European Commission

KOMISJA EUROPEJSKA
KOMUNIKAT PRASOWY
Bruksela, 25 czerwca 2014 r.
Komisja wzywa do działania - z sondażu wynika, że
ponad 80% nauczycieli w UE czuje się niedocenionych
Ponad jedna trzecia nauczycieli w Unii Europejskiej pracuje w szkołach, w których brakuje
wykwalifikowanej kadry, a prawie połowa dyrektorów szkół zgłasza niedobór nauczycieli
przygotowanych do pracy z uczniami o specjalnych potrzebach. Chociaż prawie 90%
nauczycieli w UE twierdzi, że są zadowoleni ze swojej pracy, 81% ma wrażenie, że zawód
nauczyciela nie jest doceniany w społeczeństwie. Choć nauczyciele czują się dobrze
przygotowani do zawodu, wsparcie na wczesnym etapie drogi zawodowej nie jest
powszechnie dostępne. To jedne z najważniejszych ustaleń międzynarodowego badania
nauczania i uczenia się (TALIS – Teaching and Learning International Survey)
przeprowadzonego przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
Badanie, którego podstawą są opinie nauczycieli na temat własnych warunków
zawodowych, obejmuje informacje zwrotne od 55 000 nauczycieli szkół gimnazjalnych i
dyrektorów szkół w UE. Komisja Europejska przeanalizowała wyniki badania TALIS i ich
konsekwencje dla polityki UE w dziedzinie kształcenia i szkolenia w sprawozdaniu, które
również opublikowano w dniu dzisiejszym.
TALIS odzwierciedla opinie nauczycieli szkół gimnazjalnych z 19 państw i regionów UE
((BE nl, BG, ES, CZ, CY, DK, EE, FI, FR, HR, IT, LV, NL, PL, PT, RO, SE, SK, UK-ENG), jak
również 15 innych państw: Stanów Zjednoczonych, Australii, Brazylii, Chile, Serbii,
Singapuru, Islandii, Izraela, Japonii, Malezji, Korei Południowej, Meksyku, Norwegii, Abu
Dhabi i Alberty w Kanadzie.
„Niektóre wnioski płynące z TALIS są niepokojące w kontekście przyszłości zawodu
nauczyciela. Jeżeli państwa członkowskie nie podejmą działań służących przyciągnięciu i
zatrzymaniu najlepszych nauczycieli, zahamujemy postęp w podnoszeniu jakości
kształcenia w Europie. Komisja gotowa jest pomóc państwom członkowskim w
opracowaniu polityki i środków, które sprawią, że zawód nauczyciela stanie się bardziej
atrakcyjny” - powiedziała Androulla Vassiliou, europejska komisarz ds. edukacji, kultury,
wielojęzyczności i młodzieży.
Wyniki TALIS w UE oraz zalecenia Komisji Europejskiej:
• Według kadry kierowniczej (dyrektorów szkół), 36% nauczycieli z UE pracuje w
szkołach, w których brakuje wykwalifikowanych lub osiągających dobre wyniki
nauczycieli (dotyczy to głównie NL, RO, EE, UK-ENG; we FR, NL, ES, EE, HR
zgłaszane są niedobory nauczycieli przygotowanych do pracy z uczniami o
specjalnych potrzebach). Zalecenie Komisji: Państwa członkowskie powinny
wprowadzić długoterminowe strategie, aby przyciągnąć i zatrzymać najlepszych
nauczycieli. Działania mogłyby objąć poprawę programów kształcenia nauczycieli,
zbadanie możliwości elastycznego podejmowania zawodu nauczyciela (również w
środkowym okresie kariery zawodowej), zapewnienie możliwości rozwoju
zawodowego oraz rozwoju kariery w oparciu o przejrzyste kryteria.
IP/14/734
• Nauczyciele będą czuli się lepiej przygotowani do zawodu, jeżeli ich kształcenie
formalne będzie obejmowało wiedzę merytoryczną oraz metody nauczania i uczenia
się, a także praktyki zawodowe w zakresie nauczanych przedmiotów. Zalecenie:
Kształcenie nauczycieli powinno obejmować wszystkie te obszary, aby lepiej
przygotować nauczycieli do zawodu. Pod względem rozwoju zawodowego, należy
skoncentrować się na wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych w
klasie oraz na umiejętnościach niezbędnych do nauczania uczniów o specjalnych
potrzebach.
• Około 40% dyrektorów szkół zgłosiło, że w ich szkołach nie ma programów
wprowadzających do zawodu ani wsparcia na wczesnym etapie drogi zawodowej;
dostępność takich programów jest szczególnie niska w PT, PL i ES. Zalecenie:
Państwa członkowskie powinny zagwarantować, aby początkowe kształcenie
nauczycieli było uzupełnione poprzez systematyczne wsparcie na wczesnym etapie
drogi zawodowej. Ministrowie edukacji państw UE uzgodnili ostatnio konieczność
poprawy kształcenia nauczycieli oraz opracowania ram kompetencji, aby wyraźnie
wskazać umiejętności i kwalifikacje wymagane od nauczycieli na różnych etapach
kariery zawodowej.
• 15% nauczycieli twierdzi, że nie uczestniczyło w doskonaleniu zawodowym w
ubiegłym roku, około 50% nauczycieli nigdy obserwowało lekcji prowadzonych przez
swoich kolegów, prawie 20% nigdy nie uczestniczyło w uczeniu się opartym na
współpracy. Zalecenie: Państwa członkowskie powinny kłaść większy nacisk na
skuteczne doskonalenie zawodowe i uczenie się oparte na współpracy, ponieważ
zachęca to nauczycieli do wykorzystania innowacyjnych metod nauczania i uczenia
się (np. uczenie w małych grupach, wykorzystanie technologii informacyjnokomunikacyjnych), jak również zwiększa satysfakcję z pracy. Zróżnicowane metody
nauczania lepiej przygotowują uczniów do dalszej nauki i do wymagań rynku pracy,
co pokazują inicjatywy polityczne Komisji Europejskiej dotyczące nowego podejścia
do edukacji oraz działań na rzecz otwartej edukacji.
Omówienie wyników TALIS
Wyniki TALIS zostaną oficjalnie ogłoszone w Tokio, gdzie dnia 25 czerwca odbywa się 17.
seminarium OECD/Japonia i nieformalne spotkanie ministrów edukacji. Jan Truszczyński,
dyrektor generalny Komisji ds. edukacji i kultury, przedstawi również analizę polityki
Komisji.
Dodatkowe techniczne omówienie wyników TALIS i zaleceń Komisji dla podmiotów
zaangażowanych w kształcenie i szkolenia (otwarte dla mediów) odbędzie się w Brukseli w
dniu 25 czerwca o godz. 14:30 w audytorium Madou (Place Madou 1). Michael Davidson,
przewodniczący zespołu OECD ds. TALIS, oraz Jan Pakulski, kierownik działu Komisji
Europejskiej ds. statystyk i badań dotyczących edukacji, przedstawią odpowiednie
sprawozdania.
Kontekst
Międzynarodowe badanie w zakresie nauczania i uczenia się
(TALIS)
Jest to drugie badanie TALIS opublikowane przez OECD (pierwsze opublikowano w 2009
r.). Badanie jest głównym źródłem informacji od nauczycieli i kadry kierowniczej szkół na
temat nauczania, warunków zawodowych i środowiska szkolnego. Badanie opiera się na
kwestionariuszu wysłanym do nauczycieli i kadry kierowniczej szkół. Badaniem TALIS
objęto ponad 55 000 nauczycieli szkół gimnazjalnych w 3 300 szkołach w UE spośród
szacowanych blisko 1,5 mln nauczycieli w 19 krajach UE uczestniczących w badaniu.
Wliczając 15 innych krajów uczestniczących w badaniu, na ankietę odpowiedziało niemal
110 000 nauczycieli spośród łącznej liczby prawie 4 mln nauczycieli.
2
Erasmus+
Komisja Europejska współpracuje z państwami członkowskimi UE w celu określenia i
upowszechnienia skutecznych rozwiązań w zakresie polityki oraz zaoferowania wsparcia i
doradztwa. Erasmus +, nowy program UE na rzecz kształcenia, młodzieży i sportu (20142020), zapewnia dotacje na wymiany nauczycieli w celu lepszego doskonalenia
zawodowego i wspiera partnerstwa między szkołami, uczelniami i kolegiami
nauczycielskimi, aby opracowywać innowacyjne podejścia do nauczania. W ramach sieci
eTwinningu szkół, nauczyciele mogą wymieniać się pomysłami z kolegami z całej Europy.
Dodatkowe informacje
Konkluzje Rady w sprawie skutecznego kształcenia nauczycieli (2014)
Konkluzje Rady w sprawie skutecznego przywództwa w zakresie edukacji (2013)
Komunikat Komisji Europejskiej (2013) pt. „Działania na rzecz otwartej edukacji:
innowacyjne nauczanie i uczenie się dla wszystkich dzięki nowym technologiom i otwartym
zasobom edukacyjnym”
Komunikat Komisji Europejskiej (2012) pt. Nowe podejście do edukacji: Inwestowanie w
umiejętności na rzecz lepszych efektów społeczno-gospodarczych.
Dokument roboczy służb Komisji (2012):Wspieranie zawodu nauczyciela w celu osiągnięcia
lepszych efektów uczenia się
OECD, TALIS 2013 Rezultaty
Strona internetowa komisarz Vassiliou
Komisja Europejska: strona internetowa na temat kształcenia i szkolenia
Androulla Vassiliou na Twitterze:@VassiliouEU
Kontakt:
Dennis Abbott (+32 2 295 92 58); Twitter: @DennisAbbott
Dina Avraam (+32 2 295 96 67)
3