Ściągnij e-przewodnik - Warmińsko-Mazurski

Transkrypt

ODKRYJ
JAK TO BLISKO
e-przewodnik
warmińsko-mazurskie
w w w. p i e k ny ws c h o d. p l
Braniewo
Frombork
Gołdap
Węgorzewo
Elbląg
Lidzbark Warmiński
Kętrzyn
Giżycko
Święta Lipka
Wilczy Szaniec
Wielkie Jeziora Mazurskie
Ełk
Gietrzwałd
Ostróda
Olsztyn
Iława
Mikołajki
Pisz
Grunwald
Nidzica
Stańczyki
Spis treści
Zabytki, muzea
Przyroda
Aktywnie
Zdrowie i uroda
Rozrywka
str. 1
str. 36
str. 46
str. 60
str. 63
To kilka tysięcy jezior, często połączonych ze sobą
kanałami. To wyspy, które kryją czakramy – miejsca mocy,
ślady prastarych siedlisk, królestwa kormoranów, czapli
siwych, łabędzi niemych. To rezerwaty ornitologiczne,
krajobrazowe i trzy puszcze z największą – Puszczą
Piską.
Jesienią warto wyruszyć na piesze wędrówki i podziwiać
dzikie ptactwo z wież obserwacyjnych. Zimą czekają
trasy narciarskie o różnej skali trudności i jeden z naj
lepszych w Europie tor saneczkowy na Pięknej Górze
na obrzeżach Gołdapi.
Na Mazurach aktywny wypoczynek nie wiąże się jedynie
z typowymi sportami zimowymi. Większość rzek regio
nu Warmii i Mazur nie zamarza i wspaniale nadaje się
do zimowych spływów kajakowych. Można spróbować
żeglarstwa lodowego, które uprawia się tu od 100 lat.
Wtajemniczonym polecamy nurkowanie pod lodem.
Zimą jeziora osiągają niesamowitą przejrzystość.
Jesień i zima są świetne na zwiedzanie. Gotyckie zamki,
średniowieczne klasztory, barokowe kościoły, mury
obronne, ratusze i domy z czerwonej cegły, unikatowy
w skali światowej Kanał Elbląski
i słup graniczny, postawiony
za Zygmunta Augusta na styku
granic Korony, Litwy i Prus.
Odkryj, jak tu pięknie!
Zabytki, muzea
Zamek w Pasłęku
Dostępność: całoroczny
Pasłęk, historyczna nazwa Holland, leży na Powiślu nad rzeka Wąską. Prawa miejskie uzyskał w
1297 roku. W latach 1818-1975 był siedzibą powiatu. W 1997 roku Pasłęk obchodził 700-lecie
nadania praw miejskich.
Miasto posiada współcześnie odbudowany zamek z początku XIV wieku, bardzo dobrze
zachowane średniowieczne mury obronne z dwiema bramami, ratusz z XIV wieku, dwa
kościoły z XIV i XVI wieku oraz inne ciekawe zabytki. Także w okolicy znajdują się liczne zabytki
i atrakcje turystyczne, w tym m.in.: unikatowy w skali światowej Kanał Ostródzko-Elbląski z
systemem pięciu pochylni, przy pomocy których statki pokonują różnicę poziomów bliska 100
metrów na wózkach poruszających się po szynach. Pasłęk liczy obecnie 12671 mieszkańców
i jest siedzibą gminy - Miasta i Gminy Pasłęk, która obejmuje łącznie obszar o powierzchni
26439 hektarów zamieszkały przez 20137 stałych mieszkańców. Jest to największa gmina
typu miejsko-wiejskiego w województwie warmińsko-mazurskim, zarówno pod względem
obszaru jak i liczby ludności. Pasłęk jest też atrakcyjnym miejscem do prowadzenia
działalności gospodarczej. Inwestowaniu w Pasłęku sprzyja zawsze przychylna i otwarta na
propozycje współpracy postawa władz samorządowych, które pragną, aby Pasłęk stał się
miejscem pomnażania kapitału sprzyjającego harmonijnemu rozwojowi miasta. Chcemy, by
inwestujący w Pasłęku uznali to miasto za swoje i znaleźli tu„swoje miejsce na ziemi - swoją
małą ojczyznę”.
Kościół parafialny
p.w. św. Antoniego
w Braniewie
Kościół parafialny p.w. św. Antoniego wykonany został wg projektu Karola Fryderyka Schinkla.
Do 1945 r. ewangelicki, zbudowany w latach 1830-1837. Wykonany został wg projektu Karola
Fryderyka Schinkla. Od 1946 r. katolicki. Zwrócony prezbiterium ku północy, murowany,
tynkowany, halowy, trójosiowy, późnoklasycystyczny.
1
Zabytki, muzea
Twierdza Boyen
w Giżycku
Od czerwca do sierpnia czynne od 9:00
do 19:00, maj, wrzesień czynne od 9:00 do
17.00, październik czynne od 9:00 do 16.00,
listopad-kwiecień czynne od 9:00 do 15:00,
grupy proszone są o wcześniejszą rezerwację
telefoniczną.
Obiekt fortyfikacyjny z połowy XIX w. Zaporowy fort artyleryjski na planie nieregularnej
gwiazdy. Twierdza odegrała znaczną rolę w powstrzymaniu ofensywy rosyjskiej w 1914 r.
Twierdza położona na terenie tzw. “wyspy giżyckiej”, a więc obszaru ograniczonego jeziorami
Kisajno i Niegocin, oraz kanałami: Niegocińskim i Łuczańskim. Zaporowy fort artyleryjski na
planie nieregularnej gwiazdy z sześcioma frontami o narysie bastionowym i poligonalnym,
centralnie położonym majdanem oraz donżonem. Całość otoczona murem Carnota i suchą
fosą. Na wałach liczne stanowiska artyleryjskie, obserwacyjne, ceglane i betonowe schrony. W
narożach bastionów kaponiery i kojce. Twierdza stanowiła od początku XX w. element “Mazurskiej Pozycji Jeziornej”, a od 1935 r. Giżyckiego Rejonu Umocnionego. Odegrała znaczną
rolę w powstrzymaniu ofensywy rosyjskiej w 1914 r. W latach 1941-1944 na terenie twierdzy
funkcjonował szpital wojskowy oraz komórka oddziału wywiadu wojskowego Fremde Heere
Ost.
Bazylika Mniejsza
p.w. św. Katarzyny
w Braniewie
Dzięki staraniom biskupów warmińskich, ruiny kościoła wróciły w posiadanie diecezji.
Pozwoliło to w roku 1979 na rozpoczęcie odbudowy i odrestaurowanie tej świątyni.
Od 1982 r. odprawiane są w niej nabożeństwa Bazylika Mniejsza pod wezwaniem św.
Katarzyny - gotycki realizowany etapami: 1343-1442, halowy, trójnawowy, założony na
planie wydłużonego prostokąta, orientowany. W czasie wojny kościół został doszczętnie
zniszczony. Dzięki staraniom biskupów warmińskich, ruiny kościoła wróciły w posiadanie
diecezji. Pozwoliło to w roku 1979 na rozpoczęcie odbudowy i odrestaurowanie tej świątyni.
Od 1982 r. odprawiane są w niej nabożeństwa.
2
Zabytki, muzea
Kościół Rzymskokatolicki św. Barbary w Rumianie
Msze Święte: Dni powszednie: 17.00 (zimą),
18.00 (latem), w czwartki 7.00 (latem), 8.00
(zimą); Niedziela i święta 8.00 i 11.00
Wizyta w Rumianie to pomysł dla miłośników historii i architektury. Gratka dla wielbicieli
sakralnych zabytków wieków Odrodzeniowych, Barokowych i Oświeceniowych! Kościół w
Rumianie wykonany jest w stylu barokowym. Jest to obiekt o konstrukcji zrębowej, odeskowanej z zewnątrz, krytej gontem i osadzonej na kamiennym cokole. Uwagę zwraca zabytkowy
wystrój wnętrza kościoła. Między innymi znajdują się tu ołtarze: późnorenesansowy św.
Krzyża, barokowy i główny z XVIII w. Organy o zewnętrznej neobarokowej oprawie zostały
zbudowane przez Paula B. Voelknera i pochodzą z 1909r. W kościele znajduje się wiele
przedmiotów reprezentujących sztukę złotniczą: późnogotycki krzyż relikwiarzowy i pacyfikat
z pierwszej połowy XVIw., monstrancja retabulowa z XVIIw., relikwiarz z końca XVIIw. oraz
rokokowe ostensorium wykonane przez Karola Magierskiego z Torunia.
Obok kościołaz 1714 stoi budynek plebanii z początku XXw. We wsi Rumian znajdują się także
nastepujące zabytki: pomniki przyrody przy kosciele- lipy drobnolistne, budynek szkoły z
XIXw. i nieczunny dziś młyn wodny z 1940r.
Kościół Ewangelicki w Giżycku
Neoklasycystyczny kościół z 1827 roku - świątynia ewangelicka. Ołtarz i ambonę projektował
prawdopodobnie Karol Fryderyk Schinkel, jeden ze słynniejszych architektów niemieckich
pierwszej połowy XIX w.(pl. Grunwaldzki). Neoklasycystyczny kościół z 1827 roku - świątynia
ewangelicka budowana na tle prostokąta, salowa, z wysuniętą wieżą zachodnią, murowana,
otynkowana, dach dwuspadowy kryty dachówką, wieża na planie kwadratu, w 1881r.
dobudowano apsydę chóru. Ołtarz i ambonę projektował prawdopodobnie Karol Fryderyk
Schinkel, jeden ze słynniejszych architektów niemieckich pierwszej połowy XIX w. (pl.
Grunwaldzki).
3
Zabytki, muzea
Zespół Dworkowo
- Parkowy w
Jędrychowie
Hotel im Park to dawna siedziba ziemska„Heinrichschöfen” leżąca w rozległym parku
rozpościerającym się na powierzchni 5 ha wzdłuż jeziora Lampasz.
Cały kompleks – urządzony przez małżeństwo v. Klitzing – składa się XVIII – wiecznego
dworku oraz odrestaurowanych i zmodernizowanych zabudowań dworskich.
Muzeum Regionalne “Chata Mazurska” w Sądrach
Sądry to mała osada mazurska. W tej niepozornej wiosce znajduje się jednak perełka wśród
muzeów tego regionu - prywatne Muzeum Etnograficzne„Chata Mazurska” z najbogatszymi chyba zbiorami dotyczącymi folkloru tych terenów. Najstarsze eksponaty pochodzą
jeszcze z okresu wczesnego średniowiecza. W starej chacie mazurskiej zgromadzone zostały
dawne meble, sprzęty gospodarstwa domowego, stroje, książki. Na zewnątrz zgromadzono
okazały zbiór używanych na tamtym terenie maszyn rolniczych oraz przedmiotów codziennego użytku. Właścicielką muzeum jest Krystyna Dickti.
Wieża ciśnień w
Giżycku
Poniedziałek: 09.00-23.00
Wtorek: 09.00-23.00
Środa: 09.00-23.00
Czwartek: 09.00-23.00
Piątek: 09.00-23.00
Sobota: 09.00-23.00
Niedziela: 09.00-23.00
Wieżę Ciśnień zwaną również Wodną Wieżą„WASSERTURM” zbudowano w 1900 roku.
Obecnie taras widokowy, skąd można podziwiać panoramę Miasta oraz Jeziora Niegocin
i Kisajno. W całości wykonana została z czerwonej, nieotynkowanej cegły. Przez 96 lat
Wieża zaopatrywała Giżycko w bieżącą wodę, aż do chwili przebudowy wodociągów, to
jest 1997 roku. Na uwagę zasługuje neogotycki styl architektury, z ciekawymi sklepieniami
zewnętrznymi wokół korony wieży. Widoczne nad wejściem herby: Mazurski i Miasta
utożsamiły Wieżę Ciśnień z lokalną rzeczywistością. Po 96 latach Wieża Ciśnień odnalazła
swoje nowe oblicze. Stała się niepowtarzalną atrakcją turystyczną. W jej wnętrzu stworzone
zostało nowe zaplecze turystyczno-kulturalne. Poza kawiarnią, tarasem widokowym z lunetami, zwiedzać można mazurskie mini-muzeum. Dokumenty, zdjęcia, drobne przedmioty
obrazują codzienne życie ludzi mieszkających w okolicy Wieży na przestrzeni minionych
100 lat.
4
Zabytki, muzea
Zamek Krzyżacki
w Kętrzynie
Wtorek: 10.00-17.00
Środa: 10.00-17.00
Czwartek: 10.00-17.00
Piątek: 10.00-17.00
Sobota: 10.00-17.00
Świetnie zachowany, posiada bramę wjazdową i dziedziniec wewnętrzny. W zamku mieści
się muzeum ze zbiorem obrazów, rzeźb i przedmiotów pochodzących z XV-XIXw. Na piętrze
znajduje się wystawa poświęcona Wojciechowi Kętrzyńskiemu, patronowi miasta.
Zamek początkowo był budowlą trójskrzydłową, zamkniętą od strony zachodniej murem
z bramą wjazdową. Najbardziej reprezentacyjne skrzydło północne zajmował pfleger prokurator, urzędnik sprawujący władzę z ramienia Zakonu. Mieściła się tu także kaplica
wzmiankowana jeszcze w 1628 r. Na dziedzińcu znajdowała się studnia. Prawdopodobnie na
przełomie XIV i XV w. zamek otoczony został od północy, wschodu i południa murem obronnym z cylindrycznymi basztami w narożnikach, przystosowanymi do wykorzystywania broni
palnej; od strony miasta wybudowano mur przed wejściem do zamku. Około połowy XV w., w
murze otaczającym zamek wybudowano dwie bramy z mostami zwodzonymi - południową i
wschodnią, zamurowane po zdobyciu zamku przez mieszczan w 1454 r.
W zamku i przylegającej do niego części miasta nazwanej Nowym Miastem istniały m.in.
piekarnia, kuchnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa i zboża, spiżarnia, zbrojownia
i prochownia oraz więzienie, wzmiankowane w 1564 r. Po 1525 r. zamek został siedzibą
starostwa książęcego. Kolejne prace budowlane na zamku przeprowadzone zostały w latach
1528-1529 i 1559- 1560. Przed 1566 r. przebudowano skrzydło zachodnie zamku, a w 1622
r. w północno- zachodnim narożniku dziedzińca wybudowano cylindryczną basztę z klatką
schodową. W 1682 r. rozebrano dwie górne kondygnacje skrzydła północnego, zrównując
jego wysokość z pozostałymi skrzydłami budowli. Być może wtedy także zasypano część
piwnic pod skrzydłami wschodnim i południowym. Ślad po dawnym zejściu do piwnic w
skrzydle południowym widoczny jest jeszcze dzisiaj w murze w południowo-wschodnim
narożniku zamkowego dziedzińca.
Dziedziniec zamku - fragment rysunkuW XVIII i XIX w. zamek z leżącym przy nim folwarkiem
był siedzibą domeny królewskiej. W tym okresie przebudowywano go dostosowując do
pełnienia funkcji mieszkalnych. W miejsce gotyckich okien wykonano nowe, znacznie
szersze. Budowla nie była jednak zbyt wygodnym miejscem do zamieszkania, skoro w 1742
r. rezydujący w zamku starosta Groeben skarżył się w liście do króla na panujące tu zimno,
informując jednocześnie, że z tego powodu ostatniej zimy musiał wynająć dom w mieście.
15 grudnia 1797 r. w zamku miał miejsce wielki pożar. W latach 1911-1912, po kupnie obiektu
przez miasto, zamek ponownie przebudowano, przeznaczając większość pomieszczeń na
mieszkania. Wówczas także znajdował się tu lokal biurowy 3. Brygady Piechoty. Pod koniec lat
30-tych XX w. na zamku prowadzone były drobne prace konserwatorskie.
Przed drugą wojną światową znajdował się tu urząd finansowy i mieszkania urzędników. W
początku lat 40-tych zachodnią część piwnic pod skrzydłem północnym przebudowano na
schron przeciwlotniczy. W końcu stycznia 1945 r., po zajęciu miasta przez wojska radzieckie
zamek i większa część staromiejskiej zabudowy miasta zostały spalone. Projekt odbudowy
połączonej z regotycyzacją obiektu oparty został na rekonstrukcji rysunkowej wykonanej
w końcu XIX w. przez Steinbrechta.. Po odbudowie przeprowadzonej w latach 1962-1967,
budowla odzyskała gotycki charakter dzięki podwyższeniu dachów, skrzydeł południowego
i wschodniego oraz dodaniu jednego piętra z gotyckimi szczytami i spadzistym dachem w
skrzydle północnym.
5
Zabytki, muzea
Zamek
pokrzyżacki w
Giżycku
Obiekt nie jest udostępniony do zwiedzania,
własność prywatna.
Skrzydło zamku pokrzyżackiego z XIV w., była siedziba komornika, starosty oraz komendanta
twierdzy. Położony przy kanale Łuczańskim.
Położony tuż nad brzegiem Niegocina. Pierwotnie zlokalizowany prawdopodobnie na
miejscu starego grodziska pruskiego. Zniszczony przez Litwinów w 1365 r. Budowę nowego
zamku zakończono ok. 1377 r. Stanowił on istotny element łańcucha krzyżackich strażnic
zabezpieczających pogranicze litewsko-jaćwieskie. Ponownie zniszczony i odbudowany
na nowym miejscu po wojnie 13-letniej. Wybudowany na planie czworoboku, pierwotnie
jednoskrzydłowy z podzamczem, otoczony fosą. Przebudowywany w XVI i XVII w. zatracił
cechy obronne. W 1749 r. spłonęły całkowicie dwa dobudowane skrzydła mieszkalne, natomiast po 1945 r. rozebrano budynek posadowiony na południowym murze kurtynowym, z niską
cylindryczną basztą w części wschodniej. Najstarsze zachowane do dziś fragmenty zamku to
gotycki dom mieszkalny, trójkondygnacyjny, podpiwniczony, piwnice z XV w. ze sklepieniami
krzyżowymi, szczyty w formach renesansowych.
Dworek w
Jełmuniu
Dostępność: sezonowy
Kościół pw.św.
Brunona w
Bartoszycach
W Jełmuniu koło Choszczewa znajduje się piękny, odrestaurowany Dworek, położony
malowniczo w parku nad samym jeziorem Jełmuń.
Dwór na wzniesieniu, w punkcie środkowym zespołu, między parkiem schodzącym ku
brzegom jeziora a czworokątem podwórza gospodarczego. W parku zachowane jest
szerokie otwarcie widokowe na jezioro. W XIX w. własność rodziny von Woisky, w pobliżu na
sąsiednim wzgórzu zachował się cmentarz rodowy.
Klasycystyczny dwór pochodzi z 2. połowy XIX w. Założony na rzucie prostokąta, parterowy,
przykryty dachem dwuspadowym. W elewacji frontowej (od strony parku i jeziora) ryzalit z
trzema półkolistymi arkadami w przyziemiu, zwieńczony trójkątnym naczółkiem, poprzedzony półkolistym tarasem. Elewacja od strony podwórza znacznie skromniejsza. Od 2000 r.
dwór jest własnością prywatną.
Obecnie znajduje się tu jedno z sanktuariów Archidiecezji Warmińskiej - Sanktuarium
Świętego Brunona z Kwerfurtu, Biskupa i Męczennika.
Kościół znajduje się przy ulicy Kętrzyńskiej. Powstał w latach 1882-1883. Jest budowlą w stylu
neogotyckim, w tym samym stylu zostało wykonane wyposażenie wnętrza, witraże oraz
prezbiterium.
6
Zabytki, muzea
Pałac w Sorkwitach
W latach 1850-1856 Juliusz von Mirbach przebudował dwór w Pałac w stylu angielskiego
neogotyku.
Ogromny piętrowy gmach z czerwonej cegły stanął w rozległym parku krajobrazowym
nad malowniczym jeziorem Lampackim. Za czasów von Mirbachów Sorkwity przeżywały
najlepsze 110 lat rozwoju.
Podczas pierwszej wojny światowej, armia Samsonowa po kilkudniowym pobycie spalił Pałac
w nocy z 26 na 27 sierpnia 1914 roku w przeddzień klęski pod Olsztynkiem. W ogniu spłonęło
całe umeblowanie wraz z nagromadzonymi zbiorami. Odbudową rezydencji, co miało miejsce
w latach 1922-1923, zajął się ostatni spadkobierca sorkwickich włości, baron Bernard von
Paleske adiutant Cesarza Wilhelma II. Pod zarządem rodziny von Paleskich, Sorkwity i Pałac
pozostawały do 1945 roku, stając się miejscem spotkań polityków niemieckich i pruskich.
Po drugiej wojnie światowej Pałac należał do miejscowego PGR-u, a w 1957 roku został
przekazany Zakładowi Maszyn Rolniczych “Ursus” z Warszawy. Od 1998 Pałac jest w prywatnych rękach i staje się wysokiej klasy hotelem.
Brama Lidzbarska
w Bartoszycach
W chwili obecnej obiekt niedostępny do
zwiedzania wewnątrz.
Najstarszy cenny zabytek architektury świeckiej z około 1468 roku, jeden z nielicznych
ocalałych fragmentów murów obronnych Bartoszyc, którymi otoczono miasto w połowie
XIV wieku.
Charakterystyczne, małe okna bramy były przerabiane wielokrotnie w wieku XVIII i XIX.
Większy dzwon, ozdobiony liściem akantu oraz tarczą herbową z literami N. S., pochodzi z
roku 1517, przeniesiono go tu w roku 1819 z wieży zburzonego wówczas ratusza bartoszyckiego. Mniejszy dzwon z ornamentem rocaille odlano w 1767 roku.
7
Zabytki, muzea
Most obrotowy w
Giżycku
Kościół ewangelicko-augsburski
w Sorkwitach
Alfons Karny to rzeźbiarz minionego stulecia. Należał do pokolenia, które w historii RzeczypMost obrotowy na Kanale Łuczańskim - zbudowany w połowie XIX w., jeden z dwóch
tego typu mostów w Europie. Sprawny, obsługa ręczna. Zbudowany z 1889 roku przez
firmę Bechelt C.O. Grundberg und Shel z Zielonej Góry. 20-metrowej długości i 8-metrowej
szerokości ruchome przęsło o oryginalnym sposobie zwodzenia w bok. Most ważący ponad
100 ton za pomocą odpowiednich przełożeń może być obracany ręcznie przez jednego
operatora.
W latach 1960-1970 w ramach modernizacji, most został wyposażony w napęd elektryczny,
co doprowadziło do zniszczenia nabrzeża (poprzez silne uderzenia). Na historycznym moście
ustawiono most saperski. Dopiero, od 1993 r. most obrotowy został ponownie otwarty. Obecnie jego obsługa odbywa się ręcznie, zgodnie z pierwotnym założeniem konstruktorów. Cała
operacja otwierania mostu zajmuje jednemu człowiekowi ok. 5 min. Jest jedną z niewielu tego
typu konstrukcji w Europie. Most otwierany jest według sezonowego rozkładu.
Kościół znajduje się w centrum Sorkwit. Pochodzi on z XVII w.
Został wybudowany w stylu barokowym, z kruchtą od strony południowej. Ozdobę kościoła
stanowią: późnorenesansowy, bogato zdobiony ołtarz z lat 1623 - 1642 oraz kazalnica z
1694 r.
Ratusz w
Mrągowie
Mrągowski Ratusz - na szlaku 20 odkryć Mrągowa.
Ratusz jest centralnym punktem mrągowskiego rynku. Zbudowany został w 1825 r. i był
oznaką rozwoju miasta. Wyremontowany w latach 90 jest dziś wizytówką miasta, mieści się
tu Oddział Muzeum Warmii i Mazur, swoją siedzibę mają tu też organizacje społeczne. Obok
budynku mieści się Strażnica Bośniacka, gdzie w 1790 r. stacjonował 9. Pułk Bośniaków.
Obecnie jest tu Izba Pamięci, poświęcona niemieckiemu pisarzowi, urodzonemu w
Piersławku k. Piecek, Ernstowi Wiechertowi. Za Strażnicą znajduje się budynek banku PKO
S.A. – już w 1820 r. był tu pierwszy miejski bank.
8
Zabytki, muzea
Stanowisko archeologiczne w
Wyszemborku
Kościół katolicki
p.w. św. Józefa w
Jedwabnie
Odwiedź Wyszembork – miejscowość słynącą z wieloletnich badań archeologicznych osady
Galindów prowadzonych od 1949 r.
Wykopaliska ujawniły liczne zabytki związane z zamieszkującą na obszarze Warmii i Mazur
ludnością kultury kurhanów zachodniobałtyjskich. Ludność ta chowała swych zmarłych spalonych, w naczyniach umieszczanych na brukach kamiennych i wewnątrz skrzyń, w otaczanych
często kamiennymi kręgami nasypach kurhanowych. Stanowisko archeologiczne, które
położone jest w północnej części wyspy na jeziorze Salęt dostarczyło bardzo wiele istotnych
informacji dotyczących świata obrzędowości i kultu. Większość odnajdywanych obiektów
stanowiły paleniska, których dno wypełniał bruk kamienny, na którym była warstwa spalenizny wraz z naczyniami. Wewnątrz warstwy tkwiły liczne zwęglone ziarna zbóż oraz spalone
i niespalone kości zwierzęce i ludzkie. W dołach ofiarnych umieszczano również biżuterię i
narzędzia. Najbardziej zagadkowym obiektem był rów, który stanowił granicę oddzielającą
święte miejsce od zwykłego ludzkiego świata. Do rowu wrzucano pozostałości po obrzędach
i pogrzebach. Z obszaru tego pochodzą również nieliczne obiekty i zabytki z okresu wpływów
rzymskich i okresu wędrówek ludów. Ze względu na wielowiekowe osadnictwo i bogactwo
materiałów zabytkowych stanowisko archeologiczne w Wyszemborku stanowi istotny element kompleksowych badań mikroregionu jez. Salęt.
Kościół katolicki został wymurowany z czerwonej cegły z 1930 roku. Wybudowany jest na
planie wieloboku, na kamiennym fundamencie.
Wybudowany jest na planie wieloboku, na kamiennym fundamencie. Od frontu znajduje
się drewniana wieża ze spadzistym dachem, krytym blachą. Pozostała część dachu kryta jest
odnowioną dachówką. Nad drzwiami widnieje charakterystyczna grafika przedstawiająca
Jezusa. Przy kościele jest także dom parafialny.
Kościół św.
Wojciecha w
Mrągowie
Jednym z głównych zabytków miasta jest XIX-wieczny kościół św. Wojciecha.
Kościół zbudowany w stylu neogotyckim w 1860 r., na ziemi dawniej należącej do bogatej
mrągowskiej wdowy, Justyny Timnik, która po śmierci przekazała swoje dobra gminie katolickiej. Do niej również należał budynek przy ul. Królewieckiej, w którym mieściła się dawna
plebania, dziś jest tu kancelaria parafialna i biblioteka.
9
Zabytki, muzea
Salon Muzyczny
Muzeum Feliksa
Nowowiejskiego
w Barczewie
W Muzeum Feliksa Nowowiejskiego, twórcy„Hymnu Warmińskiego”, opery„Legenda Bałtyku”,
melodii do słów “Roty” M. Konopnickiej i wielu innych, znajdują się pamiątki po kompozytorze,
oraz wiele ciekawych eksponatów. Odbywają się koncerty i wystawy.
Muzeum kompozytora, dyrygenta, pedagoga, organisty, organizatora życia muzycznego i
działacza społecznego, urodzonego 7 lutego 1877 r., otwarto 15 lipca 1961 r., w pięćdziesiątą
rocznicę prawykonania Roty na krakowskich Błoniach. Na budynku, od frontu, zamieszczono
pamiątkową tablicę.
Zgromadzono tu pamiątki po Feliksie Nowowiejskim: fotografie, plansze, nuty, rękopisy
utworów i utwory drukiem, dyplomy, rzeczy osobiste m.in. frak, a także pianino i maskę
pośmiertną kompozytora. Znajduje się tu także fortepian, na którym kompozytor miał grywać
, biurko i szafa, będąca niegdyś własnością kompozytora.
W barczewskim muzeum znajdują się zabytkowe piece, które pozyskano z Woryt, Reszla i
Olsztyna.
Możemy tu również podziwiać dwie drewniane figury, wykonane w XIX w., pochodzące z
Bramy Południowej, zwanej Olsztyńską. Jedna przedstawia św. Agatę dziewicę i męczennicę,
patronkę pielęgniarek, druga natomiast św. Rozalię, częściej wymienianą jako błogosławioną.
Do lat sześćdziesiątych XX w. figury znajdowały się na Bramie, skąd przeniesiono je do Muzeum w obawie przed niszczącym działaniem warunków atmosferycznych.
W Salonie odbywają się koncerty, wystawy i zajęcia gry na instrumentach.
Kościół św. Jana
Chrzciciela w
Bartoszycach
Pochodzenie tego kościoła jest dość zagadkowe. Na ogół przypuszcza się, że zbudowano go
na miejscu kaplicy przyzamkowej, o której posiadamy wiadomość z roku 1404, zburzonej
wraz z zamkiem pół wieku później przez mieszczan bartoszyckich. Drugi średniowieczny
kościół w Bartoszycach, przy ul. Nowowiejskiego jest prostą jednowarstwową budowlą na
planie prostokąta. Pochodzi najprawdopodobniej z XV wieku, chociaż istnieją przypuszczenia,
iż mógł on powstać już w czasach pierwszej lokacji miasta. Dzwonnicę dostawiono do fasady
w XIX wieku. Ołtarz i ambona wsparta na figurze anioła sa przykładem barokowej snycerki z
pierwszej ćwierci XVIII wieku.
10
Zabytki, muzea
Cerkiew grekokatolicka w
Górowie Iławieckim
Zabytkowe
cmentarze w
Mrągowie
Jest to unikalne połączenie stylów w sztuce! Tuż przy Placu Ratuszowym w centrum miasta
znajduje się najstarsza świątynia miasta - unikalna kompozycja stylów w sztuce i różnych
tradycji chrześcijańskich.
Tuż przy Placu Ratuszowym w centrum miasta znajduje się najstarsza świątynia miasta unikalna kompozycja stylów w sztuce i różnych tradycji chrześcijańskich. Wybudowana
w XIV wieku za czasów państwa zakonnego Krzyżaków jako kościół katolicki, od czasów
reformacji aż do lat 50-tych XX w. służyła ewangelikom. Teraz modlą się w niej grekokatolicy.
Wraz z nimi w gotyckich murach pojawia się tradycja Bizancjum: ikonostas, freski, cyrylica.
Autorem ikonostasu jest wybitny polski artysta malarz Jerzy Nowosielski. Z wcześniejszego
przepysznego barokowego wystroju wnętrza świątyni, dziś podziwiać można wspaniałe,
ogromne malowidło sufitowe z 1660 r. Na plafonie zobrazowano sceny biblijne i wydarzenia
z życia Jezusa.
Na ulicy Brzozowej znajdują się stare cmentarze – katolicki (dziś komunalny, już nieczynny),
i pozostałości po ewangelickim. Katolicki powstał na ziemi, przekazanej kościołowi przez
bogatą wdowę, Justynę Timnik. Obok, w miejscu, gdzie dziś mieści się pralnia chemiczna,
był cmentarz żydowski (kirkut). W 1936 r. został zniszczony przez Niemców, w 1947 r. teren
zniwelowano. Na niewielkiej skarpie mieści się cmentarz prawosławny. Obok stoi pomnik
przyrody – ponad dwustuletnia, rozłożysta lipa.
Kościół pw.św.
Jana Ewangelisty
i Matki Boskiej
Częstochowskiej w
Bartoszycach
Kościół ten, zwany Farnym, jest najstarszą w mieście budowlą sakralną. Wnętrze zdobią
gwieździste sklepienia, zrekonstruowane w latach 1945-1958 po zniszczeniach II wojny
światowej. Kościół znajduje się na Placu Wolności. Zbudowano go prawdopodobnie w
drugiej ćwierci XIV wieku, a przebudowano w 1678 r., natomiast wieża pochodzi z 1732 r.
Kościół zachował swój pierwotny charakter trójnawowej bazyliki z prezbiterium zamkniętym
trójbocznie, opiętym szkarpami. Wnętrze zdobią gwieździste sklepienia, zrekonstruowane w
latach 1945-1958 po zniszczeniach II wojny światowej.
Najcenniejsze w wyposażeniu wnętrz są późnogotycka grupa późnego Ukrzyżowania
i organy z 1651 r. wykonane w warsztacie Wernera Z Elbląga oraz zabytkowa ambona ,
konfesjonały i odrestaurowany ołtarz główny.
11
Zabytki, muzea
Sanktuarium
św. Krzyża w
Braniewie
Barokowy kościół Świętego Krzyża na przedmieściach Braniewa powstał w latach 1722–1747,
jest jedyną na Warmii świątynią na planie krzyża greckiego z centralną kopułą.
3. Historia życia twórczego,
4. Sztuka dawna i współczesna z kolekcji artysty.
Kościół powstał dzięki fundacji biskupa Teodora Potockiego. Zachowało się wyposażenie, w
tym ołtarze dłuta słynnego mistrza z Reszla, J. K. Szmidta (1730–1748). W 1924 r. obok kościoła
wybudowano klasztor Redemptorystów.
Świątynia stanowi ośrodek kultu związanego z obrazem Trójcy Świętej. Wizerunek ten wisiał
niegdyś na dębie za miastem. W 1626 r. znieważony przez szwedzkich żołnierzy (pocięty lub
przestrzelony), miał spłynąć krwią. W 1628 r. przeniesiono go do Warszawy, a do Braniewa
wrócił w roku 1672. Obraz jest umieszczony w ołtarzu głównym.
W ogrodzie klasztornym warto zobaczyć Drogę Krzyżową, której budowę rozpoczęto w
2000 roku z ofiar pieniężnych parafian i dobrodziejów, jako ich votum wdzięczności za Rok
Jubileuszowy.
Kościół w Szestnie
Nie przegap gotyckiego zabytku w Szestnie - pokrzyżackiego kościoła. Z pewnością wart jest
zobaczenia!
Znajdujący się w środku wsi Szestno pokrzyżacki kościół gotycki zwraca uwagę swoją
masywną, nieregularną bryłą, sugerującą, że budowla ta była kilkukrotnie przebudowywana.
Dekorację architektoniczną wnętrza kościoła na ścianie wschodniej stanowią 3 ostrołukowe
blendy umieszczone blisko siebie i półokrągło sklepione okno w części północnej. Nawa jest
przekryta drewnianym, malowanym stropem, odnowionym, jak głosi umieszczona na nim
inskrypcja, w 1938 roku. W kościele zachowały się ponadto 4 epitafia: 2 w postaci chorągwi
żałobnych z wieków XVII i XVIII, wiszące obecnie po obu stronach ołtarza, marmurowa tablica
nagrobna Fabiana von Lehndorffa zmarłego w 1650 roku, wmurowana w północną ścianę
kościoła oraz silnie zniszczona i nieczytelna kamienna tablica, osadzona w podłodze kościoła
naprzeciw ołtarza, pochodząca prawdopodobnie z 1711 roku. Pozostałe zabytki kościelne
stanowią rokokowe organy i XVII ławki. Wewnątrz i wokół kościoła były prowadzone badania
archeologiczne, które ujawniły szczątkowo zachowane fundamenty na których wspierała
się pierwotna budowla oraz dawny cmentarz parafialny, funkcjonujący przy kościele od
średniowiecza do przełomu XVIII / XIX w. Warte zobaczenia są na przykościelnym cmentarzu
elementy zespołu żeliwnych krzyży z XIX wieku. Jest to bodajże największa grupa takich
krzyży w całej okolicy.
12
Zabytki, muzea
Kościół Rzymskokatolicki
podwyższenia Krzyża
Św. w Koszelewach
Wizyta w Kościele w Koszelewach jest świetnym pomysłem dla osób uwielbiających zwiedzać
mazurskie zabytki sakralne.
Kosciół w Koszelewach pod wezawaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Jego budowę
ukończono w 1926r. Konstrukcja oparta jest na murze pruskim. Ściany wewnątrz są otynkowane a na zewnątrz obite drewnem. Ta świątynia to perła architektury sakralnej, jednak jej
najpiekniejszy i zarazem najbardziej przyciągający uwagę punkt to główny ołtarz. Widnieje na
nim wizerunek Chrystusa ukrzyżowanego i stojących pod krzyżem kobiet oraz umiłowanego
ucznia. Kilka lat temu dobudowano stylizowaną na dzwonnicę oraz kamienną grotę Niepokalanej. Wielką chlubą parafii jest również zbudowana na nowej części powiększonego
cmentarza Golgota. jest to wielka góra usypana z kamieni przywiezionych przez parafian z łąk
i pól. na szczycie tej góry stoi kilkumetrowy krzyż z figurą Pana Jezusa.
Msze Święte:\ Dni powszednie: 16.00(zimą),
17.00(latem)\ Niedziela i święta 8.00, 11.00
Kościół p.w. św.
Jana w Kętrzynie
Godziny otwarcia są różne ze względu na
Porządek Mszy św. i nabożeństw.
Drewniana karczma z XVIIIw w
Jedwabnie
Ten mały kościół, nazywany też “polskim kościołem”, stoi jakby na uboczu, w cieniu kościoła
św. Jerzego. Uosabia on znaczną część historii Kętrzyna, ma także interesujący wystrój
wnętrza. W sąsiedztwie Bazyliki św. Jerzego znajduje się kościół ewangelicki p.w. św. Jana.
Kościół został wybudowany około 1480r. początkowo jako niewielka kaplica cmentarna.
Kaplica ta służyła także jako pomieszczenie pierwszej szkoły łacińskiej w Kętrznie. W 1565r.
kościół przedłużono w kierunku południowym aż do murów obronnych. Nad światynią
dobudowano piętro, gdzie znajdowały się pomieszczenia lekcyjne i mieszkania nauczycieli.
W latach 1691-92 świątynię rozbudowano w kierunku północnym. Gruntowną renowację
wnętrza przeprowadzono w 1817r. kiedy to powstały drewniane sklepienia beczkowe.
W ołtarzu głównym z 1717r. znajdują się amlowane na drewnie : “Ostatnia wieczerza”,
“Ukrzyżowanie” i “Zmartwychwstanie” oraz rzeźby przedstawiające m.in. św. Piotra i Jana.
Barokową ambonę z 1730r. ozdabia 11 przedstawień na drewnie ze scenami Bibilijnymi.
Dzwon znajdujący się na dzwonnicy przy kościele pochodzi z 1843r.
Zabytkowa karczma z XVIII wieku, w której kwaterował Napoleon I podczas marszu na Rosję
w 1812 r.
Złożona z dwóch przylegających do siebie budynków - karczmy i stajni wzniesiona w konstrukcji zrębowej, łączonej na jaskółczy ogon, z zachowanym starym układem komunikacyjnym wnętrza. Obecnie po przebudowie.
13
Zabytki, muzea
Cerkiew p.w.
Przemienienia
Pańskiego w
Mrągowie
Cerkiew prawosławna jest jednym z ważniejszych zabytków miasta.
Mrągowska XIX wieczna cerkiew przy ul. Roosevelta to dawny budynek synagogi, zabranej
przez hitlerowców gminie po Nocy Kryształowej. Początkowo duchowieństwo prawosławne
dzierżawiło.
Murowany z cegły budynek dawnej synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu
neoromańskim. Do dnia dzisiejszego zachował się wystrój zewnętrzny, okna witrażowe,
wnęka po tablicach Dekalogu nad drzwiami wejściowymi, stolarka, ślusarka oraz podest przy
ścianie wschodniej.
Kościół ewangelicki
w Mrągowie
Nie przegap XVIII-wiecznego mrągowskiego kościoła.
Kościół ewangelicki w Mrągowie został wybudowany w XVIII wieku, był on kilkakrotnie
przebudowywany. Wewnątrz znajduje się kruchta północna – salowa i absyda z 1753 r. Za
ołtarzem znajduje się płyta nagrobkowa, pamiętająca czasy sprzed 1786 r.
14
Zabytki, muzea
Kościół ewangelicki, obecnie
katolicki pw. św.
Wojciecha w
Jedwabnie
Kościół ewangelicki, obecnie katolicki pw. św. Wojciecha jest jedną z neogotyckich świątyń
regionu.
Wybudowany został w pierwszej dekadzie XX w. Wmurowanie kamienia węgielnego miało
miejsce 24 maja 1901 r., co poświadcza tablica na narożniku fasady. Jest to budowla salowa, z
wyodrębnionym, węższym i nieco niższym prezbiterium oraz wbudowaną w korpus wieżą;
ta ostatnia, częściowo spalona w latach osiemdziesiątych XX w., jest niższa w stosunku do
pierwotnej.
Rynek Starego
Miasta w Bartoszycach
Rynek jest ulubionym miejscem spotkań zarówno starszych jak i młodszych mieszkańców
miasta.
Stare miasto charakteryzuje się doskonale zachowanym układem urbanistycznym, który
podlega ochronie konserwatora zabytków. Ochronie konserwatora podlega również
szachownica ulic oraz budynki i kamieniczki mieszczańskie starego miasta. Kamienice są
przykładem zabudowy miasta z przełomu XIX i XX wieku.
Niespełna 50 metrów od pałacu w Bałoszycach, znajdującego się w połowie drogi łączącej
Susz z Kisielicami, odkryto czakram bieli. Otoczony jest on pięcioma ponad stuletnimi drzewami, które tworzą krąg o średnicy około 15 metrów.
Miejsce to posiada bardzo silną pozytywną energię. Nawet krótkie przebywanie w zasięgu
oddziaływania czakramu przynosi uczucie odprężenia, może także prowadzić do ustąpienia
niektórych dolegliwości. Przeciętny człowiek posiada około 6500 w skali Bovisa, podczas gdy
czakram bałoszycki emituje energię o mocy od 120 000 do 150 000 jednostek w tej skali.
Czakram bieli znajduje się w zabytkowym parku na terenie przylegającym do okazałego
Dostępność: całoroczny pałacu z XVIII wieku.
Czakram Bieli w
Bałoszycach
15
Zabytki, muzea
Spichlerze w
Bartoszycach
Spichlerze to połączenie stylowych wnętrz i restauracji serwujących znakomitą kuchnię.
Pochodzą z przełomu XVIII i XIX wieku, świadczą o dawnym znaczeniu miasta w handlu
zbożem. Niektóre z nich zostały wzniesione na murach miejskich. Dzisiejsze przeznaczenie
tych budynków, z których najokazalej prezentują się spichlerze przy ul. Bema i Strzeleckiego to
obiekty użyteczności publicznej.
Młyn Wodny w
Tuczkach
Krzyż Brunona w
Giżycku
Młyn w Tuczkach to atrakcja dla wielbicieli historii, osób interesujących się tradycyjnym,
polskim zawodem młynarza.
Młyn należy do właścicieli gospodarstwa agroturystycznego i FIRMY “EKO”- państwa
Małgorzaty i Piotra Hillar. Usytuowany jest nad rzeką Wel (na terenie Welskiego Parku
Krajobrazowego). Zabytek pochodzi z XIXw. (1880r.) i nadal jest eskploatowany. Młyn spełnia
2 funkcje: jest źródłem energii elektrycznej i mieli zboże na mąkę. Państwo Hillar uprawiają
orkisz, żyto i grykę- zboża są mielone w młynie. Proces mielenia jest bardzo interesującym
zjawiskiem. Produkowana jest mąka razowa, pszenna, żytnia, kasza gryczana, otręby szenne
i żytnie, ziarno gniecione pszenne i żytnie a także śruta. z gryki robione jest kasz, a z plew
gryki... poduszki. wspaniałe, bardzo zdrowe jaśki. Gdy człowiek wtuli się w taką poduszkę
słyszy delikatny, łagodzący stresy szum- odgłos przesuwających się łusek gryki...
“Krzyż Brunona” to wzgórze nad Niegocinem z wzniesionym w 1910 r. przez mieszkańców
Giżycka żeliwnym krzyżem upamiętniającym prawdopodobne miejsce męczeńskiej śmierci
św. Brunona z Kwerfurtu (1009 r.) 30 października 1910 mieszkańcy Giżycka (wówczas
Lötzen) uroczyście poświęcili krzyż upamiętniający męczeńską śmierć Św. Brunona z Kwerfurtu. Krzyż zlokalizowano na wzgórzu, które w świadomości współczesnych funkcjonuje
jako„Wzgórze Św. Brunona” – w lokalnej tradycji miejsce przypuszczalnej śmierci misjonarza
i jego towarzyszy, ale także cel corocznych procesji i miejsce ekumenicznych spotkań
chrześcijan zamieszkujących i odwiedzających Mazury. W ten sposób katolicy i ewangelicy
uczcili w Giżycku 900-letnią rocznicę śmierci św. Brunona z Kwerfurtu.
16
Zabytki, muzea
Budynek sądu w
Mrągowie
Nie przegap neogotyckiego budynku sądu w Mrągowie.
Neogotycki Budynek z 1898 r., zbudowany z czerwonej cegły, zaprojektował architekt
Kakowski. W latach przedwojennych za sądem było więzienie, które spłonęło po wojnie. Do
czasu wybudowania sądu, biura i sale sądowe mieściły się w ratuszu.
Muzeum Mikołaja
Kopernika we
Fromborku
Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku - muzeum poświęcone Mikołajowi Kopernikowi.
Muzeum założone zostało w 1912 roku przez kanonika Eugena Brachvogla. Pierwsza
sala wystawowa powstała na Wzgórzu Katedralnym w tzw. Wieży Kopernika. Po II wojnie
światowej muzeum ponownie zaistniało 5 września 1948 roku, kiedy w kanoniach
wewnętrznych otwarto ekspozycję muzealną Kopernikowi. Odbudowa muzeum trwała
do roku 1973. W tym też roku w przyziemiu dawnej dzwonnicy katedralnej powstało planetarium. W roku 1975 roku muzeum uzyskało samodzielność.
17
Zabytki, muzea
Muzeum Sportu w
Olsztynie
Muzeum powstało z inicjatywy społecznej w 1988 roku. Jego pierwszą siedzibą była świetlica
klubowa przy stadionie OKS (obecnie stadion OSiR-u) przy al. Piłsudskiego.
Muzeum Sportu im. Mariana Tadeusza Rapackiego – olsztyńska instytucja gromadząca zbiory
z dziedziny sportu.
Muzeum powstało z inicjatywy społecznej w 1988 roku. Jego pierwszą siedzibą była świetlica
klubowa przy stadionie OKS (obecnie stadion OSiR-u) przy al. Piłsudskiego. Oficjalne otwarcie
nastąpiło 12 maja 1989 roku. Od 14 października 2004 roku siedzibę muzeum stanowi Hala
Urania. 20 października 2009 muzeum nadano imię Mariana Tadeusza Rapackiego1.
W muzeum znajdują się eksponaty dotyczą sportowców wywodzących się z Olsztyna oraz
Warmii i Mazurach.
Działy muzealne:
* dział sportu miasta Olsztyn oraz sportu Warmii i Mazur
* dział„Ludzie Sportu”
* dział dokumentacji fotograficznej
* dział ogólny„Sport Polski”
* biblioteka
* wideoteka
18
Zabytki, muzea
Zabytkowe
kamieniczki w
Mrągowie
Co tworzy klimat mazurskiego miasteczka?...
Centrum Mrągowa to przede wszystkim zabytkowe kamieniczki, położone przy brukowanych
ulicach, które odzwierciedlają klimat dawnego mazurskiego miasteczka. Jednym z najstarszych dobrze zachowanych budynków jest kamienica na ul. Mały Rynek, w której mieści się
apteka„Pod Orłem”, założona w 1819 r. przez aptekarza Graape. Na ulicy Roosevelta, wzdłuż
szeregu kamienic są pozostałości po starym spichlerzu, obecnie jest tu Jazz Club, Galeria i
siłownia.
Budynek Urzędu
Miejskiego w
Mrągowie
Reprezentacyjna budowla w stylu neorenesansu holenderskiego.
W budynku przy ul. Królewieckiej 60A, ma swoją siedzibę Urząd Miasta, Urząd Gminy oraz
Starostwo Powiatowe. Tę reprezentacyjną budowlę w stylu neorenesansu holenderskiego
wzniesiono w 1912 r. Przed nią stoi pomnik patrona miasta, Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza.
Gdy spojrzymy na stację Orlen i budynek dawnej kolejki wąskotorowej – to właśnie tam był
cmentarz żołnierzy radzieckich z 1945 r. Ekshumowane szczątki znajdują się na zbiorowym
cmentarzu w Giżycku.
Wtorek: 07.30-15.30
Środa: 07.30-15.30
Czwartek: 07.30-15.30
Piątek: 07.30-15.30
Obserwatorium
Astronomiczne
na Górze Żurawia
ok. 1,5 km od Fromborka, na wzniesieniu o wysokości 47 m n.p.m. (tzw. Góra Żurawia).
Dysponuje instrumentami do obserwacji nieba - teleskopy, lunety oraz tarasem obserwacyjnym.
19
Zabytki, muzea
Zamek w Rynie
ZWIEDZANIE Z PRZEWODNIKIEM - w dni
powszednie – godz. 11.00, 13.00 - w soboty i
niedziele – o godz. 13.00
Zamek w Rynie jest położony na wzniesieniu pomiędzy Jeziorem Ryńskim i Ołowskim,
mieści się przy Placu Wolności. Zbudowany w stylu gotyckim przez wielkiego mistrza
zakońu krzyżackiego Winricha von Kniprode w 2 połowie XIV wieku na planie czworoboku
z dziedzińcem, w miejscu drewnianej warowni. Był siedzibą komturów, później wójtów
krzyżackich. U schyłku XIV wieku komturem na zamku był Konrad von Wallenrode,który
zainspirował Adama Mickiewicza do napisania poematu “Konrad Wallenrod”. Po 1525 był
siedzibą starostów książęcych. W 1853 przebudowany na więzienie. Zachowały się liczne
fragmenty pierwotnego założenia. m.in. wieża z klatką schodową i sklepienia piwniczne.
Obecnie Mazurskie Centrum Kongresowo-Wypoczynkowe “Zamek - Ryn” (hotel, restauracja,
Centrum Rekreacji).
Legendy i Tajemnice
Kiedy nad Zamkiem zapada zmrok, w księżycowej poświacie, po komnatach przechadza się
duch białej damy. Legenda mówi, iż to księżna Anna, zamurowana żywcem w podziemiach.
Wśród mieszkańców Rynu krążą również niesamowite opowieści o tajemniczych lochach,
łączących zamek z kryptą nieistniejącego już kościoła i pobliskim cmentarzem.
Kanał OstródzkoElbląski w Elblągu
Kanał Elbląski prowadzi przez dwie krainy geograficzne – Żuławy Wiślane i Pojezierze
Iławskie. Za jego początek przyjęto rzekę Elbląg. Dalej wiedzie on przez jezioro Drużno– rezerwat przyrody (ornitologiczny).
Przez jezioro wiedzie szlak z Elbląga do Ostródy. Kanał Elbląski, wraz z unikatowym w Europie zespołem pięciu pochylni – zbudowany został w celu pokonania około 100 m różnicy,
jaka dzieli jezioro Drużno od jeziora Piniewo. Autorem projektu był dziewiętnastowieczny
inżynier Georg Jakob Steenke. Początek budowy Kanału przypada na 1848 rok Pierwotnie
przewożono tu głównie drewno, ale wraz z rozwojem kolei i transportu samochodowego
funkcja ta straciła na znaczeniu. Kanał zaczęto wykorzystywać turystycznie organizując rejsy
spacerowe. Kanał Elbląski o długości 82 km ze względu na funkcjonujące na nim urządzenia
hydrotechniczne jest zaliczany do ewenementów w skali światowej. Niepowtarzalne walory
przyrodniczo-krajobrazowe poznaje i podziwia tu corocznie tysiące turystów - pasażerów
żeglugi wycieczkowej i indywidualnych wodniaków.
Rejsy Kanałem Elbląskim
Cały rejs z Elbląga do Ostródy trwa 11 godzin ( 8:00-19:00). System pochylni znajduje się
bliżej Elbląga. Płynąc z Ostródy musimy płynąć 11 godzin, aby zobaczyć działanie pochylni.
Wyruszając w rejs z Elbląga po 5 godzinach przepłyniemy przez pochylnie.
20
Zabytki, muzea
Grunwald - pole
bitwy
Grunwald (pole bitwy) – obszar położony w odległości 2 km na południowy wschód od wsi
Grunwald, pomiędzy Stębarkiem, Łodwigowem i Ulnowem (powiat ostródzki, województwo
warmińsko-mazurskie).
15 lipca 1410 roku połączone wojska polsko-litewsko-rusko-tatarskie - nazywane także
wojskami sprzymierzonymi - (ok. 29 tys. zbrojnych) pod ogólnym dowództwem Władysława
Jagiełły odniosły zwycięstwo nad wojskami krzyżackimi (ok. 21 tys. zbrojnych), dowodzonymi
przez Ulricha von Jungingena. Bitwa pod Grunwaldem była jedną z największych bitew
średniowiecza i zapoczątkowała zmierzch potęgi Zakonu.
W 550. rocznicę bitwy odsłonięto Pomnik Zwycięstwa Grunwaldzkiego, składający się z 3
części:
* granitowego obelisku,
* jedenastu 30-metrowych masztów symbolizujących sztandary polskich i litewsko-ruskich
chorągwi,
* amfiteatru z pomieszczeniami muzealnymi Muzeum Bitwy pod Grunwaldem, salą kinową i
mapą plastyczną z kolorowych kamieni, pokazującą ustawienie wojsk przed bitwą.
Na polu bitwy znajdują się również:
* ruiny kaplicy pobitewnej,
* Kopiec Jagiełły,
* pozostałości krakowskiego pomnika grunwaldzkiego, zburzonego przez hitlerowców w
1939 roku
Corocznie około 15 lipca obchodzone są Dni Grunwaldu, organizowane przez Gminę Grunwald, Związek Harcerstwa Polskiego – “Wspólnotę Drużyn Grunwaldzkich”, wojsko i bractwa
rycerskie. Oprócz uroczystości patriotycznych przy Pomniku Zwycięstwa Grunwaldzkiego
wielką atrakcją jest inscenizacja bitwy grunwaldzkiej w wykonaniu licznych bractw rycerskich
z Polski i zagranicy
21
Zabytki, muzea
Klasztor i Bazylika
w Świętej Lipce
Zespół klasztorny Jezuitów uważany za najpiękniejszy zabytek baroku w Polsce. Największą
atrakcją są barokowe organy z 1721r. W czasie gry poruszają się figurki Matki Boskiej, anioła
Gabriela i putta z dzwoneczkami. Anioł na środkowej wieży gra na mandolinie, a cherubini
obracają się wokół własnej osi.
Na teren sanktuarium maryjnego wchodzi się przez barokową bramę z XVIII w. Trójnawowe
wnętrze bazyliki przytłacza pełnym przepychu wnętrzem.
Kościół ma formę trójnawowej bazyliki z dwuprzęsłowym prezbiterium, czteroprzęsłowym
korpusem nawy głównej i emporami nad nawami bocznymi. Kościół jest otoczony przez
czworoboczny krużganek odpustowy, z kaplicami narożnymi. Na fasadzie kościoła, przednich
kaplic oraz frontowym ramieniu krużganka ustawiono rzeźby dłuta rzeźbiarza Krzysztofa
Perwangera. Wnętrze kościoła jest bogato dekorowane, m.in. malowidłami na sklepieniu
z lat 1722-1727, autorstwa Macieja Jana Meyera. Sklepienie prezbiterium i nawy głównej
(poczynając od prezbiterium) ozdobione jest ilustracjami do zawołań litanii loretańskiej
– od Królowej Aniołów do Królowej Wyznawców. Ci ostatni są umieszczeni na sklepieniu
ostatniego przęsła nawy głównej (przy chórze), a wśród nich (nad południowym oknem nawy
głównej) Jadwiga Śląska, Zygmunt III Waza i św. Kazimierz. Ten sam malarz wykonał część
malowideł na sklepieniach krużganka.
Pozostałe wyposażenie kościoła to m.in. ołtarz główny z 1712-1714, dzieło Krzysztofa
Peuckera. W ołtarzu głównym honorowe miejsce zajmuje obraz Matki Bożej namalowany
w 1640 r. przez Bartłomieja Pensa. Obraz osłonięty jest srebrną sukienką wykonaną (1720)
przez złotnika z Królewca Samuela Grew. Dziełem tego samego złotnika jest wykute ze srebra
zdobienie tabernakulum. Środkowy obraz w ołtarzu głównym Nawiedzenia NMP i górny
Wniebowzięcia NMP malowane są przez Piotra Kolberga. Na pozostałych 8 ołtarzach obrazy
malowane są przez kilku autorów, w tym Marcina Altomonte. Za najlepszy jego obraz Świętej
Lipce uważa się Obraz Matki Bożej Bolesnej. Organy z 1719-1721 wykonane zostały przez
Jana Josua Mosengla z Królewca. Organy posiadają 40 głosów i ruchome figurki, a prospekt
organowy wykonał snycerz z Reszla – Krzysztof Peucker. W kościele na pniu drzewa lipowego
ustawionym w 1728 r. umieszczona jest rzeźba Matki Boskiej w sukience srebrnej z 1652.
Święta Lipka posiada bogaty skarbiec.
22
Zabytki, muzea
Bazylika
Archikatedralna
we Fromborku
Średniowieczna, gotycka katedra - Bazylika Archikatedralna pod wezwaniem Wniebowzięcia
Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła - najstarsza budowla fromborskiego
Wzgórza. Zbudowana w latach 1329 - 1388. Posiada kilka przybudówek, w tym dwie kaplice:
św. Jerzego (tzw. Kaplica Polska) i Zbawiciela (zwana kaplicą Szembeka).
W katedrze znajdują się jedne z najsłynniejszych w kraju organy barokowe. Fromborską
atrakcją kulturalną jest Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej odbywający się we
wszystkie niedziele od końca czerwca do sierpnia każdego roku. Koncerty organowe w
katedrze fromborskiej mają długą ponad 40-letnią tradycję.
Zamek krzyżacki w
Morągu
Cały tydzień: Od 9.00 do zmierzchu
Zamek zbudowany został około 1280 roku przez zakon krzyżacki na cyplu nad jeziorem
Morąg. Od strony zachodniej i południowej zamek broniony był przez wody jeziora natomiast
z pozostałych dwóch stron przekopano fosę. W początkowych latach swojego istnienia był on
siedzibą prokuratora krzyżackiego.
W części południowo-wschodniej znajdował się podpiwniczony budynek mieszkalny (dom
zamkowy) a do niego z północy i zachodu przylegały mury obronne, wewnątrz których
powstał dziedziniec. Wjazd na niego prowadził od strony północnej. Cały zamek otaczały drugie mury a w ich narożu od strony południowej znajdowała się kwadratowa wieża natomiast
przy narożniku północno -zachodnim znajdowała się wieża strzegąca przejazdu bramnego.
Tym samym cały wjazd do ówczesnego zamku prowadził od narożnika zachodniego wzdłuż
murów zewnętrznych i wewnętrznych tzw. międzymurzem dookoła zamku aż do bramy w
części północnej. Warownię otaczała szeroka i głęboka fosa.
W 1331 roku rozbudowano założenie i wtedy miał w nim swoją siedzibę wójt krzyżacki. Prace
trwały przez pięćdziesiąt lat. Do istniejącego budynku dostawiono po bokach dwa skrzydła
mieszkalne i całe założenie mieszkalne było w kształcie litery “U”. Zwiększono także obronność
zamku wystawiając w narożniku wschodnim tzw. wieżę ostatniej obrony. U podnóża miała
ona kształt okręgu natomiast wyżej ośmioboku.
Jeszcze w 1521 roku na zamku przebywał wielki mistrz Albrecht Hohenzollern. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego zamek w Morągu stał się siedzibą Książęcego Starosty. Starostą na
zamku został Piotr zu Dohna, który wraz z licznymi dobrami w okolicach Morąga otrzymał
także w 70-cio letnią dzierżawę morąski zamek
Następca Albrechta - Jerzy Fryderyk w 1584 roku przeprowadził przebudowę zamku. Kierował
nią nadworny architekt księcia - Blasius Berwart.
Obecny zamek to północno-zachodnie renesansowe skrzydło, odsłonięte i częściowo nadbudowane fundamenty wszystkich budowli średniowiecznych, murów obronnych a także
zrekonstruowane pierwsze kondygnacje dwóch wież i fragmenty gotyckich murów z dawną
bramą wjazdową oraz odtworzona na całej długości XIII- wieczna fosa.
23
Zabytki, muzea
Zamek biskupów
warmińskich
w Lidzbarku
Warmińskim
Poniedziałek: nieczynne
od 1 września do 19 maja od 9.00 do 16.00 od
20 maja do 31 sierpnia od 9.00 do 17.00
Zamek budowano w latach 1350-1401. Prace budowlane rozpoczęto w rok po przeniesieniu
z Ornety (niem. Wormditt) do Lidzbarka Warmińskiego (niem. Heilsberg) siedziby biskupów
warmińskich.
Rozpoczęta budowa zamku w jego pierwotnym kształcie realizowana była przez biskupów,
od Hermana z Pragi do Henryka Sorboma. Budynek wzniesiono na planie czworoboku o
wymiarach 48,5x48,5 m. W czasie kadencji biskupa Sorboma dziedziniec zamku otoczony
został dwukondygnacyjnymi krużgankami.
Wybudowany w widłach rzek Łyny i Symsarny, zamek chroniony był dodatkowo murami
obwodowymi i fosami od południa i wschodu (wschodnia fosa równoległa do Symsarny). W
części południowej zamku zlokalizowano przedzamcze. Dojazd do zamku z miasta odbywał
się przez Bramę Młyńską po moście przez Łynę do jakby północnego przedzamcza, gdzie
umiejscowiony był młyn wodny. Dalej przejechać trzeba było wzdłuż zachodniej strony
zamku przez kilka bram do przedzamcza od strony południowej. Przedzamcze to od zamku
właściwego oddzielone było suchą fosą. Po przejechaniu mostu na wymienionej fosie można
było się dostać na dziedziniec zamkowy przez bramę usytuowaną w centralnej części skrzydła
południowego.
Bryłę zamku w narożu północno-wschodnim zdobi wieża wysoka, a w pozostałych narożach
wieżyczki na konsolach. Wieżyczki te dobudowano po pożarze zamku w 1442 roku. Ostateczny kształt uzyskały one w czasie rządów biskupa Watzenrode.
Zamek posiada piwnice, które służyły jako magazyny żywności i więzienie; w ich w części
znajdowały się również piece do ogrzewania zamku ciepłym powietrzem. Obecnie część
piwnic pod skrzydłem wschodnim przeznaczona jest na sale ekspozycyjne (elementy
architektury ogrodowej i armaty z herbami biskupów). W pomieszczeniach parteru głównej
bryły zamku znajdowały się: w skrzydle zachodnim kuchnia, w północnym browar i piekarnia,
we wschodnim magazyny żywnościowe, w południowym zbrojownia i szkoła dla chłopców
pruskich.
Dziedziniec lidzbarskiego zamku ze względu na krużganki przypomina dziedziniec Królewskiego Zamku na Wawelu. Z dziedzińca przechodzi się po kamiennych schodach (z początków
XVII wieku) na główną kondygnację, gdzie znajdują się pomieszczenia reprezentacyjne.
Architektura zamku uzupełniona była przez pałac (zamek średni), dobudowany w 1673 przy
skrzydle południowym przez biskupa warmińskiego Wydżgę. Z pałacu tego korzystało 8
biskupów. Pałac został rozebrany w latach 1839-1840. Pozostał po nim zarys fundamentów
– między południowym skrzydłem zamku oraz suchą fosą znajdującą się między zamkiem a
południowym przedzamczem.
Na dziedzińcu przedzamcza w centralnym miejscu znajduje się barokowy pomnik św. Katarzyny z 1756, ufundowany przez biskupa Grabowskiego. W II poł. XIX w. restaurację zamku
prowadził konserwator królewski Ferdinand von Quast.
24
Zabytki, muzea
Zamek Kapituły
Warmińskiej w
Olsztynie
Wybudowany w XIV wieku w stylu gotyckim. Zamek stanowił siedzibę administratora dóbr
ziemskich kapituły warmińskiej. Najsławniejszym administratorem pełniącym te obowiązki w
latach 1516-1521 był Mikołaj Kopernik.
Obecnie w zamku mieści się Muzeum Warmii i Mazur. Zamek zbudowany w latach 1346-1353,
składał się z jednego skrzydła po północno-wschodniej stronie czworokątnego dziedzińca.
Dojście do zamku, otoczonego pasem murów obronnych i fosą prowadziło od strony Łyny
mostem zwodzonym.
Południowo-zachodnie skrzydło zamku zbudowano w XV wieku. Wieżę z połowy XIV wieku,
położoną w zachodnim narożniku dziedzińca, przebudowano w początku XVI wieku, nadając
jej kształt okrągły na czworokątnej podstawie, a wysokość 40 m. Jednocześnie zamkowe mury
obronne podwyższono do wysokości 12 m i uzupełniono drugim pasem niższych murów, wzmocnionych basztami. System zamkowych murów połączono częściowo z murami miejskimi,
przez co zamek stał się jak gdyby potężnym bastionem wysuniętym poza miasto i broniącym
do niego dostępu.
Zamek należał do kapituły warmińskiej, która, wraz z biskupem warmińskim, do 1454
podlegała wojskowej opiece zakonu krzyżackiego. Z tego względu odegrał sporą rolę
podczas wojen polsko-krzyżackich. W 1410 po bitwie pod Grunwaldem poddał się bez walki
Polakom, w 1414 zaś zdobyli go oni po kilkudniowym oblężeniu. W czasie wojny trzynastoletniej (1454-1466) przechodził z rąk do rąk. Krzyżacy zagrozili zamkowi i miastu jeszcze w 1521,
obrona jednak była tak skuteczna, że poprzestali po jednym, nieudanym szturmie. Kapituła
powierzała zarządzanie komornictwem olsztyńskim wybieranemu co roku ze swego grona
kanonikowi nazywanemu administratorem.
W latach 1516-1521, z krótką przerwą, administratorem komornictwa olsztyńskiego był
Mikołaj Kopernik. On właśnie przygotował obronę Olsztyna przed najazdem krzyżackim.
W XVI wieku gościli tu też dwaj biskupi warmińscy, a zarazem wielcy pisarze: Jan Dantyszek
– “pierwszy poeta sarmacki”, obdarzony cesarskim wawrzynem za “pieśni łacińskie” (1538,
1541) oraz Marcin Kromer z równą swobodą tworzący po łacinie i po polsku dzieła naukowe i
literackie (1580).
Kromer poświęcił wówczas kaplicę św. Anny, niedawno zbudowaną w południowozachodnim skrzydle zamku, a obdarzoną misternym siatkowym sklepieniem.
Z czasem oba skrzydła zamku utraciły militarne znaczenie, a dla celów mieszkalnych stały się
mało dogodne. W 1758 doprowadzono więc do zamku dojazd od strony miasta i zbudowano
z tej strony skrzydło pałacowe, jednocześnie likwidując podgrodzie i część murów. W 1779
zatrzymywał się tutaj Ignacy Krasicki.
Po zaborze Warmii (1772) zamek przeszedł na własność zarządu państwowych majątków
ziemskich. W 1845 most nad fosą zastąpiono groblą łączącą zamek z miastem, fosę zaś osuszono. W latach 1901-1911 przeprowadzono generalny remont zamku, naruszono jednakże
przy tym wiele fragmentów zabytku, m.in. zmieniono poziom podłóg, a w krużganku
wprawiono futryny okienne. Wieżę, przez z górą sto lat pozbawioną hełmu, uwieńczono
ponownie w 1926. W 1921 w salach zamku umieszczono muzeum. Zamek także i dzisiaj służy
celom muzealnym. W 1945 zamek stał się siedzibą Muzeum Mazurskiego, które dzisiaj nosi
nazwę Muzeum Warmii i Mazur.
Na zamku znajduje się stała wystawa kopernikowska (zlokalizowana w dwóch pomieszczeniach: na krużganku i sali będącej niegdyś prywatnym mieszkaniem administratora). Na
ścianie krużganka umieszczona jest astronomiczna tablica doświadczalna z 1517, wykonana
25
Zabytki, muzea
Zamek w Nidzicy
Aktualnie zamek służy za miejskie centrum biznesu, kultury i rozrywki. Mieści się w nim:
Muzeum Ziemi Nidzickiej z ekspozycją etnograficzno-historyczną, Nidzicki Ośrodek Kultury,
Bractwo Rycerskie Komturii Nidzickiej, Galeria Autorska Hieronima Surpskiego, pracownia
rzeźby i biblioteka miejska. Działa tutaj również hotel oraz restauracja. Wstęp na przedzamcze
i na dziedziniec zamku wysokiego wolny, do muzeum płatny. Kompleks otoczony jest gęstym
XIX-wiecznym parkiem. Budowę zamku rozpoczęto około 1370 r., a w 1409 roku rezydował
już w nim krzyżacki prokurator. Twierdza została zbudowana z cegły na wysokiej kamiennej
podmurówce. Na poddaszu, w grubości murów, obiegają zamek krużganki obronne zarówno
od strony zewnętrznej jak i od strony dziedzińca. Elewacja od strony zachodniej pokryta jest
ciemną cegłą. Zewnętrzną fasadę zdobią też duże ostrołukowe gotyckie okna. W jednej z sal
zamkniętej absydą, w której widoczne do dziś są freski z przełomu XIV i XV wieku. Środkowa
część pełniła rolę refektarza z czytelnym, choć zniszczonym malowidłem ściennym świętej
Weroniki w adoracji aniołów. Refektarz sąsiadował z kancelarią wójta. Spichrze i krużganki
obronne mieściły się na ostatnim piętrze zachodniej części zamku. Wieże kryte dachami
namiotowymi ozdobiono wnękami i płaskimi dekoracjami, W piwnicach wież znajdowało się
więzienie. Nad bramą była zajmująca dwie kondygnacje kaplica zamkowa. W tej części zamku
ulokowano komnaty dla gości zakonu, tu też mieszkał wójt oraz kapelan. Rycerze, giermkowie
i służba zbrojna kwaterowali w bocznych skrzydłach budowli. Na dziedzińcu zamkowym
widoczna była niegdyś studnia zaopatrująca załogę w wodę. W południowo-wschodnim
narożniku wznosiła się okrągła wieża. Ślimakowe schody wieży wiodły do pomieszczeń
mieszkalnych wschodniego skrzydła. Przedzamcze otoczone murem zbudowano w XVI
wieku. To tam znajdowały się stajnie, pracowali rzemieślnicy i zamieszkiwała służba. Drugie,
nieistniejące już dziś przedzamcze spłonęło w 1784 roku. W jego miejscu rośnie dziś leciwy
dąb. Pod koniec XV wieku zamek otoczono murem zewnętrznym uzbrojonym w dwie okrągłe
basteje przystosowaną do broni palnej.
26
Zabytki, muzea
Muzeum Budownictwa Ludowego –
Park Etnograficzny
w Olsztynku
Cały tydzień: 9:00-16:00
Obecnie skansen w Olsztynku zajmuje około 100 ha, znajduje się tu 68 obiektów architektonicznych (13 przeniesionych z Królewca) oraz ekspozycje rzadkich gatunków zwierząt
gospodarskich polskiego pochodzenia. 30 grudnia 2008 r. Muzeum zostało wpisane do
Państwowego Rejestru Muzeów prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum Budownictwo Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku w prestiżowym
Państwowym Rejestrze Muzeów znajduje się pod numerem 99.
Muzeum Budownictwa Ludowego - Park Etnograficzny w Olsztynku jest członkiemzałożycielem Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce. W roku 2009 Muzeum
otrzymało honorową nagrodę im. Oskara Kolberga, za dorobek w popularyzacji kultury
ludowej i folkloru.
Mosty w
Stańczykach
Dostępność: całorocznySobota: 9:00-17:00
Niedziela: 9:00-17:00
Mosty w Stańczykach inaczej zwane są Wiaduktami w Stańczykach lub Wiaduktami Północy
to elementy nieczynnej infrastruktury linii kolejowej łączącej Gołdap z Żytkiejmami.
Mosty w Stańczykach inaczej zwane są Wiaduktami w Stańczykach lub Wiaduktami Północy,
czasami nazywane są też Akweduktami Puszczy Rominckiej to elementy nieczynnej infrastruktury linii kolejowej łączącej Gołdap z Żytkiejmami.
W okolicy Stańczyk ukształtowanie terenu polodowcowego, którego krajobraz charakteryzuje
się znacznymi różnicami wysokości względnej, zmusiło budowniczych do wybudowania
potężnych wiaduktów nad doliną rzeki Błędzianki.
Mosty należą do najwyższych w Polsce. Konstrukcja jest pięcioprzęsłowa, długości 180 m,
wysokość do 36,5 m.
27
Zabytki, muzea
Muzeum Warmii i
Mazur w Olsztynie
Poniedziałek: 9:00-17:00
Wtorek: 9:00-17:00
Środa: 9:00-19:00
Czwartek: 9:00-17:00
Piątek: 9:00-17:00
Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie znajduje się w gotyckim zamku kapituły warmińskiej.
Za datę założenia Muzeum Warmii i Mazur przyjmuje się 29 marca 1945, tzn. dzień przybycia
Hieronima Skurpskiego do Olsztyna. Początkowo istniało ono pod nazwą„Muzeum Mazurskie”, a od roku 1975 już jako„Muzeum Warmii i Mazur”. Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie
znajduje się w gotyckim zamku kapituły warmińskiej.
Za datę założenia Muzeum Warmii i Mazur przyjmuje się 29 marca 1945, tzn. dzień przybycia
Hieronima Skurpskiego do Olsztyna. Początkowo istniało ono pod nazwą„Muzeum Mazurskie”, a od roku 1975 już jako„Muzeum Warmii i Mazur”.
Muzeum prezentuje zabytki z regionu Warmii i Mazur z zakresu archeologii, historii, numizmatyki, sztuki, rzemiosła artystycznego, piśmiennictwa, kultury ludowej. Zawiera zbiory
pochodzące w dużej mierze z muzeów z terenu byłych Prus Wschodnich m.in. z Heimatmusem w Olsztynie. Charakter zbiorów tworzą m.in. kolekcje: rzeźby gotyckiej, malarstwa
religijnego Warmii, portretu holenderskiego, wyrobów konwisarskich i ludwisarskich, grafiki
współczesnej. Kolekcje te pięknie prezentują się we wnętrzach, które niegdyś służyły administratorowi dóbr kapituły warmińskiej. W latach 1516-1521 funkcję tę pełnił Mikołaj Kopernik.
Do dziś na ścianie krużganka pozostała unikalna pamiątka po jego pobycie – własnoręcznie
wykonana doświadczalna tablica astronomiczna z roku 1517, a w zbiorach biblioteki
przechowywany jest jedyny w Polsce inkunabuł medyczny z biblioteki Mikołaja Kopernika.
28
Zabytki, muzea
Muzeum Przyrody
w Olsztynie
Poniedziałek: nieczynne
Wtorek: 9:00-17:00
Środa: 9:00-17:00
Czwartek: 9:00-17:00
Piątek: 9:00-17:00
Sobota: 9:00-17:00
Niedziela: 9:00-17:00
Poza sezonem wystawy czynne w godzinach
od 10.00 do 16.00 (październik - maj)
Muzeum Przyrody w Olsztynie jest najmłodszym oddziałem Muzeum Warmii i Mazur. Siedzibę
muzeum stanowi secesyjny pałacyk z końca XIX wieku, znajdujący się przy ulicy Metalowej.
W jego zasobach zgromadzono dotąd ok. 18900 eksponatów. W większości są to zbiory zoologiczne, botaniczne i geologiczne. Odwiedzającym udostępniona jest również stała wystawa
pt. “Zwierzęta Warmii i Mazur”. Muzeum prowadzi także działalność naukowo-badawczą oraz
edukacyjno-popularyzatorską.
Zostało powołane z dniem 1 stycznia 2000 r., jednak już wcześniej, od 1956 r., funkcjonował
Dział Przyrody Muzeum Warmii i Mazur, a gromadzenie zbiorów przyrodniczych rozpoczęto
w roku 1951. Zaczątkiem kolekcji były przejęte zbiory poniemieckie: 38 okazów zwierząt
– w większości uszkodzonych, 12 skrzyń z 284 eksponatami geologicznymi oraz dobrze
zachowany zielnik Hansa Steffena, liczący ok. 460 arkuszy. W ciągu dalszych lat działalności
kolekcja szybko powiększała się. Organizowano cieszące się ogromnym zainteresowaniem
czasowe wystawy przyrodnicze, przeważnie poza Olsztynem. Przybywające duże gabarytowo
eksponaty (np. dermoplastyczne postacie zwierząt, w tym takich ssaków jak: żubr, dzik, wilk)
wymagały odpowiednich magazynów, na które nie było miejsca w dotychczasowej siedzibie
Działu - w Muzeum Warmii i Mazur. Niestety, nie było też możliwe zorganizowanie stałej ekspozycji przyrodniczej, stąd dość wcześnie zaczęto czynić starania o utworzenie oddzielnego
Muzeum Przyrody.
Dopiero w 1982 r. Dział Przyrody otrzymał od władz miasta dwa budynki: eklektyczny pałac z
końca XIX w. (w bardzo złym stanie technicznym i wraz z lokatorami) oraz dawną wozownię,
która w 1994 r. została przebudowana i wyremontowana - obecnie mieszczą się w niej magazyny muzealne, biblioteka, jedna z sal edukacyjnych oraz pracownie. Kilkanaście lat później - w
1999 r. - restauracji doczekał się pałac, przeznaczony na wystawy przyrodnicze. Inwestycja ta w
całości została zrealizowana ze środków rządu szwedzkiego i współpracującej z województwem warmińsko-mazurskim, położonej na południu Szwecji prowincji Halland, w ramach
projektu pilotażowego pt. “Hallandzki model konserwacji zabytków w olsztyńskiem”.
29
Zabytki, muzea
Zamek w Reszlu
Zamek w Reszlu to wybudowany w drugiej połowie XIV wieku zamek położony w pobliżu
rzeki Sajny. Był to jeden z tzw. zamków biskupich. Położony jest nad brzegiem rzeki Sajny, w
południowo-wschodniej części miasta.Obecnie na zamku mieści się m.in. oddział Muzeum
Warmii i Mazur w Olsztynie, hotel i restauracja.
Na dziedziniec zamkowy wchodzimy przez bramę wjazdową w skrzydle zachodnim. W skrzydle tym oraz w części północnej zamku zachowały się najlepiej pozostałości średniowiecznych
obwarowań.
Po zewnętrznej stronie bramy przetrwały prowadnice do okutych bron, na które zamykano
otwór wejściowy. W wyższych kondygnacjach istnieją do dziś machikuły, to jest otwory
służące do rzucania kamieni oraz lania wrzątku i roztopionej smoły na oblegających. Jest to
rzadkość w zachowanych do chwili obecnej budowlach obronnych.
W skrzydłach zachodnim i północnym znajdują się poza tym ganki obronne obiegające
dawniej cały zamek. Dawny zamek otaczały mury obwodowe, zachowane doskonale w
części północnej. Biegły one wzdłuż obecnej ulicy Podzamcze i były przebite w południowozachodnim narożniku bramą wjazdową wychodzącą na fosę. Z bramy przerzucano przez
fosę most. Z baszt zewnętrznych zachowały się do dziś tylko dwie w części północnej:
gdanisko z przewieszką do głównego korpusu budowli oraz narożna baszta Wincentego Pola,
odnowiona w roku 1965. W. gdanisku znajdowało się miejsce ustępowe dla załogi zamkowej,
co jest charakterystyczne dla zamków na Warmii i Mazurach.
Dziedziniec zamkowy obiegały pierwotnie krużganki, dołem murowane, na piętrze drewniane; służyły one do komunikacji między poszczególnymi skrzydłami zamku. Krużganki oraz
pierwotną zabudowę dziedzińca zniszczyły na początku XIX wieku dwa pożary. 27 maja 1806
roku spłonęła wielka baszta narożna, -w której Prusacy urządzili wojskowy magazyn alkoholu;
21 czerwca 1807 roku ofiarą płomieni padł cały zamek, podpalony - jak wspomniano przez więźniów.
30
Zabytki, muzea
Pałac Lehndorffów
w Sztynorcie
“Kto ma Sztynort ten posiada Mazury” miał powiedzieć Ignacy Krasicki do Ernsta von Lehndorffa, zauroczony urokiem posiadłości hrabiego. Urok miejsca pozostał do dzisiaj.
Pałac Lehndorffów powstawał przez wiele lat. Pierwsza wersja powstała w XVI wieku,
kolejna w latach 1554-1572, jednak zasadniczą część budowy przeprowadziła w latach
1689-1691 trzecia żona Gerharda Lehndorffa - Maria Eleonora. Powstał wtedy dwukondygnacyjny budynek z charakterystyczną więźbą dachową. Dębowe schody były ozdobą sieni
pałacu. Przepiękne wnętrze z dekoracyjnymi kominkami, malowanymi olejno plafonami i
przepięknymi sztukateriami tworzyło niepowtarzalny klimat. Przed budynkiem znajdował się
dziedziniec z cudownym widokiem na Jezioro Sztynorckie.
W północnej części rezydencji znajdował się spory park. W latach 1650-1680 posadzono
słynne sztynorckie dęby. Park okalający pałac był jednym z największych w tamtym okresie.
Liczył sobie ponad 18 hektarów.
Cały teren był zadbany, ukwiecony, obsadzony wieloma gatunkami drzew. Znajdowały
się tam również rzeźby parkowe, natomiast na jednej z polan w 1741 roku powstał zegar
słoneczny. W XIX wieku rozbudowano pałac, natomiast w parku powstała neogotycka kaplica
i neoklasycystyczna herbaciarnia.
Ostateczny kształt pałac uzyskał w latach 1860-1880. Do końca II wojny światowej był siedzibą
rodu Lehndorff-Mgowskich. Ostatni właściciel z tego rodu - Heinrich von Lehndorff został
zabity w 1944 za udział w spisku na życie Hitlera.
Obecnie pałac został przekazany Polsko-Niemieckiej Fundacji Ochrony Zabytków Kultury.
31
Zabytki, muzea
Piramida w Rapie
Piramida to grobowiec rodzinny pruskiego rodu baronów von Fahrenheid, zbudowany w
1811 w mazurskiej wsi Rapa. Zaprojektowany został przez duńskiego rzeźbiarza Bertela
Thorvaldsena. Charakterystyczną cechą budowli jest kształt, przypominający starożytne
egipskie piramidy.
Wzorowana na piramidach egipskich konstrukcja ma sklepienie wewnętrzne pochylone pod
kątem 51°52’, czyli identycznym jak w piramidach egipskich. Podstawa zbudowana jest z kamienia polnego, na planie kwadratu. Zewnętrzne wymiary piramidy wynoszą: wysokość: 15,9 m.,
długość boku podstawy: 10,4 m.
Droga ze dworu w Rapie do piramidy biegła specjalnie usypaną na bagnistym terenie groblą.
Podobno wzdłuż niej, na całej długości, ustawione były rzeźby. Ciała złożone w grobowcu
rzeczywiście uległy mumifikacji pomimo bardzo wilgotnego terenu.
Tak niezwykła w kształcie budowa obrosła na przestrzeni lat w kilka legend dotyczących
jej powstania i historii. Jedna z opowieści głosi, jakoby powracający z podróży baron zastał
martwymi siedmioro członków swojej rodziny i dla nich zbudował grobowiec w kształcie
piramidy. Według tego podania, w czasie peregrynacji Friedricha miało dojść do niesnasek w
rodzinie. Na wieść o rychłym powrocie męża, pani Fahrenheid zorganizowała obiad mający
doprowadzić do pojednania między zwaśnionymi kuzynami.
W trakcie obiadu doszło do tragedii - wszyscy biesiadnicy zatruli się śmiertelnie grzybami. Historia ta jest z pewnością nieprawdziwa - wprawdzie niektórzy z domniemanych uczestników
obiadu rzeczywiście zostali pochowani w piramidzie, jednak o wiele lat później. Np. Johann
Friedrich von Fahrenheid w 1834 roku, a Wilhelmine von Fahrenheid, organizatorka obiadu,
w 1847 roku.
Inna, współcześniejsza już legenda, opowiadana przez niektórych okolicznych mieszkańców
dotyczy braku głów u pochowanych. Według niej, w czasach, gdy grobowcem nikt się już nie
opiekował, zaraza zabiła całe bydło w okolicy. Ludzie mieli podejrzewać, że leżące w piramidzie
zwłoki są złymi marami, gdyż się nie rozkładają, i to one spowodowały pomór. Chcąc zwalczyć
złe moce pozbawiono ciała głów. W istocie najprawdopodobniejsze jest, że zbezczeszczenie
zwłok dokonało się podczas dewastacji dokonanej przez czerwonoarmistów w 1945 roku.
32
Zabytki, muzea
Wilczy Szaniec Kwatera Hitlera w
Gierłoży
Cały tydzień: od 8:00 do zapadnięcia zmroku
Wilczy Szaniec (niem. Wolfsschanze) to główna kwatera Hitlera i Naczelnego Dowództwa Sił
Zbrojnych w latach 1941-44. Znajduje się w lesie gierłoskim, na wschód od leżącej na skraju
lasu wsi Gierłoż i 8 km na wschód od Kętrzyna (obecnie w woj. warmińsko-mazurskim).
20 lipca 1944 Claus von Stauffenberg i Werner von Haeften dokonali tu nieudanego zamachu
na życie Hitlera.
“Wilczy Szaniec” przecinała linia kolejowa Kętrzyn – Węgorzewo i równoległa do niej szosa
Gierłoż – Parcz. Kwatera miała powierzchnię 250 ha i otoczona była pierwotnie zasiekami a
następnie także polem minowym. Co kilkaset metrów ustawione były kilkunastometrowej
wysokości drewniane wieże obserwacyjne, a na terenie suchym także betonowe stanowiska
ckm.
Do kwatery prowadziły trzy strzeżone wartowniami wjazdy. Wartownia zachodnia znajdowała
się na skraju lasu na wysokości majątku Gierłoż (niem. Gut Görlitz). Wartownia wschodnia
położona była na szosie w polu, od strony wsi Parcz, około 300 m od aktualnej granicy lasu.
Na południowy wschód od centrum, obok szosy Gierłoż – Parcz znajdowało się zapasowe
lądowisko dla samolotów kurierskich. Jadąc na południe z centrum kwatery przejeżdżało
się do wartowni południowej, a dalej do szosy Kętrzyn – Giżycko, za którą znajdowało się
właściwe lotnisko kwatery w Wilamowie. Dodatkowo, w centrum kwatery, znajdowały się
także tzw. wartownia oficerska strzegąca wjazdu na teren pierwszej strefy zakazanej oraz
wartownia kolejowa na zjeździe z szosy na stację kolejową. Żadna z wartowni nie dotrwała
do chwili obecnej, a jedynymi pozostałościami ich lokalizacji są kawałki dachówek. Oprócz
ogrodzenia zewnętrznego, strefy zakazane I. i II. wygrodzone były około dwumetrowej
wysokości płotem z siatki zwieńczonej drutem kolczastym, gdyż oprócz wjazdu do kwatery,
kontroli podlegał również ruch pomiędzy
W dawnym budynku Gwardii Przybocznej, mieści się hotel i restauracja - idealne miejsce dla
zwiedzających okoliczne atrakcje oraz doskonała baza wypadowa dla szukających wypoczynku w Mazurskich lasach. Z Wilczego Szańca można zwiedzić okoliczne: Węgorzewo, Świętą
Lipkę, Zamek w Reszlu, Mamerki, Kętrzyn lub Giżycko.
HOTEL (mieszczący się w budynku Straży Przybocznej) posiada 55 miejsc noclegowych. Na
miejscu istnieje możliwość wynajęcia przewodnika, który oprowadzi Państwa po Wilczym
Szańcu, bądź zwiedzić kwaterę po wyznaczonych szlakach wedle własnego uznania.
W hotelu - w budynku dawnego bunkra, w którym mieściły się pomieszczenia Gwardii Przybocznej, znajduje się restauracja serwująca przepyszne dania kuchni mazurskiej. W sezonie letnim dla gości zwiedzających historyczne ruiny otwarty jest również ogródek piwny oraz snack
bar. Na przestronnym, zalesionym terenie usytuowane jest ogrodzone pole kempingowe z
natryskami i dostępem do elektryczności.
Na terenie byłego lotniska nieopodal kwatery znajduje się siedziba aeroklubu “Krainy Jezior”,
gdzie można zamówić loty widokowe oraz wziąć udział w licznych imprezach lotniczych.
Okolica zaprasza wędkarzy, grzybiarzy, amatorów sportów wodnych, jazdy konnej, off roadu
oraz miłośników dzikiej przyrody. Z pobliskiego Węgorzewa (30km) można malowniczą trasą,
po starych, poniemieckich torach przejechać drezyną ręczną lub spalinową, aż do samej
Gierłoży.
33
Zabytki, muzea
Leśniczówka
Pranie- Muzeum K.
I. Gałczyńskiego
Muzeum czynne: w okresie od 1.05.-31.10:
codziennie, oprócz poniedziałków i dni
poświątecznych w godz. 9.30-17.00 w
okresie od 1.11-30.04: codziennie oprócz
poniedziałków, wtorków i świąt w godzinach
9.30-17.00
Położona w Puszczy Piskiej tuż nad jeziorem Nidzkim. Przeszła do historii dzięki pobytom w
niej wybitnego polskiego poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, który po raz pierwszy
przybył do Prania w lipcu 1950r. Tu stworzył wiele ze utworów takich jak “Rozmowa liryczna”,
“Spotkanie z matką”, “Księżyc” , “W leśniczówce”.
Leśniczówka Pranie, przed wojną Seehorst, powstała około 1880r i była leśnictwem wsi Krzyże.
Polska nazwa “Pranie” wzięła się od łąki nad którą leży leśniczówka , a która jak mówili Mazurzy
“prała” czyli osnuwała się mgłą , dymiła .
Położona w Puszczy Piskiej tuż nad jeziorem Nidzkim. Przeszła do historii dzięki pobytom w
niej wybitnego polskiego poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, który po raz pierwszy
przybył do Prania w lipcu 1950r. Przyjeżdżał z Warszawy przez kolejne trzy lata, jako gość
ówczesnego leśniczego Stanisława Popowskiego.
W 1952r. wraz z żoną Natalią snuł plany zamieszkania na stałe w okolicy jeziora Nidzkiego,
które zniweczyła nagła śmierć poety w grudniu 1953 r. W 1980r. w Praniu utworzono Muzeum
Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego jako oddział Muzeum Okręgowego w Suwałkach.
W leśniczówce powstały ważne utwory: Kronika Olsztyńska, Niobe, Wit Stwosz, Chryzostoma
Bulwiecia podróż do Ciemnogrodu, Pieśni, Ezop świeżo malowany, Rozmowa liryczna, Spotkanie z matką, Księżyc , W leśniczówce, Chmiel na rogach jelenich, Ojczyzna i inne.
W leśniczówce w lipcu i sierpniu odbywają się poranki poetyckie połączone z recytacją wierszy
Gałczyńskiego w interpretacji wybitnych aktorów i prezentacją muzyki poważnej.
Latem Pranie odwiedza wielu gości spragnionych kontaktu ze sztuką. Spotkać i usłyszeć
34
Zabytki, muzea
Klasztor
Staroobrzędowców
w Wojnowie
Wojnowo to niezwykle ważne miejsce pod względem sakralnym. Nad jeziorem Duś, w
zachodniej części wsi znajduje się Klasztor Staroobrzędówców (starowierców).
W maleńkim Wojnowie od lat żyją zgodnie wyznawcy czterech religii: katolicy, ewangelicy,
prawosławni i starowiercy.
Ci ostatni, nazywani też na cześć pustelnika ascety Filiponami, to wyznawcy prawosławia,
którzy odrzucili reformy wprowadzone w XVII w. przez patriarchę Nikona. Prześladowani w
Rosji, osiedlili się na Suwalszczyźnie, ale tam też popadli w kłopoty, bo religia zakazywała im
służby wojskowej. W 1825 r.
Filiponom pozwolono osiedlać się w Prusach. W zamian za kolonizację Puszczy Piskiej mogli
żyć według reguł swojej wiary. Powstały wówczas także wsie Ukta, Iwanowo, Onufryjewo i
Piaski, ale religijnym sercem społeczności stało się Wojnowo. W 1836 r. Ławrientij Rastropin
założył nad jeziorem Duś pustelnię, którą w 1847 r. przekształcono w klasztor męski. W drugiej
połowie XIX w. klasztor podupadł, bo wielu starowierców (łącznie z przeorem) przeszło na
prawosławie.
Odrodzenie nastąpiło w 1885 r., kiedy przybyła z Moskwy zakonnica Eupraksja osadziła w
Wojnowie swoje mniszki. Świątobliwe kobiety uprawiały rolę, opiekowały się też starcami
i kalekami. Po unii z Kościołem prawosławnym, do jakiej doszło w 1914 r., zaczęło ubywać i
wiernych, i mniszek.
Ostatnia przeorysza zmarła w 1972 r. Klasztor pozostaje obecnie w rękach prywatnych, a każdy
zwiedzający jest tu mile witany. W będącej centrum założenia molennie uwagę przyciągają
nie tylko zabytkowe ikony, ale też wiszące w przedsionku stare zdjęcia przedwojennego
Wojnowa i jego mieszkańców.
W głównej sali molenny wisi olbrzymi srebrny żyrandol, ufundowany w 1910 r. przez bogatego kupca opłakującego śmierć żony. Zmarła miała 32 lata i właśnie tyle świec umieszczono
w żyrandolu. Nastrój panujący w klasztorze i na pobliskim cmentarzyku sprzyja medytacji.
35
Przyroda
Rezerwat „Gaudy”
Utworzony został w 1957 roku i obejmuje jezioro Gaudy oraz przylegające do niego od strony
wschodniej bagna. Celem ochrony jest zachowanie miejsc lęgowych ptactwa wodnobłotnego oraz zespołów roślinności torfowiskowej.
Występują tu takie gatunki jak: bąk, podgorzałka, krakwa, cyranka, żuraw, kropiatka, zielonka,
wodnik, strumieniówka, świerszczak, podróżniczek, słowik szary. Jesienią na jeziorze gromadzi
się do kilku tysięcy ptaków wodnych, które znajdują tu bezpieczne miejsce żerowania i
odpoczynku. Okoliczne bagna są z kolei noclegowiskiem żurawi. Rezerwat jest trudno
dostępny ze względu na rozległe i niebezpieczne bagna. Taflę jeziora można zobaczyć jedynie
od strony wsi Rudniki i Kamieniec, które znajdują się na trasie żółtego szlaku przyrodniczohistorycznego.
Spływ kajakowy
rzeką Krutynią
Jest największą rzeką wpadającą do Wielkich Jezior Mazurskich. Najpopularniejsza trasa
spływu rozpoczyna się w Sorkwitach i kończy w miejscowości Ruciane-Nida.
Zapraszamy do obejrzenia malowniczych krajobrazów Krutyni w krótkim filmiku poniżej.
Rzeka ma źródło na północ od wsi Warpuny. Przepływa przez liczne jeziora (Warpuńskie,
Zyndackie i Gielądzkie, Lampackie, Lampasz, Kujno, Długie, Białe, Gant, Zyzdrój Wielki i Mały,
Spychowskie, Zdróżno, Uplik, Mokre, Krutyńskie, Gardyńskie), uchodzi do jeziora Bełdany w
okolicy wsi Iznota. Długość szlaku wynosi 102 km, w tym 60 km to woda stojąca. Najpopularniejsza trasa spływu rozpoczyna się w Sorkwitach i kończy w miejscowości Ruciane-Nida.
Jedną z ciekawostek na szlaku jest 1,5-kilometrowy odcinek rzeczki Sobiepanka (niedaleko
Sorkwit), której nurt może płynąć w obie strony. Przy braku szczęścia uczestnicy spływu
wiosłują tam więc pod prąd.
36
Przyroda
Bociania Wieś
Żywkowo
Zapraszamy do odwiedzenia unikalnego miejsca: Bocianiej stolicy!
Żywkowo, to malowniczo położona wieś w gminie Górowo Iławeckie, tuż przy granicy z
Obwodem Kaliningradzkim.
W tej niewielkiej wsi, na dachach 9 gospodarstw, od marca do września żyje około 150
bocianów. Na terenie gospodarstwa należącego do Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków
znajduje się wieża widokowa z której można obserwować ptaki. Jest też sklepik z pamiątkami.
W gospodarstwie hodowane są również koniki polskie i krowy polskiej rasy czerwonej.We
wsi na drzewach, dachach, słupach i kominach bociany białe zbudowały 52 gniazda, spośród
których w zależności od roku zasiedlają od 35 do 50 gniazd.
Jest to jedna z największych kolonii bocianich na Warmii i Mazurach, a na pewno jest to
wieś o największym zagęszczeniu bocianów na mieszkańca. Warto dodać, że okolice wsi to
doskonałe tereny do pieszych wędrówek i przejażdżek rowerowych.
Obserwacja
ptaków wodnobłotnych
Pojezierze Iławskie należy do jednych z nielicznych regionów w kraju, który stwarza dogodne
warunki do obserwacji ptaków wodno-błotnych.
Okoliczne lasy i jeziora są ostoją ptaków o randze europejskiej. Turysta uzbrojony w lunetę
i aparat napotka tu między innymi podgorzałkę i derkacza. Na pojezierzu zlokalizowano
ponad 100 gniazd orła bielika, orlika krzykliwego, rybołowa, kani rudej, kani czarnej i bociana
czarnego. Niewiele jest w Polsce, a może i w Europie miejsc, gdzie tak licznie bytują duże ptaki
drapieżne. Wśród rozległych lasów i licznych jezior znalazł znakomite warunki gniazdowania
orzeł bielik – symbol naszej państwowości.
37
Przyroda
Rezerwat “Borki” w
Borkach
Rezerwat Borki, pow. 235,00 ha, nadleśnictwo Borki. Florystyczny. Fragment Puszczy Boreckiej.
Różnorodna rzeźba terenu. Występują m.in. perkoz, bocian czarny, kania czarna, orzeł bielik,
kobuz, bekas, rybołów, słonka. Bogata fauna.
Rezerwat Borki jest położony w województwie warmińsko-mazurskim na terenie gminy
Kruklanki. Pod względem administracyjno-leśnym jest położony na terenie Nadleśnictwa
Borki w leśnictwie Lipowo, a jego ogólna powierzchnia wynosi 235,04 ha. Występują grądy
grabowo-lipowe, olsy, łęgi, bory świerkowe. Występują m.in. perkoz, bocian czarny, kania
czarna, orzeł bielik, kobuz, bekas, rybołów, słonka. Bogata fauna, spotkać można m.in. żubra,
rysia, łosia, jelenia, wilka, lisa, jenota i dzika. Siedziba Nadleśnictwa mieści się w Kruklankach na
ul. 22 Lipca 4. Bezpośredni nadzór nad rezerwatem sprawuje Nadleśniczy Nadleśnictwa Borki
mgr inż. Krzysztof Wyrobek.
Jezioro Limajno w
miejscowości Dobre
Miasto
W miejscowości Swobodna znajduje się jezioro Limajno zwane„Perłą Warmii”, posiadające I
klasę czystości wód. Nad jeziorem znajduje się ośrodek wypoczynkowy.
W miejscowości Swobodna znajduje się jezioro Limajno zwane„Perłą Warmii”, posiadające I
klasę czystości wód. Nad jeziorem znajduje się ośrodek wypoczynkowy.
Atrakcyjne turystycznie, otoczone lasami, z wyspą (zamieszkaną przez kormorany i bobry)
i dwoma półwyspami obfitującymi w maliny. Wokół jeziora prowadzi trasa rowerowa o
długości ok. 12 km. Położone są nad nim dwie miejscowości Swobodna i Cerkiewnik, a także
ośrodek wczasowy Leśne Wzgórze z nowym pomostem i kąpieliskiem.
38
Przyroda
Park Krajobrazowy
Pojezierza Iławskiego
Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego utworzony został w 1993 roku. Rozpościera się w
centralnej części Pojezierza Iławskiego na powierzchni 20 045 ha.
W granicach Parku utworzono kilka rezerwatów przyrody, chroniących liczne unikalne
fragmenty lasów, terenów lęgowych ptactwa leśnych jezior i torfowisk. Wśród nich należy
wyróżnić rezerwaty: Jezioro Czerwica – utworzone w celu ochrony kolonii kormoranów,
Jezioro Karaś i Jezioro Gaudy – chroniące miejsca lęgowe ptactwa wodnego, błotnego i
interesujące zespoły roślinności oraz unikatowe Jezioro Jasne z przejrzyście czystą wodą. Na
terenie Parku znajduje się 31 akwenów wodnych, na czele z najdłuższym jeziorem Polski –
Jeziorakiem. Stwierdzono tu występowanie 187 gatunków kręgowców, w tym 135 gatunków
ptaków (116 chronionych), 32 gatunków ssaków, 11 gatunków płazów i 5 gatunków
chronionych gadów. Wśród licznych gatunków objętych ochroną występuje wiele zwierząt
zagrożonych wyginięciem w skali kraju, a nawet świata. Do gatunków ptaków zagrożonych
globalnie należą występujące na terenie parku: orzeł bielik, derkacz i podgorzałka. Równie
ciekawy i bogaty jest świat roślinności.
Rezerwat
Staświńskie Łąki
Zachowanie tym obszarom naturalnego charakteru przyczyniło się do występowania w nich
dużej różnorodności ptaków i roślin.
Rezerwat Staświńskie Łąki, pow. 647,50 ha, gmina Wydminy. Florystyczny. Zbiorowisko
śmiałka darniowego, wierzby szarej, purpurowej, rokity i pięciopręcikowej. Ostoja cietrzewia ptaka coraz rzadziej dziś spotykanego. Dzięki dużemy u działowi pięknie kwitnących roślin łąki
należą do bardzo efektownych elementów krajobrazu.
39
Przyroda
Lasy Wichrowskie
Na całej długości wschodnich granic przylegają do miasta rozległe Lasy Wichrowskie, które
zachwycają bogactwem natury. Liczne jeziorka, różnorodność gatunków roślin i zwierząt
tworzą niepowtarzalny urok leśnej krainy. Uroku dodaje płynąca wśród morenowych wzgórz
rzeka Łyna.
Rezerwat Bagna
Nietlickie
Aby uchronić najpiękniejsze zakątki Mazur powstają rezerwaty, parki krajobrazowe oraz
pomniki przyrody. Nie wszystkie są dostępne dla turystów, obowiązuje tam ograniczenie
poruszania się (zakaz palenia ognisk, rozbijania biwaków).
Rezerwat Bagna Nietlickie, pow. 513 ha, gmina Miłki. Ostoja ptaków błotnych i wodnych:
największe w Polsce zlotowisko żurawi, miejsce lęgowe m.in. bąka, cietrzewia, kropiatki,
derkacza, orlika krzykliwego, rybitwy czarnokropiatki, wodniczka.
40
Przyroda
Źródełko Miłości w
Mrągowie
Park Słowackiego
w Mrągowie
Jezioro Czos w
Mrągowie
Odwiedź urocze miejsce romantycznych spotkań, tak zwane Źródełko Miłości.
Idąc brzegiem Jeziora Czos, za amfiteatrem można dojść do miejsca romantycznych spotkań,
tak zwanego Źródełka Miłości. W Mrągowie znana jest legenda, że jeśli zakochani napiją
się wody ze źródełka, ich miłość będzie trwać po grób. Współcześni zakochani również
odwiedzają to miejsce – piękne zwłaszcza wczesną wiosną, kiedy zakwitają białe i żółte
zawilce.
Odwiedź mrągowski park posiadający swoją fascynującą historię. W okresie międzywojennym
należał do najpiękniejszych parków w Prusach Wschodnich.
Park Słowackiego leży na obrzeżach miasta, przy ulicy Wolności. W okresie międzywojennym
należał do najpiękniejszych parków w Prusach Wschodnich. Mieściła się tu restauracja
Waldheim, a wypoczywający mogli korzystać z kortów tenisowych, strzelnicy i placów
zabaw. Wszędzie były alejki, fontanny, oświetlane wieczorami przez lampiony. Dziś spacerując
alejkami można podziwiać różnorodny drzewostan.
Jezioro Czos jest polodowcowym jeziorem rynnowym. Linia brzegowa jest urozmaicona
i rozwinięta. Powierzchnia - 281,3 ha, max. głębokość - 42,6 m. Brzegi jeziora są wysokie,
otoczone pagórkami. Na północno-zachodnim brzegu zlokalizowane są kąpieliska miejskie,
przystanie oraz kempingi. Jezioro za pośrednictwem rzeki Dajny łączy się z jeziorami:
Wierzbowskim, Czarnym, Kot i Junem. W połowiu ryb dominują leszcze, okonie, szczupaki i
węgorze.
41
Przyroda
Rezerwat Przyrody
Małga
Wyspa Kormoranów
- Wysoki Ostrów
Ferma jeleniowatych
i muzeum przyrodnicze w Kosewie
Górnym
Rezerwat utworzony został w 1991 roku w celu zachowania noclegowisk oraz ostoi wielu
rzadkich gatunków ptaków.
Utworzony został dla ochrony miejsc gniazdowania i żerowania rzadkich gatunków ptaków
i zachowania noclegowisk żurawi. Rezerwat o powierzchni 147,09 ha położony jest blisko
nieistniejącej już wsi Małga. Jest domem wielu gatunków zwierząt. Małga (dawna Malga) wieś
chłopska, dziś trudno nawet odnaleźć tę miejscowość. Po tętniącej życiem wiosce zostały tylko
ukryte w gęstwinie leśnej fundamenty domów i cmentarze. Położona ok. 10 km na południe
od Jedwabna. Na początku lat 50. Władze zdecydowały o likwidacji wioski i utworzyły na jej
terenie poligon wojskowy. Do dziś zachowała się jedynie: wieża kościoła, cmentarz i stanowiska archeologiczne, które podlegają ochronie. Wieża kościoła wzniesiona została w 1902r. w
stylu neogotyckim, w technologii murowanej. Niegdyś wieża zajmowała wraz z kościołem
centralne miejsce wsi. Dziś pokryta jest deskami, które są w złym stanie technicznym. Dawniej
na tejże wieży wisiały dwa dzwony (zostały wykradzione przez Rosjan). Fragment ściany
frontowej na wysokości ok. 2m wykonany jest z kamienia.
Wyspa Kormoranów - wyspa na jeziorze Dobskim o powierzchni około 2 ha. Wyspa jest rezerwatem przyrody i nie wolno do niej przybijać ani przy niej cumować, gdyż jest miejscem gniazdowania kormoranów i czapli siwej. Z tego też względu wokół wyspy jak i na całym jeziorze
obowiązuje strefa ciszy czyli zakaz używania silników spalinowych i sygnałów dźwiękowych.
Wyspa jest specyficzną atrakcją turystyczną gdyż stwarza możliwość obserwacji kormoranów,
a także dzięki charakterystycznym, częściowo uschniętym od ptasich odchodów drzewom.
Gniazduje na wysokich lipach i wiązach, na pół uschniętych z powodu oddziaływania
trującego guana tych ptaków. Bardzo ciekawe jest zgodne współżycie czapli i kormoranów.
Na zwiedzanie wyspy najlepiej wybrać się jachtem lub małym statkiem wycieczkowym.
Spacer wśród oswojonych jeleni pasących się na pięknie położonych pastwiskach nad
jeziorem Kuc to jedyna okazja aby odwiedzić oswojone stadka danieli, muflonów oraz saren. A
także możliwość obejrzenia jeleni sika, kóz, królików...
Po lub przed spacerem wizyta w muzeum Stacji. Bogate zbiory poroży jeleni, danieli, saren
i rogi muflonów, unikalne kolekcje zrzutów obrazujące rozwój poroża. Wystawa fotografii
przyrodniczej oraz specjalne seanse slajdów autorstwa L. K. Sawickiego pt.„Przyroda Polski”,
ilustrowanych muzyką, odgłosami przyrody i zwierząt.
Wtorek: 10.00-17.00
Środa: 10.00-17.00
Czwartek: 10.00-17.00
Piątek: 10.00-17.00
Sobota: 10.00-17.00
42
Przyroda
Mazurski Park
Krajobrazowy
Tajemniczy, magiczny, piękny... Mazurski Park Krajobrazowy to miejsce, które musi znaleźć się
na trasie Twojej wycieczki.
W granicach Mazurskiego Parku Krajobrazowego znajduje się największe w Polsce jezioro
Śniardwy oraz północna część Puszczy Piskiej z rzeką Krutynią. Park położony jest na terenie
województwa warmińsko-mazurskiego i obejmuje swoimi granicami części gmin: Piecki,
Mrągowo, Swietajno, Ruciane Nida, Mikołajki, Orzysz i Pisz, zajmując pogranicze trzech
powiatów: mrągowskiego, piskiego i szczycieńskiego.
Powierzchnia Mazurskiego Parku Krajobrazowego wynosi 53 655 ha, a jego strefy ochronnej
18 608 ha. Jest to jeden z największych parków krajobrazowych w Polsce. Powiat mrągowski
obejmuje 26 814 ha (gmina Piecki - 15 326 ha, gmina Mikołajki - 10 740 ha, gmina Mrągowo
- 748 ha).
Siedziba Parku mieści się w zabytkowym drewnianym budynku w centrum wsi Krutyń. Na
terenie Parku utworzono 11 rezerwatów przyrody.
Rezerwat Jezioro
Siedmiu Wysp
Rezerwat obejmuje jezioro Oświn wraz z otaczającym je terenem. Rezerwat utworzono dla
ochrony naturalnego środowiska gnieżdżenia się licznych gatunków ptactwa wodnobłotnego - około 110 gatunków oraz szaty roślinnej.
Z ptaków występują tu m.in.: perkoz dwuczuby, zausznik, bąk, gęgawa, krakwa, cyraneczka,
płaskonos, kania czarna, błotniak stawowy, orlik krzykliwy, orzeł bielik, derkacz i wąsatka, gęś
białoczelna, gęś zbożowa, żuraw.
Jezioro leży tuż przy granicy z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, w najbardziej
samotnej części Mazur. Od dawna już nikt tu się nie osiedla, a stare osady pustoszeją.
43
Przyroda
Stacja Badawcza
Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli
Zachowawczej
Zwierząt PAN w
Popielnie
Ostoja Żubrów w
Wolisku
Podstawowym celem powołania tej naukowej placówki było dążenie do wzbogacenia i
ratowania naszych zasobów przyrodniczych. Popielno, ze względu na swe położenie i walory
przyrodnicze, okazało się doskonałym miejscem do realizacji tego programu. Położone
jest ono w centrum Puszczy Piskiej, na półwyspie otoczonym czterema jeziorami - Bełdany,
Mikołajewskie, Śniardwy i Wartołty.
Popielno znajduje się na Półwyspie Popielniańskim, który otaczają cztery jeziora Bełdany,
Mikołajskie, Śniardwy i Warnołty. Lokalizacja miejscowości i topografia półwyspu
zadecydowały o utworzeniu w nim placówki naukowej PAN, która obecnie nosi nazwę
Stacji Badawczej Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN. Obecnie
jednostka PAN zajmuje się przede wszystkim hodowlą zachowawczą koników polskich,
wywodzących się bezpośrednio od wymarłych już leśnych koni, tarpanów, które kiedyś żyły
na terenie dzisiejszej Polski. Koniki żyją zarówno w stajni jak i w rezerwacie. Stado stajenne
liczy ok. 100 sztuk. Dzikie konie tworzą cztery tabuny, w każdym z nich znajduje się ogier,
około pięciu klaczy i ich młode. W stacji można obecnie zobaczyć również bobra europejskiego, jeleniowate, a także bydło, w postaci wychodzących z powszechnej hodowli krów ras
polska czerwona i nizinna czarno-biała. Bydło to jest bardzo wytrzymałe i odporne na ciężkie
warunki. Tego typu krowy nie dają dużo mleka, ale jest ono wyjątkowo tłuste i zdrowe. Jedną
z ciekawszych atrakcji Popielna jest muzeum, w którym można podziwiać nie tylko eksponaty
związane z działalnością i historią stacji, ale także wspaniałą kolekcję starodawnych bryczek,
powozów i sań. W Popielnie funkcjonuje w sezonie letnim dość dobrze rozwinięta baza turystyczna i noclegowa, sklepy ogólno-spożywcze, a także profesjonalna firma czarterowa.
Puszcza Borecka jest drugim po Białowieży miejscem, gdzie żubry żyją na wolności. W 2000 r.
doliczono się 65 zwierząt, obecnie jednak jest ich zaledwie kilkanaście.
Część z nich porusza się swobodnie po rozległych połaciach lasu, inne związane są z ostoją
w Wolisku. Przy leśniczówce utworzono platformę widokową i zagrodę, w której na stałe
przebywa kilka zwierząt.
44
Przyroda
Park Dzikich
Zwierząt w
Kadzidłowie
Cały tydzień: od 9:30 do zmierzchu
Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie znajduje się w Puszczy Piskiej, na terenie Mazurskiego
Parku Krajobrazowego, przy trasie pomiędzy miejscowościami Ruciane-Nida i Mikołajki. Park
ten został założony przez Dr. Andrzeja Krzywińskiego i obejmuje powierzchnię około 100ha.
Większość zwierząt jest zaprzyjaźnionych człowiekiem, dlatego też możliwe jest wejście do
niektórych gatunków na ich obszerne wybiegi a nawet karmienie, głaskanie i podziwianie z
bliska. Ze względu na rozległość terenu i jego charakter, zwiedzanie Parku odbywa się tylko z
przewodnikami, którzy opowiadają o poszczególnych zwierzętach, ich biologii, zwyczajach
oraz potrzebie ochrony. Dotyczy to przede wszystkim gatunków rzadkich rzadkich ginących,
jak ryś, wilk, puchacz, cietrzew, głuszec, jarząbek.
Jezioro Jeziorak
Malowniczo położone jeziora i rzeki Pojezierza Iławskiego tworzą wraz z Jeziorem Jeziorak,
najdłuższym jeziorem śródlądowym w Polsce, szeroki system żeglugi śródlądowej, łączącej
okoliczne akweny wodne. Jezioro Jeziorak umożliwia dopłynięcie z Iławy aż do Bałtyku, co
każdego roku wykorzystują wytrawni żeglarze i kajakarze, planując swoje wodne podboje.
Popularność wyznaczonych tu tras kajakowych i żeglarskich miała duży wpływ na ulokowanie
w okolicach licznych stanic wodnych, obozowisk i pól biwakowych.
Windsurfing, kitesurfing, bojery i nurkowanie:
To właśnie u nas zrealizujesz swoje marzenia, by wzbić się w powietrze, poczuć swobodę
obcowania z naturą i urok głębi kilkunastu pobliskich jezior. Wody największego akwenu w regionie – Jezioraka, to najbardziej przyjazne miejsce dla miłośników windsurfingu, kitesurfingu,
nurkowania, zimą natomiast niezwykle tu popularnych bojerów.
45
Aktywnie
Szlak jezior Jeziorak
i Płaskiego - Iława
Długość szlaku: 27 km
Szlak rozpoczyna się w Iławie. Z prawej strony mijamy wypływającą z jeziora rzekę Iławkę,
będącą dopływem Drwęcy, z lewej natomiast wyspę Wielka Żuława.
Na wysokości 2,6 km, po lewej stronie znajduje się półwysep Krzywy Róg. Na 5 km szlak
zmienia kierunek na północny, następnie na północno-wschodni. Po prawej stronie wieś
wypoczynkowa Szałkowo. Na 10 km miejscowość Jażdżówki, następnie Jezierzyce i Makowo.
Zbliżamy się do wysp Mały i Duży Gierczak, tutaj następuje rozgałęzienie Jezioraka, płynąc lekko w prawo dopłyniemy do Zatoki Kraga, skręcając w lewo popłyniemy w kierunku Siemian,
Zalewa i Jeziora Płaskiego.
Płynąc w lewo omijamy wyspy Gierczak z prawej strony. Dalej przepływamy między dwoma
wyspami: Lipowy Ostrów z lewej, z prawej wyspa Bukowiec.
Z lewej strony wieś turystyczna Siemiany, z prawej miejscowość Wieprz. Omijamy wysepki
Rybackie Kępy i leśniczówkę Jeziorno. Płyniemy dalej w kierunku północno-zachodnim, tu
obowiązuje strefa ciszy. Płynąc dalej zbliżamy się do zwężenia zwanego Bramką Płaską. Nad
cieśniną na wysokości 10 m biegnie linia wysokiego napięcia.
Szlak kajakowy
Kanału Elbląskiego
i rzeki Drwęcy
Trasa szlaku pokrywa się do 15 km ze szlakiem jezior Jeziorak i Płaskiego.
Trasa szlaku jest dość dług trasą, łatwa do pokonania jeśli podzieli się ją na etapy. Dużo
miejsc do biwakowania szczególnie na Jezioraku, na Drwęcy można zatrzymać się tylko w
wyznaczonych miejscach. Trasa szlaku urozmaicona. Po drodze do pokonania, śluzy Miłomłyn,
Zielona, j. Drwęckie rzeka Drwęca od wypływu z j. Drwęckiego do wsi Rodzone. Płynąc przez
Jeziorak znajduję się dookoła Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego, na kanałach XIX mosty,
Drwęca jest rezerwatem ichtiologicznym.
46
Aktywnie
Szlak rzeki Iławki i
Drwęcy - Iława
Wyprawę rozpoczynamy w Iławie, w miejscu, w którym Iławka wypływa z Jezioraka.
Na wysokości 1,5 km most drogowy, dalej jaz piętrzący – konieczność przeniesienia kajaka.
Wpływamy na jezioro Iławskie, na jego wschodnim brzegu znajduje się wieś Dół. Na 7 km wieś
Dziarny, dalej Dziarnówko. Na rozwidleniu rzeki należy kierować się w lewo. Przed mostem jaz
– konieczność przeniesienia kajaka. Most drogowy we wsi Mały Bór i leśniczówka Papiernia na
wysokości 16,5 km, dalej ujście do Drwęcy – skręcamy w prawo.
Warto zobaczyć: most kolejowy w Iławie, wieś Dziarny i położone nieopodal Ławice – wieś
noblisty Emila von Behring.
W stronę Gryźli Byszwałd
Wędrówka rozpoczyna się w Byszwałdzie. Trasa wędrówki prowadzi w stronę Kazanic, drogą
w prawo przed byszwałdzkim kościołem.
Warto zobaczyć: Góra Zamkowa, kościoły i cmentarze w Byszwałdzie i Kazanicach, dolina
Drwęcy, miejscowe i przydrożne kapliczki, zabudowania wiejskie, miejsca interesujące z
punktu widzenia archeologii i historii.
47
Aktywnie
Zimowa wyprawa
szlakiem starej
kolei - Zajączki
Trasa rozpoczyna się w Zajączkach, koło wiaduktu dawnej kolei Samborowo-Turza Wielka, w
pagórkowatym terenie Wzgórz Dylewskich, w miejscu znanym z wędrówki Do Sassenpile.
Rzędy ubranych w śnieżne czapy drzew, wytyczających trakty łączące wieś z okolicznymi
miejscowościami, odcinają się od bieli ponowy. Czerwone ceglane ściany starych budynków
folwarcznych wyznaczają wyraźnie obszar dawnego majątku w Zajączkach. Dobrze to widać z
wierzchołka nasypu nieistniejącej już kolei.
Szlak turystyczny
“Nad Neliwą” - Jeleń
Długość szlaku: Długość szlaku wynosi 3
km, a jego pokonanie powinno zająć około
2 godzin.
Świetny pomysł na popołudniowy spacer, wśród szumu drzew, zapachu lasu i łagodnych fal
jeziora Neliwa.
Ścieżka “Nad Neliwą” znajduje się na południowym brzegu jeziora Neliwa. Swój początek ma
w lesie, przy szosie z Rybna do Kostkowa (Ostaszewa). Długość trasy wynosi 3km, a przewidywany czas przejścia to ok. 2 godziny. Wyruszając na nią warto zabrać lornetkę, lupę, aparat
fotograficzny lub kamerę wideo, a takżeprzewodniki do rozpoznawania roślin i zwierzat.
Na ścieżce dydaktycznej uczestnicy wycieczki mogą zapoznać się z powstawaniem jezior
i funkcjonowaniem ekosystemu jeziornego, gatunkami ssaków i ptaków żyjących nad
jeziorem Neliwa i w jego pobliżu, zasadami gospodarki leśnej, ciekawymi zbiorowiskami
leśnymi- borem bagiennym.
48
Aktywnie
Szlak Turystyczny
“Wokół Jeziora
Rumian” - Rybno
Długość szlaku: 22km
Dla prawdziwych GLOBTROTER-ów! Trasa ścieżki turystycznej “Wokół jeziora Rumian” w całości
leży w obrębie Welskiego Parku Krajobrazowy (WPK) na terenie gminy Rybno.
Trasa ścieżki turystycznej “Wokół jeziora Rumian” w całości leży w obrębie Welskiego Parku
Krajobrazowy (WPK) na terenie gminy Rybno.
Rodzaj szlaku: historyczno- przyrodniczy
Ścieżkę można przebyć pieszo lub rowerem. Oznakowanie szlaku: tablice informacyjne
w Rybnie i Rumianie. Cały szlak jest oznaczony w terenie znakiem graficznym (zielona strzałka).
Trasa ścieżki stanowi pętlę, której początek i koniec znajduje się w tym samym miejscu.
Na znacznym odcinku trasa biegnie brzegiem jeziora Rumian.
Rzeźba terenu jest urozmaicona, powstała w następstwie działalności lądolodu i wód lodowcowych podczas ostatniego zlodowacenia (ok. 22-17 tys. lat temu).
W drodze do
Golbetina - Iława
Wędrówka rozpoczyna się koło iławskiego ratusza.
Warto zobaczyć: pozostałości dwóch grodów obronnych w Windykach, leśne wzgórze Mittelwald, jeziora Łabędź i Tynwałdzkie, klepaszyzna i inne miejsca interesujące z punktu widzenia
archeologii i historii, turystyczna wieś Makowo.
Szlak kajakowy
rzeką Łyną
Niezapomniana przygoda wśród dziewiczej przyrody Warmii...
Przebieg szlaku: Brzeźno Łyńskie - Kurki - Ruś - Olsztyn - Dobre Miasto - Lidzbark Warmiński Bartoszyce - Sępopol - Granica Państwa
Długość szlaku: 204,5
49
Aktywnie
Spływ kajakowy
rzeką Krutynią Sorkwity
Spływ jeziorami: Warpuńskie, Zyndackie i Gielądzkie, Lampackie, Lampasz, Kujno, Długie, Białe,
Gant, Zyzdrój Wielki i Mały, Spychowskie, Zdróżno, Uplik, Mokre, Krutyńskie, Gardyńskie.
Na odcinkach w pobliżu wsi rzeka nosi zwyczajowe nazwy od tych miejscowości: Babięcka
Struga i Spychowska Struga. Szlak kajakowy jest łatwy i mało uciążliwy, oznakowany od
Sorkwit do ujścia.
Na staropruskich i krzyżackich
szlakach - Iława
Ścieżka dydaktyczno - ekologiczna
w Sorkwitach
Wędrówkę rozpoczynamy w Iławie, na rozwidleniu dróg do Kwidzyna i Grudziądza. Wchodzimy w las, skąd asfaltowa ścieżka poprowadzi do jeziora Silm.
Wędrówka wiedzie wzdłuż zachodniego brzegu jeziora, w kierunku Kamionki. Po przejściu
wsi, zagłębia się w las i po pięciu minutach staje u podnóża wałów jednego z najciekawszych
założeń obronnych w powiecie iławskim. Następnie prowadzi wzdłuż zachodniego brzegu
pobliskiego jeziora Szymbarskiego. Niedaleko szosy łączącej Szymbark z Ząbrowem znajduje
się rodowy cmentarz Finckensteinów. Spod zamkuw Szymbarku trasa powiedzie do ruin
dawnego folwarku Friedrichshof, do miejsca znanego przez okolicznych mieszkańców
pod nazwą Stawki. Od skrzyżowania w Stawkach wiedzie w lewo, aleją dębowo-brzozową,
wiodącą do Starzykowa. Ze Starzykowa prowadzi w stronę Gardzienia.
Warto zobaczyć: ścieżka dydaktyczna nad jeziorem Silm, prastara wieś Kamionka, grodzisko
Kesselberg, Kopiec Napoleoński, rodowy cmentarz Finckensteinów, ruiny zamku w Szymbarku, wsie Gardzień i Starzykowo Małe, miejsca interesujące z punktu widzenia archeologii i
historii.
W byłych posiadłościach właścicieli Pałacu w Sorkwitach, na malowniczym półwyspie Jeziora
Lampackiego wytyczona została ścieżka dydaktyczno - ekologiczna.
Prowadzi ona przez las, gdzie znajdują się ekspozycje budek lęgowych dla ptaków, malownicze alejki oraz cmentarz rodowy rodziny Mirbachów, na którym są pozostałości po grobowcu
dawnych właścicieli.
50
Aktywnie
Szlak kajakowy rzeki Dajny inaczej zwany Nowym Szlakiem Ziemi Mrągowskiej.
Nowy szlak umożliwia odbycie podróży kajakiem od Piecek, poprzez Mrągowo, aż do Świętej
Lipki.
Cała długość szlaku to niecałe 33 km, zatem jest to trasa przeznaczona na dwa dni, lub dla
bardzo wprawionych kajakarzy - na jeden dzień. Trasa podzielona jest na dwa etapy. Pierwszy
z nich, to odcinek długości 12 km, łączący jez. Wągiel, jez. Wierzbowskie jez. Czos. Nieco trudny
technicznie, ze względu na utrudnienia w przepłynięciu odcinka łączącego jez. Wągiel z jez.
Wierzbowskim. Drugi odcinek, długości 21 km. łączy jez. Czos, jez. Czarne, jez. Kot, jez. Juno,
jez. Kiersztanowskie i jez. Dejnowa.
Nie stwarza on większych problemów przy jego przepłynięciu i stanowi bezpośrednie
połączenie wodne między Mrągowem i Święta Lipką. Na całej długości szlaku ustawiono
szereg tablic informacyjnych, ułatwiających odnalezienie kierunku szlaku i informujących o
występujących na nim przeszkodach.
Szlak Sapiny szlak rowerowy
Węgorzewo
Szlak Sapiny to ponad 30 kilometrowa pętla rowerowa. Trasa bardzo urozmaicona krajobrazowo z niewielkimi podjazdami przypominającymi górskie ścieżki. Zasadnicza część przejazdu
prowadzi wzdłuż prawego, a potem lewego brzegu rzeki Sapiny, następnie wysoką krawędzią
południowego brzegu jez. Stręgiel. W lesie nad Sapiną znajdują się zniszczone poniemieckie
bunkry i rowy przeciwczołgowe z czasów II wojny światowej.
Rzeka jest szlakiem kajakowy i żeglarskim , w Ogonkach znajdują się plaże i jest możliwość
wypożyczenia sprzętu pływającego, a także skosztowania smażonych ryb i innych specjałów.
Szlak kajakowy
rzeki Dajny Mrągowo
Długość szlaku: 30,7 km
Wydyminy - Szlak
rowerowy
Szlak Wydymiński to 30 kilometrowa pętla rowerowa. Miejscowość jest siedzibą gminy Wydminy, położona nad Jeziorem Wydmińskim, jest wsią letniskową z ośrodkami wczasowymi i
domami wypoczynkowymi.
51
Aktywnie
Szlak wokół jeziora
Ryńskiego i Tałty szlak rowerowy Ryn
Szlak Mazurska
Piramida - szlak
rowerowy Banie
Mazurskie
Długość szlaku: 47 Km
Mała pętla Mamr
- szlak rowerowy
Węgorzewo
Przepiękna krajobrazowo trasa “wychodzi” poza teren gminy, żeby otoczyć jeziora Ryńskie i
Tałty z zachodniej i południowej strony. Do Mikołajek droga biegnie znakowanym , czerwonym szlakiem pieszym. Z Rynu udajemy się w kierunku Mrągowa. Po przejechaniu ok. 2,5
km docieramy do obszernego parkingu nad zatoką Rominek. Nieopodal stał niegdyś młyn
wodny, nad strumykiem, zasilającym wody zatoki. Można odnaleźć jeszcze jego fundamenty.
Droga wspina się pod górę i wkrótce skręcamy w lewo do Wejdyk (drogowskaz Wejdyki 3 km).
Po lewej stronie, między drogą a zatoką wrzynającą się w ląd półtorakilometrowym jęzorem,
istniała tam przed laty wieś. Pozostały po niej jedynie zdziczałe drzewa owocowe. Jadąc dalej
przez las dojeżdżamy do pola namiotowego, położonego na wysokiej skarpie, skąd roztacza
się piękny widok na jezioro Ryńskie i malownicze wyspy. W oddali, po lewej stronie widoczny
jest Ryn, a naprzeciw wieś Rybical. W Wejdykach znajduje się głaz poświęcony ofiarom I wojny
światowej i obelisk z czasów napoleońskich. Jadąc za czerwonymi znakami, skręcamy w
prawo i otaczając jezioro Ryńskie dojeżdżamy do Notystu. W miejscowości znajduje się kopiec
strażniczy nad jez. Notyst. Dobra droga i czerwone znaki zaprowadzą nas bez problemów do
Mikołajek. Urocze pejzaże, wspaniałe punkty widokowe nad jez. Tałty, to bezsprzeczne atuty
tej trasy. W Mikołajkach, po przejechaniu przez most w centrum miasta, kierujemy się w stronę
Giżycka i tuż za miastem skręcamy w lewo, do wsi Tałty. Droga biegnie wysoką skarpą nad
leżącym w dole jeziorem Tałty. Za wsią odbijamy w prawo i docieramy do Kanału Tałckiego.
Po jego przekroczeniu, na rozwidleniu dróg skręcamy w lewo, do Skorupek. Od Skorupek do
Rynu poruszamy się tak, jak w szlaku nr I - tylko w odwrotnym kierunku.
Banie Mazruskie to wieś założona w 1560 r.(wg niektórych źródeł w 1566) przez komornika
powiatu rynśkiego - Mikołaja. Sto lat później (1656) zniszczona przez Tatarów, a w 1710 wieś
nawiedziła epidemia dżumy. W parafii w ciągu 4 miesięcy zmarło wówczas 2115 osób. W
czasie II wojny światowej wieś uległa częściowemu zniszczeniu.
Po 1945 r. zasiedlona została głównie ludnością ukraińską, przesiedloną przymusowo (Akcja
Wisła) z Bieszczad i Rzeszowszczyzny. W Baniach Mazurskich działa oddział Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, zespół folklorystyczny oraz szkoła z językiem ukraińskim
jako wykładowym.
18 listopada 1945 Banie Mazurskie zostały siedzibą gminy. Należało do niej wówczas 15 wsi
sołeckich. W roku 1954 Banie Mazurskie zostały siedzibą gromady.
Trasa przebiega w północnej części Krainy Wielkich Jezior wokół jez. Mamry - drugiego co do
wielkości jeziora w Polsce. Wiedzie po terenie płaskim, z niewielkimi deniwelacjami, przez tereny suche piaszczyste, jak i leśne czy trawiaste. Jedzie się również asfaltem. W wielu miejscach
jest dostęp do brzegów jeziora.
W Kietlicach, Sztynorcie, Harszu i Ogonkach można się przesiąść z roweru na żaglówkę. Przez
Sztynort biegną międzynarodowe szlaki piesze i rowerowe: Dalekobieżny Europejski Szlak
Pieszy E11 i Hanzeatycki Trakt Rowerowy.
52
Aktywnie
Duża Pętla Mamr
- szlak rowerowy
Węgorzewo
Jest to trasa bardzo długa, bardzo zróżnicowana pod względem wysokości z na przemian
ledwo przejezdnymi ścieżkami, wręcz chaszczami, ale jak najbliżej brzegów jeziora i drogami
asfaltowymi. Wspaniałe widoki rekompensują trudy trasy. Oczywiście można zamienić rower
na żaglówkę czy kajak w miejscowościach podanych w opisie Małej Pętli Mamr, jak również w
Dobie, Pięknej Górze i Giżycku.
Dolina Rospudy
- szlak rowerowy
Bakałarzewo
Szlak Rezerwatu
Siedmiu Wysp szlak rowerowy
Węgorzewo
Miasteczko zostało założone w głębi puszczy w początkach XVI wieku i pierwotnie nosiło
nazwę Dowspuda Bakałarzewska lub Bakałarszczyzna (Bakałarowszczyzna). W 2. połowie XVI
wieku była już określana jako Bakalarowo. Nazwa pochodzi od przezwiska Mikołaja Michnowicza - “Bakałarza”, pisarza królewskiego, jednego z założycieli miejscowości. Już w 1558
roku Bakałarzewo było miastem. Posiadało swego burmistrza, wójta, rajców a nawet starostę
w ramach prawa dziedzica. W 1609 roku właściciel miasta i okolicznych dóbr Mikołaj Wolski
ufundował do kościoła do dziś zachowany ołtarz. Na rzecz parafii przekazał też wieś Kotowinę.
Od 2. połowy XVII i w XVIII wieku właścicielami Bakałarzewa byli Chlewińscy.
Wycieczka do rezerwatu jest znakomita dla osób poszukujących ciszy, spokoju i odprężenia.
Uprzednio należy powiadomić strażnika rezerwatu (przewodnika po terenie chronionym) i
Straż Graniczną w Węgorzewie o planowanej wycieczce, gdyż jest to strefa przygraniczna.
Trasa jest łatwa do pokonania ze względu na niewielkie różnice wysokości i na ogół dość
dobrą drogę. Droga dojazdowa prowadzi szosą do Rudziszek i dalej drogami terenowymi do
Zielonego Ostrowia, a powrotna od Pasternaka do Węgorzewa starą nieczynną koleją.
53
Aktywnie
Szlak na Szeską Górę
- szlak rowerowy
Olecko
Trasa miejscami jest uciążliwa. Trasa biegnie na północny zachód od Olecka. Trasa prowadzi do
najwyższego wzniesienia na terenie północno- wschodniej Polski- Szeskiej Góry- 308 (niektóre
źródła 309) m n.p.m. przez jedyny na tym terenie rezerwat przyrody Cisowy Jar.
Ciekawe miejsca: infrastruktura Oleckiej Kolejki Wąskotorowej, pałac w Białej Oleckiej, kościół
w Szarejkach, rezerwat Cisowy Jar, Szeska Góra, jezioro Rdzawe, kopalnia odkrywkowa w
Stożnem.
Szlak przez
Jurkowskie
Góry - szlak
rowerowy
Olecko
Trasa biegnie równolegle do szosy Olecko-Giżycko, w większości na północ od niej.
Prowadzi przez pofałdowania Gór Jurkowskich, aż do krytycznych wypiętrzeń pod Dybowem,
odkryjemy też tajemniczą warownię Sudowów, poznamy fragment szlaku połamanych
semaforów, reszty dopełnią liczne jeziora i lasy.
Trasa nieco trudna, ale wynagradzająca włożony wysiłek wielokrotnie. Należy pilnować
orientacji na odcinku leśnym w Gryzowskim Lesie oraz na nadjeziornych ścieżkach pomiędzy
Doliwami i Dobkami.
Ciekawe miejsca: stacja meteorologiczna, jezioro Sedraneckie, “garbaty” krajobraz między
Olszewem i Dybowem, widok na Szeską Górę, infrastruktura byłej linii kolejowej Olecko- Kruklanki, grodzisko Sudowów, duża liczba jezior.
Szlak czerwony
- szlak rowerowy
Gierzwałd
Ciekawe miejsca: odpoczynek warto zrobić w Czarcim Jarze, przed Pacółtówkiem.dwa
potężne dęby - pomniki przyrody
Trudność: Niedługi, w sam raz na wycieczkę z dziećmi, dosyć mocno urozmaicony.
54
Aktywnie
Szlak do rezerwatu
jezioro Kożuchy
- szlak rowerowy
Giżycko
Ciekawe miejsca: Most obrotowy na Kanale Łuczańskim, twierdza Boyen w Giżycku, grodzisko
z epoki żelaza koło wsi Jeziorko.
Trudność: Drogi na ogół bite i gruntowe, przewidziana dla wprawnych turystów.
Szlak Pozezdrze
- szlak rowerowy
Gizycko
Ciekawe miejsca: Była wojenna kwatera Himmlera koło Pozezdrza, rezerwat w Spytkowie.
Trudność: Drogi asfaltowe o częściowo dużym natężeniu ruchu z dobrze przejezdnymi
odcinkami dróg gruntowych.
Szlak wokół
jeziora Niegocin
- szlak rowerowy
Giżycko
Ciekawe miejsca: Twierdza Boyen w Giżycku, most obrotowy na Kanale Łuczańskim w
Giżycku.
Trudność: Drogi asfaltowe o częściowo dużym natężeniu ruchu, z dobrze przejezdnymi
odcinkami leśnymi.
Szlak rowerowy
Sztynort
Ciekawe miejsca: Most obrotowy na Kanale Łuczańskim w Giżycku, zespół pałacowo - fowraczny oraz park w Sztynorcie.
Trudność: Drogi o średnim natężeniu ruchu, częściowo drogi terenowe.
55
Aktywnie
Szlakiem bocianich
gniazd - szlak rowerowy Giżycko
Ciekawe miejsca: Cmentarz wojenny w Paprotkach, zamek krzyżacki w Rynie, Pałac w
Nakomiadach, Muzeum Ziemi Mazurskiej w Owczarni, Twierdzę Boyen w Giżycku. Możliwość
zobaczenia ostoi ptactwa wodnego na Bagnach Nietlickiech.
Trudność: Drogi na ogół bite i gruntowe z kilkoma odcinkami asfaltowymi o małym i średnim
natężeniu ruchu.
Szlak Puszczą
Borecką - szlak rowerowy Kruklanki
Ciekawe miejsca: Ostoja żubrów w Wolisku
Trudność: Głównie drogi leśne z kilkoma odcinkami dróg asfaltowych o małym natężeniu
ruchu.
Szlakiem zamków i rezydencji
- szlak rowerowy
Giżycko
Ciekawe miejsca: Twierdza Boyen w Giżycku, most obrotowy na kanale Łuczańskim w Giżycku,
zamek krzyżacki w Rynie, Pałac w Nakomiadach, Zamek w Kętrzynie, Kościół sw. Jerzego w
Kętrzynie, Wilczy Szaniec w Gierłoży, Bunkry i kościół w Radziejach,
Szlak wokół jeziora
Gołdapiwo - szlak
rowerowy Kruklanki
Ciekawe miejsca: Była wojenna kwatera Himmlera koło Pozezdrza, Śluza koło wsi Przerwanki
Trudność: Drogi na ogół bite i gruntowe z kilkoma odcinkami asfaltowymi o małym natężeniu
ruchu. Śluza koło wsi Przerwanki
Trudność: Drogi na ogół bite i gruntowe z kilkoma odcinkami asfaltowymi o małym natężeniu
ruchu.
56
Aktywnie
Sedraneckie Lasy
- szlak rowerowy
Olecko
Położenie: tereny leśne na północny- wschód od Olecka. Wiedzie przez Sedranecki Las,
ścieżkami nad jeziorem Oleckie Wielkie oraz szlakiem Oleckiej Kolejki Wąskotorowej.
Ciekawe miejsca: zagospodarowanie wschodniej strony jeziora Oleckie Wielkie, uroki Sedraneckiego Lasu (szczególnie wiosną i latem, bociany we wsi Możne), infrastruktura Oleckiej
Kolejki Wąskotorowej, ścieżka rekreacyjna wokół jeziora Olecko Wielkie.
Długość szlaku: 12,75 Km
Do pałacu w Białej
Oleckiej szlak rowerowy Olecko
Położenie: tereny na północ od Olecka
Ciekawe miejsca: infrastruktura kolejki wąskotorowej, meandry Legi w Sedrankach, Szwedzki
Szaniec, pałac w Białej Oleckiej, pozostałość po jeziorze Białym w Białej Oleckiej, jezioro Czarne
w Monetach, wspaniałe krajobrazy między Monetami i Golubkami.
Długość szlaku: 23,1 Km
Do kościoła w
Wieliczkach
szlak rowerowy
Olecko
Położenie: tereny na południe od Olecka z najstarszym w okolicy kościołem w Wieliczkach.
Ciekawe miejsca: stary cmentarz na skraju lasu przed Oleckiem Małym, kościół w Wieliczkach,
Markowskie Bagno, spichlerz w Imionkach.
Wielka pętla
Śniardw - szlak
rowerowy
Mikołajki
Ciekawe miejsca: Prom na linie w Wierzbie, Śluza Karwik, Rezerwat Łuknajno.
57
Aktywnie
Nad rzekę Rospudę
- szlak rowerowy
Olecko
Położenie: tereny położone na wschód od Olecka.
Ciekawe miejsca: szlak bocianich gniazd i żurawich klangorów, spichlerz w Imionkach,
Markowskie bagno, cmentarz wojenny z I WŚ w Markowskich, jezioro Bolesty, rzeka Rospuda.
Długość szlaku: 40.3 Km
Nad jezioro
Garbaś - szlak
rowerowy
Olecko
Położenie: tereny na północny- wschód od Olecka .
Ciekawe miejsca: warto pojechać ze względu na przejazd nasypem wąskotorówki (infrastruktura), poznanie “historii” jeziora w Plewkach, żeremia bobrów w Plewkach i Jaworku, uroków
jeziora Garbaś, meandrów Rospudy między Garbasiem i Głębokim, poznanie bunkrów nad
Rospudą koło Bakałarzewa.
Piękna Góra
Rudziewicz
Centrum Sportowo-Rekreacyjne Zajazd “Piękna Góra” – Rudziewicz - NAJDŁUŻSZE STOKI NA
MAZURACH
- 4 wyciągi I kolej krzesełkowa
- Trasy sztucznie naśnieżane, oświetlone i ratrakowane
- Baza noclegowo-gastronomiczna
http://www.zajazd-rudziewicz.pl
58
Aktywnie
Morenowa Stacja
Narciarska Okragle
wyciągi narciarskie, wypożyczalnie, restaurację
narty, snowboard, skki trike
Trasy zjazdowe to 100m, 400m, 700m, oświetlone, ratrakowane, sztuczne naśnieżanie
pensjonat i baza gastronomiczna
www.skimazury.pl
59
Zdrowie i uroda
AnderSPA
Pobyt rozpoczyna się kolacją, a kończy śniadaniem.
W cenę pakietu wliczono:
- 7 noclegów
- 7 śniadań, 6 obiadów, 7 kolacji w niskokalorycznej diecie
- korzystanie z basenu z hydromasażami oraz Świata Mazurskich Saun (parowa, sucha, na
podczerwień)
W pierwszym wariancie cenowym 1 osoba korzysta z pełnego programu usług. W drugim
wariancie cenowym 2 osoby korzystają z pełnego programu usług.
W trzecim wariancie cenowym przyjęto opcję pobytu w pokoju 2 osobowym (1 +1 os.
towarzysząca) . Oznacza to, że jedna osoba korzysta z całości programu, natomiast druga, jako
osoba towarzysząca (bez zabiegów i diety), ma prawo tylko do 7 noclegów ze śniadaniem i 7
obiadokolacji.
Program:
* Zabieg podstawowy na twarz
* Zabieg relaksujący na oczy z płatkami z Ginko Biloba
* Zabieg na twarz O2ptimal Elasto Firm (ujędrniający) lub Oxy-vital (witalizujący)
* Odżywczy peeling ciała połączony z masażem wibracyjnym Cellutec
* Kąpiel z dodatkiem soli Anti-Stress
* Zabieg na ciało – Czarna Perła połączony z masażem wibracyjnym Cellutec
* Masaż całego ciała
* Manicure Delux
* Pedicure Delux
* Wybrane zajęcia ruchowe (gimnastyka w basenie, aerobik lub inne zajęcia na sali, Nordic
Walking) x 4
* 10 % zniżki na pozostałe zabiegi Spa nieobjęte pakietem pobytowym.
* możliwość kupna pobytu dla dziecka na miejscu w hotelu. Wiek dziecka to 3 - 12 lat. Dzieci
do lat 3 bezpłatnie.
* Opłata klimatyczna wynosi 1,72/doba od każdej osoby.
* Doba hotelowa: 16.00 - 12.00
60
Zdrowie i uroda
Hotel Platinum****
SPA & Business
Nowoczesny, komfortowy Hotel Platinum**** Ostróda na Mazurach. 50 dwuosobowych
pokoi oraz 6 apartamentów. Atrakcyjnie zaaranżowane wnętrza oddające nowoczesny
charakter hotelu. Restauracja, która obsłuży 150 gości. 3 sale konferencyjne wyposażone w
systemy multimedialne i nagłośnienie.
Na miejscu Platinum SPA połączone przejściem podziemnym z Aquapark Ostróda - jacuzzi,
rwąca rzeka, basen dla dzieci, kryty basen pływacki, sauny i grota lodowa. W pobliżu hotelu
znajduje się galeria handlowa, nowoczesna kręgielnia, fitness club i wyciąg dla narciarzy
wodnych. Platinum SPA oferuje swoim Klientom do dyspozycji 11 gabinetów zabiegowych.
Już sam klimat i wystrój wnętrza sprzyja relaksowi i odnowie sił witalnych. Jest tu m.in. gabinet
koloroterapii, jaskinia błotna rasul i specjalny pokój z podgrzewanymi, ceramicznymi leżakami,
na których można zażyć relaksu pomiędzy zabiegami.
Obiekt zaaranżowano tak, by przypominał leśną polanę. Są tu i strumień przecinający cały
kompleks i świerkowe, nieokorowane bale budujące klimat prawdziwego lasu , który koi
zmysły i skłania do wyciszenia. Całości dopełniają rześkie powietrze i dobiegające zewsząd
delikatne ćwierkanie ptaków. Oferta PLATINUM SPA obejmuje zabiegi na ciało i na twarz,
kąpiele, masaże, manicure i pedicure.
Można tu poddać się zabiegom z użyciem alg i skorzystać z łaźni parowej. Dysponujemy
również nowoczesnymi urządzeniami do zabiegów najwyższej klasy.
W Platinum SPA czeka na Państwa profesjonalna i życzliwa kadra, wśród niej masażyści,
kosmetyczki i pracownicy recepcji, którzy gotowi są udzielić odpowiedzi na nurtujące Państwa
pytania, pomóc ułożyć optymalne plany zabiegów i dobrać odpowiednie kosmetyki.
Poziom SPA jest połączony przejściem podziemnym z Aquaparkiem, które prowadzi
bezpośrednio do mokrej części kompleksu.
Możecie Państwo zatem skorzystać z atrakcji Aquaparku bezpośrednio przed lub po zabiegach relaksacyjnych.
Dodatkowo oferujemy:
Pobyt dzieci do lat 3 gratis
Programy Spa and Wellness
Pięciodniowy pakiet pobytowy w Hotelu Platinum połączony z serią zabiegów w SPA to
wspaniała propozycja na wypoczynek z dla od zgiełku wielkiego miasta.
Pakiet obejmuje:
- 4 noclegi w pokoju dwuosobowym ze śniadaniem
- 4 obiadokolacje
- zajęcia na basenie z instruktorem
- 700 zł/os. do wykorzystania w SPA na zabiegi lub zakup kosmetyków
- nieograniczony dostęp do basenu, jacuzzi, sauny suchej i mokrej
61
Zdrowie i uroda
Aquapark Ostróda
Aquapark Ostróda – Jest największym tego typu obiektem wybudowany na Pojezierzu
Iławskim. W skład obiektu wchodzi basen pływacki o wymiarach 25 m na 12,5 m. Głębokość
wody wynosi od 1,2m do 1,8m, a temperatura jest utrzymywana na poziomie 27oC.
Basen posiada 6 wydzielonych torów. Dodatkowo Aquapark posiada większość
współczesnych atrakcji przewidzianych dla tego tupu obiektów.
Jest to miejsce doskonałe do treningu pływackiego, pływania rekreacyjnego lub nauki i poprawiania umiejętności pływackich. Aquapark oferuje swoim klientom pobyt w saunie fińskiej
i infrared, grotę lodową, łaźnie parową, natrysk wrażeń i pokój wypoczynku
62
Rozrywka
Krajowa Wystawa
Psów Rasowych w
maju
Wydarzenie to odwiedzają nie tylko wystawcy z Polski, ale i z różnych stron świata. Krajowa
Wystawa Psów Rasowych jest imprezą cykliczną, którą chętnie odwiedzają nie tylko turyści ale
i fani czworonożnych przyjaciół. W 2010 r. wystawa odbyła się po raz trzynasty.
Krajowa Wystawa Psów Rasowych to nie tylko sportowa rywalizacja, to również okazja do
wymiany doświadczeń, nawiązywania nowych kontaktów między hodowcami i miłośnikami
psów.
Podczas majowej wystawy psy walczą o zaszczytne tu ryły a w finałowej rozgrywce przyznawany jest prestiżowy Puchar Burmistrza Dobrego Miasta w kategorii„Best in Show”.
JAZZTEAVAL
Jest to impreza muzyczno-kabaretowa, organizowana w czerwcu w Dobrym Mieście od
2008r. w starej, autentycznej warmińskiej stodole nazwanej przez organizatorów„Stodołą
Kultury”.
Zaspakajamy pragnienie dobrej sztuki i gasimy pragnienie napicia się. Na pragnienie zdecydowanie lepsza jest HERBATA (dlatego jazzTEAval!) Cała impreza jest otwarta dla wszystkich i
jest na nią wstęp wolny.
63
Rozrywka
Western City
Mrongoville
Cały tydzień: 10:00-18:30
Tematyczny Park rozrywkowo-gastronomiczny Mrongoville ma stanowić odwzorowanie
typowego Miasteczka Westernowego z Dzikiego Zachodu, z drugiej połowy XIX w. To, co
do tej pory dla większości z nas pozostawało jedynie w sferze marzeń, tutaj staje się realną
możliwością. Niezwykły urlop, spełnienie dziecięcych marzeń, pobyt z cała rodziną w krainie
westernu staje się jedynie kwestią wyboru...Chwile spędzone w Miasteczku Mrongoville
zapewniają niezapomniane wrażenia gościom bez względu na wiek. Miejsce doskonałe do
całodziennej zabawy dla całej rodziny.Miasteczko stanowi cel wycieczek szkolnych oraz jest
miejscem spotkań biznesowych, a także wyjazdów firmowych.
Miasteczko jest wspaniałym miejscem dla wszystkich odkrywców spragnionych przygód
rodem z Dzikiego Zachodu. Na ulicach można spotkać Kowboi, na dziedzińcu można obejrzeć
pokazy jazdy westernowej.
Można udać się w odwiedziny do Wioski Indiańskiej a także wziąć czynny udział w wielu
ciekawych konkurencjach, zainspirowanych życiem Dzikiego Zachodu.
Park rozrywki oferuje:
pokazy artystyczne,
programy edukacyjne dla szkół,
wyjazdy i imprezy integracyjne na Mazurach,
spływy kajakowe,
wypoczynek w stylu western
catering rodem z dzikiego zachodu
śmiałe scenki kaskaderów,
oraz Piknik Country 2010
64
Rozrywka
Old Jazz Meeting
Złota Tarka w Iławie
Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego Old Jazz Meeting “Złota Tarka” ma ponad 40 lat.
Jego początki sięgają roku 1965, kiedy Klub Jazzu Tradycyjnego - z Jerzym Bojanowskim na
czele - działający przy najsłynniejszym warszawskim studenckim centrum kultury - “Stodoła”
zaczął przyznawać nagrodę dla najlepszego polskiego zespołu jazzu tradycyjnego - nagroda
nosiła nazwę: Złota Tarka.
Przyznawano ją nie tylko w czasie stodolanych OLD JAZZ MEETING, ale także na wrocławskim
festiwalu jazzowym “Jazz nad Odrą”. W 1973 roku impreza przybrała formę samodzielnego
festiwalu pod nazwą Old Jazz Meeting “Złota Tarka”.
Reggae Festiwal
Ostróda
Festiwal reggae, organizowany w Ostródzie od 2001. Jest kontynuacją odbywającego się w
latach 80. w Ostródzie przeglądu Ost-rock. Jego organizatorem jest Positive Music Promotion
i jej szef Piotr Kolaj.
W latach 2001-2003 festiwal odbywał się pod nazwą Ost-rock-reggae Festiwal. Podczas
festiwalu odbywa się także konkurs dla młodych zespołów.
Na 3 scenach (Red Stage, Green Stage, Yellow Sound System Stage) występuje czołówka
polskich i zagranicznych zespołów reggae i soundsystemów, a także młode zespoły, które
dostają tu szansę na zaistnienie.
źródło: Wikipedia
65
Rozrywka
Olsztyńskie Lato
Artystyczne
Po raz pierwszy Olsztyńskie Lato zostało zorganizowane w 1996 roku. Od tego czasu każda
kolejna edycja była wzbogacana o coraz ciekawsze propozycje programowe, które wypełniają
niemal każdy letni dzień. Olsztyńskie Lato to niezapomniana uczta przede wszystkim dla
miłośników muzyki – od rocka i folku, poprzez jazz i blues, po muzykę poważną. Wśród
atrakcji nie brakuje także widowisk teatralnych i kabaretowych, festynów, imprez dla dzieci,
plenerowych projekcji filmowych, a nawet spektakli operowych. Głównymi, cyklicznymi
wydarzeniami Olsztyńskiego Lata Artystycznego są:
* Międzynarodowy Festiwal Olsztyńskie Noce Bluesowe (odbywają się tradycyjnie w drugi
weekend lipca),
* Olsztyńskie Koncerty Organowe (w niedzielne wieczory w olsztyńskiej katedrze),
* Staromiejskie Spotkania z Szantą,
* Olsztyński Festiwal Jazzowy,
* Międzynarodowe Dni Folkloru,
* Dni Olsztyna z kolorową “Paradą Jakubową”,
* Olsztyńska Trzydniówka Teatralna
* “Letnie sesje śmiechoterapii”.
W 2005 roku OLA zostało uznane przez Polską Organizację Turystyczną za Produkt Turystyczny
Roku.
Głównym organizatorem Olsztyńskiego Lata Artystycznego jest Miejski Ośrodek Kultury w
Olsztynie.
66
Rozrywka
Festiwal
Muzyki
Rockowej w
Węgorzewie
Polski rockowy festiwal muzyczny, odbywający się co roku w lipcu w Węgorzewie na Mazurach. Oprócz polskich zespołów, zapraszane są także grupy zagraniczne m.in. : w 2005 roku
byli to The Stranglers, w 2006 – Soulfly, w 2007 Dog Eat Dog i Anathema, w 2008 - Funeral for a
Friend, w 2009 - Biohazard i Paradise Lost. Festiwal odbywa się z drobnymi przerwami od 1991
roku i w trakcie swej historii wielokrotnie zmieniał nazwę.
Początkowo (1991) nosił nazwę “Otwarty Przegląd Wojskowych Zespołów Rockowych”, od
1995 roku znany był jako “Prince Rocks Poland”, a w 1999 roku zmienił nazwę na “EB Rock
Festiwal”. W roku 2002 festiwal powrócił do swojej pierwotnej nazwy, zaś od 2005 nosił nazwę
“Union of Rock”.
W roku 2008 festiwal kolejny raz zmienił nazwę na “EKO Union of Rock Festival”, co ma
podkreślić ekologiczny charakter miejsca, w którym festiwal się odbywa. W 2010 festiwal został
zorganizowany pod nazwą “Seven Festival Music & More”. Wystąpiły m.in. Coma, Closterkeller,
Hunter, Hey, Lipali, Vader oraz gwiazdy z zagranicy - Lacrimosa, Sepultura i The Legendary Pink
Dots. Seven w nazwie to m.in. nawiązanie do siedmiu jezior w kompleksie Jeziora Mamry oraz
siedmiu głównych gatunków muzyki rockowej.
W 2011 roku Seven Festival odbędzie się w dniach 7-10 lipca. Nowością będzie zmiana
lokalizacji - z placu koncertowego jednostki wojskowej festiwal zostanie przeniesiony na
teren dawnej żwirowni w miejscowości Jeziorzyny k. Węgorzewa. Powstanie tam miasteczko
festiwalowe z sceną główną i 2 małymi scenami oraz polem namiotowym.
67
Beneficjentem projektu jest Polska Organizacja Turystyczna,
a wykonawcą konsorcjum firm PanMedia Western Sp. z o.o. i Bimers Sp. z o.o.
Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007 – 2013

Ściągnij e-przewodnik - Warmińsko-Mazurski

Transkrypt

Podobne dokumenty