodzenia poprzez udział we Mszy świętej roratnej, w rekolekcjach, korzystanie z sakramentu pokuty i pojednania oraz poprzez osobiste wyrzeczenia i postanowienia adwentowe. Z drugiej strony Adwent oznacza dalszą pespektywę, czyli oczekiwanie na przyjście Pana na końcu czasów, kiedy dokona sądu nad światem i ostatecznie pokona wszelkie zło i śmierć. To ostateczne wydarzenie nazywamy paruzją Chrystusa, czyli jego powtórnym przyjściem. W dzisiejszej Ewangelii słyszymy wezwanie: „Czuwajcie więc, bo nie wiecie, w którym dniu Pan wasz przyjdzie… bądźcie gotowi, bo w chwili, której się nie domyślacie, Syn Człowieczy przyjdzie” (Mt 24,42.44). To Mateuszowe wezwanie do czujności nie ma wzbudzać 10 Program duszpasterski na rok 2011 w nas strachu czy niepokoju o przyszłość, która zawsze pozostaje pewną tajemnicą, ale ma nam przypomnieć, że nasze życie jest oczekiwaniem, jest zatem adwentem na przyjście Pana, i to nie tylko w tajemnicy betlejemskiej nocy, ale także na końcu czasów. Postawa gotowości i czujności została nam dzisiaj ukazana przez Chrystusa na przykładzie odwołującym się do troski o dobra materialne. „Gdyby gospodarz wiedział, o której porze nocy złodziej ma przyjść, na pewno by czuwał i nie pozwoliłby włamać się do swego domu” (Mt 24,43). Owocnym sposobem czuwania i „przygotowania na spotkanie przychodzącego Chrystusa”, jak modliliśmy się dzisiaj w Modlitwie dnia – kolekcie mszalnej, jest trwanie w jedności i wspólnocie z samym Bogiem, która została nam ofiarowana przez Chrystusa i zapoczątkowana w sakramencie chrztu św. Apostoł Paweł zachęca nas dzisiaj, abyśmy odrzucili wszystko to, co jest „uczynkami ciemności, a przyoblekli się w zbroję światła” (Rz 13,12). Tylko w jedności z Jezusem chrześcijanin może „postępować w światłości Pana” (Iz 2,5), uczyć się dróg Bożych i mieć udział w pokoju samego Boga. Kościół domem i szkołą komunii Dzisiejsza I Niedziela Adwentu jest początkiem nowego roku liturgicznego, a zarazem nowego roku duszpasterskiej pracy w diecezji, który rozpoczyna realizację trzyletniego ogólnopolskiego programu Duszpasterskiego Kościoła w Polsce. Wspólnym mottem tego programu są słowa: Kościół domem i szkołą komunii, zaczerpnięte z listu apostolskiego Jana Pawła II Novo millennio ineunte. W pierwszym roku realizacji tego programu w centrum uwagi jest komunia z Bogiem, w roku 2012 ma być odkrywanie i doskonalenie spojrzenia na Kościół jako dom. Rok 2013 skoncentrowany będzie wokół hasła „Być solą ziemi”. Wezwanie, by „czynić Kościół domem i szkołą komunii”, jawi się jako ważne zadanie duszpasterskie. „Kościół jest naszym domem! – mówił papież Benedykt XVI w Brazylii w 2007 r. – To jest nasz dom! W Kościele katolickim odnajdujemy wszelkie dobro, wszystko, co daje podstawę bezpieczeństwa i pociesze- I. Listy pasterskie abp. Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski 11 nia!” Kościół ma być także szkołą komunii. Ma być nauczycielem, który poucza swym przykładem i słowem. W komunii z Bogiem Pochylając się nad kartami Pisma świętego dostrzegamy, że Jezus wielokrotnie pokazuje, jak wielką wartością jest komunia rozumiana jako tajemnica jedności. Jest to wpierw jedność z Nim samym, a przez Niego z Ojcem i Duchem Świętym: „Ja i Ojciec jedno jesteśmy” (J 10,30). To właśnie Jezus od początku swojej publicznej działalności gromadzi wokół siebie uczniów, z których później wybiera Dwunastu Apostołów. Oni są powołani przede wszystkim, aby „byli z Jezusem” (por. Mk 3,14). W bliskości Mistrza poznają Go, a Jezus stopniowo wprowadza ich w tajemnicę swojej Osoby oraz posłannictwa. Słuchają Jego słów, są świadkami niezwykłych czynów. W ten sposób uczą się także swojej misji oraz rozumieją, choć nie bez trudności, że powołanie ucznia Jezusa oznacza także gotowość do uczestniczenia w tajemnicy cierpienia, niesprawiedliwego osądu, niezrozumienia, oskarżania, prześladowania, śmierci krzyżowej. To grono Dwunastu Apostołów, skupionych wokół Jezusa, jest początkiem wspólnoty Kościoła, który trwa w komunii z Chrystusem. W tej właśnie jedności z Głową Kościoła rodzi się także wspólnota między poszczególnymi uczniami. Pojęcie kościelnej komunii powinno być zatem rozumiane w kontekście całego nauczania biblijnego i tradycji patrystycznej, gdzie komunia zakłada zawsze podwójne odniesienie: wertykalne – jako komunię człowieka z Bogiem i horyzontalne – jako komunię między ludźmi. Komunia ma wymiar niewidzialny – wewnętrzna komunia z Trójcą Świętą i z innymi ludźmi oraz widzialny: komunia jako wspólnota wiary z papieżem, biskupami, kapłanami i wiernymi ochrzczonymi. Komunia z Bogiem oznacza uczestnictwo w życiu Bożym poprzez słowo Boże i sakramenty, zwłaszcza Eucharystię. Ta komunia dokonuje się przede wszystkim w parafii; to właśnie wspólnota parafialna jest miejscem, w którym poprzez głoszenie Słowa i sprawowanie sakramentów, dokonuje się zjednoczenie z Bogiem. Każdy wierzący 12 Program duszpasterski na rok 2011 potrzebuje otwarcia się na Słowo Boże. To ono podtrzymuje i przenika całe nasze życie. Bez Słowa Bożego trudno wyobrazić sobie komunię z Bogiem i drugim człowiekiem. Budowanie wspólnoty parafialnej na Słowie Bożym jest budowaniem na skale, zatem na trwałym fundamencie. Dokonuje się to podczas Liturgii Słowa, poprzez systematyczną katechizację i szeroko pojętą ewangelizację. Nie mniej ważne w komunii człowieka z Bogiem są sakramenty, szczególnie zaś Eucharystia. „Kościół żyje dzięki Eucharystii, w której zawiera się całe dobro duchowe Kościoła” (EE 1). Przyjmowanie Chleba Eucharystycznego – Komunii św. jest najpełniejszą formą komunii z Bogiem. Komunia z Bogiem oznacza także komunię małżeńską zrodzoną z sakramentu małżeństwa. Komunia małżeńska ma swoje korzenie najpierw w naturalnym uzupełnianiu się mężczyzny i kobiety. Małżonkowie „wzajemnie się oddają i przyjmują” (KDK 48) w sposób dla siebie właściwy, wynikający z naturalnej odmienności płci. Z kolei tę komunię małżeńską Chrystus przez sakrament małżeństwa wyniósł do porządku nadprzyrodzonego. Nie ma więzi, która by ściślej wiązała osoby niż więź małżeńska. Jan Paweł II określał wspólnotę małżeńską jako communio personarum – wspólnotę osób. Komunia małżeńska stanowi fundament szerszej komunii rodziny: rodziców i dzieci, braci i sióstr, domowników i innych krewnych. Proces budowania w małżeństwie i rodzinie communio personarum jest zadaniem obejmującym całe życie, nierzadko trudnym, wymagającym odpowiedzialności, ale zawsze ubogacającym i uszczęśliwiającym wszystkich członków rodziny. Trzecim wyrazem komunii z Bogiem jest modlitwa: jako osobowe trwanie w jedności z Bogiem. Wśród wielu form modlitwy jedną z ważniejszych jest modlitwa codzienna, która dość często posiada charakter pacierza. Taka modlitwa jest czasem spotkania z Bogiem, potrzebnym każdej wierzącej osobie. Jest to punkt wyjścia komunii z Bogiem. Inne formy modlitwy są uzależnione od tej codziennej, która zawsze ma charakter osobistego spotkania z Bogiem. Bardzo ważna jest także modlitwa różańcowa. Modlitwa ta w swej prostocie i głębi pozostaje również w obecnym tysiącleciu modlitwą o wielkim znaczeniu, przynoszącą owoce świętości i jednoczenia się z Bogiem (por. RVM 1). I. Listy pasterskie abp. Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski 13 Drodzy Bracia i Siostry! Propozycje programu duszpasterskiego oraz wskazania dotyczące jego realizacji i terminarz na rok 2011 zostały przekazane duchowieństwu archidiecezji gnieźnieńskiej na konferencjach rejonowych. Mam nadzieję, że tematyka roku duszpasterskiego: W komunii z Bogiem zostanie omówiona w poszczególnych parafiach w ramach spotkań z Parafialną Radą Duszpasterską, katechetami i członkami wspólnot i grup apostolskich. Zachęcam każdą wspólnotę parafialną do wypracowania konkretnych inicjatyw duszpasterskich, które konsekwentnie będziecie realizować w waszej parafii przez cały rok. W pracy duszpasterskiej nieustannie potrzeba nam pogłębiania komunii z Bogiem, zarówno w wymiarze osobistym, jak i wspólnotowym. Słowa Pana Jezusa skierowane do uczniów: „Ja jestem krzewem winnym, wy – latoroślami” (J 15,5), które są mottem biblijnym tegorocznego programu duszpasterskiego, niech stają się motywacją do podejmowania tych wysiłków. „Drodzy duszpasterze i wszyscy, którzy im służycie swoją pomocą! Proszę Was, abyście uczynili wszystko, by parafia stała się wewnętrzną ojczyzną dla ludzi – wielką rodziną, w której jednocześnie będziemy doświadczali jeszcze większej rodziny Kościoła powszechnego, abyście przez nabożeństwa, katechezę i wszelkie sposoby życia parafialnego wspólnie uczyli się podążania drogą prawdziwego życia”. To papieskie wezwanie Benedykta XVI, wypowiedziane w katedrze w Monachium w 2006 r., niech będzie także dla was inspiracją do budowania takiej rzeczywistości waszej wspólnoty parafialnej. Bo przecież „Kościół żywy i prawdziwy, to jest serc wspólnota” – jak śpiewamy w pieśni zaproponowanej w tym roku duszpasterskim. Na dobre przeżywanie Adwentu, owocne przeżywanie komunii z Bogiem oraz nieustanne pogłębianie braterskich więzi, wszystkim wspólnotom parafialnym archidiecezji gnieźnieńskiej z serca błogosławię. Józef Kowalczyk Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński Prymas Polski Gniezno, dnia 20 listopada 2010 r. 14 Program duszpasterski na rok 2011 2. Z okazji ogłoszenia Roku Prymasa Stefana Wyszyńskiego w Archidiecezji Gnieźnieńskiej Kochani Siostry i Bracia, 1. Rozpoczęliśmy Nowy Rok Pański 2011. Z pewnością wielu z nas spogląda jeszcze w przeszłość, aby przypomnieć sobie i podsumować to wszystko, co Pan Bóg pozwolił nam przeżyć w minionym roku. Chociaż przeszedł on już do historii, to jednak wracamy sercem i pamięcią do minionych wydarzeń, które ciągle żywo stają przed nami w postaci obrazów i wspomnień radosnych i smutnych, bo one są przecież treścią naszego człowieczego życia. U progu tego Nowego Roku podobni być może jesteśmy do Maryi z dzisiejszej Łukaszowej Ewangelii, która po spotkaniu z pasterzami zachowywała wszystkie słowa, które do Niej wypowiedzieli na temat nowonarodzonego Jezusa i rozważała je w swoim sercu (por. Łk 2, 16-21). Patrzymy dzisiaj także w przyszłość, może z niepokojem, a nawet pewnymi obawami o to, co nas czeka. Pytamy, jaki będzie ten Nowy Rok? Możemy mieć pewność, że daje nam go sam Bóg, Ten, który jest Panem i czasu, i historii; Ten, który sam doświadczył czasu i historii, bo gdy nadeszła pełnia czasu zrodzony został z Niewiasty jako prawdziwy Człowiek, aby nas wykupić z niewoli Prawa (por. Ga 4,4-5). To zaś, co daje Bóg, jest dobre i święte. Pragniemy dzisiaj zatem spojrzeć zarówno w przeszłość, jak i w przyszłość, w czasy minione i te, które nadejdą, zawsze jednak z nadzieją w sercu, z nowym zapałem i siłami, z dobrymi postanowieniami. 2. W rozpoczynającym się dzisiaj roku przypadają rocznice związane z osobą Sługi Bożego Księdza Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski, wieloletniego arcybiskupa gnieźnieńskiego. Nie tylko jego postać, ale zwłaszcza posługa biskupia głęboko zapisała się w historię I. Listy pasterskie abp. Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski 15 naszej Archidiecezji. Nie bez powodu Jan Paweł II nazwał go zaraz po śmierci Prymasem Tysiąclecia. Kiedy kardynał Stefan Wyszyński mówił o sobie, zawsze dawał świadectwo o swoim przywiązaniu do Boga, do Kościoła i Narodu, do swoich umiłowanych Dzieci Bożych. Jakże przejmujące były słowa, które wypowiedział w Bazylice Prymasowskiej, na dwa lata przez swoją śmiercią: „świadom swoich nieudolności i słabości – mogę powiedzieć, że nie zdradziłem Chrystusa i nie zdradziłem mojego Narodu! Zawsze broniłem Chrystusa. Jego zadań wieczystych – zbawiania dzieci Narodu polskiego – i wiernie broniłem Narodu, który od tysiąclecia żyje mocami Ewangelii i tradycji chrześcijańskiej” (Gniezno, 2 II 1979 roku). 3. Ta wyjątkowa postać Wielkiego Prymasa Tysiąclecia staje przed nami w Roku Pańskim 2011, kiedy obchodzić będziemy, najpierw 12 maja – 65 rocznicę jego konsekracji biskupiej, następnie 28 maja – 30 rocznicę jego śmierci, i wreszcie 3 sierpnia – 110 rocznicę jego urodzin. Poprzez upamiętnienie tych wydarzeń pragniemy przypomnieć sobie nauczanie kardynała Stefana Wyszyńskiego, a zwłaszcza przybliżyć je młodemu pokoleniu. Pozostaje ono bowiem ciągle aktualne i wyjątkowe. Jak za czasów jego posługi biskupiej dotykało ono codziennych i ważnych spraw, które przeżywała nasza Ojczyzna i Kościół w Polsce, tak i dzisiaj staje się donośnym i potrzebnym głosem w wielu kwestiach dotyczących życia społecznego i religijnego. Czyż częste wołanie Prymasa Wyszyńskiego, by dochować wierności Bogu, Krzyżowi i Ewangelii, Kościołowi i jego pasterzom nie jest potrzebne w czasach odchodzenia współczesnego człowieka od Pana Boga i Kościoła? Czy nie należy przypomnieć właśnie dzisiaj jego mocnych i zapomnianych przez niektórych ludzi słów, że „Kościół w Polsce nie ma zwyczaju opuszczać narodu” (Warszawa, 24 XII 1980 r.), ale zawsze jest przy nim obecny? 4. Nie tylko nauczanie Wielkiego Prymasa Tysiąclecia godne jest przypomnienia, ale także jego odważna postawa i świadectwo wiary. Jakże nie zatrzymać się nad słowami wypowiedzianymi na kilka tygodni przed uwięzieniem: „Gdy będę w więzieniu, a powiedzą Wam, że 16 Program duszpasterski na rok 2011 Prymas zdradził sprawy Boże – nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas ma nieczyste ręce – nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas stchórzył – nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas działa przeciwko Narodowi i własnej Ojczyźnie nie wierzcie. Kocham Ojczyznę więcej niż własne serce i wszystko, co czynię dla Kościoła, czynię dla niej” (Warszawa, 1953 r.). Jestem przekonany, że w dzisiejszych czasach potrzebujemy takiego przykładu i odwagi, potrzebujemy takiego męstwa oraz wierności ideałom, o jakie walczyli nasi ojcowie. 5. Ksiądz Prymas Stefan Wyszyński jawi się nam także jako człowiek o ogromnej duchowości i bogatym życiu wewnętrznym, który całe swoje życie związał z Chrystusem i Jego Matką. Biskupie zawołanie – Soli Deo per Mariam – „Jedynemu Bogu przez Maryję”, nigdy nie pozostawało bez pokrycia w jego codziennym życiu. Służył Bogu, Jemu bezgranicznie wierzył i ufał mając Orędowniczkę i Pośredniczkę w Osobie Matki Bożej. Dzisiaj potrzebujemy duchowej odnowy: my biskupi, kapłani, siostry zakonne i cały świętowojciechowy Lud Boży, aby powrócić do pierwotnej gorliwości, która być może straciła swój blask i świeżość. Potrzeba nam wszystkim głębszego spojrzenia na to, jak żyjemy, co jest dla nas najważniejsze, co stanowi dla nas największą wartość. 6. Wierzę głęboko, że przeżywanie wspomnianych rocznic związanych z posługą Księdza Prymasa Wyszyńskiego przyczyni się do prawdziwej duchowej odnowy naszego Kościoła gnieźnieńskiego. Zmarły Prymas często mawiał: „Ludzie mówią: czas to pieniądz, a my sobie powiedzmy: czas to miłość” (Warszawa, 1976 r.). Odpowiadając zaś na to zdanie, przypominał życiową maksymę, według której sam żył: „Człowiek zostawi na ziemi wszystko: urzędy i godności, biura i gigantyczne fabryki, olbrzymie miasta i nowoczesne mieszkania, a zabierze tylko jedno – nawet nie wiarę, bo ona się skończy, gdy ujrzymy Boga twarzą w twarz, i nie nadzieję, którą żyjemy dzisiaj, lecz – miłość. Tylko ona jedna nie ustaje” (Warszawa, 1964 r.). Kochani Siostry i Bracia. W dzisiejszą uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi, w dniu, w którym tak często Ksiądz Prymas bywał w Gnieźnie, ogłaszam w całej archidiecezji gnieźnieńskiej Rok po- I. Listy pasterskie abp. Józefa Kowalczyka, Prymasa Polski 17 święcony Prymasowi Tysiąclecia. Proszę wszystkich kapłanów, siostry zakonne oraz wiernych świeckich, by w tym szczególnym czasie, każdego dnia zanoszone były w naszych świątyniach, kaplicach i domach modlitwy do Boga o jego rychłą beatyfikację. Potrzeba nam bowiem dzisiaj takiego orędownika u Boga, przykładu takiego pasterza, kapłana, chrześcijanina i człowieka, który w swoim życiu wszystko postawił na Boga i na Maryję. Dla całej archidiecezji przygotowane zostały propozycje obchodów Roku Prymasa Tysiąclecia, które otrzymali Wasi duszpasterze. Proszę wszystkich o czynne włączenie się w przeżywanie tego czasu, jaki daje nam Bóg. Moim gorącym pragnieniem jest, by ten rok był okazją do odnowy życia religijnego i przyniósł dobre owoce w naszych rodzinach, w miejscach pracy i wypoczynku. Korzystając zaś z okazji rozpoczynającego się Nowego Roku Pańskiego 2011, Wam wszystkim, Kochani Siostry i Bracia, składam życzenia słowami dzisiejszej liturgii słowa: Niech Was Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad Wami, niech Was obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku Wam swoje oblicze i niech Was obdarzy pokojem (por. Lb 6.24-26). Amen. Józef Kowalczyk Arcybiskup Metropolita Gnieźnieński Prymas Polski Gniezno, w Uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP, dnia 8 grudnia 2010 r. II. Główne 1.Cele cele programu duszpasterskiego programu duszpasterskiego na lata 2010-2013: •Odkrywanie i pogłębienie duchowości komunii. •Odnowa i wzmocnienie struktur komunijnych Kościoła. •Krzewienie duchowości komunii. •Duszpasterska troska o rodzinę. 2.Cele programu duszpasterskiego na rok 2011: •Odnawianie i pogłębianie osobistej relacji z Bogiem. •Kształtowanie wspólnotowego wymiaru życia Kościoła. •Ożywienie wspólnoty osób należących do Apostolstwa Żywego Różańca i zespołów pastoralnych. •Włączenie się w papieskie inicjatywy dotyczące troski o życie. •Recepcja adhortacji apostolskiej papieża Benedykta XVI Verbum Domini o Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła. •Uczczenie rocznic zawiązanych z postacią sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego. III. Realizowanie programu w Kościele i społeczeństwie 1. Kościół jako komunia •Kościół jest zarówno instytucją, jak i wspólnotą. Te dwie funkcje nawzajem się przenikają i uzupełniają. Każdą bowiem rzeczywistość duchową określają odpowiednie formy materialne oraz struktury instytucjonalne. •Struktury instytucjonalne powinny jednak wystrzegać się wszystkiego, co zagraża powstawaniu wspólnoty oraz co doprowadza do zatracenia osobowego kontaktu z człowiekiem. •Wspólnotę kościelną powinien cechować duch otwartości i duch misyjny. Może ona trwać tylko wtedy, kiedy w jej centrum jest Chrystus. •Jednym z zagrożeń wewnętrznego życia kościelnej wspólnoty jest brak duszpasterstwa perspektywicznego oraz cierpliwego i wytrwałego dążenia do wyznaczonego celu. 2. Kapłani w komunii z wiernymi •Powstałe po roku 1989 możliwości pozyskiwania różnorakich dotacji finansowych, uczestnictwa w programach socjalnych i edukacyjnych wpływają na zmianę priorytetów działalności duszpasterskiej za cenę tych, które związane są ze sferą duchową. •Czasami w relacji duszpasterza do wiernych można zauważyć postawę autorytatywną i urzędniczą. Niewątpliwie przyczynia się do tego użycie niewłaściwego stylu języka podczas rozmowy duszpasterza z wiernymi. •„Trzeba unikać homilii ogólnych i abstrakcyjnych, przysłaniających prostotę słowa Bożego, jak również bezużytecznych dywagacji, które mogą prowadzić do skupienia uwagi bardziej na kaznodziei niż na istocie ewangelicznego orędzia. Dla wiernych 22 Program duszpasterski na rok 2011 musi być jasne, że kaznodziei zależy na ukazaniu Chrystusa, który powinien być w centrum każdej homilii. Kaznodzieja powinien jako pierwszy odnieść do siebie słowo Boże, które głosi” (Verbum Domini 59). 3. Rodzina jako komunia •Wielu ludzi żyje tak, jakby nie posiadało swoich rodzin ani domów. Nie mają czasu dla najbliższych, są wobec nich obojętni. •Rodzina chrześcijańska w wielu przypadkach nie stawia na pierwszym miejscu spraw wiary, posłuszeństwa Słowu Bożemu, Duchowi Świętemu, próby odnalezienia woli Pana Boga w życiu. Rodzina przestaje być miejscem wtajemniczenia chrześcijańskiego. •Aktualnie obserwujemy wśród wiernych mentalność rozwodową: rozwód pociąga rozwód. Jest on pokazywany w środkach przekazu jako ratunek i przywrócenie szczęścia. Powstają nawet organizacje, które załatwiają za małżonków sprawy rozwodowe. „Dzisiaj pod wieloma względami [instytucja małżeństwa] jest atakowana przez współczesną mentalność” (por. Verbum Domini 85). 4.Człowiek w komunii z Bogiem •Jednym z wykładników kryzysu wiary jest rezygnacja z uczestniczenia we Mszy świętej niedzielnej. Można usłyszeć takie słowa: „Nie potrzebuję chodzić do kościoła”. Słowa te są dowodem na niedowartościowanie zjednoczenia z Bogiem. •Chociaż zdecydowana większość wiernych uznaje treści biblijne za prawdziwe i potrzebne, to jednak mały procent wiernych sięga na co dzień po Pismo święte, a przecież Słowo Boże powinno zajmować centralne miejsce w życiu każdego chrześcijanina (por. Verbum Domini 122). IV. Propozycje 1. Wskazania duszpasterskie ogólne •Podejmowanie wysiłku nad odnowieniem i udoskonaleniem osobowych relacji w ramach wspólnoty między kapłanami, między duszpasterzami a wiernymi, stowarzyszeniami i ruchami kościelnymi. Duchowość komunii zachęca nas do uważnego słuchania siebie nawzajem. •Otwartość na różnorodność powołań w ramach wspólnoty. Z jednej strony troska o powołania do kapłaństwa, z drugiej – odkrywanie znaczenia powołania właściwego świeckim. Stąd tak duże znaczenie ma formacja członków grup apostolskich i ruchów kościelnych, poszerzanie ich grona oraz powstawanie nowych wspólnot. •Stwarzanie możliwości wiernym poznawania tego, czym jest modlitwa, życie duchowe, praca nad kształtowaniem sumienia, dorastania do coraz głębszej więzi z Bogiem. •Podkreślanie roli Słowa Bożego w życiu i misji Kościoła, które zostało przedstawione w adhortacji apostolskiej Benedykta XVI Verbum Domini – o Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła. •„Konieczne jest, aby lektorzy pełniący tę posługę, nawet jeśli nie zostali dla niej ustanowieni, byli naprawdę odpowiednio i starannie przygotowani. Powinno być to zarówno przygotowanie biblijne i liturgiczne, jak i techniczne” (Verbum Domini 58). •Uświadamianie wiernym, że sakramenty są miejscem zjednoczenia z Bogiem, a nie tylko miejscem komunikacji czy tradycji. •Pomoc wiernym w odkrywaniu skarbu, jakim jest Eucharystia oraz nauczanie o świętowaniu niedzieli, pokazywanie pozytywnych wzorców oraz przypominanie, że niedziela jest szczególnym czasem, który może być poświęcony rozważaniom na temat powołania, jak i na spotkania z ludźmi. 24 Program duszpasterski na rok 2011 •Bardzo ważne jest przygotowanie do małżeństwa: dalsze – w rodzinie, bliższe – w szkole i w parafii (katecheza ponadgimnazjalna). Często księża nie doceniają tego programu katechetycznego w parafiach. Nie należy zrażać się trudnościami i niską frekwencją. bezpośrednie – należy wykorzystywać różne formy i nie skracać spotkań z narzeczonymi. •Należy także pamiętać, że rodzina jest miejscem wzbudzania powołań kapłańskich. Troska o dobre przygotowanie do małżeństwa, o same małżeństwa i rodzinę jest ściśle powiązana z troską o powołania do kapłaństwa. 2. Rocznice w duszpasterskiej praktyce •27 listopada 2010 r. papież Benedykt XVI rozpocznie tegoroczny Adwent nieszporami w Bazylice św. Piotra. Pierwsze adwentowe nieszpory wpiszą się w ramy modlitewnego czuwania w intencji poczętego życia. •W roku 2011 obchodzić będziemy rocznice związane z osobą kard. Stefana Wyszyńskiego: 110. rocznica urodzin (3 sierpnia 1901 r.); 65. rocznica sakry biskupiej (12 maja 1946 r.); 30. rocznica śmierci (28 maja 1981 r.). •W roku 2011 obchodzić będziemy 30. rocznicę adhortacji apostolskiej Familiaris consortio (21 listopada 1981 r.). •W roku 2011 przypada 50. rocznica kapłaństwa bpa Bogdana Wojtusia. Msza święta dziękczynna odbędzie się w katedrze, 22 maja 2011 r., o godz. 12.00. IV. Propozycje duszpasterskie 3. Propozycje a) 25 szczegółowe Posługa Słowa •Do wykorzystania w ramach posługi Słowa zostały przygotowane ogólne wprowadzenia i komentarze do poszczególnych okresów roku liturgicznego oraz do poszczególnych niedziel i uroczystości (por. Ogólnopolski Program Duszpasterski /OPD/, s. 45-135). •Bardzo ważna jest stała formacja ministrantów i lektorów poprzez systematyczne spotkania i przygotowywanie niedzielnej liturgii. Posyłanie delegatów z parafii na kursy ministranckie, lektorskie i ceremoniarskie organizowane w diecezji. •W świetle programu zostały omówione główne idee i założenia katechezy szkolnej i parafialnej dla dzieci, młodzieży i dorosłych (OPD, s. 20-33). •Bardzo pilną sprawą jest wprowadzenie katechezy ponadgimnazjalnej w tych parafiach, gdzie jej nie ma. •Zachęcanie do uczestnictwa w szkołach Słowa Bożego. Na przyszły rok zaplanowane jest zorganizowanie szkół biblijnych w Inowrocławiu i Słupcy. •Katechezy dla dorosłych zostaną wygłoszone w katedrze z początkiem Wielkiego Postu i transmitowane będą przez Radio Plus Gniezno. •„Eucharystyczne katechezy przed Mszą świętą” – każda parafia otrzyma katechezy (nie dłuższe niż 3 minuty), opracowane przez ks. kan. prof. dra hab. Jerzego Stefańskiego. •Przybliżanie nauczania ks. prymasa Wyszyńskiego (np. poprzez konferencje w parafiach, cytowanie jego przemówień w kazaniach). •Katechetów zachęca się do przeprowadzenia katechezy poświęconej postaci kard. Stefana Wyszyńskiego. •Szkoły noszące imię Ks. Prymasa Wyszyńskiego proszone są o zaangażowanie się w popularyzowanie jego nauczania i osoby. •Zachęcanie wiernych do włączania się w Apostolstwo Żywego Różańca (zbieranie osób w 20-osobowe grupy Żywego Różańca). Apostolstwo Modlitwy Żywego Różańca jest najliczniejszą grupą 26 Program duszpasterski na rok 2011 w diecezji, liczącą 20 tysięcy osób, a w Polsce 1 mln 100 tysięcy. W 2011 r. przewidziane są dwa spotkania formacyjne. Przygotowane zostały specjalne dyplomy przynależności do Apostolstwa Żywego Różańca Archidiecezji Gnieźnieńskiej oraz do grupy misyjnej Żywego Różańca. •Permanentna formacja zespołów pastoralnych, poszerzanie grona tych zespołów oraz posyłanie ich na formacyjne spotkania. W pierwszym półroczu odbędzie się dzień skupienia w Gnieźnie dla zespołów pastoralnych, w drugim warsztaty metodyczne w czterech ośrodkach (Gniezno, Słupca, Inowrocław, Wągrowiec). b) Posługa uświęcania Eucharystia •Na okres trzech lat pracy duszpasterskiej program proponuje pieśń pt. Kościół to nie tylko dom z kamieni i złota, która pokazuje prawdę o Kościele. Niech towarzyszy nam w liturgii Mszy świętych, podczas nabożeństw i spotkań formacyjnych. •Celebrowanie procesji w uroczystość Bożego Ciała z odpowiednimi dekoracjami (OPD, s. 321-323). •Pomocą w poszerzeniu wiedzy o Eucharystii i cudach eucharystycznych jest film pt. Eucharystia. Ze Mną w komunii. Płyty DVD do nabycia w referacie duszpasterskim. •Odpust ku czci św. Wojciecha odbędzie się 1 maja 2011 r. w Niedzielę Miłosierdzia Bożego. Z każdego dekanatu na Mszę świętą niedzielną przyjedzie jeden autokar. Za grupę z dekanatu odpowiedzialny jest referent misyjny oraz Towarzystwo św. Wojciecha. •Od stycznia 2011 r. rozpocznie się całoroczna modlitwa o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. W katedrze gnieźnieńskiej w każdy ostatni czwartek miesiąca o godz. 18.00 odbędzie się Msza święta Cibavit z udziałem poszczególnych parafii gnieźnieńskich według ustalonego harmonogramu (homilię wygłosi proboszcz parafii modlącej się w dany czwartek w katedrze): 27 stycznia – Bazylika Prymasowska 24 lutego – par. pw. Chrystusa Wieczystego Kapłana IV. Propozycje duszpasterskie 27 24 marca – par. pw. św. Michała 28 kwietnia – par. pw. Matki Bożej Miłosierdzia 26 maja – par. pw. bł. Michała Kozala 30 czerwca – par. pw. Świętej Trójcy 28 lipca – par. pw. św. Wawrzyńca i par. pw. Matki Zbawiciela 25 sierpnia – par. pw. Wniebowzięcia NMP (oo. franciszkanie) 29 września – par. pw. bł. Jolenty 27 października – par. pw. bł. Bogumiła 24 listopada – par. pw. św. Maksymiliana 29 grudnia – par. pw. bł. Radzyma Gaudentego •27 maja 2011 r., w wigilię śmierci ks. prymasa Wyszyńskiego, o godz. 18.00 w katedrze odbędzie się Msza święta koncelebrowana przede wszystkim przez kapłanów wyświęconych przez kard. Wyszyńskiego. •Medytacja obrazków religijnych. Dla rodzin zostały zaproponowane dwie karty z obrazami biblijnymi i tekstem medytacyjnym na Narodzenie Pańskie i na Wielki Czwartek (OPD). •Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentinum przygotowało pamiątki kolędowe z hasłem roku duszpasterskiego. •Celebrowanie w parafiach Mszy świętych połączonych z odnowieniem przyrzeczeń małżeńskich. Z tej okazji została przygotowana pamiątka zawierająca słowa ks. prymasa skierowane do małżonków. W słowie tym zawarte zostało główne przesłanie adhortacji Familiaris consortio. •Katecheza przygotowująca młodzież do przyjęcia sakramentu bierzmowania powinna mieć miejsce w każdej parafii – równolegle do katechezy szkolnej. Przygotowanie młodzieży do bierzmowania należy rozłożyć na lata nauki w gimnazjum (szczegółowy program znajduje się w specjalnej Instrukcji). Szczególnie ważnym elementem formacji są spotkania w małych grupach. Ta forma przygotowania do bierzmowania stwarza lepsze warunki do pogłębiania wiary młodzieży oraz do pogłębiania wspólnoty z parafią i pomiędzy przygotowującymi się do tego skramentu. Jest niejako „pomostem” do spotkań duszpasterskich w parafii dla młodzieży ponadgimnazjalnej. 28 Program duszpasterski na rok 2011 •Zachęca się do wprowadzania nabożeństw pokutnych z indywidualną spowiedzią (OPD, s. 312-318), szczególnie w okresie Wielkiego Postu i Adwentu. c) Posługa pasterska •Podjęcie jeszcze głębszej współpracy między duchownymi a Parafialną Radą Duszpasterską i Parafialną Radą Ekonomiczną. Ważnym krokiem jest wspólne omówienie programu duszpasterskiego i podjęcie konkretnych inicjatyw w parafii. •Nieustanna troska o chrześcijańskie przeżywanie niedzieli przez wiernych („Niedziela nam jest potrzebna”. OPD, s. 302-306). •W sobotę 27 listopada br., w Bazylice św. Piotra, papież Benedykt XVI będzie celebrował uroczyste „Czuwanie dla życia nienarodzonego” w łączności z nieszporami pierwszej niedzieli Adwentu. W odpowiedzi na to wezwanie, jako znak jedności z papieżem, dnia 27 XI, w katedrze gnieźnieńskiej, sprawowana będzie Msza święta połączona z nieszporami, której przewodniczyć będzie ks. prymas. W liturgii uczestniczyć będą także biskupi oraz duchowni Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie. W parafiach, na znak jedności z papieżem, odprawione będą podobne nabożeństwa. Zachęca się do odprawienia specjalnego triduum modlitewnego (czwartek – 25 XI, piątek – 26 XI, sobota – 27 XI) poświęconego obronie życia. Materiały zostały wysłane do parafii. Caritas •Zachęcanie do tworzenia parafialnych zespołów Caritas. •Formacja członków parafialnych zespołów Caritas poprzez organizowane dni skupienia (w Wielkim Poście i w Adwencie). •Duszpasterska troska o członków parafialnych zespołów Caritas (formacja duchowa – nabożeństwa, Eucharystia; formacja ludzka – wsparcie i docenienie osób tam pracujących). IV. Propozycje duszpasterskie 29 •Aktywizowanie wszystkich członków parafii do działalności duszpasterskiej – ze szczególnym uwzględnieniem Tygodnia Miłosierdzia (od I niedzieli października). •Praca z wolontariuszami i współpraca ze szkolnymi kołami Caritas. •Duszpasterskie wykorzystanie Światowego Dnia Chorego (11 lutego). •Organizowanie spotkań świątecznych dla ludzi samotnych, ubogich i bezdomnych. Sympozja i pielgrzymki •Zachęca się do organizowania przez parafie pielgrzymek do grobu sługi Bożego kard. Wyszyńskiego i miejsc jego uwięzienia. •27 maja 2011 r., w wigilię śmierci ks. prymasa Wyszyńskiego, o godz. 16.00 odbędzie się sympozjum w Seminarium Duchownym. •18 czerwca 2011 r., w sobotę odbędzie się pielgrzymka kapłanów z czterech dekanatów (Damasławek, Wągrowiec, Chodzież, Rogoźno) do Płonkowa. •17 września 2011 r., w Seminarium Duchownym w Gnieźnie, dla uczczenia 30. rocznicy Familiaris consortio odbędzie się sympozjum dla dekanalnych referentów rodzin, doradców i członków ruchów prorodzinnych, zespołów pastoralnych. Zakończenie Można sformułować i przekazać wiele pięknych myśli, opracować wspaniałe programy, jednak aby je wprowadzić w życie, potrzeba zrozumienia i współdziałania wielkiej rzeszy współpracowników. Realizacja programu duszpasterskiego uzależniona jest od możliwości i warunków danej parafii. Ważne jest to, aby w każdej parafii ks. proboszcz omówił program duszpasterski z Parafialną Radą Duszpasterską i Ekonomiczną, katechetami oraz członkami ruchów i grup apostolskich w celu wypracowania konkretnych inicjatyw duszpasterskich w parafii w roku 2011. W kościołach można zrobić stosowną dekorację, eksponując w odpowiednim miejscu hasło: W komunii z Bogiem. Zadania wynikające z bycia w komunii z Bogiem można uwzględnić również w parafialnych gablotach informacyjnych oraz (jeżeli takie są) w parafialnych gazetkach i na stronach internetowych. Komunikat Archidiecezjalnej po posiedzeniu rady Duszpasterskiej Czcigodny Księże Proboszczu! Dnia 4 grudnia 2010 r. w sali posiedzeń Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie odbyło się spotkanie inauguracyjne Archidiecezjalnej Rady Duszpasterskiej w odnowionym składzie. Obradom przewodniczył Ks. Abp Józef Kowalczyk, Prymas Polski. Głównym punktem obrad było omówienie Programu duszpasterskiego dla Archidiecezji Gnieźnieńskiej na rok 2011: W komunii z Bogiem oraz obchody Roku Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Wobec problemów, trudności i zagrożeń, jakie pojawiają się w życiu wspólnoty Kościoła, trzeba odpowiedzieć odnową wiary jednostek i wspólnot kościelnych. Elementami takiej odnowy są: nowe doświadczenia Boga, nowe spojrzenie na przyszłość i nowe widzenie teraźniejszości oraz rozumienie Kościoła jako sakramentu komunii. Są to najważniejsze elementy tzw. nowej ewangelizacji. W dziele realizowania nowej ewangelizacji podstawową rolę i znaczenie posiada parafia, a w niej rady parafialne – a co za tym idzie – współpraca osób duchownych i świeckich w zarządzaniu parafią. Parafialna Rada Duszpasterska i Rada Ekonomiczna stanowią ważne i bardzo dziś potrzebne gremia doradcze każdego proboszcza. Do ich zadań należą m.in.: pobudzanie i rozwój inicjatywy apostolskiej wśród parafian, wspomaganie duchowieństwa w pracy duszpasterskiej, wyrażanie opinii w sprawach parafii, wysuwanie propozycji i wniosków dotyczących udoskonalenia pracy parafialnej, pomoc w opracowaniu parafialnego programu duszpasterskiego, uzyskanie możliwej i pełnej diagnozy stanu religijno-moralnego parafii i pomoc w zaspokojeniu jej potrzeb, troska o sprawy materialno-gospodarcze parafii. Z tego względu członkowie Archidiecezjalnej Rady Duszpasterskiej zachęcają wszystkich Księży Proboszczów do omówienia tegorocznego Programu duszpasterskiego w swoich parafiach w ramach spotkań z Parafialną Radą Duszpasterską, katechetami i członkami wspólnot i grup apostolskich. Bardzo ważnym jest, by każda wspólnota para- 34 Program duszpasterski na rok 2011 fialna wypracowała konkretne inicjatywy duszpasterskie, które będą konsekwentnie realizowane przez cały rok duszpasterski. W zbliżającym się roku 2011 przypadają również rocznice związane z osobą Sługi Bożego Księdza Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia, wieloletniego arcybiskupa gnieźnieńskiego. I tak 12 maja obchodzić będziemy – 65 rocznicę jego konsekracji biskupiej, następnie 28 maja – 30 rocznicę jego śmierci i wreszcie 3 sierpnia – 110 rocznicę jego urodzin. Poprzez upamiętnienie tych wydarzeń pragniemy przypomnieć sobie nauczanie kardynała Stefana Wyszyńskiego, a zwłaszcza przybliżyć je młodemu pokoleniu. Pozostaje ono bowiem ciągle aktualne i wyjątkowe. Archidiecezjalna Rada Duszpasterska pragnie zatem zachęcić wszystkie wspólnoty parafialne do aktywnego włączenia się w przeżywanie rocznic związanych z życiem i posługą Prymasa Tysiąclecia przez organizowanie konferencji w parafiach, sympozja, katechezy i konkursy w szkołach, pielgrzymki do grobu Sługi Bożego lub miejsc związanych z jego uwięzieniem. Zwracając się do polskich biskupów w czasie ich ostatniej wizyty ad limina apostolorum Ojciec Święty Benedykt XVI zaapelował, aby polska parafia stanowiła wspólnotę kościelną i kościelną rodzinę. Niech zatem żywy kontakt duszpasterzy z parafialnymi gremiami doradczymi oraz ze wspólnotami apostolskimi zaowocuje wspólnym zaangażowaniem się w realizację tegorocznego Programu duszpasterskiego. Niech nasz wspólny wysiłek pomoże parafiom naszej archidiecezji stawać się wspólnotami wierzącymi i modlącymi się, a więc wspólnotami żyjącymi w komunii z Bogiem. Bp Bogdan Wojtuś Wikariusz Generalny Przewodniczący Sekretariatu ARD Ks. Zbigniew Przybylski Sekretarz ARD Gniezno, 6 grudnia 2010 r. Terminarz 2011 Styczeń 28.12.2010-01.01.2011 Europejskie Spotkanie Młodych w Rotterdamie. 02.01 Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego, godz. 15.30. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Murowana Goślina, parafia pw. Najwyższego Kapłana Jezusa Chrystusa, godz. 17.00. 02.01 Msza święta transmitowana przez TVP 1 z Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, godz. 7.00. Mszy świętej przewodniczyć będzie abp Józef Kowalczyk, prymas Polski. 04.01 Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Barcin, parafia pw. św. Maksymiliana, godz. 17.30. 08.01 Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Inowrocław, parafia pw. św. Jadwigi, godz. 18.00. 09.01 Msza święta transmitowana przez TVP 1 z Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, godz. 7.00. Mszy świętej przewodniczyć będzie ks. rektor. 09.01 Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Wągrowiec, parafia pw. św. Wojciecha, godz. 12.00. 09.01 Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Wągrowiec, parafia pw. św. Jakuba, godz. 16.00. 09.01 Opłatek Domowego Kościoła dla Rejonu I, Gniezno, godz. 15.00. 10.01 Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Pobiedziska, parafia pw. Świętego Ducha, godz. 18.00. 36 11.01 12.01 14.01 14-16.01 15.01 15.01 16.01 17.01 23.01 26.01 Program duszpasterski na rok 2011 Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Gniezno, parafia pw. Matki Bożej Miłosierdzia, godz. 18.00. Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Września, parafia pw. Wniebowzięcia NMP (Fara), godz. 18.00. Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Orchowo, parafia pw. Wszystkich Świętych, godz. 17.00. Opłatek odpowiedzialnych Domowego Kościoła w Warszawie. Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Gniezno, parafia pw. Chrystusa Wieczystego Kapłana, godz. 18.00. Szkoła Jezusa – dzień skupienia dla młodzieży, Gniezno, klasztor ss. pallotynek. Msza święta transmitowana przez TVP 1 z Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, godz. 7.00. Mszy świętej przewodniczyć będzie ks. proboszcz parafii pw. bł. Michała Kozala w Słupcy. Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Inowrocław, parafia pw. Chrystusa Miłosiernego, godz. 18.00. Msza święta transmitowana przez TVP 1 z Sanktuarium Bożego Miłosierdzia, godz. 7.00. Mszy świętej przewodniczyć będzie ks. proboszcz parafii pw. św. Jadwigi w Inowrocławiu. Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Słupca, parafia pw. bł. Michała Kozala, godz. 17.00. Terminarz 2011 27.01 37 Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, bazylika prymasowska, godz. 18.00. Luty 11-13.02 12.02 22-23.02 24.02 25-27.02 25-27.02 25-28.02 Rekolekcje dla młodzieży, Gniezno, klasztor ss. pallotynek. Szkoła Jezusa – dzień skupienia dla młodzieży, Gniezno, klasztor ss. pallotynek. Rejonowe spotkanie diecezjalnych duszpasterzy rodzin, Kalisz. Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. Chrystusa Wieczystego Kapłana, godz. 18.00. Krajowe Forum Duszpasterstwa Młodzieży, Warszawa. Kurs dla ceremoniarzy (I stopień), Słupca. Kongregacja Odpowiedzialnych Ruchu Światło-Życie na Jasnej Górze. Marzec 11-13.03 11-13.03 11-13.03 12.03 13.03 15-16.03 Rekolekcje dla Nadzwyczajnych Szafarzy Komunii św. (grupa 1), Gniezno, klasztor ss. pallotynek. Dni skupienia na kanwie dnia Taizé, Markowice. Kurs dla ceremoniarzy (II stopień), Słupca. Szkoła Jezusa – dzień skupienia dla młodzieży, Gniezno, klasztor ss. pallotynek. Diecezjalna Droga Krzyżowa Domowego Kościoła w Pakości. 354. Zebranie Plenarne KEP, Zakopane: 100-lecie Księżówki. 38 Program duszpasterski na rok 2011 Konferencja księży dziekanów, godz. 10.00. Rekolekcje dla Nadzwyczajnych Szafarzy Komunii św. (grupa 2), Gniezno, klasztor ss. pallotynek. 19.03 Uroczystość św. Józefa. Święto patronalne ks. Prymasa oraz bp. Bogdana Wojtusia. 19.03 Dzień Wspólnoty Diakoni Diecezjalnych w Pelplinie. 19-20.03 Weekend dla narzeczonych, Markowice. 20.03 Spotkanie formacyjne dla narzeczonych (Chodzież, Gniezno, Markowice, Murowana Goślina, Rogoźno, Słupca, Wągrowiec, Żnin). 22.03 Spotkanie doradców z rejonowymi doradcami w rejonach, godz. 17.00-19.00. 24.03 Narodowy Dzień Życia (Gniezno, Inowrocław, Murowana Goślina). 24.03 Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. św. Michała, godz. 18.00. 25.03 Dzień Świętości Życia. Podjęcie Duchowej Adopcji Dziecka Poczętego. 25-27.03 Kurs dla ceremoniarzy (III stopień), Słupca. 26.03 Wielkopostny dzień skupienia dla Animatorów misyjnych i Zespołów pastoralnych („Powołanie misyjne i misjonarskie”), Gniezno, klasztor sióstr pallotynek, godz. 10.00-17.00. 26 i 28.03 Pielgrzymka maturzystów na Jasną Górę. 18.03 18-20.03 Kwiecień 01-3.04 08-10.04 09-10.04 Rekolekcje dla przewodniczących Parafialnych Kół Stowarzyszenia Wspierania Powołań Kapłańskich, Gniezno, klasztor ss. pallotynek. Kurs dla ceremoniarzy (III stopień), Słupca. Sympozjum misyjne w Pieniężnie. Terminarz 2011 39 Dzień Skupienia dla Apostolstwa Żywego Różańca (Słupca, Markowice, Gniezno – Dalki), godz. 10.00-14.00. 17.04 Światowy Dzień Młodzieży (w wymiarze diecezjalnym). 22.04 Wielki Czwartek. Msza Krzyżma, katedra gnieźnieńska, godz. 10.00. 27.04 Narodowy Dzień Pokuty za grzechy przeciw życiu. 28.04-1.05 Pielgrzymka młodych do grobu św. Wojciecha. 28.04 Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. Matki Bożej Miłosierdzia, godz. 18.00. 16.04 Maj 01.05 01.05 02.05 01-02.05 02-03.05 09.05 10.05 11.05 12.05 14.05 14.05 Uroczystości odpustowe ku czci św. Wojciecha w Gnieźnie. Piesza pielgrzymka do Matki Bożej w Pieraniu (zorganizowana przez rejon III Domowego Kościoła, Inowrocław). Rada Stała KEP, Jasna Góra. VI Mistrzostwa Polski Służby Liturgicznej w Piłce Nożnej Halowej o Puchar „KnC”, Gdańsk. Parafiada Archidiecezji Gnieźnieńskiej, Inowrocław. Spotkanie rejonowe dla katechetów, Inowrocław, parafia pw. Ducha Świętego, godz. 16.00-18.00. Spotkanie rejonowe dla katechetów, Słupca, parafia pw. św. Wawrzyńca, godz. 16.00-18.00. Spotkanie rejonowe dla katechetów, Gniezno, kościół pw. św. Jerzego, godz. 16.00-18.00. Spotkanie rejonowe dla katechetów, Chodzież, parafia pw. św. Floriana, godz. 16.00-18.00. Archidiecezjalny Dzień Lektora, Gniezno, PWSD, godz. 9.00. Msza święta, katedra gnieźnieńska, godz.10.00. Udział Stowarzyszenia Wspierania Powołań Kapłańskich w Ogólnopolskiej Pielgrzymce Rodzin Osób Powołanych i Wspierających Powołania, Jasna Góra. 40 17.05 21.05 22.05 26.05 27.05 27.05 28.05 28.05 28.05 Program duszpasterski na rok 2011 Posiedzenie diecezjalnych referentów rodzin, Warszawa Regionalny Dzień Skupienia dla Stowarzyszenia Wspierania Powołań Kapłańskich przy relikwiach św. Wojciecha, Żnin, parafia pw. św. Floriana. Msza święta dziękczynna z okazji 50-lecia kapłaństwa bp. Bogdana Wojtusia, katedra gnieźnieńska, godz. 12.00. Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. bł. Michała Kozala, godz. 18.00. Sympozjum poświęcone ks. prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu, Gniezno, PWSD, godz. 16.00. Msza święta koncelebrowana, zwłaszcza przez kapłanów wyświęconych przez kard. Wyszyńskiego, katedra gnieźnieńska, godz. 18.00. Święcenia kapłańskie, katedra gnieźnieńska, godz. 10.00. Rocznica śmierci kard. Wyszyńskiego, katedra gnieźnieńska, godz. 18.00. Ogólnopolska pielgrzymka Domowego Kościoła do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Czerwiec 8-10.06 11.06 10-12.06 12.06 18.06 Spotkanie dyrektorów wydziałów katechetycznych, Łódź. Ogólnopolska pielgrzymka ministrantów i lektorów, Niepokalanów. Weekend dla narzeczonych, Słupca, parafia pw. św. Leonarda. Spotkanie formacyjne dla narzeczonych (Chodzież, Gniezno, Markowice, Murowana Goślina, Rogoźno, Słupca, Wągrowiec, Żnin). Ogólnopolskie posłanie uczestników ŚDM do Madrytu, Jasna Góra. Terminarz 2011 41 Rekolekcje biblijne wraz z warsztatami „Apokalipsa – Dobra Nowina” dla katechetów w Rościnnie. 18.06 Pielgrzymka kapłanów z czterech dekanatów (Damasławek, Wągrowiec, Chodzież, Rogoźno) do Płonkowa. 18.06 Regionalny Dzień Skupienia dla Stowarzyszenia Wspierania Powołań Kapłańskich przy relikwiach św. Wojciecha, Żydowo. 24-26.06 355. Zebranie Plenarne KEP, Włocławek – Licheń. 24-26.06 Rekolekcje biblijne wraz z warsztatami „Apokalipsa – Dobra Nowina” dla katechetów, Gniezno, klasztor ss. pallotynek. 24-26.06 Rekolekcje dla doradców parafialnych, Markowice. 24.06-10.07Oaza Nowego Życia I stopnia Domowego Kościoła, Rościnno. 26.06 I Rocznica Ingresu ks. prymasa. 28.06 Konferencja księży dziekanów, godz. 10.00. 30.06 Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. Świętej Trójcy, godz. 18.00. 17-19.06 Lipiec Pielgrzymka Nauczycieli i Wychowawców na Jasną Górę. Rekolekcje dla kapłanów, Markowice. Prowadzący: o. prof. dr hab. Józef Augustyn SJ. 28.07 Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. św. Wawrzyńca i parafia pw. Matki Zbawiciela, godz. 18.00. 29.07-06.08Piesza Pielgrzymka Archidiecezji Gnieźnieńskiej na Jasną Górę. 01-2.07 04-07.07 42 Program duszpasterski na rok 2011 Sierpień 11-21.08 21-23.08 22-25.08 25.08 25.08 27.08 Światowy Dzień Młodzieży w Madrycie. Rekolekcje katechetyczne, Markowice. Rekolekcje dla kapłanów, Gniezno, PWSD. Prowadzący: ks. prof. dr hab. Janusz Mastalski. Sesja Rady Biskupów Diecezjalnych, Jasna Góra. Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. Wniebowzięcia NMP (oo. franciszkanie), godz. 18.00. Archidiecezjalny Dzień Katechetyczny, Gniezno, godz. 9.00-14.00. Wrzesień 9-11.09 10.09 10.09 11.09 17.09 17.09 23-24.09 Weekend dla narzeczonych, Gniezno. Diecezjalny Dzień Wspólnoty Domowego Kościoła w Inowrocławiu. Regionalny Dzień Skupienia dla Stowarzyszenia Wspierania Powołań Kapłańskich przy relikwiach św. Wojciecha, Inowrocław, parafia pw. Chrystusa Miłosiernego. Spotkanie formacyjne dla narzeczonych (Chodzież, Gniezno, Markowice, Murowana Goślina, Rogoźno, Słupca, Wągrowiec, Żnin). V Diecezjalny Turniej w Tenisa Stołowego dla ministrantów, lektorów i księży, Sławno. Sympozjum dla uczczenia 30. rocznicy Familiaris consortio dla dekanalnych referentów rodzin, doradców i członków ruchów prorodzinnych, zespołów pastoralnych, Gniezno, PWSD, godz. 10.00-14.00. Święto młodych z okazji święta św. Stanisława Kostki, Inowrocław. Terminarz 2011 43 Pielgrzymka małżeństw i rodzin na Jasną Górę. Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. bł. Jolenty, godz. 18.00. Wrzesień/październik – spotkanie formacyjno-modlitewne dla doradców parafialnych. 24-25.09 29.09 Październik Dzień Skupienia dla Apostolstwa Żywego Różańca (Słupca, Markowice, Gniezno – Dalki), godz. 10.00-14.00. Sobota przed Dniem Papieskim – Pielgrzymka młodych do Markowic z okazji Dnia Papieskiego. 14-16.10 356. Zebranie Plenarne KEP, Przemyśl. 25-lecie święceń biskupich abp. Józefa Michalika. 15.10 Dzień Dziecka Utraconego. Zachęca się do modlitwy w intencji rodziców, którym zmarło dziecko. 18.10 Konferencja księży dziekanów, godz. 10.00. 22.10 Translatio S. Adalberti, katedra gnieźnieńska, godz. 18.00. 22.10 XVIII Archidiecezjalne Spotkanie Misyjne, Kuria metropolitalna, godz. 10.00. 27.10 Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. bł. Bogumiła, godz. 18.00. 31.10 Noc Świętych, Gniezno. 08.10 Listopad 02.11 05.11 Dzień zaduszny, katedra gnieźnieńska, godz. 10.00. Kurs dla fotografów i operatorów kamer video, Kuria metropolitalna, godz. 10.00, cz. 1. 44 12.11 19.11 19.11 25-27.11 26.11 21-24.11 21.11 21-24.11 24.11 25-27.11 Program duszpasterski na rok 2011 Kurs dla fotografów i operatorów kamer video, Kuria metropolitalna, godz. 10.00, cz. 2. Pielgrzymka młodych do relikwii bł. Karoliny Kózkówny w Dąbrówce Mogileńskiej. Konferencja rejonowa dla kapłanów, Gniezno, godz. 10.00. Dni Radości – spotkanie młodych w rytmie dnia Taizé. Konferencja rejonowa dla kapłanów, Markowice, godz. 10.00. Rekolekcje dla kapłanów, Rościnno. Prowadzący: ks. prof. dr hab. Waldemar Chrostowski. Rada Stała KEP, Jasna Góra. Rekolekcje księży biskupów, Jasna Góra. Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. św. Maksymiliana, godz. 18.00. Pielgrzymka młodych do relikwii bł. Karoliny Kózkówny w Dąbrówce Mogileńskiej. Grudzień 03.12 02-4.12 04.12 10.12 11.12 11.12 Dzień Skupienia dla Nadzwyczajnych Szafarzy Komunii św., Gniezno, PWSD, godz. 10.00. Weekend dla narzeczonych, Rościnno/Gniezno. Spotkanie formacyjne dla narzeczonych (Chodzież, Gniezno, Markowice, Murowana Goślina, Rogoźno, Słupca, Wągrowiec, Żnin). XIX Spotkanie Rodziców Misjonarzy, Gniezno, godz. 10.30. Kwartalne dni modlitw o życie chrześcijańskie rodzin (III Niedziela Adwentu). Spotkania opłatkowe dla parafialnych doradców życia rodzinnego. Odnowienie przyrzeczeń małżeńskich, Chodzież, godz. 12.30. Terminarz 2011 18.12 21.12 29.12 30.12 45 Rocznica urodzin kard. Józefa Glempa, Inowrocław. Spotkanie opłatkowe dla księży dziekanów, godz. 11.00. Modlitwa w katedrze gnieźnieńskiej o beatyfikację kard. Stefana Wyszyńskiego. Msza święta Cibavit, Gniezno, parafia pw. bł. Radzyma Gaudentego, godz. 18.00. Święto Świętej Rodziny, katedra gnieźnieńska, godz. 18.00.