Pobierz plik

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Warszawa, 10.01.11 r.
Informacja prasowa
Rola i pozycja mężczyzny w życiu rodzinnym i zawodowym
Na poziomie deklaracji aż 63% mężczyzn i 73% kobiet jest zdania, że niezależnie od sytuacji
rodzinnej mężczyzna powinien uczestniczyć w wypełnianiu obowiązków domowych. Tym niemniej
mężczyzna wciąż tkwi w strukturalnej pułapce niewystarczająco rozwiniętych mechanizmów
godzenia różnych ról w miejscu pracy bądź w lokalnej społeczności, a te wynikają z tradycyjnego
i silnie wbudowanego w świadomość modelu funkcjonowania rodziny oraz ekonomicznej presji.
Mężczyźni, tak jak kobiety, padają ofiarami kulturowych i społecznych stereotypów. Siła
oddziaływania stereotypów jest bardzo duża, są one odporne na zmiany, zbytnio upraszczają
rzeczywistość oraz ograniczają możliwość indywidualnych osób. „Mężczyznom przypisuje się cechy
(…) takie jak: niezależność, dominacja, ambitne dążenie do celu, samodzielność, racjonalność i logika,
powściągliwość i opanowanie, atrakcyjność myślenia, aktywność, stanowczość i łatwość decydowania
oraz skuteczność w działaniu, chłód emocjonalny, agresywność, nieczułość”. 1 Zgodnie ze
stereotypowym obrazem mężczyźni mają być wzorowymi głowami rodziny, odpowiedzialnymi za jej
utrzymanie oraz podtrzymywanie bądź podwyższanie standardu życia, nawet jeśli miałoby się to dziać
kosztem życia prywatnego czy czasu poświęcanego żonie i dzieciom.
Najczęściej w Polsce występuje typowy model rodziny, który opiera się na podwójnym obciążeniu
kobiet obowiązkami zawodowymi i rodzinnymi. Mężczyzna natomiast odpowiedzialny jest głównie za
kwestie finansowe, czego konsekwencją jest jego mniejsze zaangażowanie w codzienne domowe
obowiązki i życie rodziny. Gdy mężczyznom zadano pytanie: „kim jestem?” w przeważającej
większości odpowiadali, że człowiekiem (34,3 %), kolejnymi identyfikacjami są bycie mężem (28,5%) i
mężczyzną (14,3%). Mężczyźni czują się również Polakami, a dopiero na piątym miejscu ojcami
(7,9%).2
Z badań wykonanych w ramach prac nad projektem „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i
mężczyzn” wynika, że w modelu tradycyjnym na rolę mężczyzny w życiu rodzinnym i zawodowym
największy wpływ ma funkcjonowanie na rynku pracy, dysproporcje w zarobkach partnerów, sytuacja
ekonomiczna gospodarstw domowych oraz brak wsparcia instytucjonalnego ze strony państwa.
Sytuacja ekonomiczna rodziny często powoduje, że podziału obowiązków domowych po prostu nie
ma. Ogromna dysproporcja w zarobkach obojga płci sprawia, że w przypadku wyższej konieczności –
rezygnacji z pracy jednego z małżonków – najczęściej na barki mężczyzny spada utrzymanie rodziny.
1
2
Dorota Pankowska, „Wychowanie a role płciowe”, GWP, Gdańsk 2005 r.
Bogusława Budrowska, „Nieodpłatna praca kobiet i próby jej wyceny”, Źródło:
http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/fe007budrowska.pdf
Dokument przygotowany na potrzeby projektu pt. „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wynika to z chłodnej kalkulacji: łatwiej zrezygnować z niższych zarobków kobiety i, nawet kosztem
obniżenia standardu życia, żyć z wyższej pensji mężczyzny. Wybór jest wymuszony warunkami na
rynku pracy. Taka sytuacja nie pozostaje bez wpływu na funkcjonowanie rodziny. Podobnie jak
kobiety, mężczyźni stają się ofiarami myślenia stereotypowego. Zarówno otoczenie, jak i pracodawca,
postrzegają go jako głównego żywiciela rodziny, a co za tym idzie przyznają mu większą
dyspozycyjność i uniwersalność. Mężczyzna staje się przez to atrakcyjniejszym pracownikiem. –
twierdzi Maja Branka, ekspert z firmy szkoleniowej Idea Zmiany.
Jednocześnie kobieta przejmująca całość obowiązków domowych wypiera z tego obszaru mężczyznę,
a ten, wypychany poza nawias, poświęca się pracy zawodowej. Z drugiej strony niska aktywność
zawodowa kobiet wymusza jej zwiększenie w przypadku płci przeciwnej. Podobne są konsekwencje
dysproporcji w zarobkach – niskie wynagrodzenie pracy kobiety sprawia, że rodzina traktuje pracę
mężczyzny priorytetowo, jednocześnie odciążając go w obowiązkach domowych. Funkcjonowanie
zawodowe i rodzinne małżonków jest ze sobą ściśle skorelowane.
Jednak nie zawsze czynnik ekonomiczny ma wpływ na niski stopień zaangażowania mężczyzn w
domowe obowiązki. Mężczyźni czasami celowo chcąc uniknąć prac domowych, biorą na siebie więcej
obowiązków zawodowych, zwiększają czas pracy. Bliskim tłumaczą, że przecież oni zapewniają byt
rodzinie i jest to koniczne. Często też mężczyźni nie pomagają w domowych obowiązkach nawet, gdy
nie mają pracy zawodowej, tradycyjnie przypisując tę rolę kobiecie – ich zdaniem prace domowe nie
są po prostu naturalnym zajęciem mężczyzny.
Nadmierna praca kosztem życia rodzinnego niesie ze sobą szereg negatywnych skutków. Relacje
między małżonkami ulegają zaburzeniu. Mężczyźni, którzy na co dzień nie zastanawiają się nad
kondycją związku i swoją w nim pozycją przyznają, że dopada ich zmęczenie i frustracja z powodu
zredukowania ich roli do zarabiania pieniędzy na utrzymanie rodziny oraz rozpadu więzi z dziećmi i
żoną. W skrajnych przypadkach dochodzi do sytuacji, w których dzieci nie rozpoznają swoich ojców,
bo spędzają z nimi zbyt mało czasu. „Znowelizowany kodeks pracy wprowadza urlop ojcowski, który
oprócz tego, że jest narzędziem pośrednio wspomagającym aktywność kobiet na rynku pracy
przyczynia się do zmiany stereotypowego postrzegania roli ojca we wczesnej fazie rozwoju dziecka” –
mówi dr Elwira Gross-Gołacka, Dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych i Prognoz w
Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.
Badania przeprowadzone w ramach projektu pokazują, że choć rzeczywistość nie jest optymistyczna,
gdyż w polskim społeczeństwie przeważa model rodziny typowej, w którym tracą wszyscy, to znaczna
część ankietowanych opowiedziała się za potrzebą większego zaangażowania mężczyzn
w wypełnienie obowiązków domowych. Na poziomie deklaracji aż 63% mężczyzn i 73% kobiet jest
zdania, że niezależnie od sytuacji mężczyzna powinien być bardziej obecny w życiu codziennym
rodziny.
Tego typu myślenie stanowi bardzo dobry grunt do wypracowania modelu partnerskiego, w którym
zyskuje cała rodzina, również mężczyzna. Partnerski system funkcjonowania rodziny polega na
Dokument przygotowany na potrzeby projektu pt. „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn”
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
dzieleniu się obowiązkami domowymi przez członków rodziny, którzy uzupełniają się i pomagają
sobie nawzajem. Jednak oprócz chęci, bardzo ważne w budowaniu modelu partnerskiego jest
wsparcie instytucjonalne, dostępność żłobków i przedszkoli oraz edukacja społeczna.
Kontakt dla mediów:
Agencja Star PR: Izabela Walas
tel: (22) 856 55 34/40
Email: [email protected]
Dokument przygotowany na potrzeby projektu pt. „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych kobiet i mężczyzn”