Wstęp Skoro sięgacie Państwo po tę książkę, to prawdopodobnie

Wstęp
Skoro sięgacie Państwo po tę książkę, to prawdopodobnie macie ku temu szczególne powody.
Chcielibyście dowiedzieć się więcej o nerkach i ich funkcji. Próbowaliśmy przedstawić ten temat w
sposób przejrzysty i czytelny i dlatego wybraliśmy formę pytań i prostych odpowiedzi.
W porównaniu z tym, co przeciętny człowiek wie o takich narządach, jak serce, płuca czy
wątroba, wiadomości na temat nerek i ich funkcji są często niewielkie. Wiedza naukowa na temat
funkcji i chorób nerek rozwinęła się stosunkowo niedawno.
Transplantacja nerek osiągnęła szczególną pozycję w medycynie między innymi z powodu jej
długotrwałych dobrych efektów. Gwałtowny postęp, który nastąpił w nefrologii, nie pozwala nawet
zainteresowanym tym tematem na śledzenie go na bieżąco. Dlatego w książce tej świadomie
rezygnujemy z fachowego słownictwa medycznego. Położyliśmy jednak ogromny nacisk na
poprawność medyczno-naukową.
Mamy nadzieję, że ten poradnik ułatwi zrozumienie prezentowanych problemów i przyczyni się
do ograniczenia lęku i niepewności.
Gdzie leżą nerki i jak wyglądają?
Obie nerki leżą w jamie brzusznej, mniej więcej na wysokości talii. Są one umieszczone po
prawej i lewej stronie kręgosłupa. Prawa nerka znajduje się nieco poniżej lewej, ponieważ leży pod
wątrobą. Narządy mają kształt fasoli, ważą po około 150 gramów, mają od 10 do 12 centymetrów
długości, około 6 centymetrów szerokości i 4 centymetry grubości. Jedna nerka ma wielkość mniej
więcej małej pięści. Nerki pokryte są luźną warstwą tłuszczu, która jest otoczona ściśle
przylegającą łącznotkankową torebką. Wraz ze swoją torebką nerki są ruchome. Podczas
oddychania poruszają się kilka centymetrów w górę i w dół. Otoczka tłuszczowa chroni nerki przed
wstrząsami, a dolne żebra klatki piersiowej chronią nerki przed uderzeniami i naciskiem z
zewnątrz.
Jakie są przyczyny powstawania kamieni nerkowych?
W wielu przypadkach w tworzenie kamieni jest zaangażowanych więcej czynników i dlatego
nierzadko zdarza się, że skład kilku kamieni u jednego pacjenta jest różny.
Kamienie nerkowe pod względem budowy chemicznej są bardzo różne. Dzieli się je na cztery
grupy w zależności od ich głównego składnika; są to kamienie z kwasu moczowego, szczawianu
wapnia, fosforanów i rzadsze formy jak kamienie cystynowe.
Jest wiele rodzajów kamieni nerkowych, jak również wiele przyczyn ich powstawania. Osoby
przebywające w bardzo ciepłej okolicy i silnie się pocące, ale nieprzyjmujące zbyt wielu płynów,
mają mocz silnie zagęszczony. Sole nie mogą już się rozpuszczać w moczu i krystalizują, powstają
kamienie. Wysokobiałkowe pożywienie, a także używanie alkoholu również sprzyjają powstawaniu
kamieni nerkowych. Przyczyną powstawania kamieni nerkowych mogą być też zaburzenia
przemiany materii.
Na czym polega dializoterapia i kiedy jest niezbędna?
Urządzenie dializacyjne, zwane sztuczną nerką, przejmuje – w wypadku braku czynności nerek
– ich funkcję oczyszczania krwi z trujących składników, które ze zdrowego organizmu są usuwane
razem z moczem. Niestety, dializa nie zastępuje wszystkich funkcji zdrowych nerek; produkcja
hormonów nie powraca.
Co to jest transplantacja nerek?
Liczba przeszczepianych w Polsce nerek jest wciąż niewystarczająca. Jest to spowodowane między
innymi małą liczbą potencjalnych dawców.
Oprócz dializy do dyspozycji mamy inną możliwość terapeutyczną w wypadku niewydolności
nerek, jaką jest przeszczepienie choremu zdrowej nerki. Przeszczepianie narządów zwierzęcych
ludziom jest jak dotąd niemożliwe, gdyż narząd taki jest natychmiast rozpoznawany przez układ
odpornościowy jako obcy i odrzucany. Nerkę można przeszczepić albo od zmarłego, albo od blisko
spokrewnionego z chorym. Jednak w większości przypadków dawca i biorca nie są spokrewnieni.
Poprzez skomplikowane i bardzo rozbudowane testy sprawdza się, czy występuje zgodność
tkankowa, aby po przeszczepieniu narządu nie nastąpiło jego natychmiastowe odrzucenie.
W Polsce dane o tkankach wszystkich oczekujących biorców są zgromadzone w centrum
komputerowym w Warszawie, aby w razie posiadania nerki do przeszczepu szybko odnaleźć
najbardziej pasującego biorcę, a także po to, aby mieć zestawienie wszystkich potencjalnych
biorców. Ponadto istnieją dwie mniejsze regionalne listy oczekujących: we Wrocławiu
i w Szczecinie. Od 1993 roku działa Poltransplant – Ogólnopolski Zespół ds. Koordynacji
Pobierania i Przeszczepiania Narządów. Jeżeli gdziekolwiek w kraju znajduje się wolna nerka,
poszukuje się w komputerze biorcy, który jest najbardziej zgodny tkankowo z dawcą.
Transplantacja musi nastąpić w ciągu 48 godzin. Pierwsza udana transplantacja nerek w Polsce
została przeprowadzona 26.01.1966 r. w Warszawie przez profesora Jana Nielubowicza.