Porównanie różnych tłumaczeń tego samego tekstu biblijnego
Transkrypt
Porównanie różnych tłumaczeń tego samego tekstu biblijnego
CYKLICZNE SPOTKANIE BIBLIJNE 2011/2012 – SPOTKANIE 3: 3.12.2011 Porównanie różnych tłumaczeń tego samego tekstu biblijnego (Nowy Testament: Zwiastowanie - Łk 1, 26-38) OPIS METODY - oczywiście na początku należy się pomodlić o światło Ducha Świętego, ale myślę, że o tym nie musze przypominać ; - kolejno należy wybrać odpowiednie fragmenty biblijne do porównania; - następnie przygotować sobie zestawienie różnych tłumaczeń tekstu z jakiegoś programu biblijnego lub internetu (http://www.biblia.info.pl/biblia.php), można zrobić specjalne tabelki z poszczególnych wersetów (zobacz materiały przygotowane do spotkania); - następnie odczytywać poszczególne wersety w zestawieniu wszystkich tłumaczeń i zaznaczać podobieństwa (jak w materiałach do spotkania); - na dole kartki można robić notatki ze swoich spostrzeżeń i dochodzenia, dlaczego niektórzy tłumacze tłumaczą w ten a nie inny sposób (pomocą mogą być przypisy w Biblii lub Słownik Języka Polskiego – jeśli chodzi o znaczenie słów); - podstawą w tym wypadku jest zatem porównanie tekstu biblijnego w różnych tłumaczeniach, aby zrozumieć pewne problemy, które mogą się rodzić w oddaniu w danym języku tekstu biblijnego; - ważne są też pewne niuanse językowe czy zrozumienie mentalności żydowskiej, aby zrozumieć kontekst czy konkretne wypowiedzi, zdarzenia itp.; - czasem potrzebna będzie analiza lingwistyczna – językowa jakiegoś słowa, aby zobaczyć jego właściwe znaczenie, gdyż użyte tłumaczenie może być jednym z możliwych, wybranym przez tłumacza, gdyż jemu bardziej odpowiadało; - na koniec postarać się złożyć całość z dokonanej analizy tych tłumaczeń tekstów biblijnych, jeśli chodzi o to, co ten tekst mówi (można też te rzeczy zapisać, jako podsumowanie pracy, aby można było później do tego wrócić lub uzupełnić swoją wiedzę); - wreszcie zupełnie na końcu należy się pomodlić, dziękując za spotkanie ze Słowem Bożym. SPOSOBY ZASTOSOWANIA METODY: - analiza konkretnych fragmentów Biblii, chodzi zresztą o fragmenty niezbyt długie, gdyż metoda ta w przygotowaniu różnych tłumaczeń jest bardzo absorbująca; - analiza wszystkich fragmentów Biblii – Starego i Nowego Testamentu (nie ma tu tekstu, którego nie można by było w ten sposób zanalizować, zresztą może ona dotyczyć każdego tekstu tłumaczonego na język polski także z literatury); - analiza całych ksiąg i wybranych fragmentów, przypowieści, tematów itp. – jednak właśnie w ograniczeniu najlepiej do jednego dość krótkiego tekstu, aby nie zagubić przesłania biblijnego. ZWIASTOWANIE – Łk 1, 26-38 (8. tłumaczeń) WERSET 26 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 26. W szóstym zaś miesiącu anioł Gabriel został posłany przez Boga do miasta galilejskiego Nazaret, 26. W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, 26. W szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta galilejskiego, zwanego Nazaret, BIBLIA JEROZOLIMSKA 26. W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, PRZEKŁAD EDKUMENICZNY KOMENTARZ ŻYDOWSKI 26. W szóstym miesiącu Bóg posłał 26. W szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do Nazaretu, miasta anioła Gawri’ela do pewnego w Galilei, miasta w Galil zwanego Nazaret BIBLIA PAULISTOWSKA 26. W szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta galilejskiego, zwanego Nazaret, BIBLIA GDAŃSKA 26. A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret; WERSET 27 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA 27. do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja. 27. do dziewicy zaślubionej mężowi, któremu było imię Józef z rodu Dawida, a dziewica miała na imię Maryja. BIBLIA JEROZOLIMSKA 27. do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida, a Dziewicy było na imię Maryja. PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 27. do panny imieniem Maria, zaślubionej Józefowi z rodu Dawida. MIEJSCE NA NOTATKI: BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 27. do dziewicy poślubionej człowiekowi imieniem Józef, z pokolenia Dawidowego. Dziewica zaś miała na imię Maryja. BIBLIA PAULISTOWSKA 27. do dziewicy zaręczonej z mężczyzną o imieniu Józef, z rodu Dawida. Dziewicy było na imię Maryja. KOMENTARZ ŻYDOWSKI 27. do dziewicy zaręczonej z człowiekiem imieniem Jozef, z domu Dawida; dziewicy było na imię Miriam. BIBLIA GDAŃSKA 27. Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria. WERSET 28 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA 28. Anioł wszedł do Niej i rzekł: «Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, ». 28. (Anioł) przyszedł do niej i rzekł: Raduj się, łaski pełna, Pan z tobą! BIBLIA JEROZOLIMSKA 28. Anioł wszedł do niej i rzekł «Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą [błogosławiona jesteś między niewiastami]» PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 28. Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Bądź pozdrowiona, obdarowana łaską, Pan z tobą. BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 28. I wszedłszy do niej anioł powiedział: Bądź pozdrowiona, pełna łaski! Pan z tobą, (błogosławiona jesteś między niewiastami). BIBLIA PAULISTOWSKA 28. Anioł poszedł do Niej i powiedział: «Raduj się, łaski pełna, Pan z Tobą». KOMENTARZ ŻYDOWSKI BIBLIA GDAŃSKA 28. Zbliżywszy się do niej, anioł rzekł: 28. Kiedy anioł przyszedł do niej, po«Szalom, pani obdarzona łaską! wiedział: Witaj, obdarowana Adonai jest z tobą!». łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami. WERSET 29 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA 29. Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. 29. Ona przestraszyła się na te słowa i zastanawiała się, co może oznaczać to pozdrowienie. BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 29. A ona przelękła się usłyszawszy te słowa i myślała sobie, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. BIBLIA JEROZOLIMSKA 29. Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 29. Zatrwożyły ją te słowa i zastanawiała się co mogłoby znaczyć to pozdrowienie. KOMENTARZ ŻYDOWSKI 29. Bardzo ją zbiły z tropu jego słowa i zastanawiała się, co ma znaczyć takie pozdrowienie. MIEJSCE NA NOTATKI: BIBLIA PAULISTOWSKA 29. Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co znaczy to pozdrowienie. BIBLIA GDAŃSKA 29. Ale ona, ujrzawszy go, zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. WERSET 30 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA 30. Lecz anioł rzekł do Niej: «Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. BIBLIA JEROZOLIMSKA 30. Lecz anioł rzekł do Niej: «Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. 30. I rzekł do niej anioł: - Nie bój się, Maryjo, bo znalazłaś łaskę u Boga. BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 30. Wtedy rzekł do niej anioł: Nie bój się, Maryjo, bo znalazłaś łaskę u Boga. BIBLIA PAULISTOWSKA 30. Wtedy anioł powiedział do Niej: «Nie bój się, Maryjo, bo Bóg Cię obdarzył łaską. PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 30. Wtedy anioł powiedział: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. KOMENTARZ ŻYDOWSKI 30. Anioł powiedział jej: «Nie bój się, Miriam, bo znalazłaś łaskę u Boga. BIBLIA GDAŃSKA 30. Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 31. Oto poczniesz w swym łonie i porodzisz syna, i nadasz Mu imię Jezus. BIBLIA PAULISTOWSKA WERSET 31 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA 31. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. 31. Oto poczniesz i urodzisz syna, i nadasz Mu imię Jezus. BIBLIA JEROZOLIMSKA 31. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 31. Oto poczniesz i urodzisz syna i nadasz Mu imię Jezus. MIEJSCE NA NOTATKI: KOMENTARZ ŻYDOWSKI 31. Posłucha! Zajdziesz w ciąże, urodzisz Syna i nadasz Mu imię Jeszua. 31. Oto poczniesz i urodzisz syna, i nadasz Mu imię Jezus. BIBLIA GDAŃSKA 31. Oto poczniesz w swym łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus. WERSET 32 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 32. Stanie się On wielkim i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu stolicę ojca Jego, Dawida. BIBLIA PAULISTOWSKA 32. Będzie on wielki i zostanie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego ojca Dawida. 32. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. 32. On będzie wielki i Synem Najwyższego będzie nazwany, a Pan Bóg da mu tron Jego ojca Dawida. BIBLIA JEROZOLIMSKA 32. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 32. Będzie On wielki i zostanie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca Dawida. KOMENTARZ ŻYDOWSKI 32. Będzie On wielki, będzie nazwany Synem Ha’Eliona. Adonai, Bóg, da Mu tron Jego praojca Dawida. BIBLIA GDAŃSKA 32. Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida. BIBLIA POZNAŃSKA BIBLIA PAULISTOWSKA 33. Będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a Jego królestwo nie będzie miało końca. BIBLIA GDAŃSKA 33. I będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a jego królestwu nie będzie końca. WERSET 33 BIBLIA TYSIĄCLECIA 33. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca». 33. I będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a Jego królestwo nie będzie miało końca. BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 33. I będzie panował nad domem Jakuba na wieki, i królestwo Jego nie będzie mieć końca. BIBLIA JEROZOLIMSKA 33. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a jego panowaniu nie będzie końca». PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 33. Będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca. KOMENTARZ ŻYDOWSKI 33. i będzie On rządził domem Ja’akowa na wieki – Jego Królestwu nie będzie końca». MIEJSCE NA NOTATKI: WERSET 34 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA 34. Na to Maryja rzekła do anioła: «Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?» 34. Maryja rzekła do anioła: - Jakże się to stanie, skoro nie znam męża? BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 34. A Maryja powiedziała do anioła: Jakże się to stanie? Przecież ja nie znam męża. BIBLIA JEROZOLIMSKA 34. Na to Maryja rzekła do anioła: «Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?”. PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 34. Wtedy Maria zapytała anioła: Jak to się stanie, przecież nie znam jeszcze mężczyzny. KOMENTARZ ŻYDOWSKI 34. «Jak to możliwe – spytała anioła Miriam – skoro jestem dziewicą?». BIBLIA PAULISTOWSKA 34. Wtedy Maryja zapytała anioła: «Jak się to stanie, skoro nie znam pożycia małżeńskiego?». BIBLIA GDAŃSKA 34. Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną? WERSET 35 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 35. Anioł Jej odpowiedział: «Duch 35. Anioł zaś jej odpowiedział: - Duch 35. Odpowiadając jej anioł rzekł: Święty zstąpi na Ciebie i moc Święty zstąpi na ciebie i moc Duch Święty zstąpi na ciebie i Najwyższego osłoni Cię. Dlatego Najwyższego okryje cię jak obłok. osłoni cię moc Najwyższego. też Święte, które się narodzi, będzie Dlatego też święte (dziecko), które Dlatego też Święte, to, co się nazwane Synem Bożym. się narodzi, będzie nazwane Synem narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. Bożym. BIBLIA JEROZOLIMSKA PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 35. Anioł Jej odpowiedział: «Duch 35. Anioł odpowiedział: Duch Święty Święty stąpi na Ciebie i moc zstąpi na ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego Najwyższego zakryje cię, jak też Święte, które się narodzi, będzie obłok, a Święty, który się narodzi, nazwane Synem Bożym. nazwany będzie Synem Bożym. MIEJSCE NA NOTATKI: KOMENTARZ ŻYDOWSKI 35. Anioł odrzekł jej: «Ruach HaKodesz zstąpi na ciebie, moc Ho’Eliona zakryje cię. Dlatego święte dziecko, które się urodzi, będzie zwane Synem Bożym. BIBLIA PAULISTOWSKA 35. Anioł Jej odpowiedział: «Duch Święty zstąpi na Ciebie i osłoni Cię moc Najwyższego; dlatego Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. BIBLIA GDAŃSKA 35. A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym. WERSET 36 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA 36. A oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu ta, która uchodzi za niepłodną. 36. A oto twoja krewna, Elżbieta, również poczęła syna na starość i ta, którą nazywają niepłodną, jest już w szóstym miesiącu, BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 36. Oto Elżbieta, krewna twoja, również poczęła dziecię w swej starości. Teraz jest już w szóstym miesiącu ta, którą nazywają niepłodną. BIBLIA JEROZOLIMSKA 36. A oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu ta, która uchodzi za niepłodną. PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 36. Również twoja krewna Elżbieta, mimo podeszłego wieku, od sześciu miesięcy spodziewa się syna, a przecież jest uważana za bezpłodną. KOMENTARZ ŻYDOWSKI 36. Masz krewną, Eliszewę, która jest starą kobietą, i wszystkim wiadomo, że jest bezpłodna. Lecz poczęła ona syna i jest już w szóstym miesiącu ciąży! BIBLIA GDAŃSKA 36. A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną. BIBLIA PAULISTOWSKA 37. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego». BIBLIA GDAŃSKA 37. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego. BIBLIA PAULISTOWSKA 36. Oto twoja krewna Elżbieta pomimo starości poczęła syna i jest już w szóstym miesiącu, chociaż uważa się ją za niepłodną. WERSET 37 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA 37. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego». 37. bo "bo dla Boga nie ma rzeczy niemożliwych". BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 37. Nic bowiem nie jest niemożliwe u Boga. BIBLIA JEROZOLIMSKA 37. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego». PRZEKŁAD EDKUMENICZNY 37. Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego. KOMENTARZ ŻYDOWSKI 37. Bo u Boga nic nie jest niemożliwe». MIEJSCE NA NOTATKI: WERSET 38 BIBLIA TYSIĄCLECIA BIBLIA POZNAŃSKA BIBLIA WARSZAWSKOPRASKA 38. I rzekła na to Maryja: Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa twego. Wtedy odszedł od niej anioł. 38. Na to rzekła Maryja: «Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa!» Wtedy odszedł od Niej anioł. 38. Wtedy Maryja powiedziała: Otom ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według twego słowa. I odszedł od niej anioł. BIBLIA JEROZOLIMSKA 38. Na to rzekła Maryja: «Oto Ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według twego słowa!». Wtedy odszedł od Niej anioł. PRZEKŁAD EDKUMENICZNY KOMENTARZ ŻYDOWSKI 38. Na to Maria odpowiedziała: Oto ja 38. Miriam powiedziała: «Jestem służebnica Pana, niech mi się stanie sługą Adonai, niech mi się stanie, według twego słowa. jak rzekłeś». Wtedy odszedł od niej anioł. MIEJSCE NA NOTATKI: BIBLIA PAULISTOWSKA 38. A Maryja tak odpowiedziała: «Jestem służebnicą pana: niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od Niej anioł. BIBLIA GDAŃSKA 38. I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł. UWAGI DO POSZCZEGÓLNYCH WERSETÓW ŁK 1, 26-38: W. 26 Szósty miesiąc od informacji, że Elżbieta jest w ciąży. Nazaret był małą nieliczącą się wioską (1600-2000 osób) – Bóg posługuje się tym co niepozorne. W. 27 Narzeczeństwo trwało rok i było poważniejszym związaniem niż dziś – I stopień do ślubu (współżycie było niemożliwe i zamieszkanie razem, ale związek mógł być rozwiązany przez rozwód i miał prawny status małżeństwa). Z domu Dawida oznacza potomka Dawida. W. 28 Adonai – Pan, Jahwe. Pozdrowienie oznacz raduj się, pokój z Tobą czy bądź pozdrowiona (greckie: Chaire Maria, keharitomene). Zwrócić uwagę na inicjatywę Boga, jako dawcy łaski, a nie na cnoty Maryi, gdyż to Bóg szczególnie ją wspiera w podjętej służbie. Można tez użyć określenia przemieniona przez łaskę, napełniona łaską, tak, która znalazła łaskę u Boga, wybrana czy umiłowana przez Boga (termin trudny do przetłumaczenia). Od V wieku w niektórych rękopisach są słowa „Błogosławiona jesteś między kobietami”. W. 31 Nawiązanie do obietnicy Emmanuela – por. Iz 7, 14; Mt 1, 23. Imię Jezus – Jeszua oznacza Bóg zbawia, Boże zbaw czy Bóg jest pomocą. W. 32 Ha’Elion – Najwyższy, Bóg. Syn Ha’Elion – Syn Boży. Tron obiecany Dawidowi – por. 2 Sm 7, 12-13. 16; Mt 1, 1. Wielkość Jezusa oznacza bóstwo. W. 33 Królestwo Boże nie będzie miało końca – por. Dn 2, 44. W. 34 Słowa wyrażają nie niedowiarstwo, jak w wypadku Zachariasza, ale zdumienia, zdziwienia. W. 35 Szczególna obecność Boga pośród swojego ludu. Tak, jak kiedyś Bóg osłaniał obłokiem Arkę Przymierza z Dziesięcioma Przykazaniami (por. Wj 13, 22; Wj 24, 16), tak tez osłonił teraz Maryję. Może być to też nawiązanie do skrzydeł ptaka, stanowiących ochronę (por. Ps 17, 8). Dzięki temu jest Arką Nowego Przymierza, poprzez którą Bóg objawia swoją pełną miłości i miłosierdzia obecność pośród swojego ludu. W. 37 Wiara opiera się na prawdzie, że dla Boga nie ma rzeczy niemożliwych. Nawiązanie do postaci Sary w ST – por. Rdz 18, 13-14. W. 38 Służebnica dokładnie znaczy niewolnica – pełne poddanie się woli Boga. Maryja zgadza się pełnić w historii zbawienia role wyznaczoną Jej przez Boga. „oto ja służebnica Pańska niech mi się stanie według słowa Twego (Łk 1,38). W jej odpowiedzi zastosowana jest bardzo rzadko występująca forma gramatyczna tzw. optativus – genoito. Forma ta wyraża radosną i pełną entuzjazmu zgodę Maryi na posłanie Boże oraz szczere pragnienie realizacji Bożych planów zbawienia. Takie rozumienie potwierdza samookreślenie Maryi terminem służebnica” (s. Emanuela Klich OSU). SCHEMAT ZWIASTOWANIA nawiązuje do powołań starotestamentalnych: OBJAWIENIE ANIOŁA (w. 26), POZDROWIENIE (w. 28), ORĘDZIE (w. 31, 34-35), ZNAK (w. 36-37)