Rezydencja podatkowa w Polsce
Transkrypt
Rezydencja podatkowa w Polsce
Rezydencja podatkowa w Polsce Wpisany przez Monika Klukowska Nowe kryteria rezydencji podatkowej są zdecydowanie zobiektywizowane. W szczególności łatwemu sprawdzeniu podlega klauzula 183 dni pobytu. Po zmianie definicji rezydencji podatkowej zawartej w art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na pierwszy rzut oka wydawało się, że krąg osób, które mogą zostać objęte taką rezydencją w Polsce znacznie się zwiększył. Przystępując do analizy polskich regulacji należy jednak zauważyć, że przepisy ustawy pdof w tym zakresie stosuje się z uwzględnieniem właściwych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oparte na Konwencji Modelowej OECD w kwestii ustalenia rezydencji podatkowej odsyłają do przepisów prawa wewnętrznego, ale jednocześnie zawierają reguły kolizyjne, które pozwalają wykluczać podwójną rezydencję. Wewnętrzne regulacje stosują swego rodzaju łączniki dla ustalenia rezydencji podatkowej: najczęściej jest to miejsce zamieszkania, położenie ośrodka interesów życiowych, czy pobyt przekraczający określoną liczbę dni (zwykle 183) w danym państwie. O podwójnej rezydencji mowa jest wówczas, gdy na podstawie praw wewnętrznych każdego z dwóch umawiających się państw osoba fizyczna została uznana za rezydenta podatkowego. Problem podwójnej rezydencji pojawia się zazwyczaj przy pracownikach oddelegowanych. Osoba oddelegowana do wykonywania pracy w innym państwie, jeżeli nadal utrzymuje ośrodek interesów życiowych w kraju wysyłającym, ale jednocześnie przebywa w drugim państwie ponad 183 dni, może zostać uznana za rezydenta podatkowego każdego z tych państw na mocy jego przepisów wewnętrznych. Podwójna rezydencja prowadzi do podwójnego opodatkowania. Aby zapobiegać podwójnemu opodatkowaniu umowy zawierają reguły kolizyjne, które niemal w każdym przypadku pozwalają na ostateczne ustalenie rezydencji podatkowej. Trudno nie zauważyć, że „ostatnie słowo" należy do umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zmiana definicji rezydenta podatkowego w polskim prawie wewnętrznym nie ma szczególnie doniosłego znaczenia praktycznego, a to z tego powodu, że rozszerzenie kręgu podmiotowego na gruncie prawa wewnętrznego jest modyfikowane przez reguły kolizyjne wynikające z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. 1/3 Rezydencja podatkowa w Polsce Wpisany przez Monika Klukowska Niewątpliwie jednak zmiana definicji rezydencji podatkowej zmienia sytuację podatkowoprawną osób, które są rezydentami państw, z którymi Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Wówczas o rezydencji podatkowej rozstrzyga autonomicznie art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, którego zakres podmiotowy jest szerszy niż w brzmieniu dotychczasowym. Przyczyną jest rezygnacja z kryterium „zamiaru stałego pobytu" i zastąpienie go kryterium powstania ośrodka interesów życiowych (rozumianego jako centrum interesów osobistych lub gospodarczych) lub upływu 183 dni pobytu w Polsce. Poprzednio ustalenie rezydencji opierało się na ustaleniu subiektywnego zamiaru pobytu, dla bezpieczeństwa popartego pewnymi czynnikami faktycznymi. W większości przypadków organy podatkowe poprzestawały na przyjęciu oświadczenia cudzoziemca, że po zakończeniu aktywności w Polsce zamierza powrócić do kraju swojej rezydencji. Nowe kryteria rezydencji podatkowej są zdecydowanie zobiektywizowane. W szczególności klauzula 183 dni pobytu podlega łatwemu sprawdzeniu. Przepisy nie precyzują, czy okres 183 dni to okres kolejno następujących po sobie dni, czy też suma dni w roku podatkowym i nie określa sposobu obliczania dni, a w szczególności wliczania części dni spędzonych w Polsce. Tak jak dotychczas należałoby sięgnąć do komentarza do Konwencji Modelowej OECD, w którym określa się zasady obliczania tzw. klauzuli 183 dni. Zgodnie z komentarzem każdy dzień, spędzony choćby w niewielkiej części w Polsce, należy wliczyć do okresu pobytu w Polsce. Przykład Przyjazd we wtorek o godz. 18.00 i wyjazd o godz. 8.00 rano w środę należy liczyć jako 2 dni pobytu w Polsce, mimo że upłynęło zaledwie 14 godzin pomiędzy wjazdem i wyjazdem. Do okresu pobytu zalicza się także dzień przybycia, dzień wyjazdu i wszystkie inne dni spędzone w tym państwie, takie jak soboty, niedziele, święta narodowe, urlopy przed, w czasie i 2/3 Rezydencja podatkowa w Polsce Wpisany przez Monika Klukowska po zakończeniu działalności, krótkie przerwy (szkolenia, strajki, zamknięcie przedsiębiorstwa, opóźnienia dostaw), dni choroby (z wyjątkiem zdarzeń uniemożliwiających wyjazd osobie, która w danym przypadku mogłaby uzyskać zwolnienie podatkowe) oraz dni zajęte z powodu śmierci lub choroby w rodzinie (tak stanowi komentarz do Konwencji Modelowej OECD). Przepisy nie określają również, w jaki sposób należy dokumentować okres pobytu: czy wystarczy oświadczenie cudzoziemca, czy powinien gromadzić dodatkowe dokumenty: bilety, kopie podpisanych list obecności w zakładzie pracy w Polsce. Warto jednak pamiętać, że w przypadku postępowania podatkowego w interesie podatnika jest przedstawienie szerokiego i wiarygodnego materiału dowodowego. 3/3