prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

MPU-ORZ1/5044-25/C1b/11
8900/13
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DOTYCZĄCA PROJEKTU
MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
„REJON ULIC: SZKOLNEJ, JASKÓŁCZEJ, WROCŁAWSKIEJ
I PODGÓRNEJ” W POZNANIU
OPRACOWANIE:
ZESPÓŁ OPRACOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH
MGR
AGATA CHĘCIŃSKA (WSPÓŁPRACA DO WRZEŚNIA 2014 R.)
ZOMERSKA
MGR JOANNA
WSPÓŁPRACA W ZAKRESIE AKUSTYKI
MGR KRYSTYNA BEREZOWSKA-APOLINARSKA
BIEGŁY Z LISTY WOJEWODY WLKP. NR 0006
POZNAŃ, PAŹDZIERNIK 2014 R./KWIECIEŃ 2015 R.*
*ZMIANY W PROGNOZIE WYNIKAJĄ Z UWZGLĘDNIENIA OPINII REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZŁOŻONEJ NA ETAPIE
OPINIOWANIA PROJEKTU MPZP WRAZ Z PROGNOZĄ
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU MPZP
„REJON ULIC: SZKOLNEJ, JASKÓŁCZEJ, WROCŁAWSKIEJ I PODGÓRNEJ” W POZNANIU
SPIS TREŚCI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
WPROWADZENIE .............................................................................................................................. 3
1.1 Informacje wstępne ........................................................................................................................3
1.2 Podstawy formalno-prawne opracowania ..........................................................................................3
1.3. Cel i zakres merytoryczny opracowania prognozy oddziaływania na środowisko ....................................3
1.4. Wykorzystane materiały i metody pracy ............................................................................................4
CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO................................................................. 6
2.1. Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu............................................................................6
2.2. Rzeźba terenu ................................................................................................................................7
2.3. Budowa geologiczna i warunki gruntowe ...........................................................................................7
2.4. Zasoby naturalne ............................................................................................................................7
2.5. Warunki wodne ..............................................................................................................................7
2.6. Szata roślinna .................................................................................................................................8
2.7. Świat zwierzęcy ..............................................................................................................................8
2.8. Powierzchnia ziemi ..........................................................................................................................8
2.9. Klimat lokalny .................................................................................................................................9
2.10. Obszary cenne kulturowo ......................................................................................................... 10
2.11. Jakość powietrza atmosferycznego ............................................................................................ 11
2.12. Jakość wód ............................................................................................................................. 13
2.13. Klimat akustyczny .................................................................................................................... 13
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI
PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH NA
PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY ........................................................................... 15
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU .................................... 15
4.1 Cel opracowania projektu planu ..................................................................................................... 15
4.2 Ustalenia projektu planu ................................................................................................................ 16
4.3 Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami ................................................................ 17
4.4 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu planu .................. 19
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM,
KRAJOWYM, LOKALNYM................................................................................................................. 19
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
PRZYRODNICZE .............................................................................................................................. 22
6.1. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i warunki podłoża ................................................................... 22
6.2. Oddziaływanie na zasoby naturalne ................................................................................................ 23
6.3. Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne ....................................................................... 23
6.4. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną, szatę roślinną i zwierzęta .............................................. 24
6.5. Oddziaływanie na ludzi .................................................................................................................. 25
6.6. Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne ..................................................................................... 26
6.7. Oddziaływanie na klimat lokalny ..................................................................................................... 26
6.8. Oddziaływanie na klimat akustyczny ............................................................................................... 27
6.9. Oddziaływanie na krajobraz ........................................................................................................... 27
6.10. Oddziaływanie na obszary cenne kulturowo ................................................................................ 29
6.11. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 ................................................ 29
6.12. Oddziaływanie na dobra materialne ............................................................................................ 29
6.13. Oddziaływanie transgraniczne .................................................................................................... 30
METODY
ANALIZY
SKUTKÓW
REALIZACJI
POSTANOWIEŃ
MIEJSCOWEGO
PLANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA . 30
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH
W PROJEKTOWANYM
DOKUMENCIE ................................................................................................................................. 30
STRESZCZENIE I WNIOSKI ............................................................................................................ 31
ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE
1. Granice projektu planu na tle ortofotomapy miasta Poznania
2. Zasięgi oddziaływania hałasu samochodowego w porach: dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) i nocnej (LN) – w stanie
istniejącym
3. Zasięgi oddziaływania hałasu tramwajowego w porach: dzienno-wieczorno-nocnej (LDWN) i nocnej (LN) – w stanie
istniejącym
4. Dokumentacja fotograficzna terenu opracowania
5. Rysunek mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu, MPU 2015 r.
2
1.
1.1
WPROWADZENIE
Informacje wstępne
Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko dotycząca
projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej,
Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu. Sporządzenie planu miejscowego zostało wywołane uchwałą
Nr XXII/278/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 6 grudnia 2011 r.
Planem obejmuje się kwartał zabudowy położony w centralnej części Poznania, w obrębie
obszaru staromiejskiego, ograniczony od strony zachodniej ulicą Szkolną, od strony północnej ulicą
Jaskółczą, od strony wschodniej ulicą Wrocławską, a od strony południowej ulicą Podgórną.
Szczegółowy przebieg granic obszaru, dla którego sporządzono projekt mpzp, przedstawiono
na załączniku do niniejszego opracowania (załącznik nr 1 – ortofotomapa). Powierzchnia obszaru
objętego ustaleniami planu miejscowego wynosi 3573 m2.
Obecnie na omawianym terenie obowiązują ustalenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Obszar Staromiejski w Poznaniu”, zatwierdzonego uchwałą Nr XCIII/1055/III/2002
Rady Miasta Poznania z dnia 9 lipca 2002 r.
1.2
Podstawy formalno-prawne opracowania
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy
z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko1.
W myśl powyższej ustawy prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy
dokument, niezbędny do przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Zgodnie z art. 51 ust. 1 organ
administracji opracowujący m.in. projekt planu zagospodarowania przestrzennego obligatoryjnie
sporządza prognozę oddziaływania na środowisko. Natomiast stosownie do art. 50 przeprowadzenie
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wymagane jest również w przypadku wprowadzenia
zmian do obowiązującego planu miejscowego, z uwzględnieniem art. 48 ust. 1a.
Na obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dotyczącej projektu planu
miejscowego wskazuje również art. 17, pkt. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym2, zgodnie z którym wójt, burmistrz albo prezydent miasta
sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą, uwzględniając zapisy studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Stosownie do tej ustawy projekt planu wraz
z prognozą oddziaływania na środowisko przedkładane są instytucjom i organom właściwym do
zaopiniowania i uzgodnienia projektu planu, a także są przedmiotem społecznej oceny – podlegają
wyłożeniu do publicznego wglądu.
1.3.
Cel i zakres merytoryczny opracowania prognozy oddziaływania na środowisko
Głównym celem sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko jest wskazanie
przewidywanego wpływu na środowisko, jaki może być spowodowany realizacją ustalonych lub
dopuszczonych w planie miejscowym form zagospodarowania przestrzennego poszczególnych
terenów. Ocenie podlegają relacje pomiędzy przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami
planistycznymi, a uwarunkowaniami środowiska przyrodniczego na danym terenie.
W niniejszej prognozie oddziaływania na środowisko analizie i ocenie poddano projekt uchwały
w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej,
Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu (tekst) wraz z rysunkiem sporządzonym w skali 1: 500,
stanowiącym załącznik graficzny uchwały.
Zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko, informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko muszą
być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, a także dostosowane do
zawartości i stopnia szczegółowości informacji zawartych w projekcie planu miejscowego.
Stosownie do wymogu art. 53 ww. ustawy, zakres i stopień szczegółowości informacji
zawartych w niniejszej prognozie został uzgodniony z właściwymi organami, wskazanymi w art. 57
i 58 ustawy – Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu (pismem
1
2
t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, ze zmianami
t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 199
3
WOO-III.411.52.2012.AK z dnia 07.02.2012 r.) oraz Państwowym Powiatowym Inspektorem
Sanitarnym w Poznaniu (pismem NS-72/1-49(1)/12 z dnia 16.02.2012 r.).
1.4.
Wykorzystane materiały i metody pracy
Przy opracowaniu niniejszej prognozy wykorzystano następujące materiały źródłowe:
Literatura:
• Jeż J., Przyrodnicze aspekty bezpiecznego budownictwa, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej,
Poznań 2001,
• Kondracki J., Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1994,
• Krygowski B., Geografia fizyczna Niziny Wielkopolskiej, Cz. I Geomorfologia, PTPN, Wydz. Mat.Przyr., Komitet Fizjograficzny, Poznań 1961,
•
Rozkład podstawowych parametrów meteorologicznych w wybranych punktach miasta
Poznania, mgr R. Koczorowska, w: Wody powierzchniowe Poznania t. I pod red. A. Kanieckiego
i J. Rotnickiej; Sorus Poznań 1995 r.,
Szponar A., Fizjografia urbanistyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003,
• Zieleń i architektura, pod red. J. Skuratowicza, Kronika Miasta Poznania, Wydawnictwo Miejskie,
Poznań 1993.,
• Zmienność przestrzenna wysokości opadów atmosferycznych na obszarze miasta Poznania, mgr
R. Farat, w: Wody powierzchniowe Poznania t .I, pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej, Poznań
Sorus 1995 r.
•
Materiały kartograficzne
• mapa zasadnicza dla obszaru planu w skali 1:1000,
• mapa ewidencyjna gruntów w skali 1:1000,
• mapa glebowo-rolnicza,
• mapa hydrograficzna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1988/9,
• mapa sozologiczna w skali 1:50 000, ark. N-33-130-D Poznań, OPGK Poznań 1992,
• szczegółowa mapa geologiczna Polski w skali 1:50 000, ark. 471 - Poznań N-33-130-D,
Państwowy Instytut Geologiczny, 1990,
• mapa topograficzna w skali 1:10 000, ark. N-33-130-D-D-1 Poznań – Stare Miasto, GeokartInternational sp. z o.o., Rzeszów, OPGK - Rzeszów S. A. 1998.
Akty prawne
• Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG),
• Dyrektywa Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego
powietrza (96/62/WE),
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1232,
ze zmianami),
• Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j.
Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, ze zmianami),
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z
2015 r., poz. 199),
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 647, ze
zmianami),
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2014 r.,
poz. 1446),
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz.21, ze zmianami),
• Ustawa z dnia 14 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminie (tekst jednolity
Dz. U. z 2013 r., poz. 1399, ze zmianami),
• Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145, ze zmianami),
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 112),
• Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze
zmianami),
4
Rozporządzenie Nr 39/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
Nr 4, poz. 61 z dnia 31 stycznia 2008 r.),
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie
uznania za pomnik historii „Poznań – historyczny zespół miasta” (Dz. U. Nr 219, poz. 1401),
• Uchwała Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2011 r. „Plan gospodarowania wodami na obszarze
dorzecza Odry” (M.P. 2011, Nr 40, poz. 451),
• Uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.
•
w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa
Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 508),
•
•
•
•
Uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja
Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj.
Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01. 2013 r., poz. 509)
Uchwała Nr LX/928/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie
„Programu ochrony środowiska dla miasta Poznania na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020
roku”,
Uchwała Nr LX/927/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie
„Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Poznania”, w tym Mapa akustyczna
miasta Poznania 2012, AkustiX, Urząd Miasta w Poznaniu, listopad 2012 (Dz. U. Woj. Wlkp.
z 2014 r., poz. 487),
Uchwała Nr XCIII/1055/III/2002 Rady Miasta Poznania z dnia 9 lipca 2002 r. w sprawie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Obszar Staromiejski w Poznaniu”
(Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 111, poz. 3102 z dnia 06.09.2002 r.).
Dokumenty, inne dostępne opracowania:
• „Analiza
dotycząca zasadności przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „W rejonie ulic Szkolna, Jaskółcza, Wrocławska, Podgórna”
w Poznaniu i stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań z ustaleniami Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, MPU, Poznań wrzesień 2011 r.
• Miejska wyspa ciepła. Podstawy energetyczne, modele numeryczne i statystyczne, K. Fortuniak,
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003 r
• Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50000, arkusz Poznań (471), Chmal R.,
Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1997 r.,
• Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych sieci krajowej w ramach monitoringu
operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2013 r.(wg. badań PIG),
• Opracowanie ekofizjograficzne problemowe Poznań-Śródmieście, Geoprojekt – Poznań, Poznań,
• projekt Uchwały Rady Miasta Poznania w sprawie miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu, MPU
2015 r.,
• Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań 2011 r.,
• Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
WIOŚ, Poznań, 2013 r.,
• Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013, WIOŚ, Poznań
2014 r.,
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania,
Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r.,
• Środowisko naturalne miasta Poznania, pod red. L. Kurka, Urząd Miejski w Poznaniu, Wydział
Ochrony Środowiska; Poznań 1996 r.,
• Uchwała Nr XXII/278/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 6 grudnia 2011 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rejon
ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu,
• Wiek osadów aluwialnych doliny Warty oraz doliny Cybiny – Bogdanki w rejonie Śródmieścia
w Poznaniu, M. Troć, K. Milecka, Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, seria A –
Geografia Fizyczna, Tom 59: 145-159, 2008 r.,
• Wody podziemne miast wojewódzkich Polski, Z, Nowacki, Informator Służby Hydrogeologicznej,
Warszawa 2007 r.,
5
•
Współczesne problemy hydrogeologii. Tom. XIII, cz. 3, Metale ciężkie oraz żelazo i mangan
w wodach podziemnych pietra neogenskiego miasta Poznania, M. Siepak, M. Frankowski, A.
Zioła, J. Przybyłek, Kraków 2007 r.
Inne źródła:
• wizja terenowa (maj 2013 r.)
• dokumentacja fotograficzna (MPU, maj 2013 r.)
• http://www.poznan.wios.gov.pl
• mapa SIP ZGiKM GEOPOZ
Powyższe materiały, w połączeniu z wizją terenową, pozwoliły na opracowanie charakterystyki
stanu funkcjonowania środowiska, a w szczególności określenia problemów dotyczących
poszczególnych jego komponentów.
Prognozę oddziaływania na środowisko sporządzono przy zastosowaniu metody indukcyjnoopisowej, polegającej na charakterystyce istniejących zasobów środowiska oraz łączeniu w logiczną
całość posiadanych informacji o dotychczasowych mechanizmach funkcjonowania środowiska
i wskazaniu, jakie potencjalne skutki mogą wystąpić w środowisku w wyniku realizacji ustaleń planu.
Posłużono się również metodą porównawczą, wykorzystując wiedzę o funkcjonowaniu
środowiska jako całości. Skonfrontowano zaproponowane rozwiązania planistyczne z istniejącymi
uwarunkowaniami środowiskowymi.
Prognozę oddziaływania na środowisko przedstawiono w zakresie, jaki umożliwia obecny stan
dostępnej informacji o środowisku oraz w tym kontekście - stopień szczegółowości ustaleń planu
miejscowego.
2.
2.1.
CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Położenie, użytkowanie i zagospodarowanie terenu
Obszar projektu planu położony jest w centralnej części śródmieścia Poznania. Obejmuje
kwartał zabudowy położony pomiędzy ulicami: Szkolną, Jaskółczą, Wrocławską i Podgórną. Ulice te
nie są objęte projektem planu. W granicach projektu znajdują się następujące działki: nr 2, 3, 4, 5, 6,
7, 8/1, 8/2, 9, ark. 17, obręb Poznań. Powierzchnia projektu planu wynosi 3573 m2.
Obszar projektu planu stanowi kwartał zwartej zabudowy. Jest praktycznie cały zabudowany.
Wolne od zabudowy są jedynie fragmenty wewnętrznych podwórzy. Są to albo niewielkie kominowe
podwórza (od ul. Jaskółczej), albo większe przestrzenie, np. podwórze kamienicy przy
ul. Wrocławskiej, z dobudowanym jednokondygnacyjnym budynkiem usługowym.
Budynek zlokalizowany przy skrzyżowaniu ul. Szkolnej i ul. Podgórnej to 6-kondygnacyjny
budynek o funkcji biurowej, z usługami bankowymi na parterze. Budynek ten jest przykładem
architektury współczesnej na terenie zabytkowej części miasta. Budynek przy ul. Szkolnej (działka nr
6, ark. 17, obręb Poznań) jest natomiast obiektem wpisanym do rejestru zabytków. Jest to budynek 4kondygnacyjny o funkcji mieszkaniowej z handlem i usługami na parterze (sklepy, biuro podróży).
Narożnikowa kamienica przy ul. Szkolnej i ul. Jaskółczej to budynek 4-kondygnacyjny o funkcji
mieszkaniowej z usługami (gastronomia) na parterze.
Przy ul. Jaskółczej (działka nr 8/1, ark. 17, obręb Poznań) znajduje się kamienica
3-kondygnacyjna z usługami na parterze (gastronomia i kluby rozrywkowe). Narożnikowa kamienica
u zbiegu ulic Jaskółczej i ul. Wrocławskiej (działka nr 9, ark. 17, obręb Poznań) to zabytkowy
3-kondygnacyjny budynek (z użytkowym poddaszem) o funkcji biurowej, a na parterze z usługami
gastronomicznymi.
Przy ul. Wrocławskiej i ul. Podgórnej znajduje się rozległa kamienica 4-kondygnacyjna,
fragmentami 5-kondygnacyjna (działka nr 7, ark. 17, obręb Poznań). Wzdłuż ulicy Wrocławskiej na
parterze prowadzone są usługi (handel, gastronomia), podobnie jak parter wzdłuż ulicy Podgórnej,
gdzie prowadzone są usługi (handel).
Przy ul. Podgórnej (działki nr 5, 4, 3, ark. 17, obręb Poznań) zlokalizowane są również trzy
pawilony handlowe.
W najbliższym otoczeniu omawianego terenu znajduje się zwarta, intensywna zabudowa
śródmiejska – mieszkaniowa, mieszkaniowo-usługowa oraz usługowa, budynek handlowy „Kupiec
Poznański” (pomiędzy ulicami Podgórną i Strzelecką) oraz tereny komunikacyjne (drogi i linia
tramwajowa w ulicach Podgórnej i Strzeleckiej).
6
2.2.
Rzeźba terenu
Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym obszaru Polski (wg J. Kondrackiego) teren
opracowania zlokalizowany jest w mezoregionie Poznańskiego Przełomu Warty, powstałym w wyniku
przekształcenia rynny lodowcowej we wciętą dolinę rzeczną.
Na obszarze Śródmieścia, gdzie znajduje się obszar projektu planu, można wydzielić dwie
dominujące terasy – nr II i I (nomenklatura wg Bartkowskiego 1957, który wyróżnił siedem teras),
gdzie strop gruntów rodzimych występuje odpowiednio na rzędnych 52–55 m n.p.m i 50–53 m n.p.m.
Terasy te zostały nadbudowane o 2-4 m w czasie historycznego rozwoju miasta3. Obszar omawianego
projektu plan znajduje się na II terasie.
Obszar, na którym zlokalizowany jest omawiany plan jest terenem płaskim. Należy jednak
zaznaczyć, że obecne ukształtowanie terenu jest wynikiem przekształceń rzeźby terenu,
spowodowanych działalnością człowieka prowadzoną na przestrzeni kilku wieków, obejmujących
następujące po sobie historyczne etapy rozwoju miasta Poznania. Silna urbanizacja tego terenu
spowodowała całkowity zanik jego mikrorzeźby.
2.3.
Budowa geologiczna i warunki gruntowe
Omawiany teren leży na terenie Śródmieścia, gdzie w warstwie przypowierzchniowej
występują grunty antropogeniczne (nasypowe). Ich cechą jest niska zawartość węglanu wapnia, duża
z kolei domieszek kulturowych. W ich składzie występują też piaski drobne i bardzo drobne, co jest
związane z powodziami występującymi w Poznaniu w drugiej połowie XIX w. i początku XX w.
Pod gruntami nasypowymi zalegają osady korytowe. W dolinie Warty na odcinku śródmiejskim
w Poznaniu występują one w pasie od 1,1 do 1,4 km od rzeki. Osady te są podstawowym budulcem
terasy zalewowej (I), jak również nadzalewowej (II), na której zlokalizowany jest teren omawianego
planu. Osady te są wykształcone w postaci piasków różnoziarnistych, gdzie w profilach przeważają
piaski drobne w części stropowej oraz grube ze żwirem w części spągowej. Miąższość osadów
aluwialnych jest zmienna – od 0,3 do 16,2 m, średnio 6,1 m. Strop tych osadów występuje na rzędnej
od 45,2 do 58,3 m n.p.m.4 Poza gruntami piaszczystymi podstawowym materiałem odnotowanym w
obrębie teras są osady wypełniające starorzecza (mady powodziowe, osady jeziorne
i torfy). Z danych pochodzących z archiwalnych materiałów wiertniczych wynika, że grunty organiczne
występujące w rejonie śródmieścia w Poznaniu to w przeważającej większości namuły pylaste
i piaszczyste z przewarstwieniami piasków drobnych lub torfów oraz rzadziej obecnych jednorodnych
warstw torfów. Grunty organiczne występują w dolinie Warty od 48,9 do 56,5 m n.p.m. (średnio 51,7
m n.p.m.).
2.4.
Zasoby naturalne
Na obszarze objętym granicami projektu mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej
i Podgórnej” w Poznaniu nie stwierdzono występowania zasobów naturalnych w postaci
udokumentowanych złóż naturalnych5.
2.5.
Warunki wodne
Omawiany teren znajduje się w granicach obszaru dolinnego rzeki Warty, zasilanego wodami
opadowymi oraz spływem podziemnym z terenów sąsiednich, wyżej położonych. W jego granicach
nie znajdują się żadne cieki i zbiorniki wodne.
Obszar projektu planu położony jest w zasięgu jednolitej części wód powierzchniowych JCWP
Warta od Kopli do Cybiny (kod PLRW60002118579).
Omawiany obszar znajduje się z w zasięgu występowania wód gruntowych w utworach
aluwialnych o zróżnicowanych warunkach hydrogeologicznych. Zasilany jest przez infiltrację opadów
oraz przez drenaż głębszych poziomów w rejonach obniżeń dolinnych. Poziom wód gruntowych
o swobodnym zwierciadle występuje w utworach piaszczysto-żwirowych tarasów i dolin rzecznych na
głębokościach od 0,6 do 12 m6 (jak wynika z mapy hydrograficznej, w pobliżu omawianego terenu
przebiega hydroizobata świadcząca o głębokości 1 m).
3
4
5
6
Wiek osadów aluwialnych doliny Warty oraz doliny Cybiny – Bogdanki w rejonie Śródmieścia w Poznaniu, M. Troć, K. Milecka,
Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, seria A – Geografia Fizyczna, Tom 59: 145-159, 2008
Odwierty, na podstawie których dokonano analizy miąższości poszczególnych utworów były wykonywane na terenie
śródmieścia, jednak żaden z nich nie odnosi się bezpośrednio do omawianego terenu.)
bazagis.pgi.gov.pl
Wody podziemne miast wojewódzkich Polski, red. Z, Nowacki; Informator Służby Hydrogeologicznej, Warszawa 2007 r.
7
Wody podziemne poziomu mioceńskiego na terenie miasta Poznania występują w warstwach
piasków drobnoziarnistych i mułkowatych, lokalnie średnioziarnistych o miąższości od około kilkunastu
do 80 m.7 Warstwy te przedzielone są warstwami mułków i węgli brunatnych o charakterze
nieciągłym. Poznański poziom mioceński obejmuje wody o charakterze naporowym o wodach
subartezyjskich w obrębie wysoczyzn i artezyjskim w obrębie doliny rzeki Warty. Formację pokrywową,
a zarazem napinającą, stanowi zespół osadów ilastych i ilasto-mułkowych warstw poznańskich
górnego miocenu o zmiennej miąższości.
2.6.
Szata roślinna
Obszar w granicach projektu planu „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej
i Podgórnej” w Poznaniu jest w zasadzie pozbawiony szaty roślinnej. Na taką sytuację wpłynął przede
wszystkim sposób zagospodarowania przedmiotowego obszaru i jego położenie w intensywnie
zainwestowanym centrum miasta, gdzie udział powierzchni biologicznie czynnej jest znikomy.
W granicach projektu planu występuje intensywna zabudowa kubaturowa, której towarzyszą trwale
uszczelnione powierzchnie (zabetonowane podwórza), co z kolei uniemożliwia rozwój większości
gatunków roślin.
Jedynymi przedstawicielami flory na omawianym terenie mogą być niewielkich rozmiarów
gatunki roślin, które przystosowały się do życia w skrajnie niesprzyjających warunkach, jakie panują
w wybetonowanym centrum miasta. Należy do nich kilka gatunków mszaków tj. prątnik srebrzysty
(Bryum argentum), porastający szczeliny między płytami chodnikowymi i brukiem ulicznym oraz
krawężniki. Towarzyszy mu często zwojek (Streblotrichum convolutum) oraz pędzlik murowy (Tortula
muralis), spotykany na betonowych słupkach, murkach i ogrodzeniach. Na ścianach budynków,
między cegłami oraz na innych podłożach o dużej zawartości wapnia, spotkać można także niektóre
z gatunków skorupiastych i proszkowatych porostów.
Zinwentaryzowano również dwa pojedyncze drzewa rosnące na wewnętrznych podwórzach
kamienicy przy ulicy Szkolnej. Są to niewielkich rozmiarów samosiejki: brzoza brodawkowata (Betula
pendula) i klon jesionolistny (Acer negundo L.).
2.7.
Świat zwierzęcy
Środowisko miejskie, które w sposób istotny odbiega od warunków naturalnych, jest miejscem
życia gatunków zwierząt, które potrafiły się przystosować do życia na terenach silnie zurbanizowanych
lub które od dawna towarzyszą siedzibom ludzkim. Naturalnymi siedliskami przedstawicieli fauny miast
są tereny zieleni tworzące w Poznaniu tzw. kliny zieleni, jednakże zwierzęta coraz częściej
przystosowują się do życia w nawet najbardziej ścisłej zabudowie miejskiej.
W granicach analizowanego terenu stwierdzono obecność kilku gatunków ptaków, które
przystosowały się do przebywania w centrum miasta. Należą do nich dość pospolite gołębie miejskie
(Columba livia urbana), mazurki (Passer montanus), kawki (Corvus monedula), sierpówki (Streptopelia
decaocto) oraz sroki (Pica pica). Gołębie miejskie stały się praktycznie nieodzownym elementem tej
części miasta, czemu sprzyja dokarmianie ich przez ludzi.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie
ochrony gatunkowej zwierząt, wszystkie wyżej wymienione ptaki podlegają ochronie gatunkowej, przy
czym mazurek, kawka i sierpówka są gatunkami objętymi ochroną ścisłą, natomiast sroka i gołąb
miejski gatunkami objętymi ochroną częściową.
2.8.
Powierzchnia ziemi
Powierzchnia ziemi na terenach silnie zurbanizowanych, a do takich należy analizowany
obszar, charakteryzuje się bardzo dużym stopniem przekształcenia naturalnych właściwości. Ze
względu na całkowite uszczelnienie powierzchni terenu, analizowany obszar pozbawiony jest
naturalnej warstwy gleby. Niekorzystny wpływ na zmianę jej właściwości fizycznych i chemicznych ma
wiele procesów związanych z działalnością człowieka. Do najważniejszych z nich możemy zaliczyć
zakłócenie obiegu wód podziemnych i powierzchniowych poprzez ingerencję w skład oraz
zagęszczenie poszczególnych warstw profilu glebowego, przemieszanie warstw, zmianę sposobu
użytkowania, a także umieszczanie szeregu elementów sieci infrastruktury technicznej w profilu
glebowym. Tego typu zmiany występują na skutek umieszczania pod powierzchnią terenu
fundamentów i innych elementów konstrukcji budowlanych oraz doprowadzania do budynków
7
Współczesne problemy hydrogeologii. Tom. XIII, cz. 3, M. Siepak, M. Frankowski, A. Zioła, J. Przybyłek Metale ciężkie oraz
żelazo i mangan w wodach podziemnych pietra neogeńskiego miasta Poznania; Kraków 2007 r.
8
podziemnej infrastruktury technicznej, powodując jednocześnie nieodwracalną utratę naturalnych
właściwości fizycznych, chemicznych oraz biologicznych gleby.
Gleby antropogeniczne, poza występowaniem zanieczyszczeń fizycznych (żwir, gruz i podobne
materiały wykorzystywane przy inwestycjach budowlanych), wykazują również obecność
zanieczyszczeń chemicznych, takich jak metale ciężkie (ołów i kadm) oraz węglowodory
wielopierścieniowe. Obecność w glebie zwiększonych ilości poszczególnych pierwiastków
spowodowana jest głównie emisją zanieczyszczeń z ruchu komunikacyjnego i kumulowaniem się tych
substancji w warstwach gleby na terenach leżących w bezpośrednim sąsiedztwie szlaków
komunikacyjnych.
2.9.
Klimat lokalny
Według regionalizacji klimatycznej (Woś 1994) obszar objęty granicami planu, podobnie jak
obszar całego Poznania, należy do Regionu Środkowowielkopolskiego.
Warunki klimatyczne w Poznaniu odzwierciedlają wartości elementów klimatu uzyskane
z pomiarów prowadzonych na stacji IMGW Poznań-Ławica. Elementy klimatu na wyżej wspomnianej
stacji, przedstawia poniższa tabela:
Tabela 1. Elementy klimatu w rejonie Poznań - Ławica (wg IMGW w Poznaniu)
OKRES
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
ROK 2010
WIELOLECIE
1971-2000
I
II
-6,5
-1,0
-1,2
-0,5
MIESIĄC
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
ŚREDNIA MIESIĘCZNA TEMPERATURA POWIETRZA (°C)
3,6
8,8
11,5
17,4
22,1
18,7
12,5
3,2
7,7
13,5
16,4
18,3
17,7
13,0
ROK
X
XI
XII
6,5
4,7
-5,6
7,7
8,2
3,2
0,3
8,3
79
92
93
80
85
85
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA (%)
80
69
83
67
61
78
83
86
85
78
80
84
87
88
79
4,0
3,4
ŚREDNIA MIESIĘCZNA PRĘDKOŚĆ WIATRU (M/S)
4,0
3,7
3,4
3,0
3,1
3,1
3,3
3,8
3,8
4,1
3,6
3,9
3,8
4,0
3,3
3,8
3,9
3,5
72
3,7
69
72
3,3
3,3
72
3,2
74
2,8
3,0
ŚREDNIA MIESIĘCZNA WYSOKOŚĆ OPADU ATMOSFERYCZNEGO (MM)
ROK 2010
28
18
42
27
111
17
81
153
74
8
100
58
692
WIELOLECIE
29
23
33
31
47
62
76
56
44
35
33
39
508
1971-2000
Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska; Poznań 2011;
Średnia roczna suma opadów dla terenu Poznania należy do najniższych w kraju. Pomiary
wielkości opadów atmosferycznych dla posterunku Poznań-Ławica wykazały, że średnia wartość opadu
atmosferycznego z wielolecia (w okresie 1971-2000) wynosiła 508 mm. Natomiast roczna suma
opadów atmosferycznych w roku 2010, stanowiąca 136% normy, wynosiła 692 mm.
Rozkład temperatur, podobnie jak ilości opadów, ma charakter roczny. Najcieplejszym
miesiącem roku 2010 był lipiec – średnia miesięczna temperatura w Poznaniu wyniosła 22,1°C, z kolei
najniższe temperatury odnotowano w styczniu, kiedy średnia miesięczna temperatura wyniosła
w Poznaniu -6,5°C. W skali roku średnia temperatura wynosi dla miasta Poznania 7,7°C.
Równie istotnymi czynnikami meteorologicznymi, wpływającymi na klimat miasta,
a w szczególności na stężenia i rozkład przestrzenny zanieczyszczeń powietrza, jest kierunek oraz siła
wiatru. Dla obszaru Poznania stwierdzono największą częstotliwość występowania wiatrów z sektora
zachodniego, o dość niewielkiej sile - średnia roczna wartość wynosiła 3,6 m/s. Najwyższą średnią
miesięczną prędkość wiatru zanotowano w Poznaniu w 2010 r. w grudniu – 4,1 m/s. Z kolei najniższa
średnia miesięczna prędkość wiatru wystąpiła, podobnie jak w wieloleciu, w lecie, jednak w czerwcu
(3,0 m/s), a nie w sierpniu.
Rozkład kierunków wiatru w Poznaniu w 2010 r. charakteryzuje, podobnie jak w wieloleciu
1971-2000, zdecydowana przewaga wiatrów z sektora zachodniego oraz mały udział wiatrów
z kierunków N i NE (15%). Co istotne, w sierpniu i wrześniu zwiększyła się liczba cisz, co może
przyczynić się do pogorszenia sytuacji aerosanitarnej w regionie. Tego typu sytuacje, charakteryzujące
się między innymi bardzo małymi prędkościami wiatru utrzymującymi się przez dłużej niż 48 godzin,
wystąpiły w Poznaniu, poza styczniem, również pod koniec września i października.
Wilgotność względna powietrza na terenie Poznania zależna jest od pory roku. W 2010 r.
na terenie Poznania nie wystąpiła susza hydrograficzna. Najwyższą wartość wilgotność osiąga
9
w okresie zimowym, w tym najwyższą w 2010 r. zanotowano w grudniu (93%). Natomiast najniższe
wartości występują w miesiącach letnich, takich jak czerwiec i lipiec, kiedy osiągnęła wartości 67%
i 61%.
Okres wegetacyjny w rejonie miasta Poznania należy do najdłuższych w kraju i wynosi 220
dni.
Na terenie Poznania obserwowany jest wpływ czynników antropogenicznych na kształtowanie
się klimatu, charakterystycznego dla aglomeracji miejskiej. Mikroklimat obszaru projektu planu
wykazuje cechy typowe dla klimatu obszarów śródmiejskich8. W centrach miast można zaobserwować
największy wpływ działalności człowieka na pogodę. Rozległe powierzchnie dachów i terenów
komunikacyjnych, pozbawionych powierzchni biologicznie czynnych, wpływają na stosunki wodne
i pogodę. Brak możliwości wsiąkania wód opadowych powoduje ich szybki odpływ do kanalizacji
miejskiej, a tym samym ograniczenie zasilania wód podziemnych.
Szybsze i większe nagrzewanie się powierzchni zabudowanych i uszczelnionych, sztuczne
ciepło pochodzące ze spalania surowców energetycznych oraz zanieczyszczenie atmosfery powodują
powstawanie nad miastem „wysp ciepła”. Wskutek różnic temperatur, a co za tym idzie ciśnienia, nad
miastem częściej niż gdzie indziej powstają chmury i pada deszcz, jest mniej dni pogodnych, więcej
mgieł, intensywność wiatrów jest niewielka, notuje się duży udział ciszy atmosferycznych. Z uwagi
na położenie wewnątrz zwartej zabudowy śródmiejskiej i braku zieleni, teren projektu planu
kwalifikowany jest do najcieplejszych obszarów w mieście. „Wyspy ciepła” o największym natężeniu
w centrum miasta pojawiają się w około 70% dni w roku, częściej latem niż zimą.
W obrębie miasta wiatry wytracają około 30% prędkości – zwiększa się częstość przypadków
małej prędkości lub ciszy atmosferycznych. W Poznaniu dominują wiatry słabe o prędkościach
0-5 m/s. Niezależnie od pory roku i dnia, procentowy udział ciszy w zwartej zabudowie jest wyższy niż
na peryferiach miasta. W związku z tym może występować zjawisko stagnowania mas
zanieczyszczonego powietrza. Istotne też jest to, że kierunki wiatru notowane w obrębie miasta nie
wykazują dominanty kierunku zachodniego. Wszystko to może mieć niekorzystny wpływ na możliwości
przewietrzania omawianego terenu oraz skutkować niedoborem wilgoci, tlenu, utrudnieniami
w przewietrzaniu terenu oraz rozpraszaniu zanieczyszczeń powietrza. Innym skutkiem „wysp ciepła”
może być pojawianie się opadów ulewnych. Sprzyjające warunki dla ich powstawania mają miejsce
przeważnie w okresie letnim. Wskutek kilkudniowego nagrzania miasta mogą rozwinąć się silne prądy
wstępujące, a unoszące się nad miastem pyły i gazy, jako aktywne jądra kondensacji, mogą
spowodować tworzenie się silnych opadów9.
2.10.
Obszary cenne kulturowo
Omawiany teren znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej Starego Miasta, wpisanej do
rejestru zabytków miasta Poznania pod nr A225, decyzją z dnia 04.06.1979 r., jako zespół
urbanistyczno-architektoniczny miasta lokacyjnego w obrębie murów miejskich.
Obszar projektu planu stanowi również fragment pomnika historii „Poznań - historyczny zespół
10
miasta” . Obszar pomnika historii objął historyczny zespół miejski z Ostrowem Tumskim, Zagórzem,
Chwaliszewem, lewobrzeżnym Starym Miastem lokacyjnym ze średniowiecznymi osadami
podmiejskimi, założeniem urbanistyczno-architektonicznym Josefa Stübbena (Ring Poznański)
z początku XX w. oraz Fortem Winiary, czyli obecnym Parkiem Cytadela. Ochronie podlegają wartości
historyczne, przestrzenne, architektoniczne oraz niematerialne historycznego zespołu miasta Poznania.
Ponadto, na obszarze projektu planu znajdują się dwa budynki wpisane indywidualnie do
rejestru zabytków: kamienica przy ulicy Szkolnej 17, wpisana do rejestru zabytków pod nr 205/Wlkp/A
decyzją z dnia 10.11.2004 roku oraz kamienica przy ulicy Wrocławskiej 18, wpisana do rejestru
zabytków pod nr A126 decyzją z dnia 11.04.1958 roku.
Przez omawiany teren w przeszłości przebiegały granice murów miejskich (od Zamku
Przemysła, przez ul. Ludgardy, teren Szpitala miejskiego im. Strusia, ul. Szkolną, ul. Jaskółczą, ul.
Wrocławską i dalej w kierunku północno-wschodnim). Na omawianym terenie nie zachowały się
pozostałości po murach, jednak ich przebieg został uwidoczniony w nawierzchni ulic w postaci bruku
wyróżniającego się kolorem.
8
mgr Romana Koczorowska, Rozkład podstawowych parametrów meteorologicznych w wybranych punktach miasta Poznania,
w: Wody powierzchniowe Poznania t .I, pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej. Sorus Poznań 1995
9
mgr Ryszard Farat, Zmienność przestrzenna wysokości opadów atmosferycznych na obszarze miasta Poznania, w: Wody
powierzchniowe Poznania t .I, pod red. A. Kanieckiego i J. Rotnickiej Poznań Sorus 1995 r.
10
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie uznania za pomnik historii ”Poznań
– historyczny zespół miasta”
10
Ze względu na położenie obszaru w rejonie średniowiecznej zabudowy Starego Miasta,
szczególnej ochronie podlegają pierwotne zachowane podziały działek, zasadnicze elementy układu
funkcjonalno - konstrukcyjnego budynków oraz piwnice.
2.11.
Jakość powietrza atmosferycznego
Do głównych źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie miasta
Poznania zaliczyć należy sektor bytowy, a więc indywidualne instalacje grzewcze istniejącej zabudowy,
stanowiące powierzchniowe źródło emisji (źródło tzw. niskiej emisji) oraz ciągi komunikacyjne,
stanowiące liniowe źródła zanieczyszczeń. W granicach opracowania oraz w jego otoczeniu nie są
zlokalizowane natomiast zakłady usługowe i produkcyjne, stanowiące punktowe źródła emisji
zanieczyszczeń powietrza (kotłownie przemysłowe i procesy produkcyjne).
W centrum miasta zainwestowanie stanowi głównie zwarta zabudowa 4-5-kondygnacyjna,
częściowo zaopatrywana w ciepło z indywidualnych instalacji grzewczych, częściowo podłączona do
miejskiej sieci cieplnej. Indywidualne instalacje grzewcze budynków, w zależności od rodzaju
stosowanego paliwa (paliwa stałe, gazowe, płynne), generują różne ilości zanieczyszczeń gazowych
i pyłowych, obejmujących m.in. tlenki siarki (głównie SO2), tlenki azotu (NOx), dwutlenek węgla (CO2)
oraz pyły o zróżnicowanym składzie frakcyjnym (w tym pył PM10 i pył PM2,5). Co istotne, źródła
bytowe są odpowiedzialne w głównej mierze za podwyższone stężenia pyłu zawieszonego
i benzo(a)pirenu w sezonie zimowym. Należy jednak podkreślić, że pomimo, że w części zabudowy
w centrum miasta ciągle dominują węglowe instalacje grzewcze, to od kilku lat widoczny jest wyraźny
spadek wykorzystania węgla jako źródła ciepła i zastępowanie go innymi, mniej emisyjnymi, paliwami
(instalacje gazowe, olejowe, elektryczne). Coraz więcej budynków zostaje również podłączona do
miejskiej sieci cieplnej. Tego typu działania spowodowały wyraźną poprawę stanu powietrza
w zakresie emisji SO2.
Z kolei ruch komunikacyjny generuje całoroczną emisję do atmosfery szeregu zanieczyszczeń
gazowych, powstających podczas spalania paliw płynnych w silnikach pojazdów, w tym m.in.
węglowodorów aromatycznych, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla oraz substancji
pyłowych, powstających w wyniku ścierania opon pojazdów i nawierzchni jezdni. Również
monocentryczny układ komunikacji samochodowej, przy wąskich ulicach w śródmiejskiej części
miasta, powoduje duże obciążenie ruchem samochodowym i wysoki poziom emisji ze źródeł
mobilnych. Duże natężenie ruchu na niektórych ulicach (np. Alejach Karola Marcinkowskiego, ul.
Święty Marcin, ul. Solnej, ul. Wolnica, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego, ul. Garbary), a także
specyfika ruchu samochodowego odbywającego się ruchliwymi ulicami centrum miasta (niewielkie
prędkości, częste zwalnianie, zatrzymywanie pojazdów, brak płynności ruchu), powoduje, że emisja
zanieczyszczeń komunikacyjnych w znacznym stopniu wpływa na kształtowanie jakości powietrza na
terenach całego śródmieścia.
Ogólnej oceny jakości powietrza atmosferycznego na przedmiotowym obszarze dokonano
w oparciu o informacje publikowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu,
określające jakość powietrza na terenie całego województwa wielkopolskiego. Wykonana przez WIOŚ
roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013 pod kątem ochrony
zdrowia ludzi dotyczyła następujących zanieczyszczeń: dwutlenku azotu (NO2), dwutlenku siarki (SO2),
tlenku węgla (CO), benzenu (C6H6), pyłu PM2,5, pyłu PM10, benzo(α)pirenu (BaP), ozonu (O3), ołowiu
(Pb), arsenu (As), niklu (Ni) i kadmu (Cd). Klasyfikację stężeń poszczególnych zanieczyszczeń
na obszarze strefy aglomeracja poznańska (z uwzględnieniem kryterium ochrony zdrowia ludzi) w roku
2013 przedstawia poniższa tabela.
Tabela 2.
Klasyfikacja strefy aglomeracja poznańska w roku 2013 r. z uwzględnieniem kryteriów
określonych w celu ochrony zdrowia ludzi
SYMBOL KLASY STREFY DLA POSZCZEGÓLNYCH SUBSTANCJI
NAZWA STREFY
aglomeracja
poznańska
NO2
SO2
CO
C6H6
PM2,5
PM10
BAP
AS
CD
NI
PB
O3
A
A
A
A
A
C
C
A
A
A
A
A
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013, WIOŚ, Poznań 2014 r.,
http://www.poznan.wios.gov.pl
Stężenia NO2, SO2, CO, C6H6,PM2,5, As, Cd, Ni, Pb, O3, ocenianych pod kątem ochrony
zdrowia ludzi za 2013 r., nie przekraczały poziomów dopuszczalnych, w związku z tym aglomeracja
poznańska zaliczona została do klasy A.
11
W przypadku pyłu PM10 w 2013 r., podobnie jak w latach poprzednich, zanotowano za
wysoką częstotliwość przekraczania jego dopuszczalnego 24-godzinnego stężenia11. Dopuszczalna
częstość przekroczeń 24-godzinnego stężenia w ciągu roku kalendarzowego wynosi 35 razy, natomiast
na stacji pomiarowej zlokalizowanej przy ul. Polanka zanotowano 44 przekroczeń, a na stacji przy ul.
Chwiałkowskiego – 48. Z kolei na stacjach pomiarowych zlokalizowanych przy ul. J. H. Dąbrowskiego
i przy ul. Szymanowskiego nie zanotowano tego typu przekroczeń (odpowiednio 27 i 25 przekroczeń
w roku). Na żadnym ze stanowisk pomiarowych nie zanotowano natomiast przekroczeń
dopuszczalnego średniego stężenia rocznego12. Średnie stężenie dla roku 2013 wahały się,
w zależności od stacji, od 21 do 32,4 µg/m3. Ze względu na stwierdzenie przekroczenia dopuszczalnej
częstotliwości przekroczeń stężenia 24-godzinnego pyłu PM10, aglomeracja poznańska
zakwalifikowana została do klasy C.
W przypadku stężeń benzo(α)pirenu, na wszystkich stanowiskach pomiarowych
zlokalizowanych w Poznaniu, Pile, Kaliszu, Ostrowie Wielkopolskim i Tarnowie Podgórnym odnotowano
podwyższone stężenia substancji, przekraczający poziom docelowy13. Z uwagi na powyższe, wszystkie
strefy, w tym strefę aglomeracja poznańska, w 2013 r. zaliczono do klasy C.
Główną przyczyną występowania ponadnormatywnych stężeń pyłu PM10 oraz benzo(a)pirenu
jest wzmożona aktywność grzewcza w okresie zimowym, a więc niska emisja powstająca w wyniku
spalania węgla i jego pochodnych oraz coraz częściej również biomasy, spalanej w indywidualnych
źródłach grzewczych – bez urządzeń odpylających, które występują powszechnie w energetyce
zawodowej. Dodatkową przyczyną niskiej emisji są niesprzyjające czynniki meteorologiczne,
charakterystyczne dla dużych miast, sprzyjające stagnacji lub niewielkim ruchom mas powietrza,
co w rezultacie skutkuje długotrwałym utrzymywaniem się substancji na danym terenie i ich
kumulacją w warstwie przyziemnej. Powstawaniu niekorzystnych zjawisk klimatycznych na obszarze
Poznania sprzyja również położenie miasta w dolinie Warty, sprzyjające kumulacji zanieczyszczeń na
obszarach dolinnych14.
We wszystkich strefach, zakwalifikowanych do klasy C, należy wskazać obszary, w których
stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stężeń danej substancji, a także opracować program
naprawczy. Dla pyłu PM10 program naprawczy dla Poznania został opracowany już w latach
ubiegłych. Wojewoda Wielkopolski wydał na mocy rozporządzenia Nr 39/07 z dnia 31 grudnia 2007 r.
program ochrony powietrza dla strefy – aglomeracja Poznań15, określający m.in. podstawowe kierunki
działań, których podjęcie było niezbędne do przywrócenia standardów jakości powietrza w całej
strefie. Realizacja wspomnianych zadań niestety nie doprowadziła do wyeliminowania zjawiska
występowania przekroczeń dopuszczalnych stężeń pyłu PM10 w powietrzu. Z uwagi na powyższe,
w 2012 r. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego przystąpił do aktualizacji programu
ochrony powietrza dla strefy aglomeracja poznańska w zakresie pyłu PM10, który został zatwierdzony
uchwałą Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie
Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań)
w woj. Wielkopolskim16. We wspomnianym dokumencie przedstawiono szereg działań naprawczych,
których realizacja ma doprowadzić do zmniejszenia stężeń pyłu PM10 w granicach miasta do
poziomów dopuszczalnych. W kontekście analizowanego projektu mpzp najbardziej istotne są
działania naprawcze, polegające na wprowadzaniu do planów miejscowych odpowiednich rozwiązań
i zapisów, dotyczących m. in. kształtowania zabudowy w sposób zapewniający przewietrzanie miasta
oraz ustalenia zakazu stosowania paliw stałych w obrębie projektowanej zabudowy (w przypadku
stosowania indywidualnych systemów grzewczych).
Również w roku 2012, z uwagi na występowanie w obrębie kilku stref przekroczeń poziomu
docelowego dla benzo(α)pirenu, Sejmik Województwa Wielkopolskiego podjął uchwałę w sprawie
Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto
Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim17.
Program wskazuje na szereg koniecznych do przeprowadzenia działań naprawczych, przy czym
z punktu widzenia dokumentów planistycznych najbardziej istotne są działania naprawcze polegające
na uwzględnianiu w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących ochrony
11
12
13
14
15
16
17
dopuszczalny poziom pyłu w powietrzu dla 24 godzin – 50 µg/m3
dopuszczalny poziom pyłu w powietrzu dla roku – 40 µg/m3
poziom docelowy benzo(α)pirenu w powietrzu dla roku – 1 ng/m3
Uchwała Nr LX/928/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie „Programu ochrony środowiska dla
miasta Poznania na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku”, str. 60,61
Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 4, poz. 61 z dnia 31.01.2008 r.
Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 508
Uchwała Nr XXIX/566/12 z dnia 17 grudnia 2012 r. (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z dnia 15.01.2013 r., poz. 509)
12
powietrza przed zanieczyszczeniami. Działania te obejmują konieczność uwzględniania
w nowotworzonych lub aktualizowanych planach wymogów dotyczących zaopatrywania w ciepło
nowopowstających budynków z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń do
powietrza oraz projektowanie linii zabudowy z uwzględnieniem przewietrzania miasta.
Podjęcie działań mających na celu ograniczenie emisji benzo(α)pirenu do poziomów
umożliwiających dotrzymanie obowiązujących standardów, jest szczególnie ważne w kontekście dużej
szkodliwości benzo(α)pirenu dla zdrowia ludzkiego (duża toksyczność przewlekła), a także roślinności,
gleb i wody.
2.12.
Jakość wód
Na obszarze projektu planu nie występują wody powierzchniowe w postaci zbiorników czy
cieków wodnych, w związku z czym prognoza nie zawiera informacji w tym zakresie.
Ogólnej analizy jakości wód podziemnych na potrzeby niniejszego opracowania dokonano
w oparciu o ocenę jakości wód podziemnych prowadzoną dla jednolitych części wód podziemnych
(JCWPd).
Przedmiotowy obszar, podobnie jak obszar całego miasta, położony jest w granicach JCWPd
nr 62, dla której badania jakości wód wykonuje Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie (PIG).
Zakres prowadzonych badań obejmuje wskaźniki ogólne (odczyn, temperatura, przewodność
elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel organiczny) oraz wskaźniki nieorganiczne (amoniak,
antymon, arsen, azotany, azotyny, bor, bar, beryl, chlorki, chrom, cyjanki, cynk, fluorki, fosforany,
glin, kadm, kobalt, magnez, molibden, mangan, nikiel, ołów, potas, rtęć, selen, siarczany, sód, srebro,
tytan, wapń, wodorowęglany, fenole, żelazo).
Z uwagi na brak lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych na analizowanym w prognozie
obszarze, a także na obszarze całego miasta Poznania, dla oceny jakości wód podziemnych przyjęto
dane zebrane w roku 2013 dla punktów pomiarowych, zlokalizowanych w granicach powiatu
poznańskiego (9 punktów)18, w obrębie których stwierdzono występowanie wód podziemnych
o zróżnicowanej jakości.
Wody II klasy (dobrej jakości) odnotowano w punkcie zlokalizowanym w miejscowości
Głęboczek, gm. Murowana Goślina (nr 2566). W pozostałych punktach pomiarowych stwierdzono
wody III klasy (zadowalającej jakości). Są to następujące lokalizacje punktów: Biskupice, gm.
Pobiedziska (nr 1258), Kalwy, gm. Buk (nr 1278), Buk (nr 1279), Dakowy Suche, gm. Buk (nr 1282),
Pobiedziska (nr 2547), Czerlejnko, gm. Kostrzyn (nr 2549), Kamionki, gm. Kórnik (nr 2563),
Gruszczyn, gm. Swarzędz (nr 2564).
2.13.
Klimat akustyczny
Obszar opracowania zlokalizowany jest w centralnej części miasta i w całości zabudowany jest
zwartymi kamienicami mieszkaniowo-usługowymi lub usługowymi, które tworzą pełen kwartał
urbanistyczny z wewnętrznymi, kominowymi podwórzami. Usługi (przede wszystkim handel
i gastronomia) zlokalizowane są w parterach kamienic od strony ulic, niekiedy również w oficynach,
natomiast lokale mieszkaniowe znajdują się zarówno w oficynach, jak i na wyższych kondygnacjach
tych kamienic. W granicach projektu planu nie znalazły się ulice otaczające bezpośrednio tą
zabudowę: Podgórna, Szkolna, Jaskółcza i Wrocławska.
Teren planu podlega ochronie akustycznej w środowisku na podstawie przepisów ustawy
Prawo ochrony środowiska19 oraz przepisów wykonawczych, czyli rozporządzenia w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku20 (tekst jednolity) – ze zmianami wprowadzonymi już
w październiku 2012 r. (rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku21, które znacząco złagodziło wymagania akustyczne dla terenów
narażonych na oddziaływanie hałasu komunikacyjnego, w tym wypadku: hałasu samochodowego
i tramwajowego).
Zgodnie z klasyfikacją terenów w rozporządzeniu, omawiany teren znajduje się w strefie
śródmiejskiej miast o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys. ze zwartą zabudową mieszkaniową
i koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku hałasu
18
Monitoring operacyjny wód podziemnych w 2013 roku (wg. badań PIG), www.poznan.wios.gov.pl
tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, ze zmianami
20
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tj.
Dz. U. z 2014 r., poz. 112)
21
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2012 r., poz. 1109)
19
13
powodowanego przez drogi i linie kolejowe oraz torowiska tramwajowe, wymagany dopuszczalny
poziom hałasu w środowisku dla obszaru planu wynosi odpowiednio: L*DWN = 70 dB dla pory dziennowieczorno-nocnej oraz L*N = 65 dB dla pory nocnej.
Klimat akustyczny analizowanego obszaru kształtowany jest obecnie przez hałas generowany
z trasy tramwajowej, przebiegającej w ul. Podgórnej oraz przez hałas samochodowy z ulic
bezpośrednio sąsiadujących z obszarem projektu planu.
Ilustrację zasięgów oddziaływania hałasów samochodowego i tramwajowego przedstawiają
odpowiednio załączniki 2 i 3 prognozy.
Zgodnie z informacjami przedstawionymi na aktualnej Mapie akustycznej miasta Poznania
201222, hałas samochodowy obejmuje zabudowę mieszkaniowo-usługową i usługową położoną przy
ul. Podgórnej i ul. Szkolnej. W większości przypadków, zarówno w porze dzienno-wieczorno-nocnej,
jak i nocnej, przez zabudowę w granicach planu przebiegają izolinie o niższych wartościach:
L*DWN = 55 dB i L*DWN = 60 dB oraz L*N = 50 dB i L*N = 55 dB, które nie stanowią zagrożenia dla
wymaganych standardów akustycznych w tym rejonie. Jedynie fragment budynku położonego przy
narożniku ul. Podgórnej i ul. Szkolnej objęty jest hałasem o wartościach L*DWN =65-70 dB, przy czym
przedmiotowa zabudowa nie podlega ochronie akustycznej, ponieważ jest to budynek usługowy –
biurowy. Zatem należy stwierdzić, że na obszarze planu nie występują przekroczenia dopuszczalnych
poziomów hałasu samochodowego dla pory dzienno-wieczorno-nocnej oraz pory nocnej. Na taką
sytuację wpływa przede wszystkim brak przebiegu w sąsiedztwie projektu planu szlaków
komunikacyjnych o znacznym natężeniu ruchu, a także ograniczenie lub wyłączenie z ruchu
fragmentów dróg, znajdujących się w otoczeniu. Ulice graniczące z terenem planu to: ul. Szkolna
i ul. Jaskółcza z dopuszczonym ruchem samochodowym jednokierunkowym, ul. Wrocławska
wyłączona z ruchu (dopuszczony dojazd do parkingu po wschodniej stronie ulicy) i ul. Podgórna
również wyłączona z ruchu samochodowego (dopuszczony jest jedynie jednokierunkowy ruch
samochodowy wyłącznie do parkingu pod Kupcem Poznańskim).
Na południe od obszaru planu, w ul. Podgórnej przebiega trasa tramwajowa. Zgodnie
z informacjami przedstawionymi na Mapie akustycznej miasta Poznania 201223, hałas tramwajowy
obejmuje zabudowę mieszkaniowo-usługową i usługową położoną przy ul. Podgórnej, ul. Szkolnej
i ul. Wrocławskiej. Zasięgi hałasu tramwajowego przekraczają dopuszczalne standardy akustyczne
w środowisku jedynie w porze dzienno-wieczorno-nocnej w zabudowie położonej od strony
ul. Podgórnej (dla wartości L*DWN = 70 dB). Strefa hałasu L*DWN = 65-70 dB obejmuje swoim zasięgiem
część narożnikowego budynku przy ul. Podgórnej i ul. Szkolnej (budynek niepodlegający ochronie
akustycznej w środowisku – budynek biurowy) oraz fragment istniejącej kamienicy mieszkalnousługowej przy ul. Podgórnej. Zwarta zabudowa na tym terenie ekranuje jednak budynki położone
w głębi terenu planu, przez co nie są już narażone na ponadnormatywny hałas tramwajowy. W porze
nocnej hałas tramwajowy na omawianym terenie kształtuje się poniżej wartości dopuszczalnych
i mieści się w przedziale hałasu L*N = 55-60 dB.
Oddziaływanie hałasu tramwajowego i samochodowego jednocześnie podwyższa nieznacznie
całkowity poziom hałasu komunikacyjnego oraz odczuwanie jego uciążliwości, w tej części
śródmieścia. Hałas samochodowy podwyższa wartości podane wyżej dla hałasu tramwajowego – o ok.
1 dB dla LDWN oraz o ok. 2 dB – dla LN, (nie powodując jednak przekroczenia dopuszczalnego poziomu
hałasu w środowisku, w porze nocnej).
Na omawianym terenie nie występuje oddziaływanie hałasu kolejowego tras kolejowych.
Obszar planu nie leży również w strefie oddziaływania hałasu samolotowego. W sąsiedztwie
omawianego planu nie występują też żadne przemysłowe źródła hałasu wskazane na wspomnianej
mapie akustycznej, których eksploatacja w sposób znaczący wpływałaby na klimat akustyczny na
omawianym terenie.
Brak jest informacji o punktowych źródłach hałasu, których eksploatacja w sposób znacząco
negatywny wpływałaby na kształtowanie klimatu akustycznego w środowisku, w obszarze planu.
Źródłem hałasu na omawianym terenie mogą być lokale usługowe, zlokalizowane na najniższych
kondygnacjach budynków objętych projektem planu (przede wszystkim lokale przy ulicy Jaskółczej).
Uciążliwość ta ma charakter okresowy – większą uciążliwość notuje się w godzinach wieczornonocnych oraz z dni wolne od pracy, jak również w okresie wiosenno-letnim, i wynika z obecności
większej ilości osób na tym terenie.
22
23
Mapa akustyczna miasta Poznania 2012, Część I, AkustiX, Urząd Miasta w Poznaniu, listopad 2012
14
3.
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
REALIZACJI PROJEKTU PLANU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW
CHRONIONYCH NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY
Niniejsza prognoza dotyczy obszaru zainwestowanego, położonego w centrum dużego miasta,
w obrębie intensywnej i zwartej zabudowy śródmiejskiej. Jest to środowisko całkowicie przeobrażone,
charakteryzujące się niekorzystnymi zmianami w odniesieniu do wszystkich jego komponentów. Na
terenie śródmieścia środowisko ma charakter zdecydowanie antropogeniczny, co objawia się w prawie
całkowitym uszczelnieniu podłoża przez jego zabetonowanie lub zaasfaltowanie, obecnością
intensywnej zabudowy kubaturowej, brakiem naturalnej zieleni i praktycznie niewystępującą
powierzchnią biologicznie czynną.
Na obszarze objętym projektem mpzp nie występują cenne zasoby przyrodnicze, objęte
prawną ochroną w formie parku narodowego, rezerwatu przyrody, parku krajobrazowego, obszaru
chronionego krajobrazu, obszaru Natura 2000, zespołu przyrodniczo-krajobrazowego, użytku
ekologicznego, stanowiska dokumentacyjnego, pomników przyrody, ustanowione w trybie ustawy
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Na omawianym obszarze nie występują również
pozostałe obszary chronione, podlegające ochronie na podstawie innych przepisów odrębnych, tj. lasy,
grunty rolne, główne zbiorniki wód podziemnych, ujęcia wody oraz ich strefy ochronne, obszary ciche
w aglomeracji. Omawiany obszar nie jest również zlokalizowany w zasięgu obszarów, na których
obowiązują, niekiedy znaczące, ograniczenia w zagospodarowaniu terenów, np. obszarów
ograniczonego użytkowania, terenów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, czy narażonych na
ruchy masowe ziemi.
Ograniczenia w zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów i zabudowy wynikają z położenia
obszaru projektu planu w strefie ochrony konserwatorskiej oraz występowania w jego granicach
budynków wpisanych do rejestru zabytków.
Ponadto, zwarta zabudowa mieszkaniowa i mieszkaniowo-usługowa położona w obszarze
projektu planu podlega ochronie akustycznej na podstawie przepisów odrębnych (jako zabudowa
w strefie śródmiejskiej miast o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys.). Zgodnie z informacjami z Mapy
akustycznej miasta Poznania 2012, tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej położone bezpośrednio
przy ul. Podgórnej znajdują się pod wpływem oddziaływania ponadnormatywnego hałasu
tramwajowego, generowanego przez trasę tramwajową w ul. Podgórnej. Zasięgi oddziaływania tego
hałasu ilustruje załącznik nr 3, odpowiednio dla pory dzienno-wieczorno-nocnej i pory nocnej, na
podstawie którego zagadnienie to przedstawiono i przeanalizowano w rozdz. 2.13.
Biorąc pod uwagę stwierdzone przekroczenia jakości powietrza w zakresie pyłu PM10
i benzo(α)pirenu dla strefy aglomeracja poznańska, przedstawione i przeanalizowane w rozdz. 2.11
prognozy, istotnym aspektem projektowanego planu będzie również zaproponowanie odpowiednich
rozwiązań, których realizacja służyć będzie zmniejszaniu stężeń powyższych substancji do poziomów
dopuszczalnych.
4.
INFORMACJA O GŁÓWNYCH CELACH I ZAWARTOŚCI PROJEKTU PLANU
4.1
Cel opracowania projektu planu
Na omawianym terenie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „Obszar
Staromiejski w Poznaniu”24. Analizowany obszar znajduje się na terenach OsA165/MI8
i OsA167/MI12 – dla których ustala się obowiązek utrzymania i/lub wprowadzenia tylko:
mieszkalnictwa oraz, jako towarzyszących, funkcji: kultury, oświaty, zdrowia i opieki społecznej,
administracji publicznej i organizacji wyższej użyteczności, handlu, gastronomii, biur i rzemiosła
usługowego, z zastrzeżeniem, że powierzchnia użytkowa pomieszczeń przeznaczonych i użytkowanych
na cele mieszkaniowe, we wszystkich budynkach usytuowanych na działce nie może być mniejsza niż
50% powierzchni całkowitej budynków z wyłączeniem kondygnacji podziemnych;
W 2011 r., na wniosek współwłaściciela kamienicy przy ul. Szkolnej 17, została
przeprowadzona analiza zasadności zmian miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
„Obszar Staromiejski”25. Wnioskodawca zaproponował uzupełnienie dotychczasowej funkcji na
nieruchomości nr 6, ark. 17, obr. Poznań o usługi hotelowe. Powyższa propozycja zmiany planu
24
25
Uchwała Nr XCIII/1055/III/2002 Rady Miasta Poznania z dnia 9 lipca 2002 r
„Analiza dotycząca zasadności przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
„W rejonie ulic Szkolna, Jaskółcza, Wrocławska, Podgórna” w Poznaniu i stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań
z ustaleniami Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”, MPU, Poznań wrzesień
2011 r.
15
została zaakceptowana przez Prezydenta Miasta Poznania na naradzie Prezydenta z zastępcami
Prezydenta, Skarbnikiem i Sekretarzem w dniu 1 września 2011 r.
Jak wynika z uzasadnienia do uchwały w sprawie przystąpienia do sporządzenia nowego planu
dla analizowanego obszaru26, „analiza istniejącego zagospodarowania na działkach sąsiednich,
złożonego wniosku oraz zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Obszar
Staromiejski w Poznaniu” wskazuje, że zasadne jest przystąpienie do sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego dla całego kwartału zabudowy w rejonie ulic: Szkolnej, Jaskółczej,
Wrocławskiej i Podgórnej w Poznaniu. Ustalenia obowiązującego planu uniemożliwiają rozwój funkcji
usług hotelowych, pożądanych w tym rejonie”.
Sporządzenie i uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulic:
Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu pozwoli na:
• uporządkowanie
i
zdefiniowanie
zasad
jednolitego
kształtowania
przestrzennego
przedmiotowego terenu,
• dostosowanie przeznaczenia terenu do obecnie panującej sytuacji na rynku nieruchomości,
• zwiększenie potencjału centrum miasta poprzez wzrost liczby miejsc hotelowych w ścisłym
centrum Poznania,
• wzmocnienie funkcji turystycznej,
• sformułowanie szczegółowych rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych,
• określenie zasad ochrony środowiska,
• określenie rozwiązań w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji dla obsługi
przedmiotowego terenu.
4.2
Ustalenia projektu planu
Projekt planu składa się z części tekstowej, sporządzonej w formie projektu uchwały Rady
Miasta Poznania oraz z części graficznej – rysunku projektu planu, sporządzonego w skali 1:500.
W granicach projektu planu wyznaczono pięć terenów, dla których ustalono przeznaczenie pod
zabudowę mieszkaniową wielorodzinną lub zabudowę usługową (na rysunku projektu planu symbole
1-5MW/U).
W zakresie parametrów i wskaźników dotyczących zabudowy oraz zagospodarowania terenów
MW/U ustalono:
• lokalizację zabudowy zwartej zgodnie z obowiązującymi liniami zabudowy określonymi
na rysunku planu,
• powierzchnię zabudowy działki budowlanej nie większą niż 100% i nie mniejszą niż 35%,
• wysokość zabudowy:
— dla terenu 1MW/U – nie więcej niż 20 m, w tym 4 kondygnacje nadziemne oraz piąta
kondygnacja pod stromym dachem,
— dla terenu 2MW/U – nie więcej niż 12 m, w tym 2 kondygnacje nadziemne oraz trzecia
— dla terenu 3MW/U – 6 kondygnacji nadziemnych i nie więcej niż 24 m,
— dla terenów 4MW/U, 5MW/U – nie więcej niż 24 m, w tym 5 kondygnacji nadziemnych
oraz szósta kondygnacja pod stromym dachem;
• intensywność zabudowy:
— minimalną wynoszącą 1,50,
— maksymalną wynoszącą: dla terenu 1MW/U – 5,00, dla terenu 2MW/U – 3,00, dla
terenów 3MW/U, 4MW/U, 5MW/U – 6,00;
• w parterach budynków lokalizację usług z dopuszczeniem wydzielania lokali mieszkalnych od
strony wnętrza kwartału,
• dopuszczenie lokalizacji, rozbudowy i nadbudowy budynków we wnętrzu kwartału nie wyższych
niż budynki lokalizowane od strony dróg publicznych;
2
• powierzchnię nowo wydzielanej działki nie mniejszą niż 70 m .
Biorąc pod uwagę obecny stan zainwestowania analizowanego obszaru, nowych inwestycji
budowlanych należy spodziewać się głównie na terenie 4MW/U, na którym obecnie zlokalizowana
jest niska (1-kondygnacyjna) zabudowa usługowa (pawilony handlowe). Budynki te wyraźnie
dysharmonizują w otoczeniu istniejącej na sąsiednich działkach zwartej, 6-kondtgnacyjnej zabudowy
26
Uzasadnienie do Uchwały Nr XXII/278/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 6 grudnia 2011r. w sprawie przystąpienia do
sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej
i Podgórnej” w Poznaniu.
16
mieszkaniowo-usługowej, dlatego zasadna jest wymiana obecnego zainwestowania na nowe,
dostosowane parametrami i charakterem do tego istniejącego w otoczeniu. Nowa zabudowa
wysokością nawiązywać ma do kamienicy zlokalizowanej na terenie 5MW/U (wysokość nie większa
niż 24 m, w tym 5 kondygnacji nadziemnych oraz szósta kondygnacja pod stromym dachem).
Wymiana zabudowy na terenie 4MW/U pozwoli na uzupełnienie brakującego fragmentu zwartej
zabudowy oraz znaczną poprawę walorów wizualnych pierzei ul. Podgórnej.
Na pozostałych, obecnie już docelowo zainwestowanych, terenach zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej lub zabudowy usługowej 1MW/U, 2MW/U, 3MW/U i 5MW/U nie przewiduje się
zmian zagospodarowania w zakresie lokalizacji nowej zabudowy, tym bardziej, że cześć istniejących
budynków wpisanych jest indywidualnie do rejestru zabytków. Prawdopodobne są natomiast zmiany
sposobu użytkowania obecnej zabudowy, np. przekształcenie z funkcji mieszkaniowej na funkcję
usługową. Projekt planu, w odróżnieniu od obowiązującego mpzp „Obszar Staromiejski”, nie ustala
wymogu zachowania funkcji mieszkaniowej na co najmniej 50% powierzchni całkowitej budynków, nie
wprowadza również ograniczeń w zakresie lokalizowania funkcji usługowych.
W zakresie ochrony i kształtowania ładu przestrzennego ustala się zakaz lokalizacji
na obszarze projektu planu tymczasowych obiektów budowlanych, klimatyzatorów i wentylatorów
na połaciach dachowych lokalizowanych od strony dróg publicznych pozostających poza granicami
planu oraz na elewacjach budynków oraz żaluzji i rolet zewnętrznych (z wyjątkiem zwijanych
ozdobnych krat w oknach wystawowych parteru).
Dopuszczono z kolei lokalizację ogrodzeń o wysokości nie większej niż 2 m, kondygnacji
podziemnych, naziemnych stanowisk postojowych, sieci infrastruktury technicznej, ogródków
gastronomicznych, obiektów małej architektury, a także elementów systemu informacji miejskiej.
W zakresie zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego projekt mpzp
ustala:
• zakaz stosowania pieców, trzonów kuchennych i kotłów na paliwo stałe w przypadku
stosowania indywidualnych systemów grzewczych,
• zagospodarowanie zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
• zapewnienie poziomu hałasu w środowisku jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast
powyżej 100 tys. mieszkańców,
• stosowanie zasad akustyki budowlanej i architektonicznej w budynkach z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi znajdujących się w obszarach o ponadnormatywnym poziomie
hałasu.
W zakresie prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej na terenach znajdujących się
w granicach projektu planu ustalono:
•
zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej,
•
odprowadzenie ścieków bytowych lub przemysłowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej,
•
odprowadzenie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej
z dopuszczeniem ich zagospodarowania w granicach działki budowlanej.
Projekt planu ustala również, niezwykle istotne dla omawianego terenu i istniejącej zabudowy,
zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej:
•
ochronę terenu jako fragmentu zespołu urbanistycznego Starego Miasta, objętego wpisem do
rejestru zabytków pod numerem A 225,
•
ochronę terenu jako fragmentu pomnika historii „Poznań - historyczny zespół miasta”,
•
zachowanie obiektów wpisanych do rejestru zabytków, wskazanych na rysunku planu,
•
zachowaniem kompozycji elewacji frontowych budynków, w tym detali architektonicznych oraz
wysokości sytuowania gzymsów,
•
ochronę zabytków archeologicznych.
4.3
Powiązanie ustaleń projektu planu z innymi dokumentami
Stosownie do art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego są
wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Zgodnie z art. 15 tej ustawy
„… prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną,
zgodnie z zapisami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego …”. W myśl
art. 20 ust. 1 ww. ustawy, plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu, że nie narusza on
ustaleń studium. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
sporządza się w celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad
zagospodarowania przestrzennego.
17
W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” 27
obszar projektu planu miejscowego „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej"
w Poznaniu znajduje się w strefie ścisłego centrum (strefa Ia zamknięta I ramą komunikacyjną).
Stanowi on teren przeznaczony pod zabudowę, oznaczony symbolem MW/U – tereny zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej lub zabudowy usługowej w obszarze funkcjonalnego Śródmieścia.
Na terenie MW/U jako wiodący kierunek przeznaczenia wskazano zabudowę mieszkaniową
wielorodzinną lub zabudowę usługową, natomiast uzupełniającym kierunkiem przeznaczenia jest:
zieleń, tereny sportu i rekreacji, tereny komunikacji i infrastruktury technicznej, tereny sportoworekreacyjne. Przewiduje się zabudowę niską i średniowysoką, a lokalizacja zabudowy powinna
przebiegać z uwzględnieniem lokalnych wartości historycznych, kulturowych i przyrodniczych oraz
potrzeb mieszkańców.
Tereny projektu planu położone są w obrębie obszaru funkcjonalnego śródmieścia,
tworzonego przez zgrupowanie historycznej, intensywnej zabudowy, położonej w obrębie najstarszych
części Poznania, a więc w obrębie Starego Miasto, Ostrowa Tumskiego, Śródki, Jeżyc, Łazarza, Wildy,
Sołacza, Łaciny, Głównej.
Obszar opracowania wchodzi w skład historycznego układu urbanistyczno-architektonicznego,
dla którego w „Studium…” określono szereg zasady, jakie należy zastosować na etapie sporządzania
planu miejscowego. Należą do nich m.in.
• ochrona pierwotnych rozwiązań architektonicznych w odniesieniu do budynków historycznych
w zakresie gabarytów i form budynku oraz kompozycji elewacji i detali architektonicznych,
• dążenie do zachowania historycznych linii zabudowy ulic i placów, jeżeli nie koliduje to
z przyjętymi rozwiązaniami komunikacyjnymi,
• wprowadzenie zabudowy uzupełniającej w ciągach ulicznych i na obrzeżach kwartałów,
• rozważenie
przebudowy
lub
wymiany
małowartościowej
zdekapitalizowanej
lub
dysharmonizującej zabudowy, w szczególności np. podwórzowej zabudowy gospodarczej,
dostosować wizualnie nową zabudowę do zabudowy historycznej pod warunkiem respektowania
historycznego kontekstu przestrzennego i harmonijnego wpisania się w zastany układ,
zachowując charakter i skalę zabudowy oraz jej intensywność charakterystyczną dla
poszczególnych rejonów centrum.
W zakresie zasad lokalizowania urządzeń reklamowych i informacyjnych, „Studium…”
wprowadza zakaz lokalizacji urządzeń reklamowych na terenie Obszaru Staromiejskiego ograniczonego
ulicami: Solną, Wolnica, Stawną, Garbary, Zieloną, Podgórną, Alejami Marcinkowskiego i Placem
Bernardyńskim. Natomiast szczegółowe zasady lokalizacji urządzeń reklamowych, szyldów, tablic
informacyjnych oraz słupów ogłoszeniowych na obszarze miasta, określone zostaną w ustaleniach
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które muszą uwzględniać specyfikę Obszaru
Staromiejskiego.
W kontekście powyższych ustaleń zapisy analizowanego projektu planu należy uznać za
zgodne z zapisami „Studium...”, zwłaszcza w zakresie:
• ochrony pierwotnych rozwiązań architektonicznych w odniesieniu do budynków historycznych
zlokalizowanych w obrębie zespołu urbanistyczno-architektonicznego Starego Miasta
oraz dążenia do zachowania historycznych linii zabudowy ulic – ustalenie w projekcie ochrony
istniejącego kwartału zabudowy poprzez wyznaczenie na wszystkich terenach MW/U
obowiązującej linii zabudowy, ustalenie ochrony obiektów wpisanych do rejestru zabytków,
wskazanych na rysunku planu oraz ustalenie zachowania kompozycji elewacji frontowych
budynków, w tym detali architektonicznych oraz wysokości sytuowania gzymsów,
• wprowadzenia zabudowy uzupełniającej w ciągach ulicznych i na obrzeżach kwartałów oraz
wymiany małowartościowej i dysharmonizującej zabudowy – obowiązująca linia zabudowy oraz
parametry zabudowy ustalone dla terenu 4MW/U pozwolą na wymianę zlokalizowanej przy ul.
Podgórnej zabudowy pawilonowej, zdecydowanie dysharmonizującej z pozostałą historyczną
zabudową śródmiejską.
Stosownie do zapisów „Studium…”, w projekcie planu ustalono precyzyjne i szczegółowe
zasady lokalizowania na terenach urządzeń reklamowych, szyldów, tablic informacyjnych oraz słupów
ogłoszeniowych. Realizacja zapisów planu w tym zakresie pozwoli na uporządkowanie zabytkowych
przestrzeni miejskich oraz wzrost pozytywnego wizerunku obszaru staromiejskiego.
27
Uchwała Nr LXXII/1137/VI/2014 Rady Miasta Poznania z dnia 23 września 2014 r
18
4.4
Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji ustaleń projektu
planu
Nie przewiduje się wystąpienia zasadniczych zmian stanu środowiska przyrodniczego
na skutek odstąpienia od realizacji ustaleń projektu planu. Środowisko przyrodnicze analizowanego
obszaru, a zwłaszcza powierzchnia ziemi, zasoby wodne, szata roślinna, zostały już wcześniej
znacząco, negatywnie i trwale antropogenicznie przekształcone. Dlatego, nowe inwestycje budowlane,
niezależnie od tego, czy będą prowadzone w oparciu o ustalenia obecnie obowiązującego mpzp
(„Obszar Staromiejski”), czy w oparciu o ustalenia nowego planu („Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej,
Wrocławskiej i Podgórnej”) nie będą powodować utraty cennych wartości przyrodniczych.
Nie prognozuje się znaczących zmian jakości i stanu środowiska przyrodniczego na obszarze
opracowania planu miejscowego oraz w jego rejonie, wynikających ze zmian dotychczasowych form
zagospodarowania terenu. Przewiduje się bowiem, że obszar ten, niezależnie od tego, czy nowy plan
miejscowy zostanie zatwierdzony czy nie, nadal będzie pełnił typowe miejskie funkcje, związane
z funkcjonowaniem śródmiejskiej zabudowy mieszkaniowo-usługowej, a środowisko przyrodnicze
analizowanego obszaru nadal będzie poddawane działaniu wielu procesów naturalnych
i antropogenicznych. Dalsze funkcjonowanie terenów zabudowanych powodować będzie emisje
zanieczyszczeń do powietrza związane z funkcjonowaniem instalacji grzewczych w istniejącej
zabudowie. Skala powyższego zjawiska zależeć będzie od zastosowania działań redukujących skażenie
środowiska, w tym stosowania w budynkach niskoemisyjnych źródeł ciepła.
Wysoce prawdopodobne są również dalsze przekształcenia w obrębie powierzchni ziemi.
Dalsze funkcjonowanie terenów zurbanizowanych powodować będzie konieczność prowadzenia prac
modernizacyjnych, remontowych czy też rozbudowy podziemnych sieci infrastruktury technicznej, co
powodować będzie dalsze przeobrażenia warunków gruntowych.
Należy również podkreślić, że w przypadku odstąpienia od sporządzania i uchwalenia mpzp
„Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu, zasady kształtowania polityki
przestrzennej i sposobu postępowania w sprawach przeznaczania omawianego terenu na określone
cele oraz ustalania zasad jego zagospodarowania nadal definiowane będą na podstawie
obowiązującego mpzp „Obszar Staromiejski” w Poznaniu. Niezależnie od tego, nie przewiduje się
jednak realizacji przekształceń istniejącej zabudowy, w sposób który spowodowałby powstanie
znaczących oddziaływań na stan środowiska przyrodniczego, albowiem analizowany obszar znajduje
się w obrębie zabytkowego zespołu urbanistyczno-architektonicznego Starego Miasta, dla którego
obowiązują ścisłe wytyczne konserwatorskie w odniesieniu do ewentualnych prac remontowobudowlanych w obrębie historycznej zabudowy.
Podsumowując, zaniechanie realizacji analizowanego w prognozie planu nie wpłynie na
zmianę stanu środowiska analizowanego obszaru. Środowisko nadal podlegać będzie przemianom
zarówno naturalnym i antropogenicznym (emisje zanieczyszczeń, przeobrażenia warunków
gruntowych). Z uwagi na obecne, intensywne zagospodarowanie analizowanego obszaru oraz jego
zabytkowy charakter, nie przewiduje się istotnych zmian stanu środowiska wynikających ze zmian
form zagospodarowania analizowanego obszaru.
5.
CELE
OCHRONY
ŚRODOWISKA
USTANOWIONE
MIĘDZYNARODOWYM, KRAJOWYM, LOKALNYM
NA
SZCZEBLU
Akcesja Polski do Unii Europejskiej nałożyła na Polskę nowe obowiązki, wynikające
z konieczności dostosowania prawa polskiego do regulacji unijnych. Ochrona środowiska wraz
z Traktatem z Maastricht (1991) włączona została przez Wspólnoty Europejskie do spisu ich stałych
zadań, dla których określono cele działań zapobiegawczych i regulujących. Obecnie prawo Unii
Europejskiej regulujące ochronę środowiska liczy sobie kilkaset aktów prawnych, obejmujących
dyrektywy, rozporządzenia, decyzje i zalecenia.
Do priorytetów Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zaliczyć należy m.in.
przeciwdziałanie zmianom klimatu, ochronę różnorodności biologicznej, ograniczenie wpływu
zanieczyszczenia na zdrowie, a także lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych.
Do dokumentów rangi międzynarodowej, formułujących cele ochrony środowiska istotne
z punktu widzenia omawianego projektu planu, zaliczyć można:
• Dyrektywę Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych
(91/271/EWG), wprowadzająca wymóg wyposażenia aglomeracji w systemy zbierania ścieków
komunalnych – realizowany w projekcie mpzp poprzez ustalenie odprowadzania ścieków
bytowych lub przemysłowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej,
19
Dyrektywę Rady z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością
otaczającego powietrza (96/62/WE), stanowiącą o utrzymaniu jakości powietrza tam, gdzie jest
ona dobra, oraz jej poprawie w pozostałych przypadkach – cel szczególnie istotny w kontekście
obowiązywania dla Poznania programów ochrony powietrza w zakresie pyłu PM10 i benzo-alfapirenu28, realizowany w projekcie mpzp poprzez ustalenie zakazu stosowania pieców i trzonów
kuchennych na paliwo stałe w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych,
• Dyrektywę 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie
oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko.
Na szczeblu krajowym cele ochrony środowiska ustanawiają strategiczne dokumenty rządowe:
II Polityka Ekologiczna Państwa oraz Polityka ekologiczna państwa na lata 2009-2012 z perspektywą
do roku 2016. Oba te dokumenty respektują zapisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.,
mówiące o konieczności zapewnienia przez Rzeczypospolitą Polską ochrony środowiska kierując się
zasadą zrównoważonego rozwoju oraz konieczności zapewnienia przez władze publiczne
bezpieczeństwa ekologicznego współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
•
II Polityka Ekologiczna Państwa
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju,
ustanowiona w ramach Konferencji Narodów Zjednoczonych w Rio de Janeiro w 1992 r. Podstawowym
założeniem zrównoważonego rozwoju jest takie prowadzenie polityki i działań w poszczególnych
sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie
zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne
jak i przyszłe pokolenia, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów
przyrodniczych oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym,
ekosystemowym, gatunkowym i genowym. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne
traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania
zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Podstawowym celem polityki jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju, czyli
mieszkańców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych. Wśród metod realizacji polityki
ekologicznej państwa priorytet ma stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania i systemów
zarządzania środowiskowego, które pozwalają powiązać efekty gospodarcze z efektami ekologicznymi,
zwłaszcza w przemyśle i energetyce, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, budownictwie i gospodarce
komunalnej, zagospodarowaniu przestrzennym, turystyce, ochronie zdrowia, handlu i działalności
obronnej.
Cele szczegółowe polityki ekologicznej państwa ujęto w dwóch grupach: w sferze
racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych i w zakresie jakości środowiska. Wśród nich,
w kontekście zakresu ustaleń ocenianego projektu planu miejscowego, wymienić należy m.in.:
• racjonalizację użytkowania wody i jakość wód, realizowaną w projekcie planu poprzez zapisy
ustalające: zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej, odprowadzenie ścieków bytowych
lub przemysłowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej, odprowadzenie wód opadowych
i roztopowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej z dopuszczeniem ich zagospodarowania
w granicach działki budowlanej,
• jakość powietrza, zmiany klimatu, realizowane w projekcie planu poprzez zapisy ustalające
zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe (w przypadku stosowania
indywidualnych systemów grzewczych, dopuszczonych zgodnie z ustaleniami projektu planu)
oraz powiązanie infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu
do sieci (w tym sieci gazowej i ciepłowniczej),
• ochronę przed hałasem, realizowaną w projekcie planu poprzez zapisy w zakresie kształtowania
komfortu akustycznego w środowisku i w budynkach, ustalające uzyskanie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys.
mieszkańców oraz stosowanie zasad akustyki budowlanej i architektonicznej w budynkach
z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, znajdujących się w obszarach
o ponadnormatywnym poziomie hałasu, jak również poprzez zakaz lokalizacji klimatyzatorów
28
uchwała Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu
ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp.
z 2013 r., poz. 508) oraz uchwała Nr XXIX/566/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.
w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy
gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz strefy pilsko-złotowskiej w woj. wielkopolskim (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r., poz. 509)
20
i wentylatorów na połaciach dachowych od strony dróg publicznych pozostających poza
granicami planu oraz na elewacjach budynków (a więc także na elewacjach wewnętrznych,
gdzie urządzenia takie mogłyby być źródłami hałasu).
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016
Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stanowi
załącznik do uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r.29 w sprawie przyjęcia
„Polityki...”. Sporządzona została przez Ministerstwo Środowiska, zgodnie z wymogiem ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Omawiany dokument określa cele średniookresowe do 2016 r. oraz wskazuje kierunki działań
do wykonania w latach 2009-2012 w odniesieniu do zagadnień związanych z :
• kierunkami działań systemowych,
• ochroną zasobów naturalnych,
• poprawą jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
Wśród działań systemowych dokument wymienia aspekt ekologiczny w planowaniu
przestrzennym – i w jego ramach cel dotyczący podnoszenia roli planowania przestrzennego, które
powinno być podstawą lokalizacji nowych inwestycji. Wskazuje się na konieczność wdrażania
wytycznych, dotyczących uwzględniania w planach zagospodarowania przestrzennego wymagań
ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wdrażania przepisów, umożliwiających przeprowadzenie
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko już na etapie studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, zatwierdzania wszystkich obszarów europejskiej sieci
Natura 2000, uwzględniania obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, określania zasad
ustalania progów tzw. chłonności środowiskowej oraz pojemności przestrzennej zależnie od typu
środowiska, uwzględniania w planach wyników monitoringu środowiska.
Na szczeblu lokalnym, cele ochrony środowiska określone zostały w Programie Ochrony
Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2013-2016, z perspektywą do 2020 roku30. Program stanowi
wyraz realizacji polityki ekologicznej państwa na szczeblu gminnym. Sporządzony został w oparciu
o zapisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, nakładającej na organy
samorządowe województwa, powiatu i gminy obowiązek sporządzania odpowiednio wojewódzkich,
powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Wyżej wymieniony dokument określa
zadania w zakresie ochrony środowiska dla Poznania dla okresu czteroletniego (lata 2013-2016) oraz
wskazuje główne wyzwania dla miasta w zakresie ochrony środowiska do roku 2020.
Dokument wskazuje cele strategiczne (długoterminowe) oraz kierunki działań w procesie
długofalowym, które mają przyczynić się do osiągnięcia zaplanowanej wizji Miasta. Cele strategiczne
obejmują 20 różnych zagadnień i odnoszą się zarówno do zachowania dobrego stanu oraz poprawy
jakości poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego, jak i zmniejszenia pewnych
niekorzystnych oddziaływań oraz zagadnień na pograniczu ochrony środowiska i innych dziedzin (m.in.
społecznych i gospodarczych). Kierunki działań wytyczone na lata 2013-2016 stanowią z kolei
uszczegółowienie celów strategicznych.
Część z celów znajduje swoje odzwierciedlenie w zapisach omawianego w prognozie projektu
mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej” w Poznaniu. Są to cele dotyczące:
• zrównoważonego użytkowania zasobów wodnych oraz ochrony przed powodzią i suszą – cel
realizowany w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: zaopatrzenie w wodę pitną z sieci
wodociągowej, odprowadzenie ścieków bytowych lub przemysłowych do sieci kanalizacji
ogólnospławnej, odprowadzenie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji
ogólnospławnej z dopuszczeniem ich zagospodarowania w granicach działki budowlanej,
• osiągnięcia poprawy jakości powietrza i jakości życia mieszkańców – cel realizowany w projekcie
planu poprzez zapisy ustalające: zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo
stałe (również przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych, dopuszczonych
zgodnie z ustaleniami projektu planu) oraz powiązanie infrastruktury technicznej z układem
zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci (w tym sieci gazowej i ciepłowniczej),
• zmniejszenia stopnia narażenia mieszkańców na ponadnormatywny hałas – cel realizowany
w projekcie planu poprzez zapisy ustalające: uzyskanie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców oraz
stosowanie zasad akustyki budowlanej i architektonicznej w budynkach z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi, znajdujących się w obszarach o ponadnormatywnym poziomie
29
30
M.P. Nr 34, poz. 501
uchwała Nr LX/928/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 10 grudnia 2013 r.
21
hałasu, jak również poprzez zakaz lokalizacji klimatyzatorów i wentylatorów na połaciach
dachowych od strony dróg publicznych pozostających poza granicami planu oraz na elewacjach
budynków (a więc także na elewacjach wewnętrznych, gdzie urządzenia takie mogłyby być
źródłami hałasu).
Dokumentem o charakterze strategicznym, którego celem była transpozycja założeń i celów
tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW)31, jest „Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza
Odry”32. Plan ten jest narzędziem planistycznym, stanowiącym podstawę przy podejmowaniu decyzji
wpływających na stan zasobów wodnych oraz gospodarowanie wodami w przyszłości. W planie tym
ustalono cele środowiskowe dla jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (JCWP,
JCWPd) oraz odstępstwa od osiągnięcia powyższych celów.
Ze względu na istotne różnice między naturalnymi oraz silnie zmienionymi i sztucznymi
częściami wód powierzchniowych, zróżnicowano cele środowiskowe wymagane do osiągnięcia dla
poszczególnych rodzajów wód. W przypadku naturalnych części wód celem będzie osiągnięcie co
najmniej dobrego stanu ekologicznego, a w przypadku wód silnie zmienionych i sztucznych – co
najmniej dobrego potencjału ekologicznego. W obydwu przypadkach, w celu osiągnięcia dobrego
stanu lub potencjału wymagane jest jednocześnie utrzymanie co najmniej dobrego stanu
chemicznego.
W przypadku jednolitych części wód podziemnych celem jest osiągnięcie dobrego stanu wód
podziemnych, co zgodnie z RDW oznacza, że zarówno ich stan ilościowy, jak i chemiczny jest
określony jako co najmniej „dobry”.
W kontekście analizowanego projektu mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej
i Podgórnej” w Poznaniu istotne jest uwzględnienie celów środowiskowych wyznaczonych dla JCWP
Warta od Kopli do Cybiny. W „Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry” JCWP
Warta od Kopli do Cybiny została określona jako silnie zmieniona część wód, o słabym stanie,
zagrożona nieosiągnięciem celów środowiskowych. Jednocześnie dla tej JCWP ustalono derogację
czasową w realizacji celów, wynikającą z silnych zmian morfologicznych rzeki i z tym związany brak
możliwości technicznych oraz dysproporcjonalne koszty związane z renaturyzacją rzeki.
Analizując wpływ realizacji ustaleń projektu mpzp na osiągnięcie celów środowiskowych dla
JCWP nie przewiduje się wystąpienia negatywnego oddziaływania w tym zakresie, ponieważ projekt
określa zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej na obszarze planu. W tym zakresie ustalono:
•
zaopatrzenie w wodę pitną z sieci wodociągowej,
•
odprowadzenie ścieków bytowych lub przemysłowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej,
•
odprowadzenie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej
z dopuszczeniem ich zagospodarowania w granicach działki budowlanej.
6.
6.1.
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA USTALEŃ PROJEKTU PLANU NA ŚRODOWISKO
PRZYRODNICZE
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i warunki podłoża
Projekt planu „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej” w Poznaniu
obejmuje tereny, których powierzchnia ziemi została silnie przekształcona w wyniku realizacji
obecnego, intensywnego zainwestowania – zabudowy mieszkaniowo-usługowej, dróg i podziemnej
infrastruktury technicznej. Silna urbanizacja tego terenu spowodowała również zanik mikrorzeźby
terenu.
Biorąc pod uwagę obecne, intensywne zainwestowanie analizowanego obszaru, nie przewiduje
się znaczących oddziaływań na powierzchnię ziemi w wyniku realizacji ustaleń nowego mpzp.
Omawiany obszar nadal będzie się charakteryzował albo pełnym uszczelnieniem powierzchni ziemi
albo znikomym udziałem powierzchni biologicznie czynnej.
Na terenach 1MW/U, 2MW/U, 3MW/U i 5MW/U, które są obecnie już trwale i docelowo
zainwestowane, nie są planowane żadne nowe lokalizacje zabudowy. Wyjątek stanowi tu dopuszczenie
lokalizacji, rozbudowy i nadbudowy budynków we wnętrzu kwartału. Z uwagi na niewielkie wolne
przestrzenie wewnętrzne, powierzchnia przeznaczona pod ewentualną nową zabudowę we
wspomnianych miejscach jest jednak bardzo ograniczona.
Nowe znaczące inwestycje budowlane przewidywane są jedynie na terenie 4MW/U, na
którym obecnie zlokalizowana jest niska (1-kondygnacyjna) zabudowa usługowa (pawilony handlowe).
31
Dyrektywa 2000/60/WE Parlamenty Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego
działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. Urz. WE L 327 z 22 grudnia 2000 r.)
32
M.P. z 2011, Nr 40, poz. 451
22
Budynki te wyraźnie dysharmonizują w otoczeniu istniejącej na sąsiednich działkach zwartej,
6-kondtgnacyjnej zabudowy mieszkaniowo-usługowe, dlatego zasadna jest wymiana obecnego
zainwestowania na nowe, dostosowane parametrami i charakterem do tego istniejącego w otoczeniu.
Realizacja nowej zabudowy na terenie 4MW/U spowoduje zarówno trwałe, jak i krótkoterminowe
przeobrażenia powierzchni ziemi. W miejscach lokalizacji nowej zabudowy dojdzie do naruszenia
wierzchnich warstw geologicznych, a także przemieszania gruntów w wyniku prowadzenia prac
fundamentowych i realizacji podziemnej infrastruktury. Większe oddziaływania w tym zakresie
nastąpią w przypadku realizacji, dopuszczonych ustaleniami projektu planu, kondygnacji podziemnych.
Powyższe, negatywne oddziaływania będą spowodowane:
• naruszeniem powierzchni terenu, związanym z pracami ziemnymi przy wykonywaniu wykopów
i wykonywaniu fundamentów obiektów inżynierskich,
• umieszczaniem w profilu glebowym elementów konstrukcji budowlanych, a także różnego
rodzaju materiałów budowlanych, wpływających na właściwości podłoża, w tym na jego
przepuszczalność,
• wytworzeniem określonej ilości różnego rodzaju odpadów i ścieków.
W kontekście konieczności eliminacji ze środowiska czynników powodujących pogorszenie jego
stanu, w tym również pogorszenie jakości środowiska gruntowo-wodnego, istotny będzie również
sposób prowadzenia gospodarki odpadami na obszarze projektu planu. Realizacja jego ustaleń
spowodować może wzrost ilości odpadów (np. w przypadku lokalizacji nowej zabudowy na terenie
4MW/U). Będą one powstawać zarówno w przypadku rozbiórki istniejących obiektów budowlanych
(pawilonów handlowych), realizacji nowych inwestycji, jak i eksploatacji istniejących i nowych
obiektów budowlanych. Należy jednak podkreślić, że właściwa gospodarka odpadami, zorganizowana
zgodnie z przepisami odrębnymi, wyklucza możliwości negatywnego bezpośredniego oddziaływania
inwestycji na środowisko gruntowo-wodne.
Sposób gospodarowania odpadami powinien zapewnić ochronę życia i zdrowia ludzi, a także
środowiska. Gospodarka odpadami nie może powodować zagrożenia dla gleby, wody, powietrza,
roślin, zwierząt, nie może powodować uciążliwości przez hałas lub zapach. Niezwykle istotne jest także
prawidłowe gospodarowanie wytworzonymi odpadami poprzez bezpieczną selektywną zbiórkę
(w szczelnych kontenerach, pojemnikach na terenie utwardzonym, przy uwzględnieniu właściwości
fizycznych i chemicznych odpadów), a także przekazywanie ich wyspecjalizowanym podmiotom,
posiadającym stosowane pozwolenia. Zagadnienia te nie stanowią jednak zakresu ustaleń
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zasady gospodarowania odpadami określają
przepisy odrębne, w tym ustawa o odpadach, ustawa Prawo ochrony środowiska, ustawa
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, rozporządzenie w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz akty prawa lokalnego, w tym m.in.
Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Poznania33 i Regulamin utrzymania
czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarze gmin
wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej”34.
Stąd w projekcie planu nie ma ustaleń odnoszących się w sposób bezpośredni do tych zagadnień.
6.2.
Oddziaływanie na zasoby naturalne
Na omawianym obszarze nie stwierdzono występowania jakichkolwiek udokumentowanych
złóż surowców mineralnych, w związku z tym nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania w tym
zakresie na skutek realizacji ustaleń planu.
6.3.
Oddziaływanie na wody powierzchniowe i podziemne
W granicach obszaru objętego projektem mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej
i Podgórnej” w Poznaniu nie występują żądne zbiorniki i cieki wodne, w związku z czym realizacja jego
ustaleń nie będzie oddziaływać na wody powierzchniowe.
Nie przewiduje się znaczącego oddziaływania realizacji ustaleń planu na jakość zasobów wód
podziemnych. Ustalenia omawianego projektu regulują zasady prowadzenia gospodarki wodnościekowej na przedmiotowym obszarze. Ustalono nakaz powiązania elementów sieci infrastruktury
33
Uchwała Nr L/780/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu utrzymania
czystości i porządku na terenie miasta Poznania (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2013 r. , poz. 3931)
34
Uchwała Nr VI/30/2013 Zgromadzenia Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” z dnia
12 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia regulaminu utrzymania czystości i porządku w zakresie gospodarowania odpadami
komunalnymi na obszarze gmin wchodzących w skład Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji
Poznańskiej”
23
technicznej na terenie planu z układem zewnętrznym infrastruktury oraz zapewnienie dostępu do sieci.
Teren jest w całości włączony do systemu wodociągowego miasta, a projekt planu ustala nakaz
zaopatrzenia w wodę pitną z sieci wodociągowej. W zakresie gospodarki ściekowej ustalono
obowiązek odprowadzania ścieków bytowych i przemysłowych wyłącznie do sieci kanalizacji
ogólnospławnej. Rozwiązanie to pozwoli uniknąć zanieczyszczenia gleb i zasobów wodnych.
Powstające na tym terenie ścieki mogą stanowić zagrożenie skażenia wód podziemnych wyłącznie
w sytuacjach awaryjnych.
Potencjalnie negatywne oddziaływania o charakterze lokalnym i czasowym mogą wystąpić na
etapie prowadzenia robót budowlanych związanych z wykonaniem wykopów pod fundamenty nowej
zabudowy na terenie 4MW/U i robót związanych z inwestycjami w zakresie infrastruktury technicznej.
Na etapie realizacyjnym istnieje potencjalne zagrożenie dla jakości wód podziemnych, wynikające
z wytwarzania na terenie inwestycji budowlanych różnego rodzaju odpadów i ścieków. W celu
ograniczenia możliwości zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego ściekami i odpadami
powstającymi na etapie realizacyjnym należy zorganizować zaplecze budowy w sposób
zabezpieczający podłoże przed zanieczyszczeniami substancjami ropopochodnymi (na terenie placów
postojowych dla maszyn i środków transportu), wyposażyć je w pomieszczenia socjalno-bytowe dla
pracowników, przenośne toalety dla pracowników oraz skład materiałów budowlanych. Powstałe
w czasie realizacji inwestycji ścieki i odpady powinny być usuwane z terenu budowy zgodnie
z obowiązującymi przepisami odrębnymi i normami. Powyższe zagadnienia regulowane są przez
przepisy odrębne i nie stanowią zakresu ustaleń mpzp, niemniej będą miały istotne znaczenie dla
jakości środowiska gruntowo-wodnego na terenach przeznaczonych w projekcie mpzp pod zabudowę.
W przypadku lokalizacji dopuszczonych w planie kondygnacji podziemnych oddziaływania na
wody podziemne mogą być większe, bowiem realizacja takich inwestycji wiąże się z prowadzeniem
prac ziemnych większej głębokości. Ich realizacja może spowodować zakłócenie naturalnego
przepływu wód, w przypadku, kiedy zwierciadło wód gruntowych zalegać będzie w strefie powyżej
projektowanego poziomu posadowienia budynku. Oddziaływania na środowisko wodne mogą wynikać
z prowadzenia prac odwodnieniowych oraz nieprawidłowego odprowadzania wód opadowych,
roztopowych lub też ścieków z rejonu budowy. Budowa kondygnacji podziemnych, w zależności od
warunków gruntowo-wodnych, a zwłaszcza głębokości zalegania warstwy wodonośnej, spowodować
może pewne utrudnienia w ich dotychczasowym przepływie lub zmianę jego reżimu. Dlatego
w przypadku realizacji inwestycji budowlanych z kondygnacjami podziemnymi niezbędne może być
wykonanie dodatkowej dokumentacji z elementami badań hydrogeologicznych. W zależności od
wyników tych badań, zwłaszcza w zakresie głębokości i rodzaju zalegania wód gruntowych oraz
kierunku ich przepływu, niezbędne może okazać się wskazanie metody odwodnienia terenu inwestycji,
która pozwoli na utrzymanie w możliwie niezmienionym stanie warunków wodnych w rejonie
inwestycji.
Dla utrzymania infiltracyjnego zasilania warstw wodonośnych niezbędne jest zachowanie
odpowiednich powierzchni biologicznie czynnych. W przypadku terenów silnie zurbanizowanych, na
których dominują tereny zabudowane oraz komunikacyjne, utrzymanie odpowiednich proporcji
pomiędzy powierzchniami uszczelnionymi a biologicznie czynnymi jest bardzo utrudnione,
w niektórych przypadkach wręcz niemożliwe. Analizowany obszar, z uwagi na lokalizację
w śródmiejskiej , intensywnie zabudowanej części miasta, należy do obszarów o bardzo niskim udziale
powierzchni przepuszczalnych. Wody opadowe i roztopowe z tych terenów odprowadzane są za
pośrednictwem systemów kanalizacyjnych. Realizacja ustaleń mpzp nie wpłynie w sposób znaczący na
zmianę tej sytuacji.
Reasumując, realizacja ustalenia mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej
i Podgórnej” w Poznaniu nie spowoduje znaczących, negatywnych oddziaływań na wody podziemne.
Realizacja zapisów ustalających zasady prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej pozwoli na
ograniczenie niekorzystnych oddziaływań na jakość zasobów wodnych. Nie zmieni się natomiast
niekorzystna sytuacja w zakresie znacznego uszczelnienia powierzchni ziemi analizowanego obszaru
oraz znikomego udziału powierzchni biologicznie czynnej, zapewniającej warunki naturalnej infiltracji.
6.4.
Oddziaływanie na różnorodność biologiczną, szatę roślinną i zwierzęta
Obszar projektu planu „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej” w Poznaniu
pozbawiony jest praktycznie powierzchni biologicznie czynnych, a tym samym pozbawiony jest on
miejsc, które mogłyby pełnić funkcję siedlisk dla organizmów żywych. Ustalenia projektu planu
zakładają utrzymanie obecnego sposobu zagospodarowania na większości terenów, a przewidywane
nowe inwestycje będą odbywać się na terenach uszczelnionych i przekształconych, w związku z czym,
24
należy zakładać, że realizacja ustaleń mpzp nie będzie powodować zasadniczych zmian w zakresie
różnorodności biologicznej omawianego obszaru.
Z uwagi na fakt występowania na omawianym terenie nielicznych przedstawicieli świata roślin
(głównie gatunków mszaków) nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania na szatę roślinną na
skutek realizacji ustaleń mpzp. Również, na skutek realizacji ustaleń projektu mpzp nie przewiduje się
zmian świata zwierzęcego, który obecnie z uwagi na charakter omawianego obszaru, jest bardzo ubogi
i ściśle uzależniony od funkcjonowania użytkowników terenu.
Niewielki przyrost szaty roślinnej mógłby nastąpić jedynie w przypadku usunięcia części
betonowej powierzchni we wnętrzu kwartału (w obrębie wewnętrznych podwórek) i wprowadzenia
tam nasadzeń zieleni urządzonej. W tym zakresie w projekcie ustalono nakaz zagospodarowania
zielenią wszystkich terenów wolnych od utwardzenia. Tego typu sytuacja będzie jednak uzależniona
jedynie od dobrej woli inwestorów, bowiem projekt planu nie ustala wymogu zachowania na terenach
przeznaczonych pod zabudowę powierzchni biologicznie czynnej.
Reasumując, realizacja ustaleń nowego planu miejscowego dla analizowanego obszaru nie
spowoduje oddziaływań zarówno na różnorodność biologiczną, zieleń, jak i świat zwierzęcy. Z uwagi
na położenie obszaru planu w ścisłym centrum miasta, w którym historyczny układ urbanistycznoarchitektoniczny podlega ochronie konserwatorskiej, nadal utrzymany zostanie jego obecny,
intensywny sposób zagospodarowania, co w znacznej mierze ogranicza możliwość rozwoju
organizmów żywych oraz wzrost zróżnicowania biologicznego obszaru.
6.5.
Oddziaływanie na ludzi
Skutkiem realizacji ustaleń projektu mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej
i Podgórnej" w Poznaniu może być powstanie nowej zabudowy na terenie 4MW/U przy ul. Podgórnej,
ewentualnie lokalizacja lub rozbudowa budynków we wnętrzu kwartału, a także zmiana sposobu
użytkowania istniejącej zabudowy (np. z mieszkaniowego na usługowy). W zakresie przeznaczenia
terenów projekt planu wprowadza bardziej elastyczne zapisy niż obowiązujący mpzp dla „Obszaru
Staromiejskiego”. Umożliwiono dostosowanie przeznaczenia terenu do obecnie panującej sytuacji na
rynku nieruchomości, zwiększenie potencjału centrum miasta poprzez wzrost liczby miejsc hotelowych
w ścisłym centrum Poznania oraz wzmocnienie funkcji turystycznej miasta.
Ustalenia projektu planu, dające możliwość wprowadzenia usług w szerszym zakresie na
omawianym terenie pozwalają na stworzenie otoczenia dostępnego i atrakcyjnego dla osób chcących
korzystać z usługowego charakteru centrum miasta, głównie rozrywkowego, gastronomicznego
i handlowego. Z kolei z punktu widzenia mieszkańców kamienic zlokalizowanych na tym obszarze oraz
w jego bezpośrednim sąsiedztwie, możliwość wprowadzenia kolejnych usług, bardzo często
generujących hałas w godzinach późnowieczornych i nocnych, jest mniej korzystna.
Okresowego pogorszenia warunków zamieszkania spodziewać się można również w trakcie
prowadzenia prac budowlanych i remontowych, związanych z realizacją nowych inwestycji
budowlanych. Będzie to dotyczyć przede wszystkim zwiększenia emisji hałasu oraz zanieczyszczenia
powietrza, zwłaszcza pyłu. Oddziaływania te będą kumulować się głównie w porze dziennej. Będą to
jednak oddziaływania krótkoterminowe, o lokalnym zasięgu, które ustąpią po zakończeniu
prowadzenia prac budowlanych.
W celu zapewnienia wyższej jakości życia i bezpieczeństwa mieszkańców, jak również
użytkowników zabudowy usługowej, projekt planu zawiera ustalenia, które pozwalają na zapewnienie
ochrony zdrowia na analizowanym terenie, co jest ważne przy zagospodarowywaniu przestrzeni
urbanistycznych w tak gęstej zabudowie śródmieścia. Są to ustalenia, dotyczące:
•
ochrony i kształtowania jakości powietrza atmosferycznego – realizowane poprzez
zapewnienie dostępu do sieci, dopuszczenie robót budowlanych w zakresie infrastruktury
technicznej (w tym sieci: gazowej, ciepłowniczej i elektroenergetycznej), dopuszczenie
stosowania indywidualnych systemów grzewczych, z zakazem stosowania pieców i trzonów
kuchennych na paliwo stałe,
•
klimatu akustycznego – realizowane poprzez uzyskanie dopuszczalnych poziomów hałasu
w środowisku jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców
oraz stosowanie zasad akustyki budowlanej i architektonicznej w budynkach
z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, znajdujących się w obszarach
o ponadnormatywnym poziomie hałasu,
•
gospodarki wodno-ściekowej – realizowane poprzez zapewnienie zaopatrzenia terenów
w wodę pitną z sieci wodociągowej, odprowadzenie wód opadowych i roztopowych do sieci
kanalizacji ogólnospławnej z dopuszczeniem ich zagospodarowania w granicach działki
25
•
6.6.
budowlanej, odprowadzanie ścieków bytowych lub przemysłowych do sieci kanalizacji
ogólnospławnej,
bezpieczeństwa publicznego – realizowane poprzez dopuszczenie robót budowlanych
w zakresie sieci systemu monitoringu wizyjnego oraz systemu służb ratowniczych
i bezpieczeństwa publicznego.
Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne
Proponowane przeznaczenie terenów objętych projektem mpzp „Rejon ulic: Szkolnej,
Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu pod lokalizację zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej lub zabudowy usługowej (MW/U) nie wpłynie znacząco na pogorszenie jakości
powietrza atmosferycznego na tym terenie. Ewentualne zmiany mogą dotyczyć niewielkiego wzrostu
emisji zanieczyszczeń w przypadku budowy nowego obiektu na terenie 4MW/U, który będzie
wymagał zastosowania instalacji grzewczej. Nie będą to jednak zmiany decydujące o znacznym
pogorszeniu jakości powietrza na omawianym terenie.
W przypadku zwiększenia ilości lokali usługowych w budynkach znajdujących się w granicach
planu oraz powstania nowego obiektu o funkcjach mieszkaniowych i usługowych (na terenie
4MW/U), możliwy jest wzrost natężenia ruchu na ulicach otaczających analizowany kwartał
zabudowy, pozostających jednak poza granicami planu, co będzie negatywnie oddziaływać na jakość
powietrza na terenie planu oraz w jego bezpośrednim otoczeniu. Możliwy jest wzrost ilości CO, NOx,
pyłów i węglowodorów związany z poruszaniem się pojazdów, z uwagi jednak na niewielką skalę tego
zjawiska, nie będzie to oddziaływanie znaczące.
Niewielki, czasowy wzrost emisji zanieczyszczeń powietrza może wystąpić na etapie
prowadzenia prac budowlanych, umożliwiających realizację ustaleń planu. Wzrost stężeń
zanieczyszczeń gazowych, związanych z pracą silników maszyn budowlanych oraz zanieczyszczeń
pyłowych, powstających w wyniku przemieszczania mas ziemnych oraz stosowania różnego rodzaju
materiałów budowlanych, będzie miał charakter punktowy i krótkotrwały, i ustąpi całkowicie po
zakończeniu realizacji inwestycji budowlanych.
Zapisy projektu planu wprowadzają ustalenia pozwalające na ograniczenie emisji
zanieczyszczeń do powietrza. Projekt przewiduje powiązanie infrastruktury technicznej z układem
zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do sieci. Na analizowanym obszarze dostępna jest sieć
gazowa i miejska sieć cieplna, w związku z tym zarówno istniejące budynki, jak i nowa zabudowa na
terenie 4MW/U mogą być do nich podłączone. Dopuszczono również stosowanie indywidualnych
systemów grzewczych, przy czym ustalono zakaz stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo
stałe. Zapisy te wpisują się w zalecenia wynikające z aktów prawa lokalnego w zakresie ochrony
powietrza, w tym uchwały Nr XXIX/561/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia
2012 r. w sprawie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy: Aglomeracja Poznań (strefa
Miasto Poznań) w woj. Wielkopolskim oraz uchwały Nr XXIX/566/12 Sejmiku Województwa
Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r. w sprawie Programu ochrony powietrza w zakresie benzo-
alfa-pirenu dla stref: Aglomeracja Poznańska, Miasto Leszno, strefy gnieźnieńsko-wrzesińskiej oraz
strefy pilsko-złotowskiej w woj. Wielkopolskim.
6.7.
Oddziaływanie na klimat lokalny
Ustalenia projektu planu „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej"
w Poznaniu dotyczą terenów zabudowy mieszkaniowej i usługowej w ścisłym centrum Poznania, gdzie
obserwowany jest wyraźny wpływ czynników antropogenicznych na kształtowanie się mikroklimatu,
o czym była mowa w rozdziale 3 prognozy.
Cała powierzchnia opisywanego terenu jest uszczelniona przez zwartą zabudowę, znacznie
zabudowane wnętrza kwartału i szczelne nawierzchnie podwórzy. Realizacja ustaleń planu
miejscowego nie zmieni w sposób znaczący tego stanu rzeczy. Utrzymana zostanie obecna struktura
funkcjonalna omawianego obszaru oraz wysoka intensywność zainwestowania, a tym samym
utrzymane zostaną obecne uwarunkowania, niekorzystnie wpływające na kształtowanie się klimatu
lokalnego. Jedyna zmiana dotyczyć będzie terenu 4MW/U, na którym przewidywana jest wymiana
niskiej zabudowy usługowej (pawilonów) na zabudowę nawiązującą swymi parametrami do budynku
na terenie 5MW/U, co pozwoli na domknięcie kwartału zabudowy od strony ul. Podgórnej.
26
6.8.
Oddziaływanie na klimat akustyczny
Tereny 1-5MW/U to tereny zabudowy śródmiejskiej o funkcji mieszkaniowej i usługowej, dla
których stosownie do przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowisko35 oraz
rozporządzenia Ministra Środowiska dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku36, definiowane są standardy akustyczne w środowisku – jak dla terenów w strefie
śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców, co oznacza, że dopuszczalny poziom hałasu
w środowisku np. w porze dzienno-wieczorno-nocnej wynosi L*DWN = 70 dB, natomiast w porze nocnej
– L*N = 65 dB. W związku z powyższym, w projekcie planu znalazły się zapisy dla terenów MW/U,
w zakresie kształtowania komfortu akustycznego w środowisku, ustalające dopuszczalne poziomy
hałasu w środowisku jak dla terenów w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców.
Z uwagi na fakt, że zgodnie z informacjami aktualnej Mapy akustycznej miasta Poznania
201237, omówionymi w rozdz. 2.13 niniejszej prognozy i zilustrowanymi na załączniku nr 2 (hałas
samochodowy) i załączniku nr 3 (hałas tramwajowy), część zabudowy zlokalizowana przy
ul. Podgórnej (na terenach 3-5MW/U) znajduje się w zasięgu oddziaływania uciążliwego hałasu
komunikacyjnego, w tym głównie hałasu tramwajowego, do ustaleń projektu wprowadzono również
nakaz stosowania zasad akustyki budowlanej i architektonicznej w budynkach z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi, znajdujących się w obszarach o wysokim poziomie hałasu
w środowisku. Stosowanie zasad akustyki architektonicznej oznacza właściwe ze względów
akustycznych projektowanie rozmieszczenia pomieszczeń w budynkach znajdujących się w obszarach
oddziaływania wysokich poziomów hałasu komunikacyjnego w środowisku. Stosowanie zasad akustyki
budowlanej w projektowaniu budynków oznacza potrzebę zastosowania w tych budynkach przegród
zewnętrznych o podwyższonej izolacyjności akustycznej, w tym przede wszystkim okien
dźwiękoszczelnych. Należy również podkreślić, że źródło ponadnormatywnego hałasu tramwajowego
zlokalizowane jest poza granicą projektu planu (trasa w ul. Podgórnej), stąd nie było możliwości
wprowadzenia do projektu planu rozwiązań służących bezpośrednio ograniczeniu emisji hałasu.
W celu ograniczenia emisji hałasu generowanego z obszaru projektu planu, czyli z terenów
MW/U, w projekcie planu znalazł się zakaz lokalizacji klimatyzatorów i wentylatorów na połaciach
dachowych lokalizowanych od strony dróg publicznych, pozostających poza granicami planu, oraz na
elewacjach budynków. Zakaz ten skutkuje zachowaniem lepszego komfortu akustycznego
zamieszkania na terenach MW/U.
Wzrost udziału powierzchni przeznaczonych na usługi w stosunku do stanu obecnego może
doprowadzić do zwiększenia atrakcyjności tego kwartału, a tym samym zwiększenia ilości pojazdów
będących źródłem hałasu (m.in. pojazdy zaopatrzenia) oraz osób poruszających się po ulicach,
obecność których również będzie generować hałas (zwłaszcza w porze wieczorno-nocnej). Będą to
jednak oddziaływania o charakterze okresowym i oczekuje się, że w wymiarze całościowym nie wpłyną
na pogorszenie klimatu akustycznego w granicach planu. Projekt planu nie przewiduje jednocześnie
powstania nowych źródeł hałasu, a także inwestycji obejmujących lokalizację przedsięwzięć, których
eksploatacja mogłaby znacząco negatywnie oddziaływać na kształtowanie lokalnego klimatu
akustycznego w środowisku.
Na etapie realizacji nowych inwestycji budowlanych na terenach MW/U źródłem hałasu
będzie praca ciężkiego sprzętu budowlano-drogowego, a jego wielkość i zasięg zależeć będzie od
wielu czynników, w tym m.in. ilości pracujących maszyn, ich stanu technicznego, długości czasu pracy.
Będzie to jednak oddziaływanie krótkoterminowe, które po zakończeniu prac budowlanych ustąpi.
Stąd, dla komfortu życia mieszkańców pobliskich budynków szczególnie istotne będzie, aby prace
budowlane z użyciem ciężkiego sprzętu budowlano-drogowego nie były prowadzone w porze nocnej
(od 2200 do 600).
Zmiany w terenie wywołane pełną realizacją planu prawdopodobnie ożywią i uatrakcyjnią ten
obszar, co prawdopodobnie wpłynie również na wzrost liczby osób korzystających z tego miejsca.
Pojawienie się liczniejszej grupy użytkowników terenu wpłynie na kształtowanie komfortu
akustycznego w środowisku, w sposób już niezależny od ustaleń mpzp, a wynikający z ich kultury
i zaprowadzonych lokalnych zasad funkcjonowania np. lokali gastronomicznych czy rozrywkowych,
często funkcjonujących w parterach budynków.
Potencjalna możliwość wystąpienia wibracji powinna być brana pod uwagę w przypadku
nowego zagospodarowania budynków zlokalizowanych w pierzei ul. Podgórnej.
35
36
37
tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, ze zmianami
tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 112
27
6.9.
Oddziaływanie na krajobraz
Nie przewiduje się znaczących oddziaływań na walory krajobrazowe obszaru projektu planu
„Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu. Szczególna wartość
krajobrazowa terenów śródmieścia zostanie zachowana dzięki zapisom projektu planu, dotyczącym
ochrony istniejącej, historycznej zabudowy. Projekt planu ustala: ochronę terenu jako fragmentu
strefy ochrony konserwatorskiej Starego Miasta, ochronę budynków (wskazanych na rysunku planu)
objętych wpisem do rejestru zabytków oraz zachowanie kompozycji elewacji frontowych budynków
(nie tylko zabytkowych kamienic), w tym detali architektonicznych oraz wysokości sytuowania
gzymsów.
Na właściwe ukształtowanie krajobrazu w strefie ochrony konserwatorskiej Starego Miasta
wpłyną również zapisy dla terenów MW/U w zakresie parametrów i wskaźników kształtowania
zabudowy oraz zagospodarowania terenu ustalające:
• lokalizację zabudowy zwartej, zgodnie z obowiązującymi liniami zabudowy wskazanymi
na rysunku planu – od strony wszystkich otaczających obszar ulic,
• wysokość zabudowy budynków frontowych:
—
dla terenu 1MW/U - nie więcej niż 20 m, w tym 4 kondygnacje nadziemne oraz piąta
—
dla terenu 2MW/U - nie więcej niż 12 m, w tym 2 kondygnacje nadziemne oraz trzecia
—
dla terenu 3MW/U - 6 kondygnacji nadziemnych i nie więcej niż 24 m,
—
dla terenów 4MW/U, 5MW/U - nie więcej niż 24 m, w tym 5 kondygnacji nadziemnych
oraz szósta kondygnacja pod stromym dachem;
• dopuszczenie lokalizacji, rozbudowy i nadbudowy budynków we wnętrzu kwartału nie wyższych
niż budynki lokalizowane od strony dróg publicznych pozostających poza granicami planu;
• stosowanie, z zachowaniem obiektów wpisanych do rejestru zabytków: dachów stromych,
z dopuszczeniem zachowania istniejącej geometrii, dachówki ceramicznej w kolorze czerwonym
lub blachy miedzianej, drewnianej stolarki okiennej i drzwiowej oraz tynków barwionych w
masie.
Ustalenia w zakresie parametrów zabudowy będą szczególnie istotne w przypadku realizacji
nowej zabudowy na terenie 4MW/U, w miejscu obecnie istniejącej niskiej zabudowy usługowej
(pawilonów handlowych). Lokalizacja w tym miejscu nowego budynku, o wysokości nawiązującej do
sąsiedniej zabudowy na terenie 5MW/U, pozwoli na uzupełnienie brakującego fragmentu zwartej
zabudowy oraz zdecydowaną poprawę walorów wizualnych pierzei ul. Podgórnej.
Ponadto, jednym ze skutków realizacji ustaleń mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej,
Wrocławskiej i Podgórnej" w Poznaniu może być zmiana sposobu użytkowania istniejącej zabudowy,
np. z mieszkaniowego na usługowy. Wprowadzenia nowych, bardziej komercyjnych, funkcji przyczyni
się niewątpliwie do poprawy stanu technicznego oraz wyglądu kamienic. W takiej sytuacji walory
krajobrazowe analizowanego obszaru również powinny ulec poprawie.
Dla analizowanego obszaru równie istotne są ustalenia projektu planu w zakresie zasad
ochrony i kształtowania ładu przestrzennego oraz zasad kształtowania przestrzeni publicznych.
W projekcie planu ustalono zakaz lokalizacji elementów znacznie dysharmonizujących krajobraz takich
jak: tymczasowe obiekty budowlane, żaluzje i rolety zewnętrzne (z wyjątkiem zwijanych ozdobnych
krat w oknach wystawowych parteru), klimatyzatory i wentylatory na połaciach dachowych
lokalizowanych od strony dróg publicznych pozostających poza granicami planu oraz na elewacjach
budynków.
Ponadto, w znaczącym zakresie ograniczono możliwość lokalizowania na obszarze planu
urządzeń reklamowych. Dopuszczono jedynie sytuowanie reklam stanowiących ofertę gastronomiczną,
określając jednocześnie zasady ich lokalizacji.
Dodatkowo, w sposób bardzo szczegółowo określono zasady lokalizacji szyldów i tablic
informacyjnych. Wprowadzono zakaz lokalizacji szyldów i tablic informacyjnych z wykorzystaniem
ekranów plazmowych lub typu LED oraz podświetlanych kasetonów lub wyświetlanych ruchomych
obrazów, a także szyldów i tablic informacyjnych przesłaniających otwory okienne, drzwiowe oraz
detale architektoniczne. Jednocześnie wprowadzono bardzo szczegółowe zasady lokalizacji, wymiary,
zawartość merytoryczną, powierzchnię, wysunięcie i układ w stosunku od elewacji oraz formy
wykonania tych urządzeń.
Istotą ww. uregulowań jest uzyskanie efektu ujednolicenia i eliminacji zbyt agresywnych
urządzeń wizualnych, konkurujących z historycznymi detalami architektonicznymi zabudowy.
28
6.10.
Oddziaływanie na obszary cenne kulturowo
Ustalenia mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej” w Poznaniu
w sposób szczególny odnoszą się do zabytków zlokalizowanych na analizowanym obszarze, a ich
realizacja zapewni ich skuteczną ochronę.
Na całym obszarze projektu planu ustalono jego ochronę jako fragmentu zespołu
urbanistycznego Starego Miasta, objętego wpisem do rejestru zabytków pod numerem A 225 oraz
ochronę terenu jako fragmentu pomnika historii „Poznań - historyczny zespół miasta”. Projekt planu
ustala również zachowanie obiektów wpisanych do rejestru zabytków, wskazanych na rysunku planu –
kamienicy przy ulicy Szkolnej 17 na terenie 1MW/U i kamienicy przy ul. Wrocławskiej 18 na terenie
2MW/U. Zabytkowe kamienice zostały oznaczone na rysunku planu szrafem. Ochronie podlega
również kompozycja elewacji frontowych budynków, w tym detali architektonicznych oraz wysokości
sytuowania gzymsów, a także zabytki archeologiczne, które ze względu na położenie analizowanego
obszaru w obrębie historycznego układu urbanistycznego, mogą znajdować się pod powierzchnią
gruntu.
Również realizacja pozostałych ustaleń planu, zwłaszcza w zakresie ochrony i kształtowania
ładu przestrzennego oraz zasad kształtowania przestrzeni publicznych, pozwoli na ochronę
zabytkowego charakteru omawianego fragmentu Starego Miasta. Należą do nich głównie zapisy
ustalające zakaz lokalizacji elementów zagospodarowania, które mogłyby przesłaniać lub utrudniać
eksponowanie zabytkowej zabudowy oraz jej najwartościowszych elementów. Do elementów takich
należą m.in: tymczasowe obiekty budowlane, klimatyzatory i wentylatory na połaciach dachowych
lokalizowanych od strony dróg publicznych pozostających poza granicami planu oraz na elewacjach
budynków, żaluzje i rolety zewnętrzne (z wyjątkiem zwijanych ozdobnych krat w oknach wystawowych
parteru), urządzenia reklamowe (z wyjątkiem stanowiących ofertę gastronomiczną), szyldy w postaci
ekranów plazmowych i typu LED oraz w postaci podświetlanych kasetonów lub wyświetlanych
ruchomych obrazów.
Powyższe zapisy zdają się być wystarczające do zapewnienia ochrony zabytkowej zabudowy,
nie dając podstaw do prognozowania jakiegokolwiek negatywnego oddziaływania w zakresie
dziedzictwa kulturowego.
6.11.
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
W granicach projektu planu „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej”
w Poznaniu nie występują prawne formy ochrony przyrody, wyznaczone na podstawie ustawy z dnia
16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, w tym obszary Natura 2000, ustanowione w krajach
Wspólnoty Europejskiej na podstawie dyrektyw unijnych – Dyrektywy Ptasiej38 oraz Dyrektywy
Siedliskowej39.
Ze względu na charakter zmian w dotychczasowym sposobie użytkowania terenów oraz
stosunkowo dużą odległość od obszarów objętych ochroną prawną (najbliżej omawianych terenów
położony jest obszar mający znaczenie dla Wspólnoty PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu”,
utworzony w celu ochrony zimowisk nietoperzy), realizacja ustaleń planu „Rejon ulic: Szkolnej,
Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej” nie wpłynie negatywnie na zachowanie cennych przyrodniczo
walorów obszarów prawnie chronionych, w tym obszaru Cytadeli oraz innych fortów, stanowiących
fragmenty obszaru PLH300005 „Fortyfikacje w Poznaniu”. Zaplanowane inwestycje nie spowodują
powstania czynników wpływających negatywnie na zachowanie cennych siedlisk nietoperzy oraz
mogących pogorszyć środowisko terenów chronionych.
6.12.
Oddziaływanie na dobra materialne
Realizacja ustaleń mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej”
w Poznaniu w zakresie lokalizacji nowej zabudowy na terenie 4MW/U (w miejscu funkcjonujących
obecnie pawilonów handlowych) oraz ewentualna lokalizacja, rozbudowa lub nadbudowa budynków
we wnętrzu analizowanego kwartału, dopuszczona ustalenia projektu planu, będzie skutkować
wzrostem ilości dóbr materialnych na tym obszarze. Zakładając, że nowe zainwestowanie
charakteryzować się będzie wysokimi walorami estetycznymi, wpisującymi się w docelowy sposób
użytkowania i funkcjonowania analizowanego obszaru, jego realizacja będzie w pozytywny sposób
oddziaływać na otoczenie omawianego obszaru. Na etapie realizacji nowych obiektów budowlanych
38
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony
dzikiego ptactwa.
39
Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
29
wystąpić mogą krótkoterminowe i lokalne oddziaływania na istniejące dobra materialne. Polegać one
mogą np. na pogorszeniu stanu nawierzchni istniejących dróg na skutek intensywnego ruchu
pojazdów ciężarowych, związanego z prowadzonymi inwestycjami. Nie przewiduje się jednak, że
będzie to oddziaływanie znaczące, ponieważ prace inwestycyjne w poszczególnych fragmentach
omawianego obszaru będą najprawdopodobniej prowadzone w różnych okresach czasu.
Zmiana użytkowania istniejącej zabudowy, polegająca na wprowadzeniu nowych, bardziej
komercyjnych funkcji (np. hotelowych) spowodować może poprawę jej stanu technicznego oraz
wyglądu.
6.13.
Oddziaływanie transgraniczne
Ze względu na położenie geograficzne Poznania (znaczne oddalenie od terenów
przygranicznych państwa) stwierdzić należy, że realizacja ustaleń omawianego planu miejscowego nie
spowoduje oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, w rozumieniu Konwencji
z Espoo z 25 lutego 1991 r40.
7.
METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ MIEJSCOWEGO PLANU
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI
JEJ
PRZEPROWADZANIA
Analiza skutków realizacji postanowień planu miejscowego może być prowadzona
w oparciu o analizy wyników pomiarów i ocen przeprowadzanych w ramach Państwowego Monitoringu
Środowiska41. Monitoring taki wykonywany jest przez ustawowo zobligowane do tego instytucje,
w tym w przypadku miasta Poznania Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu,
Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie, Prezydenta Miasta Poznania, pełniącego jednocześnie
obowiązki starosty powiatu grodzkiego. Dotyczy poszczególnych komponentów środowiska, w tym:
jakości powietrza, jakości wód, jakości gleby i ziemi, hałasu i pól elektromagnetycznych, a jego
szczegółowy zakres i częstotliwość określają przepisy odrębne (m.in. ustawa z dnia 27 kwietnia 2001
r. Prawo ochrony środowiska oraz ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne).
W przypadku analizowanego w prognozie projektu mpzp, w kontekście stwierdzenia
w strefie aglomeracja poznańska przekroczeń dopuszczalnych standardów w zakresie ochrony
powietrza, o których była mowa w rozdz. 2.10. prognozy, zasadna będzie również kontrola realizacji
ustaleń w zakresie zaopatrzenia nowych budynków w niskoemisyjne systemy grzewcze (respektowanie
zakazu stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwa stałe w indywidualnych systemach
grzewczych).
8.
ROZWIĄZANIA
ALTERNATYWNE
W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE
DO
ROZWIĄZAŃ
ZAWARTYCH
Możliwość zaproponowania zasadniczo odmiennych rozwiązań funkcjonalnych, niż te
wskazane w projekcie mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej” w Poznaniu,
została znacząco ograniczona w „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Poznania”, które określa kierunki przeznaczenia poszczególnych terenów.
Ponadto, obszar projektu planu położony jest w ścisłym centrum miasta, obszarze objętym ochroną
konserwatorską, na którym zlokalizowane są wpisane do rejestru zabytkowe budynki. Taki stan rzeczy
uniemożliwia wprowadzenie zasadniczych zmian w przeznaczeniu i sposobie zagospodarowania
przestrzennego omawianego obszaru.
Rozważania w zakresie rozwiązań alternatywnych, prowadzone przez zespół projektowy na
etapie sporządzania projektu planu, dotyczyły zagadnień typowo urbanistycznych (czy tereny mają
mieć symbol U/MW czy MW/U, czy zasadne jest ustanawianie wymogu zachowania na co najmniej
50% powierzchni użytkowej budynków funkcji mieszkaniowej, zasadności lokalizacji akcentów
urbanistycznych). Nie były natomiast proponowane odmienne rozwiązania w zakresie zasad ochrony
środowiska.
Ostatecznie wybrane w projekcie planu rozwiązania umożliwiają poprawę stanu
zagospodarowania omawianego obszaru, poprzez wprowadzenie nowych, bardziej komercyjnych
funkcji, co pozwoli uatrakcyjnić omawiany obszar pod względem turystycznym, przy jednoczesnym
zapewnieniu właściwego poziomu ochrony walorów krajobrazowych i kulturowych. Należy również
40
41
Dz. U. 1999 Nr 96, poz. 1110
utworzonemu ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013, poz. 686, ze
zmianami)
30
podkreślić, że projekt planu obejmuje obszar zurbanizowany, o silnie przekształconym środowisku
przyrodniczym. Projekt reguluje zagadnienia związane z prowadzeniem gospodarki wodno-ściekowej
na omawianym obszarze oraz uwzględnia ustawowe wymogi w zakresie kształtowania komfortu
akustycznego. W związku z powyższym, nie przedstawiono rozwiązań alternatywnych do rozwiązań
wskazanych w projekcie planu w zakresie rozwiązań funkcjonalnych i zagadnień ochrony środowiska.
9.
STRESZCZENIE I WNIOSKI
Prognoza oddziaływania na środowisko stanowi podstawowy dokument, niezbędny do
przeprowadzenia postępowania w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków
realizacji polityki, strategii, planu lub programu. Obowiązek jej opracowania wynika bezpośrednio
z zapisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
oraz ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zasadniczym
celem prognozy oddziaływania na środowisko jest diagnoza obecnego stanu środowiska oraz
wskazanie potencjalnego oddziaływania realizacji ustaleń miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego na środowisko.
Powyższa prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej”
w Poznaniu. Projekt planu miejscowego opracowywany jest na podstawie uchwały
Nr XXII/278/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 6 grudnia 2011 r. Obecnie na omawianym terenie
obowiązują ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Obszar Staromiejski”
w Poznaniu, uchwalonego uchwałą Nr XCIII/1055/III/2002 Rady Miasta Poznania z dnia 9 lipca 2002
r. Projektem planu objęto obszar położony w centrum Poznania, pomiędzy ulicami: Szkolną, Jaskółczą,
Wrocławską i Podgórną. Obejmuje on obszar działek nr 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8/1, 8/2, 9, ark. 17, obręb
Poznań. Powierzchnia projektu planu wynosi 3573 m2. Obszar projektu planu stanowi kwartał zwartej
zabudowy. Wolne od zabudowy są jedynie fragmenty wewnętrznych podwórzy. Zdecydowana
większość budynków zlokalizowanych w granicach omawianego planu pełni funkcje mieszkaniowe (na
wyższych kondygnacjach), natomiast w parterach znajdują się lokale usługowe (głównie handel,
różnego rodzaju usługi, gastronomia).
Niniejsza prognoza składa się z ośmiu części. W pierwszej omówiono podstawy formalnoprawne, metodologię i zasadność jej sporządzania. W drugiej części omówiono obecne
zagospodarowanie przedmiotowego obszaru, scharakteryzowano poszczególne elementy środowiska
przyrodniczego oraz ich wzajemne powiązania, w tym rzeźbę terenu, budowę geologiczną i warunki
gruntowe, warunki wodne, szatę roślinną, świat zwierzęcy, powierzchnię ziemi, klimat lokalny, jak
również omówiono stan środowiska przyrodniczego. W trzeciej części prognozy naświetlono istniejące
problemy ochrony środowiska, istotne z punktu widzenia realizacji projektu planu. W części czwartej
przedstawiono cel i zapisy projektu planu. Wskazano również powiązania ich z zapisami „Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania”. Wykazano także
potencjalne skutki dla środowiska i przestrzeni w wyniku braku realizacji ustaleń projektu planu.
W piątej części prognozy omówione zostały podstawowe cele ochrony środowiska, formułowane na
szczeblu wspólnotowym, krajowym i lokalnym, istotne dla analizowanego projektu planu. Odniesiono
się do zapisów następujących dokumentów: Dyrektywy Rady z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej
oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG), Dyrektywy Rady z dnia 27 września 1996 r.
w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza (96/62/WE), II Polityki Ekologicznej
Państwa, Polityki ekologicznej państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, Programu
Ochrony Środowiska dla Miasta Poznania na lata 2013-2016 z perspektywą do 2020 roku oraz „Planu
gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry”. W szóstej części omówiono potencjalne
oddziaływanie realizacji ustaleń projektu planu na poszczególne komponenty środowiska
przyrodniczego. Wskazano też rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych
oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego planu. W siódmej
części odniesiono się do zagadnień związanych z analizą skutków realizacji postanowień planu
miejscowego. W części ósmej prognozy uzasadniono brak rozwiązań alternatywnych do rozwiązań
zaproponowanych w projekcie planu.
Projekt mpzp „Rejon ulic: Szkolnej, Jaskółczej, Wrocławskiej i Podgórnej” w Poznaniu został
opracowany w celu uporządkowania i zdefiniowania zasad jednolitego kształtowania przestrzennego
przedmiotowego obszaru, dostosowania przeznaczenia terenu do obecnie panującej sytuacji na rynku
nieruchomości, jak również większego wykorzystania potencjału turystycznego centrum miasta
31
poprzez wzrost liczby miejsc hotelowych w ścisłym centrum Poznania, a tym samym wzmocnienie
funkcji turystycznej tej części miasta. W projekcie planu dla całego obszaru ustalono przeznaczenie
pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną lub zabudowę usługową (na rysunku projektu planu
symbol MW/U).
Biorąc pod uwagę obecny stan zainwestowania analizowanego obszaru, nowych inwestycji
budowlanych należy spodziewać się głównie na terenie 4MW/U, na którym obecnie zlokalizowana
jest niska (1-kondygnacyjna) zabudowa usługowa (pawilony handlowe). Budynki te wyraźnie
dysharmonizują w otoczeniu istniejącej na sąsiednich działkach zwartej, 6-kondtgnacyjnej zabudowy
mieszkaniowo-usługowej, dlatego zasadna jest wymiana obecnego zainwestowania na nowe,
dostosowane parametrami i charakterem do tego istniejącego w otoczeniu. Nowa zabudowa
wysokością nawiązywać ma do kamienicy zlokalizowanej na terenie 5MW/U (nie więcej niż 24 m,
w tym 5 kondygnacji nadziemnych oraz szósta kondygnacja pod stromym dachem). Wymiana
zabudowy na terenie 4MW/U pozwoli na uzupełnienie brakującego fragmentu zwartej zabudowy oraz
znaczną poprawę walorów wizualnych pierzei ul. Podgórnej.
Na pozostałych, obecnie już docelowo zainwestowanych, terenach zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej lub zabudowy usługowej 1MW/U, 2MW/U, 3MW/U i 5MW/U nie przewiduje się
zmian zagospodarowania w zakresie lokalizacji nowej zabudowy, tym bardziej, że cześć istniejących
budynków wpisanych jest indywidualnie do rejestru zabytków. Prawdopodobne są natomiast zmiany
sposobu użytkowania obecnej zabudowy, np. przekształcenie z funkcji mieszkaniowej na funkcję
usługową. Projekt planu, w odróżnieniu od obowiązującego mpzp „Obszar Staromiejski”, nie ustala
wymogu zachowania funkcji mieszkaniowej na co najmniej 50% powierzchni całkowitej budynków, nie
wprowadza również ograniczeń w zakresie lokalizowania funkcji usługowych. Bardziej elastyczne
ustalenia w zakresie przeznaczenia terenów umożliwią dostosowanie przeznaczenia terenów do
obecnie panującej sytuacji na rynku nieruchomości.
Realizacja ustaleń projektu planu nie będzie powodować nowych, znaczących oddziaływań na
środowisko przyrodnicze. Środowisko omawianego obszaru zostało bowiem już wcześniej znacząco
i trwale przekształcone i pozbawione naturalnych uwarunkowań wskutek realizacji istniejącej
zabudowy, układu komunikacyjnego oraz podziemnej infrastruktury technicznej. Wszelkie
oddziaływania na powierzchnię ziemi i warunki gruntowo-wodne będą miały charakter krótkotrwały
i w kontekście istniejących już przekształceń, nie będą one znaczące. Omawiany teren charakteryzuje
się niezwykle ubogą szatą roślinną, co skutkuje również obecnością niewielkiej ilości przedstawicieli
fauny. Realizacja ustaleń mpzp nie będzie powodowała negatywnego wpływu na ożywione
komponenty środowiska. Pozytywnym skutkiem realizacji ustaleń mpzp będzie natomiast zwiększenie
dbałości o istniejącą zabudowę na skutek wprowadzenia bardziej komercyjnych funkcji, co pozwoli na
zwiększenie atrakcyjności omawianego obszaru. Czasowe negatywne oddziaływanie na środowisko,
w tym zwiększoną emisję zanieczyszczeń powietrza i hałasu, spowodowane będzie prowadzeniem prac
budowlanych, związanych z realizacją nowych inwestycji.
Projekt planu zawiera ustalenia, których realizacja pozwoli na ograniczenie negatywnych
skutków na środowisko przyrodnicze. Mówią one o:
• zakazie stosowania pieców i trzonów kuchennych na paliwo stałe w przypadku stosowania
indywidualnych systemów grzewczych,
• zagospodarowaniu zielenią wszystkich wolnych od utwardzenia fragmentów terenów,
• powiązaniu infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym oraz zapewnienie dostępu do
sieci (w tym sieci gazowej i ciepłowniczej),
• zaopatrzeniu w wodę pitną z sieci wodociągowej,
• odprowadzeniu ścieków bytowych lub przemysłowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej,
• odprowadzenie wód opadowych i roztopowych do sieci kanalizacji ogólnospławnej
z dopuszczeniem ich zagospodarowania w granicach działki budowlanej,
• zachowaniu dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku jak dla terenów w strefie
śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców,
• stosowaniu zasad akustyki budowlanej i architektonicznej w budynkach z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi, znajdujących się w obszarach o ponadnormatywnym poziomie
hałasu.
Omawiany teren znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej Starego Miasta, wpisanej do
rejestru zabytków miasta Poznania pod nr A225, decyzją z dnia 04.06.1979 r., jako zespół
urbanistyczno-architektoniczny miasta lokacyjnego w obrębie murów miejskich. Teren ten stanowi
również fragment pomnika historii „Poznań - historyczny zespół miasta”. Ponadto, na obszarze
32
projektu planu znajdują się dwa budynki zabytkowe: kamienica na terenie 1MW/U przy ul. Szkolnej
17, wpisana do rejestru zabytków pod nr 205/Wlkp/A decyzją z dnia 10.11.2004 roku oraz kamienica
na terenie 2MW/U przy ul. Wrocławskiej 18, wpisana do rejestru zabytków pod nr A126 decyzją
z dnia 11.04.1958 roku. Ze względu na położenie terenu w rejonie średniowiecznej zabudowy Starego
Miasta, projekt planu zawiera zapisy w zakresie zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków
oraz dóbr kultury współczesnej, jak również mające na celu zapewnienie ochrony i kształtowanie ładu
przestrzennego. Projekt planu ustala zachowanie kompozycji elewacji frontowych budynków, w tym
detali architektonicznych oraz wysokości sytuowania gzymsów. Projekt planu zakazuje lokalizacji
tymczasowych obiektów budowlanych, napowietrznych sieci infrastruktury technicznej, stacji
transformatorowych innych niż wbudowanych w budynek (z wyjątkiem elewacji zewnętrznych wzdłuż
dróg), żaluzji i rolet zewnętrznych (z wyjątkiem zwijanych ozdobnych krat w oknach wystawowych
parteru), urządzeń reklamowych (poza gablotami, będącymi ofertą gastronomiczną punktów
usługowych), szyldów i tablic informacyjnych z wykorzystaniem ekranów plazmowych lub typu LED
oraz innych podświetlanych elementów, jak również przesłaniających otwory okienne, drzwiowe
i detale architektoniczne budynku. Ustalono również ochronę zabytków archeologicznych.
Warunkiem niezbędnym dla ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko
będzie precyzyjne wyegzekwowanie ustaleń planu miejscowego i restrykcyjne przestrzeganie przez
inwestorów przepisów i wymogów ochrony środowiska.
33

prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

DO WÓJTA GMINY RYBCZEWICE WNIOSEK o ustalenie warunków

Analiza hałasu a miejscowy plan

Wypis z mpzp - investgdynia

zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

750 000 - 4 Ściany Sp. z oo

EIN_prawo zabudowy_A5 PL.eps - ein-epi

Mapa powieszchni ograniczających wysokość

Oferta nr 311242 (Investment na WYNAJEM)