1 POSZUKIWANIE FORMY W FILMIE ANIMOWANYM

POSZUKIWANIE FORMY W FILMIE ANIMOWANYM - streszczenie
Częścią
praktyczną
mojej
pracy
doktorskiej
zatytułowanej „Poszukiwanie formy w filmie animowanym” jest
film
będący
adaptacją
wiersza
J.
Tuwima
pt.
“Pan
Maluśkiewicz i wieloryb”.
Wiersz ten był wielokrotnie
ilustrowany przez najwybitniejszych polskich grafików. Moja
adaptacja
znacznie
różni
się
od
dotychczasowych
interpretacji podkreślających tylko żartobliwy charakter
utworu ponieważ zwraca również uwagę na jego aspekt
filozoficzny.
Wiersz ten oparty jest na intelektualnym,
niekiedy absurdalnym humorze, na elementach satyry i
groteski, posiada również znamiona poetyki surrealistycznej
i purnonsensu. Istotna dla mnie jest także wieloznaczność
morału, uniwersalizm i paraboliczność fabuły.
Postać głównego bohatera to tajemniczy człowieczek
odziany w płaszcz, w nieodzowny kapelusz i szal, z jakichś
powodów żyjący poza systemem społecznym i obserwujący świat
z nieco innej perspektywy, staje się tutaj bohaterem
uniwersalnym, z którego zmaganiami w symboliczny sposób
możemy
się
utożsamić.
Pan
Maluśkiewicz
pomimo
swej
niewielkiej postury postanawia zobaczyć na własne oczy
wieloryba. Pływając po morzu w łódeczce z łupiny orzecha w
końcu natrafia na cel swoich poszukiwań ale nie jest w
stanie go w całości zobaczyć. Bohater, którego losy śledzimy
krok po kroku, na naszych oczach postanawia zmierzyć się z
wyzwaniem, które obiektywnie przerasta jego możliwości,
jednak w pewnym sensie odnosi on sukces. Fabuła ta jest dla
mnie metaforą życia człowieka, który czegoś poszukuje i
uporczywie zmaga się z przeciwnościami.
Jedną z początkowych koncepcji w realizacji tego filmu
było założenie, że do wiersza zostanie skomponowana muzyka i
wiersz stanie się żartobliwą balladą a od strony wizualnej
moja praca uzyska specyficzny wyraz plastyczny i poetycki
bliski grafice i malarstwu. Wymowa materii graficznej
stanowi najbardziej o indywidualnym wyrazie filmu, potrafi
wnieść dodatkowe znaczenia i poszerzyć spektrum przekazu
filmu. Zależało mi na spójności kadru bez uwidaczniania
podziału na warstwę animacyjną i scenograficzną, tak aby
bohater wraz z otaczającym światem tworzył jednorodną
materię plastyczną. Zamierzałem uzyskać wrażenie wibracji
powierzchni
kadru
i
złudzenie
wyjścia
poza
jego
materialność.
Komponując
kadry
starałem
się
zachować
maksymalną prostotę i umieszczać w scenie tylko niezbędne
dla
treści
elementy
obrazu.
Syntetyczne
scenografie,
uproszczone, bez zbędnych odległych planów, elementów i
ozdobników tworzą nieokreśloną przestrzeń odpowiadającą
uniwersalnej stylistyce przypowieści. Powstaje w ten sposób
specyficzna surrealistyczna nastrojowość, która łączy w
sobie
elementy
realności
oraz
fantazji.
Istotna
dla
1
końcowego wyglądu kadru jest tutaj oryginalna
technika
opracowania
kolorystycznego.
Pastelowy
rysunek
został
początkowo wykonany w formie monochromatycznej i dopiero w
kolejnym etapie nastąpiło nakładanie koloru, można by
technikę tę porównać do ręcznego kolorowania czarno-białych
odbitek
fotograficznych.
Decydującą
rolę
w
procesie
barwienia odgrywają tu nie tyle poszczególne kolory obiektów
co przede wszystkim
nastrojowość sceny, którą kształtuję
poprzez całościowe zabarwienie światła i cienia. Zastosowane
przeze mnie warstwowe nakładanie kolejnych płaszczyzn,
przypomina tu klasyczną technikę laserunku. Dzięki temu
uzyskuję efekt większej lub mniejszej intensywności barwy,
gęstości faktury i tonu czy efekt głębi obrazu. Jednym z
rozwiązań jest tutaj zastosowanie techniki umożliwiającej
łączenie
warstw
bez
konieczności
tworzenia
linearnej
obwiedni wokół animowanych obiektów, dzięki czemu pomimo
rozwarstwienia, rysunek może zachować naturalne walory takie
jak roztarcia krawędzi, niedopowiedzenia i przenikania
faktur użytego narzędzia rysunkowego. Moje przywiązanie do
ręcznych klasycznych technik plastycznych i animacyjnych
wynika z przekonania iż poruszanie się wyłącznie w
ograniczonej syntetycznej cyfrowej rzeczywistości ogranicza
możliwość pojawienia się twórczego błędu, który w moich
poszukiwaniach pełni istotną rolę i jest nierozerwalnie
związany z samym zagadnieniem artystycznego i kreatywnego
poszukiwania.
Celem poszukiwania formy w moim filmie
animowanym było osiągnięcie synergii warstwy wizualnej,
dźwiękowej i anegdotycznej tak aby uzyskać połączenie
opowiadania fabułą z opowiadaniem formą. Proces ten wymagał
przeprowadzenia analizy wszystkich elementów składowych i
stworzenie dla filmu jedynej w swoim rodzaju rzeczywistości
syntetycznej, która jest dla mnie znakiem probierczym
animacji autorskiej.
Formuła mojego kina animowanego kształtowała się sukcesywnie
i nadal się kształtuje poprzez każdą kolejną realizację
filmową. Odnoszę wrażenie, że po każdym filmie
pozostają jeszcze niezbadane tropy i ścieżki, którymi można
by podążać.
2