Wiadomości gospodarcze z Litwy Nr 1/2015

Wiadomości gospodarcze z Litwy Nr
1/2015 (01 – 11.01.2015)
2015-02-20 10:41:19
2
MAKROEKONOMIA Spadek cen w grudniu W grudniu 2014 r. na Litwie odnotowano deflację na poziomie 0,6 %.
Spadek cen towarów i usług odnotowano po trzymiesięcznej przerwie. W ujęciu rocznym – grudzień
2014/grudzień 2013 – również odnotowano deflację,...
MAKROEKONOMIA
Spadek cen w grudniu
W grudniu 2014 r. na Litwie odnotowano deflację na poziomie 0,6 %. Spadek cen towarów i usług odnotowano po
trzymiesięcznej przerwie. W ujęciu rocznym – grudzień 2014/grudzień 2013 – również odnotowano deflację, która
wyniosła 0,3 %. Średnioroczna stopa inflacji w 2014 r. wyniosła 0,1 %. (Lietuvos rytas, 10.01.2015)
Krótka radość z powodu eksportu na Białoruś
Po wprowadzeniu przez Rosję embarga przedsiębiorcy i nawet władze Białorusi mówiły, że ten kraj jest gotów do
przyjęcia litewskiej żywności i może nawet stać się swoistą trampoliną, pozwalającą utrzymać rosyjski rynek.
Początkowo jesienią 2014 r. wszystko wyglądało dobrze – eksport wyrobów z mięsa, produktów mleczarskich na
Białoruś rósł, w zależności od grupy towarowej, od kilku do kilkunastu razy. Białoruscy urzędnicy oficjalnie
oświadczyli, że Rosja przymyka oczy na reeksport i Białoruś gotowa jest pomóc Europejczykom sprzedać ich
mięso, owoce i warzywa. Jednak nadszedł czas rozliczeń za dostarczone towary. Część litewskich firm zastanawia
się dziś w jaki sposób odzyskać pieniądze. Tym bardziej gdy w grudniu Mińsk wprowadził 30 % podatek od
transakcji wymiany waluty, handel stał się bardzo trudny. „Białoruś była niszą i możliwością znalezienia
tymczasowej alternatywy dla Rosji. Tym bardziej, że różni pośrednicy proponowali reeksport naszych towarów do
Rosji. Teraz tymczasowo otwarta brama zamknęła się.” – powiedział Giedrius Bagušinskas, dyrektor Litewskiego
Stowarzyszenia Eksporterów Żywności. Jaka jest skala niewypłacalności i jakie są straty – na razie nie wiadomo.
Chcąc zapłacić za import, białoruskie przedsiębiorstwa zmuszone były kupować walutę na giełdzie i płacić ww.
30 % podatek, którego nie mogły wrzucić w koszty, a powinny były pokrywać z zysku. Transakcje handlowe
zamarły. Podatek od wymiany walut został odwołany, jednak kurs białoruskiego rubla jest prawie o 1/3 niższy niż
przed jego wprowadzeniem w dniu 18.12.2014, co oznacza początek dewaluacji. Jak dodał Vidmantas Verbickas,
litewski attaché ds. handlowych na Białorusi, obok tych ograniczeń białoruskie wadze zabroniły zwiększać ceny
niektórych podstawowych produktów, np. produktów mleczarskich. „Nasi przetwórcy nie zdążyli stanąć na
Białorusi obiema nogami. Były nadzieje, że to może być atrakcyjny partner handlowy, jednak one nie sprawdziły
się. Bardziej ryzykowały spółki, które ucierpiały z powodu rosyjskiego embarga.” – dodał G. Bagušinskas.
Przypomniał, że handlując z tym krajem działała niepisana reguła, że w przypadku dostarczania towarów bez
przedpłaty trzeba być przygotowanym na stratę pieniędzy. Również Ministerstwo Rolnictwa stwierdziło, że nie
otrzymało od przedsiębiorców informacji o problemach z rozliczeniami. V. Verbickas zaznaczył, że nie należy
skreślać Białorusi jako partnera handlowego. Dewaluacja waluty nie jest nowiną, przedsiębiorcy potrafią
dostosować się i dalej tu pracują. „Te zmiany dotknęły nie tylko branżę spożywczą, ale też innych eksporterów.
Przedpłaty są skrępowane i są rzadkością” – stwierdził attaché ds. handlowych. (Verslo žinios, 09.01.2015)
INWESTYCJE
Najwięcej w 2014 r. zainwestowali Amerykanie
Według danych instytucji pożytku publicznego „Invest in Lithuania”, w 2014 r. najwięcej na Litwie zainwestowały
amerykańskie spółki. W ciągu kilku lat zamierzają one utworzyć ponad 600 nowych miejsc pracy. Na drugim
3
miejscu pod względem ilości nowych projektów uplasowały się spółki z Norwegii i Szwecji – po 4 projekty, które
łącznie zamierzają utworzyć około 550 nowych miejsc pracy. W ujęciu ogólnym w 2014 r. najwięcej projektów –
41 % - zrealizowano w sektorze produkcyjnym. Poza tym decyzję o rozpoczęciu lub rozwoju swej działalności na
Litwie podjęło 29 spółek zagranicznych. W ciągu najbliższych 3 lat zamierzają one utworzyć około 2 000 nowych
miejsc pracy. Ilość nowych projektów w 2014 r. zwiększyła się prawie o 1/3, a liczba planowanych nowych miejsc
pracy – o 1/5. (Lietuvos rytas, 07.01.2015)
Litewska spółka zainwestuje na Białorusi w fabrykę leków
Spółka inwestycyjna „Žia valda” nowy rok rozpoczyna od inwestycji o wartości 10 mln USD na Białorusi. Powołała
tu spółkę „Nativita”, która wspólnie z partnerami z Białorusi, Rosji i Indii planuje budowę zakładu produkcji leków
w Witebsku. Szacuje się, że ogólna wartość projektu wyniesie 15 mln USD. Litewska spółka przeznaczy 10 mln
LTL, a resztę dołożą partnerzy projektu: białoruski dystrybutor leków oraz posiadająca sieć 12 aptek spółka
„Vitvar”, rosyjska spółka biofarmaceutyczna „Biocad” oraz hinduska spółka „Natco Pharma”. Fabryka ma
powstać na zaniedbanym terytorium 2 ha fabryki konstrukcji żelbetowych. Miejscowe władze tę działkę
przekazali nieodpłatnie pod warunkiem, że zostanie spełniona obietnica utworzenia 70 nowych miejsc pracy.
„Nativita” już w 2016 r. planuje rozpocząć produkcję leków przeznaczonych dla leczenia chorób onkologicznych
oraz autoimmunologicznych. Spółka przede wszystkim będzie koncentrowała na się na białoruskim rynku, jednak
w przyszłości mocy produkcyjnych powinno wystarczyć także na eksport do Rosji i Kazachstanu. W ocenie
białoruskich mediów, wielkość białoruskiego rynku farmaceutycznego wynosi około 800 – 900 mln USD rocznie, z
czego około 500 mln USD przeznacza się na import. Miejscowe władze postawiły cel do 2016 r. wyrównać
stosunek obecnych na rynku preparatów importowanych i miejscowych do poziomu 50:50. (Verslo žinios,
06.01.2015)
BANKOWOŚĆ, FINANSE
Więcej majątku i zobowiązań
Według danych Banku Litwy, wartość majątku finansowego gospodarstw domowych w końcu września 2014 r.
wynosiła 13 mld EUR – o 7 % więcej niż w końcu 2013 r. Zobowiązania gospodarstw domowych w końcu III
kwartału poprzedniego roku wynosiły 11,5 mld EUR i były o 12 % wyższe niż rok wcześniej. W końcu września
2014 r. na jednego mieszkańca przypadało średnio 10,6 tys. EUR majątku gospodarstw domowych oraz 3,9 tys.
EUR zobowiązań. (Lietuvos rytas, 09.01.2015)
Giełda nie jest interesująca
Poprzedni rok dla wileńskiej giełdy papierów wartościowych był najbardziej udany spośród giełd krajów
bałtyckich, jednak powodów do radości brak – ogólna aktywność inwestorów zmniejszyła się w całym regionie.
Wartość wileńskiego indeksu giełdowego OMXV w ciągu 2014 r. zwiększyła się o 7,3 %, natomiast indeks giełdy
w Tallinie zmniejszył się o 7,7 %, w Rydze – zmniejszył się o 1,3 %. Ogólna wartość obrotów na wileńskiej giełdzie
zmniejszyła się o 14 %, a liczba zawartych transakcji zmniejszyła się o 16 %. W przypadku całego regionu
państw bałtyckich liczby te wynoszą odpowiednio 26 % i 16%. Za swoistą gwiazdę wileńskiej giełdy w 2014 r.
można uznać akcje spółki „Grigiškės”, których wartość w ciągu roku zwiększyła się o 39 %. Ogółem w
poprzednim roku wartość akcji 19 spółek notowanych na wileńskiej giełdzie zwiększyła się, a w przypadku 16
spółek – zmniejszyła się. (Lietuvos rytas, 07.01.2015)
ROLNICTWO
4
Władze rozważają wprowadzenie regulacji ceny mleka
Minister rolnictwa Virginija Baltraitienė oświadczyła, że po wprowadzeniu rosyjskiego embarga sytuacja w branży
rolniczej pozostaje skomplikowana. Dlatego rozważa się opracowanie tymczasowej ustawy, która ureguluje
zasady ustalania cen skupu mleka. Minister zarzuciła przetwórcom mleka, że spółdzielniom płacą niższe ceny za
mleko niż pojedynczym rolnikom i w ten sposób dążą do wyeliminowania spółdzielni. Wg minister, w końcowej
cenie produktów mleczarskich największa część przypada przetwórcom, zaś najmniejsza – rolnikom. „Przy
pomocy pewnych ustaw postaramy się ograniczyć ten udział, jaki w strukturze ceny może przypadać dla
rolników, przetwórców i sprzedawców” – powiedziała V. Baltraitienė. Oczekuje się, że projekty odpowiednich
aktów prawnych zostaną złożone w Sejmie podczas wiosennej sesji, a ustawa obowiązywałaby do końca 2016 r.
Jednak przedstawiciele przetwórców wyrazili wątpliwości, czy takie plany ministerstwa są możliwe do
zrealizowania. Dyrektor jednego z zakładów stwierdził, że faktycznie obecnie spółdzielniom płaci się mniej niż
pojedynczym rolnikom, jednak wiosną i latem poprzedniego roku sytuacja była odwrotna. Jeżeli obliczy się
średnie wartości na podstawie kilku ostatnich lat, to ceny te praktycznie są identyczne. (Lietuvos rytas,
08.01.2015)
REGULACJE PRAWNE
Automatyczny tryb mianowania administratora upadłości
Od 1 stycznia administratorzy upadających i upadłych spółek są mianowani automatycznie przy wykorzystaniu
programu komputerowego. Program zapewni przejrzystość i brak stronniczości przy mianowaniu administratora
upadłości. Program działa jako zintegrowana część Systemu informacyjnego restrukturyzacji i upadłości spółek
IRBIS Departamentu Zarządzania Upadłością Przedsiębiorstw, który jest jednocześnie połączony z systemem
informacyjnym litewskich sądów (LITEKO). Program komputerowy w oparciu o stale aktualizowane dane systemu
IRBIS wybierze jednego administratora upadłości. Sędzia będzie mógł nie mianować wyznaczonego przez
program administratora tylko w tym wypadku, jeżeli zostanie ustalone, że wybrany administrator w określony w
ustawie niedozwolony sposób jest powiązany z upadającą spółką lub sprawę rozpatrującym sędzią. Po wybraniu
administratora sędzia tego samego dnia przyjmie uchwałę o jego mianowaniu i będzie ona nieodwołalna. W
procesie wyboru administratora mogą uczestniczyć wszyscy administratorzy, którzy są wpisani na publicznie
ogłaszaną listę administratorów i zgłoszą chęć do udziału w procesie wyboru. Program dokona wyboru po
uwzględnieniu wskazanej przez sędziego wielkości i innych cech upadającej firmy, także obecnych w systemie
IRBIS informacjach o doświadczeniu zawodowym administratora, obciążeniu i innych wskaźnikach pracy
administratora. (Verslo žinios, 06.01.2015)
Opracowanie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Wilnie
na podstawie litewskiej prasy ekonomicznej
5