docPodręcznik w wersji - Polski Związek Niewidomych
download 
Reklamacja Transkrypt
Podręcznik w wersji - Polski Związek Niewidomych
Wies∏awa Kowalska Podr´cznik procedur wdra˝ania i weryfikacji standardów obs∏ugi klienta Podr´cznik opracowano w ramach projektu „Standaryzacja dzia∏alnoÊci Polskiego Zwiàzku Niewidomych na rzecz wysokiej jakoÊci Êwiadczonych us∏ug” wspó∏finansowanego ze Êrodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spo∏ecznego Warszawa, styczeƒ 2013 Wydawca: Polski Zwiàzek Niewidomych 00 – 216 Warszawa, ul. Konwiktorska 9 Projekt wspó∏finansowany ze Êrodków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spo∏ecznego CZ¸OWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA! Publikacja dystrybuowana jest bezp∏atnie Druk: Wydawnictwa Polskiego Zwiàzku Niewidomych Sp. z o.o. 00-216 Warszawa, ul. Konwiktorska 7/9 Spis treÊci I. Wprowadzenie s. 5 II. Cel standardu s. 7 III. Obszar i odbiorcy standardu s. 7 IV. Standardy prowadzenia poradnictwa 1. S∏owniczek s. 10 s. 10 2. Standardy s. 11 3. Wytyczne dla kó∏ dotyczàce pierwszego kontaktu z klientem s. 15 Ochrona danych osobowych s. 17 V. VI. Rehabilitacja jako proces s. 17 VII. Narz´dzia i techniki monitoringu potrzeb i satysfakcji klienta s. 20 VIII. Podsumowanie s. 21 IX. Wykaz za∏àczników s. 23 Za∏àcznik nr 1 – ankieta – ustalenie oczekiwaƒ klienta s. 24 Za∏àcznik nr 2 – Wykaz jednostek organizacyjnych Zwiàzku wraz z krótkim opisem prowadzonej przez nie dzia∏alnoÊci s. 28 Za∏àcznik nr 3 – Wykaz oÊrodków Szkolno-Wychowawczych dla niewidomych i s∏abowidzàcych dzieci s. 32 Za∏àcznik nr 4 – Polski system orzekania o niepe∏nosprawnoÊci s. 33 Za∏àcznik nr 5 – Ulgi i uprawnienia wynikajàce z posiadania orzeczenia o niepe∏nosprawnoÊci s. 39 Za∏àcznik nr 6 – Procedura ubiegania si´ o psa – przewodnika w PZN s. 40 Za∏àcznik nr 7 – Dlaczego warto nale˝eç do PZN s. 41 Za∏àcznik nr 8 – Procedura wstàpienia i zasady cz∏onkostwa w PZN s. 42 Za∏àcznik nr 9 – Wytyczne wewn´trzne o ochronie danych osobowych s. 49 Za∏àcznik nr 10 – Ankieta satysfakcji klienta (anonimowa) s. 51 Za∏àcznik nr 11 – Wykaz materia∏ów tyflologicznych (do kupienia lub wypo˝yczenia – informacja w Instytucie Tyflologicznym PZN) s. 52 Za∏àcznik nr 12 – Wykaz filmów edukacyjnych i wykaz ulotek i broszur s.58 I. Wprowadzenie Fotografia organizacji Polski Zwiàzek Niewidomych jest organizacjà pozarzàdowà po˝ytku publicznego. Ze wzgl´du na liczb´ cz∏onków jest to najbardziej reprezentatywne stowarzyszenie Êrodowiska osób niewidomych i s∏abowidzàcych. Pod niezmienionà nazwà dzia∏a od 1951 roku. PZN jest organizacjà samopomocowà powo∏anà przez samych niewidomych, dzia∏ajàcà na rzecz niewidomych i zarzàdzanà przez niewidomych. Prowadzi bardzo szerokà, wieloaspektowà dzia∏alnoÊç na rzecz ludzi, którzy na skutek utraty widzenia ulegajà wykluczeniu spo∏ecznemu. PZN jest cz∏onkiem Âwiatowej i Europejskiej Unii Niewidomych. Podstawà prawnà funkcjonowania organizacji jest Ustawa o Stowarzyszeniach. Zwiàzek zarejestrowany jest w KRS pod numerem 0000042049, posiada tak˝e zarejestrowany w KRS statut okreÊlajàcy cele dzia∏alnoÊci, zasady funkcjonowania i sposób zarzàdzania. Obszarem dzia∏alnoÊci obejmuje ca∏e terytorium Rzeczypospolitej. Przez ponad 60 lat swej dzia∏alnoÊci zbudowa∏ g´stà sieç swych przedstawicielstw i agend. Posiada trójstopniowà struktur´ odpowiadajàcà podzia∏owi administracyjnemu kraju. Podstawowà jednostkà jest ko∏o dzia∏ajàce na terenie jednego lub kilku powiatów. Obecnie jest 350 kó∏. Drugim szczeblem jest okr´g odpowiadajàcy terytorialnie województwu. Ka˝dy z 16 okr´gów ma swoje biuro i koordynuje prac´ podleg∏ych mu kó∏. Okr´gi posiadajà osobowoÊç prawnà. Szczebel centralny PZN, posiada osobowoÊç prawnà i podlega mu 17 jednostek bez osobowoÊci prawnej w randze zak∏adów w∏asnych. Sà to: trzy Domy Pomocy Spo∏ecznej, trzy Warsztaty Terapii Zaj´ciowej, trzy Ârodowiskowe Domy Samopomocy, szeÊç OÊrodków Rehabilitacyjnych, Zak∏ad Aktywizacji Zawodowej, Przychodnia Medyczna oraz Instytut Tyflologiczny. Ârodki na dzia∏alnoÊç Zwiàzek pozyskuje z ró˝nych êróde∏, sà to przede wszystkim dotacje paƒstwowe i samorzàdowe, Êrodki unij5 ne oraz sk∏adki i darowizny. Organizacja prowadzi tak˝e dzia∏alnoÊç gospodarczà. Polski Zwiàzek Niewidomych wÊród organizacji pozarzàdowych dzia∏ajàcych na rzecz osób niepe∏nosprawnych zajmuje czo∏owe miejsce. Âwiadczy o tym zasi´g i zakres realizowanych przez PZN zadaƒ w obszarze polityki spo∏ecznej, wysokoÊç pozyskiwanych na ten cel Êrodków, jak równie˝ uczestnictwo przedstawicieli Zwiàzku w ró˝nego rodzaju oficjalnych gremiach konsultacyjnych. Swojà pozycj´ Stowarzyszenie zbudowa∏o jeszcze w czasie PRL. Wtedy to Polski Zwiàzek Niewidomych by∏ praktycznie monopolistà w swojej dziedzinie i w imieniu Paƒstwa zajmowa∏ si´ osobami niewidomymi i tracàcymi wzrok. Finansowany by∏ wprost z bud˝etu na zasadzie zadaƒ zleconych. Socjalistyczne paƒstwo hojnie obdarza∏o osoby niewidome wieloma Êwiadczeniami i przywilejami. Poprzez Zwiàzek dostarcza∏o ró˝nego rodzaju reglamentowane dobra. W latach 90. sytuacja stopniowo ulega∏a zmianie. Powsta∏ Paƒstwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepe∏nosprawnych i zacz´to wprowadzaç nowy system dofinansowaƒ dla organizacji pozarzàdowych oparty na konkursach, programach i grantach. Ostatnie kilka lat to lawina zmian ustrojowych i rozwój trzeciego sektora przejawiajàcy si´ wzrostem liczby organizacji, w tym tak˝e konkurencyjnych. Dlatego te˝ Polski Zwiàzek Niewidomych, aby sprostaç wspó∏czesnym warunkom i oczekiwaniom musi dbaç o jakoÊç prowadzonej dzia∏alnoÊci na wszystkich szczeblach. Aby oceniç jakoÊç pomocy udzielanej zg∏aszajàcym si´ do Zwiàzku muszà byç wyznaczone standardy tej pomocy czyli sposób, forma i zakres. A warto wiedzieç, ˝e w ka˝dym roku do PZN wst´puje ponad 3500 nowych osób, które oczekujà od nas wsparcia i wszechstronnej pomocy w sprawach ˝yciowych. Wizja: Polski Zwiàzek Niewidomych to organizacja osób niewidomych, s∏abowidzàcych i tracàcych wzrok, dbajàca o zaspokojenie ich potrzeb. To skuteczny, kompetentny i niezale˝ny finansowo rzecznik spraw tego Êrodowiska. 6 Misja: „Tracisz wzrok – u nas uzyskasz pomoc. JesteÊmy organizacjà kompetentnà, dzi´ki której mo˝esz osiàgnàç samodzielnoÊç i aktywnoÊç zawodowà, zrealizowaç potrzeby spo∏eczne i zawodowe. Pomagamy niewidomym i s∏abowidzàcym oraz ich bliskim w adaptacji do nowych warunków ˝ycia na terenie ca∏ego kraju. Udzielamy porad i informacji. Zapewniamy odnalezienie sensu ˝ycia poprzez wsparcie psychologiczne w procesie rehabilitacji i integracji. Realizujemy indywidualne i grupowe szkolenia. Wyznaczamy standardy funkcjonowania osób niewidomych i s∏abowidzàcych w Polsce. Zamieniamy ich postrzeganie poprzez edukacj´ spo∏eczeƒstwa. Integrujemy Êrodowisko i jesteÊmy jego rzecznikiem.” II. Cel standardu Celem opracowania standardów jest ustalenie jednolitych zasad, którymi winni kierowaç si´ wszyscy pracownicy i wspó∏pracownicy Polskiego Zwiàzku Niewidomych dzia∏ajàcy na rzecz osób niewidomych i s∏abowidzàcych, czyli klientów PZN. Chcemy, aby ka˝dy, zg∏aszajàcy si´ do naszej organizacji o wsparcie, uzyska∏ pomoc na najwy˝szym mo˝liwym poziomie bez wzgl´du na miejsce zamieszkania. Chcemy równie˝, aby osoby udzielajàce wsparcia czerpa∏y z tej dzia∏alnoÊci najwi´kszà mo˝liwà satysfakcj´. III. Obszar i odbiorcy standardu Klientami PZN sà przede wszystkim jego cz∏onkowie zwyczajni i podopieczni z terenu ca∏ej Polski, jak równie˝ wszyscy ludzie zg∏aszajàcy si´ o pomoc w sprawach zwiàzanych z utratà widzenia. Na koniec 2012 roku Zwiàzek zarejestrowa∏ 62 337 cz∏onków w tym 57 091 zwyczajnych i 5 246 podopiecznych. WÊród grupy cz∏onków zwyczajnych 33 299 to kobiety, a 23 792 m´˝czyêni. Niewidomi w stopniu znacznym to grupa 31 706 w tym ca∏kowicie niewidomi 3 329. 7 Co roku do Zwiàzku wst´puje ok. 3 500 nowych cz∏onków i g∏ównie to oni oczekujà pomocy kierujàc swoje kroki do kó∏. Zwiàzek po zaspokojeniu potrzeb swoich cz∏onków wspomaga tak˝e tych, którzy mimo problemów z niewidzeniem do Zwiàzku nie nale˝à, poniewa˝ przynale˝noÊç nie jest obowiàzkowa. Cz∏onkiem zwyczajnym Zwiàzku mo˝e byç osoba fizyczna, która ze wzgl´du na stan wzroku zosta∏a uznana przez w∏aÊciwy zespó∏ orzekajàcy za niepe∏nosprawnà w stopniu znacznym lub umiarkowanym bàdê zosta∏a uznana przez inny organ orzekajàcy za niezdolnà do pracy czy innej dzia∏alnoÊci w zakresie odpowiadajàcym niepe∏nosprawnoÊci w stopniu znacznym lub umiarkowanym (nadal wa˝ne orzeczenie o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów z powodu stanu wzroku, wydane na podstawie przepisów obowiàzujàcych przed 1.09.1997 r.). Cz∏onkiem podopiecznym mo˝e byç osoba fizyczna odpowiadajàca kryteriom okreÊlonym dla cz∏onka zwyczajnego, która nie ukoƒczy∏a 16 roku ˝ycia lub osoba powy˝ej 16 roku ˝ycia, która ze wzgl´du na stan zdrowia nie mo˝e wype∏niaç obowiàzków cz∏onka zwyczajnego wynikajàcych z postanowieƒ statutu. Aby zakwalifikowaç si´ do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepe∏nosprawnoÊci z tytu∏u wzroku osoba musi spe∏niaç kryteria tj. obni˝enie ostroÊci wzroku po korekcji szk∏ami w oku lepszym nie mo˝e przekroczyç 0,1 lub pole widzenia nie mo˝e byç wi´ksze ni˝ 30 stopni. Populacja osób niepe∏nosprawnych z powodu utraty widzenia jest bardzo zró˝nicowana. Kryteria podzia∏u to: stan wzroku, wiek, miejsce zamieszkania, wykszta∏cenie, zawód, wyst´powanie innych oprócz wzroku schorzeƒ czy zaburzeƒ rozwojowych, sytuacja rodzinna itd. Najistotniejszym dla procesu rehabilitacji kryterium w PZN jest stan wzroku i tak naszych klientów dzielimy na: ca∏kowicie niewidomych i s∏abowidzàcych Osoby ca∏kowicie niewidome ze wzgl´du na czas wystàpienia Êlepoty dzielone sà na: 8 niewidomych od urodzenia i ociemnia∏ych. WÊród osób s∏abowidzàcych sà osoby, które posiadajà bardzo ma∏e resztki widzenia pozwalajàce np. jedynie na lokalizacj´ Êwiat∏a i takie, które mogà czytaç zwyk∏y druk przy pomocy np. urzàdzeƒ optycznych. Jest to bardzo du˝a grupa naszych klientów o zró˝nicowanym poziomie percepcji. WÊród wa˝nych wskaêników widzenia nale˝y wymieniç: ostroÊç widzenia, pole widzenia, widzenie barw, Êwiat∏owstr´t, olÊnienie, widzenie przestrzenne, czyli stereoskopowe, adaptacj´ do zmieniajàcych si´ warunków oÊwietlenia, widzenie zmierzchowe i inne. Oko∏o 22 procent naszych klientów posiada dodatkowe schorzenia lub zaburzenia rozwojowe, które nale˝y braç pod uwag´ planujàc wszystkie dzia∏ania rehabilitacyjne wobec tych osób. Klientów PZN ró˝nicujemy tak˝e ze wzgl´du na wiek: — dziecko i jego opiekunowie, — m∏odzie˝ szkolna, — m∏odzie˝ po ukoƒczeniu szko∏y, — osoby w wieku produkcyjnym, — osoby starsze. Klientów PZN ró˝nicujemy ze wzgl´du na p∏eç. Klientów PZN ró˝nicujemy ze wzgl´du na miejsce zamieszkania: — w du˝ej aglomeracji miejskiej, — Êredniej aglomeracji miejskiej, — ma∏ej aglomeracji miejskiej, — na wsi. Klientów PZN ró˝nicujemy ze wzgl´du na wykszta∏cenie. Klientów PZN ró˝nicujemy ze wzgl´du na jego oczekiwania. Majàc do czynienia ze zró˝nicowanym klientem post´powaç musimy w zró˝nicowany sposób. Weryfikacja potrzeb klienta zale˝y od wielu wy˝ej wymienionych czynników. 9 Klient PZN swoje pierwsze kroki z regu∏y kieruje do siedziby kó∏ PZN. Pierwszy bardzo wa˝ny kontakt z klientem majà przedstawiciele kó∏, którymi najcz´Êciej sà cz∏onkowie ich zarzàdów. Ustalenie oczekiwaƒ klienta winno nastàpiç w czasie pierwszych spotkaƒ (Za∏àcznik nr 1) IV. Standardy prowadzenia poradnictwa Poni˝sze standardy sà podstawowymi zasadami, którymi powinny kierowaç si´ osoby udzielajàce porad i informacji w ko∏ach PZN 1. S∏owniczek 1) Klient – to osoba zg∏aszajàca si´ do Polskiego Zwiàzku Niewidomych po ró˝nego rodzaju pomoc. 2) Informacja prawna – oznacza przekazanie klientowi informacji o powszechnie obowiàzujàcym w Polsce prawie lub praktyce jego stosowania, w szczególnoÊci poprzez: podanie i omówienie odpowiednich przepisów, przekazanie wzorów pism prawnych, wr´czenie ulotki lub broszury informacyjnej. 3) Poradnictwo prawne – jest to skonkretyzowana informacja, majàca zastosowanie w konkretnej sprawie, oparta na danych i materia∏ach przekazanych przez klienta. Porada prawna mo˝e polegaç na sporzàdzeniu projektu pisma prawnego, w tym procesowego oraz na wspieraniu klienta w jego post´powaniu przed organem administracji lub sàdem. Poradnictwo prawne mo˝e byç Êwiadczone samodzielnie przez prawnika lub przez studenta prawa pod nadzorem prawnika. 4) Poradnictwo obywatelskie – polega na wyszukiwaniu w posiadanych zasobach informacyjnych ró˝nych mo˝liwoÊci rozwiàzania problemu, przedstawieniu klientowi mo˝liwych rozwiàzaƒ i ich konsekwencji, wsparciu klienta w dokonaniu wyboru sposobu post´powania z poszanowaniem jego samodzielnoÊci w podejmowaniu decyzji. 5) Poradnictwo socjalne – informacja, majàca zastosowanie w konkretnej sprawie danego klienta przedstawiajàca mo˝liwoÊci rozwiàzania zg∏aszanego problemu ze sfery socjalnej; 10 przedstawienie klientowi informacji o prawach i uprawnieniach zwiàzanych z jego trudnà sytuacjà ˝yciowà, pomoc w przygotowaniu pism urz´dowych, przedstawienie konsekwencji dzia∏aƒ, które mog∏y byç przez niego podj´te. Poradnictwo powinno byç prowadzone przez pracownika socjalnego. 6) Poradnictwo psychologiczne – to szereg dzia∏aƒ dostosowanych do indywidualnych potrzeb klienta, majàcych na celu: — zdiagnozowanie potrzeb klienta, zrozumienie przez niego problemu, z powodu którego przychodzi do specjalisty, jego wp∏ywu na ten problem oraz rozpoznania czynników potrzebnych do dokonania zmiany; — zaplanowanie konkretnych kroków (np. poprzez udzia∏ w warsztatach, grupach edukacyjnych, rozpocz´cie indywidualnej terapii), które s∏u˝à poradzeniu sobie z problemem przedstawionym przez klienta; — wspieranie klienta, wspomaganie rozwoju cech sprzyjajàcych poradzeniu sobie z aktualnà trudnoÊcià, w sytuacji psychologicznego kryzysu klienta. Poradnictwo psychologiczne to nie jest psychoterapia. Porad psychologicznych udziela psycholog zgodnie z Kodeksem Etyczno-Zawodowym Psychologa przyj´tym przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne. 7) Poradnictwo rehabilitacyjne – to informacja na temat mo˝liwoÊci podj´cia ró˝nego rodzaju dzia∏aƒ szkoleniowych i rehabilitacyjnych, których celem jest maksymalne usprawnienie osoby klienta i jego maksymalne usamodzielnienie. Poradnictwo to powinno byç prowadzone przez przygotowanych przedstawicieli kó∏ PZN. 2. Standardy 1) PoufnoÊç – zasada poufnoÊci oznacza, ˝e: — porady i konsultacje udzielane sà w warunkach i na zasadach pe∏nej poufnoÊci, — warunki lokalowe oraz sposób Êwiadczenia us∏ug pozwalajà na udzielanie porad i konsultacji oraz prowadzenie spraw w warunkach poufnoÊci, 11 — sposób przechowywania dokumentacji uniemo˝liwia dost´p do niej osobom niepowo∏anym, — osobom trzecim nie sà udzielane informacje na temat prowadzonych spraw oraz klientów bez ich uprzedniej zgody, — za zgodà klienta dopuszczalna jest konsultacja merytoryczna danej sprawy z innymi organizacjami lub specjalistami w danej dziedzinie, — wszystkie osoby udzielajàce w PZN porad lub konsultacji muszà znaç i przestrzegaç zasady poufnoÊci oraz przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. 2) Bezp∏atnoÊç – zasada bezp∏atnoÊci oznacza, ˝e: — porady udzielane sà bezp∏atnie, — niedopuszczalne jest ˝àdanie oraz przyjmowanie wynagrodzenia za udzielenie porady lub informacji albo pomoc w za∏atwianiu spraw klienta, — niedopuszczalne jest sugerowanie klientom, ˝e powinni wesprzeç dzia∏alnoÊç organizacji z wdzi´cznoÊci za pomoc lub w zamian za udzielenie porady, — w szczególnoÊci niedopuszczalne jest wywieszanie takich informacji w miejscu udzielania porad, przyjmowanie darowizn w gotówce lub prowadzenie zbiórki pieni´˝nej w siedzibie organizacji (przepis ten nie dotyczy zamieszczenia ogólnej informacji o numerze konta organizacji ani prowadzenia kampanii na rzecz przekazania 1% na organizacj´ OPP); — o tym, ˝e informacje i porady udzielane sà w PZN bezp∏atnie nale˝y poinformowaç klienta w bezpoÊrednim kontakcie, a tak˝e umieÊciç takà informacj´ w siedzibie ko∏a, na stronie www, w ulotkach i na og∏oszeniach umieszczanych w innych miejscach, — udzielajàcy porad czy informacji nie powinni polecaç us∏ug komercyjnych swoim klientom, — organizacja mo˝e prowadziç odp∏atnà dzia∏alnoÊç, jednak musi jasno okreÊliç zasady, na jakich op∏aty sà pobierane. 12 3) RzetelnoÊç – zasada rzetelnoÊci oznacza, ˝e: — informacje oraz porady udzielane sà w sposób rzetelny, konkretny i wyczerpujàcy, — informacje oraz porady udzielane sà na podstawie przedstawionego przez klienta stanu faktycznego, po pe∏nym przeanalizowaniu stanu faktycznego sprawy i na podstawie obowiàzujàcych przepisów prawa, — informacje oraz porady udzielane sà w sposób mo˝liwie pe∏ny i wyczerpujàcy, — informacje oraz porady udzielane sà zgodnie z obowiàzujàcymi przepisami prawa, — informacja oraz porada musi byç przekazana w sposób zrozumia∏y i dostosowany do mo˝liwoÊci percepcyjnych klienta. 4) Profesjonalizm – zasada profesjonalizmu oznacza, ˝e: — informacje oraz porady udzielane sà przez osoby kompetentne, przygotowane do prowadzenia sprawy zarówno merytorycznie, jak i metodologicznie, — w razie potrzeby, a w zw∏aszcza w trudnych lub skomplikowanych sprawach, osoba udzielajàca porady konsultuje si´ z innym specjalistà w danej dziedzinie, z zachowaniem zasady poufnoÊci, — ka˝da osoba udzielajàca informacji oraz porad ma obowiàzek sta∏ego podnoszenia swoich kwalifikacji. 5) SamodzielnoÊç – zasada samodzielnoÊci klienta oznacza, ˝e: — informacje oraz porady udzielane sà z poszanowaniem autonomii klienta, w sposób mobilizujàcy klienta do mo˝liwie najszerszej aktywnoÊci i samodzielnoÊci, — osoba udzielajàca porad przedstawia mo˝liwe rozwiàzania problemu i ich konsekwencje, uwzgl´dniajàc zarówno zalety, jak i wady poszczególnych rozwiàzaƒ, nie podejmuje jednak decyzji za klienta, — osoba udzielajàca porad zach´ca klienta w miar´ jego mo˝liwoÊci do aktywnoÊci i mobilizuje go do samodzielnego dzia∏ania w rozwiàzywaniu sprawy. 13 6) AsertywnoÊç – zasada asertywnoÊci oznacza, ˝e: — osoba udzielajàca pomocy klientowi powinna bardzo precyzyjnie okreÊliç zakres mo˝liwej pomocy. Uchroniç to mo˝e przed nadmiernymi roszczeniami ze strony klienta. 7) Dost´pnoÊç us∏ug – zasada dost´pnoÊci us∏ug oznacza, ˝e: — ka˝da osoba uprawniona do uzyskania pomocy traktowana jest w taki sam sposób (niedyskryminacja w ramach grupy docelowej organizacji), — osoba udzielajàca informacji lub porad mo˝e odmówiç prowadzenia sprawy w razie wystàpienia konfliktu sumienia lub konfliktu interesów, w miar´ mo˝liwoÊci powinna jednak wskazaç innà osob´, mogàcà udzieliç kompetentnej porady. 8) Wspó∏praca mi´dzy organizacjami – zasada wspó∏pracy pomi´dzy organizacjami oznacza, ˝e: — przedstawiciele kó∏ PZN powinni wspó∏pracowaç z innymi organizacjami/instytucjami, — organizacje wspierajà si´ na zasadach partnerskiej wspó∏pracy, dzielàc si´ wzajemnie swojà wiedzà, doÊwiadczeniem i dobrymi praktykami, — organizacje wspó∏pracujà w celu Êwiadczenia us∏ug poradniczych jak najwy˝szej jakoÊci i zapewnienia klientom kompleksowej informacji lub porady, — wspó∏praca pomi´dzy organizacjami polega w szczególnoÊci na konsultowaniu lub przekazywaniu pomi´dzy organizacjami spraw klientów do merytorycznego prowadzenia, — przekazywanie prowadzenia spraw oraz ich konsultacja pomi´dzy organizacjami mo˝e nastàpiç wy∏àcznie za zgodà klientów. 9) Ka˝da jednostka PZN powinna przyjàç dokument wewn´trzny, w którym okreÊli zakres swojej dzia∏alnoÊci w szczególnoÊci: — zdefiniowany zakres Êwiadczonych us∏ug, 14 — — — — — warunki, na jakich Êwiadczone sà us∏ugi, a tak˝e podstawy odmowy ich Êwiadczenia, grup´ docelowà, do której skierowane sà us∏ugi, sposób zapewnienia klientom mo˝liwoÊci zg∏aszania skarg lub uwag, dotyczàcych jakoÊci otrzymanej informacji oraz porad, a tak˝e sposobu ich udzielania, zasady kontroli wewn´trznej przestrzegania standardów; (organizacja powinna przeprowadziç co najmniej raz w roku ocen´ przestrzegania standardów), je˝eli Ko∏o prowadzi poradnictwo na zasadach odp∏atnoÊci, dokument powinien dok∏adnie i w sposób nie budzàcy wàtpliwoÊci okreÊlaç warunki i zasady, na jakich prowadzone jest poradnictwo odp∏atne a na jakich nieodp∏atne. 3. Wytyczne dla kó∏ dotyczàce pierwszego kontaktu z klientem 1) Spotkanie z klientem odbywaç si´ powinno w siedzibie Ko∏a. W zwiàzku z powy˝szym informacja o miejscu siedziby Ko∏a (lub Okr´gu) powinna byç umieszczona w wielu widocznych i dost´pnych miejscach takich jak: Internet, miejsca publiczne (np. OÊrodek Zdrowia, PCPR, Przychodnia itp.). Informacja powinna zawieraç: — dok∏adny adres, mo˝liwy dojazd (numery autobusu, tramwaju lub szkicowa mapka dojazdowa), dni, godziny przyj´ç klienta. Ka˝de z kó∏ powinno przyjmowaç klientów przynajmniej raz w tygodniu przed po∏udniem i raz po po∏udniu. 2) Spotkanie z klientem musi odbywaç si´ w wyznaczonym pomieszczeniu, w którym nie ma innych osób postronnych. Klient musi mieç zapewniony odpowiedni czas na spotkanie. Nale˝y zapewniç tak˝e miejsce oczekiwania dla przewodnika osoby niewidomej. W przypadku uczestnictwa w spotkaniu osoby towarzyszàcej, zgodnie z ˝yczeniem klienta, nale˝y zwracaç si´ do klienta, a nie do osoby towarzyszàcej. 15 Osoba udzielajàca informacji powinna na wst´pie przedstawiç si´ klientowi z imienia i nazwiska oraz pe∏nionej funkcji. W pomieszczeniu w którym odbywa si´ spotkanie musi byç przygotowane miejsce (krzes∏o) dla klienta i ewentualnie osoby mu towarzyszàcej. 3) W obiekcie powinno byç zapewnione bezpieczne dojÊcie do pomieszczenia w którym odb´dzie si´ spotkanie z klientem (usuni´cie przeszkód komunikacyjnych). 4) Mo˝na zorganizowaç spotkanie w domu klienta o ile wymaga tego jego stan zdrowia lub inne przes∏anki. W takim przypadku w spotkaniu z klientem powinno wziàç udzia∏ dwóch przedstawicieli ko∏a. 5) Osoba udzielajàca porad i informacji klientom PZN musi posiadaç wiedz´ w przedmiocie wykonywanej us∏ugi oraz zgromadziç materia∏y pomocnicze mi´dzy innymi takie jak: — wykazy adresów, telefonów i osób z innych instytucji do których nale˝y kierowaç klienta, — ulotki informacyjne dot. dzia∏alnoÊci jednostek Zwiàzku, w zakresie ró˝norodnych Êwiadczeƒ na rzecz niewidomych (Za∏àcznik nr 2), — wykaz oÊrodków szkolno-wychowawczych dla niewidomych i s∏abowidzàcych dzieci i m∏odzie˝y (Za∏àcznik nr 3), — podstawowy sprz´t rehabilitacyjny (lub ulotki informacyjne o sprz´cie), — dla klienta, który nie posiada orzeczenia o niepe∏nosprawnoÊci informacje jak mo˝na takie orzeczenie uzyskaç i do czego jest ono potrzebne (Za∏àcznik nr 4), — informacje o ulgach przys∏ugujàcych osobie niewidomej (Za∏àcznik nr 5), — informacje o mo˝liwoÊci pozyskania psa przewodnika (Za∏àcznik nr 6), — klientowi, który nie jest cz∏onkiem Zwiàzku nale˝y przedstawiç informacj´ zach´cajàcà do wstàpienia, czyli jakie korzyÊci wynikajà z cz∏onkostwa w PZN (Za∏àcznik nr 7) 16 6) Przekazywane informacje powinny byç dostarczone klientowi na piÊmie w wersji brajlowskiej, w druku powi´kszonym lub zwyk∏ym (do odczytu przez cz∏onka rodziny). 7) Klientowi, który chce wstàpiç do Zwiàzku nale˝y przedstawiç procedur´ przyj´cia. (Za∏àcznik nr 8). 8) W celu poszerzenia zakresu us∏ug dla klienta nale˝y korzystaç równie˝ z pomocy wolontariuszy np. w zakresie korzystania z Internetu, czy w charakterze przewodnika. W tym celu nale˝y przygotowaç wykaz wolontariuszy na danym terenie lub nawiàzaç kontakt z najbli˝szym Centrum Wolontariatu. V. Ochrona danych osobowych. Ze wzgl´du na fakt przekazywania przez klienta poufnych informacji osobistych (dane osobowe, orzeczenie, informacja o chorobach, sytuacji finansowej itp.) bardzo istotne jest przestrzeganie przepisów o ochronie danych osobowych. PodkreÊliç nale˝y, ˝e sà one rygorystyczne. Przechowywanie danych musi zapewniç niemo˝noÊç dost´pu do nich osób trzecich. Pami´taç nale˝y, ˝e dane osobowe naszych klientów to dane bardzo wra˝liwe. Niezale˝nie od przepisów paƒstwowych w tej sprawie Zwiàzek wyda∏ odpowiednià instrukcj´ wewn´trznà (Za∏àcznik nr 9). Osoby pracujàce w kole i wyznaczone do kontaktu z klientem powinny byç przeszkolone w zakresie przepisów o ochronie danych osobowych. VI. Rehabilitacja jako proces. Spotkanie z klientem w kole to, w g∏ównej mierze, przekazanie mu jak najszerszych ró˝norodnych informacji, ale tak˝e przekonanie do rozpocz´cia lub kontynuowania procesu rehabilitacji, której efektem ma byç maksymalne usprawnienie i jak najwi´ksza samodzielnoÊç osoby niewidomej lub s∏abowidzàcej. 17 Dzia∏ania rehabilitacyjne prowadzone sà przez wyspecjalizowanà kadr´. 1. Rehabilitacja psychiczna To niezb´dne wsparcie klienta, a w wielu przypadkach tak˝e cz∏onków jego rodziny. Szczególnego wsparcia wymaga rodzina w sytuacji pojawienia si´ niewidomego dziecka oraz klient i jego najbli˝sze otoczenie w sytuacji nag∏ej utraty wzroku przez klienta. W kontakcie z klientem udzielajàcy informacji powinni wskazaç poradnie lub indywidualnych psychologów pracujàcych na rzecz tej grupy niepe∏nosprawnych. 2. Rehabilitacja podstawowa Te dzia∏ania w szerokim zakresie prowadzone sà przez wyspecjalizowane jednostki Zwiàzku oraz przez okr´gi PZN w ramach realizowanych projektów. Sà to: — czynnoÊci dnia – bezwzrokowe nauczenie niewidomego klienta codziennych czynnoÊci w gospodarstwie domowym (posi∏ki, sprzàtanie, pranie itp.), utrzymanie higieny osobistej, ubiór itp. — nauka brajla (niezb´dna dla ca∏kowicie niewidomych, ale tak˝e pomocna s∏abowidzàcym chocia˝by np. dla oznakowania leków), — orientacja przestrzenna to nabycie umiej´tnoÊci bezpiecznego i samodzielnego poruszania si´ z przewodnikiem, bia∏à laskà lub psem przewodnikiem. Bardzo istotne jest przekonanie niewidomego, ale tak˝e s∏abowidzàcego do poruszania si´ z bia∏à laskà w celach bezpieczeƒstwa oraz zasygnalizowania otoczeniu swoich problemów wzrokowych. — usprawnianie widzenia to nabycie umiej´tnoÊci wykorzystywania resztek wzroku przy u˝yciu pomocy optycznych i nieoptycznych, Êwiat∏a, kontrastu, barw itp. 18 3. Rehabilitacja spo∏eczna Te dzia∏ania tak˝e w szerokim zakresie realizowane sà przez jednostki Zwiàzku w tym g∏ównie przez ko∏a PZN. W kole osoba niewidoma, zw∏aszcza samotna, znajduje grono przyjació∏ i wspólnie sp´dza czas z osobami mierzàcymi si´ z podobnymi problemami. W tym gronie znajduje zrozumienie i wsparcie. Rehabilitacja spo∏eczna uczy jak klient mo˝e korzystaç z dóbr kultury, uczestniczyç w rekreacji, turystyce, a nawet czynnym sporcie. Dzi´ki rehabilitacji spo∏ecznej klient pozyskuje umiej´tnoÊç zagospodarowywania wolnego czasu. Mo˝e tak˝e doskonaliç i rozwijaç swoje umiej´tnoÊci artystyczne (manualne, wokalne, literackie itp.). W∏àczenie si´ do czynnego dzia∏ania stowarzyszenia pozwala na unikni´cie poczucia wykluczenia spo∏ecznego. 4. Rehabilitacja zawodowa Praca jest jednym z najlepszych czynników rehabilitacji. Daje poczucie niezale˝noÊci i normalnoÊci ˝ycia mimo schorzenia wzroku. Ten etap osiàgajà osoby, które z powodzeniem przesz∏y wczeÊniejsze etapy rehabilitacji. 5. Istotnym czynnikiem rehabilitacji jest informacja Jednym z podstawowych instrumentów pozyskiwania informacji jest posiadanie umiej´tnoÊci korzystania z komputera. Nowoczesne technologie gwarantujà mo˝liwoÊç korzystania z komputera osobie ca∏kowicie niewidomej oraz s∏abowidzàcej. Zwiàzek szereg informacji wa˝nych dla klientów przedstawia na stronie stowarzyszenia www.pzn.org.pl. Swoje strony internetowe posiadajà równie˝ jednostki Zwiàzku oraz okr´gi PZN. Informacje istotne dla klienta i jego otoczenia zawierajà czasopisma wydawane centralnie przez Zwiàzek. Sà to: „Pochodnia” – dwumiesi´cznik spo∏eczny kierowany do Êrodowiska oraz do spo∏eczeƒstwa, 19 „Nasze Dzieci” – kwartalnik adresowany do rodziców, opiekunów, nauczycieli i wychowawców niewidomych i s∏abowidzàcych dzieci, „Promyczek” – miesi´cznik adresowany do niewidomych i s∏abowidzàcych dzieci w wieku 6 -10 lat, „Âwiate∏ko” – miesi´cznik przeznaczony dla niewidomej i s∏abowidzàcej m∏odzie˝y w wieku 11-16 lat. Czasopisma wydawane sà w wersjach dost´pnych do samodzielnego odczytu przez osoby niewidome lub s∏abowidzàce tj. w brajlu, druku powi´kszonym oraz elektronicznie. Niektóre okr´gi PZN wydajà swoje regionalne czasopisma. Centralnie wydawany jest w wersji elektronicznej „Biuletyn Informacyjny” – dwutygodnik. Kontakt z redakcjami [email protected]. VII. Narz´dzia i techniki monitoringu potrzeb i satysfakcji klienta W celu monitoringu potrzeb i satysfakcji klientów ka˝demu klientowi, który skorzysta∏ z porady/konsultacji nale˝y zaproponowaç wype∏nienie ankiety badajàcej satysfakcj´ z udzielonej porady (Za∏àcznik nr 10). Klient powinien mieç nieskr´powanà mo˝liwoÊç wype∏nienia ankiety oraz umieszczenia jej w przygotowanej na ten cel skrzynce. Zaleca si´, aby ankieta nie by∏a wr´czana i odbierana w∏asnor´cznie przez osob´, która udzieli∏a porady. W ka˝dym kole powinna znajdowaç si´ informacja umieszczona w widocznym miejscu o mo˝liwoÊci zg∏aszania skarg lub uwag, dotyczàcych jakoÊci otrzymanej pomocy (informacji, porady), a tak˝e sposobu ich udzielania. Nale˝y wskazaç tryb pisemny podajàc adres pocztowy lub adres mailowy oraz adresata skargi lub uwagi (z imienia i nazwiska i funkcji cz∏onka Zarzàdu Ko∏a lub Zarzàdu Okr´gu). O powy˝szym klient powinien byç dodatkowo poinformowany ustnie. 20 VIII. Podsumowanie Dzia∏alnoÊç Polskiego Zwiàzku Niewidomych prowadzona jest na wielu szczeblach i przybiera ró˝ne formy. To, co ∏àczy wszystkie dzia∏ania to cel, którym jest maksymalne usprawnienie i usamodzielnienie osób zg∏aszajàcych si´ do organizacji o pomoc i wsparcie. Polski Zwiàzek Niewidomych jest organizacjà samopomocowà tzn. wiele zadaƒ realizowanych jest dla osób niewidomych i s∏abowidzàcych przez inne niewidome i s∏abowidzàce osoby, które ochotniczo zdecydowa∏y si´ pracowaç na rzecz potrzebujàcych. Jest to bardzo du˝a grupa ludzi pracujàcych w ko∏ach PZN, majàca pierwszy kontakt z osobami zg∏aszajàcymi si´ po pomoc czy porad´. Polski Zwiàzek Niewidomych, ze wzgl´du na histori´, zasi´g i zakres swej dzia∏alnoÊci, zdoby∏ bardzo wysoko cenionà mark´ i szacunek spo∏eczny. Dzi´ki temu wizerunkowi postrzegany jest jako wiarygodny partner spo∏eczny w rozwiàzywaniu ró˝nych problemów lokalnych, regionalnych i krajowych dot. tej grupy niepe∏nosprawnych. PZN jest liderem Êrodowiska i dba o jakoÊç ˝ycia osób niewidomych i s∏abowidzàcych. Pozycja, jakà przez ponad 60 lat istnienia zdoby∏a organizacja, zobowiàzuje wszystkich majàcych zaszczyt pracowaç w imieniu i na rzecz PZN do ciàg∏ego podnoszenia kompetencji. W tej sprawie zosta∏a opracowana „Polityka jakoÊci Polskiego Zwiàzku Niewidomych” przyj´ta jako dokument postanowieniem Zarzàdu G∏ównego PZN XV-z-4/2009 w dniu 24.06.2009 r. JakoÊç w rozumieniu Polskiego Zwiàzku Niewidomych rozumiana jest jako dbanie o przygotowanie odpowiedniej oferty dla cz∏onków PZN, podnoszenie standardów us∏ug rehabilitacyjnych, monitorowanie jakoÊci realizowanych zadaƒ i ciàg∏e podnoszenie kwalifikacji realizatorów us∏ug. JakoÊç to: 1) kontynuacja i rozwój us∏ug Êwiadczonych przez PZN, 2) szybkie usamodzielnienie klienta poprzez profesjonalnà rehabilitacj´ opartà na odpowiedniej bazie i kadrze, 3) badanie potrzeb klienta, 4) dzia∏ania rehabilitacyjne uwzgl´dniajàce zró˝nicowane potrzeby i mo˝liwoÊci klienta, 21 5) Êwiadczenie us∏ug rehabilitacyjnych w sposób systematyczny i kompleksowy, 6) wsparcie dla rodzin klienta, 7) dost´pnoÊç informacji: — szybki przep∏yw informacji, — jasnoÊç i precyzyjnoÊç informacji, — weryfikacja oczekiwaƒ klienta, — procedury wewn´trznej komunikacji, — procedury dost´pnoÊci informacji o Êwiadczonych przez PZN us∏ugach rehabilitacyjnych, — szybki kontakt klienta z PZN, 8) specjalizowanie si´ PZN w konkretnych us∏ugach na ró˝nych poziomach, 9) utrzymywanie oraz rozwój kompetentnej i profesjonalnej kadry PZN (zawodowej i spo∏ecznej) — szkolenie i doszkalanie kadry, — sta˝e i wymiana doÊwiadczeƒ, — wykorzystywanie mi´dzynarodowych dobrych praktyk, — wspó∏praca z uczelniami, — wydawanie publikacji, — certyfikaty dla kadry, — wypracowanie systemu zapewniajàcego realizowanie przez kadr´ us∏ug wysokiej jakoÊci, — promowanie dobrych praktyk, — wspieranie samokszta∏cenia, 10) zapewnienie infrastruktury, 11) zapewnienie Êrodków finansowych, 12) sta∏a weryfikacja oczekiwaƒ klienta — tworzenie systemu oceny Êwiadczonych us∏ug, — badanie opinii klienta, — weryfikacja kadry, — weryfikacja placówek Êwiadczàcych us∏ugi, — weryfikacja obiektywnej oceny jakoÊci i iloÊci us∏ug, 13) anga˝owanie wolontariuszy w problemy Êrodowiska. 22 Nale˝y wi´c mieç nadziej´, ˝e niniejszy podr´cznik, w którym przedstawione zosta∏y standardy pracy z klientem oraz prowadzone szkolenia dla przedstawicieli zarzàdów kó∏ w zakresie podnoszenia jakoÊci us∏ug, przyniosà wymierne rezultaty w postaci zadowolenia klientów jakimi sà osoby niewidome i s∏abowidzàce. Wszystkim, którzy chcà pracowaç w ko∏ach lub ju˝ pracujà mo˝e s∏u˝yç wsparciem merytorycznym dorobek organizacji zgromadzony w Instytucie Tyflologicznym Zwiàzku w postaci: programów rehabilitacyjnych, podr´czników, broszur, ulotek, filmów instrukta˝owych, czyli pe∏nej wiedzy na temat metod i technik rehabilitacji niewidomych i s∏abowidzàcych. W Instytucie Tyflologiczny PZN funkcjonuje kilka specjalistycznych centrów gromadzàcych i upowszechniajàcych „know how” Polskiego Zwiàzku Niewidomych. Wykaz zgromadzonych materia∏ów tyflologicznych zawiera Za∏àcznik nr 11, natomiast wykaz filmów, ulotek i broszur stanowi Za∏àcznik nr 12. IX. Wykaz za∏àczników 1. Nr 1 – Wzór ankiety – ustalenie oczekiwaƒ klienta; 2. Nr 2 – Informacja o jednostkach PZN; 3. Nr 3 – Wykaz oÊrodków szkolno-wychowawczych dla niewidomych i s∏abowidzàcych dzieci i m∏odzie˝y; 4. Nr 4 – Polski system orzekania o niepe∏nosprawnoÊci – informacja na temat drogi uzyskania orzeczenia o niepe∏nosprawnoÊci i do czego takie orzeczenie s∏u˝y. Legitymacja osoby niepe∏nosprawnej; 5. Nr 5 – Informacja o ulgach dla niewidomych i s∏abowidzàcych; 6. Nr 6 – Procedura ubiegania si´ o psa przewodnika; 7. Nr 7 – Informacja z czego korzystaç mo˝e cz∏onek PZN; 8. Nr 8 – Procedura przyj´cia do PZN; 9. Nr 9 – Wewn´trzne wytyczne dot. przestrzegania ochrony danych; 10. Nr – Ankieta satysfakcji klienta; 11. Nr 11 – Wykaz materia∏ów tyflologicznych; 12. Nr 12 – Wykaz filmów, ulotek i broszur. 23 Za∏àcznik nr 1 – ankieta – ustalenie oczekiwaƒ klienta KWESTIONARIUSZ OCZEKIWA¡ I POTRZEB KLIENTA PZN Wype∏nienie poni˝szej ankiety pomo˝e nam dostosowaç oferowane wsparcie do Pana/Pani indywidualnych potrzeb oraz wp∏ynie pozytywnie na jakoÊç Êwiadczonych przez nas us∏ug. I. Informacje podstawowe Imi´ i nazwisko: Czy posiada Pan/Pani orzeczenie o stopniu niepe∏nosprawnoÊci ze wzgl´du na stan wzroku (04-0)? Tak Nie Je˝eli tak, jaki stopieƒ? (Je˝eli nie, nale˝y przekazaç klientowi informacje jak je uzyskaç) Czy chce Pan/Pani nale˝eç do PZN? Tak Nie (JeÊli tak, nale˝y przekazaç informacje o procedurze przyj´cia do PZN oraz przekazaç kart´ osobowà cz∏onka do wype∏nienia. JeÊli nie, poinformowaç o innych instytucjach Êwiadczàcych pomoc). II. Czy chce Pan/Pani korzystaç z us∏ug informacyjno-doradczych w PZN (np. informacje o PZN, informacje o turnusach rehabilitacyjnych, prezentacja sprz´tu rehabilitacyjnego, zasady bezpiecznego i samodzielnego poruszania si´, dost´pnoÊç wydawnictw dla niewi- 24 domych, zagospodarowanie czasu wolnego, turystyka i imprezy rekreacyjne, kwestie prawne, system wsparcia dla rodzin). Tak Nie Która z wy˝ej wymienionych us∏ug interesuje Pana/Panià najbardziej? (prosz´ wymieniç) III. Czy chce Pan/Pani korzystaç z rehabilitacji podstawowej w PZN, takiej jak: 1. CzynnoÊci ˝ycia codziennego (np. samoobs∏uga, przygotowywanie posi∏ków, sprzàtanie, dbanie o odzie˝, dawkowanie leków, robienie zakupów). Tak Nie Które z wy˝ej wymienionych zaj´ç interesujà Pana/Panià najbardziej? (prosz´ wymieniç) 2. Orientacja przestrzenna (np. orientacja przestrzenna i poruszanie si´ w przestrzeni: zamkni´tej znanej, zamkni´tej nieznanej, otwartej, stosowanie technik ochronnych, porusza- 25 nie si´ z bia∏à laskà, poruszanie si´ z przewodnikiem, poruszanie si´ z psem przewodnikiem) Tak Nie Które z wy˝ej wymienionych zaj´ç interesujà Pana/Panià najbardziej? (prosz´ wymieniç) 3. Usprawnianie widzenia (np. pomoce optyczne, pomoce nieoptyczne, funkcjonalne nast´pstwa uszkodzenia wzroku, programy rehabilitacji wzroku, dost´pnoÊç przestrzeni publicznej) Tak Nie Które z wy˝ej wymienionych zaj´ç interesujà Pana/Panià najbardziej? (prosz´ wymieniç) 4. Nauka pisma brajla i innych technik komunikacji (np. brajl, powi´kszony druk, urzàdzenia komputerowe, urzàdzenia lektorskie, noÊniki informacji) Tak Nie 26 Które z wy˝ej wymienionych zaj´ç interesujà Pana/Panià najbardziej? (prosz´ wymieniç) 5. Pomoc psychologiczna Tak Nie 6. Zaj´cia i spotkania integracyjne (np. aktywnoÊç ruchowa, aktywnoÊç intelektualna, imprezy w ko∏ach, kluby zainteresowaƒ, wycieczki) Tak Nie Które z wy˝ej wymienionych zaj´ç interesujà Pana/Panià najbardziej? (prosz´ wymieniç) IV. Inne oczekiwania, potrzeby (prosz´ wymieniç) 27 Za∏àcznik nr 2 – Wykaz jednostek organizacyjnych Zwiàzku wraz z krótkim opisem prowadzonej przez nie dzia∏alnoÊci 1) OÊrodki PZN: OÊrodek Rehabilitacji i Szkolenia „HOMER” im. Józefa Buczkowskiego 85-090 Bydgoszcz ul. Powstaƒców Wielkopolskich 33 tel. kier.(52) centrala 341-52-28; fax. 341-08-02; [email protected] strona www.oris.orq.pl OÊrodek g∏ównie prowadzi szkolenia dla nowo ociemnia∏ych oraz szkolenia kadry OÊrodek Leczniczo-Rehabilitacyjny „EDEN” im. Miko∏aja Mariana Kaczmarka 87-720 Ciechocinek ul. S∏oƒska 15 tel. kier. (52) centrala 283-60-82; fax. 283-64-15; [email protected] strona www.eden-ciechocinek.pl OÊrodek funkcjonuje jako sanatorium g∏ównie wspomaga leczenie chorób narzàdu ruchu, reumatyczne, górnych dróg oddechowych, naczyniowo-krà˝eniowych oraz cukrzycy OÊrodek Leczniczo-Rehabilitacyjny „KLIMCZOK” 78-111 Ustronie Morskie ul. Okrzei 1 tel. kier. (94) centrala/fax. 351-55-65; [email protected] strona www.klimczok.eu OÊrodek organizuje turnusy szkoleniowo-rehabilitacyjne (czynnoÊci dnia, orientacja przestrzenna, usprawnianie widzenia, nauka brajla) OÊrodek Leczniczo-Rehabilitacyjny „NESTOR” im. kpt. Jana Silhana 33-370 Muszyna ul. Lipowa 4 tel. kier. (18) centrala/fax. 471-40-29; [email protected] strona www.pznmuszyna.pl OÊrodek organizuje turnusy szkoleniowo-rehabilitacyjne (czynnoÊci dnia, orientacja przestrzenna, usprawnianie widzenia, nauka brajla) OÊrodek Mieszkalno-Rehabilitacyjny „LABIRYNT” 10-685 Olsztyn ul. Paukszty 57 tel. kier. (89) centrala 542-89-13 [email protected] strona www.omrolsztvn.neostrada.pl 28 OÊrodek organizuje turnusy szkoleniowo-rehabilitacyjne zw∏aszcza dla chorych na cukrzyc´. Posiada dobrà baz´ medycznà. Prowadzi tak˝e mieszkania chronione. 2) Domy Pomocy Spo∏ecznej PZN: 25-015 Kielce ul. Z∏ota 7; tel. kier. (41) 345-49-09 fax. 345-00-54 [email protected]. – Dom dla 45 pensjonariuszy 41-503 Chorzów ul. Siemianowicka 101; tel. kier. (32) 241-10-61 fax. 241-18-53 [email protected] strona www.dps.chorzow.net.pl Dom im. Kazimierza Jaworka dla 156 pensjonariuszy 10-685 Olsztyn ul. Paukszty 57 tel. kier. (89) centrala 542-89-13 [email protected] strona www.dpsolsztyn.pl – Dom dla 90 pensjonariuszy. 3) Warsztaty Terapii Zaj´ciowej PZN: 76-200 S∏upsk ul. M. C. Sk∏odowskiej 3 tel. kier. (59) 840-03-31 [email protected] 87-100 Toruƒ ul. Mickiewicza 61 tel. kier.(56) tel./fax. 622-46-68 pzn [email protected] 87-800 W∏oc∏awek ul. ¸azienna 6 tel. kier. (54) tel./fax. 232-34-10 [email protected] Warsztaty prowadzà zaj´cia w pracowniach (komputerowe, r´kodzie∏o, poligrafia, zaj´cia muzyczne, w∏ókiennictwo, dziewiarstwo itp.) 4) Zak∏ad AktywnoÊci Zawodowej PZN 10-685 Olsztyn ul. Paukszty 57 tel. kier. (89) centrala 542-89-13 [email protected] Zatrudnienie niepe∏nosprawnych; gastronomia, cukiernictwo, ogrodnictwo, pralnia itp. 29 5) Ârodowiskowe Domy Samopomocy „ARIADNA”, „DEDAL”, „TEZEUSZ” 10-685 Olsztyn ul. Paukszty 57 tel. kier. (89) centrala 542-89-13 [email protected] Zaj´cia dzienne g∏ównie dla osób z terenu Olsztyna i okolic. 6) Centralna Przychodnia Leczniczo-Rehabilitacyjna 00-181 Warszawa ul. Karmelicka 26 tel. kier. (22) centrala 635-67-02 [email protected] strona www.przvchodniapzn.home.pl Porady lekarskie: okulistyczne (dla doros∏ych i dzieci), diabetologiczne, rehabilitacyjne, zabiegi fizjoterapeutyczne, poradnictwo psychologiczne, usprawnianie widzenia, rehabilitacja wzroku, dobór sprz´tu rehabilitacyjnego (lupy, bia∏e laski itp.) 7) Instytut Tyflologiczny 00-216 Warszawa ul. Konwiktorska 9 tel. kier. (22) centrala 831-22-71 fax.635-76-52; [email protected] strona www.pzn.org.pl Centrum Rehabilitacji – wew.285, 284; (22) 635-52-84; 887-95-09; poradnictwo rehabilitacyjne i prawne; [email protected] Centrum Komunikacji – wew. 247, (22) 635-76-16 czasopisma – wew. 253 (22) 635-19-10 [email protected] Centrum Kultury – siedziba 25-033 Kielce ul. Âciegiennego 6 tel. 535-922-094 kier. (41) 365-51-90 [email protected] lub [email protected] – organizowanie warsztatów dla niewidomych o uzdolnieniach artystycznych (muzycznych, literackich, malarstwo) 8) 16 jednostek wojewódzkich – okr´gów PZN DolnoÊlàski 50-355 Wroc∏aw ul. Grunwaldzka 12 b tel. kier. (71) 321-32-02 [email protected] strona www.dolnoslaski.pzn.orq.pl 30 Kujawsko-Pomorski 85-090 Bydgoszcz ul. Powstaƒców Wlkp. 33 tel. kier. (52) 341-32-81 [email protected] strona www.pznkujawskopomorski.pzn.org.pl Lubelski 20-071 Lublin ul. Wieniawska 13 tel. kier. (81) 44153-25 [email protected] strona www.pzn.lublin.pl Lubuski 66-400 Gorzów Wielkopolski ul. Chrobrego 6 tel. kier. (95) 722-41-37 [email protected] strona www.lubuski.pzn.orq.pl ¸ódzki 90-72 ¸ódê ul. Wi´ckowskiego 13 tel. kier.(42) 633-44-18 [email protected] strona www.pznlodz.pl Ma∏opolski 30-393 Kraków ul. Babiƒskiego 29 bl.23/3 tel. kier. (12) 262-53-14 [email protected] strona www.pzn.malopolska.pl Mazowiecki 00-054 Warszawa ul. Jasna 22 tel. kier. (22) 827-21-30 [email protected] strona www.pzn-mazowsze.orq.pl Opolski 45-063 Opole ul. KoÊciuszki 25/1 tel. kier. (77) 442-61-16 [email protected] strona www.pzn.opole.pl Podkarpacki 35-005 Rzeszów ul. PI. Dworcowy 2 tel. kier. (17) 852-47-38 [email protected] strona www.podkarpacki.pzn.orq.pl Podlaski 15-434 Bia∏ystok ul. Bia∏a 13/33 tel. kier. (85) 732-42-83 [email protected] strona www.pznbial.orq.pl Pomorski 80-261 Gdaƒsk ul. Jesionowa 10 tel. kier. (58) 341-26-83 [email protected] strona www.pomorski.pzn.orq.pl Âlàski 41-500 Chorzów ul. Katowicka 77 kier. (32) 241-37-37; 771-09-22 [email protected] strona www.pzn.slask.pl Âwi´tokrzyski 25-353 Kielce ul. Czerwonego Krzy˝a 3 tel. kier. (41) 344-88-38 [email protected] Warmiƒsko-Mazurski 10-508 Olsztyn ul. Mickiewicza 17/3 tel. kier. (89) 527-54-30 [email protected] strona www.pznolsztyn.pl Wielkopolski 61-714 Poznaƒ Al. Niepodleg∏oÊci 29 tel. kier. (61) 847-46-16 [email protected] strona www.pzn-wielkopolska.org.pl 31 Zachodniopomorski 70-423 Szczecin ul. Marsza∏ka Pi∏sudskiego 37 tel. kier. (91) 433-83-38 [email protected] strona www.pznoz.pl Okr´gi prowadzà szerokà dzia∏alnoÊç rehabilitacyjnà dla niewidomych i s∏abowidzàcych (szkolenia rehabilitacyjne grupowe, indywidualne, poradnictwo, rehabilitacja spo∏eczna, wsparcie dla dzia∏alnoÊci kó∏ PZN). Za∏àcznik nr 3 – Wykaz oÊrodków Szkolno-Wychowawczych dla niewidomych i s∏abowidzàcych dzieci 1) OÊrodek Szkolno-Wychowawczy im. L. Brajla 85-008 Bydgoszcz ul. Krasiƒskiego 10 tel. (52) 322-17-87 [email protected]: strona www.braille.bydqoszcz.pl. Na stronie jest formularz kontaktowy 2) Specjalny OÊrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci S∏abowidzàcych i Niewidomych 41-303 Dàbrowa Górnicza Go∏onóg ul. Wybickiego 1 tel. (32) 261-80-03 [email protected]; strona www.osw.dabrowa.pl 3) Specjalny OÊrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i S∏abowidzàcych 30-319 Kraków ul. Tyniecka 6 tel. (12) 266-66-80 [email protected]; strona www.blind.krakow.pl 4) OÊrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych w Laskach k. Warszawy i. Ró˝y Czackiej 05-080 Izabelin Laski ul. Brzozowa 75 tel. (22) 752-30-00 [email protected] strona www.laski.edu.pl 5) OÊrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci i M∏odzie˝y S∏abowidzàcej im. Zofii S´kowskiej 20-092 Lublin ul. Hirszfelda 6 tel. (81) 747-14-23 [email protected]; strona www.soswlublin.pl 6) Specjalny OÊrodek Szkolno-Wychowawczy im. mjr. Hieronima Baranowskiego 91-866 ¸ódê ul. Dziewanny 24 tel. (42) 657-79-41 [email protected] strona www.blind.edu.pl 7) Specjalny OÊrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych 62-005 Owiƒska k. Poznania plac Przemys∏owa 9 tel. (61) 812-04-86 [email protected]; strona www.niewidomi.edu.pl 32 8) Specjalny OÊrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych i S∏abowidzàcych 26-600 Radom ul. Struga 86 tel. (48) 384-79-24 [email protected]; strona www.soswwyszvnski.pl 9) OÊrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci S∏abowidzàcych 00-448 Warszawa ul. Koêmiƒska 7 tel. (22) 629-16-10 centrala [email protected]; strona www.kozminska.edu.pl 10) DolnoÊlàski Specjalny OÊrodek Szkolno- Wychowawczy dla Niewidomych i S∏abowidzàcych im. Marii Grzegorzewskiej 54-034 Wroc∏aw ul. Kamiennogórska 16 tel. (71) 349-56-30 [email protected] strona www.oswdn.pl Za∏àcznik nr 4 – Polski system orzekania o niepe∏nosprawnoÊci. Legitymacja osoby niepe∏nosprawnej W polskim systemie prawnym istnieje orzecznictwo dla celów pozarentowych, orzecznictwo o niezdolnoÊci do pracy (dla celów rentowych) oraz orzecznictwo o potrzebie kszta∏cenia specjalnego (dla celów edukacyjnych). WÊród orzeczeƒ dla celów pozarentowych wyró˝niamy: orzeczenie o niepe∏nosprawnoÊci (dla osób, które nie ukoƒczy∏y 16 roku ˝ycia), orzeczenie o stopniu niepe∏nosprawnoÊci (dla osób, które ukoƒczy∏y 16 lat), oraz orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnieƒ (dla osób, które posiadajà orzeczenia: o inwalidztwie – dawna I lub II grupa lub niezdolnoÊci do pracy wydane przez lekarzy orzeczników Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych lub lekarzy rzeczoznawców Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spo∏ecznego). WÊród orzeczeƒ o niezdolnoÊci do pracy (dla celów rentowych) wyró˝niamy: orzeczenie o ca∏kowitej niezdolnoÊci do pracy i samodzielnej egzystencji, orzeczenie o niezdolnoÊci do samodzielnej egzystencji, orzeczenie o ca∏kowitej niezdolnoÊci do pracy oraz orzeczenie o cz´Êciowej niezdolnoÊci do pracy. I. Orzekanie o niepe∏nosprawnoÊci 1. Jakie organy wydajà orzeczenia o niepe∏nosprawnoÊci? Organami powo∏anymi do orzekania dla celów pozarentowych, sà: Powiatowe lub Miejskie Zespo∏y do Spraw Orzekania o Niepe∏33 nosprawnoÊci jako organy pierwszej instancji, oraz Wojewódzkie Zespo∏y do Spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci, dzia∏ajàce, jako organy odwo∏awcze – druga instancja. Powiatowy bàdê Miejski Zespó∏ do Spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci orzeka na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego (w przypadku dzieci oraz osób ubezw∏asnowolnionych) albo za ich zgodà – na wniosek OÊrodka Pomocy Spo∏ecznej oraz na wniosek opiekuna ustawowego dziecka. 2. Wnioski Wnioski o wydanie orzeczenia dost´pne sà w siedzibach zespo∏ów orzeczniczych. Do wniosków o wydanie orzeczenia o niepe∏nosprawnoÊci (dla osób, które nie ukoƒczy∏y 16 roku ˝ycia) oraz o wydanie orzeczenia o stopniu niepe∏nosprawnoÊci (dla osób powy˝ej 16 roku ˝ycia), do∏àcza si´ dokumentacj´ medycznà, w tym: wydane nie wczeÊniej ni˝ 30 dni przed dniem z∏o˝enia wniosku zaÊwiadczenie lekarskie zawierajàce opis stanu zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opiekà lekarskà znajduje si´ osoba zainteresowana oraz inne posiadane dokumenty mogàce mieç wp∏yw na ustalenie niepe∏nosprawnoÊci. Osoba, która posiada wa˝ne orzeczenie o zaliczeniu do dawnej I lub II grupy inwalidzkiej, ma mo˝liwoÊç uzyskania orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnieƒ. Do wniosku do∏àcza si´ posiadanà przez osob´ zainteresowanà dokumentacj´ medycznà, orzeczenie o inwalidztwie i niezdolnoÊci do pracy oraz inne posiadane dokumenty mogàce mieç wp∏yw na ustalenie wskazaƒ do ulg i uprawnieƒ. 3. Procedura przyznania orzeczenia Wnioski o wydanie orzeczenia sà rozpatrywane w ciàgu miesiàca od ich z∏o˝enia. Zawiadomienie o terminie rozpatrzenia wniosku, czyli posiedzeniu sk∏adu orzekajàcego, dor´cza si´ przedstawicielowi ustawowemu dziecka, osobie zainteresowanej lub jej przedstawicielowi ustawowemu, nie póêniej ni˝ 7 dni przed dniem posiedzenia zespo∏u orzekajàcego. 4. Tryb odwo∏awczy Od wydanych przez Miejskie lub Powiatowe Zespo∏y do Spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci, orzeczeƒ z wyjàtkiem orzeczenia 34 o wskazaniach do ulg i uprawnieƒ, od którego odwo∏anie nie przys∏uguje, osoba zainteresowana lub przedstawiciel ustawowy, w terminie 14 dni od dnia dor´czenia orzeczenia, mo˝e wnieÊç odwo∏anie do Wojewódzkiego Zespo∏u do Spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci, za poÊrednictwem organu, który wyda∏ niniejszà decyzj´. Z kolei orzeczenie Wojewódzkiego Zespo∏u do Spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci, mo˝e byç zaskar˝one w terminie 30 dni od daty jego dor´czenia do Sàdu Okr´gowego - Wydzia∏u Pracy i Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych za poÊrednictwem organu, który je wyda∏. Post´powanie w sprawach odwo∏awczych wolne jest od kosztów i op∏at sàdowych. JeÊli sàd – rozpatrujàc odwo∏anie od orzeczenia wydanego przez Wojewódzki Zespó∏ do Spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci – ustali∏ niepe∏nosprawnoÊç lub stopieƒ niepe∏nosprawnoÊci zainteresowanego, to taki wyrok zast´puje orzeczenie o niepe∏nosprawnoÊci lub stopniu niepe∏nosprawnoÊci. Zatem osob´, która wyrokiem sàdu zostanie zaliczona do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepe∏nosprawnoÊci z tytu∏u uszkodzenia wzroku, mo˝na przyjàç w szeregi cz∏onków PZN. 5. Orzeczenia na czas okreÊlony i zmiana orzeczenia ze wzgl´du na stan zdrowia Osoba niepe∏nosprawna posiadajàca aktualne orzeczenie o niepe∏nosprawnoÊci lub orzeczenie o stopniu niepe∏nosprawnoÊci wydane na czas okreÊlony, mo˝e wystàpiç z wnioskiem o ponowne ustalenie niepe∏nosprawnoÊci lub stopnia niepe∏nosprawnoÊci, jednak nie wczeÊniej ni˝ 30 dni przed up∏ywem terminu wa˝noÊci posiadanego orzeczenia. Natomiast w przypadku zmiany stanu zdrowia, osoba niepe∏nosprawna posiadajàca jedno z powy˝szych orzeczeƒ, mo˝e w dowolnym terminie wystàpiç z wnioskiem o ponowne ustalenie niepe∏nosprawnoÊci lub stopnia niepe∏nosprawnoÊci z uwzgl´dnieniem zmiany stanu zdrowia. II. Orzekanie o niezdolnoÊci do pracy dla celów rentowych 1. Organ uprawniony do wydania orzeczenia Oceny niezdolnoÊci do pracy oraz jej stopnia dokonuje w formie 35 orzeczenia lekarz orzecznik ZUS, – jako organ I instancji oraz komisja lekarska ZUS, jako organ odwo∏awczy – II instancja. 2. Wniosek Osoba ubiegajàca si´ o orzeczenie z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy sk∏ada wniosek w oddziale ZUS w∏aÊciwym ze wzgl´du na miejsce zamieszkania. Do wniosku nale˝y do∏àczyç: zaÊwiadczenie o stanie zdrowia wydane nie wczeÊniej ni˝ miesiàc przed datà z∏o˝enia wniosku przez lekarza, pod którego opiekà lekarskà znajduje si´ osoba zainteresowana oraz inne dokumenty majàce istotny wp∏yw na wydanie orzeczenia. 3. Tryb wydania decyzji Lekarz orzecznik lub komisja lekarska wydajà orzeczenia o cz´Êciowej niezdolnoÊci po pracy, ca∏kowitej niezdolnoÊci do pracy oraz niezdolnoÊci do samodzielnej egzystencji i niezdolnoÊci do pracy. NiezdolnoÊç do pracy jest orzekana na okres nie d∏u˝szy ni˝ 5 lat, chyba ˝e wed∏ug wiedzy medycznej nie ma rokowaƒ do odzyskania zdolnoÊci do pracy przed up∏ywem tego okresu, wówczas niezdolnoÊç do pracy jest orzekana na okres d∏u˝szy ni˝ 5 lat. 4. Post´powanie odwo∏awcze. Od orzeczenia lekarza orzecznika osoba zainteresowana ma prawo wnieÊç sprzeciw do komisji lekarskiej. Mo˝e to zrobiç w ciàgu 14 dni od dnia dor´czenia orzeczenia, za poÊrednictwem oddzia∏u ZUS w∏aÊciwego ze wzgl´du na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Komisja lekarska rozpatrujàca sprzeciw mo˝e zmieniç orzeczenie lekarza orzecznika w ca∏oÊci lub w cz´Êci. Od tej decyzji przys∏uguje odwo∏anie do sàdu okr´gowego wydzia∏u pracy i ubezpieczeƒ spo∏ecznych sk∏adane za poÊrednictwem oddzia∏u ZUS, gdzie zosta∏o wydane orzeczenie. 5. Orzeczenie o niezdolnoÊci do pracy, jako podstawa do Êwiadczeƒ rentowych Orzeczenie lekarza orzecznika, a w przypadku wniesienia sprzeciwu, orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi podstaw´ do ubiegania si´ o Êwiadczenia rentowe z Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych. 36 Zaliczamy do nich rent´ socjalnà i rent´ z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy. Nale˝y podkreÊliç, i˝ tylko orzeczenie o niezdolnoÊci do pracy stanowi podstaw´ do przyznania tych Êwiadczeƒ. III. Orzeczenie o potrzebie kszta∏cenia specjalnego 1. Orzeczenie o potrzebie kszta∏cenia specjalnego jest wydawane dla celów edukacyjnych. Otrzymujà je dzieci i m∏odzie˝ niepe∏nosprawne (w tym niewidome i s∏abowidzàce). Orzeczenia te wydajà tylko zespo∏y orzekajàce dzia∏ajàce w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Zalecajà one najbardziej wskazane dla dziecka formy kszta∏cenia. Tylko posiadanie takiego orzeczenia sprawia, ˝e w systemie oÊwiaty dziecko jest uznawane za niepe∏nosprawne. Nie nale˝y zatem myliç orzeczenia o potrzebie kszta∏cenia specjalnego z orzeczeniem wydanym przez Powiatowy lub Miejski Zespó∏ do Spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci. 2. Wniosek Wniosek o wydanie powy˝szego orzeczenia jest dost´pny w siedzibie poradni psychologiczno-pedagogicznej. Wnioskodawcy wype∏niajà wniosek osobiÊcie. Do wniosku nale˝y do∏àczyç nast´pujàce dokumenty: wyniki badaƒ psychologicznych i pedagogicznych (wystarczy podaç numer opinii lub dat´ badania), zgod´ na przekazanie informacji dotyczàcych diagnozy psychologiczno-pedagogicznej i stanu zdrowia dziecka oraz zaÊwiadczenie lekarza o stanie zdrowia dziecka. Opiekunowie prawni zobowiàzani sà do do∏àczenia do wniosku kserokopii decyzji sàdowej potwierdzajàcej ich prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem. Wniosek musi zawieraç cel i przyczyny wydania orzeczenia. 3. Tryb rozpatrzenia wniosku Wnioskodawca jest informowany pisemnie o terminie posiedzenia Zespo∏u Orzekajàcego. Ma prawo wziàç udzia∏ w posiedzeniu Zespo∏u Orzekajàcego i przedstawiç na nim swoje stanowisko. W ciàgu dwóch tygodni po posiedzeniu Zespo∏u Orzekajàcego wnioskodawca mo˝e odebraç w poradni orzeczenie w 3 egzemplarzach, jeÊli tego nie zrobi zostanie ono wys∏ane pocztà. 37 4. Co wynika z posiadania orzeczenia o potrzebie kszta∏cenia specjalnego? Uczeƒ niepe∏nosprawny posiadajàcy orzeczenie o potrzebie kszta∏cenia specjalnego wymaga stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kszta∏cenie specjalne mo˝e byç prowadzone w formie nauki w szko∏ach ogólnodost´pnych, szko∏ach lub oddzia∏ach integracyjnych, szko∏ach lub oddzia∏ach specjalnych lub w specjalnych oÊrodkach szkolno-wychowawczych. Legitymacja osoby niepe∏nosprawnej 1. Podstawa do wydania legitymacji osoby niepe∏nosprawnej Legitymacja osoby niepe∏nosprawnej jest potwierdzeniem posiadania orzeczenia z Powiatowego lub Miejskiego Zespo∏u do spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci. Tylko posiadacz takiego orzeczenia mo˝e uzyskaç niniejszà legitymacj´. Osoby majàce orzeczenie z Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych nie mogà wyrobiç takiej legitymacji. 2. Wniosek Wniosek o wydanie legitymacji osoba zainteresowana sk∏ada do: Powiatowego lub Miejskiego Zespo∏u do spraw Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci. Wnioski znajdujà si´ w siedzibach zespo∏ów orzeczniczych. Do wniosku nale˝y do∏àczyç: kopi´ orzeczenia, ksero dowodu osobistego oraz w przypadku osób powy˝ej szesnastego roku ˝ycia, dwa zdj´cia. Przy sk∏adaniu wniosku nale˝y okazaç orygina∏ orzeczenia. Osoba zainteresowana powinna otrzymaç legitymacj´ w ciàgu siedmiu dni od dnia z∏o˝enia wniosku. 3. Ulgi i uprawnienia wynikajàce z posiadania legitymacji osoby niepe∏nosprawnej Jak ju˝ wspomniano legitymacja osoby niepe∏nosprawnej jest potwierdzeniem posiadanego orzeczenia, zatem ulgi i uprawnienia wynikajàce z posiadania niniejszej legitymacji pokrywajà si´ z ulgami i uprawnieniami wynikajàcymi z posiadania orzeczenia. Warto 38 pami´taç jednak, ˝e w wykazie dokumentów uprawniajàcych do korzystania z ulgowych przejazdów Êrodkami transportu zbiorowego wymienia si´ legitymacj´ osoby niepe∏nosprawnej. Dlatego warto posiadaç ten dokument. Za∏àcznik nr 5 – Ulgi i uprawnienia wynikajàce z posiadania orzeczenia o niepe∏nosprawnoÊci Posiadanie orzeczenia o niepe∏nosprawnoÊci (dotyczy dzieci do ukoƒczenia 16 roku ˝ycia), orzeczenia o stopniu niepe∏nosprawnoÊci (dotyczy osób, które ukoƒczy∏y 16 lat) lub orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnieƒ (dotyczy osób, które posiadajà orzeczenie o inwalidztwie dawna do I lub II grupa; orzeczenie o niezdolnoÊci do pracy wydane przez lekarzy orzeczników Zak∏adu Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych lub lekarzy rzeczoznawców Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spo∏ecznego), pozwala korzystaç z wielu form pomocy. Nale˝à do nich mi´dzy innymi: — w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia – mo˝liwoÊç uzyskania odpowiedniego zatrudnienia (w tym w zak∏adach aktywnoÊci zawodowej i zak∏adach pracy chronionej), mo˝liwoÊç uczestnictwa w szkoleniach (w tym specjalistycznych), korzystania ze ÊciÊle okreÊlonych przywilejów pracowniczych na przyk∏ad z prawa do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, d∏u˝szej przerwy w pracy, krótszego wymiaru czasu pracy, dofinansowania dzia∏alnoÊci gospodarczej; — w zakresie rehabilitacji spo∏ecznej – mo˝liwoÊç uczestniczenia w terapii zaj´ciowej realizowanej w warsztatach terapii zaj´ciowej oraz mo˝liwoÊç uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych; — dofinansowanie do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, Êrodki pomocnicze oraz pomoce techniczne, u∏atwiajàce funkcjonowanie danej osoby; — ulgi w podatkach, zni˝ki w komunikacji, zwolnienie z op∏at radiowo-telewizyjnych (abonamentu); — us∏ugi socjalne, opiekuƒcze, terapeutyczne i rehabilitacyjne Êwiadczone przez instytucje pomocy spo∏ecznej, organizacje pozarzàdowe oraz inne placówki; 39 — uprawnienia do zasi∏ku piel´gnacyjnego i innych Êwiadczeƒ rodzinnych na przyk∏ad: dodatków do zasi∏ku rodzinnego zwiàzanych z niepe∏nosprawnoÊcià oraz do zasi∏ku sta∏ego z pomocy spo∏ecznej. Warto zapami´taç, ˝e posiadanie orzeczenia wydanego przez Powiatowy lub Miejski Zespó∏ Orzekania o Niepe∏nosprawnoÊci nie jest podstawà do uzyskania Êwiadczeƒ wyp∏acanych przez Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych takich jak: renta socjalna i renta z tytu∏u niezdolnoÊci do pracy. Za∏àcznik nr 6 – Procedura ubiegania si´ o psa przewodnika w PZN Zwiàzek pomaga w zaopatrywaniu osób niewidomych w psy przewodniki, starajàc si´ rokrocznie centralnie o dotacj´ pozwalajàcà na wyszkolenie okreÊlonej puli takich psów (ok. 7 psów w roku). Od kilku lat realizacj´ tego zadania wspiera Paƒstwowy Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe∏nosprawnych. Zainteresowanych otrzymaniem psa przewodnika za poÊrednictwem PZN obowiàzuje okreÊlona procedura ubiegania si´ o psa, zgodna z Regulaminem przyznawania psów przewodników zatwierdzonym przez Prezydium ZG PZN. Regulamin ten stanowi, ˝e o przyznanie psa przewodnika mo˝e staraç si´ osoba, która spe∏nia poni˝sze warunki: 1/ jest ca∏kowicie niewidoma lub ma co najwy˝ej poczucie Êwiat∏a, 2/ ukoƒczy∏a 16 lat, 3/ jest sprawna fizycznie, 4/ ma dobrà orientacj´ przestrzennà i potrafi samodzielnie przemieszczaç si´ przy pomocy bia∏ej laski, 5/ jest zrównowa˝ona psychicznie, nie nadu˝ywa alkoholu i nie u˝ywa narkotyków, 6/ lubi zwierz´ta, 7/ ma odpowiednie warunki mieszkaniowe i finansowe, by zapewniç psu nale˝ytà opiek´. 40 Osoby ubiegajàce si´ o psa przewodnika zg∏aszajà si´ do Ko∏a lub Okr´gu PZN w∏aÊciwego dla miejsca zamieszkania w celu szczegó∏owego zapoznania si´ z regulaminem przyznawania psów przewodników oraz pobrania formularza „Wniosku o przyznanie psa przewodnika” (regulamin wraz z wnioskiem dost´pny jest równie˝ na stronie internetowej PZN). Wniosek ten wype∏nia osoba niewidoma ubiegajàca si´ o psa i upowa˝niony pracownik ko∏a i okr´gu. Wszystkie wnioski o przyznanie psa przewodnika kierowane sà za poÊrednictwem okr´gów do Instytutu Tyflologicznego PZN. Wnioski opiniuje komisja ds. przydzia∏u psów przewodników. Osoby, których wnioski uzyska∏y pozytywnà ocen´ komisji zapraszane sà na warsztaty edukacyjno-kwalifikacyjne. Na spotkaniu takim, z pomocà specjalistów, przekazywane sà informacje o psach, aspekty „za” i „przeciw” posiadaniu psa, oceniane sà predyspozycje do wspó∏pracy z psem przewodnikiem, m.in. umiej´tnoÊci z zakresu orientacji i samodzielnego przemieszczania si´ w terenie przy pomocy bia∏ej laski. Dopiero po takim spotkaniu zapada ostateczna decyzja o zakwalifikowaniu lub nie do uzyskania takiej pomocy. Za∏àcznik nr 7 – Dlaczego warto nale˝eç do PZN Przynale˝noÊç do stowarzyszenia jest dobrowolna i umo˝liwia korzystanie z ró˝norodnych form pomocy. Sà to: — turnusy i szkolenia specjalistyczne i dla nowo ociemnia∏ych (z zakresu orientacji przestrzennej, czynnoÊci ˝ycia codziennego, usprawniania widzenia, nauki pisma brajla, obs∏ugi komputera, — rehabilitacja niewidomego w miejscu zamieszkania, — spotkania integracyjne pozwalajàce poznaç doÊwiadczenia innych osób z podobnymi problemami niewidzenia, — poradnictwo i informacja (w zakresie rehabilitacji oraz prawne), — dost´p do prasy zwiàzkowej (dla doros∏ych, dzieci, m∏odzie˝y), — dost´p do ksià˝ek (d. Biblioteka Centralna), — dost´p do literatury tyflologicznej poprzez zakup lub wypo˝yczenie, 41 — mo˝liwoÊç uzyskania pomocy w Centralnej Przychodni Leczniczo-Rehabilitacyjnej w Warszawie, a wi´c skorzystanie z porady okulisty lub rehabilitanta wzroku, — mo˝liwoÊç w∏àczenia si´ w ˝ycie grup osób o podobnych problemach wzrokowych i podobnych upodobaniach (kluby, sekcje, grupy sportowe itp.), — mo˝liwoÊç uzyskania psa przewodnika, — mo˝liwoÊç rozwijania swoich umiej´tnoÊci artystycznych poprzez korzystanie z us∏ug Krajowego Centrum Kultury (literatura, poezja, Êpiew, muzykowanie, r´kodzie∏o), — mo˝liwoÊç skorzystania z ofert pi´ciu oÊrodków rehabilitacyjno-leczniczo-szkoleniowych dostosowanych do potrzeb niewidomych i s∏abowidzàcych zlokalizowanych na terenie Polski, — mo˝liwoÊç uzyskania informacji w merytorycznych dzia∏ach Instytutu Tyflologicznego w Warszawie. Za∏àcznik nr 8 – Procedura wstàpienia i zasady cz∏onkostwa w PZN — Osoba niewidoma, zg∏asza si´ do jednostki PZN (najcz´Êciej do ko∏a; mo˝e te˝ do okr´gu). (Adres ko∏a lub okr´gu PZN; dni i godziny przyj´ç klienta – informacja na zwiàzkowej stronie www.pzn.org.pl – zak∏adka kontakty). — Ko∏o czyli jednostka podstawowa usytuowana najbli˝szej miejsca zamieszkania. — Klient wype∏nia kwestionariusz (za∏àcznik A), wyra˝a ch´ç wstàpienia do organizacji i wyra˝a zgod´ na przetwarzanie danych osobowych. — Przedk∏ada orzeczenie o niepe∏nosprawnoÊci z tytu∏u wzroku w stopniu znacznym lub umiarkowanym. Od klienta pobieramy kopi´ orzeczenia. — Mo˝e wystàpiç sytuacja, ˝e klient z powa˝nymi problemami wzroku nie posiada stosownego orzeczenia. W takim przypadku nale˝y poinformowaç klienta o procedurach uzyskania orzeczenia. Trwa ona od 1 do 3 miesi´cy. 42 — Klient dostarcza zdj´cie niezb´dne do wystawienia legitymacji i uiszcza op∏at´ za legitymacj´. — Decyzj´ o przyj´ciu w poczet cz∏onków PZN zgodnie ze statutem podejmuje Prezydium Zarzàdu Okr´gu lub Zarzàd Ko∏a. Procedura taka regulowana jest przez poszczególne okr´gi PZN. — Klient powinien zostaç poinformowany o swoich prawach i obowiàzkach (zapis statutu). — Przyj´cie do PZN nie powinno byç tylko aktem wystawienia legitymacji i op∏acenia przez klienta sk∏adki cz∏onkowskiej. — Klientowi nale˝y przekazaç informacj´ o terminie odbioru legitymacji. — W ramach przyj´cia do PZN przeprowadzany jest pierwszy wywiad z klientem. — Kolejnà czynnoÊcià jest opracowanie programu rehabilitacji z udzia∏em klienta. — Procedura przyj´cia poczet cz∏onków powinna zamykaç si´ w okresie nie d∏u˝szym ni˝ jeden miesiàc od daty pierwszego kontaktu z klientem. 43 Za∏àcznik A Okr´g............................................... Ko∏o................................................ Karta osobowa cz∏onka zwyczajnego podopiecznego Polskiego Zwiàzku Niewidomych 1. Nazwisko i imiona.................................................................................... 2. Data i miejsce urodzenia...................................................................... 3. PESEL.......................................................................................................... 4. Adres zamieszkania: a/ sta∏y............................................................................................................ b/ czasowy.................................................................................................... c/ zmiana adresu......................................................................................... 5. Telefony: domowy............................ komórkowy................................. s∏u˝bowy.................................... adres email........................................... 6. Nauka: nie obj´ty(a) opiekà przedszkolnà lub naukà szkolnà ucz´szcza do przedszkola (jakiego)............................................ uczy si´ w szkole (jakiej)................................................................. Klasa /rok/ semestr........................................................................... studiuje (uczelnia, wydzia∏, kierunek, rok, semestr)................. 7. Wykszta∏cenie: niepe∏ne podstawowe gimnazjum podstawowe zasadnicze zawodowe Êrednie zawodowe policealne 44 Êrednie ogólne licencjat wy˝sze 8. Zawód wyuczony:.................................................................................... Tytu∏ naukowy............................................................................................. 9. Dane o niepe∏nosprawnoÊci: a/ ze wzgl´du na stan wzroku 01 stopieƒ: znaczny umiarkowany 02 organ wydajàcy orzeczenie.................................................................... 03 data wydania orzeczenia......................................................................... 04 orzeczenie: sta∏e czasowe 05 data badania kontrolnego....................................................................... 06 zmiany orzeczenia.................................................................................... 07 przyczyna utraty wzroku.......................................................................... 08 osoba ca∏kowicie niewidoma TAK NIE b/ ze wzgl´du na inne schorzenia 01 brak dodatkowej niepe∏nosprawnoÊci 02 stopieƒ: 03 orzeczenie znaczny TAK umiarkowany sta∏e czasowe 04 przyczyna dodatkowej niepe∏nosprawnoÊci...................................... 10. Sytuacja rodzinna: mieszka samotnie TAK NIE w rodzinie wspólnie zamieszkujàcej sà osoby niewidome: TAK NIE Je˝eli TAK, sà to: ojciec wspó∏ma∏˝onek rodzeƒstwo dziecko matka inni przebywa w DPS 11. èród∏a utrzymania: praca miejsce pracy........................................................................................... zawód wykonywany................................................................................ 45 wymiar czasu pracy................................................................................. emerytura alimenty renta renta socjalna zasi∏ek sta∏y na wy∏àcznym utrzymaniu rodziny inne 12. Informacje o osobie zapewniajàcej opiek´: (do kontaktu) imi´ i nazwisko................................................................................................ adres zamieszkania....................................................................................... nr telefonu........................................................................................................ email.................................................................................................................. Stwierdzam prawid∏owoÊç danych zawartych w Karcie osobowej, zobowiàzuj´ si´ do stosowania przepisów statutu PZN oraz do op∏acania sk∏adek cz∏onkowskich i wnosz´ o przyj´cie mnie/mojego dziecka w poczet cz∏onków zwyczajnych podopiecznych Polskiego Zwiàzku Niewidomych. JednoczeÊnie wyra˝am zgod´ na gromadzenie i przetwarzanie moich/dziecka danych osobowych. ......................................... ........................................... miejscowoÊç, data w∏asnor´czny podpis kandydata / rodzica piecz´ç Ko∏a Wniosek Zarzàdu Ko∏a: Wnosi si´ o przyj´cie w poczet cz∏onków zwyczajnych ......................................... miejscowoÊç, data podopiecznych PZN .................................................................... podpis prezesa zarzàdu Ko∏a 46 Decyzja w sprawie przyj´cia do PZN: ....................................................................................... uchwa∏à Prezydium imi´ i nazwisko kandydata ......................................................................... Zarzàdu Okr´gu Polskiego Zwiàzku Niewidomych nr ...... z dnia ................... zosta∏(a) przyj´ty(a) w poczet cz∏onków zwyczajnych podopiecznych PZN. ........................................... miejscowoÊç, data za zgodnoÊç Nr wydanej legitymacji PZN ........................................... Data i przyczyna ustania przynale˝noÊci do PZN ................................ ........................................................................................................................... *********************************************************** S∏ownik ad. 6. NAUKA 1 przedszkole ogólnodost´pne 2 przedszkole dla dzieci niewidomych i s∏abowidzàcych 3 przedszkole specjalne dla dzieci widzàcych 4 szko∏a podstawowa ogólnodost´pna 5 szko∏a podstawowa dla dzieci niewidomych i s∏abowidzàcych 6 szko∏a podstawowa specjalna dla widzàcych 7 gimnazjum ogólnodost´pne 8 gimnazjum dla niewidomych i s∏abowidzàcych 9 gimnazjum specjalne dla widzàcych 10 nauczanie indywidualne (poziom szko∏y podst. i gimnazjum) 11 zasadnicza szko∏a zawodowa ogólnodost´pna 47 12 zasadnicza szko∏a zawodowa dla niewidomych i s∏abowidzàcych. 13 zasadnicza szko∏a zawodowa specjalna dla widzàcych 14 szko∏a Êrednia ogólnodost´pna 15 szko∏a Êrednia dla niewidomych i s∏abowidzàcych 16 nauczanie indywidualne (poziom szko∏y Êredniej) 17 szko∏a pomaturalna / policealna 18 wy˝sza uczelnia 19 studia podyplomowe 20 studia doktoranckie ad 9. DANE O NIEPE¸NOSPRAWNOÂCI: a. 07 przyczyny utraty wzroku: 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 nieustalona uraz choroby nerwu wzrokowego retinopatia wczeÊniacza zaçma jaskra choroby siatkówki krótkowzrocznoÊç nowotwory narzàdu wzroku inne b. 04 przyczyny dodatkowej niepe∏nosprawnoÊci: 041 g∏uchota 042 dysfunkcje narzàdu ruchu 043 amputacja koƒczyn 044 cukrzyca 045 stwardnienie rozsiane 046 dzieci´ce pora˝enie mózgowe 047 upoÊledzenie umys∏owe 048 inne 48 Za∏àcznik nr 9 – Wytyczne wewn´trzne o ochronie danych osobowych 1. Prowadzone przez okr´gi i ko∏a PZN kartoteki i teczki z informacjami dotyczàcymi cz∏onków Zwiàzku powinny byç zabezpieczone przed dost´pem osób trzecich. 2. Ka˝dy cz∏onek PZN winien na piÊmie wyraziç zgod´ na przetwarzanie jego danych. 3. Zaleca si´ stopniowe rezygnowanie z dotychczasowych sztywnych kartotek na rzecz wprowadzania danych do komputera. W przypadku niemo˝noÊci prowadzenia danych w komputerze wprowadziç kartoteki mi´kkie (w koszulkach) ∏atwiejsze do przechowywania pod zamkni´ciem. 4. W aktach nie nale˝y przechowywaç zaÊwiadczeƒ i innych informacji (poza kopià orzeczenia). Do celów rehabilitacji korzystaç z dokumentów udost´pnianych do wglàdu. W przypadku koniecznoÊci zachowania dokumentu oznaczyç klauzulà „poufne”. 5. Istotnym jest sposób likwidacji dokumentów. Ich ewentualne niszczenie powinno byç dokonywane w sposób uniemo˝liwiajàcy odtworzenie informacji. 6. Za dokumenty w kole odpowiada prezes ko∏a lub wyznaczony przez niego cz∏onek zarzàdu. W przypadku zatrudniania pracownika w kole za dokumenty opowiada pracownik. Organem ochrony danych jest Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych. Swoje zadania wykonuje przy pomocy Biura. Kontroli Inspektora mo˝e podlegaç ka˝da jednostka Zwiàzku tak˝e okr´g lub ko∏o. Jednolity tekst Ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29.08.1997 zawarty jest w Dzienniku Ustaw 101 z 2002 roku poz. 926. Poni˝ej wybrane artyku∏y z Ustawy: Art. 1.1 Ka˝dy ma prawo do ochrony dotyczàcych go danych osobowych. Art. 3 Ustawa dotyczy naszej organizacji, poniewa˝ ma zastosowanie to jednostek przetwarzajàcych dane w zwiàzku z realizacjà zadaƒ statutowych. 49 Art. 6 W rozumieniu ustawy za dane osobowe uwa˝a si´ wszelkie informacje dotyczàce zidentyfikowanej lub mo˝liwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Art. 10 W razie stwierdzenia, ˝e dzia∏ania lub zaniechania kierownika jednostki organizacyjnej, jej pracownika lub innej osoby administrujàcej danymi nosi znamiona przest´pstwa w zakresie ochrony danych, Generalny Inspektor kieruje do organu powo∏anego do Êcigania przest´pstw zawiadomienie o pope∏nieniu przest´pstwa. Art. 27 zabrania si´ przetwarzania danych ujawniajàcych pochodzenie rasowe lub etniczne, poglàdy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynale˝noÊç wyznaniowà, partyjnà lub zwiàzkowa, jak równie˝ danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, na∏ogach lub ˝yciu seksualnym oraz danych dotyczàcych skazaƒ, orzeczeƒ o ukaraniu i mandatów karnych a tak˝e innych orzeczeƒ wydanych w post´powaniu sàdowym lub administracyjnym. Art. 36.1 Administrator danych zobowiàzany jest stosowaç Êrodki techniczne i organizacyjne zapewniajàce ochron´ przetwarzanych danych osobowych a w szczególnoÊci zabezpieczyç dane przed ich udost´pnieniem osobom nieupowa˝nionym. Art. 49.1 Kto przetwarza w zbiorze dane osobowe, choç nie jest to dopuszczalne lub nie jest do tego uprawniony podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoÊci albo pozbawienia wolnoÊci do lat 2. 2. Je˝eli czyn okreÊlony w ust.1 dotyczy danych ujawniajàcych pochodzenie rasowe lub etniczne, poglàdy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynale˝noÊç wyznaniowà, partyjnà lub zwiàzkowà, danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, na∏ogach lub ˝yciu seksualnym, sprawca podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolnoÊci do lat 3. Mo˝na byç te˝ ukaranym za z∏e przechowywanie danych osobowych. 50 Za∏àcznik nr 10 – Ankieta satysfakcji klienta (anonimowa) Celem ankiety jest okreÊlenie stopnia zadowolenia Pani/Pana z kontaktu z Ko∏em PZN. Wyniki ankiety pos∏u˝à do podniesienia jakoÊci us∏ug Êwiadczonych przez Ko∏o na rzecz klienta. 1. Czy uzyska∏/a Pan/Pani w Kole u˝ytecznà informacj´? (odpowiednie zaznaczyç) Zdecydowanie TAK Raczej TAK Raczej NIE Zdecydowanie NIE 2. Czy uzyska∏/a Pan/Pani w Kole pomoc w przedstawionej sprawie? (odpowiednie zaznaczyç) Zdecydowanie TAK Raczej TAK Raczej NIE Zdecydowanie NIE 3. Jak Pan/Pani ocenia warunki i atmosfer´, w której odby∏o si´ spotkanie przedstawiciela Ko∏a z Panem/Panià jako klientem? (odpowiednie zaznaczyç) Bardzo dobrze Dobrze Nie mam zdania èle 4. Czy w przypadku niemo˝noÊci za∏atwienia Pana/Pani sprawy przez Ko∏o PZN uzyska∏/a Pan/Pani wskazanie kontaktu do instytucji, która mo˝e byç w Pana/Pani temacie pomocna? (odpowiednie zaznaczyç) TAK NIE NIE BY¸O POTRZEBY 51 Za∏àcznik nr 11 – Wykaz materia∏ów tyflologicznych (do kupienia lub wypo˝yczenia – informacja w Instytucie Tyflologicznym PZN). „Przeglàd Tyflologiczny” Do kupienia: 1. nr 1-2 (20-21) 1990 (o zatrudnieniu inwalidów wzroku) 2. nr 1-2 (30-31) 1995 (wspó∏czesne tendencje w rehabilitacji niewidomych) 3. nr 1-2 (32-33) 1997 (bardzo szeroka problematyka dotyczàca s∏abowidzàcych i niewidomych dzieci oraz doros∏ych) 4. nr 1-2 (34-35) 1998 (problematyka dzieci g∏uchoniewidomych) 5. nr 1-2 (36-37) 2002 (materia∏y z konferencji „Wspó∏czesne technologie zapisu i rozpowszechniania informacji dla osób niewidomych i s∏abowidzàcych jako podstawowy czynnik w procesie rehabilitacji zawodowej i spo∏ecznej) 6. nr 1-2 (38-39) 2008 (niewidomi w kulturze – od terapii do sztuki wybrane zagadnienia) 7. nr 1 -2 (40-41) 2010 (tyflokartografia) Do wypo˝yczenia: 8. nr 1-2 (22-23) 1991 (poÊwi´cony problematyce uczniów niewidomych i s∏abowidzàcych) 9. nr 1-2 (24-25) 1992 (g∏. o pos∏ugiwaniu si´ resztkami wzroku i o roli rehabilitacji wzroku, o ró˝nego rodzaju pomocach optycznych i roli Êwiat∏a w rehabilitacji wzroku) 10. nr 1-2 (26-27) 1993 (o funkcjonowaniu w Êrodowisku spo∏ecznym osób niewidomych i s∏abowidzàcych w ró˝nym wieku) 11. nr 1-2 (28-29) 1994 (g∏ównie szeroko poj´ta problematyka dotyczàca dzieci i m∏odzie˝y z uszkodzonym narzàdem wzroku oraz artyku∏y dot. judo, wp∏ywu wybranych jednostek chorobowych na narzàd wzroku) 52 „Materia∏y Tyflologiczne” Do kupienia: 12. nr 10, 1997: „Wczesna rewalidacja dziecka niewidomego z dodatkowymi ograniczeniami”, wybór tekstów obcoj´zycznych opracowanych merytorycznie przez Monik´ Orkan-¸´ckà 13. nr 12, 1999: „Wczesny rozwój poznawczy dzieci niewidomych ze z∏o˝onà niesprawnoÊcià”, wybór tekstów obcoj´zycznych opracowanych merytorycznie przez Monik´ Orkan-¸´ckà 14. nr 13, 2001: „Kszta∏cenie integracyjne? Dylematy rodziców dzieci niewidomych i s∏abowidzàcych”, artyku∏y dotyczàce kszta∏cenia integracyjnego wybrane z miesi´cznika "Nasze Dzieci" i opatrzone wst´pem przez Ryszard´ Dziubiƒskà 15. nr 14, 2003: „Mama, tata, dziecko czyli o tym jak uczyç ma∏e niewidome dziecko w warunkach domowych” w opracowaniu Moniki Orkan-¸´ckiej 16. nr 16, 2007: „Historia na ˝ywo” Józef Szczurek. 17. nr 17, 2008: „Oni torowali drogi – biografie ludzi zas∏u˝onych” cz´Êç I opracowa∏ Józef Szczurek. Do wypo˝yczenia: 18. nr 1, 1980: „Rozwój i wychowanie niewidomego dziecka w wieku ˝∏obkowym i przedszkolnym” Cz´Êç I – wybór tekstów obcoj´zycznych pod redakcjà Moniki Orkan-¸´ckiej. 19. nr 2, 1980: „Rozwój i wychowanie niewidomego dziecka w wieku ˝∏obkowym i przedszkolnym” Cz´Êç II – wybór tekstów obcoj´zycznych pod redakcjà Moniki Orkan-¸´ckiej 20. nr 3, 1982: „Problemy osób s∏abowidzàcych” – wybór tekstów obcoj´zycznych pod redakcjà Krzysztofa J. Warszawskiego 21. nr 4, 1986: „Orientacja przestrzenna i poruszanie si´ s∏abowidzàcych oraz osób niewidomych z dodatkowo ograniczonà sprawnoÊcià” – wybór tekstów obcoj´zycznych t∏umaczonych przez Antonin´ Adamowicz-Hummel 53 22. nr 5, 1985: „Rozwój i wychowanie niewidomego dziecka w wieku ˝∏obkowym i przedszkolnym” Cz´Êç I – wybór tekstów obcoj´zycznych pod redakcjà Moniki Orkan-¸´ckiej. – powtórzenie Materia∏ów Tyflologicznych nr 1 23. nr 6, 1985: „Rozwój i wychowanie niewidomego dziecka w wieku ˝∏obkowym i przedszkolnym” Cz´Êç II – wybór tekstów obcoj´zycznych pod redakcjà Moniki Orkan-¸´ckiej. – powtórzenie Materia∏ów Tyflologicznych nr 2 24. nr 7, 1991: „Za∏o˝enia i metody rehabilitacji wzroku u s∏abowidzàcych”, wybór tekstów obcoj´zycznych opracowanych merytorycznie przez Antonin´ Adamowicz-Hummel 25. nr 8, 1995: „Rehabilitacja podstawowa i orientacja przestrzenna niewidomych i s∏abowidzàcych”, wybór tekstów obcoj´zycznych opracowanych merytorycznie przez Antonin´ Adamowicz-Hummel 26. nr 9, 1997: „Zespó∏ Ushera”, wybór tekstów obcoj´zycznych dotyczàcych dziedzicznego schorzenia powodujàcego jednoczesne uszkodzenie s∏uchu i wzroku 27. nr 11, 2001: „Dostosowywanie Êrodowiska fizycznego do potrzeb osób niewidomych i s∏abowidzàcych”, wybór tekstów obcoj´zycznych 28. nr 15, 2006: „Radzimy jak, czyli praktyczne wskazówki dla niewidomych, s∏abowidzàcych i ich opiekunów” „Zeszyty Tyflologiczne” Do kupienia: 29. nr 1, 1979: „Krok za krokiem. Podr´cznik czynnoÊci ˝ycia codziennego dla niewidomych” – t∏umaczenie ksià˝ki Amerykaƒskiej Fundacji dla Niewidomych przez Monik´ Orkan-¸´ckà. 30. nr 3, 1984: Krzysztof Klimasiƒski, „Czytanie dotykiem. Specyficzne zagadnienia odbioru tekstów brajlowskich przez niewidomych” 54 31. nr 4, 1987: O. Backman, K. Inde, „Usprawnianie wzroku u s∏abowidzàcych” 32. nr 7, 1988: Jan Remplewicz, „Lekka atletyka dla niewidomych” 33. nr 11, 1994: Stanis∏aw Kotowski „PomyÊlmy i porozmawiajmy o naszych sprawach” 34. nr 14, 1996: Tadeusz Majewski „Poglàdy i dzia∏alnoÊç Krajowej Federacji Niewidomych w Stanach Zjednoczonych” 35. nr 15, 1997: Tadeusz Majewski „Poradnik dla niewidomych i s∏abowidzàcych poszukujàcych pracy” 36. nr 16, 1999: Pawe∏ Cylulko „Muzykoterapia niewidomych i s∏abowidzàcych dzieci”. 37. nr 17, 1999: Tadeusz Majewski „Niewidomi i s∏abowidzàcy seniorzy” 38. nr 18, 2000: Praca zbiorowa „Komu potrzebny jest Zwiàzek” 39. nr 19, 2001: Praca zbiorowa „Sylwetki niewidomych i s∏abowidzàcych pracowników” 40. nr 20, 2002: Maureen A. Duffy „Ocena i modyfikacje otoczenia dla osób s∏abowidzàcych” 41. nr 22, 2007: Anna M. Florek „Zabawy bez zabawek” 42. nr 23, 2008: „Oni torowali drogi – biografie ludzi zas∏u˝onych” cz´Êç II opracowa∏ Józef Szczurek Do wypo˝yczenia: 43. nr 2, 1983: E. Hill, P. Ponder „Orientacja i techniki poruszania si´. Przewodnik dla praktyków” 44. nr 5, 1987: Józef Serafin „Gry i zabawy ruchowe dla dzieci niewidomych i s∏abowidzàcych” 45. nr 6, 1987: S∏awomir PodleÊny „Zespo∏owe gry niewidomych z pi∏kami dêwi´kowymi” 55 46. nr 8, 1991: Tadeusz Józefowicz, Zygmunt Saloni, „System polskich ortograficznych skrótów brajlowskich. Omówienie systemu i jego historia” 47. nr 9, 1993: Joanna Konarska „Rodzina a rozwój emocjonalny dziecka z inwalidztwem wzroku” 48. nr 10, 1993: Janina Bartkowska, „Widzenie w oku niemiarowym i s∏abowidzàcym”. 49. nr 13, 1994: Audrey J. Smith, Lizabeth M. 0'Donnell „Poza zasi´giem r´ki. Rozwijanie widzenia do dali” 50. 2002: Tadeusz Majewski „Tyflopsychologia rozwojowa” Inne publikacje nieperiodyczne Do kupienia: 51. Micha∏ Gawa∏kiewicz, „B∏ogos∏awieƒstwo ciemnoÊci” (o wielkim Êpiewaku Ryszardzie Gruszczyƒskim); 1992 52. Micha∏ Kaziów, „A jednak w pami´ci” (o Janie Silhanie); 1994 53. Ewa Gródecka, „Historia niewidomych polskich w zarysie”; 1996 54. Praca zbiorowa „Zespó∏ Marfana” Charakterystyka schorzenia i studia przypadków osób nim dotkni´tych. 2000 55. Tadeusz Majewski – „Rola lekarza okulisty w rehabilitacji psychicznej nowo ociemnia∏ych”; 1981 56. Micha∏ ˚ó∏towski, „Henryk Ruszczyç i jego praca dla niewidomych”; 1981 57. Ma∏gorzata Czerwiƒska, Teresa Dederko „Niewidomi w Êwiecie ksià˝ek i bibliotek”, 2009 58. Materia∏y pokonferencyjne „Biblioteki wobec potrzeb starzejàcego si´ spo∏eczeƒstwa”, 2006 56 Do wypo˝yczenia: 59. Wojciech Owczarczyk, „Jak sobie radziç? Wskazówki dla s∏abowidzàcych”; 1994 O problematyce g∏uchoniewidomych Do kupienia: 60. „Jak pomóc g∏uchoniewidomemu?”; 1992 Do wypo˝yczenia: 61. „Symbole komunikacji obrazkowej PCS”; 1995 (poradnik jak porozumiewaç si´ niewerbalnie z dzieckiem uszkodzonym wraz z zestawem obrazków-symboli) 62. „Skala Callier Azusa”; 1995 (skala do oceny umiej´tnoÊci komunikowania si´ osób g∏uchoniewidomych oraz osób z g∏´bokà, z∏o˝onà niesprawnoÊcià) 57 Za∏àcznik nr 12 Wykaz filmów edukacyjnych — „N – jak niewidomy” – (jak pomagaç osobie niewidomej), — „Jak widaç kiedy niewiele widaç” – (ró˝ne problemy niewidzenia, oznakowania pomagajàce osobie z dysfunkcjà wzroku), — „Któ˝ z nas nie lubi byç potrzebny” – (przedstawia sylwetki zawodowe kilku niewidomych osób), — „Otwarci na Êwiat” – (informacja o PZN – 2006 rok), — „Festiwal Szopen dla niewidomych” – (prezentacja koncertu granego przez niewidomych artystów), — „Asystent osoby niewidomej i s∏abowidzàcej” – praca asystenta, — „W Êwiecie ksià˝ek” – o Bibliotece Centralnej Zwiàzku, — „Niewidomi w wielkim mieÊcie” – odbiór kultury przez osoby niewidome i s∏abowidzàce. Wykaz ulotek i broszur — Ulotka informacyjna o Polskim Zwiàzku Niewidomych (zakres dzia∏aƒ oraz wykaz jednostek organizacyjnych Zwiàzku), — Gdy spotkasz osob´ niewidomà – porada jak pomóc niewidomemu, — Czytam samodzielnie – informacja o czasopismach PZN, — Pies przewodnik osoby niewidomej, — Rady dla pracodawców, — Jak pomóc g∏uchoniewidomemu (broszura), — Osoby niewidome i s∏abowidzàce w przestrzeni publicznej (broszura nt. bezpiecznego poruszania si´), — Niewidomi i s∏abowidzàcy seniorzy (broszura dot. osób starszych z problemami wzroku), — Podnosimy standardy, — Niezale˝nie od wy˝ej wymienionych jednostki (zw∏aszcza oÊrodki rehabilitacyjne PZN) posiadajà ulotki przedstawiajàce zakres ich dzia∏alnoÊci, warunki lokalowe, po∏o˝enie itp.. 58
