SCENARIUSZE ZAJ¢å DZIENNYCH cz´Êç 1 z szeÊciolatkami

Transkrypt

SCENARIUSZE
ZAJ¢å DZIENNYCH
z szeÊciolatkami
cz´Êç 1
Autorzy: Stenia Doroszuk, Joanna Gawryszewska, Joanna Hermanowska, Halina Pa∏asiƒska
Opracowanie scenariuszy muzycznych: Kamilla Paliƒska
Projekt ok∏adki: Konrad Klee
Rysunki: Katarzyna Tomaszewska
Opracowanie graficzne: Kamilla Chmara
Redaktor serii: Renata ¸apiƒska
Redakcja merytoryczna: Bo˝ena Gepert, Gra˝yna Wójcicka, Dorota Zembowicz
Konsultacja metodyczna: Bogus∏awa Lankiewicz
Opracowanie redakcyjne: El˝bieta Rola, Renata Wasilewska
Wydawnictwo podj´∏o starania majàce na celu dotarcie do w∏aÊcicieli i dysponentów praw autorskich
wszystkich cytowanych utworów. Przepraszamy osoby, których adresu nie uda∏o nam si´ ustaliç,
i prosimy je o nawiàzanie kontaktu z naszym wydawnictwem.
ISBN 978-83-267-0025-5
© Copyright by NOWA ERA
Warszawa 2003
Wydanie ósme zmienione
Warszawa 2010
Sk∏ad i ∏amanie: Nowa Era Sp. z o.o.
Nowa Era Sp. z o.o.
Aleje Jerozolimskie 146 D, 02-305 Warszawa
tel. 22 570 25 80, faks 22 570 25 81
infolinia 801 88 10 10
www.nowaera.pl, e-mail: [email protected]
Druk i oprawa: ¸ódzkie Zak∏ady Graficzne
01/06/10
Spis treÊci
Wst´p........................................................................................................................... 5
1. Rozk∏ad treÊci edukacyjnych (tematy dni od 1. do 41.).......................................... 10
2. Scenariusze zaj´ç dziennych.................................................................................. 20
Kràg tematyczny: Ja i moje przedszkole................................................................. 20
Kràg tematyczny: Wspominamy wakacje............................................................... 26
Kràg tematyczny: W naszej grupie......................................................................... 36
Kràg tematyczny: Co nam jesieƒ w koszu niesie? .................................................. 44
Kràg tematyczny: Âwiat wokó∏ nas......................................................................... 52
Kràg tematyczny: Jesienna muzyka ........................................................................ 65
Kràg tematyczny: Co powinien wiedzieç szeÊciolatek? .......................................... 74
Kràg tematyczny: Moja rodzina ............................................................................. 81
3. Propozycje çwiczeƒ z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej .............................. 95
Drodzy Nauczyciele
Z przyjemnoÊcià przekazujemy Wam propozycje scenariuszy zaj´ç z dzieçmi szeÊcioletnimi.
Mamy nadziej´, ˝e pomogà one w realizacji odpowiedzialnego zadania, jakim jest przygotowanie
dzieci szeÊcioletnich i uczniów zerówek do podjćia nauki w szkole.
Pracujàc nad tà publikacjà chcieliÊmy, aby zamieszczone w niej scenariusze stanowi∏y u˝yteczny i praktyczny materia∏ pomocniczy podczas ca∏orocznej nauczycielskiej pracy. JednoczeÊnie liczymy, ˝e przedstawione tu pomys∏y zabaw oraz sposoby wykorzystania materia∏u edukacyjnego
zamieszczonego w ksià˝ce i zeszytach çwiczeƒ b´dà stanowiç inspiracj´ do tworzenia ca∏kiem
nowych scenariuszy zaj´ç wynikajàcych z indywidualnych potrzeb i aktywnoÊci konkretnych
grup. Tak wiele przecie˝ zale˝y od wnikliwej obserwacji i nauczycielskiej intuicji, której nie zastàpi najlepszy nawet przewodnik.
Co jest atutem tych scenariuszy? Z pewnoÊcià uwag´ dzieci zwrócà oryginalne, pe∏ne wyobraêni rymowanki Ma∏gorzaty Strza∏kowskiej, a tak˝e zaskakujàce zagadki, ciekawe propozycje zabaw
dydaktycznych i ruchowych czy wciàgajàce teksty do czytania dzieciom „Z pami´tnika Agaty”.
Warte podkreÊlenia sà te˝ nowe aran˝acje piosenek, zabaw i taƒców autorstwa Kamilli Paliƒskiej
oraz utwory z zakresu muzyki powa˝nej, rozrywkowej i relaksacyjnej. Wiele radoÊci sprawi te˝
dzieciom samodzielne wykonywanie ró˝norodnych prac plastycznych.
Jako dodatkowà pomoc dla nauczycieli, zamieÊciliÊmy we wszystkich cz´Êciach niniejszej publikacji scenariusze zaj´ç fakultatywnych wprowadzajàcych 23 litery. Dla ∏atwiejszej orientacji
owe scenariusze sà zaznaczone szarym kolorem.
W sk∏ad naszego sprawdzonego, zgodnego z nowà podstawà programowà pakietu dla szeÊciolatków wchodzà nast´pujàce publikacje:
• zeszyty „Bawi´ si´ i dzia∏am”, czyli zabawy s∏u˝àce wszechstronnemu rozwojowi dziecka,
• zeszyty „Przygotowuj´ si´ do szko∏y”, czyli pierwszy krok do szkolnego sukcesu,
• CD z materia∏em muzycznym.
We wszystkich tych publikacjach treÊci edukacyjne sà przedstawione w formie zintegrowanej
i uwzgl´dniajà tematyk´ zwiàzanà z najbli˝szym Êrodowiskiem dziecka – zarówno spo∏ecznym,
jak i przyrodniczym. Materia∏ jest przeznaczony do ca∏orocznej pracy z dzieçmi, umo˝liwia dzieciom nabywanie umiej´tnoÊci pos∏ugiwania si´ mowà oraz przygotowuje do nauki czytania w klasie pierwszej. Szczególnie przydajà si´ tu çwiczenia doskonalàce s∏uch fonemowy, a ich uzupe∏nieniem sà zadania w zeszytach çwiczeƒ oraz przyk∏adowe propozycje zabaw zaprezentowane
w scenariuszach zaj´ç. Z kolei rozwój potrzeb czytelniczych gwarantujà cykliczne, wciàgajàce
opowiadania o przygodach Agaty i jej rodziny.
Materia∏ dydaktyczny urozmaicajà zadania anga˝ujàce uwag´ i kszta∏tujàce koncentracj´, takie
jak labirynty, zadania polegajàce na wskazywaniu elementów podobnych lub ró˝niàcych ilustra-
5
cje itp. Zarówno teksty literackie, jak i obrazy graficzne opatrzone pytaniami skierowanymi wprost
do dziecka prowokujà do formu∏owania d∏u˝szych wypowiedzi tematycznych oraz odwo∏ywania
si´ do w∏asnych doÊwiadczeƒ i prze˝yç. Okazj´ do dziecićych wypowiedzi stwarzajà te˝ znajdujàce si´ w ksià˝ce historyjki obrazkowe poÊwićone np. przygodom psa Kokosa. Liczymy, ˝e
bogaty materia∏ literacki i graficzny b´dzie zachća∏ dzieci do spontanicznych wypowiedzi.
W dba∏oÊci o rozwój mowy, który w wieku przedszkolnym pod wzgl´dem artykulacyjnym bywa
jeszcze niezakoƒczony, w scenariuszach zaj´ç zosta∏y umieszczone tak˝e çwiczenia doskonalàce
prawid∏owà artykulacj´ g∏osek. Dobrym materia∏em do çwiczeƒ sà rymowanki i wierszyki doskonalàce pami´ç oraz rozwijajàce umiej´tnoÊç recytacji. Du˝e mo˝liwoÊci emisyjne daje równie˝
Êpiewanie piosenek. Dlatego w scenariuszach wiele uwagi poÊwićono kszta∏ceniu muzycznemu.
Zadania kszta∏tujàce umiej´tnoÊci matematyczne zamieszczone w zeszytach çwiczeƒ sà równie˝ bogato ilustrowane. Ilustracje umo˝liwiajà dzieciom ustalanie relacji pomi´dzy przedmiotami znajdujàcymi si´ w przestrzeni, przeliczanie obiektów, ustalanie i porównywanie liczebnoÊci
zbiorów, dodawanie i odejmowanie obiektów przedstawionych graficznie, utrwalanie znajomoÊci
poj´ç: trójkàt, ko∏o, kwadrat, prostokàt. Sà tak˝e ilustracje przedstawiajàce cyfrowy zapis liczb.
Zgodnie z zasadami metodyki kszta∏towania poj´ç matematycznych u dzieci szeÊcioletnich, wi´kszoÊç çwiczeƒ doskonalàcych kompetencje matematyczne powinna byç przeprowadzona w formie çwiczeƒ manipulacyjnych z zastosowaniem ró˝nych materia∏ów. Nauczyciel, poznajàc mo˝liwoÊci i potrzeby swoich uczniów, mo˝e dostosowywaç liczb´, treÊç i poziom çwiczeƒ do poszczególnych zagadnieƒ. Zadania w zeszytach çwiczeƒ powinny byç ostatnim etapem kszta∏towania danego pojćia. Proponowany szeÊciolatkom zeszyt zawiera równie˝ çwiczenia grafomotoryczne doskonalàce koncentracj´ uwagi, koordynacj´ wzrokowo-ruchowà oraz ma∏à motoryk´.
Ogólnym celem tych çwiczeƒ jest przygotowanie szeÊciolatków do podjćia nauki pisania.
Przedstawione scenariusze dzia∏aƒ plastyczno-technicznych równie˝ majà na celu doskonalenie sprawnoÊci manualnej. Do wielu z nich przygotowano karty plastyczne zamieszczone w wycinance. Sytuacje dydaktyczne, w których nauczyciel mo˝e z nich skorzystaç, zosta∏y wskazane
w scenariuszach. Sà one poprzedzone rozk∏adem treÊci edukacyjnych, w ramach którego wyodr´bniono kr´gi tematyczne. Ka˝dy kràg zawiera propozycje tematów dziennych oraz plan ich
szczegó∏owej realizacji. Wi´kszoÊç scenariuszy zosta∏a skonstruowana wed∏ug sta∏ego schematu
uwzgl´dniajàcego:
zajćia wst´pne (zabawy),
zajćia g∏ówne (realizacja zadaƒ edukacyjnych),
zajćia podsumowujàce (dzia∏ania twórcze, zabawy utrwalajàce itp.).
Mamy nadziej´, ˝e materia∏ ten zainspiruje i rozbudzi Waszà wyobraêni´ oraz pomys∏owoÊç
i pomo˝e organizowaç wiele innych atrakcyjnych i potrzebnych z punktu widzenia rozwoju dziecka zabaw. Niech te scenariusze zachćajà i wdra˝ajà dzieci do poznawania Êwiata, zdobywania
doÊwiadczeƒ w nauce i Êrodowisku rówieÊniczym, a tak˝e do… dobrej zabawy. B´dziemy szcz´Êliwi, jeÊli dzi´ki proponowanym zajćiom Wasi wychowankowie bez l´ku podejmà nauk´ w klasie pierwszej…. i odniosà w niej sukces, na jaki zas∏ugujà.
Redakcja
6
Muzyka w edukacji szeÊciolatków
Dzieci to wspania∏e osoby, wiecznie ciekawe otaczajàcego je Êwiata. Pierwsze ich kontakty
z muzykà powinny odbywaç si´ w formie swobodnej zabawy i dotyczyç g∏ównie odkrywania
oraz rozbudzania mo˝liwoÊci ekspresyjnych. Czas beztroskiej zabawy sp´dzony w domu rodzinnym i przedszkolu koƒczy si´, gdy dziecko rozpoczyna nauk´ w zerówce. Dzieci, które b´dà
uczyç si´ w szko∏ach, mo˝e przestraszyç szkolny gwar, ha∏as, du˝y ruch, dzwonki. Muzyka mo˝e
mieç wtedy wielki wp∏yw na oswojenie si´ tych dzieci z nowymi, szkolnymi warunkami. Piosenki, zabawy ruchowe, gra na instrumentach, s∏uchanie muzyki – pomogà prze∏amaç l´k i niepewnoÊç, pozwolà wzajemnie si´ poznaç i zaprzyjaêniç.
Dobrà metodà pracy z dzieçmi 6-, 7-letnimi sà zabawy muzyczne, bowiem dzieci nawzajem si´
obserwujà, uczà si´ s∏uchaç, powtarzaç, zapami´tywaç, majà du˝o pomys∏ów. Poznajà wówczas
zjawiska muzyczne takie jak: dynamika (cicho–g∏oÊno), tempo (wolno–szybko), artykulacja (lekko–ci´˝ko), barwa (jasno–ciemno), wysokoÊç dêwi´ku (wysoko–nisko), nastrój (weso∏o–smutno).
Aby rozbudziç wra˝liwoÊç i wyobraêni´ muzycznà dzieci, nale˝y wykorzystywaç równie˝ percepcj´ muzyki. W zerówce prezentujemy tylko krótkie fragmenty muzyczne, gdy˝ dopiero wyrabia si´ u dzieci w tym wieku koncentracj´ i skupienie uwagi przez liczne çwiczenia. Aby dzieci
jak najszybciej polubi∏y muzyk´, ju˝ na tym etapie edukacji nale˝y wprowadzaç wszystkie formy
aktywnoÊci muzycznej, umiej´tnie je integrujàc i uzupe∏niajàc.
åwiczenia mowy rozwijajà i doskonalà technik´ operowania oddechem i g∏osem. Recytacja
s∏u˝y do treningu dykcji, modulacji g∏osu, a rytmizacja tekstów u∏atwia zapami´tywanie i wykonywanie piosenek.
Âpiew – ∏adny Êpiew u 6-, 7-letnich dzieci jest jeszcze trudno osiàgalny, gdy˝ wymaga przede
wszystkim s∏uchu muzycznego i w pe∏ni wykszta∏conego aparatu g∏osowego. Wi´kszoÊç dzieci nie
potrafi jeszcze czysto Êpiewaç, ma k∏opoty z dykcjà i oddechem (przepona). Nale˝y zatem
przed naukà ka˝dego utworu wykonaç przynajmniej kilka çwiczeƒ oddechowych, np. wdech nosem i uniesienie ràk, wydech ustami i opuszczenie ràk, nadmuchiwanie balonów i wydmuchiwanie powietrza itd. Mo˝na te˝ wykorzystaç treÊç Êpiewanej piosenki, np. wàchanie kwiatów i owoców, dmuchanie na piórko, chuchanie w zimne d∏onie, gaszenie Êwieczki. Wprowadzajàc nowy
utwór, nale˝y pami´taç, aby po prezentacji ca∏ej piosenki (nagranie Êpiewu z podk∏adem) dzieci
najpierw wys∏ucha∏y czystego g∏osu nauczyciela (bez akompaniamentu). JeÊli nie ma on czystego
g∏osu, do nauki piosenki powinien wykorzystaç nagranie samej melodii (prymk´) albo samodzielnie jà zagraç. Dzieci poczàtkowo tylko s∏uchajà, potem stopniowo nucà z nauczycielem lub
z prymkà okreÊlony fragment, a na koniec samodzielnie wykonujà ca∏à piosenk´. Potem mo˝na ju˝
odtworzyç ca∏e nagranie (Êpiew z podk∏adem).
Dzieci 6-, 7-letnie bardzo lubià Êpiewaç, a piosenka jest podstawowym i wdzićznym materia∏em muzycznym, dlatego powinna pojawiç si´ ka˝dego dnia. Piosenki opracowuje si´ za pomocà
ruchu, gestów i instrumentów perkusyjnych. Na kolejnych zajćiach powinny byç wielokrotnie
przypominane. Repertuar do Êpiewania zosta∏ tak dobrany, by jego treÊç nawiàzywa∏a do tematów
zaj´ç zintegrowanych. Piosenki sà zarówno ∏atwe, jak i troch´ trudniejsze, ale dzieci na pewno b´dà je ch´tnie wykonywaç.
Gra na instrumentach – pierwszym instrumentem perkusyjnym by∏o cia∏o cz∏owieka, które
wprowadzone w ruch (np. klepanie si´ po brzuchu, uderzanie, tupanie) – „gra∏o”. Dzieci poznajà
proste instrumenty perkusyjne: b´benek, ko∏atki, trójkàt, drewienka, marakasy, tamburyn, i uczà
si´ na nich graç (dzwonki, cz´sto zwane nies∏usznie cymba∏kami, b´dà wykorzystane w zerówce
jeszcze w niewielkim stopniu).
7
W prostych i atrakcyjnych çwiczeniach wykorzystujemy równie˝ „gestodêwi´ki” (∏àczymy je
z rytmem) i za ich pomocà opracowujemy piosenki. Póêniej mo˝na w∏àczyç gazety, kartony, woreczki foliowe, nakr´tki do s∏oików itd. Dzieci na zajćiach mogà równie˝ budowaç w∏asne instrumenty, gdy˝ bardzo lubià graç na „instrumencie” wykonanym samodzielnie. Mogà to byç: powiàzane w pćzki i zawieszone na sznureczkach patyczki, plastikowe butelki wype∏nione piaskiem,
grochem, kaszà, pude∏eczka po serkach i jogurtach z gumkami na∏o˝onymi na kraw´dzie itd.
Pomys∏ów jest wiele, a sposoby wykonania instrumentów podpowiada nauczyciel.
S∏uchanie muzyki (percepcja) – çwiczenia percepcyjne przygotowujà dzieci do zrozumienia
zjawisk dêwi´kowych, które tworzà muzyk´. S∏uchanie muzyki jest dla 6-, 7-letnich dzieci formà
najtrudniejszà, gdy˝ wymaga d∏u˝szej koncentracji, ale jest niezb´dne w edukacji muzycznej.
Kszta∏ci bowiem wra˝liwoÊç s∏uchowà i umiej´tnoÊç skupienia uwagi. WartoÊciowe i dobre technicznie nagranie pozwala ukazaç dzieciom ca∏e bogactwo Êwiata muzyki, ∏àczyç muzyk´ z malowaniem, a wić stopniowo rozwijaç wra˝liwoÊç artystycznà.
Ruch przy muzyce to spontaniczna forma aktywnoÊci dziecićej. Dzieci uczà si´ wykorzystywania ca∏ego cia∏a w miejscu, przestrzeni i w okreÊlonym czasie. Najpierw improwizujà (swobodnie
lub na zadany temat), potem uczà si´ poruszaç we wskazanych kierunkach, w okreÊlonym rytmie,
naÊladowaç ruch nauczyciela („lustra”), wreszcie ∏àczà ruch ze Êpiewem, grà na instrumentach, s∏uchaniem muzyki. Poznajà proste kroki taneczne, np. poleczki, cwa∏owanie, a póêniej kroki polskich
taƒców ludowych (opisy ∏atwych uk∏adów polskich taƒców ludowych wraz z podk∏adami muzycznymi proponujemy paƒstwu w drugim semestrze). TwórczoÊç w∏asna dziecka to bardzo wa˝na strona jego dzia∏alnoÊci, na którà powinniÊmy nieustannie k∏aÊç wielki nacisk. W okresie wczesnoszkolnym, gdy dzieci sà niezwykle ruchliwe, wystarczy, aby nauczyciel tylko zasugerowa∏ pewne
sprawy, a dalsze pomys∏y dotyczàce ruchu powinno przedstawiaç dziecko, np. stojàc przed grupà
lub w Êrodku ko∏a, wymyÊla i pokazuje proste, powtarzajàce si´ ruchy. Pozosta∏e dzieci naÊladujà.
Mogà to byç ruchy oczu, g∏owy, ràk, nóg, ca∏ego cia∏a wykonywane zarówno podczas interpretacji
ruchowej s∏uchanych utworów, piosenek, jak i podczas s∏uchania muzyki relaksacyjnej. To samo
dotyczy gry na instrumentach perkusyjnych, kiedy dziecko grà wyra˝a emocje, oraz Êpiewu, kiedy
mo˝e g∏osem naÊladowaç g∏osy ptaków i zwierzàt, zjawiska przyrody, zaÊpiewaç weso∏o lub smutno, cicho lub g∏oÊno itd. Muzyka relaksacyjna jest bardzo potrzebna w dzisiejszych czasach, gdy˝
co roku przybywa nam dzieci nadpobudliwych. Mo˝e byç okazjà do dzia∏ania na zmys∏ dotyku,
poniewa˝ wiele dzieci ma ten zmys∏ najlepiej rozwini´ty (np. rysowanie na plecach kolegi, naÊladowanie chodu s∏onia, lwa, kokoszki, kurczàt, zje˝d˝ania na saneczkach, biegania po schodach
w gór´ i w dó∏). S∏uchajàc muzyki relaksacyjnej, dzieci nie tylko odpoczywajà, odpr´˝ajà si´, wyciszajà, rozluêniajà i uspokajajà, ale jednoczeÊnie szybciej uczà si´ liter, rytmów, wysokoÊci dêwi´ków. JednoczeÊnie taka muzyka niezwykle pobudza twórczà inwencj´ dziecka.
Podane w scenariuszach przyk∏ady mo˝na wykorzystywaç wielokrotnie i w ró˝ny sposób, sà
one jedynie podpowiedzià, jakiego rodzaju powinny to byç utwory. Ostatecznà decyzj´ podejmuje nauczyciel, kierujàc si´ màdroÊcià, pomys∏owoÊcià, intuicjà i doÊwiadczeniem. RadoÊç p∏ynàca
z autentycznego odtwarzania, tworzenia i prze˝ywania muzyki przetrwa d∏ugo w dziecićej pamići i na pewno zaowocuje w doros∏ym ˝yciu.
Kole˝anki i Koledzy! ˚ycz´ Wam wiele si∏, kreatywnoÊci i radoÊci z ka˝dego sukcesu!
Kamilla Paliƒska
8
Wychowanie zdrowotne szeÊciolatków
Bogaty program wychowania fizycznego obejmuje wiele zagadnieƒ. Jego realizacja oraz wymagania stawiane dzieciom muszà byç dostosowane do ich umiej´tnoÊci i wieku.
Przedstawione w scenariuszach çwiczenia z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej zosta∏y tak
dobrane, by odpowiada∏y wymaganiom edukacyjnym, by∏y korzystne i przyjemne dla dzieci. åwiczenia gimnastyczne powinny pozytywnie wp∏ywaç na biologiczne czynnoÊci m∏odego organizmu,
np. doskonaliç koordynacj´ ruchowà, rozwijaç zmys∏y, regulowaç przemian´ materii. Edukacja szeÊciolatków to równie˝ dobry czas, by wprowadzaç podstawowe pojćia dotyczàce rodzajów ruchu,
kszta∏towaç wyobra˝enia ruchowe i prawid∏owe postawy.
Wa˝ny jest dobór odpowiednich form pracy. Na tym poziomie kszta∏cenia sà nimi gry i zabawy ruchowe. Du˝e znaczenie ma osobisty przyk∏ad prowadzàcego, jego postawa i zachowania,
wzorowy pokaz çwiczeƒ, jasne i obrazowe objaÊnienia, klarowne polecenia.
W scenariuszach stara∏am si´ przekazaç swoje spostrze˝enia i doÊwiadczenia z wieloletniej
pracy w zawodzie nauczyciela. Mam nadziej´, ˝e stanà si´ one dla Paƒstwa inspiracjà i przyczynià si´ do wypracowania w∏asnego, twórczego modelu pracy z dzieçmi.
Halina Pa∏asiƒska
ObjaÊnienia skrótów:
K. – Ksià˝ka szeÊciolatka
åw. – Karty pracy szeÊciolatka, cz´Êç pierwsza
W. – Wycinanka szeÊciolatka, cz´Êç 1
z. – zadanie na wskazanej stronie w Kartach pracy
CD lub kaseta – CD lub kaseta szeÊciolatka, semestr pierwszy
9
10
4
W. – gra „WyÊcig
wiewiórek”
maskotka, kartoniki, arkusze szarego papieru, k∏´bek
w∏óczki, lokomotywa (patrz:
scenariusz), nagrania muzyki
W. – karty „Domino obrazkowe”
arkusze szarego papieru,
mazaki, k∏´bek w∏óczki,
w∏asne nagrania nauczyciela, pi∏ka, dzwoneczek
pi∏ki, szarfy i przedmioty
w czterech kolorach
owoce, butelki z ró˝nymi
cieczami o charakterystycznych zapachach
• Poznawanie imion rówieÊników.
• Integrowanie grupy – tworzenie przyjaznej atmosfery i poczucia
bezpieczeƒstwa.
• Prezentacja wybranych norm i zasad zachowania obowiàzujàcych
w grupie.
• Stwarzanie sytuacji u∏atwiajàcych lepsze poznanie si´ dzieci.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci autoprezentacji.
na terenie ogródka przedszkolnego lub boiska szkolnego.
• Zapoznanie z terenem, sprz´tem i roÊlinnoÊcià ogrodu przedszkolnego lub rosnàcà wokó∏ boiska szkolnego.
• Kszta∏towanie czynnej postawy wobec zdrowia (pobyt na Êwie˝ym
powietrzu, aktywny wypoczynek).
• Rozwijanie s∏uchu fonemowego.
• Zapoznanie z czynnoÊciami i narz´dziami pracy osób zatrudnionych
w kuchni w przedszkolu lub szkole i rozumienie znaczenia tej pracy.
• Wdra˝anie do przestrzegania zakazu próbowania produktów lub
potraw niewiadomego pochodzenia.
2. Polubiç przedszkole
3. Poznajemy ogród
4. Poznajemy przedszkole
– sekrety naszej kuchni
Ârodki dydaktyczne
3
Zadania edukacyjne
• Poznawanie imion rówieÊników.
• Integrowanie grupy – tworzenie przyjaznej atmosfery i poczucia
bezpieczeƒstwa.
w grupie.
2
Temat dnia
Ja i moje
1. Poznajmy si´ – zabawy
przedszkole
integracyjne
Kràg
tematyczny
1
1. Rozk∏ad treÊci edukacyjnych (tematy dni od 1. do 41.)
11
K. s. 6, 7
åw. s. 4
CD lub kaseta – 5 i 6
pocztówki poci´te
na 4 cz´Êci ró˝nej wielkoÊci, 40 kartonowych kó∏
w dwóch kolorach, lusterka
K. s. 8, 9
åw. s. 5
CD lub kaseta – 4, 9, 19, 20
znaki informacyjne, fragmenty pocztówek, klej,
karton
K. s. 10, 11
• Kszta∏towanie schematu w∏asnego cia∏a – obserwowanie, dotykanie
i nazywanie cz´Êci g∏owy.
• Rozwijanie analizy i syntezy wzrokowej.
• Nauka piosenki „Koƒczy si´ lato”.
• OkreÊlanie zjawisk przyrody zwiàzanych z odejÊciem lata.
• Dostrzeganie i uk∏adanie rytmów.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci odkodowywania i kodowania informacji
– znaki informacyjne w otoczeniu.
• Kszta∏towanie orientacji w schemacie w∏asnego cia∏a.
• Rozpoznawanie i nazywanie cz´Êci ràk i nóg.
• Obserwacja pogody w czasie lata – nazywanie charakterystycznych
zjawisk atmosferycznych.
• Rozwijanie wyobraêni i zdolnoÊci kojarzenia.
• Kszta∏cenie analizy i syntezy s∏uchowej oraz wzrokowej.
• Opowiadanie o pamiàtkach z wakacji.
7. Koƒczy si´ lato
8. Wspomnienia z wakacji
9. Wakacyjne skarby
Wspomina- 6. Wakacyjny czas
my wakacje
K. s. 4, 5
åw. s. 3
W. – karty „Memo”,
„¸ódka”
zdjćia, pocztówki, mapa
Polski, wizytówki dzieci
• Pokazanie dzieciom biblioteki przedszkolnej lub szkolnej.
• Rozbudzanie zainteresowania ksià˝kami.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci wyra˝ania myÊli w formie zdania.
Wypowiedzi na temat ksià˝ek (ich konstrukcji i przeznaczenia)
oraz zamieszczonych w nich ilustracji.
• Rozbudzanie zainteresowania krajem ojczystym.
• Poznawanie krajobrazów (wskazanie charakterystycznych
elementów krajobrazów, np. góry, niziny, jeziora) oraz folkloru
ziemi ojczystej.
• Doskonalenie wypowiedzi ustnych – dzielenie si´ wra˝eniami
i prze˝yciami z wakacji.
5. Poznajemy przedszkole
– biblioteka i jej zaczarowany Êwiat
• Doskonalenie s∏uchu fonemowego.
12
W naszej
grupie
1
K. s. 12, 13
åw. s. 8, 9
CD lub kaseta – 6, 32, 33
(do wyboru) oraz 7–10, 40–48
K. s. 14
åw. s. 10, 11
W. – karta „Muszla”
karty z ilustracjami lub komplet kart „Memo”, chusteczki, zdjćia rodzinne przyniesione przez dzieci, nagrania
muzyczne nauczyciela
K. s. 15, 16
åw. s. 12
CD lub kaseta – 11 lub 39
frotki, „kostka emocji”
(patrz: scenariusz), przeÊcierad∏o, tamburyn
K. s. 17
åw. s. 13, 14
W. – karta „Przyjaciele”
• Swobodne i ukierunkowane wypowiedzi dzieci na podany temat.
• Poznawanie ekspresyjnych mo˝liwoÊci cia∏a.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci dêwi´konaÊladowczych.
• Kszta∏cenie wra˝liwoÊci s∏uchowej i wyobraêni muzycznej.
• Rozwijanie pamići wzrokowej.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci autoprezentacji.
• åwiczenie globalnego czytania.
• Budowanie mi∏ej atmosfery i wi´zi emocjonalnej w grupie.
• Kszta∏towanie umiej´tnoÊci formu∏owania myÊli w formie zdania.
• åwiczenie sprawnoÊci manualnej.
• Kszta∏cenie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).
• Nazywanie i ustalanie kierunków w przestrzeni i na kartce.
• Rozpoznawanie i nazywanie uczuç wyra˝anych mimikà.
• Uwra˝liwianie na uczucia innych osób.
• Budowanie mi∏ej atmosfery i wi´zi emocjonalnej w grupie.
• Rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na okreÊlony temat.
• Ocenianie post´powania bohatera opowiadania.
• Wdra˝anie dzieci do pozytywnego zachowywania si´
11. Poznajmy si´ bli˝ej
12. Nasze przedszkole
13. Mój najlepszy kolega
4
åw. s. 6, 7
W. – karta „Tajemnica”
lusterka, pude∏ko tekturowe
z ró˝nymi przedmiotami
(muszle, pióra, kamienie,
szyszki itp.)
3
• Prezentacja i odczytywanie komunikatów niewerbalnych wyra˝anych mimikà.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci komunikacji werbalnej (s∏uchanie innych i mówienie tak, aby inni rozumieli, skupianie uwagi na rozmówcy itp.).
• UÊwiadamianie roli dotyku i wzroku w poznawaniu Êwiata.
• OkreÊlanie po∏o˝enia przedmiotów w przestrzeni.
• Poruszanie si´ w otoczeniu zgodnie z poleceniami nauczyciela.
10. Powrót z wakacji
2
13
K. s. 18, 19
åw. s. 15
W. – karty „PiotruÊ”
maskotki, frotki, krà˝ki w 3
kolorach (np. kolory z sygnalizatora)
• Dostosowanie tematyki organizowanych kàcików zabaw do zainteresowaƒ i potrzeb dzieci.
• Doskonalenie pamići wzrokowej.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci wyznaczania kierunków w przestrzeni
z punktu widzenia dziecka i drugiej osoby.
• Dostrzeganie i uk∏adanie rytmów.
• åwiczenie s∏uchu fonemowego.
17. Warzywa z naszych
ogrodów
16. Barwy póênego lata
Co nam
jesieƒ w koszu niesie?
K. s. 20, 21
åw. s. 16, 17
W. – karta „Czarodziejskie
s∏oneczko”
lupy, kasztany, kartki
K. s. 22–24
åw. s. 18, 19
˝o∏´dzie, kasztany, szyszki,
warzywa, kartonowe pude∏ko z zas∏onkà, szarfy
• Poznawanie roÊlin i zwierzàt ˝yjàcych w parku i w lesie.
• OkreÊlanie barw póênego lata.
• Usprawnianie s∏uchu fonemowego.
• Wdra˝anie do estetycznego wykonywania prac plastycznych.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci przeliczania i porównywania liczebnoÊci zbiorów (odró˝nianie b∏´dnego liczenia od poprawnego).
• Wyró˝nianie charakterystycznych cech poszczególnych warzyw.
• Rozró˝nianie warzyw, utrwalanie ich nazw – poznawanie Êwiata
zmys∏ami.
• åwiczenie globalnego czytania.
• Kszta∏cenie s∏uchu fonemowego.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci recytowania utworów wierszowanych.
CD lub kaseta – 23–31
15. Poznajemy instrumenty • Zapoznanie dzieci z budowà i brzmieniem podstawowych ininstrumentarium Orffa
strumentów perkusyjnych.
perkusyjne
• Opanowanie i doskonalenie umiej´tnoÊci gry na instrumentach perkusyjnych.
• Umuzykalnienie dzieci przez nauk´ piosenki.
• Uwra˝liwienie dzieci na barw´ dêwi´ków.
14. Ulubiony kàcik zabaw
klocki i szarfy w 3 kolorach
w kontaktach spo∏ecznych.
• Uwra˝liwianie dzieci na uczucia innych osób.
• Przeliczanie przedmiotów.
• Tworzenie zbiorów równolicznych z podanymi zbiorami.
• Kszta∏towanie estetyki ruchu (çwiczenia gimnastyczne).
14
Âwiat
wokó∏ nas
1
21. W krainie figur geome- • Rozpoznawanie i nazywanie podstawowych figur geometrycznych.
• Kszta∏towanie intuicji geometrycznej.
trycznych
• Nabywanie doÊwiadczeƒ potrzebnych w procesie uogólniania.
• Doskonalenie sprawnoÊci manualnej.
åw. s. 26–28
W. – karty „Figury geometryczne”
lusterka, szarfy, klocki – figury geometryczne, gazety,
druciki kreatywne
K. s. 28, 29
åw. s. 22, 23, 25
W. – karta „Bajkowy smok”
karty z postaciami z bajek
•
•
•
•
•
•
20. W krainie bajek
Dostrzeganie ró˝nic pomi´dzy fantazjà a k∏amstwem.
Rozwijanie kreatywnego myÊlenia.
Kszta∏cenie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na podany temat.
Doskonalenie sprawnoÊci manualnej.
åwiczenia przygotowujàce do pisania.
åwiczenie pamići Êwie˝ej.
K. s. 26, 27
åw. s. 21
W. – karty do uk∏adania
kolekcji
CD lub kaseta – 12, 13
woreczki z grochem, 2 ko∏a hula-hoop, produkty
do przygotowania masy papierowej, farby, p´dzle
• Zapoznanie dzieci z jesiennymi pracami wykonywanymi na dzia∏kach i w ogródkach.
• Wzbogacanie wiedzy na temat rodzajów zapasów gromadzonych
przez ludzi na zim´.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci dokonywania ukierunkowanej obserwacji.
• Poznanie nowego materia∏u plastycznego – masy papierowej.
• Doskonalenie sprawnoÊci manualnej.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci tworzenia zbiorów.
19. Zapasy z naszej
spi˝arni
4
K. s. 25
åw. s. 20, 24
W. – karty „PiotruÊ” i „Memo”
kartka A3 dla ka˝dego
dziecka, owoce, kartonowe
pude∏ko z zas∏onkà
3
• Rozró˝nianie owoców, utrwalanie ich nazw – poznawanie Êwiata
zmys∏ami.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci opowiadania na podany temat.
• Wdra˝anie do przestrzegania zasad gier towarzyskich.
• Wdra˝anie do higienicznego przygotowywania posi∏ków.
• Kszta∏towanie umiej´tnoÊci klasyfikowania.
2
18. Owoce z naszych
sadów
15
K. s. 30, 31
åw. s. 29–31
W. – figury geometryczne
po 4 du˝e figury geometryczne dla ka˝dego dziecka, krà˝ki z tektury w 4 kolorach, obrćze
åw. s. 32, 33
W. – karty „Memo” i „PiotruÊ”
krà˝ki z tektury w 4 kolorach, pojemniki: blaszany,
plastikowy, szklany, plastikowa kulka, komplet obrazków
K. s. 32, 33
åw. s. 34
CD lub kaseta – 23–30,
40–48, 52–55
przedmioty potrzebne
do rozró˝niania za pomocà
zmys∏ów, monety jedno-groszowe
K. s. 34, 35
åw. s. 35, 36
W. – karty „Kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów”
CD lub kaseta – 11
ma∏e piórka, przedmioty
lub ilustracje, w których nazwach wyst´puje g∏oska „a”
• Poznawanie zasad ruchu drogowego.
• Utrwalanie znajomoÊci kierunków w przestrzeni: w prawo, w lewo.
• Wdra˝anie do ustnych wypowiedzi na okreÊlony temat.
• Kszta∏towanie postaw spo∏ecznych.
• Utrwalanie znajomoÊci figur geometrycznych.
• Nauka piosenki „Kolorowe Êwiat∏a”.
• Zaznajomienie dzieci z pojćiami zwiàzanymi z adresem (nazwa
ulicy, nr domu lub mieszkania, nazwa miejscowoÊci).
• Poznawanie literatury dziecićej.
• Utrwalanie znajomoÊci liczebników porzàdkowych.
• Utrwalanie nazw kierunków: w prawo, w lewo, prosto.
• Utrwalanie poj´ç: „wićej”, „mniej”.
• Poznawanie roli poszczególnych zmys∏ów w percepcji Êwiata
(wćhu, smaku, s∏uchu, wzroku, dotyku).
• Rozpoznawanie i nazywanie smaków (s∏odki, gorzki, kwaÊny, s∏ony).
• Rozwijanie empatii – uwra˝liwianie na uczucia innych osób.
• Wdra˝anie do ustnych wypowiedzi na podany temat.
• åwiczenie umiej´tnoÊci globalnego czytania.
• åwiczenia grafomotoryczne.
materia∏ fakultatywny:
• Wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „a”, „A”.
• OkreÊlenie g∏oski „a” jako samog∏oski.
22. Zebra na ulicy
23. Poznaj´ swojà
miejscowoÊç
24. Poznajemy Êwiat
wszystkimi zmys∏ami
25. Zabawki Agaty
16
Jesienna
muzyka
1
2
K. s. 36, 37
W. – „Kubeczki do klasyfikacji”
kasztany, pióra, gazety, jesienne liÊcie, waga szalkowa, np. ze sznurka i patyka
K. s. 38, 39
åw. s. 40, 41
nadmuchane balony,
lusterka
åw. s. 42, 43
W. – „Drzewo”
apaszki, gazety,
foliowe woreczki, wstà˝ki
z krepiny, chusteczki
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci klasyfikowania.
• Obserwacja zjawisk przyrodniczych.
• Dostrzeganie zagro˝eƒ i sytuacji niebezpiecznych w Êrodowisku
przyrodniczym.
• Wdra˝anie do higieny i dbania o zdrowie.
• åwiczenia ortofoniczne.
• Kszta∏towanie estetyki ruchu (çwiczenia gimnastyczne).
• Kszta∏cenie estetyki ruchu (çwiczenia gimnastyczne).
• OkreÊlenie g∏oski „o” jako samog∏oski.
• Wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „o”, „O”.
• Poznawanie utworów poetyckich i uwra˝liwianie na poezj´.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci opowiadania i interpretowania tekstów literackich.
• Rozbudzanie wyobraêni muzycznej dzieci.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci koncentracji uwagi.
• Utrwalenie obrazu graficznego litery „o”, „O”.
27. Pogoda za oknem
28. Jesienna zawierucha
29. Wiatr w poezji
4
åw. s. 37–39
kartoniki z literà „a” i „A”,
wizytówki z imionami
dzieci, zasuszone liÊcie,
zdjćia drzew
3
• Dostrzeganie wartoÊci i pi´kna przyrody w naturze, literaturze
i sztuce.
• Estetyczne wykonywanie prac plastycznych.
• Swobodna interpretacja ruchowa utworu muzycznego.
26. Jesienne widoki
17
Co powinien wiedzieç szeÊciolatek?
• åwiczenie pamići – nauka tekstu i melodii piosenki „Malowa∏a je- åw. s. 48, 49
sieƒ”.
suche liÊcie, farby plakato• Poznawanie nowych technik plastycznych – frottage.
we, p´dzle, kartki
• Wdra˝anie do stosowania zwrotów grzecznoÊciowych.
33. Zaczarowane s∏owa
åw. s. 50–52
woreczki z grochem,
krà˝ki, kartki w dwóch
kolorach
åw. s. 46, 47
pacynki bohaterów opowieÊci
• Rozwijanie twórczego myÊlenia.
• Kszta∏towanie w∏aÊciwych postaw w kontaktach spo∏ecznych.
• Kszta∏towanie pojćia liczby 1.
• Rozwijanie postawy wspó∏gospodarza przedszkola lub szko∏y.
• Kszta∏towanie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).
32. S∏uchamy przestróg
• UÊwiadomienie dzieciom zagro˝eƒ w sytuacji, gdy si´ zgubià,
i wskazanie w∏aÊciwych zachowaƒ w takiej sytuacji.
• Rozwijanie pamići ruchowej.
• Tworzenie i wskazywanie zbiorów dwuelementowych.
• Kszta∏towanie pojćia liczby 2.
W. – karty „Misie”, „Ma∏pka”
ilustracje zwierzàt, pi∏ki,
taÊma klejàca, opaski lub
znaczki
• Doskonalenie umiej´tnoÊci szacowania i porównywania wielkoÊci.
• UÊwiadamianie dzieciom, ˝e wspólne zabawy mogà byç êród∏em
radoÊci.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci wspó∏dzia∏ania w grupie.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci odgrywania ról.
31. Jesienny spacer
34. Roztargniona ma∏pka
åw. s. 44, 45
CD lub kaseta – 20–22, 56,
65
w∏asne nagranie
nauczyciela,
albumy z reprodukcjami
• Formu∏owanie wypowiedzi na temat jesiennej pogody (wykorzystanie ró˝nych form ekspresji – s∏ów, mimiki, gestów).
• Pos∏ugiwanie si´ symbolami.
• Poznawanie dzie∏ sztuki: wybranych utworów muzyki powa˝nej
i malarstwa.
• Nauka piosenki „Jesienny deszcz”; rozbudzanie wyobraêni muzycznej.
30. Co gra jesienià?
18
Moja
rodzina
1
2
K. s. 40, 41
åw. s. 56, 57
album z motylami, instrumenty: tamburyn, trójkàt,
marakasy
åw. s. 58, 59
kartonowe pude∏ko, przedmioty ze szk∏a, metalu,
drewna, plastiku, papieru
itp.
• Wzmacnianie wi´zi emocjonalnej z matkà.
• åwiczenie umiej´tnoÊci globalnego czytania.
• Kszta∏towanie postaw spo∏ecznych (çwiczenia gimnastyczne).
• OkreÊlanie g∏oski „m” jako spó∏g∏oski.
• Wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „m”, „M”.
• Poznawanie struktury rodziny.
• UÊwiadamianie potrzeby dbania o przyjaêƒ, mi∏oÊç, zachowania
szacunku dla innych.
• Rozwijanie umiej´tnoÊci opowiadania na podany temat.
• Uwra˝liwianie na pi´kno poezji.
• Estetyczne wykonywanie prac plastycznych.
• Kszta∏towanie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).
• Piel´gnowanie wi´zi rodzinnych.
K. s. 42, 43
åw. s. 60, 61
lusterka
• Rozwijanie twórczego myÊlenia poprzez tworzenie opowiadania typu bricolage.
36. Mali pomocnicy mamy
37. Moja rodzina
38. UroczystoÊci
rodzinne
4
åw. s. 53–55
ilustracje samochodów specjalnych, wyrazy do globalnego czytania (drukowanymi literami), kartoniki
z numerami alarmowymi,
krà˝ki, kostki do gry, pacynka
3
• Przybli˝enie dzieciom wiadomoÊci na temat przydatnoÊci pojazdów
specjalnych, takich jak: karetka pogotowia, radiowóz policyjny, wóz
stra˝acki.
• Poznanie numerów alarmowych: 999, 997, 998, oraz poznawanie sytuacji, w których nale˝y z nich korzystaç.
• Poznanie niektórych sposobów radzenia sobie w sytuacjach
zagra˝ajàcych bezpieczeƒstwu w∏asnemu i innych.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci liczenia.
35. Wa˝ne numery
telefonów
19
K. s. 42
åw. s. 62, 63
materia∏y do wykonania
drzewka szcz´Êcia
åw. s. 64
kartony, kredki, balony,
wizytówki
• Inspirowanie do aktywnoÊci twórczej (prace plastyczne).
• Podnoszenie poziomu sprawnoÊci manualnej.
• Rozwijanie empatii.
• Rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na podany temat.
• Kszta∏cenie estetyki ruchu (çwiczenia gimnastyczne).
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci czytania w zakresie poznanych liter.
• Wdra˝anie do aktywnych form sp´dzania czasu.
• Doskonalenie umiej´tnoÊci przeliczania i tworzenia zbiorów
równolicznych z danymi.
• Wdra˝anie do ró˝nych form interpretacji utworów muzycznych; rozwijanie poczucia rytmu (wyczuwanie czasu trwania poszczególnych wartoÊci rytmicznych i ich wzajemnych stosunków czasowych).
• Rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na temat utworów muzycznych.
• Kszta∏cenie s∏uchu fonemowego.
szarfy, zdjćia rodziny i ro• UÊwiadamianie wi´zi mi´dzy rodzeƒstwem.
dzeƒstwa przyniesione
• Wdra˝anie do kulturalnego zachowania si´ w kontaktach spo∏ecznych. przez dzieci
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci ∏àczenia przyczyny ze skutkiem i przewidywania nast´pstw.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci ustalania odwracalnoÊci zmian.
39. Drzewko szcz´Êcia
40. Lubimy spacerowaç
i biegaç
41. Rodzeƒstwo
• OkreÊlenie g∏oski „t” jako spó∏g∏oski.
• Wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „t”, „T”.
• åwiczenie umiej´tnoÊci czytania w zakresie poznanych liter.
2. Scenariusze zaj´ç dziennych
Kràg tematyczny: Ja i moje przedszkole
1. Temat dnia: Poznajmy si´ – zabawy integracyjne
Cele ogólne:
– poznawanie imion rówieÊników,
– integrowanie grupy – tworzenie przyjaznej atmosfery i poczucia bezpieczeƒstwa,
– prezentacja wybranych norm i zasad zachowania obowiàzujàcych w grupie.
Cele operacyjne – dziecko:
– zna wybrane imiona rówieÊników i imi´ nauczyciela,
– rozpoznaje pomieszczenia w budynku, np. szatni´, sal´ zaj´ç, toalet´,
– zna wybrane zasady – s∏uchania i mówienia, zabaw w sali zaj´ç, korzystania z toalety i spo˝ywania posi∏ków.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: maskotka, kartoniki do wykonania wizytówek, arkusze szarego papieru, mazaki, k∏´bek w∏óczki, cukierki w pude∏ku opakowanym w du˝à iloÊç papieru i obwiàzanym wstà˝kà, magnetofon, nagrania ró˝nych utworów muzycznych, lokomotywa narysowana na
arkuszu szarego papieru pakowego z trzema wagonami, na których sà narysowane buêki: na pierwszym – buêka uÊmiechni´ta, na drugim – niewyra˝ajàca emocji, na trzecim – niezadowolona.
Przebieg dnia
1. Zapoznanie dzieci z kàcikami zabaw i zabawkami w sali (swobodna zabawa).
2. Grupowa zabawa integracyjna „Przedstawiamy si´”.
Wszyscy siadajà w kr´gu, nauczyciel bierze maskotk´ i przedstawia si´ w nast´pujàcy sposób:
Witam ci´, misiu, jestem Asia. Nast´pnie podaje maskotk´ najbli˝ej siedzàcemu dziecku.
Dziecko przedstawia si´ w podobny sposób i podaje maskotk´ kolejnej osobie.
3. „Szukamy znajomych” – zabawa ruchowa.
Nauczyciel rozpoczyna zabaw´ s∏owami: JesteÊmy w nieznanym mieÊcie, nikogo nie znamy,
idziemy na spacer… Dzieci swobodnie spacerujà po sali (s∏ychaç muzyk´) i wykonujà kolejne
polecenia nauczyciela:
– Obserwujcie czubki swoich butów.
– Obserwujcie buty przechodzàcych obok dzieci.
– Obserwujcie swoje kolana.
– Obserwujcie kolana przechodzàcych dzieci.
– Obserwujcie swój brzuch.
– Obserwujcie brzuchy przechodzàcych dzieci.
– Patrzcie w oczy mijajàcym was dzieciom.
– Przywitajcie si´ serdecznie z jak najwi´kszà liczbà dzieci.
4. Zabawy integracyjne z zaproszonymi rodzicami.
• „Wizytówki”. Rodzice wykonujà wizytówki dla siebie i dziecka.
• „Dywanik z szarego papieru”. Rodzice obrysowujà swojà d∏oƒ i d∏oƒ dziecka na arkuszu szarego papieru i wpisujà odpowiednie imiona.
• „K∏´bek przyjaêni”.
Dzieci z rodzicami i nauczycielem siadajà w kr´gu na dywanie. Nauczyciel trzyma w r´ku k∏´bek w∏óczki, chwyta koniec nitki, przedstawia si´ i podaje k∏´bek osobie siedzàcej najbli˝ej.
20
Osoba ta przedstawia si´, chwyta nitk´ i podaje k∏´bek kolejnej osobie. K∏´bek w´druje dooko∏a kr´gu, a˝ wróci do nauczyciela. Nast´pnie uczestnicy zabawy zwijajà k∏´bek, pozdrawiajàc sàsiada, od którego go otrzymali, s∏owami: Pozdrawiam ci´... (podajà imi´ tej osoby).
• „Wspólny taniec”. Dzieci i ich rodzice taƒczà do wybranej przez nauczyciela melodii.
• „Czarodziejska paczka”.
Wszyscy siadajà w kr´gu, nauczyciel podaje osobie siedzàcej obok pude∏ko z cukierkami zapakowane w du˝à iloÊç papieru i obwiàzane wstà˝kà. Gdy nauczyciel w∏àcza muzyk´, pude∏ko „w´druje” w kr´gu. Gdy muzyka milknie, osoba, trzymajàca pude∏ko stara si´ je rozpakowaç. Paczka „w´druje”, a˝ zostanie rozpakowana, a wszyscy pocz´stowani cukierkami.
• „Szukamy znaczków”. Rodzice razem z dzieçmi szukajà ich znaczków w ∏azience i w szatni.
5. „WyÊcig wiewiórek” – gra planszowa.
Wycinanka
W gr´ mo˝e zagraç dziecko z rodzicem zgodnie z instrukcjà oraz zasadami gier planszowych.
6. „Lokomotywa uczuç” – podsumowanie zaj´ç.
Dzieci i rodzice przyklejajà swoje wizytówki na wybranych przez siebie wagonikach pociàgu narysowanego na arkuszu szarego papieru: z buêkà uÊmiechni´tà, z buêkà wyra˝ajàcà oboj´tnoÊç
lub niezadowolenie, informujàc w ten sposób, jak oceniajà zajćia (czy im si´ podoba∏y czy nie).
2. Temat dnia: Polubiç przedszkole
Cele ogólne:
– poznawanie imion rówieÊników,
– integrowanie grupy – tworzenie przyjaznej atmosfery i poczucia bezpieczeƒstwa,
– prezentacja wybranych norm i zasad zachowania obowiàzujàcych w grupie.
– zna wybrane imiona rówieÊników,
– nawiàzuje kontakt z wybranymi dzieçmi,
– zna otoczenie i przeznaczenie sali gimnastycznej,
– zna wybrane zasady zachowania si´ (s∏uchania i mówienia, zabawy w sali, korzystania z toalety i spo˝ywania posi∏ków) i przestrzega tych zasad,
– wyra˝a emocje w sposób werbalny i niewerbalny.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: pi∏ka, dzwoneczek, arkusze szarego papieru, mazaki, wizytówki,
kartki, k∏´bek w∏óczki, nagranie muzyki przygotowane przez nauczyciela.
Przebieg dnia
1. Powitalne zabawy integracyjne.
• „Powitalny impuls”. Dzieci stojà w kr´gu i trzymajà si´ za rće. Nauczyciel wysy∏a „impuls”,
czyli mocniejszy uÊcisk d∏oni do najbli˝szego dziecka, które przekazuje go dalej. „Impuls”
powinien wróciç do nauczyciela.
• „Przesy∏amy pozdrowienia”. Nauczyciel wraz z dzieçmi siada w kr´gu. Turla pi∏k´ do dziecka, mówiàc: Pozdrawiam... (wymienia imi´ dziecka). Dzieci kolejno post´pujà tak samo.
• „Lustra”. Dzieci siadajà w parach. Jedno dziecko w parze wykonuje polecenia nauczyciela,
a drugie naÊladuje gesty partnera.
Przyk∏adowe polecenia:
Wstajemy rano i mocno si´ przeciàgamy. Póêniej myjemy twarz i rće. Nast´pnie szczotkujemy z´by. Czeszemy w∏osy. UÊmiechamy si´ do lustra itp.
21
Potem nast´puje zmiana ról w parach, a nauczyciel powtarza polecenia.
• „Zaczarowany dzwoneczek”. Wszystkie dzieci poruszajà si´ swobodnie po sali. S∏uchajàc
poleceƒ nauczyciela, tworzà odpowiednie grupy.
– Staƒcie w grupach. W ka˝dej grupie ma byç tyle dzieci, ile nóg ma stó∏ w naszej sali.
– Staƒcie w grupach. W ka˝dej grupie ma byç tyle osób, ile ràk ma cz∏owiek.
– Staƒcie w grupach. W ka˝dej grupie ma byç tyle dzieci, ile mamy palców u jednej r´ki.
W tak dobranych grupach 5-osobowych dzieci rysujà na du˝ym arkuszu papieru jeden rysunek. Po skoƒczeniu ka˝da grupa opowiada o swojej pracy.
2. Zabawy integracyjne z zaproszonymi rodzicami w sali gimnastycznej.
• „Wizytówki”. Rodzice wykonujà wizytówki dla dzieci (pismo drukowane), a dzieci je ozdabiajà.
• „Lubi´ ci´”. Rodzice i dzieci odrysowujà swoje d∏onie na kartce papieru (jednej dla ka˝dej
pary), nast´pnie szukajà osób, które narysujà im w konturach d∏oni kwiatek. Narysowanie
kwiatka oznacza sympati´ do danej osoby.
Zabawy w kr´gu:
• „K∏´bek przyjaêni” (opis zabawy znajduje si´ w pkt. 4 scenariusza 1.). Dziecko przedstawia
si´ i podaje informacj´ o tym, co lubi robiç.
• „Supe∏”. Ca∏a grupa trzyma si´ za rće, tworzàc ∏aƒcuch. Nauczyciel prowadzi korowód
pod z∏àczonymi r´kami dzieci, tworzàc supe∏. Kiedy wszyscy sà zaplàtani i nikt nie mo˝e si´
ruszyç, nauczyciel zaczyna powoli rozplàtywaç supe∏ tak, by nie rozerwaç ∏aƒcucha.
• „Cz∏owiek do cz∏owieka”. Wszyscy dobierajà si´ w pary. Jedna osoba zostaje bez pary i mówi: Ramiona do ramion! Wówczas partnerzy stykajà si´ ramionami. Albo: D∏onie do d∏oni,
plecy do pleców itp. – pary wykonujà poszczególne polecenia.
Na has∏o: Cz∏owiek do cz∏owieka, wszyscy zmieniajà szybko swoich partnerów, ten kto zostanie bez pary, jest nast´pnà osobà wydajàcà polecenia.
• åwiczenia gimnastyczne w parach (jedno z rodziców – dziecko).
– Rodzice w pozycji klćznej robià domek, w którym chowa si´ dziecko. Kiedy dzieci us∏yszà muzyk´, wychodzà z domku i spacerujà po sali. Gdy muzyka umilknie, dzieci szybko
wracajà do swoich domków.
– Rodzice i dzieci przyjmujà pozycj´ siedzàcà: dziecko opiera si´ plecami o plecy doros∏ego.
Napiera na jego plecy, starajàc si´ pokonaç opór. Potem nast´puje zmiana ról.
– Rodzice (w pozycji siedzàcej) tworzà fotelik – ko∏ysk´ dla swojego dziecka. Dziecko siada
w nim, a doros∏y obejmuje je i ∏agodnie ko∏ysze.
3. „Domino obrazkowe” – podsumowanie zaj´ç.
W. – „Domino obrazkowe”, no˝yczki
Ka˝da para (doros∏y i dziecko) przygotowuje komplet domina obrazkowego, k∏adzie kartoniki
obrazkami do do∏u i rozpoczyna gr´. Jeden kartonik domina – „myde∏ko” (dwa takie same rysunki na jednym kartoniku) – zostaje wy∏o˝ony na Êrodek i odwrócony. Gra polega na tym, ˝e
uczestnicy na przemian odkrywajà kartoniki i uk∏adajà, dopasowujàc do siebie obrazki. Wygrywa ta para, która jako pierwsza u∏o˝y ca∏e domino.
3. Temat dnia: Poznajemy ogród
Cele ogólne:
– stwarzanie sytuacji u∏atwiajàcych lepsze poznanie si´ dzieci,
– wdra˝anie do obserwacji,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci autoprezentacji,
22
– prezentacja wybranych norm i zasad zachowania obowiàzujàcych na terenie ogródka przedszkolnego lub boiska szkolnego,
– zapoznanie z terenem, ze sprz´tem, z roÊlinnoÊcià ogrodu przedszkolnego lub rosnàcà wokó∏
boiska szkolnego,
– kszta∏towanie czynnej postawy wobec zdrowia (pobyt na Êwie˝ym powietrzu, aktywny wypoczynek),
– rozwijanie s∏uchu fonemowego.
– zna imiona rówieÊników,
– nawiàzuje kontakt z grupà,
– poznaje otoczenie wokó∏ przedszkola lub szko∏y,
– zna i przestrzega wybranych zasad warunkujàcych bezpieczeƒstwo w terenie: sygnalizuje
odejÊcie od miejsca zabawy, korzysta ze sprz´tu i zabawek zgodnie z zasadami ich u˝ytkowania, sygnalizuje zauwa˝one niebezpieczeƒstwo, przestrzega zakazu oddalania si´ z obcà
osobà,
– wyra˝a emocje w sposób werbalny i niewerbalny.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: pi∏ki, szarfy i przedmioty w 4 kolorach, nagrania muzyczne.
Przebieg dnia
1. Powitanie.
• Nauczyciel wraz z dzieçmi siedzi w kr´gu. Ch´tne dziecko wysy∏a promienny uÊmiech do nast´pnego dziecka itd. Promienny uÊmiech powraca do dziecka rozpoczynajàcego zabaw´.
• Dzieci stojà w pó∏kolu. Nauczyciel wystukuje rytm, w takt którego dzieci maszerujà w miejscu i wymieniajà kolejno swoje imiona: Jestem… Ma∏-go-sia. Nauczyciel wczeÊniej wypowiada swoje imi´, dzielàc je na sylaby.
• „UÊciÊnij d∏oƒ”. Dzieci swobodnie biegajà przy muzyce. Kiedy muzyka milknie, starajà si´
uÊcisnàç jak najwićej d∏oni kole˝anek i kolegów.
• „Kolorowe przedmioty” – zabawa çwiczàca umiej´tnoÊç rozpoznawania kolorów. Nauczyciel
rozk∏ada na pod∏odze cztery szarfy: czerwonà, zielonà, niebieskà i ˝ó∏tà, oraz przedmioty:
klocki, krà˝ki, kredki, zabawki w tych samych kolorach. Dzieci uk∏adajà w szarfach przedmioty w tym samym kolorze co szarfa, nazywajà kolory i liczà zgromadzone przedmioty.
• Autoprezentacja – dzieci kolejno opowiadajà o sobie, potem o swoim rodzeƒstwie, zwierz´tach, które majà, ulubionych zabawach i zabawkach. Dzieci, które s∏uchajà, mogà zadawaç
dodatkowe pytania przedstawiajàcemu si´ dziecku.
2. Zabawy ruchowe w ogródku przedszkolnym lub na boisku szkolnym.
• Nauczyciel rozmawia z dzieçmi na temat zasad obowiàzujàcych podczas zabaw i pobytu
w ogródku przedszkolnym bàdê na boisku szkolnym.
• „Lokomotywa”. Nauczyciel z dzieçmi ustawia si´, tworzàc lokomotyw´ z wagonikami. Lokomotywa porusza si´ po terenie i zatrzymuje si´ na poszczególnych stacjach. Na przyk∏ad
na stacji „Wiecznej weso∏oÊci” wszystkie dzieci radoÊnie Êmiejà si´ do siebie. Na stacji
„Smutku” sà bardzo smutne, na stacji „PowolnoÊci” poruszajà si´ bardzo wolno, na stacji
„Grozy” wszyscy si´ straszà.
• Zabawy z pi∏kà:
– dzieci kopià pi∏k´ raz lewà nogà, raz prawà, próbujàc trafiç do bramki,
– ka˝de dziecko otrzymuje po jednej pi∏ce, podrzuca jà i chwyta w obie rće,
– dzieci stajà w grupach pićioosobowych i rzucajà do siebie pi∏k´, starajàc si´, aby nie upad∏a na ziemi´; nast´pnie ka˝da grupa otrzymuje jeszcze jednà pi∏k´; dzieci, rzucajàc dwiema pi∏kami jednoczeÊnie, starajà si´, aby pi∏ki nie upad∏y na ziemi´,
23
– dzieci odbijajà pi∏k´ o ziemi´ i próbujà podskakiwaç tak jak pi∏ka,
– dzieci ustawiajà si´ g´siego i podajà sobie pi∏k´ nad g∏owami, nast´pnie stajà w rozkroku
i podajà pi∏k´ do∏em – mi´dzy nogami,
– dzieci maszerujà po obwodzie ko∏a z pi∏kami uniesionymi nad g∏owami.
3. Swobodne zabawy na terenie ogródka przedszkolnego z wykorzystaniem sprz´tu terenowego.
4. Temat dnia: Poznajemy przedszkole – sekrety naszej kuchni
Cele ogólne:
– zapoznanie z czynnoÊciami i narz´dziami pracy osób zatrudnionych w przedszkolu lub szkole i rozumienie znaczenia tej pracy,
– wdra˝anie do przestrzegania zakazu próbowania produktów lub potraw niewiadomego pochodzenia,
– kszta∏cenie s∏uchu fonemowego.
– zna personel przedszkola lub szko∏y, otoczenie i przeznaczenie pomieszczeƒ przedszkolnych,
– rozumie, ˝e nie powinno próbowaç produktów niewiadomego pochodzenia,
– rozpoznaje owoce po smaku,
– poprawnie zachowuje si´ przy stole,
– dokonuje syntezy sylabowej wyrazów.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kartki z bloku, kredki Êwiecowe, owoce, ciecze w butelkach, np.
woda, ocet, lalki i misie, zabawki z kàcika lalek.
Przebieg dnia
1. Powitanie – zabawy w kr´gu.
• Dzieci i nauczyciel siedzà w kr´gu i kolejno wypowiadajà s∏owo: Hej! – machajàc przy tym
r´kà (czynnoÊci te wykonujà za ka˝dym razem w innym tempie). Nast´pnie wyznaczona osoba mówi: Witam wszystkich, którzy… majà ciemne w∏osy, lubià lody, majà siostr´ itp. Wywo∏ani krzyczà: Hej!
• „Zaczarowany kamieƒ”. Ch´tne lub wybrane przez nauczyciela dziecko, odgrywajàce rol´
czarodzieja, goni inne dzieci. Dziecko, które czarodziej dotknie r´kà, „kamienieje”, tzn. zatrzymuje si´ i staje z szeroko rozstawionymi nogami. Je˝eli jakaÊ osoba przejdzie mi´dzy jego
nogami, dziecko kontynuuje zabaw´.
• „Mój ulubiony kàcik zabaw”. Dzieci siedzà przy stolikach, przed nimi le˝à kartki z bloku rysunkowego i kredki Êwiecowe. Nauczyciel zachća dzieci do namalowania siebie w ulubionym kàciku zabaw. Dzieci mogà jeszcze dok∏adanie obejrzeç kàcik i zabawki, które chcà
narysowaç. Nast´pnie nauczyciel organizuje wystaw´ prac dzieci.
2. Zapoznanie dzieci z personelem przedszkola lub szko∏y – wizyta w kuchni.
• Rozmowa z personelem kuchni na temat przygotowywania posi∏ków dla dzieci.
• Zagadka pani kucharki „Jaki to owoc?” – dzieci z zamkni´tymi oczami rozpoznajà owoc
po smaku.
• Nauczyciel pokazuje dzieciom butelki z cieczami przypominajàcymi wod´ i pyta je, co znajduje si´ w Êrodku. Po obejrzeniu butelek nauczyciel odkrća zakr´tki, a dzieci wàchajà zawartoÊç butelek. Dzieci dochodzà do wniosku, ˝e nie we wszystkich butelkach znajduje si´
woda. Kucharka wyjaÊnia, do czego s∏u˝à zgromadzone w butelkach p∏yny, i przestrzega
24
dzieci przed próbowaniem produktów lub potraw niewiadomego pochodzenia. Na zakoƒczenie wizyty kucharka cz´stuje dzieci, np. kompotem lub ciasteczkami.
3. „Przyjćie dla lalek i misiów”.
• Nauczyciel dzieli dzieci na kilkuosobowe grupy. Dzieci przygotowujà przyjćie dla zabawek
i sadzajà je przy stolikach. Nauczyciel prosi, by dzieci u∏o˝y∏y odpowiednià liczb´ talerzyków i kubeczków, a tak˝e wybra∏y smako∏yki, którymi chcia∏yby pocz´stowaç swoich goÊci.
W trakcie zabawy dzieci uczà lalki i misie dobrych manier oraz poprawnego zachowania si´
przy stole podczas posi∏ku.
• Z pomocà nauczyciela dzieci formu∏ujà zasady zachowania si´ przy stole, a nauczyciel zapisuje ka˝dà na oddzielnej kartce z bloku. Nast´pnie grupy losujà kartki z zapisanymi zasadami i ozdabiajà je wed∏ug w∏asnego pomys∏u. Dzieci prezentujà prace, które nauczyciel
umieszcza w widocznym miejscu.
• Zabawa doskonalàca s∏uch fonemowy.
Nauczyciel dokonuje analizy sylabowej wyrazów – nazw smako∏yków, które dzieci „przygotowa∏y” na przyjćie, a zadaniem dzieci jest dokonanie syntezy i odgadnićie prezentowanego wyrazu. Nauczyciel wymawia poszczególne wyrazy z podzia∏em na sylaby, np. lo-dy, cu-kier-ki, o-wo-ce.
5. Temat dnia: Poznajemy przedszkole – biblioteka i jej zaczarowany
Êwiat
Cele ogólne:
– zapoznanie dzieci z bibliotekà przedszkolnà lub szkolnà,
– rozbudzanie zainteresowania ksià˝kami,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci wyra˝ania myÊli w formie zdania,
– staranne wykonywanie zadaƒ graficznych, kolorowanie rysunków konturowych bez wychodzenia za lini´,
– wdra˝anie do spontanicznych wypowiedzi na podany temat.
– zna przeznaczenie biblioteki,
– opowiada o ilustracji,
– dok∏adnie wykonuje powierzone mu zadanie,
– stosuje zasady dotyczàce poprawnego korzystania z ksià˝ki.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: materia∏y dydaktyczne zgromadzone w bibliotece.
Przebieg dnia
1. Zabawy w kr´gu.
• Dzieci wymawiajà swoje imi´: smutno, weso∏o, nieÊmia∏o itp.
• „Czyj to g∏os?”. Jedno dziecko siada plecami do ca∏ej grupy, jego zadaniem b´dzie odgadnićie, kto go powita. Nauczyciel wyznacza dziecko, które wyraênie mówi: Pozdrawiam ci´.
• „Start rakiety”. Dzieci wykonujà przysiad i przygotowujà si´ do startu rakiety: powoli podnoszà si´, klepià d∏oƒmi po udach, nast´pnie wykonujà r´kà ruchy okr´˝ne na wysokoÊci brzucha, a na koniec z okrzykiem: Start! – podskakujà jak najwy˝ej.
• Nauczyciel informuje dzieci, ˝e za chwil´ wybiorà si´ na wycieczk´ po przedszkolu lub
szkole, ale zanim opuszczà sal´, muszà okreÊliç liczb´ uczestników wycieczki. Prosi dzieci,
aby spróbowa∏y oszacowaç, ile ich jest. Po chwili dzieci ustawiajà si´ w szeregu, a nauczy-
25
ciel liczy dzieci, dotykajàc je kolejno. Po ustaleniu liczby uczestników wycieczki prosi, aby
ch∏opcy stan´li osobno. Dziewczynki szacujà, ilu jest ch∏opców. Nast´pnie ka˝da dziewczynka liczy ustawionych w szeregu ch∏opców, ka˝dego dotykajàc. Póêniej ch∏opcy wykonujà te same czynnoÊci, ustalajàc liczb´ dziewczynek. Na koniec nauczyciel wraz z dzieçmi
ponownie ustala liczb´ ch∏opców i dziewczynek, zapewniajàc, ˝e teraz na pewno nikt si´ nie
zgubi w czasie wycieczki.
2. Rozwiàzywanie zagadek.
Najpierw cz∏owiek mnie wymyÊli∏,
Choç nie ma zamka ani kluczyka,
potem drukarz wydrukowa∏.
cz´sto otwierasz jà i zamykasz.
Do ksi´garni po mnie przyszli,
W swym wn´trzu wiele tajemnic mieÊci,
by dla dzieci mnie kupowaç.
wierszyków, bajek i opowieÊci.
(ksià˝ka)
(ksià˝ka)
èród∏o: „Zagadki dla najm∏odszych”, wybór i opracowanie Joanna Stec, MAC, Kielce 1995
3. Wizyta w bibliotece.
• Nauczyciel wraz z dzieçmi ustala zasady korzystania z ksià˝ek: trzeba mieç czyste rće, nie
wolno zaginaç kartek, nale˝y od∏o˝yç ksià˝ki na wyznaczone miejsce itp.
• Dzieci oglàdajà ksià˝ki i opowiadajà o wybranej przez siebie ilustracji. Nauczyciel pokazuje
bajki w wydaniu ksià˝kowym, jako przeêrocza, nagranie na kasecie magnetofonowej i kasecie VHS, p∏ycie DVD (w zale˝noÊci od materia∏u, jakim dysponuje).
4. Swobodne wypowiedzi dzieci o prze˝yciach zwiàzanych z pobytem w bibliotece.
5. Poznanie przez dzieci wybranej bajki.
6. „Ilustrowanie” przez dzieci ruchem (z wykorzystaniem elementów pantomimy) wybranych fragmentów wys∏uchanej bajki.
7. Zapoznanie dzieci z „Ksià˝kà szeÊciolatka” i „åwiczeniami szeÊciolatka”.
8. Organizacja „Kàcika czytelnika” w sali. Nauczyciel razem z dzieçmi wyznacza miejsce, w którym b´dà ksià˝ki dost´pne dla dzieci.
Kràg tematyczny: Wspominamy wakacje
6. Temat dnia: Wakacyjny czas
Cele ogólne:
– rozbudzanie zainteresowania krajem ojczystym,
– poznawanie krajobrazów (wskazywanie charakterystycznych elementów krajobrazów, np.:
góry, jeziora, lasy, morze) oraz odwo∏ywanie si´ do doÊwiadczeƒ i wspomnieƒ dzieci,
– doskonalenie wypowiedzi ustnych – dzielenie si´ wra˝eniami, prze˝yciami,
– globalnie odczytuje swoje imi´,
– z pomocà nauczyciela pokazuje na mapie Polski wybrane miejsca,
– wymienia nazwy miejsc oglàdanych w czasie wakacji,
– dokonuje syntezy i analizy sylabowej wyrazów.
26
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: wizytówki z imionami dzieci, wykonane z kolorowego papieru
– ka˝da w innym kolorze, zdjćia, pocztówki z wakacji przyniesione przez dzieci, mapa Polski,
plastelina, klej.
Przebieg dnia
1. Powitanie.
• Nauczyciel pokazuje dzieciom ich imiona napisane na kolorowych paskach papieru (wizytówki). Z ka˝dym dzieckiem dokonuje analizy fonemowej jego imienia i odczytuje je globalnie. Nast´pnie zbiera wszystkie wizytówki, miesza je i rozk∏ada na dywanie. Ka˝de dziecko
odnajduje swojà wizytówk´.
• Nauczyciel umieszcza wizytówki na Êcianie. Dzieci ustawiajà si´ pod swoimi wizytówkami. JeÊli nie b´dzie dziecka pod wizytówkà, oznacza to jego nieobecnoÊç w tym dniu w przedszkolu.
2. „Opowiadamy o wakacjach”.
• Dzieci wypowiadajà si´ na temat wakacji: gdzie by∏y, jakie prze˝y∏y przygody itp., opowiadajà o przyniesionych pocztówkach i zdjćiach.
• Nauczyciel prezentuje map´. Wskazuje granice Polski, tereny górskie, morze, jeziora, Wis∏´
i Odr´, kilka wi´kszych miast. Nast´pnie odszukuje wspólnie z dzieçmi miejscowoÊç, w której znajduje si´ szko∏a, oraz rejony, w których dzieci przebywa∏y w czasie wakacji.
3. „NaÊladuj” – zabawa ruchowa.
Dzieci ilustrujà ruchem jazd´ na rowerze, wios∏owanie, skakanie przez skakank´, gr´ w lotki
itp. zgodnie z poleceniami nauczyciela.
4. Omówienie ilustracji: dostrzeganie pi´kna przyrody.
K. s. 4, 5
• Dzieci ustalajà, co to sà wspomnienia oraz gdzie sp´dzi∏a lato dziewczynka, a gdzie sp´dzi∏
je ch∏opiec.
• Analiza i synteza sylabowa wyrazów – nazw elementów krajobrazów przedstawionych
na ilustracjach, np. las, mo-rze, gó-ry, po-la, pla-˝a, ma-ki, je-zio-ro.
5. „Dokoƒcz zdanie” – zabawa s∏owna.
Ka˝de dziecko powtarza poczàtek zdania i dodaje w∏asne zakoƒczenie, np. Morze jest... s∏one
(g∏´bokie, czyste, zimne, groêne, wzburzone).
6. Przygotowanie do pisania. åwiczenie manualne przygotowujàce do pisania (np. gniecenie
„na niby” plasteliny, zabawa palcami „Idzie kominiarz po drabinie”).
åw. s. 3 (po uprzednim wodzeniu palcem)
7. Praca plastyczna „¸ódka”.
W. – karta „¸ódka”, no˝yczki, klej
8. Zabawa ruchowa.
Dzieci stojà boso na dywanie i wykonujà polecenia nauczyciela:
– Chodzimy po rozgrzanym piasku.
– Rozsuwamy piasek stopami.
– Przeskakujemy przez do∏ek w piasku.
– Chodzimy w zimnej wodzie.
– Chlapiemy wodà.
– Przeskakujemy z kamienia na kamieƒ.
– Stàpamy po ostrych kamieniach itp.
9. åwiczenie pamići wzrokowej – gra „Memo”.
W. – karty „Memo”, no˝yczki
27
W grze bierze udzia∏ dwoje dzieci. Gracze uk∏adajà jeden komplet kart na stoliku tak, by rysunki
by∏y niewidoczne, i kolejno odkrywajà po dwie karty. Je˝eli odkryte karty nie tworzà pary, gracze
odk∏adajà je na miejsce rysunkami do blatu stolika, a nast´pnie odkrywajà kolejne pary kart. JeÊli
odkryte karty tworzà par´, zabierajà jà. Wygrywa ten gracz, któremu uda si´ zebraç wićej par.
7. Temat dnia: Koƒczy si´ lato
Cele ogólne:
– kszta∏towanie schematu w∏asnego cia∏a: obserwowanie, dotykanie i nazywanie cz´Êci g∏owy,
– rozwijanie analizy i syntezy wzrokowej,
– nauka piosenki „Koƒczy si´ lato”,
– okreÊlanie zjawisk przyrody zwiàzanych z odejÊciem lata,
– dostrzeganie i uk∏adanie rytmów.
– rozpoznaje swoje imi´ wÊród innych imion (czytanie globalne),
– wymienia cz´Êci cia∏a,
– nazywa cz´Êci g∏owy, twarzy,
– sk∏ada obrazek z cz´Êci,
– w∏àcza si´ do Êpiewania piosenek w grupie,
– dostrzega rytm i potrafi go kontynuowaç.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kredki, pocztówki poci´te na cztery niejednakowe cz´Êci, klej,
40 kó∏ z kartonu w dwóch kolorach, np. 20 kó∏ czerwonych i 20 niebieskich, CD lub kaseta „Ju˝
w szkole”, lusterka.
Przebieg dnia
1. Nauczyciel wiesza wizytówki z imionami dzieci w innej kolejnoÊci ni˝ dotychczas (czynnoÊç
t´ powtarza przez kolejne dni). Zadaniem dzieci jest odnalezienie wizytówki ze swoim imieniem i odczytanie na wizytówkach imion nieobecnych dzieci.
2. „Moja g∏owa” – nazywanie cz´Êci g∏owy i twarzy.
• Dzieci stojà w kr´gu, a nauczyciel je prosi, aby naÊladowa∏y kolejne czynnoÊci: Dotykaj swojej g∏owy. Zbadaj r´kami jej kszta∏t. OkreÊl, patrzàc w lusterko, kolor i d∏ugoÊç swoich w∏osów. Po „zbadaniu” swojej g∏owy dzieci „badajà” g∏ow´ kole˝anki lub kolegi (po uzyskaniu
przyzwolenia) zgodnie z poleceniami nauczyciela. Podobne czynnoÊci wykonuje dziecko,
badajàc swoje czo∏o, brwi, oczy, rz´sy, nos, policzki, usta, brod´ i szyj´. (K∏adzie rće na czole, okreÊla, czy czo∏o jest niskie, czy wysokie, czy jest zakryte grzywkà itp.).
• Dzieci dobierajà si´ w pary, jedno dziecko poleca drugiemu, aby dotkn´∏o d∏onià wymienionych cz´Êci swojej g∏owy.
3. Malowanie autoportretów.
4. „Raki i ryby” – zabawa ruchowa.
Jedno dziecko jest „rakiem”, a pozosta∏e sà „rybami”. Wszystkie „ryby” poruszajà si´ na czworakach. „Rak” próbuje stanàç okrakiem nad „rybà”; jeÊli mu si´ uda, „ryba” staje si´ „rakiem”
i wyrusza na po∏ów. Zabawa koƒczy si´, gdy wszystkie „ryby” zamienià si´ w „raki”.
5. Uk∏adanie obrazków z cz´Êci.
Ka˝de dziecko otrzymuje od nauczyciela wakacyjnà pocztówk´ podzielonà na cz´Êci. Liczb´
cz´Êci do u∏o˝enia nale˝y dostosowaç do mo˝liwoÊci dziecka. Zadaniem dzieci jest u∏o˝enie
pocztówki i naklejenie jej na kartonie. Nauczyciel umieszcza prace na wystawie (nauczyciel
28
mo˝e ustaliç z dzieçmi, ˝e to miejsce b´dà nazywaç np. „Ma∏à galerià” i tu b´dà prezentowaç
prace plastyczne). Dzieci opowiadajà o swoich pracach.
6. Rozmowa na temat: Dlaczego wysy∏amy pocztówki?
(Pami´ç o bliskich, ch´ç dzielenia si´ wra˝eniami, myÊlenie o bliskich, gdy jesteÊmy daleko).
7. Nauka piosenki „Koƒczy si´ lato”.
Koƒczy si´ lato raz, dwa, trzy,
dojrzewa jarz´bina.
Kolczasty kasztan Êmieje si´,
rok szkolny si´ zaczyna.
Skoƒczy∏y si´ wakacje,
do przedszkola wracaç czas,
B´dziemy znów wspominaç
morze i szumiàcy las.
Ref. Koƒczy si´ lato...
Czekajà ju˝ zeszyty,
kredki, rysunkowy blok.
Wakacje si´ skoƒczy∏y,
b´dà nowe, lecz za rok.
Ref. Koƒczy si´ lato...
29
8. Rozmowa na temat ilustracji zamieszczonych w podrćzniku. Zwrócenie uwagi dzieci na humor sytuacyjny.
K. s. 6, 7
Dzieci opowiadajà, gdzie i w jaki sposób bohaterowie ksià˝ki sp´dzali wakacje, ustalajà odpowiedzi na pytania zamieszczone w ksià˝ce.
9. Skupianie uwagi na rytmach.
• Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Przed ka˝dà grupà uk∏ada na pod∏odze kartonowe
ko∏a tego samego koloru (4–5 sztuk). Dzieci odczytujà u∏o˝onà sekwencj´: ko∏o, ko∏o, ko∏o
itd., a nast´pnie koƒczà uk∏adanie kó∏.
• Nauczyciel uk∏ada ko∏a w dwóch kolorach, np. niebieskie, czerwone, niebieskie, czerwone,
niebieskie, czerwone, i prosi, aby dzieci odczyta∏y rytm i u∏o˝y∏y go dalej same. Dzieci liczà,
ile jest kó∏ czerwonych, niebieskich. Nauczyciel podpowiada kolejne liczebniki.
10. Dostrzeganie i konstruowanie rytmów.
åw. s. 4 z. 1
11. åwiczenia w liczeniu.
åw. s. 4 z. 2
8. Temat dnia: Wspomnienia z wakacji
Cele ogólne:
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci odkodowywania i kodowania informacji – znaki informacyjne w otoczeniu,
– kszta∏towanie orientacji w schemacie w∏asnego cia∏a,
– rozpoznawanie i nazywanie cz´Êci ràk i nóg,
– obserwacja pogody w czasie lata – nazywanie charakterystycznych zjawisk atmosferycznych,
– rozwijanie wyobraêni i zdolnoÊci kojarzenia,
– kszta∏cenie analizy oraz syntezy s∏uchowej i wzrokowej.
– odczytuje zawartà w kodzie informacj´,
– okreÊla swój wyglàd zewn´trzny (np. jestem wysoki, jestem niska, mam niebieskie oczy),
– porównuje swój wyglàd z wyglàdem innych osób,
– okreÊla pogod´ latem,
– estetycznie i do koƒca wykonuje prac´ plastycznà,
– rozpoznaje dêwi´ki z otoczenia.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: ró˝ne znaki informacyjne przyniesione przez nauczyciela, fragmenty pocztówek, klej, karton, kredki Êwiecowe, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.
Przebieg dnia
1. Rozmowa z dzieçmi na temat ró˝nych znaków informacyjnych na podstawie znaków znajdujàcych si´ w przedszkolu oraz spotykanych w najbli˝szym otoczeniu dziecka.
2. Swobodne i ukierunkowane wypowiedzi dzieci na temat ilustracji.
K. s. 8, 9
30
Lewa – sàsiadka, prawa – sàsiadka, jedna matka.
Ka˝da dzieci ma pićioro.
Co spotkajà, dzieci biorà.
Dwie ma∏e pomocnice s∏u˝à ci przez ca∏e ˝ycie.
Pracowite sà, a przy tym bardzo lubià cz´ste mycie.
(rće)
• „Co robi´ r´kami?” – zagadki o pracy ràk.
Dzieci odgadujà nazwy czynnoÊci wykonywanych przez nauczyciela, a nast´pnie same wymyÊlajà zagadki dla kole˝anek i kolegów.
4. „Moje rće”. Dzieci stajà w kr´gu i podwijajà r´kawy, oglàdajà d∏onie, oceniajà ich wielkoÊç,
liczà rće, oglàdajà palce – nazywajà poszczególne palce, przeliczajà je u jednej i drugiej r´ki.
Nazywajà wybrane cz´Êci r´ki, np. rami´, przedrami´, ∏okieç; okreÊlajà, która r´ka jest prawa,
a która lewa.
5. „Moje nogi”. Dzieci siadajà na dywanie i zdejmujà kapcie. Nazywajà cz´Êci nogi, liczà nogi
i palce u nóg. OkreÊlajà, która noga jest lewa, a która prawa.
6. Zagadki „Co robià moje nogi?”.
Dzieci odgadujà nazwy czynnoÊci wykonywanych przez nauczyciela (tupanie, szuranie, skakanie, podnoszenie nóg itd.), a póêniej same wymyÊlajà zagadki dla kole˝anek i kolegów.
7. Oglàdanie krajobrazu za oknem i na ilustracjach. Rozmowa na temat pogody latem (burz, upa∏ów, tćzy). Rozbudzanie wyobraêni dêwi´kowej.
8. „Letni krajobraz” – praca plastyczna.
• Nauczyciel prezentuje fragmenty pocztówek przedstawiajàcych ró˝ne letnie krajobrazy.
Dzieci wybierajà dowolny fragment i opisujà to, co widzà, próbujà odgadnàç, co jeszcze mog∏o znajdowaç si´ na pocztówce. Nast´pnie nauczyciel przykleja ka˝demu dziecku cz´Êç
pocztówki na kartonie, a zadaniem dzieci jest dorysowaç brakujàce fragmenty krajobrazu.
• Prezentacja prac dzieci i wypowiedzi dzieci na ten temat.
9. åwiczenia s∏uchowe – ustalanie êród∏a dêwi´ku.
åw. s. 5 z. 1, CD lub kaseta – 9
10. åwiczenia ortofoniczne. NaÊladowanie dêwi´ków pochodzàcych z lasu, np.:
– szum drzew: szszsz...,
– g∏osy ptaków: ku, ku, ku, ku..., hu, hu, hu, hu..., stuk, stuk, stuk, stuk...,
– g∏osy owadów: bzzzz, bzzzz..., cyk, cyk, cyk..., ˝˝˝˝˝˝˝...,
– dêwi´ki ∏amanych ga∏´zi: trach, trach..., trzask, trzask... .
11. åwiczenia s∏uchowe – ustalanie êród∏a dêwi´ku.
åw. s. 5 z. 2, s. 6 z. 2, CD lub kaseta – 4
12. åwiczenia ortofoniczne. Dzieci dobierajà si´ parami, naÊladujà g∏osy zwierzàt – mieszkaƒców
wiejskiego podwórka, i próbujà przedstawiç rozmow´, sprzeczk´ zwierzàt oraz sposób za˝egnania sporu.
31
9. Temat dnia: Wakacyjne skarby
Cele ogólne:
– opowiadanie o pamiàtkach z wakacji,
– prezentacja i odczytywanie komunikatów niewerbalnych wyra˝anych mimikà,
– doskonalenie umiej´tnoÊci komunikacji werbalnej (s∏uchanie innych i mówienie tak, aby inni rozumieli, skupianie uwagi na rozmówcy),
– uÊwiadamianie roli dotyku i wzroku w poznawaniu Êwiata,
– okreÊlanie po∏o˝enia przedmiotów w przestrzeni,
– poruszanie si´ w otoczeniu zgodnie z poleceniami.
– porozumiewa si´ za pomocà komunikatów wyra˝anych mimikà,
– skupia uwag´ na prezentowanym utworze literackim,
– s∏ucha wypowiedzi dzieci i doros∏ych,
– rozpoznaje przedmioty dotykiem,
– pos∏uguje si´ pojćiami: „na”, „nad”, „w”, „pod”, „obok”, „mi´dzy”, „za”, „przed”.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: lusterka, du˝e pude∏ko z jednym otworem wielkoÊci d∏oni, przedmioty zgromadzone w pude∏ku: pióro, muszle ró˝nych kszta∏tów, kamienie, szyszki, ˝o∏´dzie, guziki itp., b´benek.
Przebieg dnia
1. Komunikaty wyra˝ane mimikà.
• Nauczyciel rozmawia z dzieçmi o sposobach wyra˝ania emocji, odwo∏ujàc si´ do ich doÊwiadczeƒ.
• Dzieci siedzà w kr´gu na krzes∏ach i ka˝de trzyma przed sobà lusterko. Nauczyciel uÊmiecha
si´ do dzieci, dzieci odwzajemniajà uÊmiech.
Rozmowa na temat: Kiedy si´ cieszymy, kiedy jesteÊmy radoÊni, co sprawia nam przyjemnoÊç?
Kiedy jesteÊmy smutni, kiedy zdziwieni, a kiedy si´ boimy?
• Dzieci robià ró˝ne miny (zgodnie z instrukcjà nauczyciela) i obserwujà, jak wyglàdajà ich
twarze, gdy sà weso∏e, smutne, zdziwione, przestraszone itd.
• Nauczyciel prosi dzieci, aby spróbowa∏y pokazaç, co robià ich oczy, kiedy chcà powiedzieç:
CzeÊç, pobaw si´ ze mnà. lub: Jestem smutny i boli mnie zàb itp.
2. Doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.
åw. s. 6 z. 1
3. „Zaczarowany b´benek” – zabawa ruchowa.
Dzieci poruszajà si´ swobodnie po sali. Na dêwi´k b´benka stajà w miejscu i wykonujà polecenia nauczyciela:
– Idziemy, pow∏óczàc nogami.
– Idziemy pod wiatr.
– Biegniemy popychani przez wichur´.
– Idziemy, niosàc worek piasku na plecach.
4. Prezentacja przez nauczyciela wiersza Ireny Landau „Zapami´tam”.
Zapami´tam
Nie zapomn´ wakacji na wsi
i tych zabaw na brzegu, nad wodà,
zapami´tam, zapami´tam na zawsze
32
ma∏y strumyk, wod´ lazurowà.
Nie zapomn´ wiejskiego lata,
s∏oƒca, sadu i kwiatów na ∏àce,
nie zapomn´ zapachu poziomek…
i tej wody, tej wody b∏yszczàcej!
Nie zapomn´ wycieczek do lasu
ani malin czerwonych w koszyku,
szumu sosen, klekotu bociana…
i tej p∏ytkiej wody w strumyku!
Nie zapomnà i dwaj moi bracia,
którzy ze mnà puszczali latawce,
jak do wody, do wody b∏´kitnej
wlaz∏em w butach, w ubraniu i w czapce…
• Rozmowa na temat treÊci wiersza po jednorazowym przeczytaniu przez nauczyciela.
– Gdzie sp´dza∏ wakacje bohater wiersza?
– Co robi∏ w czasie wakacji bohater wiersza?
Nast´pnie nauczyciel czyta kolejno zwrotki. Po przeczytaniu ka˝dej zwrotki dzieci opowiadajà w∏asnymi s∏owami jej treÊç.
5. Omówienie ilustracji zamieszczonej w ksià˝ce.
K. s. 10
6. Zabawa „Ukryte skarby”.
• Nauczyciel ustawia du˝e pude∏ko z jednym otworem i zaprasza dzieci do zabawy, mówiàc:
Oto bardzo du˝a skrzynia, a w niej skarby znakomite! Jak myÊlicie, jakie skarby w takiej
skrzyni sà ukryte? Dzieci kolejno wk∏adajà przez otwór rće do pude∏ka i chwytajà jeden
przedmiot. Dotykajà go i próbujà okreÊliç, co to za przedmiot, a nast´pnie sprawdzajà trafnoÊç swojej odpowiedzi.
• Potem k∏adà wyj´ty z pude∏ka przedmiot i okreÊlajà jego po∏o˝enie, np. na stole, przy wazoniku, obok pude∏ka.
• Dzieci ustawiajà zabawki wed∏ug polecenia nauczyciela, np. na pó∏ce, pod sto∏em, obok
szafki, mi´dzy…, nad… .
• Nauczyciel ustawia zabawki, a dzieci okreÊlajà ich po∏o˝enie.
• Rozmowa na temat: Co mo˝na przechowywaç w skrzyniach?
7. Doskonalenie spostrzegawczoÊci.
K. s. 11
8. „Tajemnica” – praca plastyczna.
W. – karta „Tajemnica”
Dziecko rysuje na karcie swój tajemniczy znak (rysunek, napis). Nast´pnie sk∏ada jà na pó∏
w zaznaczonym miejscu i zamyka tajemnic´, zaginajàc z obu stron „zamek” tak, ˝eby przeszed∏ przez otwór.
9. „Poszukiwacze wakacyjnych skarbów”. åwiczenie orientacji przestrzennej.
åw. s. 7 z. 1
33
Dzieci dobierajà si´ parami. Jedno dziecko z pary zamyka oczy, a drugie ukrywa w sali wakacyjny skarb (muszl´, kamyk, piórko itp.). Nast´pnie dziecko otwiera oczy, a partner, pos∏ugujàc
si´ tylko s∏owami: ciep∏o, zimno, prowadzi je do ukrytego skarbu. Znalazca opowiada, w jakim
miejscu znalaz∏ skarb (np. pod ksià˝kà, na pó∏ce, mi´dzy maskotkami).
10. Temat dnia: Powrót z wakacji
Cele ogólne:
– wdra˝anie do wypowiedzi na podany temat,
– poznawanie ekspresyjnych mo˝liwoÊci cia∏a,
– doskonalenie umiej´tnoÊci dêwi´konaÊladowczych,
– kszta∏cenie wra˝liwoÊci s∏uchowej i wyobraêni muzycznej.
– wypowiada si´ na okreÊlony temat, zwracajàc uwag´ na zwiàzki przyczynowo-skutkowe,
– dostrzega sytuacje humorystyczne w tekÊcie i na ilustracjach,
– bierze aktywny udzia∏ w zabawach ruchowych,
– naÊladuje g∏osem i cia∏em dêwi´ki z otoczenia,
– dostrzega i konstruuje rytmy (rysunki, uk∏adanki).
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.
Przebieg dnia
1. „Taniec” – zabawa ruchowa.
CD lub kaseta – 6, 32, 33 (do wyboru utwory)
• Dzieci stojà w rozsypce. Przy muzyce poruszajà g∏owà w ró˝ne strony. Na polecenie nauczyciela ruszajà w rytm muzyki jednym ramieniem, potem drugim, a nast´pnie poruszajà g∏owà
i ramionami razem. Nauczyciel pokazuje kolejne ruchy: ràk, brzucha, bioder, kolan, stóp
i ca∏ych nóg. Dzieci naÊladujà ruchy nauczyciela. W koƒcowej fazie zabawy dzieci ustawiajà si´ parami. Maszerujà w rytm muzyki. Nauczyciel zadaje pytania: Kto stoi obok ciebie?,
Kto stoi w parze przed tobà, a kto za tobà?
• Dzieci w rozsypce, stajà twarzà do nauczyciela. Ka˝de dziecko ma ten sam przedmiot,
np. woreczek, krà˝ek, i zmienia jego po∏o˝enie zgodnie z poleceniem nauczyciela. Nauczyciel pos∏uguje si´ okreÊleniami: nad, obok, za itp.
2. Prezentacja tekstu „Z pami´tnika Agaty”. Omówienie ilustracji zamieszczonych w ksià˝ce.
K. s. 12, 13
• OkreÊlanie wzajemnego po∏o˝enia postaci oraz przedmiotów przedstawionych na ilustracji,
np. Gdzie stoi tata? Gdzie jest pi∏ka Agaty? Gdzie stojà walizki?
• Omówienie historyjki obrazkowej, rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, zwrócenie uwagi na elementy humorystyczne.
3. Muzyka jest wokó∏ nas.
• Badanie dêwi´konaÊladowczych mo˝liwoÊci cia∏a:
– Czy nasze rće i nogi potrafià wydobyç jakieÊ dêwi´ki? Czy potrafià zagraç?
Rće – klaskanie, pstrykanie, pocieranie, uderzanie zewn´trznà stronà d∏oni itp.
Nogi – szuranie, tupanie, pukanie pi´tà lub palcami itp.
– A co potrafi nasz g∏os?
34
•
•
•
•
•
•
Mówiç, szeptaç, krzyczeç, Êpiewaç, naÊladowaç ró˝ne dêwi´ki, które s∏yszymy, np. g∏osy ptaków, zwierzàt, morza, wiatru, deszczu, samochodu.
Twórcze çwiczenia dêwi´konaÊladowcze:
– Jak pada deszcz? Kap, kap, kap...
– Jak wieje wiatr? Szszsz… (mocniej, lekko)
– Jak spadajà jab∏ka z drzewa? Pac, pac, pac...
– Jak Êpiewajà wróbelki? åwir, çwir, çwir...
– Jak szczeka pies? Hau, hau, hau...
S∏uchanie odg∏osów z otoczenia.
Dzieci przez chwil´ w ciszy nas∏uchujà, a potem opowiadajà, co s∏ysza∏y, np. bieg na korytarzu, odg∏osy z ulicy, czyjeÊ wo∏anie, szmery za Êcianà.
Co jeszcze mo˝e wydawaç szmery lub dêwi´ki?
Dzieci chodzà po sali i „szukajà” dêwi´ków:
– otwierajà i zamykajà szafki,
– przesuwajà zabawki i krzese∏ka,
– pukajà w szyb´ i kaloryfer,
– odkrćajà i zakrćajà kran itd.
Kiedy powstajà ró˝ne dêwi´ki?
Kiedy coÊ poruszamy, stukamy, otwieramy, a wić kiedy wprowadzamy coÊ w ruch. Te wszystkie szumy, szmery, dêwi´ki to muzyka, która nas otacza.
Czy wsz´dzie muzyka jest taka sama?
Dzieci wypowiadajà si´ na temat muzyki lasu, ulicy, kuchni, szko∏y itp.
Zgadywanka muzyczna.
CD lub kaseta – 7–10, 40–48
Skàd pochodzà te dêwi´ki i jak mo˝emy nazwaç takà muzyk´?
– szuranie garnkami, przykrywanie garnków pokrywkami, praca miksera, sma˝enie na patelni, czajnik z gwizdkiem (muzyka kuchni – CD lub kaseta: 7);
– przejazd tramwajów, samochodów, tràbienie klaksonów (muzyka ulicy – CD lub kaseta: 8);
– Êpiew ptaków (muzyka lasu – CD lub kaseta: 9);
– szkolny dzwonek, wrzawa na przerwie (muzyka szko∏y – CD lub kaseta: 10);
– dzieci zamykajà oczy, a nauczyciel tworzy dwa, trzy ró˝ne dêwi´ki (np. szeleÊci woreczkiem foliowym, gniecie gazet´); dzieci odgadujà, ile by∏o dêwi´ków i jakie. Mo˝emy wykorzystaç nagrania odg∏osów sprz´tów domowych – CD lub kaseta: 40–48);
– dzieci same wymyÊlajà zgadywanki – na dost´pnych przedmiotach pojedynczo improwizujà dêwi´ki bez pomocy nauczyciela.
– A jakie dêwi´ki wy lubicie najbardziej i dlaczego? Jakich dêwi´ków bardzo nie lubicie i dlaczego?
• Wyobraênia muzyczna – dzieci s∏uchajà fragmentu muzyki relaksacyjnej i próbujà nadaç jej
swoje tytu∏y.
4. Przygotowanie do pisania.
åw. s. 8 z. 1
5. Dostrzeganie rytmu.
åw. s. 8 z. 2.
6. Przygotowanie do czytania – przeliczanie wyrazów w zdaniu.
åw. s. 9
35
Kràg tematyczny: W naszej grupie
11. Temat dnia: Poznajmy si´ bli˝ej
Cele ogólne:
– rozwijanie pamići wzrokowej,
– doskonalenie umiej´tnoÊci autoprezentacji,
– çwiczenie globalnego czytania,
– budowanie mi∏ej atmosfery i wi´zi emocjonalnej w grupie,
– kszta∏towanie umiej´tnoÊci formu∏owania myÊli w formie zdania,
– çwiczenie sprawnoÊci manualnej,
– kszta∏cenie s∏uchu fonemowego,
– kszta∏cenie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).
– pami´ta kolejnoÊç pokazywanych obrazków,
– wymienia cz∏onków rodziny,
– rozpoznaje kolory i nazywa je: czerwony, ˝ó∏ty, niebieski, zielony,
– globalnie odczytuje wyrazy: Agata, Emil, mama, tata, Kokos, dzieli je na sylaby i g∏oski,
– estetycznie i do koƒca wykonuje prace plastyczne,
– wchodzi w role, wykorzystujàc ró˝ne Êrodki ekspresji.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: karty z ilustracjami lub komplet kart „Memo”, chusteczki, zdjćia rodzinne, nagranie muzyczne.
Przebieg dnia
1. Uk∏adanie obrazków wed∏ug podanej kolejnoÊci.
W. – karty „Memo”
Nauczyciel rozdaje dzieciom zestawy kart „Memo”. Pokazuje (ze swojego zestawu) kolejno
trzy karty, które dzieci starajà si´ zapami´taç, a nast´pnie odszukaç w swoich zestawach. JeÊli
im si´ to uda, uk∏adajà karty przed sobà. W trakcie çwiczeƒ nauczyciel zwi´ksza liczb´ pokazywanych obrazków do 5–6. Po u∏o˝eniu kolejnych sekwencji obrazków nauczyciel zadaje
dzieciom pytania, np.:
– Jaki obrazek po∏o˝y∏eÊ przed okularami?
– Jaki obrazek po∏o˝y∏eÊ po kole ratunkowym?
2. „Lustra” – zabawa ruchowa przy muzyce.
Dzieci dobierajà si´ parami. Ka˝de dziecko ma chusteczk´ (papierowà serwetk´). Jedno dziecko wykonuje ruchy chusteczkà, a drugie stara si´ je naÊladowaç. Po pewnym czasie zmiana ról.
3. Prezentujemy nasze rodziny.
Nauczyciel ustawia krzes∏a dla wszystkich dzieci w czterech rz´dach oznaczonych kolorami,
np.: czerwonym, ˝ó∏tym, niebieskim, zielonym. Jedno dziecko rozdaje kole˝ankom i kolegom bilety równie˝ w tych czterech kolorach. Dzieci szukajà rz´du, w którym zajmà miejsce. Nast´pnie kolejno opowiadajà o swojej rodzinie (rodzeƒstwie, rodzicach, podajà imiona cz∏onków rodziny, opisujà ich wyglàd, opowiadajà, jak lubià wspólnie z rodzicami sp´dzaç czas itp.). W trakcie opowiadania pokazujà przyniesione zdjćia. Po prezentacji dzieci przyklejajà swoje zdjćia
np. na du˝ym arkuszu papieru, jeÊli potrafià – podpisujà, jeÊli nie – pomaga im w tym nauczyciel (mo˝na te˝ wpisaç dat´ imienin lub urodzin). W ten sposób powstanie „rodzinny portret grupy”. Nauczyciel razem z dzieçmi planuje, jak b´dà obchodziç w przedszkolu swoje Êwi´to.
36
Uwaga! Dziecko dokonujàce autoprezentacji mo˝e stanàç np. na krzese∏ku lub w innym wyeksponowanym miejscu.
4. Omawianie ilustracji przedstawiajàcych rodzin´ bohaterów ksià˝ki. åwiczenia w globalnym
czytaniu wyrazów: Agata, Emil, mama, tata, Kokos. Dzieci klaszczà i jednoczeÊnie dzielà wyrazy na sylaby, np. ma-ma, A-ga-ta, a nast´pnie wymawiajà g∏oski: m-a-m-a itd.
K. s. 14
5. åwiczenia w globalnym czytaniu, ∏àczenie podpisów z ilustracjami.
åw. s. 10 i 11
Uk∏adanie zdaƒ do ilustracji. Nauczyciel wspiera dzieci, zadajàc im pytania pomocnicze,
np. Co lubi robiç tata?
6. Zabawa naÊladowcza.
Nauczyciel opowiada, a dzieci kolejno wchodzà w role, u˝ywajàc do tego ró˝nych Êrodków
ekspresji (ruch, mimika):
– SkoƒczyliÊcie dopiero roczek. JesteÊcie malutkimi dzieçmi i stawiacie pierwsze kroki, próbujecie wszystkiego dotknàç – wszystkiego, co jest w zasi´gu r´ki, cz´sto p∏aczecie, waszà ulubionà zabawkà jest grzechotka.
– Teraz macie 6 lat. Zak∏adacie tornister i idziecie do przedszkola bàdê szko∏y. Cz´sto bawicie
si´ z kole˝ankami i kolegami.
– Teraz macie 30 lat. Ciàgle si´ spieszycie, rozmawiacie przez telefon komórkowy, na nic nie
macie czasu.
– Teraz macie 60 lat. Macie wićej czasu dla siebie. Wyje˝d˝acie cz´sto na wycieczki, w´drujcie po górach, p∏ywacie statkami.
– Teraz macie 80 lat. Coraz trudniej wam chodziç. Podpieracie si´ laskami.
7. „Muszla” – praca plastyczna.
W. – karta „Muszla”, no˝yczki, klej
Ka˝de dziecko wycina projekt muszli, rozcina jà w zaznaczonym miejscu i skleja. Po wykonaniu pracy dzieci prezentujà swoje muszle i opowiadajà, o jakich wakacyjnych przygodach b´dà szumia∏y.
12. Temat dnia: Nasze przedszkole
Cele ogólne:
– okreÊlanie i ustalanie kierunków w przestrzeni i na kartce,
– rozpoznawanie i nazywanie uczuç wyra˝anych mimikà,
– uwra˝liwianie na uczucia innych osób,
– budowanie mi∏ej atmosfery i wi´zi emocjonalnej,
– rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na okreÊlony temat.
– nazywa lewà i prawà r´k´,
– rozpoznaje i nazywa uczucia wyra˝one mimikà,
– okreÊla kierunki w przestrzeni,
– wyznacza kierunki na kartce,
– dostrzega sytuacje humorystyczne na ilustracji.
37
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kolorowe frotki, przeÊcierad∏o, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”,
„kostka emocji” – szeÊcian wykonany z tektury (na ka˝dej Êcianie jest narysowana twarz wyra˝ajàca: radoÊç, zadowolenie, zdziwienie, smutek, z∏oÊç, rozpacz), tamburyn lub inny instrument
perkusyjny, woreczki.
Przebieg dnia
1. „Lewa – prawa, góra – dó∏” – wyznaczanie kierunków w przestrzeni.
• Dzieci ustawiajà si´ w szeregu i podskakujà w miejscu. K∏adà d∏onie na klatce piersiowej,
szukajàc serca po lewej stronie. Zastanawiajà si´, która r´ka jest bli˝ej serca. Nauczyciel zak∏ada dzieciom frotki na lewe rće. Dzieci biegajà po sali w rytm tamburyna. Na has∏o: Stop!
zatrzymujà si´ i podnoszà lewà r´k´. Patrzà na nià, a nast´pnie wskazujà nià wybrany przedmiot znajdujàcy si´ po lewej stronie i opowiadajà o nim. Na sygna∏ biegajà dalej. Na has∏o:
Stop! zatrzymujà si´ i podnoszà prawà r´k´. Patrzà na nià, a nast´pnie wskazujà nià wybrany przedmiot znajdujàcy si´ po prawej stronie i opowiadajà o nim.
• Dzieci zatrzymujà si´ i patrzà, co jest nad nimi. Ka˝de dziecko ma przedmiot (np. woreczek)
i k∏adzie go na stoliku, pod stolikiem, obok stolika, trzyma nad stolikiem itp. – wed∏ug instrukcji nauczyciela.
• Zabawa „Poszukiwanie ukrytego przedmiotu” (na zasadzie zabawy „ciep∏o–zimno”). Dzieci
zamiast „ciep∏o–zimno” robià trzy kroki do przodu, jeden w lewo itd.
2. åwiczenie orientacji przestrzennej na kartce.
åw. s. 12
3. Zabawa „Emocje”.
• Dzieci dobierajà si´ w pary. Jedno dziecko robi miny wyra˝ajàce ró˝ne emocje, a drugie stara si´ odgadnàç, o jakich uczuciach chce go poinformowaç partner.
• Dzieci siadajà w kr´gu. Wybrane dziecko rzuca „kostkà emocji” i nazywa uczucia przedstawione na twarzy wyrzuconej na kostce oraz opowiada o swoich doÊwiadczeniach zwiàzanych z takimi emocjami.
4. „Kogo brakuje?” – zabawa ruchowa.
Dzieci poruszajà si´ po sali w rytm muzyki. Nauczyciel prosi dzieci o zamknićie oczu, w tym
czasie przykrywa przeÊcierad∏em jedno dziecko. Zadaniem dzieci jest odgadnàç, kto zosta∏
schowany.
5. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”.
K. s. 15
Dzieci opowiadajà o swoich prze˝yciach w drodze do przedszkola lub szko∏y. Nast´pnie zastanawiajà si´, czy chcia∏yby zaprzyjaêniç si´ z Agatà.
6. Rozwiàzanie zagadki i omówienie ilustracji, rozpoznanie bohaterki ksià˝ki.
K. s. 16
7. Zabawy integracyjne.
• „Wspólne cechy”. Dzieci stojà w ró˝nych miejscach sali i na has∏o nauczyciela ka˝de z nich
szuka osoby, która ma np. oczy takiego samego koloru jak ono, jest takiego samego wzrostu,
ma na sobie element ubrania w tym samym kolorze itp.
• „Imi´ i gest”. Dzieci stojà w kr´gu. Kolejno ka˝de z nich podaje swoje imi´ i prezentuje wymyÊlony przez siebie gest. Nast´pnie wypowiada imi´ wybranego dziecka, a pozosta∏e dzieci
prezentujà zapami´tany gest. Na koniec autor gestu przypomina go. Zabawa toczy si´ dalej.
8. åwiczenie relaksacyjne (w tle cicha muzyka – CD lub kaseta – 11 albo 39).
Dzieci siedzà w parach naprzeciwko siebie w siadzie skrzy˝nym. Zamykajà oczy i starajà si´
odszukaç d∏oƒ partnera. Gdy chwycà si´ za d∏onie – wykonujà nimi taniec w powietrzu.
38
Po chwili dzieci otwierajà oczy, a ich rće taƒczà dalej. Nast´pnie dzieci puszczajà si´, ale ich
d∏onie taƒczà dalej.
9. Omówienie historyjki obrazkowej, rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, zwrócenie
uwagi na elementy humorystyczne.
K. s. 16
13. Temat dnia: Mój najlepszy kolega
Cele ogólne:
– rozwijanie s∏uchu fonemowego,
– ocenianie post´powania bohatera opowiadania,
– wdra˝anie dzieci do pozytywnego zachowywania si´ w kontaktach spo∏ecznych,
– uwra˝liwianie na uczucia innych osób,
– przeliczanie przedmiotów,
– tworzenie zbiorów równolicznych z podanymi,
– kszta∏towanie estetyki ruchu.
– pos∏uguje si´ okreÊleniami nazywajàcymi cechy charakteru,
– potrafi odró˝niç zachowanie poprawne od nagannego,
– dzieli wyrazy na sylaby,
– przelicza przedmioty,
– tworzy zbiory równoliczne z podanymi zbiorami.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: o∏ówek dla ka˝dego dziecka, klocki i szarfy w trzech kolorach.
Przebieg dnia
1. åwiczenie s∏uchu fonemowego.
åw. s. 13
Nauczyciel k∏adzie na dywanie ró˝ne przedmioty, np. zabawki, owoce, nasiona, a dzieci je nazywajà. Nauczyciel opowiada: Czarownica zabra∏a wyrazom – nazwom przedmiotów – ostatnie czàstki. Pomó˝cie je odnaleêç.
Uwaga! Nauczyciel mo˝e wprowadziç termin „sylaba”, jeÊli uzna, ˝e grupa prawid∏owo intuicyjnie wyczuwa sylab´ i zapami´ta to okreÊlenie.
Zadaniem dzieci jest odgadnàç nazw´ przedmiotu i podaç brakujàcà ostatnià sylab´.
Nauczyciel: kasz-ta, dziecko: -ny; nauczyciel: sa-mo-, dziecko: -chód itd.
2. „O∏ówek” – çwiczenie koncentracji uwagi i usprawnianie ruchu ga∏ek ocznych.
Nauczyciel kreÊli o∏ówkiem w powietrzu ró˝ne du˝e kszta∏ty, dzieci starajà si´ wodziç wzrokiem za o∏ówkiem.
3. Wypowiedzi dzieci na temat zachowaƒ Marka przedstawionych na ilustracji.
K. s. 17
• Nauczyciel czyta tekst „Z pami´tnika Agaty”.
Ciocia Hania przysz∏a do nas w odwiedziny. W domu by∏am ja i Kokos. Mama mia∏a dy˝ur
w szpitalu, a tata z Emilem poszli po zakupy. Ciocia by∏a ciekawa, jak mi si´ podoba w przedszkolu. Opowiedzia∏am jej o moich kole˝ankach i kolegach, a najwićej o Marku. Marek naj-
39
lepiej maluje i najlepiej opowiada. Cz´sto bije si´ z kolegami i nie zawsze s∏ucha pani. Gdy
byliÊmy na wycieczce, wpad∏am do ka∏u˝y, a Marek pomóg∏ mi si´ z niej wydostaç i pozbiera∏ moje rzeczy. Wczoraj w przedszkolu ch∏opcy bawili si´ w kosmitów. Marek chcia∏ byç
najwa˝niejszy, ale obroni∏ Jurka, gdy Piotrek zabiera∏ mu klocki. Marek ma du˝o kaset z bajkami i cz´sto przynosi je do przedszkola. Kiedy skoƒczy∏am opowiadaç, ciocia zapyta∏a: To
jaki jest ten Marek?
• Udzielenie odpowiedzi na pytania zamieszczone w ksià˝ce.
Nauczyciel mówi:
– Kto uwa˝a, ˝e Marek zachowuje si´ dobrze w przedszkolu, niech weêmie ze swojego zestawu klocków niebieski klocek i po∏o˝y go w niebieskiej szarfie.
– Kto uwa˝a, ˝e Marek zachowuje si´ w przedszkolu troch´ dobrze, a troch´ êle, niech weêmie ze swojego zestawu klocków ˝ó∏ty klocek i po∏o˝y go w ˝ó∏tej szarfie.
– Kto uwa˝a, ˝e Marek zachowuje si´ êle w przedszkolu, niech weêmie ze swojego zestawu
klocków czerwony klocek i po∏o˝y go w czerwonej szarfie.
Dzieci próbujà uzasadniç swój sàd o Marku. Nast´pnie przeliczajà klocki w obrćzach, porównujà, których jest najwićej, których mniej, a których najmniej.
• Rozmowa z dzieçmi na temat oceny bohatera opowiadania i ilustracji oraz zasad zachowania obowiàzujàcych w przedszkolu.
4. „Przyjaciele” – praca plastyczna (b´dzie wykorzystywana tak˝e w nast´pnych scenariuszach).
W. – karta „Przyjaciele”, no˝yczki, kredki
Dziecko wycina (uwa˝ajàc, by nie rozciàç) i koloruje obydwie postaci. Mo˝e te˝ najpierw pokolorowaç postacie, a potem je wyciàç. Nast´pnie sk∏ada je w zaznaczonym miejscu. Nauczyciel proponuje dzieciom zabaw´ z wykonanymi zabawkami.
5. Utrwalenie poj´ç okreÊlajàcych po∏o˝enie przedmiotów wzgl´dem siebie. Liczenie przedmiotów. Tworzenie zbiorów równolicznych.
åw. s. 14
14. Temat dnia: Ulubiony kàcik zabaw
Cele ogólne:
– dostosowanie tematyki organizowanych kàcików zabaw do zainteresowaƒ i potrzeb dzieci,
– doskonalenie pamići wzrokowej,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci wyznaczania kierunków w przestrzeni z punktu widzenia dziecka
i drugiej osoby,
– dostrzeganie i uk∏adanie rytmów,
– rozwijanie umiej´tnoÊci przek∏adania dostrze˝onych regularnoÊci z jednej reprezentacji na innà,
– doskonalenie s∏uchu fonemowego.
– wyznacza kierunki w przestrzeni (góra, dó∏, w lewo, w prawo),
– kontynuuje dostrze˝one uk∏ady rytmiczne,
– przek∏ada dostrze˝one rytmy na inne reprezentacje.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: karty „PiotruÊ”, maskotki, frotki, krà˝ki w trzech kolorach (np. kolory sygnalizatorów), „Przyjaciele” – praca plastyczna wykonana poprzedniego dnia.
40
Przebieg dnia
1. „W naszej sali”.
K. s. 18, 19
• Dzieci siedzà na dywanie. Nauczyciel rozpoczyna zabaw´ s∏owami:
Przyjrzyjcie si´ sali. Zamknijcie oczy i wyobraêcie sobie, ˝e spacerujemy po sali i wskazujemy przedmioty, których nazw´ wypowiem. Na przyk∏ad: Wska˝cie r´kà, gdzie znajdujà si´
drzwi…, wska˝cie r´kà, gdzie znajduje si´ ∏azienka…, wska˝cie r´kà, gdzie znajduje si´ kàcik lalek…, wska˝cie r´kà, gdzie znajdujà si´ lampy… Zastanówcie si´, gdzie znajduje si´
wasze ulubione miejsce w sali i wska˝cie je… Otwórzcie oczy.
• Swobodne wypowiedzi dzieci na temat ró˝nych mebli i przedmiotów zgromadzonych w sali i okreÊlanie ich po∏o˝enia w odniesieniu do schematu w∏asnego cia∏a.
• Omówienie ilustracji zamieszczonej w „Ksià˝ce szeÊciolatka” (s. 18, 19).
• Porównywanie przedszkolnej sali Agaty z salà w przedszkolu – wskazywanie podobieƒstw
i ró˝nic.
2. Zabawowe przygotowanie do okreÊlania kierunków w przestrzeni w odniesieniu do schematu
cia∏a drugiej osoby.
– Staƒcie w parach twarzami do siebie. Podajcie sobie prawe d∏onie, a potem lewe. Jak musisz
stanàç, aby mieç prawà r´k´ po tej samej stronie co kolega?
– Wysuƒ prawà nog´, kolega niech zrobi to samo.
– Weêcie sk∏adank´ „Przyjaciele”. Które d∏onie podajà sobie ch∏opcy?
3. Praktyczne çwiczenia w okreÊlaniu kierunków w przestrzeni.
K. s. 19
4.
5.
6.
7.
• Ka˝de dziecko wybiera sobie maskotk´ i staje w kr´gu. Maskotk´ trzyma przed sobà. Nauczyciel mówi do dzieci, aby zaprosi∏y maskotki na przeja˝d˝k´ ruchomymi schodami zgodnie
z poleceniami: Maskotki jadà schodami w gór´ (dzieci podnoszà maskotki nad g∏owy), a teraz jadà w dó∏ (dzieci opuszczajà maskotki na pod∏og´). Zabaw´ mo˝na powtórzyç trzy razy.
• Omówienie ilustracji zamieszczonych w „Ksià˝ce szeÊciolatka” (s. 19). Pos∏ugiwanie si´ pojćiami: „na”, „nad”.
• Ustalanie kierunku w przestrzeni z punktu widzenia dziecka.
Nauczyciel opowiada: Przyjrzyjcie si´, jak Agata trzyma lalk´ na kolanach na pierwszym obrazku, a jak na drugim. Posadêcie swoje maskotki na kolanach, ty∏em do siebie. Wyciàgnijcie prawà r´k´, dotknijcie prawej ∏apki maskotki i za∏ó˝cie na nià frotk´. Teraz posadêcie maskotk´ przodem do siebie i przywitajcie si´ z nià. Którà ∏apk´ poda∏a wam maskotka?
„Ulubiona zabawka i zabawa” – swobodne wypowiedzi dzieci.
• Ka˝de dziecko opowiada o swojej zabawce (mo˝e jà przynieÊç do przedszkola i pokazaç
dzieciom), a nast´pnie o swoich ulubionych zabawach.
• Dzieci koƒczà zdanie: Ja lubi´....
„W co lubi´ si´ bawiç?” – scenki pantomimiczne w parach. Dziecko przyglàdajàce si´ odgaduje, w co lubi si´ bawiç kole˝anka lub kolega.
„Nasze zainteresowania.”
• Nauczyciel przygotowuje stoliki z ró˝nymi pracami: malowanie na szkle, lepienie z gliny,
sk∏adanki origami itp. Ka˝de dziecko wybiera stolik, który je zainteresowa∏, i argumentuje
swój wybór.
• Dzieci zajmujà miejsca przy wybranych stolikach i wykonujà prace plastyczne na dowolny
temat. Nauczyciel wspiera dzieci w ich twórczych dzia∏aniach.
Tworzenie uk∏adów rytmicznych.
W. – karty „PiotruÊ”
41
Ka˝de dziecko ma komplet kart do gry w „Piotrusia” i uk∏ada kilka kart z zachowaniem rytmu:
s∏oƒce – ksi´˝yc – s∏oƒce – ksi´˝yc – s∏oƒce – ksi´˝yc, pokazanego wczeÊniej przez nauczyciela.
8. Ró˝ne formy odtwarzania uk∏adów rytmicznych.
karty „PiotruÊ”
• Nauczyciel umawia si´ z dzieçmi, ˝e karcie ze s∏oneczkiem b´dzie odpowiada∏o klaÊnićie
w d∏onie, a karcie z ksi´˝ycem uderzenie w kolana. Na sygna∏ nauczyciela dzieci odtwarzajà
rytm ilustracji za pomocà dêwi´ków.
klaÊnićie
uderzenie
klaÊnićie
uderzenie
• Nauczyciel zaprasza dzieci na Êrodek sali i umawia si´ z nimi, ˝e karcie ze s∏oneczkiem b´dzie odpowiada∏ krok wykonany do przodu, a karcie z ksi´˝ycem b´dzie odpowiada∏ jeden
podskok. Na sygna∏ nauczyciela dzieci odtwarzajà rytm ilustracji za pomocà ruchu.
krok do przodu
podskok
krok do przodu
podskok
Wybrane dziecko wymyÊla swoje uk∏ady rytmiczne, a pozosta∏e je naÊladujà.
9. Graficzne przedstawienie rytmów.
åw. s. 15
15. Temat: Poznajemy instrumenty perkusyjne
Cele ogólne:
– zapoznanie dzieci z budowà i brzmieniem podstawowych instrumentów perkusyjnych,
– uwra˝liwienie dzieci na barw´ dêwi´ków,
– opanowanie i doskonalenie umiej´tnoÊci gry na instrumentach perkusyjnych.
– rozpoznaje instrumenty perkusyjne,
– potrafi wydobywaç dêwi´ki na nich,
– wykorzystuje instrumenty do zilustrowania piosenki.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: instrumenty perkusyjne, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.
Przebieg zaj´ç
1. „Zwierz´ta w instrumentach” – zabawa rozwijajàca wyobraêni´ dêwi´kowà.
Dzieci siedzà w kr´gu. Nauczyciel wyk∏ada przed nimi instrumenty perkusyjne i prosi, aby wyobrazi∏y sobie jakieÊ zwierzàtko leÊne lub z wiejskiego podwórka. Ch´tne dzieci wybierajà z zestawu
instrumentów ten, którego dêwi´k, ich zdaniem, jak najtrafniej zilustruje g∏os zwierzćia. Za pomocà instrumentu i w∏asnego g∏osu starajà si´ jak najwierniej przedstawiç dêwi´kowy portret zwierzćia, np.: kury, krowy, s∏owika, dzićio∏a. Pozosta∏e dzieci odgadujà, o jakie zwierz´ chodzi.
2. Prezentacja instrumentów perkusyjnych i nauka gry na nich.
• Dzieci poznajà kolejno ka˝dy instrument i swobodnie wypowiadajà si´ na temat kszta∏tu, materia∏u, z którego jest wykonany. Samodzielnie szukajà sposobów wydobywania na nich dêwi´ków. Nauczyciel pokazuje ró˝ne sposoby gry, np. aby powsta∏ dêwi´k na b´benku, mo˝na:
– rytmicznie uderzaç pa∏eczkà,
– rytmicznie uderzaç ca∏à d∏onià,
– rytmicznie uderzaç palcami,
– rytmicznie, delikatnie uderzaç opuszkami palców,
– pocieraç po membranie p∏asko u∏o˝onà d∏onià na Êrodku i po bokach instrumentu,
42
– lekko uderzaç po∏owà d∏oni o brzeg.
W ten sposób dzieci zapoznajà si´ kolejno z: b´benkiem, tamburynem, trójkàtem (tu nale˝y
zwróciç uwag´, ˝e dêwi´k brzmi d∏ugo i delikatnie), talerzami, drewienkami, dzwoneczkami,
ko∏atkami i marakasami (grzechotkami). Na poczàtku dzieci od razu grajà np. na dzwonkach
jednà pa∏eczkà glissando raz prawà, raz lewà r´kà lub dwiema pa∏eczkami na przemian albo
jednoczeÊnie uderzajà w jednà blaszk´ jednà pa∏eczkà, a drugà pa∏eczkà grajà glissando.
Mo˝na wykonaç z dzieçmi çwiczenie polegajàce na mierzeniu d∏ugoÊci dêwi´ku:
– jedno dziecko uderza raz w trójkàt,
– drugie dziecko idzie spokojnym krokiem, dopóki s∏yszy brzmienie dêwi´ku (takie çwiczenie mo˝na przeprowadziç z innymi instrumentami, bowiem uzmys∏awia dzieciom d∏ugoÊç
trwania dêwi´ku).
• Na zakoƒczenie zabawy ka˝dy wybiera swój ulubiony instrument, wszystkie dzieci siadajà
po turecku w kr´gu i k∏adà instrument przed sobà. Prezentujemy dzieciom krótki wierszyk:
DziÊ w przedszkolu KrzyÊ i Tomek
zmajstrowali ptaszkom domek.
Jest pod∏oga, jest i daszek,
˝eby móg∏ si´ schowaç ptaszek.
Wyznaczamy czworo dzieci. Ka˝de dziecko wymawia jeden wers i jednoczeÊnie na swoim instrumencie perkusyjnym wystukuje puls çwierçnutowy:
Gdy ka˝de dziecko wykona jeden wers rymowanki z akompaniamentem çwierçnutowym, mo˝emy do zabawy wyznaczyç nast´pnà czwórk´ dzieci. Przypominamy o wykonaniu çwiczenia
w dynamice piano. Zabaw´ mo˝emy powtarzaç, wykonujàc wspólnie rymowank´, a do wystukiwania pulsu na instrumentach perkusyjnych wyznaczaç kolejne dzieci.
3. Prezentacja brzmienia instrumentów perkusyjnych: b´benka, tamburynu, trójkàta, talerzy, ko∏atki, marakasów (grzechotek), drewienek, dzwonków.
Nauczyciel pokazuje kolejno ka˝dy instrument i prezentuje odpowiednie nagranie z CD lub kasety. Dzieci kojarzà wyglàd instrumentu z jego brzmieniem. Prezentowane instrumenty nale˝à
do grupy instrumentów o nieokreÊlonej wysokoÊci dêwi´ku, to znaczy, ˝e trudno okreÊliç wysokoÊç dêwi´ków wydobywanych na tym instrumencie. Jedynie dzwonki sà instrumentem,
na którym mo˝na zagraç dêwi´ki o okreÊlonej wysokoÊci, np. gam´.
4. Prezentacja i nauka piosenki „Orkiestra”. Zabawa „ilustrujàca” utwór na instrumentach perkusyjnych.
• Co to jest orkiestra? – swobodne i samodzielne wypowiedzi dzieci.
Nauczyciel mo˝e podpowiedzieç, ˝e jest to wieloosobowy zespó∏ muzyków grajàcych
na ró˝nych instrumentach. Kieruje nimi dyrygent, który trzyma w r´ku pa∏eczk´ – batut´. Orkiestry mogà byç: du˝e – symfoniczne lub ma∏e – kameralne. Mo˝emy zapytaç dzieci, jakie
zespo∏y widzia∏y i s∏ysza∏y: mo˝e d´tà orkiestr´ wojskowà podczas parady lub orkiestr´ stra˝ackà, a mo˝e szkolnà. Dzieci mogà powiedzieç równie˝, gdzie gra orkiestra, przy jakich
okazjach itp. Zagadnienie to nale˝y potraktowaç swobodnie, ale dzieci muszà w ogólnym zakresie poznaç to pojćie.
43
1. Ma∏y je˝yk na b´benku gra,
ram, tam, tam, ram, tam, tam, ram, tam, tam. (bis)
2. Na grzechotkach grajà misie dwa,
szu, szu, szu, szu, szu, szu, szu, szu, szu. (bis)
3. Szary zajàc na talerzach gra,
bum ta ra, bum ta ra, bum ta ra. (bis)
4. M∏ody dzićio∏ w drzewo puka tak,
stuku puk, stuku puk, stuku puk. (bis)
5. Ju˝ orkiestra rytm ten dobrze zna,
ram tam tam, ram tam tam, ram tam tam. (bis)
• „Ilustracja” utworu na instrumentach perkusyjnych.
Nauczyciel dzieli dzieci na cztery grupy: „je˝e”, „misie”, „zajàce” i „dzićio∏y”. „Je˝e” trzymajà b´benki, „misie” – grzechotki, „dzićio∏y” – drewienka, a „zajàce” – talerze (w tej grupie wystarczy dwoje dzieci).
Takty piosenki od 1. do 4. dzieci Êpiewajà bez akompaniamentu instrumentów perkusyjnych;
takty od 5. do 20. sà wykonywane na kolejnych instrumentach, o których jest mowa w danej
zwrotce. Ostatnià zwrotk´ po s∏owach: dobrze zna – grajà wszystkie instrumenty (tutti).
• Wyliczenie nazw zwierzàt mieszkajàcych w lesie (na podstawie tekstu piosenki).
Kràg tematyczny: Co nam jesieƒ w koszu niesie?
16. Temat dnia: Barwy póênego lata
Cele ogólne:
– poznawanie roÊlin i zwierzàt ˝yjàcych w parku i w lesie,
– okreÊlanie barw póênego lata,
– wdra˝anie do estetycznego wykonywania prac plastycznych,
– doskonalenie umiej´tnoÊci przeliczania i porównywania liczebnoÊci zbiorów (odró˝nianie
b∏´dnego liczenia od poprawnego).
44
– wypowiada si´ na temat swoich spostrze˝eƒ i wra˝eƒ po bezpoÊredniej obserwacji,
– wymienia cechy ró˝niàce park i las,
– odró˝nia b∏´dne liczenie od poprawnego,
– dostrzega sytuacje humorystyczne w tekÊcie i na ilustracji.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kasztany, lupy, kartki, kredki lub farby.
Przebieg dnia
1. Wycieczka do parku lub lasu.
• Nauczyciel informuje dzieci, ˝e podczas wycieczki obowiàzujà zasady bezpiecznego zachowania si´:
– zakaz oddalania si´ od grupy,
– zakaz spo˝ywania znalezionych owoców leÊnych,
– zakaz niszczenia przyrody itp.
• Dzieci spacerujà po parku (lesie) i obserwujà kolory Êwiata roÊlin. Nauczyciel zwraca uwag´
na rodzaje drzew, barwy liÊci, kory drzew, krzewów, traw, na odcieƒ nieba widzianego
nad g∏owà i daleko na horyzoncie itp.
• Dzieci stojà w ciszy i nads∏uchujà, jakie dêwi´ki i z której strony do nich docierajà. Próbujà
okreÊliç i wskazaç êród∏a dêwi´ków.
• Ka˝de dziecko wybiera sobie drzewo. Podchodzi do niego i próbuje okreÊliç zapach drzewa.
Sprawdza, czy kora jest g∏adka, czy szorstka. Obejmuje drzewo, poznaje jego gruboÊç. Nast´pnie nauczyciel rozdaje dzieciom lupy – dzieci obserwujà kor´ drzewa z bliska, zwracajà
uwag´ na Êlady ˝ywicy, skaleczeƒ, Êlady obecnoÊci mieszkaƒców drzewa.
• Dzieci zbierajà liÊcie do zasuszenia i okazy do kàcika przyrody.
2. Praca z tekstem „Z pami´tnika Agaty”.
K. s. 20, 21
• Czytanie tekstu przez nauczyciela.
• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci odpowiadania na pytania pe∏nym zdaniem.
• Odwo∏anie si´ do spostrze˝eƒ poczynionych w czasie wycieczki; porównanie przez dzieci
doznaƒ w∏asnych ze wspomnieniami Agaty.
• Omówienie historyjki obrazkowej, rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, zwrócenie uwagi na elementy humorystyczne.
3. „Papierowe kulki” – zabawa ruchowa.
Ka˝de dziecko otrzymuje dwie kartki i k∏adzie je p∏asko na d∏oniach. Zadaniem dzieci jest,
na has∏o: Start! – zgnieÊç ka˝dà kartk´ d∏onià, na której ona le˝y (bez pomocy innych cz´Êci cia∏a). Gdy kartki zostanà zgniecione, na has∏o: Start! – dzieci próbujà w ten sam sposób rozprostowaç kartki. Powtarzamy pierwsze çwiczenie. Gdy dzieci zgniotà kartki w kulki, dobierajà si´
parami, po czym rzucajà do siebie papierowe kulki. Na has∏o: Stop! – zbierajà papierowe kulki i wyrzucajà je do kosza.
4. „Czarodziejskie s∏oneczko” – praca plastyczna.
W. – „Czarodziejskie s∏oneczko”, no˝yczki, pinezka, farby lub kredki
Dzieci wycinajà trzy tarcze i kolorujà je wed∏ug w∏asnego pomys∏u, odtwarzajàc barwy zaobserwowane podczas wycieczki. Nast´pnie ∏àczà tarcze, wbijajàc pinezk´ w oznaczony Êrodek
tak, aby tarcze si´ krći∏y. Dzieci prezentujà prace i opowiadajà wymyÊlone przez siebie zabawne historyjki o swoich jesiennych s∏oneczkach.
45
5. Uzupe∏nianie brakujàcych elementów na ilustracji i rozmowa na jej temat.
åw. s. 16
Po uzupe∏nieniu ilustracji dzieci dokonujà syntezy i analizy sylabowej nazw zwierzàt przedstawionych na tej ilustracji.
6. åwiczenia grafomotoryczne.
åw. s. 17 z. 3
7. Kszta∏towanie pojćia „para”.
åw. s. 17 z. 1
8. Porównywanie liczebnoÊci zbiorów.
åw. s. 17 z. 2
9. Odró˝nianie liczenia b∏´dnego od poprawnego.
Nauczyciel rozk∏ada kilkanaÊcie kasztanów lub ˝o∏´dzi zebranych podczas wycieczki. Prosi
dzieci, aby sprawdzi∏y poprawnoÊç jego liczenia. Nauczyciel liczy, np. 1, 2, 3, 5, 7... (dzieci
powinny zasygnalizowaç b∏àd). Nauczyciel powtarza liczenie 2–3 razy, pope∏niajàc b∏àd
w ró˝nych miejscach. Na koniec – wspólnie z dzieçmi – przelicza poprawnie.
17. Temat dnia: Warzywa z naszych ogrodów
Cele ogólne:
– wyró˝nianie charakterystycznych cech poszczególnych warzyw,
– rozró˝nianie warzyw, utrwalanie ich nazw – poznawanie Êwiata za pomocà zmys∏ów,
– çwiczenie globalnego czytania,
– doskonalenie umiej´tnoÊci recytowania utworów wierszowanych.
– dostrzega powtarzalnoÊç pewnych cech,
– rozpoznaje i nazywa warzywa,
– okreÊla cechy warzyw,
– rozpoznaje globalny zapis nazw wybranych warzyw.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kasztany, szyszki, ˝o∏´dzie, szarfy, warzywa, kartonowe pude∏ko
z zas∏onkà.
Przebieg dnia
1. „Wiewiórcze spi˝arnie”.
Nauczyciel opowiada dzieciom histori´ o wiewiórkach, które robià zapasy na zim´ i chowajà je
w wielu dziuplach leÊnych drzew, a nast´pnie rozdaje dzieciom po pi´ç kasztanów i ˝o∏´dzi lub
szyszek. Ka˝de dziecko tworzy dowolny rytm (wymyÊlony przez siebie) ze swoich kasztanów,
np. 2 kasztany, 1 szyszka, 2 kasztany, 1 szyszka... i wprowadza dzieci do zabawy s∏owami:
Wiewiórki muszà odnaleêç swoje spi˝arnie, wić przed ka˝dà z nich u∏o˝y∏y szyfr. Klaszczàc
w rće, spróbujemy odczytaç szyfry u∏o˝one przez wiewiórki. Dzieci wspólnie z nauczycielem
wyklaskujà u∏o˝one rytmy.
46
2. åwiczenie spostrzegawczoÊci i koordynacji wzrokowo-ruchowej.
åw. s. 18 z. 1
3. „Wiewiórki do dziupli” – zabawa ruchowa.
Ka˝de dziecko rozk∏ada szarf´ na pod∏odze i wchodzi do niej. Na has∏o: Wiewiórki na spacer
– dzieci biegajà po sali, na has∏o: Wiewiórki do dziupli – dzieci biegnà do swoich szarf. W tym
czasie nauczyciel zabiera kilka szarf. Dzieci, które nie znalaz∏y dziupli, siadajà i przyglàdajà si´
zabawie. Zabaw´ kontynuujemy do chwili, kiedy na pod∏odze jest ju˝ tylko jedna szarfa. Wygrywa dziecko, które najd∏u˝ej b´dzie mia∏o „dziupl´”.
4. Kszta∏cenie s∏uchu fonemowego.
åw. s. 18 z. 2
Nauczyciel zwraca uwag´ na ró˝nà liczb´ sylab w wyrazach i pyta, np.
– W których nazwach jest tyle samo sylab?
– W których nazwach jest najmniej sylab?
5. Oglàdanie i nazywanie warzyw przyniesionych przez dzieci – okreÊlanie ich kszta∏tu, koloru,
smaku i zapachu. Nazywanie cz´Êci roÊlin.
• Dzielenie warzyw na te, które spo˝ywamy na surowo, i te, które gotujemy przed spo˝yciem.
• Wielozmys∏owe poznawanie warzyw – praca w grupach.
Nauczyciel dzieli dzieci na czteroosobowe zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ otrzymuje warzywa jednego rodzaju i ma zbadaç mo˝liwie du˝o cech (kszta∏t, barw´, zapach, faktur´, twardoÊç, smak
itp.). Wskazane dzieci relacjonujà wyniki obserwacji, a nast´pnie gromadzà warzywa w kàciku przyrodniczym.
6. Prezentacja wiersza Juliana Tuwima „Warzywa”.
K. s. 22–24
• Omówienie ilustracji.
• Globalne czytanie wybranych nazw warzyw.
• Nauka wiersza na pami´ç.
7. „Jakie to warzywo?” – zabawa badawcza.
Nauczyciel przygotowuje kartonowe pude∏ko tak, aby z jednej strony by∏ ekran dla widzów,
a z drugiej zas∏onka. W pude∏ku umieszcza warzywa. Dzieci kolejno podchodzà do pude∏ka,
wk∏adajà rće pod zas∏onk´ i starajà si´ dotykiem rozpoznaç jedno z warzyw. Widzowie brawami nagradzajà dzieci, które poda∏y prawid∏owà nazw´ warzywa.
8. Rozpoznawanie warzyw, porównywanie liczebnoÊci zbiorów.
åw. s. 19
18. Temat dnia: Owoce z naszych sadów
Cele ogólne:
– rozró˝nianie owoców, utrwalanie ich nazw – poznawanie Êwiata za pomocà zmys∏ów,
– doskonalenie umiej´tnoÊci opowiadania na podany temat,
– wdra˝anie do przestrzegania zasad gier towarzyskich,
– wdra˝anie do higienicznego przygotowywania posi∏ków,
– kszta∏towanie umiej´tnoÊci klasyfikowania,
47
– nazywa owoce,
– okreÊla cechy jakoÊciowe owoców,
– przestrzega zasad higieny w czasie spo˝ywania owoców,
– przestrzega zasad gier towarzyskich,
– tworzy zbiory owoców i wyodr´bnia podzbiory.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: dla ka˝dego dziecka kartka formatu A3 podzielona na po∏ow´
linià po obydwu stronach kartki, po dwie kredki Êwiecowe, owoce, po szeÊç kart z „Memo” i „Piotrusia”, kartonowe pude∏ko z zas∏onkà.
Przebieg dnia
1. Oglàdanie i nazywanie owoców przyniesionych przez dzieci – okreÊlanie kszta∏tu, koloru, smaku, zapachu i faktury.
2. „Sa∏atka owocowa” – zabawa ruchowa.
Dzieci siedzà w kr´gu na krzese∏kach. Nauczyciel kolejno „zamienia” siedzàce w kr´gu dzieci w owoce, np. Êliwki, jab∏ka, gruszki, banany. Potem stojàc w Êrodku kr´gu, wymienia nazw´ jednego z wybranych owoców. Wówczas wywo∏ane dzieci zamieniajà si´ miejscami,
a nauczyciel siada na pierwszym wolnym krzeÊle. Dziecko, dla którego zabraknie krzes∏a, podaje has∏o do nast´pnej zmiany. Na has∏o: Sa∏atka owocowa – wszyscy zamieniajà si´ miejscami itd.
3. „Jaki to owoc?” – zabawa badawcza (opis w scenariuszu 17. w punkcie 7.).
K. s. 25
5. „Owocowe przyjćie” – przygotowywanie sa∏atki owocowej.
• Nauczyciel ustala z dzieçmi nazwy sk∏adników sa∏atki owocowej. Dzieci myjà rće i owoce
przed przystàpieniem do pracy.
• Nauczyciel zwraca uwag´ na zasady bezpiecznego zachowania si´ w trakcie pos∏ugiwania
si´ no˝em i tarkà. Je˝eli nauczyciel zdecyduje, ˝e dzieci nie poradzà sobie z przygotowaniem
sa∏atki, demonstruje jej wykonanie, a dzieci np. rozk∏adajà sa∏atk´ do miseczek i dekorujà.
• Dzieci organizujà wspólny pocz´stunek, nazywajà i ustalajà kolejnoÊç wykonanych czynnoÊci:
1. Umycie ràk itd.
6. „PiotruÊ” – gra towarzyska.
karty z wycinanki
Dzieci dobierajà si´ parami. Ka˝da para ma tali´ kart „PiotruÊ”. Dzieci tasujà karty i rozdajà,
a nast´pnie losujà karty od siebie, tworzà pary i odk∏adajà na bok. Wygrywa to dziecko, które
zostanie bez ˝adnej karty, natomiast przegrywa to, któremu pozostanie karta „PiotruÊ” (ananas).
7. „Pracowite d∏onie”.
åw. s. 24
Nauczyciel rozdaje dzieciom przygotowane kartki. Dzieci, u˝ywajàc prawej i lewej r´ki jednoczeÊnie, po obydwu stronach kartki kreÊlà ró˝norodne formy (koliste, faliste...), a potem odwracajà kartki na drugà stron´. Nast´pnie uk∏adajà karty „Piotrusia” na kartkach wed∏ug instrukcji:
– Kart´ z jab∏kiem po∏ó˝ po lewej stronie u góry kartki.
– Kart´ z porzeczkà po∏ó˝ po prawej stronie u do∏u kartki itd.
W koƒcowej cz´Êci zabawy nauczyciel pyta dzieci, np: Jaka karta le˝y po prawej stronie kartki, jaka karta le˝y na Êrodku?
48
8. Tworzenie podzbiorów z owoców przyniesionych przez dzieci. Nazywanie drzew, na których
rosnà owoce, np. Êliwa, grusza, jab∏oƒ.
åw. s. 20
9. Rozwijanie s∏uchu fonemowego.
Nauczyciel w szybkim tempie wymienia wiele wyrazów, a wÊród nich nazwy owoców i warzyw,
np. las, drzewo, banan, lis, lalka, burak. Dzieci po us∏yszeniu nazwy owocu lub warzywa klaszczà.
19. Temat dnia: Zapasy z naszej spi˝arni
Cele ogólne:
– zapoznanie dzieci z jesiennymi pracami wykonywanymi na dzia∏kach i w ogródkach,
– wzbogacanie wiedzy na temat rodzajów zapasów gromadzonych przez ludzi na zim´,
– doskonalenie umiej´tnoÊci dokonywania ukierunkowanej obserwacji,
– poznanie nowego materia∏u plastycznego – masy papierowej,
– doskonalenie sprawnoÊci manualnej,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci tworzenia zbiorów,
– çwiczenie s∏uchu fonemowego,
– doskonalenie motoryki – çwiczenia gimnastyczne.
– wie, jakie przetwory mo˝na otrzymaç z owoców,
– wskazuje owoce krajowe i tropikalne,
– estetycznie i do koƒca wykonuje prace plastyczne,
– tworzy zbiory.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”, masa papierowa: gazet´ podrzeç
na ma∏e kawa∏ki, wymieszaç z klejem do tapet, tak by powsta∏a g´sta masa (sk∏adniki dobraç w odpowiednich proporcjach), masa jest gotowa po oko∏o 15 minutach, farby, p´dzle, woreczki z grochem, 2 ko∏a hula-hoop, karty do uk∏adania kolekcji z wycinanki.
Przebieg zaj´ç
1. Spacer do ogródków dzia∏kowych, obserwacja przyrody i prac przeprowadzanych jesienià
na dzia∏kach i w ogródkach przydomowych. Dzieci obserwujà warzywa i owoce, które rosnà
na dzia∏kach, i podajà ich nazwy.
2. Oglàdanie warzyw i owoców w kàciku przyrody. Wspólne zastanawianie si´ nad tym, co mo˝na zrobiç z tych owoców (kompot, sok, d˝em itp.).
3. Omawianie ilustracji – utrwalenie wiadomoÊci dotyczàcych owoców i przetworów.
K. s. 26
4. Rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego – omówienie historyjki obrazkowej, dostrzeganie elementów humorystycznych.
K. s. 26
5. Udzielanie odpowiedzi na pytania zamieszczone w ksià˝ce – grupowanie owoców na owoce
krajowe i tropikalne.
K. s. 27
49
6. „Zbieramy owoce” – zabawa ruchowa.
Nauczyciel dzieli grup´ na dwa zespo∏y, np. poprzez odliczanie 1, 2, 1, 2, 1… . Zespo∏y (jedynki i dwójki) ustawiajà si´ w dwuszeregu, a nauczyciel przygotowuje dla ka˝dego szeregu
po jednym kole hula-hoop oraz po dwa woreczki z grochem dla ka˝dego dziecka. Ko∏a uk∏ada
w odleg∏oÊci ok. 3–4 metrów od pierwszego zawodnika. Zadaniem dzieci jest umieszczenie
w koszu jak najwi´kszej liczby „jab∏ek” – woreczków (rzucanie do celu raz lewà, raz prawà r´kà). Wygrywa zespó∏, któremu uda si´ zebraç wićej „jab∏ek”.
7. Wyodr´bnienie zbioru przetworów owocowych oraz przygotowanie do pisania – çwiczenia
grafomotoryczne.
åw. s. 21
8. Wykonanie owoców i warzyw z masy papierowej, a nast´pnie ich pomalowanie.
9. Rozwiàzywanie jesiennych zagadek.
Kiedy kolczasta ∏upina p´knie,
Jakie warzywo,
w bràzowej skórce
nawet s∏odkie i niewielkie,
jest mu najpi´kniej.
wyciÊnie z oczu s∏onà kropelk´?
(kasztan)
(cebula)
Wiemy doskonale,
co to za korale!
Lecà do nich wróble, szpaki
na balik nie byle jaki!
Ca∏a si´ od nich ugina czerwona...
(jarz´bina)
Co jesienià
z d´bu spada?
Co ze smakiem
dzik zajada?
(˝o∏´dzie)
Lubià mnie dzieci,
szuka mnie wiewiórka.
Smaczny jestem w Êrodku.
Twarda na mnie skórka.
(orzech)
W sadzie coÊ si´ rumieni:
dojrza∏e, okràg∏e, b∏yszczy si´ ∏adnie.
Jesienny wiatr dmuchnie.
Na ziemi´ spadnie.
(jab∏ko)
10. „Kolekcje” – rozdzielanie obiektów w taki sposób, aby tworzy∏y zbiory.
W. – karty do uk∏adania kolekcji, no˝yczki
Ka˝de dziecko ma komplet kart do uk∏adania kolekcji. Zadaniem dzieci jest nazwaç obiekty na obrazkach i pogrupowaç karty, tworzàc zbiory owoców, warzyw, zwierzàt itd. Na zakoƒczenie dzieci
powinny uzasadniç, dlaczego w taki sposób posegregowa∏y karty, i przeliczyç elementy w zbiorach.
11. Prezentacja i nauka piosenki „Jesieƒ w ogrodzie”. Utrwalenie wiadomoÊci dzi´ki piosence.
(Nuty i tekst znajdujà si´ na nast´pnej stronie).
12. Interpretacja ruchowa piosenki. Dzieci trzymajà si´ za rće, Êpiewajà piosenk´ i swobodnie
maszerujà po obwodzie ko∏a: 1. zwrotka – w prawà stron´, 2. zwrotka – w lewà stron´,
3. zwrotka – 4 ma∏e kroki do Êrodka ko∏a, 4 ma∏e kroki – powrót na poprzednie miejsce.
Podczas powtarzania refrenu ka˝de dziecko, stojàc nadal w kole, samodzielnie ilustruje ruchem treÊç piosenki, naÊladuje czynnoÊci wykonywane w ogrodzie: kopanie, grabienie itd.
50
1. Jeszcze na grzàdkach rosnà marchewki,
ziemniaki, pory, buraki te˝.
Wszystkie warzywa sà ju˝ dojrza∏e,
trzeba je zebraç, by zimà jeÊç.
Ref. Ka˝dy kopie i wyrywa,
z grzàdek zbiera swoje plony,
grabi, zrywa i uk∏ada –
widaç prac´ z ka˝dej strony.
2. Soczyste jab∏ka i winogrona,
orzechy w∏oskie, laskowe te˝,
trzeba je zerwaç, gdy jesieƒ z∏ota,
by zimà móc je ze smakiem jeÊç.
Ref. Ka˝dy grabi i wyrywa
z grzàdek zbiera swoje plony,
zrywa, kopie i uk∏ada,
widaç prac´ z ka˝dej strony.
3. Grzàdki doko∏a smutno zamglone,
warzyw ju˝ nie ma, owoców te˝,
ziele wyrwane i zagrabione,
szelestem liÊci wiatr Êmieje si´.
Ref. Ka˝dy grabi i wyrywa...
51
Kràg tematyczny: Âwiat wokó∏ nas
20. Temat dnia: W krainie bajek
Cele ogólne:
– dostrzeganie ró˝nic mi´dzy fantazjà a k∏amstwem,
– rozwijanie kreatywnego myÊlenia,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na podany temat,
– doskonalenie sprawnoÊci manualnej,
– çwiczenie pamići Êwie˝ej.
– dostrzega podobieƒstwa i ró˝nice na ilustracjach,
– dostrzega ró˝nic´ mi´dzy fantazjà a k∏amstwem,
– opowiada historyjk´ obrazkowà,
– wykonuje çwiczenia przygotowujàce do pisania,
– dostrzega sytuacje humorystyczne w tekÊcie i na ilustracji.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: karty z postaciami z bajek.
Przebieg dnia
1. „Âlizgany berek” – zabawa ruchowa.
Dzieci dobierajà si´ w pary, siadajà na pod∏odze i poruszajà si´, odpychajàc nogami. Jedno
dziecko z pary musi z∏apaç kole˝ank´ lub koleg´. Zabawa mo˝e odbywaç si´ przy muzyce.
2. Wprowadzenie dzieci w Êwiat bajek i baÊni. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”.
Dzisiaj odwiedzi∏a mnie moja ciocia i opowiedzia∏a mi bardzo dziwnà histori´. By∏o to ca∏kiem
niedawno. Spacerujàc po lesie, ciocia spotka∏a dziewczynk´ ubranà w czerwony sweterek
i czerwony kapelusz. To by∏a Ania. Ciocia zapyta∏a jà:
– Dokàd idziesz?
– Do babci – odpowiedzia∏a Ania. – Nios´ jej ciasto, które upiek∏a mama.
Zdziwiona ciocia spyta∏a:
– Czy mog´ pójÊç z tobà?
Ania zgodzi∏a si´, ale ciocia zada∏a jej kolejne pytanie o wilka, którego podobno mo˝na spotkaç w okolicy. Dziewczynka powiedzia∏a, ˝e wilk jest ∏agodny i dobry, i nie trzeba si´ go baç.
Gdy tak sz∏y, tu˝ za wysokimi drzewami ciocia zobaczy∏a Êliczny drewniany domek. By∏ to domek babci dziewczynki. Nagle z domku wybieg∏ wilk, który p´dzi∏ niczym huragan w stron´
idàcych. Wystraszona ciocia chwyci∏a dziewczynk´ za r´k´ z zamiarem ucieczki, ale zwierz´
by∏o ju˝ przy nich. I wtedy ciocia us∏ysza∏a radosne wo∏anie Ani:
– Nuka, Nuka!
Za chwil´ zobaczy∏a stojàcà w drzwiach babci´ dziewczynki. Starsza pani zaprosi∏a swoich goÊci
do domu. Siedzàc przy stole i zajadajàc pyszne ciasto z konfiturami, ciocia opowiada∏a babci
o tym, jak spotka∏a Ani´ i pomyÊla∏a, ˝e jest prawdziwym Czerwonym Kapturkiem, a Nuka z∏ym
wilkiem. Razem z ciocià Êmia∏yÊmy si´ z tej historii. Ale czy bajka mo˝e zdarzyç si´ naprawd´?
3. Wypowiedzi dzieci na temat ilustracji w ksià˝ce – formu∏owanie i uzasadnianie odpowiedzi
na pytanie: Czy ta ilustracja pasuje do tekstu „Z pami´tnika Agaty”?.
K. s. 28, 29
52
4. åwiczenie spostrzegawczoÊci – wykonanie zadaƒ w zeszycie çwiczeƒ.
åw. s. 22 i 23
5. Opowiadanie historyjki obrazkowej – rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego,
dostrzeganie elementów humorystycznych na ilustracjach.
K. s. 29
6. Wykonanie „Bajkowego smoka”.
Wycinanka, klej
Omówienie ilustracji pomocniczych znajdujàcych si´ przy projekcie. Dzieci sklejajà tu∏ów
smoka po posmarowaniu wypustki klejem. Grzebieƒ zaginajà i przyklejajà do tu∏owia w zaznaczonym miejscu. Nast´pnie rozchylajà g∏owy smoka na dwie strony i ustawiajà figurk´.
7. „Sztafeta bajkowa”.
Zabawa polega na tworzeniu bajki. Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Na stoliku rozk∏ada kilka kart z postaciami z bajki. Zabawa w grupach przebiega w nast´pujàcy sposób: pierwsze
dziecko wybiera jednà kart´ i uk∏ada zdanie, np. Krasnoludek, w´drujàc lasem, spotka∏ pi´knà
ksi´˝niczk´. Nast´pne dziecko powtarza to zdanie i dok∏ada kolejne. JednoczeÊnie przekazuje
kart´ koledze. Kolejne dziecko powtarza zapami´tanà treÊç i kontynuuje opowieÊç. Na koniec
ka˝da grupa prezentuje swojà bajk´.
8. Rozmowa z dzieçmi na temat bajek. Próba ustalenia odpowiedzi na pytanie: Czym si´ ró˝ni fantazja od k∏amstwa?
9. åwiczenia grafomotoryczne przygotowujàce do pisania.
åw. s. 25
21. Temat dnia: W krainie figur geometrycznych
Cele ogólne:
– rozpoznawanie i nazywanie podstawowych figur geometrycznych,
– kszta∏towanie intuicji geometrycznej,
– nabywanie doÊwiadczeƒ potrzebnych w procesie uogólniania,
– doskonalenie sprawnoÊci manualnej.
– rozpoznaje i nazywa figury geometryczne,
– wyró˝nia cechy wspólne przedmiotów,
– dokonuje uogólnieƒ, nadajàc wspólne nazwy,
– wyró˝nia pierwszà g∏osk´ w wyrazie.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: obrazki, których nazwy zaczynajà si´ tà samà g∏oskà, lusterka,
szarfy, klocki – figury geometryczne, gazety, druciki kreatywne.
Uwaga: Druciki kreatywne stanowià pomoc dydaktycznà do doskonalenia sprawnoÊci manualnej,
mo˝na je nabyç w „Nowej Szkole” (¸ódê, ul. Piramowicza 11/13, www.nowaszkola.com.pl).
Przebieg dnia
1. „W Êwiecie dêwi´ków” – zabawy doskonalàce s∏uch fonemowy.
53
• Nauczyciel prezentuje seri´ obrazków, których nazwy zaczynajà si´ tà samà g∏oskà. Wypowiada wyrazy, wybrzmiewajàc g∏osk´ poczàtkowà. Wspólnie z dzieçmi ustala pierwszà g∏osk´ w wyrazach. (Proponowany zestaw obrazków: oko, osa, okno, oset, aparat, album, ananas, agrest itd.).
• Rozpoznawanie nazwy obrazka na podstawie pierwszej g∏oski (mo˝na równie˝ wykorzystaç
karty „Memo” lub karty „Piotrusia”). Nauczyciel rozdaje dzieciom karty. Zadaniem dzieci jest
odszukanie obrazka, którego nazwa rozpoczyna si´ podanà przez nauczyciela g∏oskà.
2. Kierunki w przestrzeni – orientacja na kartce papieru.
åw. s. 26
3. Wyszukiwanie figur geometrycznych.
• Dzieci siedzà na pod∏odze. Przed nimi, w szarfach, le˝à klocki w kszta∏cie figur geometrycznych. Na polecenie nauczyciela dzieci zamykajà oczy, biorà do r´ki klocek (losowo) i badajà go palcami. Nast´pnie spoÊród figur le˝àcych w szarfach wybierajà te, które majà cechy takie jak badany klocek. Po wykonaniu tego zadania dzieci okreÊlajà wspólnà nazwà
zgromadzone przez siebie figury. Nauczyciel podaje w∏aÊciwe nazwy (trójkàt, kwadrat, ko∏o, prostokàt), a nast´pnie rozdaje dzieciom lusterka. Dzieci chuchajà na lusterka i rysujà
na nich figury zgodnie z poleceniami nauczyciela, np. Narysujcie ko∏o, teraz narysujcie
kwadrat.
• Nauczyciel dzieli dzieci na grupy (dzieci mogà losowaç ukryte w woreczku figury i tworzyç
grupy klocków trójkàtnych, kwadratowych, okràg∏ych i prostokàtnych). W grupach dzieci
ustawiajà si´ w kr´gu i – odliczajàc do czterech – przyporzàdkowujà sobie danà liczb´.
• Nauczyciel w Êrodku ka˝dego kr´gu k∏adzie na pod∏odze ko∏o, trójkàt, kwadrat, prostokàt tak,
aby le˝a∏y w pewnej odleg∏oÊci od siebie, a nast´pnie pokazuje wybranà figur´ geometrycznà ze swojego zestawu. Zadaniem wszystkich „jedynek” jest odnalezienie i okrà˝enie tej
figury. Pozostali cz∏onkowie grupy kontrolujà poprawnoÊç wykonania zadania. Kolejnà figur´ wybranà przez nauczyciela okrà˝ajà „dwójki” itd. Zabawa trwa tak d∏ugo, a˝ wszystkie
dzieci wykonajà po jednym okrà˝eniu.
4. Utrwalanie kszta∏tów poznanych figur.
åw. s. 27 z. 1
5. „Zaczarowany drucik”.
åw. s. 27 z. 2
Dzieci wykonujà opisane przez nauczyciela figury geometryczne z drucika kreatywnego i z pomocà nauczyciela konstruujà „∏aƒcuchy” figur geometrycznych. Nauczyciel razem z dzieçmi
ustala liczebnoÊç poszczególnych zbiorów.
6. W krainie figur geometrycznych – okreÊlanie cech wspólnych.
åw. s. 28
7. Zabawy z gazetami.
• „Tropiciele”. Dzieci zdejmujà buty, stajà na gazetach i próbujà si´ poruszaç tak, aby nie by∏o s∏ychaç ˝adnego szelestu.
• „Tratwa”. Nauczyciel rozk∏ada na pod∏odze 3, 4 gazety – „tratwy”, a dzieci swobodnie poruszajà si´ po sali – „morzu” – naÊladujàc p∏ywanie. Na has∏o: Rekin! – wszystkie dzieci próbujà jak najszybciej stanàç na „tratwie”. Dzieci na „tratwie” liczà, ile ich jest – mogà np. g∏oÊno
odliczaç.
54
22. Temat dnia: Zebra na ulicy
Wskazane jest zorganizowanie wycieczki na skrzy˝owanie w celu utrwalenia nabytych umiej´tnoÊci i wiedzy dotyczàcej zasad ruchu drogowego. Wycieczka mo˝e równie˝ poprzedzaç realizacj´ tematu dnia.
Cele ogólne:
– poznawanie zasad ruchu drogowego,
– utrwalanie znajomoÊci kierunków w przestrzeni – w prawo, w lewo,
– wdra˝anie do ustnych wypowiedzi na okreÊlony temat,
– kszta∏towanie postaw spo∏ecznych,
– utrwalanie znajomoÊci figur geometrycznych.
– zna i stosuje podstawowe zasady ruchu drogowego i przestrzega tych zasad,
– odczytuje treÊci podstawowych znaków drogowych,
– troszczy si´ o bezpieczeƒstwo swoje i innych na ulicy,
– dzieli wyrazy na g∏oski,
– rozpoznaje samodzielnie ko∏a, trójkàty, czworokàty,
– przelicza i porównuje liczby w zakresie 5.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: du˝e figury geometryczne, np. wyci´te z gazet, po 4 dla ka˝dego dziecka (ko∏o, kwadrat, prostokàt, trójkàt), obrćze, krà˝ki z tektury w 4 kolorach o Êrednicy
ok. 25 cm, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”, kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów.
Przebieg dnia
1. Rozpoznawanie figur geometrycznych.
Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Rozdaje po cztery figury geometryczne ka˝demu dziecku
i po jednej obrćzy ka˝dej grupie. Dzieci w grupach siadajà na pod∏odze w siadzie skrzy˝nym
wokó∏ obrćzy. Na polecenie nauczyciela wk∏adajà do obrćzy tyle odpowiednich figur, ile
okreÊli nauczyciel, np. W∏ó˝cie do obrćzy cztery kwadraty.
2. Doskonalenie liczenia – wykonanie zadaƒ w zeszycie çwiczeƒ.
åw. s. 29 z. 1–3
3. Doskonalenie spostrzegawczoÊci, koncentracji uwagi i precyzji ruchów.
åw. s. 29 z. 4
4. Zabawa ruchowa.
Nauczyciel rozdaje dzieciom figury geometryczne w czterech kszta∏tach. Dzieci trzymajà figury w r´kach. Na has∏o: Ruch! – biegajà swobodnie po sali. Na has∏o: Stop! – ustawiajà si´
w czterech grupach wed∏ug kszta∏tu figur. Zabaw´ mo˝na powtórzyç 3 razy.
5. „Tajemnicze figury” – zabawa dydaktyczna.
W. – figury geometryczne
Dzieci wypychajà figury geometryczne oraz kartoniki stanowiàce umowny kod, a nauczyciel
informuje o zasadach zabawy oraz przeznaczeniu kartoników, np. kartoniki z ma∏ym i du˝ym
misiem b´dà oznacza∏y wielkoÊç figur, kartoniki z kszta∏tem figury b´dà odpowiada∏y figurom,
kartoniki z kolorem – kolorowi poszukiwanej figury. Nauczyciel, pos∏ugujàc si´ kartonikami
z zakodowanà informacjà (mo˝na przyjàç je magnesem do tablicy), prosi dzieci o odszukanie
figury w ich zbiorach.
55
K. s. 30, 31
• Omówienie treÊci opowiadania i ilustracji.
• Opowiadanie historyjki obrazkowej – zwrócenie uwagi na elementy humorystyczne.
7. Prezentacja i nauka piosenki „Kolorowe Êwiat∏a”. Ilustrowanie ruchem treÊci piosenki.
1. Do przedszkola co dzieƒ rano
2. Samochody w rz´dach stojà,
id´ przez ulic´ z mamà,
a kierowcy spoglàdajà,
droga wcale nie jest ∏atwa,
czy ju˝ Êwiat∏o jest zielone,
bo na skrzy˝owaniach Êwiat∏a.
by odjechaç w swojà stron´.
Ref. Czerwone Êwiat∏o: Stój!
Ref. Czerwone Êwiat∏o….
Zielone Êwiat∏o: Idê!
Na ˝ó∏tym Êwietle zawsze czekaj,
tak ju˝ musi byç.
}
(bis)
3. Policjanci wcià˝ pracujà,
skrzy˝owania obserwujà,
czy przepisy wszyscy znajà
i czy znaków przestrzegajà.
Ref. Czerwone Êwiat∏o…
56
• Ilustrowanie ruchem treÊci piosenki.
Podczas Êpiewania zwrotki dzieci swobodnie chodzà po sali. W czasie Êpiewania refrenu wybrane dziecko podnosi czerwony lizak, a pozosta∏e dzieci reagujà na ten znak i zatrzymujà
si´, inne dziecko podnosi zielony lizak – dzieci ruszajà, kolejne dziecko podnosi ˝ó∏ty lizak
– dzieci zatrzymujà si´ i wspólnie wyklaskujà ostatni wers refrenu: „tak ju˝ musi byç”.
• Zabawa ruchowa „Kolorowe Êwiat∏a”.
Dzieci siedzà w kr´gu na krzese∏kach. Nauczyciel przydziela sobie i dzieciom kolory: czerwony, ˝ó∏ty i zielony. Nauczyciel stoi w Êrodku i podaje has∏o: Âwiat∏o czerwone! Dzieci,
które majà przydzielony czerwony kolor, zamieniajà si´ miejscami na krzes∏ach (jedno krzese∏ko powinno si´ zabraç). Ten, dla kogo zabraknie miejsca, odchodzi z gry. Dla innych kolorów zabawa przebiega podobnie.
8. Rozpoznawanie znaków drogowych.
åw. s. 30 z. 1 oraz s. 31
9. Rozwijanie s∏uchu fonemowego.
åw. s. 30 z. 2, W. – kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów
23. Temat dnia: Poznaj´ swojà miejscowoÊç
Cele ogólne:
– zaznajomienie dzieci z pojćiami zwiàzanymi z adresem (ulica, nr domu lub mieszkania,
nazwa miasta, miejscowoÊci),
– poznawanie literatury dziecićej,
– utrwalanie znajomoÊci liczebników porzàdkowych,
– okreÊlanie kierunków: w prawo, w lewo, prosto,
– utrwalanie poj´ç: „wićej”, „mniej”,
– potrafi podaç swoje imi´, nazwisko i adres zamieszkania,
– dokonuje analizy fonemowej wyrazów,
– wchodzi w role, inscenizuje teksty literackie,
– aktywnie uczestniczy w zabawach integracyjnych i ruchowych,
– wyznacza kierunki na kartce papieru,
– przelicza przedmioty i ustala ich kolejnoÊç,
– porównuje liczebnoÊç zbiorów.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: komplet obrazków, pojemniki: plastikowy, blaszany, szklany; plastikowa kulka, krà˝ki o Êrednicy ok. 25 cm z tektury w 4 kolorach, karty „Memo”, karty „PiotruÊ”,
kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów.
Przebieg dnia
1. Czytanie opowiadania Hanny ¸ochockiej „Jak wróbelek Elemelek leÊnà dró˝kà szed∏ w niedziel´”.
LeÊna dró˝ka ju˝ od rana jest ogromnie ucz´szczana. Gdzie popatrzeç, z ka˝dej strony ruch panuje o˝ywiony. Biegnà sarny i wiewiórki, zajàc chy˝o zbiega z górki, przelatujà ptaków stada,
lisek si´ ostro˝nie skrada, nawet je˝ i dwa Êlimaki powolutku sunà w krzaki.
57
Ten na tego z nag∏a wpada, poszturchuje ów sàsiada... èle si´ dzieje, ani s∏owa! Trzeba ruch
uregulowaç. Wić milicjant ju˝ na drodze na czerwonej stoi nodze: d∏ugie skrzyd∏a czarno-bia∏e to wskazówki doskona∏e. Gdy roz∏o˝y je w t´ stron´ – przejÊcie dró˝kà dozwolone, gdy zaÊ
w tamtà – to przechodzieƒ w poprzek Êcie˝ki mo˝e chodziç.
A wróbelek Elemelek do swej cioci szed∏ w niedziel´, skaczàc sobie fiku–miku leÊnà dró˝kà,
po chodniku. ZamyÊlony, zagapiony, w gór´ patrzy gdzieÊ na wrony, idzie pr´dko, nie uwa˝a,
nie wie, na co si´ nara˝a.
Bo gdy by∏ w po∏owie drogi, rzek∏ milicjant – bocian srogi:
– Czy˝by przesta∏ ju˝ wróbelek leÊnym byç obywatelem? Czy przepisy i wskazówki wylecia∏y
mu ju˝ z g∏ówki? Musz´ zrobiç ci wymówk´: by∏byÊ oto zdepta∏ mrówk´, bo przez dró˝k´, t´
brzozowà, szed∏eÊ dziÊ nieprawid∏owo. Trzeba spisaç tu protokó∏!
Elemelek spojrza∏ wokó∏ czarnym okiem jak ze szkie∏ka i za∏ama∏ swe skrzyde∏ka.
– Ju˝ si´ z∏ego cofnàç nie da. Ot i k∏opot! Bieda, bieda!
A tymczasem bocian stary wsunà∏ na dziób okulary, spojrza∏ bystro i na listku zapisuje sobie
wszystko.
– Imi´ pana?
– Elemelek.
– Jaki zawód?
– No... wróbelek.
– Imi´ ojca?
– Âwiszczypa∏ek.
– Imi´ dziadka?
– ... Zapomnia∏em...
– Gdzie pan mieszka?
– Tam na lewo, trzecia dró˝ka, czwarte drzewo.
– A gdzie pan jest urodzony?
– W porzuconym gnieêdzie wrony.
– Niech wróbelek wić pami´ta, ˝e w powszedni dzieƒ czy w Êwi´ta muszà wszyscy, nawet
ptaki, na drogowe zwa˝aç znaki. Ka˝dy napis, sygna∏ ka˝dy jest potrzebny, a wić wa˝ny, i nie
mo˝na jak ta gapa po ulicy sobie cz∏apaç. Ten bukowy listek czarny to dla pana mandat karny.
LeÊna kara dziÊ wyniesie...
– Oj, czy du˝o?
– ...Groszy dziesi´ç.
Elemelek pod skrzyd∏ami mia∏ torebk´ z grosikami. Wić zap∏aci∏, schyli∏ g∏ówk´ i przeprosi∏
grzecznie mrówk´, mówiàc przy tym do bociana:
– B´d´ odtàd, prosz´ pana, prawid∏owo szed∏ przez drog´. Zapami´tam t´ przestrog´.
– Zdaje mi si´, ˝e po lesie ta przygoda si´ rozniesie.
Elemelek a˝ si´ spoci∏ i spocony szed∏ do cioci.
èród∏o: Hanna ¸ochocka „O wróbelku Elemelku”, Nasza Ksi´garnia, Warszawa 1976
• Omówienie treÊci opowiadania – wymienienie postaci i ustalenie kolejnoÊci wydarzeƒ; wyodr´bnienie cz´Êci sk∏adowych adresu.
2. Odgrywanie scenek dramowych – jedno dziecko jest wróbelkiem, a drugie policjantem i prowadzà dialog inspirowany opowiadaniem (zwrócenie uwagi na zastosowanie poj´ç: „miejscowoÊç”, „ulica”, „nr domu”, „mieszkania”).
3. „Samochody” – zabawa ruchowa ilustrujàca ruch drogowy.
Dzieci otrzymujà krà˝ki – „kierownice” – i naÊladujà samochody. Wszystkie „samochody” je˝d˝à
ostro˝nie, wymijajàc si´. Kiedy nauczyciel pokazuje czerwony krà˝ek, „samochody” zatrzymujà
si´, gdy ˝ó∏ty – „kierowcy” uruchamiajà silniki, a gdy zielony – wszystkie „samochody” ruszajà.
58
4. „W Êwiecie dêwi´ków” – zabawa rozwijajàca s∏uch fonemowy, rozpoznawanie nazwy obrazka na podstawie ostatniej g∏oski (mo˝na wykorzystaç karty „Memo” lub „Piotrusia”).
• Nauczyciel przygotowuje pojemniki: plastikowy, blaszany, szklany oraz plastikowà kulk´.
Dzieci nas∏uchujà w ciszy, jakie dêwi´ki s∏ychaç, gdy kulka wpada do kolejnych pojemników.
Nast´pnie siadajà ty∏em do nauczyciela i odgadujà, do którego pojemnika wrzuci∏ kulk´.
• Nauczyciel prezentuje seri´ obrazków. Wybrzmiewa ostatnià g∏osk´ (wskazany dobór wyrazów z dêwićznà spó∏g∏oskà na koƒcu, np. dom, album, prom, dym).
• Nauczyciel rozdaje dzieciom karty. Zadaniem dzieci jest odszukanie obrazka, którego nazwa
koƒczy si´ podanà przez nauczyciela g∏oskà. Nie nale˝y stosowaç wyrazów z utratà dêwićznoÊci na koƒcu wyrazu.
5. „Zapraszam” – zabawa integracyjna.
Dzieci wraz z nauczycielem siedzà w kr´gu na krzese∏kach, jedno krzese∏ko z prawej strony nauczyciela jest puste. Nauczyciel inicjuje zabaw´ s∏owami: Z mojej prawej strony jest wolne
miejsce, zapraszam tu... (podaje imi´ dziecka). Dziecko, obok którego zwolni∏o si´ miejsce,
kontynuuje zabaw´ itd. Przy powtarzaniu zabawy wolne krzese∏ko znajduje si´ z lewej strony
osoby siedzàcej.
6. åwiczenia w porównywaniu wielkoÊci i przeliczaniu.
åw. s. 32 z. 1 oraz s. 33
Co to takiego, zgadnijcie prosz´,
miewa na sobie auta, kalosze?
Choç mówià o niej, ˝e biegnie, skrća,
na pó∏ kroku, nie ruszy si´ z miejsca.
(droga)
Mogà byç cztery, mogà byç dwa.
Ma je samochód i rower ma.
(ko∏a)
Choç nóg nie posiada, szybko p´dzi szosà,
bo nie nogi, ale ko∏a po szosie go niosà.
(samochód)
Rozpostarte ma ramiona,
nog´ tylko jednà!
Pokazuje wszystkim ludziom,
dokàd drogi biegnà.
(znak drogowy)
• Uk∏adanie z kartoników modeli wyrazów – rozwiàzaƒ zagadek.
8. åwiczenia w orientacji na kartce papieru.
åw. s. 33 z. 2
24. Temat dnia: Poznajemy Êwiat wszystkimi zmys∏ami
Cele ogólne:
– poznawanie roli poszczególnych zmys∏ów w percepcji Êwiata (smaku, wćhu, wzroku, s∏uchu, dotyku),
– rozpoznawanie i nazywanie smaków (s∏odki, gorzki, kwaÊny, s∏ony),
– rozwijanie empatii – uwra˝liwianie na uczucia innych osób,
– wdra˝anie do ustnych wypowiedzi na podany temat,
– uwra˝liwianie na barw´ dêwi´ków.
59
– Êwiadomie u˝ywa zmys∏ów w poznawaniu rzeczywistoÊci,
– rozpoznaje i nazywa cztery podstawowe smaki,
– wypowiada si´ na temat uczuç innych osób,
– rozpoznaje i nazywa êród∏a dêwi´ków.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: miska z wodà i mydlinami, monety jednogroszowe, przedmioty
potrzebne do rozró˝niania wzrokiem, s∏uchem, dotykiem, smakiem, wćhem, CD lub kaseta „Ju˝
w szkole”, kartonowe pude∏ko lub worek, kartoniki z napisami: W¢CH, S¸UCH, WZROK, DOTYK,
SMAK.
Przebieg dnia
1. „Co widzà palce?” – w trakcie zabawy dzieci wykorzystujà zmys∏ dotyku.
• Nauczyciel prosi, aby dzieci podchodzi∏y do miski z wodà z mydlinami i kolejno wy∏awia∏y
z niej monety. Dzieci opowiadajà o swoich wra˝eniach w trakcie zabawy.
• Dzieci dobierajà si´ w pary. Jedno dziecko zamyka oczy, a drugie jest jego przewodnikiem
po sali. Przewodnik instruuje, jak dziecko ma si´ poruszaç, czego dotyka r´kà. Potem dzieci
zamieniajà si´ rolami, a nast´pnie opowiadajà o swoich wra˝eniach w trakcie zabawy.
2. Rozpoznawanie przedmiotów ró˝nymi zmys∏ami.
CD lub kaseta – 23–30, 40–48, 52–55 (do wyboru), pude∏ko lub worek
• Zmys∏ dotyku – ró˝ne przedmioty umieszczone w pude∏ku lub w worku; dziecko rozpoznaje dany przedmiot dotykiem, wk∏adajàc rće do pude∏ka lub worka; zwraca uwag´ na kszta∏t,
faktur´, wielkoÊç, temperatur´.
• Zmys∏ s∏uchu – rozpoznawanie nagranych dêwi´ków oraz dêwi´ków z natury; dziecko jest
odwrócone plecami do êród∏a dêwi´ku.
• Zmys∏ wćhu – rozpoznawanie zapachów np.: perfum, Amolu, aromatu do ciasta.
• Zmys∏ smaku – rozpoznawanie smaku (zas∏oni´te oczy): cukru, soli, pieprzu, cytryny, gorzkiej herbaty itp.
3. Rozmowa na temat roli zmys∏ów w naszym ˝yciu.
4. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”. Omówienie ilustracji, odwo∏anie si´
do doÊwiadczeƒ dzieci.
K. s. 32
5. „Pies przyjacielem cz∏owieka” – rozmowa na temat ilustracji zamieszczonych w podrćzniku.
K. s. 33
6. åwiczenia w przeliczaniu, porównywaniu.
åw. s. 34 z. 1, 2
7. åwiczenia grafomotoryczne.
åw. s. 34 z. 2 i 3
8. åwiczenia w kodowaniu informacji i globalnym czytaniu.
Nauczyciel przygotowuje kartoniki z napisami: W¢CH, S¸UCH, WZROK, DOTYK, SMAK
i dzieli dzieci na 5 grup. Ka˝da grupa losuje jeden kartonik z napisem. Zadaniem dzieci jest odczytanie nazwy zmys∏u i narysowanie symbolu narzàdu zmys∏u. Nauczyciel umieszcza rysunki ka˝dej grupy na szarym papierze i ustawia w widocznym miejscu. Nast´pnie zbiera od dzieci kartoniki z wyrazami i wrćza ka˝dej grupie kopert´, w której jest 5 kartoników z nazwami
zmys∏ów. Zadaniem grup jest umieszczenie napisów pod odpowiednimi rysunkami.
60
Informacje dla nauczyciela
„Spotkania z literami” – wskazówki dotyczàce wprowadzania liter.
• Wprowadzanie szeÊciolatków w Êwiat liter odbywa si´ wed∏ug schematu powtarzajàcego
okreÊlone etapy – wymienione ni˝ej dzia∏ania nauczyciela i aktywnoÊç dzieci:
– çwiczenia w syntezie i analizie sylabowej i fonemowej na podstawie przygotowanego materia∏u, np. wyszukiwanie przedmiotów lub ilustracji przedmiotów, w których nazwach pojawia si´ okreÊlona g∏oska;
– wskazywanie cech g∏osek; cechy te okreÊlamy przy wprowadzaniu kolejnych liter; dzieci
majà wtedy mo˝liwoÊç samodzielnego ustalania tych cech podczas obserwacji uk∏adu
narzàdów mowy w lusterku.
Uwaga! Przy wymawianiu poszczególnych g∏osek zwracamy uwag´ dzieci na cechy artykulacyjne g∏osek, tj. miejsce artykulacji, dêwićznoÊç i trwa∏oÊç.
Podczas artykulacji g∏osek dêwićznych wiàzad∏a g∏osowe drgajà, drgania te odczuwamy po przy∏o˝eniu r´ki do krtani. W artykulacji g∏osek bezdêwićznych drgania nie wyst´pujà. Kolejnà cechà,
którà badajà dzieci, jest trwa∏oÊç g∏osek. G∏oski trwa∏e mo˝emy wymawiaç d∏ugo, a podczas artykulacji dêwi´k nie ulega zmianie. Âwiadome wykorzystanie przez dzieci cechy trwa∏oÊci g∏osek
podczas czytania ma wp∏yw na jego p∏ynnoÊç. Badanie przez dzieci cech g∏osek ma na celu zwrócenie ich uwagi na Êwiadomà artykulacj´ i staje si´ naturalnà profilaktykà wad wymowy.
W tym celu proponujemy przyk∏ady çwiczeƒ ortofonicznych:
– Poszukiwanie przez dzieci wyrazów zawierajàcych wskazanà g∏osk´.
Uwaga! Do çwiczeƒ wst´pnych mo˝na wykorzystaç bia∏e kartoniki. Zadaniem dziecka b´dzie
wówczas wyodr´bnienie g∏osek i u∏o˝enie w∏aÊciwej liczby kartoników, bez uwzgl´dniania podzia∏u na samog∏oski i spó∏g∏oski. Gdy dzieci opanujà t´ umiej´tnoÊç, mo˝na wykonywaç trudniejsze zadania, tzn. z wyodr´bnieniem spó∏g∏osek i samog∏osek w podanych wyrazach. åwiczenia w budowaniu modeli wyrazów mo˝na przeprowadzaç w wybranych przez nauczyciela
porach dnia oraz w formie pracy grupowej lub indywidualnej.
– Budowanie modeli wyrazów z uwzgl´dnieniem podzia∏u na samog∏oski i spó∏g∏oski.
– Prezentacja litery drukowanej.
– Umieszczenie wprowadzanej litery w miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.
– Omówienie cech ró˝nicujàcych wprowadzanej litery (ma∏ej i wielkiej).
– Prezentacja prawid∏owego zapisu litery (ma∏ej i wielkiej). Uwaga! Prezentujemy prawid∏owy zapis liter pisanych.
• Wskazywanie poznanych liter np. w zamieszczonych w çwiczeniach zestawach wyrazów.
• Czytanie wyrazów i tekstów zawierajàcych poznanà liter´.
• Propozycje çwiczeƒ utrwalajàcych poznanà liter´: uk∏adanie litery z nasion (np. praca plastyczna), modelowanie litery z drucika kreatywnego, sznurka, plasteliny, modeliny, gliny itp.,
odwzorowanie kszta∏tu litery za pomocà cia∏a, gestu.
• Próba pisania przez dzieci litery ma∏ej i wielkiej w p∏aszczyênie pionowej, np. w powietrzu, i p∏aszczyênie poziomej, np. palcem na stoliku lub kredà na specjalnej tabliczce (np. na kawa∏ku gumy).
• Pisanie ma∏ej i wielkiej litery po Êladzie w zeszycie çwiczeƒ.
25. Temat dnia: Zabawki Agaty (temat fakultatywny)
Cele ogólne:
– wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „a”, „A”,
– okreÊlenie g∏oski „a” jako samog∏oski,
– çwiczenie umiej´tnoÊci globalnego czytania,
– çwiczenia grafomotoryczne.
61
– rozpoznaje liter´ „a”, „A” i identyfikuje jà z g∏oskà „a”,
– intuicyjnie rozpoznaj´ g∏osk´ „a” jako samog∏osk´,
– wyszukuje wyrazy zawierajàce liter´ „a”, „A”.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: ma∏e piórka, przedmioty lub ilustracje przedmiotów, w których nazwach wyst´puje g∏oska „a”, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”, kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów.
Przebieg dnia
1. Nauczyciel prezentuje rymowank´, a dzieci uczà si´ jej na pami´ç.
Ma∏a Ala z Alabamy
malowa∏a szale w lamy,
ale lamy zlaz∏y z szali,
dajàc dyla ma∏ej Ali.
Ma∏gorzata Strza∏kowska
Dzieci ustalajà, jakà g∏osk´ najcz´Êciej s∏ysza∏y w rymowance, a nast´pnie starajà si´ powtórzyç rymowank´ z pamići.
2. „Fruwajàce piórka” – zabawa ruchowa.
• Dzieci wychodzà na Êrodek sali, otrzymujà od nauczyciela po jednym piórku. Na sygna∏
dmuchajà na swoje piórka, starajàc si´, aby nie upad∏y na pod∏og´. Brawa otrzymujà dzieci,
których piórka fruwa∏y najd∏u˝ej.
• Nauczyciel dzieli dzieci na 4–5-osobowe grupy. Ka˝da grupa otrzymuje jedno piórko. Na sygna∏ dzieci dmuchajà na piórko i starajà si´, aby nie spad∏o na pod∏og´. Wygrywa ta grupa,
której piórko fruwa∏o najd∏u˝ej.
3. Omówienie ilustracji – çwiczenia ortofoniczne.
K. s. 34, 35
4. åwiczenia w syntezie i analizie sylabowej i fonemowej na podstawie przygotowanego materia∏u, np.
wyszukiwanie przedmiotów lub ilustracji przedmiotów, w których nazwach pojawia si´ g∏oska „a”.
5. Obserwacja uk∏adu narzàdów mowy w lusterku podczas wymawiania g∏oski „a” – ustalenie
cech g∏oski „a”: samog∏oska. Mo˝na jà d∏ugo wymawiaç i ca∏y czas s∏ychaç ten sam dêwi´k.
Nauczyciel zwraca uwag´ na prawid∏owà artykulacj´: usta sà szeroko otwarte, j´zyk w przednim po∏o˝eniu spoczywa na dnie jamy ustnej.
6. Poszukiwanie przez dzieci s∏ów zawierajàcych g∏osk´ „a”.
7. Budowanie z kartoników modelu wyrazu z uwzgl´dnieniem podzia∏u na g∏oski. OkreÊlanie
miejsca samog∏oski „a”.
kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów z wycinanki
8. Prezentacja i umieszczenie wprowadzanej litery w miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.
9. Omówienie cech odró˝niajàcych ma∏ej i wielkiej litery „a”.
10. Wskazywanie poznanych liter np. w wyrazach zamieszczonych w çwiczeniach.
åw. s. 35 z. 1
11. Uk∏adanie zdaƒ do obrazków. (Agata ma lal´, a Emil rybki. Pies ma koÊci, a kot mleko).
åw. s. 35 z. 2
åw. s. 35 z. 3
62
13. Prezentacja prawid∏owego zapisu ma∏ej i wielkiej litery np. na tablicy, kartonie.
14. Uk∏adanie liter z kolorowego drucika lub formowanie ich z plasteliny.
åw. s. 36 z. 1
15. Pisanie ma∏ej i wielkiej litery po Êladzie.
åw. s. 36. z. 2
16. „Kwiaty” – twórcza wizualizacja.
Dzieci k∏adà si´ na pod∏odze, zamykajà oczy, uspokajajà oddech. W tle s∏ychaç spokojnà muzyk´ relaksacyjnà „Muzyka, która leczy”.
Nauczyciel mówi do dzieci Êciszonym g∏osem: Wyobraê sobie ∏àk´ pe∏nà kwiatów… stàpasz
po mi´kkiej trawie. S∏oƒce mocno ogrzewa twojà twarz…, rće…, nogi… . Rozglàdasz
si´, wokó∏ kwitnà kolorowe, pi´kne kwiaty. Idziesz dalej i widzisz ma∏y kwiatuszek, który nie
mo˝e przedostaç si´ do s∏oƒca, bo wokó∏ niego roÊnie du˝o wysokich kwiatów. Postanawiasz
si´ nim zaopiekowaç. Podlewasz go, a s∏oƒce ogrzewa swoimi promieniami jego p∏atki. Teraz
ws∏uchaj si´ w swoje serce i obecne w nim uczucie mi∏oÊci. Cz´Êç uczucia przeÊlij ma∏emu
kwiatuszkowi. Teraz kwiatuszek roÊnie coraz szybciej i szybciej. Wychyli∏ kolorowe p∏atki wysoko ku s∏oƒcu. Wàchasz go, jak pi´knie pachnie twój kwiat, dotykasz jego p∏atków… sà delikatne, mi´kkie… Dzieci powoli otwierajà oczy i siadajà.
26. Temat dnia: Jesienne widoki
Cele ogólne:
– dostrzeganie wartoÊci i pi´kna przyrody w naturze, literaturze i sztuce,
– estetyczne wykonywanie prac plastycznych,
– swobodna interpretacja ruchowa utworu Fryderyka Chopina „Walc Des-dur”.
– wymienia kilka gatunków drzew i umie je rozpoznawaç na podstawie wyglàdu liÊci, kory,
– charakteryzuje skutki nieprawid∏owego zachowania si´ cz∏owieka,
– wykorzystuje materia∏ przyrodniczy jako tworzywo plastyczne,
– przelicza obiekty i porównuje ich wielkoÊç.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: wizytówki z imionami dzieci, kartoniki z literami „a”, „A”, zasuszone liÊcie, zdjćia drzew, np. d´bu, sosny, brzozy, kasztanowca, topoli, nasiona, zasuszone
kwiaty i p∏atki kwiatów, tektura, klej, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.
Przebieg dnia
• „Zabawa w imiona”.
Dzieci przygotowujà swoje wizytówki z imionami (mo˝e w tym pomóc nauczyciel). Nauczyciel rozk∏ada na dywanie np. ko∏o hula-hoop, w którym umieszcza kartoniki z literà „a”, „A”
oraz, poza ko∏em, wizytówki z imionami dzieci. SpoÊród wszystkich wizytówek dzieci wybierajà te, na których wyst´puje litera „a” lub „A”. Nast´pnie umieszczajà je w kole, g∏oÊno wymawiajàc imi´ z tà literà. Wizytówki b´dà stanowi∏y zbiór imion z literà „a”, „A”.
63
2. åwiczenia w dzieleniu wyrazów na sylaby. OkreÊlanie liczby sylab w wyrazie.
åw. 1 s. 37
3. Nauczyciel rozk∏ada przed dzieçmi liÊcie zebrane w czasie wycieczki do parku i zachća je
do zadawania pytaƒ na temat liÊci, np. Z jakich drzew pochodzà? Jakiego sà koloru? Dlaczego
opadajà?
4. „Co to za liÊç?” – zabawa rozwijajàca zmys∏ dotyku.
Nauczyciel rozk∏ada przed dzieçmi szeÊç liÊci o ró˝nych kszta∏tach. Dziecko stara si´ nazwaç
drzewo, z którego liÊç pochodzi. Próbuje okreÊliç, co dany liÊç przypomina swoim kszta∏tem.
5. åwiczenia w rozró˝nianiu owoców i liÊci – przeliczanie.
åw. s. 38 z. 1 i 2
6. Prezentacja wiersza Marii Kownackiej „Wszystko leci...” na tle muzyki.
Wszystko leci...
Spojrzyjcie woko∏o, dzieci: Lecà... odlatujà ptaki,
jesienià wszystko leci! Uskrzydlone nasiona – skrzydlaki...
– G∏adko, posuwiÊcie. Nawet na d∏ugiej... d∏ugiej linie –
lecà z drzewa liÊcie... latawiec pod niebem p∏ynie!
Leci, w powietrzu p∏ynie. – Wszystko si´ w powietrzu niesie!
Pajàczek na pajćzynie! I sà to dowody na to,
˝e nadlatuje – jesieƒ...
a odlatuje od nas – lato...
èród∏o: Maria Kownacka „Razem ze s∏onkiem. Z∏ota jesieƒ”, M∏odzie˝owa Agencja Wydawnicza,
Warszawa 1975
• Ukierunkowane wypowiedzi na temat wiersza.
7. Nauczyciel prezentuje zdjćia drzew (d´bu, sosny, brzozy, kasztanowca, topoli itp.) i rozmawia
z dzieçmi na temat ró˝nic w wyglàdzie tych drzew.
8. „Jesienne liÊcie” – klasyfikacja materia∏u przyrodniczego.
Nauczyciel miesza liÊcie roz∏o˝one na papierze pakowym. Zachća dzieci do wykonywania zadaƒ: Spójrzcie, jesienny wiatr pomiesza∏ wszystkie liÊcie, pomó˝cie mi je uporzàdkowaç. Dzieci segregujà liÊcie po uprzednim ustaleniu kryterium, np. liÊcie kasztanowca, brzozy; ˝ó∏te,
czerwone itd., i porównujà je.
9. „Jesienna kompozycja” – praca plastyczna.
Dzieci otrzymujà kawa∏ki tektury w ró˝nym kszta∏cie, pokrywajà jej powierzchni´ klejem
i przyklejajà zasuszone liÊcie. Ramki obrazka ozdabiajà np. ry˝em, siemieniem lnianym, ∏upinkami orzechów, przyprawami zio∏owymi. Na Êrodku pracy przyklejajà kwiaty z zasuszonych
p∏atków lub ca∏e zasuszone kwiaty, jarz´bin´ itp.
Spadajà z drzewa ˝ó∏te, czerwone.
Kiedy roÊnie – to si´ zieleni.
Wiatr je niesie w t´ i tamtà stron´.
Kiedy leci – z∏otem si´ mieni.
(liÊcie)
(liÊç)
Z∏ote, czerwone i rude spadajà gwiazdki jesieni.
P∏ynà w spokojnym powietrzu, potem siadajà na ziemi.
(liÊcie)
64
• Próby uk∏adania przez dzieci w∏asnych jesiennych zagadek.
11. åwiczenia w przeliczaniu i porównywaniu wielkoÊci.
åw. s. 39
12. Swobodna interpretacja ruchowa utworu Fryderyka Chopina „Walc Des-dur”.
• Dzieci przyjmujà wygodnà pozycj´ i w ciszy s∏uchajà utworu.
• Omówienie utworu – nauczyciel zachća dzieci, aby samodzielnie wypowiada∏y si´ na temat
muzyki (ma szybkie tempo, jest lekka, pogodna, weso∏a, ˝artobliwa, dêwi´ki wirujà jak listki
na wietrze itd.); mo˝e potrafià nazwaç instrument, na którym wykonywany jest utwór.
• Ka˝de dziecko samodzielnie „taƒczy” do muzyki, a nauczyciel mo˝e jednoczeÊnie opowiadaç, jak wiruje wiatr, jak taƒczà liÊcie i p∏atki kwiatów – raz wznoszà si´, potem opadajà itp.
Przy koƒcowej frazie walca wszystkie dzieci kucajà.
Kràg tematyczny: Jesienna muzyka
27. Temat dnia: Pogoda za oknem
Cele ogólne:
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci klasyfikowania,
– obserwacja zjawisk przyrodniczych,
– dostrzeganie zagro˝eƒ i sytuacji niebezpiecznych w Êrodowisku przyrodniczym,
– wdra˝anie do higieny i dbania o zdrowie,
– kszta∏towanie estetyki ruchu (çwiczenia gimnastyczne),
– çwiczenia ortofoniczne.
– zna zasady zachowania si´ w sytuacjach niebezpiecznych w Êrodowisku przyrodniczym
(podczas burzy, wichury...),
– dba o swoje zdrowie i higien´,
– szacuje ci´˝ar przedmiotów.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kamienie, kasztany, pióra, jesienne liÊcie, gazety, waga szalkowa
np. z patyka i sznurka, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.
Przebieg dnia
1. „Jesienna pogoda” – zabawa ruchowa.
Dzieci pokazujà r´kami, jak wieje wiatr, naÊladujà jego odg∏osy: szszsz... . Potem poruszajà palcami, naÊladujàc padajàcy deszcz, oraz mówià: kap, kap, kap... . Na koniec naÊladujà burz´,
klaszczàc w rće i mówiàc: bum, bum, bum... . Burz´ mo˝na zilustrowaç nagraniem z CD lub
kasety.
2. Poznajemy karty z kolorowymi kubkami – segregowanie kart wed∏ug okreÊlonego warunku.
Wycinanka, no˝yczki
65
• Swobodne oglàdanie i uk∏adanie kart.
• Rozmowa z dzieçmi na temat: Jakie sà wspólne cechy tych kart? Czym si´ ró˝nià? Co mogà
oznaczaç karty, na których jest tylko kolor? – nauczyciel pokazuje pomaraƒczowà kart´,
a dzieci wybierajà wszystkie karty z kubkami w tym kolorze.
• Klasyfikowanie kubków wed∏ug: koloru, kszta∏tu, liczby.
Zabawy z kartami powinny byç kontynuowane w procesie kszta∏towania pojćia liczby. Przyk∏adowa zabawa „Jaka to karta?” – nauczyciel chowa jednà kart´ ze swojego zestawu. Dzieci
zadajà pytania, na które nauczyciel odpowiada „tak” lub „nie”, i odgadujà, jaka to karta. JednoczeÊnie powinny odsuwaç karty, które nie spe∏niajà danego warunku.
K. s. 36
4. Rozmowa na temat niebezpieczeƒstw, jakie mo˝e powodowaç burza, i zasad zachowania si´
podczas burzy oraz innych niebezpiecznych sytuacji i zjawisk wyst´pujàcych w przyrodzie.
5. „Ulewa” – zabawa ruchowa.
Nauczyciel dzieli dzieci na trzyosobowe zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ otrzymuje gazet´ o du˝ej powierzchni, która pos∏u˝y za pagórek. Na has∏o: S∏oneczna pogoda – dzieci biegajà, omijajàc gazety. Na has∏o: Ulewa – dzieci wbiegajà na pagórki. Grupa dzieci, która jako ostatnia wbieg∏a
na swój pagórek, odchodzi z gry, siada obok i kibicuje innym, a nauczyciel zabiera ich gazet´.
Wygrywa zespó∏, który najd∏u˝ej pozostanie w grze.
6. Rozmowa na temat zdrowego stylu ˝ycia i koniecznoÊci przestrzegania zasad higieny. Omówienie ilustracji zamieszczonych w ksià˝ce.
K. s. 37
7. „Co jest ci´˝kie, a co lekkie?” – zabawa dydaktyczna doskonalàca umiej´tnoÊç szacowania ci´˝aru.
Dzieci kolejno biorà do r´ki przedmioty i oceniajà, który z nich jest ci´˝szy, a który l˝ejszy. Nauczyciel sprawdza ci´˝ar przedmiotu na wadze szalkowej. Mo˝na wykorzystaç wagi – zabawki i huÊtawk´ równowa˝nà.
8. „Jesienne liÊcie” – zabawa ruchowa.
Dzieci zamieniajà si´ w jesienne liÊcie. Przy spokojnej muzyce liÊcie wirujà na wietrze, opadajà delikatnie na ziemi´ i podrywajà si´ do taƒca.
28. Temat dnia: Jesienna zawierucha (temat fakultatywny)
Cele ogólne:
– wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „o”, „O”,
– okreÊlenie g∏oski „o” jako samog∏oski,
– çwiczenia grafomotoryczne,
– kszta∏cenie estetyki ruchu – çwiczenia gimnastyczne,
– zapoznanie dzieci z technikà czytania globalnego.
– rozpoznaje liter´: „o”, „O”, i identyfikuje jà z g∏oskà „o”,
– rozpoznaj´ g∏osk´ „o” jako samog∏osk´,
– wyszukuje wyrazy zawierajàce poznane litery,
– podejmuje próby czytania globalnego.
66
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: nadmuchane balony, lusterka.
Przebieg dnia
1. Nauczyciel prezentuje dzieciom rymowank´:
Olaboga! Olaboga!
Mokre nogi ma stonoga.
Choç z uporem co dzieƒ prosz´:
„NoÊ kalosze! Bo ja nosz´!”
Dzieci mówià, jakà g∏osk´ najcz´Êciej s∏ysza∏y w rymowance. Gdy nauczyciel ponownie przeczyta rymowank´, dzieci starajà si´ policzyç, ile razy s∏ysza∏y g∏osk´ „o”.
2. „Weso∏e baloniki” – zabawa ruchowa.
Nauczyciel rozdaje przyniesione przez dzieci balony. Dzieci, spacerujàc po sali, dmuchajà
na balony, aby jak najd∏u˝ej utrzymaç je w powietrzu. Wygrywa dziecko, którego balon pozostanie w powietrzu najd∏u˝ej.
3. Oglàdanie i omawianie ilustracji zamieszczonych w ksià˝ce. Rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, opowiadanie historyjki obrazkowej.
K. s. 38, 39
4. Synteza i analiza sylabowa i fonemowa na podstawie przygotowanego przez nauczyciela materia∏u – çwiczenia.
• Obserwacja uk∏adu narzàdów mowy w lusterku podczas wymawiania g∏oski „o” – ustalenie
cechy g∏oski „o”: samog∏oska. Mo˝na jà d∏ugo wymawiaç, a ca∏y czas s∏ychaç ten sam
dêwi´k. Podczas artykulacji usta sà szeroko otwarte, j´zyk w przednim po∏o˝eniu spoczywa
na dnie jamy ustnej.
• Szukanie przez dzieci s∏ów zawierajàcych g∏osk´ „o”.
• Budowanie modelu wyrazu „okno” z uwzgl´dnieniem podzia∏u na g∏oski.
• Prezentacja i umieszczenie wprowadzanej litery w miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.
5. Omówienie cech odró˝niajàcych ma∏à i wielkà liter´ „o”.
K. s. 38
6. Analiza i synteza s∏uchowa nazw obrazków. Wyodr´bnienie g∏oski „o” w nag∏osie, wyg∏osie
i Êródg∏osie.
K. s. 38
7. åwiczenia grafomotoryczne – przygotowanie do nauki pisania.
åw. s. 40
8. Wskazywanie poznanej litery w zestawach wyrazów zamieszczonych w çwiczeniach – utrwalanie obrazu graficznego liter: „o”, „O”.
åw. s. 41 z. 1
9. Wprowadzenie do czytania.
åw. s. 41 z. 2
10. Doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.
åw. s. 41 z. 3
67
åw. s. 41 z. 4
12. Zabawy w terenie (na boisku szkolnym lub w ogródku przedszkolnym).
• Nauczyciel rozciàga lin´ i stara si´ jà przeciàgnàç obok ró˝nych obiektów. Dzieci dobierajà
si´ w pary. Jedna osoba z pary trzyma w r´ku lin´ i zamyka oczy, a druga prowadzi jà i pomaga dotknàç pobliskich obiektów. Potem zamieniajà si´ rolami. Po zakoƒczeniu zabawy
dzieci opowiadajà o swoich wra˝eniach, o tym, co sprawia∏o im przyjemnoÊç podczas dotykania, czego si´ ba∏y.
• Dzieci wdychajà g∏´boko powietrze i okreÊlajà, jakie zapachy czujà w powietrzu.
29. Temat dnia: Wiatr w poezji
Cele ogólne:
– utrwalenie obrazu graficznego litery „o”, „O”,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci opowiadania,
– poznawanie utworów poetyckich i uwra˝liwianie na poezj´,
– rozbudzanie wyobraêni muzycznej dzieci,
– doskonalenie umiej´tnoÊci koncentracji uwagi,
– çwiczenie s∏uchu fonemowego.
– rozpoznaje litery „o”, „O” wÊród innych znaków graficznych i identyfikuje je z w∏aÊciwà g∏oskà,
– opowiada o treÊci wiersza, np. wymienia czynnoÊci bohaterów, charakteryzuje je (z pomocà
nauczyciela),
– wyra˝a nastrój utworu literackiego,
– wskazuje wyrazy rymujàce si´.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: z∏o˝one gazety, foliowe woreczki, wstà˝ki z krepiny, chusteczki,
apaszki.
Przebieg dnia
1. Utrwalenie obrazu graficznego liter: „o”, „O”.
åw. s. 42, 43
• Prezentacja prawid∏owego zapisu ma∏ej i wielkiej litery.
• Próba u∏o˝enia przez dzieci ma∏ej i wielkiej litery „o” z kolorowego drucika lub uformowania jej z plasteliny.
• Pisanie ma∏ej i wielkiej litery.
2. Zabawy gimnastyczne.
• Dzieci dobierajà si´ parami. Stajà naprzeciwko siebie z jednà nogà wysuni´tà do przodu, stopy sà ustawione w jednej linii. Podajà sobie d∏onie – starajà si´ nawzajem przeciàgnàç.
• Si∏owanie si´ na r´k´ w pozycji siedzàcej, ∏okieç oparty na stole.
68
3. Prezentacja wiersza Juliana Tuwima „Dwa wiatry”.
Dwa wiatry
Jeden wiatr – w polu wia∏,
Drugi wiatr – w sadzie gra∏:
Cichuteƒko, leciuteƒko,
LiÊcie pieÊci∏ i szeleÊci∏,
Mdla∏...
Jeden wiatr – p´dziwiatr!
Fiknà∏ koz∏a, plackiem spad∏,
Skoczy∏, zawia∏, zaszybowa∏,
Âwidrem w gór´ zako∏owa∏
I przewróci∏ si´, i wpad∏
Na szumiàcy, senny sad,
Gdzie cichutko i leciutko
LiÊcie pieÊci∏ i szeleÊci∏
Drugi wiatr...
Sfrunà∏ Êniegiem z wiÊni kwiat,
Parsknà∏ Êmiechem ca∏y sad,
Wzià∏ wiatr brata za kamrata,
Teraz z nim po polu lata,
Gonià obaj chmury, ptaki,
Mknà, wplàtujà si´ w wiatraki,
G∏upkowate mylà Êmigi,
W prawo, w lewo, Êwist, podrygi,
Dmà p∏ucami ile si∏,
¸obuzujà, pal je licho!...
A w sadzie cicho, cicho...
èród∏o: Julian Tuwim „Wiersze dla dzieci”, Editions Spotkania, Warszawa 1992
4. Tworzenie podk∏adu dêwi´kowego. Rozbudzanie wyobraêni muzycznej.
åwiczenia z wykorzystaniem elementów masa˝u.
• Nauczyciel rozdaje dzieciom z∏o˝one gazety. Dzieci k∏adà je sobie na klatce piersiowej
i przytrzymujà od góry d∏onià. Drugà d∏onià wykonujà najpierw „g∏askanie”, potem okràg∏e
„masowanie”. Nauczyciel wskazuje gestem, kiedy powinny wykonywaç çwiczenie wolniej,
a kiedy szybciej, kiedy ciszej, a kiedy g∏oÊniej, a˝ do zupe∏nej ciszy (forte–piano) i nag∏ego
zatrzymania ràk.
• Dzieci odk∏adajà gazety i otrzymujà po dwa foliowe woreczki (np. Êniadaniowe). Ka˝dy woreczek otwierajà i wk∏adajà do niego d∏onie jak w r´kawiczki. Zaczynajà „myç rće” w ró˝nych kierunkach, starajàc si´, aby woreczki nie spad∏y z d∏oni. Nauczyciel gestem wskazuje,
kiedy mocno pocieramy itd. (dynamika) oraz decyduje o tempie. Dzieci patrzà na nauczyciela i naÊladujà swoimi ruchami ruch wiatru od fragmentu wiersza zaczynajàcego si´ s∏owami:
„Cichuteƒko, leciuteƒko... Mdla∏…” – cisza.
69
I dalej tworzà podk∏ad do tekstu od s∏ów: „Jeden wiatr – p´dziwiatr!” do s∏ów: „...Drugi
wiatr…” – cisza. Nast´pnie:
„Sfrunà∏ Êniegiem z wiÊni kwiat,
cisza
Parsknà∏ Êmiechem ca∏y sad”.
I kontynuujà od s∏ów: „Wzià∏ wiatr brata za kamrata” – coraz g∏oÊniej
, a˝ do fortissima, do s∏ów: „A w sadzie cicho, cicho…” – zapada nag∏a, absolutna cisza (bezruch).
5. „Ilustrowanie” wiersza ruchem (z chusteczkami).
• Nale˝y przygotowaç chusteczki, najlepiej po dwie dla ka˝dego dziecka (mogà to byç chusteczki do nosa z materia∏u lub ma∏e apaszki).
• Dzieci stojà w rozsypce twarzà do nauczyciela. Ka˝de dziecko trzyma chusteczk´ za jeden
róg (jeszcze lepiej, je˝eli ma dwie chusteczki, po jednej w ka˝dej d∏oni). Nauczyciel stoi
przed dzieçmi i „ilustruje” ruchem ràk (chusteczek) i ca∏ym cia∏em treÊç wiersza, g∏oÊno recytujàc tekst (powinien znaç wiersz na pami´ç, mo˝e wówczas zmieniaç tempo, a dzieci od
razu reagujà na ka˝dy jego ruch).
Mo˝na podzieliç dzieci na dwie grupy (dwa wiatry) stojàce obok siebie, wówczas nauczyciel
podczas recytacji i inscenizacji zwraca si´ do danej grupy.
JeÊli apaszki sà kolorowe, tworzy si´ bardzo widowiskowa inscenizacja (wiele tutaj zale˝y od
inwencji nauczyciela).
6. Wskazywanie rymów w wierszu. Nauczyciel prezentuje wiersz ma∏ymi fragmentami, eksponujàc wyrazy rymujàce si´. Zadaniem dzieci jest wymieniç wyrazy tworzàce rymy.
7. Zachćanie dzieci do uk∏adania w∏asnych rymowanek o jesieni.
8. Rozmowa z dzieçmi na temat wiatru.
Wskazywanie, w jakich sytuacjach wiatr jest po˝yteczny (suszenie bielizny, ch∏odzenie w czasie upa∏u, lot balonu, szybowca itd.), a w jakich sytuacjach jest niebezpieczny (silne wichury
zrywajàce dachy, przeciàgi, tornada, sztormy na morzu itd.).
9. Nazywanie wiatrów o ró˝nej sile:
– silny wiatr (wichura, wicher, zawieja…),
– lekki wiatr (wiaterek, powiew, zefirek…).
10. „Drzewo” – praca plastyczna.
}
W. – karta „Drzewo”, no˝yczki
11. „Dwa wiatry” – zabawa ruchowa.
Ka˝de dziecko bierze do r´ki krepinowà wstà˝k´ i wybiera sobie wiatr, który b´dzie przedstawiaç (wicher lub wiaterek), a nast´pnie poruszajàc si´ po sali, naÊladuje go mimikà i gestami.
30. Temat dnia: Co gra jesienià?
Cele ogólne:
– formu∏owanie wypowiedzi na temat jesiennej pogody (wykorzystanie ró˝nych form ekspresji:
s∏ów, mimiki, gestów),
– poznawanie dzie∏ sztuki: wybranych utworów muzyki powa˝nej i malarstwa,
– nauka piosenki „Jesienny deszcz”, rozbudzanie wyobraêni muzycznej,
– odtwarza kolejnoÊç wykonywanych czynnoÊci,
– opowiada o pogodzie,
– Êpiewa piosenk´ wraz z grupà, okreÊla nastrój muzyki,
70
– „ilustruje” piosenk´, wykorzystujàc ró˝ne instrumenty,
– estetycznie wykonuje prace plastyczne,
– wys∏uchuje g∏osk´ „o” w wyrazach.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: albumy z reprodukcjami, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”, nagranie
ze zbiorów nauczyciela „Cztery pory roku” – cz. III Jesieƒ A. Vivaldiego.
Przebieg dnia
1. S∏uchanie nagraƒ. OkreÊlenie nastroju muzyki. Rozmowa z dzieçmi o tym, jak muzyka mo˝e
„malowaç” pogod´.
CD lub kaseta – 20, 56, 65 (do wyboru)
2. Obserwowanie pogody przez okno. Rozmowa na temat kolorów jesiennej pogody.
3. „Pogoda”– zabawa ruchowa.
Dzieci, wykorzystujàc ekspresj´ cia∏a, naÊladujà ró˝ne stany pogody wed∏ug w∏asnych pomys∏ów.
4. „Barwy jesiennej pogody” – praca plastyczna – malowanie plamami (malowanie d∏oƒmi, p´dzlem lub k∏´bkami waty – do decyzji nauczyciela) podczas s∏uchania utworu „Cztery pory roku”.
5. Wystawa prac, rozmowa z dzieçmi.
6. Rozmowa o artystach malarzach. (Terminy: obraz, dzie∏o sztuki, muzeum, wystawa). Nauczyciel mo˝e pokazaç dzieciom albumy z reprodukcjami.
åw. s. 44, 45
• Zapoznanie dzieci z obrazem Vincenta van Gogha „Pokój artysty”.
• Rozmowa na temat zawodów wykonywanych przez osoby przedstawione na ilustracji w çwiczeniach.
7. Nauka s∏ów i melodii piosenki „Jesienny deszcz”.
71
1. DziÊ chmurk´ nad podwórkiem
2. Deszcz p∏ynie po kominie,
potarga∏ psotny wiatr,
weso∏o b´bni w dach,
a˝ deszcz pop∏ynà∏ ciurkiem
w blaszanej dzwoni rynnie
i na podwórko spad∏.
i wsiàka w mokry piach.
Ref. Hej, pada, pada, pada,
Ref. Hej, pada, pada…
pada, pada deszcz
jesienny, pada, pada,
pada, pada deszcz!
3. Kalosze wnet na∏o˝´,
parasol wezm´ te˝,
bo lubi´, gdy na dworze
jesienny pada deszcz.
Ref. Hej, pada, pada…
8. Zabawa z echem – nauczyciel mówi i jednoczeÊnie cicho klaszcze, a dzieci powtarzajà:
Dzieci swobodnie spacerujà po sali i Êpiewajà zwrotki piosenki „Jesienny deszcz”. Podczas
Êpiewania refrenu kucajà i lekko, rytmicznie stukajà palcem w pod∏og´, naÊladujàc deszcz. Po
zaÊpiewaniu trzeciej zwrotki klaszczà w d∏onie, stojàc.
9. „Grajàce gazety”.
• Dzieci dobierajà si´ parami, otrzymujà od nauczyciela gazety, rozk∏adajà je i chwytajà za
dwa rogi: drugà d∏onià leciutko zaczynajà stukaç w gazet´ w ró˝nych miejscach, potem jednym palcem, kilkoma palcami (w çwiczeniu mo˝na zastosowaç rytm refrenu).
• Dzieci w parach chwytajà gazet´ za cztery rogi i zaczynajà naprzemiennie, delikatnie unosiç
jà w gór´ i opuszczaç – tworzàc wietrzyk.
• Jedno dziecko trzyma gazet´ za dwa rogi, a drugie delikatnie „szura” po niej d∏oƒmi; potem
nast´puje zmiana ról.
10. „Ilustracja piosenki”.
Dwoje dzieci otrzymuje trójkàty, dwoje drewienka, dwoje ko∏atki, pozosta∏e dostajà gazety
i trzymajà je za dwa rogi:
– 1. zwrotka – dzieci, Êpiewajàc s∏owa „potarga∏ psotny wiatr”, poruszajà gazetami, tworzà
szum wiatru;
– podczas Êpiewania refrenu dzieci rytmiczne stukajà palcami w gazety, naÊladujàc krople
deszczu; „na raz” akcentujà trójkàty i ko∏atki:
– 2. zwrotka – „na raz” grajà tylko trójkàty i ko∏atki;
– 3. zwrotk´ i refren dzieci wykonujà wspólnie, grajàc na trójkàcie, ko∏atkach i stukajàc palcami w gazet´.
Po zaÊpiewaniu piosenki dzieci sk∏adajà gazety, oddajà je nauczycielowi i siadajà na pod∏odze.
72
31. Temat dnia: Jesienny spacer
Cele ogólne:
– doskonalenie umiej´tnoÊci szacowania i porównywania wielkoÊci,
– uÊwiadamianie dzieciom, ˝e wspólne zabawy mogà byç êród∏em radoÊci,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci wspó∏dzia∏ania w grupie,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci odgrywania ról,
– uk∏ada przedmioty, tworzàc serie rosnàce,
– okreÊla kierunki w przestrzeni,
– odgrywa przydzielonà mu rol´,
– wspó∏dzia∏a w grupie,
– zadaje trafne pytania umo˝liwiajàce rozwiàzanie problemu.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: pi∏ki, opaski lub znaczki dla „aktorów”, ilustracje zwierzàt,
„Ma∏pka”, „Misie” z wycinanki, taÊma klejàca.
Przebieg dnia
1. Zabawa dydaktyczna z wykorzystaniem kartoników z misiami.
W. – „Misie”, no˝yczki
Nauczyciel rozdaje dzieciom komplety kartoników z misiami i aran˝uje swobodnà zabaw´.
Dzieci wypowiadajà si´ na temat wyglàdu misiów. Przeliczajà je, porównujà ich wielkoÊç
i uk∏adajà w rosnàce serie. Nauczyciel zadaje szczegó∏owe pytania dotyczàce serii, np.: Jakiego koloru sà spodenki misia, który jest wi´kszy od misia ubranego w zielone spodenki?
2. „Rakieta” – zabawa ruchowa.
Dzieci ustawiajà si´ w kr´gu. Nauczyciel wybiera jedno dziecko, które b´dzie liczyç malejàco.
Siada ono w Êrodku kr´gu z zawiàzanymi oczami, a pozosta∏e osoby przekazujà sobie kolejno
pi∏k´. W tym czasie dziecko siedzàce w Êrodku liczy po cichu. Kiedy dojdzie do 0, wykrzykuje:
Rakieta, start! Osoba trzymajàca pi∏k´ przekazuje jà dziecku stojàcemu obok, siada i nie bierze
ju˝ udzia∏u w zabawie. Pozosta∏e dzieci grajà do momentu, a˝ zostanie jeden uczestnik.
3. „Spacer do lasu” – zabawa ruchowa.
Nauczyciel opowiada dzieciom treÊç historyjki, a nast´pnie przydziela poszczególne role: 3 mrówek, 3 d˝d˝ownic, 3 ptaków, 2 wiewiórczych mam i 2 wiewiórczych dzieci oraz Agaty i babci.
Pozosta∏e dzieci odgrywajà role liÊci. Ka˝dy „aktor” otrzymuj´ opask´ lub znaczek identyfikujàcy go z rolà. Nast´pnie nauczyciel organizuje zabaw´ ruchowà wed∏ug scenariusza:
Pewnego s∏onecznego dnia Agata z babcià wybra∏y si´ na spacer do lasu.
Patrzy∏y, jak z drzew spadajà liÊcie i wirujà ko∏ysane przez wiatr. (Dzieci naÊladujà wirowanie
liÊci, wzbijanie si´ ich w gór´ i opadanie na ziemi´).
Nagle z daleka us∏ysza∏y stukanie dzićio∏a. (Dzieci tyle razy klaszczà w d∏onie, ile razy us∏yszà stukanie w drzewo – nauczyciel puka w drewienko).
Kiedy sz∏y wàskà Êcie˝kà, zobaczy∏y Êpieszàce si´ do domów mrówki i d˝d˝ownice. Woko∏o
robi∏o si´ cicho i pusto. Wi´kszoÊç ptaków odlecia∏a do ciep∏ych krajów.
(W tym czasie dzieci wykonujà nast´pujàce czynnoÊci: „mrówki” – chodzà na czworakach,
„d˝d˝ownice” – pe∏zajà po pod∏odze, „ptaki” – dzieci, ruszajàc r´kami, naÊladujà ptaki. Zadania te „aktorzy” wykonujà, s∏yszàc sygna∏y dêwi´kowe, które wydaje nauczyciel – dla ka˝dej
73
grupy inny. Na dany sygna∏ porusza si´ tylko jedna grupa dzieci. Po trzech powtórzeniach
czynnoÊci nast´puje zmiana zespo∏ów).
Agata obserwowa∏a pracowite wiewiórki, które chowa∏y swoje zapasy na zim´ w dziuplach.
Gdy weso∏e wiewiórki zobaczy∏y Agat´ i babci´, szybko ukry∏y si´ wÊród ga∏´zi. (Dzieci dobierajà si´ parami. Jedno dziecko biegnie, wykonujàc dowolne czynnoÊci, a drugie stara si´ je
wiernie naÊladowaç).
Agata pomyÊla∏a, ˝e gdyby by∏a krasnoludkiem, to zobaczy∏aby, co s∏ychaç w trawie.
(Dzieci k∏adà si´ na pod∏odze i opisujà oglàdane przedmioty).
4. „Las widziany oczami krasnoludka” – praca plastyczna.
Nauczyciel proponuje dzieciom, aby wyobrazi∏y sobie, ˝e sà krasnoludkami, a wszystko dooko∏a nich jest bardzo du˝e. Zadaniem dzieci jest narysowanie lasu widzianego oczami krasnoludka. Po wykonaniu prac nauczyciel urzàdza wystaw´.
5. „Jakie to zwierz´?”– zabawa dydaktyczna, polegajàca na stawianiu pytaƒ i udzielaniu trafnych
odpowiedzi.
• Dzieci dobierajà si´ parami i siadajà na pod∏odze w siadzie skrzy˝nym. Nauczyciel ka˝demu
z nich przyczepia na plecach obrazek. Zadaniem dzieci jest odgadnićie, jakie zwierz´ta sà
przedstawione na obrazkach. Mogà porozumiewaç si´ tylko w parach – jedna osoba zadaje
pytania, a druga odpowiada „tak” lub „nie”. Po odgadnićiu dzieci opowiadajà, czy chcia∏yby byç tym zwierzćiem, jakie cechy tego zwierzćia im si´ podobajà, a jakie nie.
• Ka˝de dziecko próbuje naÊladowaç g∏os swojego zwierzćia i jego sposób poruszania si´.
6. Ustalanie kierunków w przestrzeni z punktu widzenia dziecka i drugiej osoby.
W. – „Ma∏pka”
• Ka˝de dziecko sk∏ada ma∏pk´ z elementów.
• Dzieci wk∏adajà swoje ma∏pki mi´dzy dwa klocki i ustawiajà na pod∏odze. Chodzà dooko∏a ma∏pek i okreÊlajà, po której stronie ma∏pki stojà (z przodu, z lewej strony, z prawej, z ty∏u, obok).
• Dzieci stojà w grupie, a nauczyciel bierze ma∏pk´ i – chodzàc dooko∏a dzieci – mówi, po
której ich stronie stoi ma∏pka. (Dzieci nie mogà si´ odwracaç).
Kràg tematyczny: Co powinien wiedzieç szeÊciolatek?
32. Temat dnia: S∏uchamy przestróg
Cele ogólne:
– rozwijanie twórczego myÊlenia,
– kszta∏towanie w∏aÊciwych postaw w kontaktach spo∏ecznych,
– kszta∏towanie pojćia liczby 1,
– rozwijanie postawy wspó∏gospodarza przedszkola lub szko∏y,
– kszta∏towanie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).
– wczuwa si´ w prze˝ycia bohaterów literackich, wyra˝a swoje emocje,
– identyfikuje liczb´ 1 z cyfrà,
– wyodr´bnia zbiory jednoelementowe,
– dba o roÊliny rosnàce w przedszkolnym lub szkolnym ogrodzie,
– zna zasady ograniczonego zaufania wobec nieznajomych,
– okazuje szacunek starszym i jest ostro˝ny wobec obcych osób.
74
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: pacynki (kukie∏ki) – Czerwony Kapturek, wilk, mama, babcia
i leÊniczy.
Przebieg dnia
1. Nauczyciel upewnia si´, czy wszyscy znajà treÊç bajki o Czerwonym Kapturku (jeÊli nie, opowiada jà razem z dzieçmi, które znajà bajk´).
Dzieci siedzà w kr´gu, nauczyciel mówi: DziÊ opowiemy sobie bajk´ o Czerwonym Kapturku
– i bierze pacynk´ przedstawiajàcà Czerwonego Kapturka. Ja rozpoczn´ opowiadanie, a póêniej przeka˝´ pacynk´ wam. Dziecko, które b´dzie mia∏o pacynk´, ma za zadanie kontynuowaç opowieÊç.
Nauczyciel opowiada:
Dawno, dawno temu, za górami, za lasami, w ma∏ym domku za lasem mieszka∏a mama z córeczkà. Dziewczynka cz´sto wychodzi∏a z domu i spacerowa∏a ca∏ymi dniami. Mama, ˝eby jà
szybko odnaleêç, wk∏ada∏a jej czerwony kapturek…
Wskazane dziecko bierze pacynk´ i kontynuuje opowieÊç.
2. Rozmowa na temat bajki (przyk∏ady pytaƒ):
– Czy dziewczynka pos∏ucha∏a przestróg mamy?
– Czy dziewczynka powinna rozmawiaç z wilkiem?
– Czy Czerwony Kapturek powinien powiedzieç wilkowi, gdzie mieszka babcia?
– Kogo poprosilibyÊcie o pomoc, gdyby coÊ z∏ego wam si´ przytrafi∏o?
3. Nauczyciel rozdaje dzieciom pacynki (kukie∏ki): Czerwonego Kapturka, wilka, mamy, babci,
leÊniczego, i wybiera ch´tne osoby do odegrania tych ról. Nauczyciel zapowiada dzieciom, ˝e
teraz przedstawià nowà wersj´ Czerwonego Kapturka. Dzieci, które b´dà odgrywaç role, mogà
zmieniaç treÊç bajki i wymyÊlaç swoje kwestie.
4. Kszta∏towanie pojćia liczby 1.
åw. s. 46
• Wskazywanie zbiorów jednoelementowych (liczmany, sprz´ty w sali itp.).
• Omówienie cech charakterystycznych cyfry 1.
• Prezentacja zapisu liczby 1.
• Wskazywanie zapisanej liczby na pasku liczbowym.
5. åwiczenia wprowadzajàce do nauki pisania, np. pismo bezÊladowe w powietrzu, na ∏awce.
åw. s. 47
• Uk∏adanie cyfry 1 z kolorowego drucika lub formowanie jej z plasteliny.
• Pisanie cyfry 1 po Êladzie.
6. Utrwalanie poznanych zasad bezpiecznych kontaktów spo∏ecznych.
• Scenki dramowe „Jak powinien zachowaç si´ Czerwony Kapturek”?
• Improwizowanie w∏aÊciwych zachowaƒ w nietypowych sytuacjach.
33. Temat dnia: Zaczarowane s∏owa
Cele ogólne:
– wdra˝anie do stosowania zwrotów grzecznoÊciowych,
– çwiczenie pamići – nauka tekstu i melodii piosenki „Malowa∏a jesieƒ”,
– poznawanie nowych technik plastycznych – frottage.
75
– zna i stosuje formy grzecznoÊciowe,
– odtwarza tekst piosenki,
– Êpiewa i ilustruje piosenk´ ruchem,
– wykonuje prace plastyczne ró˝nymi technikami i estetycznie.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: suche liÊcie, farby plakatowe, p´dzle, kartki, rekwizyty do zabawy przy piosence, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.
1. „W krainie uprzejmoÊci”.
Nauczyciel rozdaje dzieciom karteczki w trzech kolorach, przypominajàc im „magiczne s∏owa”, o których zawsze trzeba pami´taç (prosz´, przepraszam, dzi´kuj´). Ustala z dzieçmi, ˝e
ka˝da karteczka b´dzie odpowiadaç jednemu s∏owu, np. czerwona to s∏owo przepraszam, niebieska – dzi´kuj´, zielona – prosz´. Nauczyciel przedstawia ró˝ne sytuacje i prosi dzieci, aby
odpowiada∏y na zadawane im pytania za pomocà karteczki w odpowiednim kolorze.
– Kasia widzi, ˝e autobus stoi na przystanku i kierowca na nià czeka. Co powinna powiedzieç
dziewczynka, kiedy wejdzie do autobusu? (Dzieci pokazujà odpowiednià kartk´).
– KrzyÊ, przechodzàc ko∏o Asi, nadepnà∏ jej niechcàcy na nog´. Co powinien powiedzieç
KrzyÊ?
– Dorotka siedzi na huÊtawce, chce, aby mama jà pohuÊta∏a. Co powinna powiedzieç mamie?
– Janek chce iÊç z dzieçmi do ogrodu, ale nie umie sobie zasznurowaç butów. W jaki sposób
powinien zwróciç si´ do kolegi lub pani woênej?
– Patrycja cz´stuje Alka cukierkiem. Co powinien powiedzieç Alek po wzićiu cukierka?
– Filip chce wyminàç idàcà panià. Co powinien powiedzieç?
2. „Zachowuj´ si´ grzecznie” – zabawa dramowa.
Nauczyciel dzieli dzieci na 3 grupy. Zadaniem ka˝dego zespo∏u jest odegranie scenki na okreÊlony temat: 1) dzieci robià zakupy w sklepie; 2) dzieci przechodzà mi´dzy rz´dami foteli w kinie; 3) dzieci stojà w szatni i majà problemy z ubraniem si´. Wyst´p ka˝dej grupy jest nagradzany brawami.
3. Prezentacja i nauka piosenki „Malowa∏a jesieƒ”.
(Nuty i tekst piosenki na sàsiedniej stronie).
4. Zabawa przy piosence.
Dzieci „listki” ustawione w rozsypce (jedno dziecko jest „jesienià”, jedno – „sroczkà”, jedno – „wietrzykiem”, pozosta∏e dzieci sà „listkami”) Êpiewajà piosenk´ i bawià si´ w nast´pujàcy sposób:
– 1. zwrotka – „jesieƒ” chodzi z p´dzelkiem, dotkni´ty p´dzelkiem „listek” spada na ziemi´,
– 2. zwrotka – przylatuje „sroczka” i machajàc „skrzyd∏ami” (lekko r´kami), biega za „jesienià”
i przyglàda si´ jej pracy; tym razem „jesieƒ” dotyka siedzàce „listki”, które wstajà,
– 3. zwrotka – „wietrzyk” biega po sali i dotyka kolejne „listki”, które biegnà za nim g´siego.
5. Praca plastyczna z wykorzystaniem techniki frottage (malowanie liÊci i odbijanie ich na kartonie).
• Dzieci oglàdajà przyniesione liÊcie, porównujà ich kszta∏t, wielkoÊç, faktur´ i kolory.
– Jakie kolory majà liÊcie jesienià?
– Jak myÊlicie, jakie barwy sà ciep∏e?
– Jakie barwy sà zimne?
Dzieci intuicyjnie próbujà okreÊliç, które barwy sà uwa˝ane za ciep∏e, a które za zimne.
• Mieszanie kolorów w celu uzyskania koloru pomaraƒczowego i bràzowego.
• Malowanie liÊci przez dzieci tylko barwami ciep∏ymi (malowana jest spodnia cz´Êç liÊcia).
Pomalowane liÊcie odbija si´ na kartonie i w ten sposób powstaje kompozycja.
• Prezentacja prac dzieci i umieszczenie ich w „Ma∏ej galerii”.
76
6. åwiczenia w orientacji na kartce.
åw. s. 49
7. åwiczenia w porównywaniu wielkoÊciowym i iloÊciowym. åwiczenie spostrzegawczoÊci.
åw. s. 48
1. Malowa∏a jesieƒ w parku wszystkie liÊcie,
na czerwono, na bràzowo, ˝ó∏to i z∏ociÊcie.
La, la, la, la, la, la, la, la, la, la,
na czerwono, na bràzowo, ˝ó∏to i z∏ociÊcie.
2. Przylecia∏a sroczka i usiad∏a z boku,
przyglàda∏a si´, jak jesieƒ barwi wszystko wokó∏.
przyglàda∏a si´ jak jesieƒ barwi wszystko wokó∏.
3. Wietrzyk to zobaczy∏ i p´dzi po lesie,
kolorowe liÊcie zrywa i ze sobà niesie.
kolorowe liÊcie zrywa i ze sobà niesie.
77
34. Temat dnia: Roztargniona ma∏pka
Cele ogólne:
– uÊwiadamianie dzieciom zagro˝eƒ i sposobów zachowania si´ w sytuacji, gdy si´ zgubià,
– rozwijanie pamići ruchowej,
– tworzenie i wskazywanie zbiorów dwuelementowych,
– kszta∏towanie pojćia liczby 2,
– wymienia osoby, do których mo˝e si´ zwróciç o pomoc w wypadku zgubienia si´,
– identyfikuje liczb´ 2 z cyfrà,
– wyodr´bnia zbiory dwuelementowe.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: opowiadanie „Przygoda z ma∏pkà”, krà˝ki, „Ma∏pka” z wycinanki, kartki w dwóch kolorach, woreczki z grochem lub krà˝ki.
Przebieg dnia
1. Nauczyciel opowiada dzieciom histori´ ma∏pki Kiki.
Ma∏à ma∏pk´ Kiki bardzo ucieszy∏a wiadomoÊç, ˝e w piàtek rano uda si´ z wizytà do ulubionej cioci Flory. Ca∏y czwartek biega∏a, Êpiewa∏a piosenki, skaka∏a po drzewach i huÊta∏a si´
na lianach. U cioci Flory jest tak weso∏o i ciocia ma tyle ciekawych rzeczy, i córka cioci jest taka Êmieszna, i ciocia przyrzàdza takie smaczne desery.
W piàtek Kiki wsta∏a jeszcze przed wschodem s∏oƒca, zapakowa∏a prezent dla cioci, usiad∏a
na progu chatki i czeka∏a. Gdy ca∏a rodzina wsta∏a i wszyscy zjedli Êniadanie, Kiki z∏apa∏a mam´ za r´k´ i zawo∏a∏a: – Chodêmy ju˝!
Wyruszy∏y w drog´, a droga by∏a daleka. Ciocia mieszka∏a za oliwnym gajem na skraju miasteczka. W´drowa∏y i w´drowa∏y, a doko∏a by∏o tak kolorowo i tyle si´ dzia∏o. Po dró˝kach
i drogach maszerowa∏y s∏onie, inne ma∏pki, fruwa∏y papugi, a nawet sz∏y trzy nosoro˝ce. Kilka
razy Kiki tak si´ zapatrzy∏a na jadàce na hulajnogach hipopotamy, ˝e ledwo odnalaz∏a mam´.
Postanowi∏a si´ pilnowaç, ale có˝ to? Na dró˝k´ wjecha∏ elegancki, warczàcy powóz. Nie mog∏a oderwaç oczu: Taki pi´kny powóz, a jaki elegancki cylinder i frak mia∏ krokodyl.
Zapomnia∏a o ca∏ym Êwiecie, puÊci∏a r´k´ mamy i pobieg∏a w Êlad za pojazdem. Nagle!
Ojej, gdzie jest moja mama? Ile tu zwierzàt, jaki t∏um! Ojej, nie znam nikogo! Wszyscy si´
gdzieÊ Êpieszà. Mamo! Kiki stan´∏a przy dró˝ce i zacz´∏a ˝a∏oÊnie p∏akaç.
Podesz∏a do niej przyjaênie wyglàdajàca ˝yrafa i zapyta∏a:
– Dlaczego p∏aczesz?
Kiki odpowiedzia∏a:
– Nie wiem, gdzie jest moja mama.
– A gdzie ty mieszkasz?
– Daleko, za gajem palmowym.
– Jak nazywa si´ twój gaj? Tu w okolicy jest du˝o gajów palmowych.
– Nie wiem.
– A dokàd wybiera∏aÊ si´ z mamà?
– Do cioci Flory.
– Czy znasz adres cioci?
– Nie.
– No i co my teraz zrobimy?
78
2. Nauczyciel wraz z dzieçmi dokonuje analizy opowiadania, wykorzystujàc „Ma∏pk´” z wycinanki.
3. Scenki dramowe dotyczàce zachowania si´ w miejscach publicznych i znajomoÊci niezb´dnych informacji, takich jak: nazwisko, adres, ewentualnie numer telefonu.
4. „Rozmowa z ma∏pkà” – zabawa dydaktyczna.
Ma∏pka pe∏ni funkcj´ policjanta, który spotka∏ zgubione dziecko. Dzieci wymyÊlajà pytania, jakie mo˝e zadaç im policjant, oraz odpowiedzi na te pytania.
Przyk∏adowe pytania:
– Jak masz na imi´?
– Jak si´ nazywasz?
– Gdzie mieszkasz?
– Czy znasz swój adres?
5. „Pokonujemy bazy” – zabawa ruchowa. åwiczenie pamići ruchowej.
Nauczyciel uk∏ada pi´ç baz (bazami mogà byç np. woreczki z grochem lub krà˝ki) i pokazuje,
jak mo˝na pokonaç odleg∏oÊç mi´dzy jednà bazà a drugà (skoki, marsz, cwa∏, czworakowanie
itp.). Wybiera jedno dziecko, które b´dzie pokazywa∏o, w jaki sposób pozostali majà pokonaç
odleg∏oÊç pomi´dzy wszystkimi bazami. Dzieci kolejno pokonujà drog´ w ten sam sposób. Nauczyciel powtarza çwiczenie, dopóki dzieci sà zainteresowane zabawà. Pod koniec wszyscy
ustawiajà si´ parami i maszerujà.
6. Kszta∏towanie pojćia liczby 2. Ile dzieci tworzy par´? Czy ka˝dy ma par´? Wyszukiwanie
i wskazywanie par (oczy, uszy, buty itd.). Przyk∏ady przedmiotów, które tworzà par´ (spodek i fili˝anka, podstawka i jajko, nó˝ i widelec itd.).
7. Tworzenie zbiorów dwuelementowych (np. liczmany, krà˝ki, sprz´ty w sali).
8. Prezentacja zapisu liczby 2. Omówienie cech charakterystycznych cyfry 2.
åw. s. 50, 51
• Wskazywanie poznanej cyfry na pasku liczbowym.
• åwiczenia wprowadzajàce do nauki pisania cyfry, np. pismo bezÊladowe w powietrzu, na ∏awce.
• Uk∏adanie cyfry z kolorowego drucika lub formowanie jej z plasteliny.
• Pisanie po Êladzie.
9. Rozpoznawanie symbolu liczby 1 i 2, liczenie w aspekcie porzàdkowym. Utrwalenie poj´ç:
„prawa”, „lewa”, „wićej”, „mniej”.
åw. s. 52
10. „Szukamy par” – zabawa dydaktyczna przy muzyce.
• Dzieci ustawiajà si´ w pary i maszerujà, na umówione has∏o pary taƒczà albo dzieci zmieniajà partnerów w parach.
• Nauczyciel przygotowuje karteczki w dwóch kolorach, a dzieci losujà je i wybierajà sobie par´ spoÊród osób, które wylosowa∏y drugi kolor.
11. „Ostatnia g∏oska” – zabawa dydaktyczna.
Nauczyciel mówi pierwszy wyraz, dziecko znajdujàce si´ obok podaje wyraz rozpoczynajàcy si´
g∏oskà koƒczàcà wyraz wypowiedziany przez nauczyciela, np. ma∏pka: a – ananas, s – sok, k – klej.
35. Temat dnia: Wa˝ne numery telefonów
Cele ogólne:
– przybli˝enie dzieciom wiedzy na temat przydatnoÊci pojazdów specjalnych, takich jak: karetka pogotowia, radiowóz policyjny, wóz stra˝acki,
– poznanie numerów alarmowych: 999 – pogotowie ratunkowe, 998 – stra˝ po˝arna, 997 – policja,
79
– kszta∏towanie ÊwiadomoÊci, w jakich sytuacjach nale˝y korzystaç z telefonów alarmowych,
– poznanie wybranych mo˝liwoÊci radzenia sobie w sytuacjach zagra˝ajàcych bezpieczeƒstwu,
– doskonalenie umiej´tnoÊci liczenia.
– nazywa pojazdy specjalne przedstawione na ilustracjach,
– okreÊla ich przydatnoÊç,
– dopasowuje numer telefonu alarmowego do niebezpiecznego zdarzenia,
– przelicza oczka na kostkach.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: wyrazy do globalnego czytania: STRA˚ PO˚ARNA, POGOTOWIE RATUNKOWE, POLICJA; karteczki z numerami alarmowymi: 999, 998, 997; ilustracje samochodów: policyjnego, stra˝y po˝arnej, karetki pogotowia; pacynka pajacyk, numery dla ka˝dego
dziecka, telefon, kostki do gry, krà˝ki.
Przebieg dnia
1. „Rak i rybki” – zabawa ruchowa.
Ch´tne dziecko odgrywa rol´ „raka”, który chodzi na stopach i d∏oniach do przodu i do ty∏u.
Pozosta∏e dzieci to „rybki”. „Rybki” siadajà na kocykach, na pi´tach i poruszajà si´, odpychajàc si´ d∏oƒmi. Zadaniem „raka” jest z∏owiç jak najwićej „rybek”. „Rybka” dotkni´ta d∏onià,
czyli „szczypcami raka”, to „rybka” z∏owiona. Z∏owione „rybki” kibicujà pozosta∏ym.
2. Wyszukiwanie wyrazów ukrytych w innych wyrazach. Nauczyciel podaje ró˝ne wyrazy, dzieci odpowiadajà, jakie krótsze wyrazy w nich si´ ukry∏y, np. Kola – Ola; listonosz – list, on, ono;
koperta – koper, ta; zlew – lew, korale – kora, ale.
åw. s. 53
3. Opowiadanie o przygodach pajacyka Pomponika.
Ten poranek by∏ dla pajacyka Pomponika bardzo pracowity. Pomponik jest listonoszem w ma∏ej miejscowoÊci. DziÊ mia∏ do rozwiezienia bardzo du˝o paczek i listów. Samochód pajacyka
mknà∏ po ulicach miasteczka i Pomponik w koƒcu upora∏ si´ z pracà. Zosta∏ mu tylko jeden list
do laleczki Moli. Moli by∏a jedynà telefonistkà w miasteczku. ¸àczy∏a wszystkie rozmowy telefoniczne mieszkaƒców, którzy chcieli porozmawiaç z kimÊ spoza miasteczka. Kiedy Pomponik
poszed∏ z listem, okaza∏o si´, ˝e Moli jest przezi´biona i ma bardzo wysokà goràczk´. Pomponik chcia∏ jej pomóc, ale nie wiedzia∏ jak. Wtedy Moli poprosi∏a go, aby odbiera∏ telefony. Pokaza∏a mu trzy bardzo wa˝ne numery telefonów i objaÊni∏a, kiedy nale˝y z nich korzystaç.
4. Nauczyciel prezentuje dzieciom ilustracje samochodów specjalnych i karteczki z numerami telefonów alarmowych. Dzieci oglàdajà je, starajà si´ zapami´taç te numery telefonów i próbujà
dopasowaç je do samochodów.
5. „Samochody specjalne” – zabawa ruchowa.
• Nauczyciel rozdaje dzieciom krà˝ki – „kierownice” – i dzieli dzieci na trzy grupy. Ka˝da grupa
losuje kartk´ z numerem alarmowym oraz wyznacza w sali miejsce do parkowania pojazdów.
• Dzieci prezentujà warkot silników swoich samochodów i sygna∏ alarmowy.
• Nauczyciel odgrywa rol´ telefonistki i odbiera zg∏oszenia telefoniczne. Dzieci na podstawie zg∏oszenia majà ustaliç, które pojazdy powinny wyjechaç, aby poszkodowani uzyskali pomoc. JeÊli ich ocena sytuacji jest w∏aÊciwa, dzieci „pojazdy” wyje˝d˝ajà na sygnale, okrà˝ajà sal´ i wracajà do gara˝u.
Przyk∏ady tekstów wypowiadanych przez nauczyciela:
– Halo! Tak rozumiem. Ma∏e dziecko wesz∏o na wysokie drzewo i nie mo˝e zejÊç. Ju˝ wysy∏am
pomoc.
Pytanie: Który pojazd powinien wyruszyç?
– Halo! Ma∏y ch∏opiec stoi sam na przystanku i p∏acze. Prawdopodobnie zgubi∏ si´ rodzicom.
80
Pytanie: Który pojazd powinien pojechaç na przystanek?
– Halo! Dziewczynka przewróci∏a si´ podczas jazdy rowerem. Nie mo˝e si´ podnieÊç. Skar˝y
si´, ˝e boli jà noga.
Pytanie: Który pojazd powinien wyruszyç, aby dziewczynce zosta∏a udzielona pomoc?
– Halo! Na drodze jest kraksa samochodowa. Z cysterny wycieka olej.
Pytanie: Kto mo˝e pomóc w tej sytuacji? Który pojazd powinien wyruszyç?
– Halo! Nad lasem unosi si´ g´sty dym.
Pytanie: Który pojazd powinien wyruszyç z pomocà?
– Halo! Dzieci Êlizga∏y si´ na zamarzni´tym stawie. Pod dzieckiem za∏ama∏ si´ lód i nie mo˝e
wydostaç si´ z wody.
Pytanie: Który pojazd powinien wyruszyç z pomocà?
• Podzi´kowania dla za∏óg wszystkich samochodów za pomoc.
6. åwiczenia w liczeniu.
Konkurs liczenia. Do zabawy nauczyciel wybiera spoÊród dzieci dwie pary, które siadajà
w Êrodku kr´gu. Ka˝da para otrzymuje po dwie kostki do gry. Gracze w parach na przemian
rzucajà kostkami i liczà sum´ wyrzuconych oczek. Kibice sprawdzajà poprawnoÊç udzielanych
odpowiedzi. Par´, która pomyli si´ w liczeniu, zast´puje inna dwójka dzieci z kr´gu.
7. „Pakujemy prezenty” – çwiczenie w szacowaniu wielkoÊci.
åw. s. 54, 55
Kràg tematyczny: Moja rodzina
36. Temat dnia: Mali pomocnicy mamy (temat fakultatywny)
Cele ogólne:
– wzmacnianie wi´zi emocjonalnej z matkà,
– wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „m”, „M”,
– okreÊlenie g∏oski „m” jako spó∏g∏oski,
– doskonalenie umiej´tnoÊci czytania w zakresie poznanych liter,
– kszta∏towanie motoryki.
– tworzy wielozdaniowe wypowiedzi o swojej mamie,
– rozpoznaje litery: „m”, „M” i identyfikuje je z g∏oskà „m”,
– intuicyjnie rozpoznaje g∏osk´ „m” jako spó∏g∏osk´,
– czyta sylaby i wyrazy zawierajàce poznane litery,
– çwiczy sprawnoÊç grafomotorycznà,
– ch´tnie i aktywnie uczestniczy w zabawach ruchowych.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: albumy ze zdjćiami motyli, marakasy, tamburyn, trójkàt, lusterka, kartoniki do budowy modeli wyrazów.
Przebieg dnia
1. Dzieci ustawiajà si´ w kr´gu, bokiem do jego Êrodka, a nauczyciel podaje polecenia:
– Wyciàgnijcie swoje lewe rće.
81
– Dotknijcie lewà r´kà swojego lewego ucha.
– Dotknijcie swojej lewej nogi.
– Dotknijcie lewego ucha kole˝anki lub kolegi.
– Dotknijcie lewej nogi kole˝anki lub kolegi.
– Odwróçcie si´ wszyscy do ty∏u i znów wyciàgnijcie lewà r´k´.
(R´ka powinna si´ znaleêç po przeciwnej stronie kr´gu ni˝ poprzednio).
Nauczyciel pyta dzieci, co zauwa˝y∏y.
Skrzyde∏ka mam jak p∏atki,
Barwne skrzyd∏a ogrza∏ w s∏onku.
Choç sam nie jestem kwiatem.
Ponad polem, ponad ∏àkà leci,
I nad kwiatami w s∏oƒcu
leci sobie w Êwiat.
weso∏o fruwam latem.
Czy to listek frunie w dali?
(motyl)
Czy kokardka jakiejÊ lali?
Czy te˝ latajàcy kwiat?
(motyl)
3. Prezentacja albumów ze zdjćiami motyli. Nauczyciel odczytuje nazwy motyli. Dzieci zastanawiajà si´ nad zwiàzkiem nazwy motyla z jego wyglàdem, np. pawie oczko, cytrynek, motyl rajski, trupia g∏ówka.
4. Zabawa doskonalàca s∏uch fonemowy.
Nauczyciel podaje sylaby wyrazów, a dzieci rozpoznajà, co to za wyrazy, np.:
mo – ty – le, ma – ka – ron, mo – ne – ta, ko – mo – da, ka – me – ra,
sa – mo – chód, ko – ma – ry, ko – mi – nek, le – mo – nia – da.
Nast´pnie nauczyciel wymawia kolejne g∏oski, a dzieci rozpoznajà, jakie to wyrazy.
5. „Motyl dla mamy” – çwiczenie grafomotoryczne.
åw. s. 56
6. „Motylki” – zabawa ruchowa.
instrumenty: tamburyn, trójkàt, marakasy
Nauczyciel informuje dzieci, ˝e czynnoÊci, które b´dà wykonywaç, zale˝à od tego, jaki dêwi´k
us∏yszà, np.:
– jeÊli us∏yszà tamburyn, poruszajà r´kami, naÊladujà fruwanie motyla i niezbyt szybko biegajà
po ca∏ej sali;
– jeÊli us∏yszà trójkàt, siadajà delikatnie na pod∏odze i pijà nektar z kwiatów;
– na dêwi´k marakasów dobierajà si´ w pary, trzymajà za rće i podskakujà dooko∏a.
7. Rozmowa na temat czasu sp´dzanego w domu.
Dzieci opowiadajà, jak sp´dzajà czas z rodzicami, jakie czynnoÊci wykonujà mama i tata, jakie obowiàzki majà dzieci w domu itd.
8. Jak mo˝na pomóc rodzicom w domu? – praca w grupach.
Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Ka˝da grupa gromadzi pomys∏y b´dàce odpowiedzià na zadane pytanie. Po prezentacji wszystkich pomys∏ów dzieci wspólnie wybierajà najlepsze, a nauczyciel sporzàdza list´ ich propozycji i zachća je do realizacji tych pomys∏ów w domach.
9. Czytanie i omawianie tekstu „Z pami´tnika Agaty”.
K. s. 41
10. åwiczenia w syntezie i analizie fonemowej na podstawie zgromadzonego przez nauczyciela
materia∏u (przedmioty, ilustracje przedmiotów zawierajàcych w swych nazwach g∏osk´ „m”).
82
11. Obserwacja w lusterku uk∏adu narzàdów mowy podczas wymawiania g∏oski „m”. Ustalenie,
˝e jest to spó∏g∏oska. Podczas artykulacji usta sà zamkni´te, a wić to spó∏g∏oska nosowa (podczas artykulacji powietrze przechodzi przez nos, wyraênie odczuwamy to wtedy, gdy zaciÊniemy skrzyde∏ka nosa).
12. Wyszukiwanie przez dzieci wyrazów zawierajàcych g∏osk´ „m”.
13. Budowanie modelu wyrazu „mama” z uwzgl´dnieniem podzia∏u na samog∏oski i spó∏g∏oski
(kartoniki czerwone i niebieskie).
14. Prezentacja i umieszczenie wprowadzanej litery na miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.
15. Wypowiedzi dzieci na temat: Za co najbardziej kocham swojà mam´?
16. Omówienie cech charakterystycznych wprowadzanej litery.
K. s. 40
17. Wskazywanie poznanych liter („m”, „M”) w zestawach wyrazów.
åw. s. 57 z. 1
18. åwiczenia wprowadzajàce do nauki czytania
åw. s. 57 z. 2 i 3
• Konstruowanie zdaƒ z wykorzystaniem obrazków i litery „m”.
• åwiczenie analizy s∏uchowej.
19. „Telegraf” – zabawa rozwijajàca zmys∏ dotyku.
Nauczyciel dzieli dzieci na trzy grupy. Grupy siadajà w trzech rz´dach (tak jak w kinie), a nauczyciel daje ka˝demu dziecku kartk´, kredk´ oraz klocek przypominajàcy kszta∏tem figur´ geometrycznà. Zadaniem dzieci siedzàcych w trzecim rz´dzie jest przy∏o˝enie kartki do pleców
osoby siedzàcej w drugim rz´dzie i narysowanie na niej kszta∏tu figury, którà otrzyma∏y od nauczyciela. Po zakoƒczeniu rysowania dziecko informuje kole˝ank´ lub koleg´ o zakoƒczeniu
pracy, klepiàc go w rami´. Dzieci siedzàce w drugim rz´dzie przyk∏adajà kartki do pleców
osób z pierwszego rz´du i rysujà to, co wyczu∏y. Dzieci z pierwszego rz´du równie˝ rysujà
na kartkach to, co wyczu∏y. Nauczyciel porównuje rysunki osób siedzàcych w trzecim rz´dzie
z rysunkami dzieci z pierwszego rz´du.
20. Prezentacja i nauka na pami´ç rymowanki.
Umiem mazaç i malowaç,
mówiç, myÊleç i m´drkowaç –
powód wić mam do dumy,
bo mój rozum jest jak z gumy!
37. Temat dnia: Moja rodzina
Cele ogólne:
– poznawanie struktury rodziny,
– uÊwiadamianie potrzeby: dbania o przyjaêƒ, mi∏oÊç, zachowanie szacunku dla innych,
– rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na podany temat,
– uwra˝liwianie na pi´kno poezji,
– estetyczne wykonywanie prac plastycznych,
– kszta∏towanie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).
83
– nazywa cz∏onków rodziny,
– okazuje szacunek, mi∏oÊç,
– w∏àcza si´ do zespo∏owej pracy plastycznej,
– poznaje literackie przyk∏ady wi´zi rodzinnych,
– wyodr´bnia zbiory przedmiotów,
– okreÊla miejsce wybranej sylaby w wyrazach.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kartonowe pude∏ko, kartki, kredki, przedmioty: ze szk∏a, metalu,
drewna, plastiku, papieru, tkaniny, z gumy itp., nagranie przygotowane przez nauczyciela.
Przebieg dnia
1. „Kot jest, kota nie ma” – zabawa ruchowa przy muzyce.
Nauczyciel wybiera dziecko, które odgrywa rol´ „kota”. Pozosta∏e dzieci sà „myszkami”.
Na has∏o nauczyciela: Kota nie ma! – dzieci cichutko biegajà po sali. Na has∏o: Kot przyszed∏!
– dzieci kucajà, obejmujà r´kami kolana i opuszczajà g∏ow´.
2. Prezentacja prawid∏owego zapisu ma∏ej i wielkiej litery na tablicy, kartonie itp.
3. Próba u∏o˝enia przez dzieci litery „m”, „M” z kolorowego drucika lub uformowania jej z plasteliny.
åw. s. 58 z. 1
åw. s. 58 z. 2
5. åwiczenia s∏uchu fonemowego.
åw. s. 59 z. 1
6. Opowiadanie dzieci o swojej rodzinie, np. jak wyglàdajà rodzice, czym si´ zajmujà, jakie majà zainteresowania.
7. Prezentacja wiersza Zofii Beszczyƒskiej „Dom”.
Dom
Dom otwiera swoje cztery Êciany
dla babci, dziadka, tatusia i mamy,
dla nas wszystkich, dla goÊci,
dla kota i psa...
A mama wszystkim rozdaje uÊmiechy
jak pachnàce jab∏ka, jak s∏odkie
orzechy,
jak rano kubek mleka.
Dom zamyka swoje cztery Êciany,
kiedy w poÊpiechu rano wybiegamy:
doroÊli do pracy, my, dzieci do szko∏y.
˚eby, gdy wreszcie do domu wracamy,
znowu nas wita∏y jego cztery Êciany,
kanarek w klatce, lampa nad sto∏em...
84
I gdy przez okno zaglàda wieczór,
u nas wcià˝ jeszcze kwitnàce
w powietrzu
– ko∏yszà si´ uÊmiechy.
8. „Dom rodzinny” – praca plastyczna.
Nauczyciel pokazuje dzieciom du˝e tekturowe pude∏ko i mówi, ˝e b´dzie to blok, w którym zamieszkajà. Ka˝de dziecko
otrzymuje kartk´ (po∏owa kartki z bloku A4), którà sk∏ada
na pó∏, otwiera i ponownie zagina jej brzegi do linii zagićia.
W ten sposób powstanie okno z okiennicami. Nast´pnie dzieci ponownie otwierajà kartki i na Êrodkowej cz´Êci rysujà pokój w swoim domu. Po wykonaniu pracy nauczyciel przykleja
wraz z dzieçmi „okna” do pude∏ka tak, aby mo˝na by∏o je
otwieraç. Dzieci mogà wybieraç, na którym pi´trze chcà
mieszkaç. Po ukoƒczeniu „budowania” bloku ka˝de dziecko
mo˝e otworzyç okno kole˝anki lub kolegi i obejrzeç pokój.
9. „WÊród przyjació∏” – zabawa integracyjna.
Nauczyciel staje na Êrodku sali, wyciàga rće i mówi, np. Zapraszam osoby, które lubià lody
bakaliowe. Do nauczyciela podchodzi dwoje dzieci, chwytajà go za rće i teraz one kolejno
zapraszajà inne osoby, mówiàc np. Zapraszam osob´, która ma w domu kota. Zabawa trwa
do momentu, a˝ wszystkie dzieci b´dà trzyma∏y si´ za rće i utworzà kràg.
10. Zabawa dydaktyczna „Porzàdki” – wskazywanie cech przedmiotów.
Nauczyciel gromadzi na dywanie przedmioty ze szk∏a, metalu, drewna, plastiku, papieru, tkaniny, gumy itp. Dzieci nazywajà te przedmioty i tworzywa, z jakich zosta∏y wykonane, a nast´pnie tworzà zbiory roz∏àczne.
38. Temat dnia: UroczystoÊci rodzinne (temat fakultatywny)
Cele ogólne:
– piel´gnowanie wi´zi rodzinnych,
– wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „t”, „T”,
– okreÊlenie g∏oski „t” jako spó∏g∏oski,
– doskonalenie umiej´tnoÊci czytania w zakresie poznanych liter,
– rozwijanie twórczego myÊlenia poprzez tworzenie opowiadania typu bricolage.
– opowiada o rodzinnych uroczystoÊciach,
– rozpoznaje graficzny obraz litery „t”, „T” i identyfikuje go z g∏oskà „t”,
– intuicyjnie rozpoznaje g∏osk´ „t” jako spó∏g∏osk´,
– czyta sylaby i wyrazy zawierajàce poznane litery,
– estetycznie i do koƒca wykonuje prace plastyczne.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: lusterka, przedmioty lub ilustracje przedmiotów zawierajàcych
w swych nazwach liter´ „t”.
85
Przebieg dnia
1. Dzieci ustawiajà si´ w kr´gu bokiem do jego Êrodka. Nauczyciel podaje polecenia:
– Wyciàgnijcie swoje prawe rće.
– Dotknijcie prawà r´kà swojego prawego ucha.
– Dotknijcie swojej prawej nogi.
– Dotknijcie prawego ucha kole˝anki lub kolegi.
– Dotknijcie prawej nogi kole˝anki lub kolegi.
– Odwróçcie si´ wszyscy do ty∏u i znów wyciàgnijcie prawà r´k´.
(R´ka powinna si´ znaleêç po przeciwnej stronie kr´gu ni˝ poprzednio).
Nauczyciel pyta dzieci, co zauwa˝y∏y.
2. Rozwiàzanie zagadki.
Le˝y ma∏a do teatru,
stoi du˝a do podró˝y.
Wisi Êrednia na zakupy,
ka˝da dobrze wszystkim s∏u˝y.
(torba)
3. Nauczyciel rozmawia z dzieçmi o ró˝nych rodzajach toreb i torebek. Dzieci opowiadajà, jakà
torb´ ma tata, jakà mama, a jakà babcia itd., co mo˝emy nosiç w torbie (np. przedmioty osobiste, zakupy, ubrania na wycieczk´).
Ponadto rozmowa dotyczy kwestii, czy wolno zaglàdaç do czyjejÊ torby, braç z niej coÊ, co
nam si´ podoba.
4. Prezentacja i nauka na pami´ç rymowanki.
Sta∏ na sto∏ku stary Prot
i w tobo∏ku trzyma∏ m∏ot,
wtem m∏ot: stuk, stuk, stuk w tobo∏ek,
a Prot w strachu trach! pod sto∏ek.
• Rytmiczne wyklaskiwanie rymowanki i jednoczesne jej recytowanie.
5. åwiczenie grafomotoryczne.
åw. s. 60
6. Rozmowa na temat ilustracji zamieszczonych w ksià˝ce.
K. s. 43
Omówienie historyjki obrazkowej – rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, zwrócenie
uwagi na elementy humorystyczne w historyjce.
7. Rozmowa na temat uroczystoÊci rodzinnych, w których uczestniczà dzieci i inni cz∏onkowie rodziny, oraz uroczystoÊci, które obchodzà dzieci.
8. åwiczenia w syntezie i analizie fonemowej na podstawie zgromadzonego przez nauczyciela
materia∏u (przedmiotów lub ilustracji przedmiotów zawierajàcych w swych nazwach g∏osk´
„t”). Nie nale˝y podawaç przyk∏adów wyrazów, w których wyst´puje zjawisko ubezdêwićznienia na koƒcu: gdy piszemy „d”, a s∏yszymy „t”, np. sad.
9. Obserwacja w lusterku uk∏adu narzàdów mowy podczas wymawiania g∏oski „t”, ustalenie cechy tej g∏oski: spó∏g∏oska. Podczas artykulacji j´zyk przednià cz´Êcià dotyka górnych z´bów
i dziàse∏.
10. Poszukiwanie przez dzieci wyrazów, w których wyst´puje g∏oska „t”.
86
11. Budowanie modelu wyrazu „tata” z uwzgl´dnieniem podzia∏u na samog∏oski i spó∏g∏oski (kartoniki czerwone i niebieskie).
12. Prezentacja i umieszczenie wprowadzanej litery na miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.
13. Omówienie cech charakterystycznych ma∏ej i wielkiej litery „t”.
K. s. 42
14. åwiczenia wprowadzajàce do nauki czytania – konstruowanie zdaƒ z wykorzystaniem obrazków i litery „t”.
K. s. 42
15. Wskazywanie poznanych liter w zestawach wyrazów.
åw. s. 61 z. 1
16. Czytanie z wykorzystaniem poznanych liter. Rozwiàzywanie rebusów.
åw. s. 61 z. 2 i 3
17. Wskazywanie liter ró˝niàcych wyrazy.
åw. s. 61 z. 4
18. „Wà˝” – zabawa ruchowa.
Nauczyciel wybiera jedno ch´tne dziecko, które b´dzie „g∏owà w´˝a”, i wyznacza miejsce
na dom „w´˝a”. Na has∏o: Wà˝! – dzieci uciekajà przed „w´˝em”, a „g∏owa w´˝a” stara si´ kogoÊ z∏apaç. Z∏apana osoba wraca z „w´˝em” do domu. Na kolejne has∏o: Wà˝! – dzieci wychodzà z domu „w´˝a”, trzymajàc si´ za rće. „G∏owa w´˝a” ∏apie kolejne dzieci, a „ogon” blokuje drog´ ucieczki uciekajàcym. Zabawa koƒczy si´, gdy wszystkie dzieci do∏àczà do „w´˝a”.
19. Opowiadanie typu bricolage.
Dzieci wykonujà prac´ plastycznà na dowolny temat. Ka˝de dziecko trzyma rysunek, a nauczyciel, prezentujàc swojà prac´ plastycznà, rozpoczyna opowiadanie w nast´pujàcy sposób:
Dawno, dawno temu, za górami, za lasami by∏ sobie królik, który chcia∏ byç bardzo groêny…
Wskazane dziecko kontynuuje opowiadanie, wykorzystujàc swój rysunek.
39. Temat dnia: Drzewko szcz´Êcia
Cele ogólne:
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci czytania w zakresie poznanych liter,
– inspirowanie do aktywnoÊci twórczej (prace plastyczne i techniczne),
– podnoszenie poziomu sprawnoÊci manualnej,
– rozwijanie empatii,
– rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na podany temat,
– kszta∏towanie estetyki ruchu.
– czyta sylaby i wyrazy, w których wyst´pujà poznane litery,
– wykonuje powierzonà prac´ do koƒca,
– dostrzega potrzeby najbli˝szej rodziny,
– wspó∏dzia∏a w grupie w zabawach ruchowych.
87
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: materia∏y do wykonania „drzewka szcz´Êcia”: ga∏àzki, koraliki,
plastelina, ma∏e opakowania np. po jogurcie.
Przebieg dnia
1. Zabawa „S∏owo i gest”.
Ka˝de dziecko kolejno wymawia dowolne s∏owo i pokazuje zwiàzany z nim gest. Pozosta∏e
osoby powtarzajà po nim to samo s∏owo i ten sam gest.
2. Prezentacja prawid∏owego zapisu ma∏ej i wielkiej litery „t”.
åw. s. 62
3. Próba uformowania przez dzieci ma∏ej i wielkiej litery „t” z kolorowego drucika lub z plasteliny.
åw. s. 62
åw. s. 62 z. 2
åw. s. 63
6. Wykonywanie przez dzieci „drzewka szcz´Êcia”.
materia∏y potrzebne do wykonania „drzewka szcz´Êcia”
• Nauczyciel wyjaÊnia dzieciom pojćie „drzewko szcz´Êcia”, a nast´pnie pyta ka˝de z nich,
komu chcia∏oby podarowaç magiczne drzewko.
(Wykonane, najcz´Êciej z kamieni pó∏szlachetnych i metalu, „drzewo”, które dzi´ki uczuciom
towarzyszàcym podczas jego konstruowania przyniesie obdarowanej osobie szcz´Êcie i spe∏nienie marzeƒ. Mo˝na te˝ ka˝dà ga∏àzk´ drzewka zaczarowaç – obdarowaç jakimÊ ˝yczeniem
– i podarowaç takie drzewko komuÊ bliskiemu: konkretnej osobie lub ca∏ej rodzinie).
• Dzieci wk∏adajà ga∏àzki w plastelin´ umieszczonà w pojemniku po jogurcie. Do ga∏àzek
przywiàzujà koraliki.
• Wypowiadanie ˝yczeƒ dla najbli˝szych. (Nauczyciel pomaga dzieciom je u∏o˝yç).
• WymyÊlanie odpowiednich zakl´ç do zaczarowania ga∏àzek drzewka.
7. „Goofy” – zabawa ruchowa.
Wszystkie dzieci zamykajà oczy. Nauczyciel dyskretnie przydziela wybranemu dziecku rol´
Goofy’ego. Dzieci spacerujà po sali z zamkni´tymi oczami i wyciàgni´tymi przed siebie r´kami. JeÊli zdarzy si´, ˝e jedno dziecko dotknie innego dziecka, to pyta: Goofy? Je˝eli nie jest to
Goofy, odpowiada: Goofy.
Uwaga! „Prawdziwy” Goofy nie mo˝e si´ odezwaç – spaceruje w milczeniu.
Gdy dziecko spotka osob´, która nie odpowie na pytanie, b´dzie wiedzia∏o, ˝e to Goofy, i wówczas powinno po∏o˝yç mu rće na ramionach i spacerowaç razem z nim. Ta osoba te˝ staje si´
Goofym. Zabawa trwa, a˝ wszystkie dzieci stanà si´ Goofym i utworzà spacerujàcego w´˝a.
Dopiero wtedy nauczyciel prosi wszystkich o otworzenie oczu.
8. Doskonalenie techniki czytania.
K. s. 42
9. „Tunel dobrych ˝yczeƒ”.
Dzieci stajà w szpalerze twarzami do siebie. Dziecku przechodzàcemu przez szpaler mówià
szeptem mi∏e zdania o nim. Zabaw´ rozpoczyna osoba, wskazana przez nauczyciela, stojàca
na poczàtku lub koƒcu jednego z rz´dów. Przez szpaler przechodzà wszystkie dzieci.
88
40. Temat dnia: Lubimy spacerowaç i biegaç
Cele ogólne:
– doskonalenie umiej´tnoÊci przeliczania i tworzenia zbiorów równolicznych z danymi,
– rozwijanie poczucia rytmu,
– wdra˝anie do aktywnych form sp´dzania czasu,
– odtwarza rytm,
– przelicza obiekty,
– porównuje liczebnoÊç zbiorów,
– gestem ilustruje czynnoÊci zwiàzane z okreÊlonym zawodem,
– plastycznie ilustruje wra˝enia muzyczne.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: ilustracja przedstawiajàca ró˝ne sposoby sp´dzania wolnego
czasu, np. spacer po parku lub lesie, wycieczk´ rowerowà; zestawy wizytówek dla grup (kartki
z napisami: MAMA, TATA i trzy puste kartki), zestaw instrumentów perkusyjnych, klocki, balony,
CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.
Przebieg dnia
1. „Aktywnie sp´dzamy wolny czas”.
Nauczyciel przygotowuje zestawy wizytówek dla grup (kartki z napisami: MAMA, TATA i trzy
kartki bez napisów) i dzieli dzieci na pićioosobowe grupy. Dzieci w grupach losujà i przypinajà sobie wizytówki, nast´pnie ustalajà, jakà form´ sp´dzania wolnego czasu zaprezentujà.
Na has∏o dane przez nauczyciela grupy prezentujà rodzinny wypoczynek, a pozosta∏e dzieci
odgadujà, co robià poszczególni cz∏onkowie tej rodziny.
2. Nauczyciel w ró˝ny sposób prezentuje serie dêwi´ków, np. 1–5 (klaskanie, stukanie, uderzanie
w b´benek). Dzieci uk∏adajà tyle klocków, ile dêwi´ków s∏yszà. Ustalanie liczby obiektów.
åw. 1 s. 64
3. åwiczenie pamići wzrokowej.
Nauczyciel pokazuje dzieciom du˝à ilustracj´, a nast´pnie jà odwraca. Dzieci wymieniajà
szczegó∏y, które uda∏o im si´ zauwa˝yç.
4. Dzieci stojà, s∏uchajà utworu „Marsz Radetzky’ego” lub „Most na rzece Kwai” i zaczynajà miarowo ko∏ysaç si´, uderzaç d∏oƒmi o uda, poruszaç g∏owà, lekko tupaç, klaskaç (same wymyÊlajà ruchy cia∏a).
5. Dzieci biorà do r´ki b´benki, drewienka, pude∏ka akustyczne i stukajà miarowo w rytm muzyki marszowej. Dla wszystkich osób powinno wystarczyç instrumentów. JeÊli nie, to te, które nie
majà instrumentów, wykonujà ruchy zaproponowane przez nauczyciela, a potem nast´puje
zmiana.
6. Dzieci odpowiadajà na pytanie: Kto tak równo maszeruje? (˝o∏nierze) Potem odk∏adajà instrumenty i maszerujà po sali najpierw swobodnie w ró˝nych kierunkach, potem po okr´gu. Nauczyciel mo˝e urozmaiciç marsz w dowolny sposób (w parach, zmieniajàc kierunki, w przód,
w ty∏).
7. Dzieci s∏uchajà utworu „Taniec kurczàt w skorupkach”.
89
Nauczyciel nie podaje tytu∏u utworu. Dzieci wypowiadajà si´ na jego temat.
Nauczyciel pyta:
– Jaka to muzyka? (szybka, lekka...)
– Co mo˝emy robiç przy takiej muzyce? (biegaç, podskakiwaç)
Dzieci wstajà i biegajà drobnymi kroczkami w dowolnych kierunkach.
8. Zabawa ruchowa.
Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy: I grupa – maszeruje z b´benkami, wystukujàc puls
çwierçnuty, II grupa – biega z drewienkami, wygrywajàc puls ósemkowy. Grupa maszerujàca
na umówiony znak, np. la, la, la, zaczyna maszerowaç, akompaniujàc sobie na b´benkach.
Gdy nauczyciel zmieni has∏o, np. li, li, li, wówczas rozpoczyna bieg grupa z drewienkami,
a dzieci z b´benkami odpoczywajà. O cz´stotliwoÊci zmian grup: biegajàcej i maszerujàcej decyduje nauczyciel.
JeÊli dysponujemy tylko pojedynczymi instrumentami, wyznaczamy jedno dziecko do akompaniamentu rytmicznego na b´benku i jedno do drewienek.
9. Echo rytmiczne z gestodêwi´kami.
Nauczyciel uderza o uda, klaszcze, lekko kiwa na boki g∏owà, tupie nogà itd., a dzieci naÊladujà te czynnoÊci. (Ka˝de çwiczenie nale˝y wykonaç dwukrotnie lub trzykrotnie).
10. åwiczenia z balonami i pa∏eczkami od dzwonków.
Dzieci siedzà w kr´gu na krzese∏kach i mi´dzy nogami trzymajà nadmuchane balony, a w obu
d∏oniach pa∏eczki (wa˝ne, aby przy wykonywaniu çwiczeƒ pracowa∏y obie rće jednoczeÊnie
lub na przemian). Nauczyciel prezentuje çwiczenie, dzieci powtarzajà. Mo˝na po∏àczyç to z artykulacjà sylab, np.:
Ch´tne dzieci mogà same wymyÊlaç s∏owa, sylaby i rytm (çwierçnuty i ósemki), a pozosta∏e powtarzajà. Nauczyciel nie wprowadza nazw nut.
11. Nauczyciel rozdaje dzieciom du˝e kartki, podzielone na dwie cz´Êci pionowà linià, i po dwie
kredki. Dzieci trzymajà kredki w obu d∏oniach i rysujà zygzaki w rytm s∏yszanej muzyki. Kiedy muzyka milknie, dzieci zamieniajà si´ miejscami i przygotowujà si´ do rysowania na kartce kole˝anki lub kolegi. Kiedy muzyka zostanie w∏àczona, dziecko kontynuuje rysowanie.
12. Dzieci oglàdajà barwne obrazy i zastanawiajà si´, z czym kojarzà im si´ narysowane wzory.
41. Temat dnia: Rodzeƒstwo
Cele ogólne:
– uÊwiadamianie wi´zi mi´dzy rodzeƒstwem,
– wdra˝anie do kulturalnego zachowania si´ w kontaktach spo∏ecznych,
90
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci ∏àczenia przyczyny ze skutkiem i przewidywania nast´pstw,
– kszta∏cenie umiej´tnoÊci ustalania odwracalnoÊci zmian.
– estetycznie wykonuje prace plastyczne,
– zna zasady zachowywania si´ w domu, przedszkolu lub szkole i je stosuje,
– rozró˝nia zmiany odwracalne i nieodwracalne oraz przewiduje skutki tych zmian,
– planuje proste czynnoÊci w ró˝nych sytuacjach ˝yciowych.
Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: szarfy, fotografie przyniesione przez dzieci (rodzina, rodzeƒstwo),
lusterka.
Przebieg dnia
1. „Âwiat wokó∏ mnie” – zabawa wizualizacyjna.
• Ka˝de dziecko wybiera sobie w sali miejsce, w którym czuje si´ najlepiej. W tym miejscu rozk∏ada szarf´, wchodzi do jej Êrodka, zajmuje wygodnà pozycj´, zamyka oczy i stara si´ wyobraziç sobie, jak powinien wyglàdaç najbli˝szy mu Êwiat i kto by∏by tam razem z nim (podczas wizualizacji w tle p∏ynie spokojna, cicha muzyka).
• Nauczyciel rozmawia z dzieçmi na temat rodzeƒstwa – dzieci prezentujà przyniesione zdjćia rodzinne i zachća je do opowiadania ciekawych historii zwiàzanych z rodzeƒstwem
oraz do opowiadania o ulubionych zabawach i sposobach sp´dzania wspólnie czasu.
• Praca plastyczna na podstawie wizualizacji. Prezentacja prac plastycznych i umieszczenie
ich w „Ma∏ej galerii”.
2. Zapoznanie dzieci z treÊcià opowiadania Heleny Bechlerowej „Zajàczek z rozbitego lusterka”.
PiotruÊ lubi s∏uchaç opowiadaƒ mamy. Kiedy za oknem pada Ênieg i gwi˝d˝e wiatr, PiotruÊ prosi:
– Opowiedz o tygrysku, któremu jest goràco i chowa si´ w cieƒ pod drzewo.
A latem, kiedy PiotruÊ nie mo˝e zasnàç, bo jest mu tak goràco, jakby by∏ tygryskiem w ciep∏ym
kraju, mówi do mamy:
– Bia∏emu misiowi na pewno jest ch∏odno, bo Êpi na poduszce ze Êniegu. Opowiedz o misiu!
I mama opowiada o misiu, o tygrysku, ale najcz´Êciej o zajàczku. Ten zajàczek jest zupe∏nie
niepodobny do innych zajàczków: raz jest ró˝owy, za chwil´ b∏´kitny, to znowu z∏oty. A czasem taki jak tćza. Mama opowiada o nim zawsze, gdy zdarzy si´ coÊ nieprzyjemnego: gdy
st∏uk∏ si´ porcelanowy, bia∏y króliczek, gdy zginà∏ miÊ, gdy szyby sà szare od deszczu i nie mo˝na wyjÊç na dwór.
A podczas choroby PiotruÊ chcia∏ s∏uchaç o zajàczku przez ca∏y dzieƒ. Wić mama wcià˝ opowiada∏a o nim nowe historie.
– Czy on mieszka w lesie? – pyta PiotruÊ.
– Nie – mówi mama. Przecie˝ lis zobaczy∏by z daleka jego tćzowe uszy. I jastrzàb te˝. Wić
zajàczek chowa si´, jak umie. Kto wie, czy nie mieszka sobie gdzieÊ w jakimÊ kàciku?…
– A czy mo˝na go zobaczyç? – pyta jeszcze PiotruÊ.
– MyÊl´, ˝e tak. Zajàczek mo˝e wyskoczyç ze swojego ukrycia nie wiadomo kiedy – odpowiada mama. A PiotruÊ rozglàda si´ po ca∏ym pokoju.
– Mnie tak nudno le˝eç w ∏ó˝ku. Zawo∏aj go!
Mama krći g∏owà.
– On nie us∏ucha. Sam wie, kiedy najlepiej przyjÊç.
Mama wysz∏a z pokoju, a PiotruÊ zajrza∏ pod ∏ó˝ko. Wysunà∏ szufladk´ stolika, odchyli∏ firank´.
Ale nigdzie nie by∏o widaç nawet koniuszka tćzowego ucha. Potem obejrza∏ wszystkie kàty.
„Nie ma. Na pewno mieszka zupe∏nie gdzie indziej, nie u nas” – pomyÊla∏.
91
Ledwie PiotruÊ wyzdrowia∏, zachorowa∏a Basia. Mama siedzia∏a teraz przy jej ∏ó˝eczku, tak jak
przedtem siedzia∏a przy ∏ó˝eczku Piotrusia. I tak samo opowiada∏a bajki.
– Tylko o zajàczku nie mów jej nic a nic – prosi∏ PiotruÊ. – On jest przecie˝ tylko mój. I twój –
poprawi∏ zaraz. – A BaÊce mo˝esz opowiedzieç o misiu i tygrysku.
Mama da∏a Basi lekarstwo, zmieni∏a kompres, strzàsn´∏a termometr. Potem usiad∏a na chwil´.
By∏a bardzo zmćzona, nie spa∏a prawie ca∏à noc.
– Ja ci pomog´, chcesz? – ofiarowa∏ si´ PiotruÊ.
Ale nie pomóg∏. I jeszcze przy Êniadaniu krzywi∏ si´, bo dosta∏ kasz´ z mlekiem. Klapnà∏ ∏y˝kà
w talerz, a˝ opryska∏ siebie i tatusia, a potem uderzy∏ Mucka skakankà.
Mucek warknà∏ i schowa∏ si´ pod ∏ó˝ko. W tej samej chwili zacz´∏a p∏akaç BaÊka, ˝e boli jà
g∏owa. Mama przy∏o˝y∏a r´k´ do czo∏a, jakby to jà, a nie BaÊk´ bola∏a g∏owa, i westchn´∏a:
– Ech, pójd´ sobie za góry, za lasy!
TatuÊ wsta∏ od sto∏u, przy którym pisa∏. Powiedzia∏ mamie, ˝eby odpocz´∏a, i usiad∏ przy Basi.
A PiotruÊ w∏aÊnie w drugim pokoju wymyÊli∏ sobie nowà zabaw´: skacze z krzes∏a.
– Przestaƒ, bo stràcisz doniczk´! – ostrzeg∏a mama.
Doniczka z paprotkà sta∏a na ma∏ej pó∏eczce ko∏o okna. PiotruÊ jakby nie s∏ysza∏. Skoczy∏ drugi raz z szeroko roz∏o˝onymi r´kami.
– PiotruÊ! – upomnia∏a znowu mama zmćzonym g∏osem.
PiotruÊ skoczy∏ trzeci raz. Zawadzi∏ r´kà o Êcian´ i … trzask!
Paprotka? Nie.
To spad∏o ze Êciany lusterko mamy. ¸adne, okràg∏e lusterko. Mia∏o wàskà b∏yszczàcà ràczk´,
a na samym jego brzegu mo˝na by∏o zobaczyç kolorowà tćz´. Lusterka ju˝ nie by∏o. Na pod∏odze le˝a∏o siedem, a mo˝e wićej kawa∏ków i b∏yszczàca ràczka.
Mama spojrza∏a na rozbite lusterko i nie powiedzia∏a nic. Jakby si´ zupe∏nie nie rozgniewa∏a.
Potem wzi´∏a z krzes∏a szal z fr´dzlami, zawo∏a∏a:
– Chodê, Mucek!
I wysz∏a. PiotruÊ s∏ysza∏, jak g∏oÊno zamkn´∏y si´ drzwi. Pobieg∏ do tatusia.
– Gdzie mama posz∏a? – zapyta∏ cicho. Nie móg∏ pytaç g∏oÊniej, bo pewnie by si´ rozp∏aka∏.
TatuÊ otuli∏ Basi´ ko∏derkà, schowa∏ termometr i dopiero wtedy popatrzy∏ na Piotrusia.
– Nie wiesz, gdzie mama posz∏a? Chyba za góry, za lasy.
Odwróci∏ si´ do okna, jakby Piotrusia wcale w pokoju nie by∏o. ˚eby jeszcze, chocia˝ jeszcze
s∏ówko powiedzia∏!... Nic.
Piotrusiowi zrobi∏o si´ tak smutno, jak nigdy dotàd. Jeszcze smutniej ni˝ tego dnia, kiedy st∏uk∏
si´ porcelanowy króliczek albo zaginà∏ miÊ.
Wróci∏ do rozbitego lusterka, usiad∏ na pod∏odze, z∏o˝y∏ wszystkie kawa∏ki razem w Êrodku
b∏yszczàcej oprawki. Zamknà∏ oczy i pomyÊla∏:
„˚eby przyszed∏ czarodziej i sklei∏ lusterko! ˚eby ukaza∏a si´ dobra wró˝ka!”
Ale czarodziej nie przyszed∏ i dobra wró˝ka te˝ si´ nie ukaza∏a. PiotruÊ wyjà∏ z ramki najwi´kszy kawa∏ek rozbitego lusterka. Na jego brzegu mrugn´∏a Êliczna tćza. PiotruÊ podszed∏
do okna i w s∏oƒcu poruszy∏ lusterkiem. Na Êcianie naprzeciw okna mignà∏ jasny krà˝ek. Za nim
drugi mniejszy i jeszcze trzeci. Biega∏y po Êcianie, taƒczy∏y po suficie, wskakiwa∏y na krzes∏o,
na pó∏k´… I nagle… Ten najwi´kszy, najjaÊniejszy krà˝ek szybko skoczy∏ ze Êciany na pod∏og´. PiotruÊ spojrza∏ w to miejsce, s∏onecznego krà˝ka nie by∏o. Przed Piotrusiem sta∏ zajàczek.
Sta∏ na dwóch ∏apkach, uszy mia∏ opuszczone.
PiotruÊ nie zdziwi∏ si´ zupe∏nie, ˝e zajàczek jest taki jasny, b∏yszczàcy, ˝e mieni si´ kolorowo,
jak tćza na brzegu lusterka.
Podszed∏ do niego bli˝ej i zapyta∏:
– Ty jesteÊ z opowiadania mamy, tak?
Zajàczek kiwnà∏ g∏owà, a jedno jego ucho b∏ysn´∏o jak przed chwilà s∏oneczny krà˝ek na Êcianie. PiotruÊ podszed∏ bli˝ej.
92
– Czy… czy mo˝esz zrobiç tak, ˝eby lusterko nie by∏o rozbite?
Zajàczek poruszy∏ g∏owà w jednà i w drugà stron´, jakby chcia∏ powiedzieç: nie.
– To chodê ze mnà poszukaç mamy – powiedzia∏ PiotruÊ i mocno Êcisnà∏ w r´ku kawa∏ek lusterka.
Otworzy∏ cicho drzwi i wyszed∏ razem z zajàczkiem. Minà∏ podwórko, a za furtkà wàska dró˝ka prowadzi∏a przez ogród i ∏àk´. PiotruÊ przystanà∏.
– Mama posz∏a pewnie za góry, za lasy. Czy wiesz, gdzie to jest? – zapyta∏.
Czeka∏, a˝ zajàczek si´ odezwie, powie „tak” albo „nie”. Ale on znowu kiwnà∏ tylko g∏owà.
I znowu jedno ucho b∏ysn´∏o jak s∏oneczne kó∏eczko na Êcianie.
PiotruÊ szed∏ teraz przez ∏àk´ i patrzy∏, jak zajàczek idzie raz obok niego, raz przed nim.
Nie wiedzia∏, czy to on sam zna drog´, czy zajàczek go prowadzi.
„Pewnie zajàczek – pomyÊla∏ PiotruÊ – ju˝ on najlepiej wie, gdzie jest mama”.
Za ∏àkà rós∏ brzozowy lasek. A tam, gdzie lasek si´ koƒczy∏, pod ma∏à brzózkà siedzia∏a w∏aÊnie mama.
Siedzia∏a na Êci´tym pniu, podpar∏a brod´ r´kami i patrzy∏a przed siebie tak, jakby nic nie widzia∏a. Ka˝da mama, kiedy jest zmartwiona, patrzy przed siebie tak, jakby nic nie widzia∏a.
Mucek le˝a∏ obok na trawie, z nosem w ∏apach. Widaç i jemu by∏o nieweso∏o.
– Widzisz, jest! – powiedzia∏ PiotruÊ g∏oÊno do zajàczka.
Mucek podniós∏ ∏eb i szczeknà∏, a mama nie zdà˝y∏a si´ nawet obejrzeç – PiotruÊ ju˝ by∏
przy niej, objà∏ za szyj´. Zaczà∏ mówiç pr´dko o wszystkim: o lusterku, o zajàczku, o tym, jak
zrobi∏o si´ smutno, kiedy mama posz∏a.
Mama nic nie mog∏a zrozumieç.
Zdj´∏a rće Piotrusia ze swojej szyi. Ju˝ nie by∏a zmartwiona. UÊmiechn´∏a si´.
– Sam mnie znalaz∏eÊ, synku? – pyta∏a – Taki kawa∏ drogi?
– Nie sam, nie! Zajàczek mnie przyprowadzi∏.
– Zajàczek? – dziwi si´ mama.
– Tak. Ten kolorowy. Przecie˝ jest ze mnà.
Mama spojrza∏a po ziemi, po trawie…
B∏ysn´∏o coÊ – jakieÊ Êwiate∏ko i zaraz zgas∏o, jakby si´ schowa∏o w kawa∏ku lusterka, które PiotruÊ Êciska∏ w r´ku.
– O, wskoczy∏ do lusterka! On w nim mieszka. Nie w ˝adnym kàciku.
– Jak to? Naprawd´ go widzia∏eÊ? – dziwi si´ mama i znowu patrzy woko∏o, jakby szuka∏a zajàczka.
– Przyszed∏ do mnie. I od razu wiedzia∏, ˝e tu jesteÊ. A jakbyÊ posz∏a naprawd´ za góry, za lasy, te˝ by mnie zaprowadzi∏. Ale nie chodê ju˝ nigdy. Ja…
PiotruÊ nie mówi dalej, chowa g∏ow´ pod szal mamy. I nagle wszystkim: i mamie, i Piotrusiowi, i Muckowi robi si´ weso∏o. Mucek skacze i koniecznie chce polizaç Piotrusia w nos.
Przed samym domem PiotruÊ zajrza∏ do lusterka tak, ˝eby mama nie widzia∏a.
– Czy przyjdziesz jeszcze? – zapyta∏ cicho.
Ale nikt nie odpowiedzia∏. I w lusterku nie widaç by∏o nawet koniuszka zajàczkowego ucha.
Tylko na brzegu lusterka mrugn´∏a tćza.
– Przyjdziesz! Wiem, ˝e przyjdziesz! – Ucieszy∏ si´ PiotruÊ.
èród∏o: Helena Bechlerowa „Zajàczek z rozbitego lusterka”, Nasza Ksi´garnia, Warszawa 1983
3. Analiza tekstu.
Nauczyciel zadaje pytania pomocnicze, np.:
– O kim mama najcz´Êciej opowiada∏a Piotrusiowi?
– Dlaczego mama, wychodzàc z domu, powiedzia∏a, ˝e idzie za góry, za lasy?
– Jak czu∏ si´ PiotruÊ po wyjÊciu mamy?
93
– Kim by∏ zajàczek z rozbitego lusterka?
– Dlaczego mama przesta∏a si´ gniewaç na Piotrusia?
Nauczyciel rozmawia z dzieçmi na temat zachowywania si´ ich w domu, gdy ktoÊ jest zmćzony, chory itp.
Przyk∏adowe pytania:
– Po czym poznajecie, ˝e wasza mama jest smutna?
– Kiedy najcz´Êciej smuci si´ wasza mama?
– Co mo˝ecie zrobiç, aby rozweseliç mam´?
– Jakie zabawy mo˝ecie zaproponowaç swojemu rodzeƒstwu?
4. „Zajàczki” – zabawa.
Nauczyciel rozdaje dzieciom lusterka i pokazuje, jak mo˝na zobaczyç zajàczka na Êcianie.
Dzieci obserwujà swoje zajàczki, kierujà je w miejsca okreÊlone przez nauczyciela.
5. ¸àczenie przyczyny ze skutkiem.
• Nauczyciel przygotowuje dwie tace: na jednej ustawia wie˝´ z klocków, a na drugiej k∏adzie
jab∏ko. Prosi jednà osob´, ˝eby zburzy∏a wie˝´, a nast´pnie pyta: Czy na tacy ponownie mo˝e stanàç wie˝a? Po uzyskaniu odpowiedzi twierdzàcej ch´tne dziecko odbudowuje wie˝´.
Potem nauczyciel pyta dzieci, czy mo˝na zrobiç takie samo doÊwiadczenie z jab∏kiem?
Po uzyskaniu odpowiedzi trze jab∏ko na tarce i pyta, czy mo˝emy spowodowaç, by jab∏ko
z powrotem w ca∏oÊci znalaz∏o si´ na tacy.
• Nauczyciel nawiàzuje do treÊci opowiadania, np.:
– Dlaczego PiotruÊ nie powinien skakaç z krzes∏a?
– Czy jeÊli st∏uczemy lustro, to mo˝emy spowodowaç, ˝e lusterko znów b´dzie ca∏e i b´dzie
wyglàda∏o identycznie, tak jak przed st∏uczeniem?
– Co trzeba zrobiç, gdy zachorujemy? (planowanie czynnoÊci)
6. „Rodzina” – zabawa ruchowa.
Nauczyciel dzieli dzieci na cztery grupy. Pierwsza grupa to mamy, nast´pna – tatusiowie,
a dwie pozosta∏e grupy to dzieci (bracia i siostry). Dzieci swobodnie biegajà po sali. Nauczyciel prosi, aby dobra∏y si´ parami: rodzice razem i rodzeƒstwo razem – dzieci taƒczà w parach
przy muzyce. Potem nast´puje zmiana w parach: jedno z rodziców tworzy par´ z dzieckiem
i pary maszerujà. Nast´pnie dzieci dobierajà si´ czwórkami: rodzice z dzieçmi taƒczà w kr´gu,
trzymajàc si´ za rće.
Rozk∏ad i scenariusze opracowa∏y: Stenia Doroszuk, Joanna Gawryszewska,
Joanna Hermanowska, Kamilla Paliƒska.
BIBLIOGRAFIA
M. Bogdanowicz „Rymowanki – przytulanki”, Wydawnictwo „Fokus”, Gdaƒsk 2002
J. Day „Twórcza wizualizacja dla dzieci”, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznaƒ 1997
T. Gàsowska, Z. Pietrzak-St´pkowska „Praca wyrównawcza z dzieçmi majàcymi trudnoÊci
w czytaniu i pisaniu”, WSiP, Warszawa 1994
E. Gruszczyk-Kolczyƒska, E. Zieliƒska „Dziecića matematyka”, WSiP, Warszawa 1997
D. Jóêwiak, R. Szymonek „Baw si´ i ucz z nami”, MAC, Kielce 2000
J. Krzy˝ewska „Aktywizujàce metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej”, AV OMEGA,
Suwa∏ki 1998
J. Stec „Zagadki dla najm∏odszych”, MAC, Kielce 1995
„Wielka ksi´ga gier i zabaw”, Wydawnictwo „JednoÊç”, Kielce 1999
K. W. Vopel „Witajcie oczy”, Wydawnictwo „JednoÊç”, Kielce 1999
94
3. Propozycje çwiczeƒ z zakresu edukacji
zdrowotno-ruchowej
Temat: Podstawowe çwiczenia gimnastyczne
I. Cz´Êç wst´pna.
• Zbiórka, przywitanie, podanie tematu i celów zaj´ç. Zapoznanie dzieci z zasadami bezpiecznego zachowania si´
podczas çwiczeƒ gimnastycznych.
• Dzieci ustawione w rozsypce, ka˝de dziecko znajduje sobie miejsce, tak by nie przeszkadzaç wspó∏çwiczàcym,
i staje twarzà do prowadzàcego.
• Zapoznanie dzieci ze s∏ownictwem obowiàzujàcym na zajćiach wychowania fizycznego:
– siad prosty (rys. 1.),
– siad skrzy˝ny (rys. 2.),
– le˝enie przodem (na brzuchu) (rys. 3.),
– le˝enie ty∏em (na plecach) (rys. 4.),
– siad na pi´tach (rys. 5.),
– kl´k podparty (rys. 6.),
– kl´k prosty (rys. 7.).
Prowadzàcy pokazuje çwiczenia, a dzieci starajà si´ wykonywaç je poprawnie i zapami´taç ich nazwy. Nast´pnie na polecenie nauczyciela dzieci wykonujà çwiczenia, których nazwy us∏yszà. Informacja mo˝e byç przekazywana coraz szybciej, by sprawdziç reakcj´ dzieci.
II. Cz´Êç g∏ówna.
• Zabawa bie˝na „Berek ˝uraw”; zabaw´ mo˝na powtórzyç
2–3 razy.
• Le˝enie przodem – jednoczesne wzniesienie ràk i nóg, wykonywanie naprzemiennie przemachów (rys. 8.); çwiczenie powtórzyç 2–3 razy.
• Le˝enie przodem – jednoczesne wznoszenie ràk i nóg, potem opuszczanie, tak by nie dotknàç pod∏ogi, i ponowne
podnoszenie ràk i nóg (rys. 9.); podczas tego çwiczenia nie
nale˝y ∏àczyç ràk.
• Siad prosty, rće u∏o˝one na pod∏odze z ty∏u
(rys. 10.) – wypchnićie bioder w gór´ i powrót do siadu; çwiczenie mo˝na powtórzyç
5–6 razy.
• Le˝enie ty∏em, nogi ugi´te w kolanach, rće
splecione pod g∏owà (rys. 11.), na raz – uniesienie bioder, na dwa – opad; çwiczenie powtórzyç 5–6 razy.
• Le˝enie ty∏em, nogi ugi´te w kolanach, rće
za g∏owà, d∏onie oparte na pod∏odze
– wzniesienie bioder na kilka sekund i po-
rys. 1
rys. 2
rys. 3
rys. 4
rys. 5
rys. 7
rys. 6
rys. 8
rys. 9
rys. 10
rys. 11
95
wrót do pozycji wyjÊciowej (rys. 12.).
Dzieci, którym to çwiczenie sprawia trudnoÊç, mogà je wykonaç przy asekuracji nauczyciela; çwiczenie powtórzyç 2–3 razy.
• Le˝enie na boku (rys. 13.), nogi wyprostowane, jedna r´ka
wyprostowana, u∏o˝ona pod g∏owà, druga ugi´ta – wzniesienie nogi i opuszczenie; çwiczenie nale˝y powtórzyç
5–6 razy, a potem wykonaç, le˝àc na drugim boku.
• Le˝enie na boku w pozycji przedstawionej na rys. 13. (jak
wy˝ej), nogi z∏àczone, proste w kolanach, palce obciàgni´te (rys. 14.) – jednoczesne uniesienie nóg, a potem
opuszczenie; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy, a potem wykonaç, le˝àc na drugim boku.
rys. 12
rys. 13
rys. 14
III. Cz´Êç koƒcowa.
• Marsz po okr´gu na palcach z r´kami w górze, marsz na pi´tach – rće opuszczone.
• Podsumowanie zaj´ç: Jakie çwiczenie zapami´taliÊcie? Dzieci siedzà w kole w siadzie
skrzy˝nym, jedno z nich wchodzi do Êrodka, demonstruje çwiczenie, a inne g∏oÊno wymawiajà nazw´.
Temat: Gimnastyka – çwiczenia w parach
po jednej pi∏ce dla ka˝dej pary çwiczàcych
• Zbiórka, przywitanie, podanie tematu i celów zaj´ç.
• Przypomnienie podstawowych nazw pozycji gimnastycznych poznanych na poprzednich zajćiach (siad skrzy˝ny, siad prosty, le˝enie przodem, le˝enie ty∏em, kl´k podparty, siad
na pi´tach).
• åwiczenia ramion (postawa w rozkroku, stopy ustawione równolegle):
– krà˝enie ramion w przód (powtórzyç 5–6 razy) i w ty∏ (5–6 razy);
– krà˝enie prawej r´ki w przód (5–6 razy) i w ty∏ (5–6 razy), potem podobnie lewà r´kà;
– krà˝enie ramion na przemian 5–6 razy w przód i w ty∏.
• åwiczenia tu∏owia (postawa w rozkroku, stopy ustawione równolegle, rće oparte na biodrach):
– krà˝enie biodrami 5 razy w prawà stron´, potem 5 razy w lewà stron´;
– wypychanie bioder w bok – 5 razy w prawà stron´ i 5 razy w lewà stron´;
– sk∏ony do prawej i do lewej nogi (stopy) po 5 razy.
• åwiczenia nóg, pozycja wyjÊciowa jak wy˝ej:
– krà˝enie prawà stopà 360° w jednà stron´ (pi´ta uniesiona, noga opiera si´ na Êródstopiu),
potem w drugà stron´; çwiczenie powtórzyç 5 razy, potem wykonaç je lewà nogà;
– nogi z∏àczone, rće oparte na kolanach – jednoczesne krà˝enie nóg 5 razy w prawà stron´,
5 razy w lewà stron´;
– nogi w lekkim rozkroku, d∏onie na kolanach, krà˝enie kolan do wewnàtrz 5 razy, potem
na zewnàtrz 5 razy;
96
– podskoki obunó˝ w miejscu, obrót o 360° w prawà stron´, potem w lewà stron´; çwiczenie powtórzyç
5– 6 razy.
åwiczenia w parach.
• Dzieci sà ustawione twarzami do siebie, trzymajà si´
za rće. Jedno dziecko wykonuje przysiad, drugie wspićie na palce, potem zamieniajà si´ rolami (rys. 1.); çwiczenie powtórzyç 6 razy.
• Le˝enie na plecach, nogi ugi´te w kolanach, rće u∏o˝one
na pod∏odze wzd∏u˝ tu∏owia. Dzieci dotykajà si´ stopami
i wykonujà krà˝enie nóg – jazda na rowerze (rys. 2.).
• Dzieci wykonujà siad skulny na wprost siebie, rće opierajà na pod∏odze z ty∏u. Toczà pi∏k´ stopami do wspó∏çwiczàcego (jedna pi∏ka dla pary çwiczàcych); çwiczenie
powtórzyç 6 razy (rys. 3.). Potem toczà pi∏k´ prawà i lewà stopà na zmian´, po 3–4 razy.
• Jeden çwiczàcy siada na pi´tach, drugi le˝y na brzuchu,
ma nogi wyprostowane w kolanach, palce obciàgni´te
(rys. 4.), chwyta pi∏k´ rzuconà przez wspó∏çwiczàcego;
çwiczenie mo˝na wykonaç 3 razy, a potem zamieniç si´
rolami; ca∏oÊç powtórzyç 4 razy.
• Dzieci wykonujà siad skrzy˝ny, siedzà na wprost siebie
i podajà sobie pi∏k´ oburàcz, potem lewà i prawà r´kà
po 6 razy. Mo˝na równie˝ wykonaç podanie górne; çwiczenie powtórzyç 6 razy.
• Dzieci w siadzie skulnym, na wprost siebie. W parach podajà sobie pi∏k´ stopami (rys. 5.).
• Dzieci w pozycji stojàcej, w odleg∏oÊciç oko∏o 2 m
od siebie, podajà pi∏k´ oburàcz na wysokoÊci klatki piersiowej, potem prawà i lewà r´kà; çwiczenia powtórzyç
po 6 razy.
• Dzieci w parach w pozycji jak wy˝ej, osoba z pi∏kà stoi
ty∏em do wspó∏çwiczàcego i podaje mu pi∏k´ ∏ukiem
do ty∏u (rys. 6.); çwiczenie powtórzyç 4 razy i zamieniç
si´ rolami.
• Dzieci stojà w rozkroku, w pozycji takiej, jak opisana wy˝ej, osoba stojàca ty∏em podaje pi∏k´ mi´dzy kolanami;
çwiczenie powtórzyç 3–4 razy i zmieniç çwiczàcego.
• Dzieci ustawione w rozsypce, twarzà do prowadzàcego,
wyciàgajà rće w gór´ i wykonujà wdech, potem robià
sk∏on w przód, opuszczajà rće i wykonujà wydech.
• Zebranie sprz´tu.
• Omówienie zaj´ç – dzieci w pozycji siadu skrzy˝nego,
oglàdajà prawid∏owo wykonane çwiczenie, które sprawia∏o im najwi´kszà trudnoÊç.
rys. 1
rys. 2
rys. 3
rys. 4
rys. 5
rys. 6
97
Temat: Gimnastyka – çwiczenia z obrćzami
obrćze po jednej dla ka˝dego çwiczàcego, pi∏ka, s∏upki
• Gra „Wybijanka”. Dzieci ustawione w rozsypce, osoba wyznaczona przez
nauczyciela ma pi∏k´ i celuje nià w uczestników zabawy, którzy mogà ∏apaç pi∏k´, ale gdy ktoÊ zostanie zbity, siada na ∏awce. Gra toczy si´ do momentu, gdy zostanà np. 3 osoby. Zabaw´ mo˝na powtórzyç 2–3 razy.
• Przypomnienie poznanych poj´ç gimnastycznych: siad skrzy˝ny, le˝enie ty∏em (na plecach), le˝enie przodem (na brzuchu), postawa zasadnicza. Wykonywanie ró˝nych çwiczeƒ: krà˝enie ramion na przemian
w przód, ty∏, wymachy prawà r´kà do przodu, do ty∏u, krà˝enie obiema
r´kami w przód, ty∏… itd.
1. Dzieci w rozsypce, ka˝de otrzymuje obrćz.
• Krà˝enie obrćzy na biodrach; çwiczenie powtórzyç 2–3 razy.
• Dzieci stojà w rozkroku, trzymajà obrćze obiema r´kami z prawej strony (rys. 1.) i naÊladujà czynnoÊç napinania ∏uku, wykonujàc sk∏on tu∏owia w lewo; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy, potem przeprowadziç je,
trzymajàc obrćze po lewej stronie i wykonujàc sk∏on w prawo.
• Obrćz le˝y na pod∏odze, çwiczàcy wskakuje do Êrodka obunó˝ i wyskakuje, potem wskakuje na lewej i prawej nodze; çwiczenia powtórzyç
po 4 razy.
• Obrćz le˝y na pod∏odze, jednà nog´ nale˝y postawiç w Êrodku, drugà
na zewnàtrz obrćzy (rys. 2.); çwiczàcy krći obrćzà wokó∏ jednej nogi, jednoczeÊnie podskakujàc na drugiej; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy
i zmieniç nogi.
• åwiczàcy trzyma obrćz obiema r´kami i przeskakuje przez nià jak
przez skakank´; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy.
• åwiczàcy trzyma obrćz na wyciàgnićie r´ki i opiera jà o pod∏og´, stara
si´ wprowadziç jà w ruch wirowy (rys. 3.) raz w lewà, raz w prawà stron´, potem wykonuje to samo drugà r´kà; çwiczenie powtórzyç 3 razy.
• Wszyscy çwiczàcy ustawiajà si´ w jednej linii wzd∏u˝ sali, ka˝dy trzyma
obrćz w prawej rće (rys. 4.). Na sygna∏ prowadzàcego dzieci turlajà
obrćze na drugà stron´ sali, starajàc si´, by nie upad∏y na pod∏og´. To
samo çwiczenie nale˝y wykonaç lewà r´kà i powtórzyç 4 razy.
2. Dzieci ustawione w parach, ka˝da para ma jednà obrćz.
• åwiczàcy stajà bokiem do siebie, wspólnie podnoszà obrćz trzymanà
r´kami na wysokoÊç tu∏owia (rys. 5.). Na has∏o prowadzàcego: Zajrzyj
do Êrodka, skrćajà si´ w stron´ obrćzy i zaglàdajà do Êrodka; çwiczenie powtórzyç 2–3 razy i zamieniç si´ miejscami.
• Jeden çwiczàcy siada na pi´tach i trzyma obrćz na wysokoÊci ramion
(równolegle do pod∏ogi), drugi wykonuje sk∏on w przód (rys. 6.), starajàc
si´ dotknàç r´kami pod∏o˝a (nogi proste w kolanach); çwiczenie powtórzyç 3–4 razy i zamieniç si´ rolami.
rys. 1
rys. 2
rys. 3
rys. 4
rys. 5
rys. 6
98
• Le˝enie na brzuchu, nogi z∏àczone, palce obciàgni´te, obrćz le˝y na pod∏odze – çwiczàcy
trzymajà jà wyciàgni´tymi r´kami (rys. 7.). Na
sygna∏ prowadzàcego dzieci starajà si´ podnieÊç obrćz, na drugi sygna∏ – opuÊciç; çwirys. 7
czenie powtórzyç 2–3 razy.
• åwiczàcy stajà w odleg∏oÊci 3–4 m od siebie i turlajà obrćz na przemian prawà i lewà r´kà.
• Prowadzàcy uk∏ada na pod∏odze wszystkie obrćze w trzech rz´dach, a çwiczàcy ustawiajà si´ przy s∏upkach (rys. 8a, b, c); na sygna∏ dzieci kolejno starajà si´ przebiec tras´ tak, by
postawiç nog´ w ka˝dej obrćzy. Gdy dana grupa zakoƒczy çwiczenie, nast´puje zmiana
rz´dów.
rys. 8a
rys. 8b
rys. 8c
• Zbieranie obrćzy, marsz w dowolnym kierunku na palcach (wdech) oraz sk∏ony do przodu
(wydech); çwiczenia powtórzyç 5–6 razy.
• Omówienie zaj´ç, wskazanie osób poprawnie wykonujàcych çwiczenia.
Temat: Gimnastyka – çwiczenia z laskami
po jednej lasce dla ka˝dego dziecka
99
• åwiczàcy ustawieni w rozsypce, ka˝dy znajduje sobie miejsce, tak by nie przeszkadzaç
wspó∏çwiczàcym. Prowadzàcy na wyrywki przypomina nazwy poznanych do tej pory pozycji gimnastycznych i przypomina te çwiczenia.
• Prowadzàcy po kolei demonstruje nowe çwiczenia, dzieci starajà si´ je wykonaç i zapami´taç:
– podpór w le˝eniu przodem (rys. 1.) – uniesienie tu∏owia z pozycji le˝enia na brzuchu z podparciem na wyprostowanych
r´kach;
– przysiad podparty (rys. 2.) to pozycja, w której tu∏ów jest pochylony w przód, a rće wyprostowane i d∏onie oparte na
rys. 1
pod∏odze;
– kl´k jednonó˝ (rys. 3.) to pozycja, w której jedna noga znajduje si´ w kl´ku, a druga w wykroku oparta stopà o pod∏o˝e, obie
nogi sà ugi´te w kolanach pod kàtem prostym;
– siad ugi´ty (rys. 4.) – nogi sà z∏àczone i ugi´te w stawach kolanowych pod kàtem prostym, stopy oparte o pod∏og´, tu∏ów
prosty;
rys. 2
– siad skulny (rys. 5.) – nogi sà maksymalnie zgi´te w stawach
rys. 3
biodrowych i kolanowych; tu∏ów i g∏owa przywierajà do nóg,
çwiczàcy d∏oƒmi obejmuje kolana.
Nauczyciel przypomina wczeÊniej poznane çwiczenia gimnastyczne.
Dzieci otrzymujà laski, ustawiajà si´ w rozsypce, sà odwrócone
twarzà do prowadzàcego.
• Dzieci w wyprostowanych r´kach trzymajà lask´ i naÊladujà ruchy kierownicà. Biegajà w ró˝nych kierunkach, wymijajàc
wspó∏çwiczàcych.
• Dzieci le˝à na brzuchu, majà z∏àczone nogi, palce obciàgni´te,
trzymajà lask´ w ugi´tych r´kach (rys. 6.). Na sygna∏ prowadzàcego prostujà rće, przez 3–4 sekundy trzymajà lask´ przed sobà, nie dotykajàc pod∏ogi, i wracajà do poprzedniej pozycji;
çwiczenie nale˝y powtórzyç 4–5 razy.
• Dzieci w pozycji stojàcej trzymajà przed sobà lask´ za koƒce,
starajà si´ prze∏o˝yç przez nià jednà nog´ (rys. 7.), a potem drugà. JeÊli çwiczenie si´ uda, przek∏adajà kolejno nogi w drugà
stron´ – do ty∏u. JeÊli oka˝e si´, ˝e jest to jeszcze za trudne, przek∏adajà nogi tylko do przodu; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy.
• Dzieci trzymajà laski z przodu jak w çwiczeniu wy˝ej, przenoszà je nad g∏owà za plecy, a potem wracajà do pozycji wyjÊciowej (rys. 8.). JeÊli çwiczenie sprawia trudnoÊç, nale˝y przek∏adaç
lask´ tylko do ty∏u; powtórzyç 3–4 razy.
• Ka˝de dziecko opiera lask´ pionowo o pod∏og´ i trzyma jà na
wysokoÊci wyprostowanej r´ki, nast´pnie puszcza jà, wykonuje
obrót o 360° i chwyta lask´. Ka˝de dziecko wykonuje to çwiczenie we w∏asnym tempie. åwiczenie powtórzyç 3–4 razy i wykonaç je drugà r´kà.
rys. 4
rys. 5
rys. 6
rys. 7
rys. 8
100
• Dzieci sà ustawione twarzami do prowadzàcego, obiema r´kami
trzymajà laski (za koƒce) przed sobà, wyciàgajà rće w gór´,
wspinajà si´ na palce (wdech), potem wykonujà sk∏on w przód
i opad na pi´ty (wydech); çwiczenie mo˝na powtórzyç 5–6 razy.
• Dzieci trzymajà lask´ przed sobà w wyprostowanych r´kach,
wykonujà dziesi´ç przysiadów (stopy przylegajà do pod∏o˝a).
• åwiczàcy w siadzie skulnym obiema r´kami trzymajà laski (za
koƒce) pod kolanami, wykonujà „ko∏ysk´” (przejÊcie do le˝enia
ty∏em) i wracajà do pozycji wyjÊciowej (rys. 9.); çwiczenie powtórzyç 5–6 razy.
• Dzieci w siadzie ugi´tym opierajà bose stopy na laskach le˝àcych na pod∏o˝u (rys. 10.) – wyprostowujà i unoszà nogi, a nast´pnie je opuszczajà; çwiczenie mo˝na powtórzyç 5–6 razy.
• Dziecko stoi w rozkroku, rće opiera na biodrach, podnosi
z pod∏ogi lask´ palcami prawej nogi, unoszàc kolano na wysokoÊç pasa, i k∏adzie lask´ na pod∏og´; çwiczenie powtórzyç 5 razy, a potem wykonaç je drugà nogà.
• Dziecko stoi w ma∏ym rozkroku, stara si´ jak najd∏u˝ej utrzymaç
lask´ w pozycji pionowej na wyprostowanej d∏oni (rys. 11.); çwiczenie powtórzyç 3–4 razy i zmieniç r´k´.
rys. 9
rys. 10
rys. 11
• Marsz dooko∏a sali, dzieci trzymajà laski obiema r´kami w górze (wdech), wykonujà sk∏on
w przód (wydech), powtarzajà çwiczenie 4–5 razy. Odk∏adajà laski do pojemnika i dalej maszerujà.
• Siad skrzy˝ny. Omówienie zaj´ç, przypomnienie 3–4 pozycji gimnastycznych.
Scenariusze opracowa∏a Halina Pa∏asiƒska.
BIBLIOGRAFIA
R. TrzeÊniowski „Gry i zabawy ruchowe”, Warszawa 1974
M. i J. Ko∏odziejowie „Wybrane lekcje wychowania fizycznego w nauczaniu poczàtkowym”,
Rzeszów 1998
A. Rybicka „Gimnastyka artystyczna”, Wroc∏aw 1980
K. Wlaênik „Wychowanie fizyczne w przedszkolu”, Warszawa 1988
101
Notatki nauczyciela
Notatki nauczyciela
Notatki nauczyciela

SCENARIUSZE ZAJ¢å DZIENNYCH cz´Êç 1 z szeÊciolatkami

Transkrypt

Podobne dokumenty

Cały nasz „Globe”